Samenvatting Economie Hoofdstuk 1 en 2

Transcriptie

1 Samenvatting Economie Hoofdstuk 1 en 2 Samenvatting door een scholier 138 woorden 17 december keer beoordeeld Vak Methode Economie Percent 1.1 Schaarste à de spanning tussen de menselijke behoeften en de beschikbare middelen om in die behoeften te voorzien. Ieder mens heeft behoeften. Primaire behoeften & behoefte aan luxe goederen. In de loop van de tijd veranderen de behoeften, bijvoorbeeld dat het vroeger al heel wat was al ging je naar de Veluwe terwijl de toerist nu de hele aardbol bereist. Om in hun behoeften te voorzien hebben mensen goederen (ook wel middelen genoemd) nodig. Niet alleen tastbare producten (zoals auto s en meubelen) zijn goederen, maar ook diensten (zoals kapper, de notaris, de leraar). Veel goederen zijn alternatief aanwendbaar, dit houdt in dat ze op verschillende manieren worden gebruikt. Bijv. water gebruiken om te drinken maar ook om je tuin mee te sproeien of je auto te wassen. De tijd die je ter beschikking staat is ook alternatief aanwendbaar. Je kunt de zaterdag bijv. gebruiken om naar de supermarkt te gaan maar ook om het strand te bezoeken. Schaarste als spanning tussen behoeften en middelen Zeldzaamheid is niet hetzelfde als schaarste! Zo is brood niet bepaald zeldzaam voor Nederland, maar ze zijn in economische zijn wel degelijk schaars. Hoe meer in je behoeftes is voorzien, hoe welvarender je je voelt. Terugdringen schaarste à toenemen welvaart. Een manier om schaarste terug te dringen is het produceren van steeds meer goederen en diensten. Als het aantal goederen en diensten per hoofd van de bevolking verveelvoudigd, wil dit niet zeggen dat de welvaart ook verveelvoudigd wordt. Je moet rekening houden met de volgende zaken: Je kunt wel meer goederen en producten produceren, maar als je steeds meer behoeften ontwikkelt neemt je welvaart niet in dezelfde mate toe. Het produceren van goederen en diensten gaat vaak gepaard met neveneffecten die de welvaart kunnen verlagen. Welvaart is een subjectief begrip: Iedereen ervaart het op zijn of haar eigen wijze. 1.2 Budget à bepaald bedrag dat je beschikbaar stelt om ergens aan te besteden Pagina 1 van 5

2 Budgetlijn à verduidelijkt het keuzeproces waartussen je moet kiezen, om je bedrag aan uit te besteden. Daarbij doen we alsof een bepaald budget aan 2 goederen kan worden besteed. Zo kan je zien dat de keuze voor een bepaald product de keuze voor alle andere producten beperkt. Schaarste dwingt ons om te kiezen. Maar wanneer je kiest voor iets, kun je iets anders niet meer doen. Je offert dus iets op à opofferingskosten (alternatieve kosten) Als je meerdere opofferingskosten hebt, kijk je altijd naar de niet-gekozen tijdsbesteding die het meest opbrengt. Dat is dan je opofferingskosten. 1.3 Het komt in onze samenleving niet vaak voor dat degene die een product consumeert dezelfde is als diegene die dat product heeft gemaakt. Er bestaat in enigszins ontwikkelde samenlevingen een scheiding tussen productie en consumptie. Zonder scheiding tussen consumptie en productie à geen ruimte voor arbeidsdeling of specialisatie. Arbeidsdeling à je legt je toe op een klein deel van het totale productieproces. Vanwaar de ongelijke verdeling in huishouding tussen mannen en vrouwen? Voor een deel speelt de erfenis uit het verleden een rol. Maar ook de opofferingskosten spelen een rol. Gemiddeld verdienen mannen in Nederland per uur meer dan vrouwen. Daarvoor zijn onder andere de volgende oorzaken: Vrouwen zijn oververtegenwoordigd in lagere functies In hogere functies werken drie keer zoveel mannen als vrouwen Vaak onderbreken vrouwen hun carrière als er kinderen komen; dat kost salaris Vrouwen werken relatief vaak in dienstverlenende en verzorgende functies (beroepsgroepen die in verhouding minder goed betalen) Vrouwen werken vaker in deeltijd dan mannen en maken daardoor minder snel promotie Vrouwen hebben (nog steeds, hoewel dat snel verandert) een minder hoge opleiding dan mannen Elk uur dat een man onbetaald in het huishouden werkt, kost hem een uur betaald werk. Voor zijn vrouw geldt dat ook, maar haar uurloon is in veel gevallen lager dan dat van haar man. Voor een man zijn de opofferingskosten van huishoudelijk werk daardoor meestal hoger dan voor een vrouw. 1.4 Arbeidsdeling of specialisatie betekent dat ieder zich toelegt op een (klein) deel van het totale productieproces. Het gevolg is dat er ruil zal plaatsvinden. Directe ruil à In primitieve samenlevingen ruilde men goederen tegen goederen. (of bijv. graan tegen vlees) Directe ruil is dus goederen tegen goederen ruilen, zonder dat er geld aan te pas komt Indirecte ruil à goederen of diensten worden eerst tegen geld geruild. Vervolgens word het geld weer voor goederen of diensten gebruikt. (bijv. een makelaar die zijn diensten ruilt voor geld, dat hij vervolgens weer aan goederen en diensten kan uitgeven) Het is belangrijk dat eigendomsrechten goed zijn vastgelegd. Wie een tweedehandsauto koopt wil er zeker van zijn dat de verkoper ook de eigenaar is. De overdracht vindt plaats door het kentekenbewijs op de naam van de nieuwe Pagina 2 van 5

3 eigenaar te zetten. Heling à het opzettelijk kopen of aannemen van een door misdrijf verkregen product. Transactiekosten à de extra kosten die gemaakt moeten worden om een ruil tot stand te brengen Vaak valt het met transactiekosten wel mee. Wil je een nieuwe jas kopen, moet je enige tijd besteden aan het bezoeken van een kledingwinkel. De zoektijd is de enige vorm van transactiekosten. De woningmarkt is juist berucht om de vele en hoge transactiekosten, zoals: Informatie inwinnen over in aanmerking komende en te koop staande woningen Eventueel inschakelen van een makelaar Onderhandelen tussen koper en verkoper Eventueel opstellen van een technisch rapport Inschakelen van een notaris Betalen van overdrachtsbelasting Registratie door het Kadaster Deze kosten komen bovenop de prijs van het huis en moeten door de koper en verkoper worden opgebracht. De ene keer zijn er dus transactiekosten in geld en de andere keer in tijd en aandacht. 2.1 Geld à alles wat in een samenleving algemeen aanvaard wordt als ruilmiddel Hyperinflatie à prijzen die zeer snel stijgen. De prijzen gaan dan zo hard omhoog dat het geld elke dag minder waard wordt en op het laatst vrijwel waardeloos is. Vrijwel alles kan als geld worden gebruikt. Alleen zijn er wel een aantal technische vereisten waaraan geld moet voldoen: Het moet grote waarde in klein bestek bezitten. Hiermee wordt bedoeld dat een kleine hoeveelheid naar verhouding een grote waarde kan vertegenwoordigen. Het gemakkelijk deelbaar zijn. Het ruilmiddel moet geschikt zijn voor allerlei transacties, grote en kleine. Het moet houdbaar zijn. Als een ruilmiddel niet houdbaar is, zou de bezitter ervan armer worden naarmate hij het langer in zijn bezit heeft. Het mag niet reproduceerbaar zijn. Als het geld gemakkelijk in grote hoeveelheden na te maken is, verliest hij snel zijn functies. Eerst werden vooral Kaurischelpen als geld gebruikt. Maar doordat deze op een strand bij de Malediven gemakkelijk te vinden waren werd dit niet veel meer waard. Later zijn vooral de edele metalen, goud en zilver, als ruilmiddel gebruikt. Nog later zijn daar het papiergeld en het banktegoed bijgekomen. Geld heeft verschillende functies: -Geld Ruilmiddel. Nodig als in een samenleving consumptie en productie worden gescheiden. -Geld Rekenmiddel.Door middel van geld kun je gemakkelijk de waarde van bepaalde zaken vergelijken. -Geld Oppotmiddel.Geld dat je ontvangen hebt in een ruiltransactie hoef je niet meteen uit te geven. Je kunt ervoor kiezen het op te potten om het eventueel later uit te geven. Nominale waarde (extrinsieke waarde) à De waarde van de munt of het bankbiljet wordt op de munt of het bankbiljet vermeldt, zodat je het in één oogopslag kunt herkennen. Intrinsieke waarde à Bij munten is dat de waarde van het in de munt aanwezige materiaal. Zilveren gulden bevat 4,8 gram zuiver zilver. Nominale waarde is 1 gulden, de intrinsieke waarde is gelijk aan 4,8 x de zilverprijs per Pagina 3 van 5

4 gram. Zilverprijs wordt bepaald door vraag en aanbod op de zilvermarkt. Dat we geld zonder intrinsieke waarde toch accepteren komt doordat we erop vertrouwen dat anderen dit geld op hun beurt zullen accepteren. Huidige geld is daarom ook wel fiduciair geld. Fiducie is een wat in onbruik geraakt woord voor vertrouwen. Chartaal geld à Bestaat uit munten en bankbiljetten Giraal geld à Bestaat uit direct opeisbare tegoeden bij banken, waarmee de rekeninghouder betalingen kan doen. Het totale aan chartaal en giraal geld wordt de maatschappelijke geldhoeveelheid genoemd. 2.2 Balans à een overzicht van bezittingen, schulden en eigen vermogen van een onderneming op een bepaald tijdstip. Activa Passiva (Bedragen x 1 miljoen) Kasmiddelen Tegoed centrale bank Debiteuren Rekeningcouranttegoeden 00 De linkerzijde van een balans wordt de activazijde genoemd. Hier worden de bezittingen in weergegeven. De rechterzijde van een balans wordt de passivazijde genoemd. Hier worden de schulden en eigen vermogen in weergegeven. Het eigen vermogen kun je vinden door van de bezittingen de schulden af te trekken. Gedeelte van de balans van de AB-Bank Deze balans bevat uitsluitend de balansposten die van belang zijn in verband met het girale geld. Kasmiddelen à bestaan uit het chartale geld dat de AB-Bank (in dit geval) in bezit heeft Tegoed centrale bank à Het bedrag van een rekening die de bank bij de centrale bank heeft Debiteuren à Vorderingen die de AB-Bank op anderen heeft. Bank leent geld uit à schuld moet na verloop van tijd worden afgelost à totaal van de schulden die klanten aan de bank moeten terugbetalen, vind je onder Debiteuren Rekeningcouranttegoed à het girale geld. Om te weten of een bank aan haar verplichtingen kan voldoen, berekenen we de liquiditeit. Liquiditeit à de mate waarin een onderneming aan haar kortetermijnverplichtingen kan voldoen. Liquide middelen à het chartale geld waarover de bank beschikt of snel kan beschikken. De liquiditeit kan je bereken door: liquide middelen Liquiditeit = x 100 % Rekeningcouranttegoed Geldschepping à een toename van de maatschappelijke geldhoeveelheid. Pagina 4 van 5

5 Verreweg de belangrijkste bron van geldschepping is kredietverlening. Wanneer een bank krediet verleent, verplicht de bank zich het banktegoed van deze rekeninghouder te verhogen met het afgesproken bedrag. Dit gebeurt in vorm van lening. Als een bank geld uitleent aan één van haar klanten, vinden op de bankbalans de volgende veranderingen plaats: De bank schrijft het uitgeleende bedrag bij op de rekening van de klant. Rekeningcourranttegoeden neem toe à giraal geld neemt in omloop toe. De lening moet terugbetaald worden à de vorderingen van de bank op haar klanten nemen toe à toename van de balanspost Debiteuren Elke bank stelt zelf een bepaalde ondergrens vast voor de liquiditeit. Komt de liquiditeit tóch onder die grens, kan het gebeuren dat klanten die (chartaal) geld willen opnemen niet kunnen worden geholpen. Minimumliquiditeit à beperkt kredietverlening. Pagina 5 van 5