1
Lesbrief bij de voorstelling Brom Beer Groepen 3-5 van de basisschool Samenvatting van het verhaal: Beer en Sprinkhaan zijn vrienden. Ze wonen in het bos en bezoeken elkaar elke dag. Het liefst kijken ze samen naar de ondergaande zon. Als het lente wordt merkt Sprinkhaan dat Beer anders doet dan andere jaren. Hij reageert kribbig, is somber en trekt zich terug in zijn bed. Hij vindt het niet meer leuk om Sprinkhaan te zien. Sprinkhaan gaat aan zichzelf twijfelen, zij waren toch vrienden? Hij bedenkt verschillende plannetjes om Beer weer beter te maken. Maar het helpt allemaal niks. Sprinkhaan gaat verdrietig het bos in. Daar vind hij troost bij Waterslak en zij reikt hem een idee aan om Beer te helpen. Het blijkt nog een klus waar doorzettingsvermogen voor nodig is en geloof in jezelf. Zou het Sprinkhaan lukken Beer weer uit bed te krijgen? Thema s uit het verhaal: Lente/winterslaap Somberheid Vriendschap Loyaliteit Troost bieden Emoties: blij, verdrietig, boos, bang, teleurgesteld Geloof in jezelf Sterk in je schoenen staan Ontwikkelingsgebieden uit de lesbrieven: Sociale ontwikkeling Emotionele ontwikkeling Cognitieve ontwikkeling Persoonlijke ontwikkeling Lesdoelen uit de lesbrief: o Inzicht krijgen in het onderwerp somberheid. o Leren kennen, benoemen, onderscheiden en uitbeelden emoties. o Leren uiting te geven aan gevoelens van troost. o Betrokkenheid naar sombere mensen en/of hun omgeving vergroten. o Omgaan met angst. o Het ontwikkelen van positieve/helpende gedachtes. 2
Opdrachten voor de kinderen: De opdrachten voor deze lesbrief zijn gemaakt rondom de vier karakters uit de voorstelling. Beer, Sprinkhaan, Waterslak en Spook. Bij elk karakter hoort een opdracht en samen behandelen ze de hoofdthema s uit het verhaal. Er is gekozen voor een mix van suggesties voor gespreksthema, creatieve opdrachten en rollenspel. Bij elke opdracht staat een kort inleidend stukje geschreven wat de leerkracht kan vertellen aan de klas om de koppeling tussen de voorstelling en de opdracht te maken. De opdrachten worden ondersteund door het meegeleverde lesmateriaal Meegeleverd lesmateriaal: Opdracht 1: Beer is somber Vragenkaartjes die horen bij de gespreksopdracht met het thema somber zijn. Opdracht 2: Spring, spring, spring Vragenkaartjes over gevoelens van Sprinkhaan. Opdrachtkaartjes met uitbeeldoefening. Opdracht 3: De fijne dingen muur Papieren voorbeeldtegeltjes voor de fijne dingen muur. Een variant met Als ik me bang, boos of verdrietig voel dan denk ik aan. Een variant met Als ik me bang, boos of verdrietig voel dan doe ik het liefst. Een lege variant om zelf in te vullen. Opdracht 4: Ik denk me sterk Kaartjes met spookgedachten uit het verhaal van de voorstelling en enkele suggesties voor positieve gedachtes als tegenhanger van deze spookgedachte. Extra: foto s Foto s van de 4 karakters uit de voorstelling Sprinkhaan Beer Waterslak Spook 3
Overzicht van de opdrachten voor groep 3-5 van de basisschool Naam opdracht: Beer is somber Opdracht nummer Type opdracht Thema Doel Uitleg van de opdracht 1. Kringgesprek en tekenopdracht. Somberheid. Inzicht in het thema somberheid. Een kringgesprek aan de hand van vragenkaartjes. Daarna het tekenen van Beer die somber is. Duur van de opdracht 30 minuten Naam opdracht: Spring, spring, spring Opdracht nummer Type opdracht Thema Doel Uitleg van de opdracht Duur van de opdracht 2. Spelopdracht. Emoties. Leren herkennen en uitdrukken van verschillende emoties. De kinderen beelden de verschillende emoties van sprinkhaan uit die hij heeft tijdens het verhaal. Daarin experimenten met groot/klein, lichaam en stem. 20 minuten Naam opdracht: De fijne dingen muur Opdracht nummer Type opdracht Thema Doel Uitleg van de opdracht Duur van de opdracht 3. Creatieve opdracht. Wat kan je doen als het niet goed met je gaat? 30 minuten Verzamelen van ideeën die helpen bij het omgaan met een moeilijke gebeurtenis. Deze ideeën delen met de klas. Kinderen schrijven hun ideeën op een tegel van de fijne dingen muur. Dit kunnen activiteiten, gedachten of fantasiedingen zijn. Naam opdracht: Ik denk me sterk Opdracht nummer Type opdracht Thema Doel Uitleg van de opdracht Duur van de opdracht 4. Kringgesprek. Negatieve en positieve gedachten. Het vergroten van de zelfredzaamheid bij het omgaan met angstige gedachten. De kinderen krijgen kaartjes met daarop negatieve gedachten te horen. Zij moeten daar positieve gedachte tegenover zetten. 20 minuten 4
Opdracht 1: Beer is somber Inleidend verhaaltje voor de kinderen uit de klas: In het begin van het verhaal zien we Beer uit zijn winterslaap wakker worden. Hij vindt de lente saai en stom. Gelukkig heeft Sprinkhaan een leuk idee en ze maken een plan om die avond naar de ondergaande zon te gaan kijken. Maar als Sprinkhaan daarna terugkomt kent hij Beer niet meer terug. Hij ligt in bed en bromt. Zou Beer zijn plezier verloren zijn? Benodigdheden: Vragenkaartjes over het thema somberheid (meegeleverd in het lespakket). Papier en tekenmateriaal. Voorbereiding: Een kring maken voor het kringgesprek. De vragenkaartjes uitprinten. De tafels in de klas klaarmaken voor een tekenopdracht. Uitvoering: Deel 1: kringgesprek over het thema somberheid De leerkracht gaat met de kinderen in gesprek over het onderwerp somberheid. Een beginpunt hiervoor zijn de meegeleverde vragenkaartjes. Vanuit de antwoorden, persoonlijke verhalen en vragen die bij de kinderen ontstaan kan de leerkracht het gesprek verdiepen. Deel 2: teken een sombere Beer De kinderen krijgen de opdracht om Beer te tekenen in zijn sombere bui. Suggesties bij de tekening zijn: Welke kleuren horen er bij somberheid? Hoe ziet een sombere omgeving eruit? Hoe kijkt een sombere beer? Maak een spraakwolkje boven het hoofd van Beer met een sombere gedachte. 5
Opdracht 2: Spring, spring, spring Inleidend verhaaltje voor de kinderen uit de klas: Sprinkhaan houdt van springen. Meestal is hij vrolijk en blij. Maar omdat zijn vriend Beer in bed blijft liggen wordt hij verdrietig en raakt hij in de war. Kunnen jullie noemen welke gevoelens sprinkhaan heeft tijdens het verhaal? Benodigdheden: Vragenkaartjes over gevoelens van Sprinkhaan. Opdrachtkaartjes met uitbeeldoefeningen (meegeleverd in het lespakket). Voorbereiding: Een kring maken voor het kringgesprek en de uitbeeldoefeningen. De uitbeeldopdrachten uitprinten. Uitvoering: Deel 1: een kringgesprek over de gevoelens van Sprinkhaan De leerkracht gaat met de kinderen in gesprek welke verschillende gevoelens Sprinkhaan had tijdens het verhaal in de voorstelling. Een beginpunt hiervoor zijn de meegeleverde vragenkaartjes. Vanuit de antwoorden, persoonlijke verhalen en vragen die bij de kinderen ontstaan kan de leerkracht het gesprek verdiepen. Deel 2: de uitbeeldoefening aan de hand van opdrachtkaartjes, kringspel: De kinderen staan in een kring. Aan de hand van de opdrachtkaartjes beelden de kinderen gevoelens uit. Op de kaartjes staan variaties met het gebruik van mimiek, stem en gebaren. De opdracht begint telkens bij een kind uit de klas en gaat de kring rond zodat iedereen meedoet en betrokken is bij het kringspel. 6
Opdracht 3: De fijne dingen muur Inleidend verhaaltje: Sprinkhaan heeft het in de voorstelling moeilijk omdat zijn vriend Beer somber is. Maar iedereen, ook kinderen, maken soms dingen mee die moeilijk zijn of lastig. Voor Sprinkhaan helpt het zijn lied te zingen, een lied dat hem moed geeft om door te gaan. Hij zingt over vriendenschijn en zonneschap en over de lente. Waar denken jullie aan als je je niet fijn voelt? En wat doe je dan het liefst? Benodigdheden: Voorgedrukte tegeltjes voor de fijne dingen muur (meegeleverd in het lespakket) 4 grote vellen dik papier/karton. Lijm. Voorbereiding: De voorgedrukte tegeltjes afdrukken (een kaart per kind). De tafels in de klas voorbereiden voor een schrijf- en tekenopdracht (pennen, potloden) De grote vellen papier en lijm klaarleggen. Uitvoering: Deel 1: de tegeltjes invullen en er een tekening bij maken. Elk kind krijgt een tegeltje met de tekst: Als ik bang, boos of verdrietig bent dan denk ik aan Het kind zet zijn naam op het tegeltje. Dan vullen de kinderen in waaraan zij denken als ze bang, boos of verdrietig zijn. De kinderen die al kunnen schrijven, schrijven het op en maken er een tekening bij. De kinderen die nog niet kunnen schrijven maken alleen een tekening. De kinderen kunnen zowel realistische dingen noemen alsook dingen uit hun fantasie. Voorbeelden kunnen zijn: Een bad met limonade Mijn opa Ijsjes eten in de zomer Regen van hagelslag Mijn hond Een racefiets met superkracht Suggestie: Een variatie op de opdracht is om te kiezen voor het tegeltje: als ik me bang, boos of verdrietig voel dan doe ik het liefst.. Deel 2: de tegeltjes van elkaar bekijken door ze naast elkaar op de grond te leggen. De kinderen leggen hun tegeltje op de grond naast elkaar. Ze bekijken van elkaar wat ze hebben geschreven en getekend. Deel 3: het plakken van de fijne dingen muur. De leerkracht plakt alle tegeltjes naast elkaar op het grote karton. Daarboven kan je opschrijven de fijne dingen muur. Vervolgens krijgt de fijne dingen muur een plek in de klas en kan het de kinderen helpen op moeilijke momenten. 7
Opdracht 4: Ik denk me sterk Inleidend verhaaltje: Sprinkhaan wordt door spook geplaagd met nare gedachtes. Hij probeert hem bang te maken. Dat maakt hem in de war. In deze opdracht gaan jullie oefenen met het gebruiken van positieve en sterke gedachtes die de nare gedachtes kunnen wegjagen. Benodigdheden: Kaartjes met angstige spookgedachtes (meegeleverd lesmateriaal). Voorbereiding: De kaartjes met spookgedachtes uitprinten. Een kring maken voor het kringgesprek. Uitvoering: Deel 1: kringgesprek over hoe negatieve gedachten je gedrag beïnvloeden De leraar gaat met de kinderen in gesprek of en wanneer zij wel eens een spookgedachte hebben. Wat gebeurd er dan met je? En klopt het nog wat je dan denkt? Beïnvloed hoe je denkt ook wat je doet? Wat kan je helpen om spookgedachtes te verjagen? Als voorbeeld noemt de leerkracht de spookgedachtes die Sprinkhaan in de voorstelling van Spook te horen krijgt: Door Sprinkhaan is alles fout gegaan Sprinkhaan heeft zijn best gedaan. Beer is er heel ernstig aan toe. Beer is gewoon een beetje moe.. Beer en Sprinkhaan zullen nooit meer vrienden zijn. Beer en Sprinkhaan hebben het toch fijn.. Deel 2: Spookgedachten van de kinderen over zichzelf ombuigen De leerkracht vraagt aan de kinderen of zij wel eens een nare spookgedachte over zichzelf hebben of van iemand hebben gehoord. Er staan enkele voorbeelden op de meegeleverde kaartjes.. De klas helpt bij het formuleren van positieve en sterke gedachten die je tegenover de spookgedachte kan zetten. De kinderen brengen de spookgedachtes in beeld: Het kind wat de spookgedachte heeft gaat in de kring staan. Aan de linkerkant van het kind gaat iemand staan die de negatieve gedachte hardop uitspreekt. Aan de rechterkant van het kind gaat iemand staan die de positieve gedachte hardop uitspreekt. Het kind in het midden mag de negatieve gedachte wegjagen, dat kind gaat weer op zijn stoel zitten. Degene geeft het kind wat de positieve gedachte vertegenwoordigd een hand en zegt: Dankjewel! Suggestie:Deze opdracht kan gedurende een periode herhaalt worden bij de dagstart of dagafsluiting om zo mentale gymnastiek te doen en de kinderen weerbaarder te maken in hun gedachten. 8
Lesmateriaal voor groep 3-5 van de basisschool bij de lesbrieven van de voorstelling Brom Beer. Opdracht 1: Beer is somber Vragenkaartjes die horen bij de gespreksopdracht met het thema somber zijn Hoe kan je zien dat iemand somber is? Ben je wel eens somber? En waardoor komt dat? Hoe gedraagt iemand zich die somber is? Is dat bij iedereen hetzelfde? Hoe beweegt en praat diegene? Kan je aan de buitenkant altijd zien dat iemand somber is? Kan je naar de dokter als je somber bent? En zo ja, wat doet de dokter dan? Welke gevoelens horen bij somberheid? Saai/bang/verdrietig. 9
Liggen alle sombere mensen de hele dag in bed? Wat kan je doen om iemand die somber is op te vrolijken? Gaat somberheid meestal weer over? Hoe lang duurt dat? Kan een somber iemand ook heel vrolijk doen? 10
Opdracht 2: Spring, spring, spring Opdrachtkaartjes met uitbeeldoefeningen voor het kringspel Variaties die tijdens het spelen van de oefening ontstaan zijn meestal creatief,leuk en bruikbaar, vooral doen! Beeld uit hoe goed Sprinkhaan kan springen. De eerste in de kring begint met een klein huppeltje en dit wordt steeds groter. De laatste in de kring springt zo hoog dat hij bijna het plafond kan aanraken. Dan gaat de beweging nog een keer de kring rond en wordt steeds kleiner, totdat je (bijna) niks meer ziet. Waterslak in sloom en traag. Laat de ronde, trage bewegingen van waterslak zien. De opdracht is om goed te kijken wat degene voor je in de kring doet en dit zo goed mogelijk na te doen. Beer voelt zich zwaar en somber. Brom zo zwaar als je kan! Deze opdracht kan door elk kind apart worden gedaan of met de hele klas samen! Maak net als Sprinkhaan een buiging en zeg: de zon.dankjewel.de regenboog.dankjewel. De andere kinderen geven een applaus. Kinderen die deze opdracht te spannend vinden hoeven niet mee te doen en kunnen kijken en klappen. Spook maakt snelle bewegingen en schiet van de ene plek naar de andere. Vlieg als spook naar de overkant van de kring en tik daar iemand aan. Diegene herhaalt de opdracht. Zorg dat iedereen aan de buurt komt. Je mag er ook geluid bij maken. Doe net alsof je degene die naast je staat een cadeautje geeft. Het mag klein zijn of groot, zwaar of licht. Degene die het cadeautje krijgt doet als hij het uitpakt en beeld uit wat er in zit. Bijvoorbeeld een tandenborstel, een bal, een pen, een banaan. 11
Opdracht 3: De fijne dingen muur Tekst: als ik boos, bang of verdrietig ben dan denk ik aan. 12
Opdracht 3: De fijne dingen muur Tekst: als ik boos, bang of verdrietig ben dan doe ik het liefst 13
Opdracht 3: De fijne dingen muur Zonder tekst. 14
Opdracht 4: Ik denk me sterk Kaartjes met spookgedachten uit het verhaal van de voorstelling en enkele suggesties voor positieve gedachtes als tegenhanger van deze spookgedachte. Ik kan het niet. Als ik het probeer lukt het misschien wel en anders vraag ik iemand om hulp. Ik ben nergens goed in Ik kan goed luisteren, samenspelen, grapjes maken, mama helpen, mijn bord leegeten. Ik ben lelijk, anderen zijn veel mooier Dat is niet waar, ik stel me een beetje aan Ik mag nooit meespelen in de pauze Soms mag ik niet meespelen maar ik vraag het een andere keer gewoon opnieuw en ga nu wat anders doen. 15
Sprinkhaan 16
Beer 17
Waterslak 18
Spook 19