Endo echografie (EUS) in het Jeroen Bosch Ziekenhuis 26 november 2010 Dr. R.C.H. Scheffer 3 december 2010 Dr. A.M.P. De Schryver
EUS in het JBZ Historie Toepassingen Apparatuur in JBZ Complicaties Mogelijkheden / beperkingen Procedure JBZ
EUS - Historie EUS sinds circa 25 jaar in ontwikkeling Combinatie van 2 modaliteiten: endoscopie & high frequency ultrasound kleinere echo probes Transabdominale echo: 3,5-5 MHz EUS: 5-20 MHz Hoe hoger de frequentie, hoe groter het oplossend vermogen, hoe minder de penetratie
EUS - Historie 1987 Radiale EUS-scoop (Olympus), commercieel beschikbaar 1991 Lineaire EUS-scoop (Pentax), commercieel beschikbaar 2009 Beide technieken beschikbaar in JBZ (Pentax) (mini-probe: niet in JBZ beschikbaar)
Toepassingen Endo-echografie - Evaluatie luminale GI afwijkingen - Submucosale lesies - Pancreatico-biliaire ziekte - Mediastinale aandoeningen - Perianale aandoeningen - Extraluminale pathologie op bv CT - Therapeutische toepassingen
Radiale EUS Oblique optiek Penetratie diepte tot 5-6cm Toepassing: Evaluatie submucosale afwijkingen Stagering maligniteiten bovenste tractus digestivus
Radiale EUS
EUS - Historie
Voorbeelden slokdarm - TNM stagering
Voorbeelden slokdarmcarcinoom
Voorbeelden slokdarmcarcinoom
Voorbeelden slokdarmcarcinoom
TNM-stagering Tumor Node Metastasis Voorbeeld maagcarcinoom
Voorbeelden maagcarcinoom
Lineaire EUS Oblique optiek Geschikt voor EUS - FNA Geschikt voor EUS -TCB
Lineaire EUS Mediastinale aandoeningen - mediastinale lymfadenopathie (sarcoidose, tumor, TBC) - stadiering longcarcinoom
Lineaire EUS Pancreaticobiliaire maligniteiten - Pancreas (adeno-) carcinoom - Papiltumoren - Bilaire tumoren - Neuroendocriene tumoren
Lineaire EUS Benigne pancreaticobiliaire aandoeningen - Chronische pancreatitis - Acute pancreatitis - autoimmuun pancreatitis - pancreascysten - verdenking choledocholithiasis
EUS-FNA (Fine Needle Aspiration)
EUS-FNA (Fine Needle Aspiration) 22 Gauge EUS-FNA naald Onder EUS zicht punctie Stylet terugtrekken, evt suctie Uitstrijken voor cytologie
EUS-TCB (Trucut Biopsy) 19 Gauge naald EUS geleid histologisch biopt op formaline naar PA afwijking >2.5 cm groot!
EUS-TCB (Trucut Biopsy)
EUS-TCB Cysteus RIP pancreascorpus bij vrouw van 43 jaar. Cytologie: niet diagnostisch. CEA 1.8 ng/ml. EUS-TCB: sereus cysteadenoma
Indicaties EUS-FNA (TCB) RIP pancreas Mediastinale lymfadenopathie / proces Lymfadenopathie elders Kleine leverlesies Afwijking li bijnier Submucosale afwijkingen Kleine hoeveelheden ascites of pleuravocht
Therapeutische EUS - Drainage pseudocysten - Necrosectomie - Plexus coeliacus blokkade
Therapeutische EUS
Therapeutische EUS
Therapeutische EUS
Rectale EUS Indicaties: - faecale incontinentie - fistulogram - (rectumcarcinoom)
Mogelijkheden / beperkingen EUS: Hoge resolutie beeldvorming van organen/klieren/rip s in en rondom de tr. digestivus Zeer geschikt voor T en N-staging Minder geschikt voor M-staging EUS + FNA (of TCB): EUS-FNA van kleine klieren mogelijk (vanaf 4mm) Kort punctietraject Kleine kans op complicaties
EUS - Complicaties EUS (zonder punctie) complicaties conform standaard endoscopie EUS-FNA (of TCB) : 1-2% Komt overeen met CT- of ECHO-geleide percutane punctietechnieken.
EUS - Procedure Duur 30-60 minuten Keelverdoving, Fentanyl, Midazolam Pulse-oxymetrie Pt in linker zijligging 1-2 endoscopie assistenten Indien EUS-FNA: uitstrijken materiaal en cito verzenden naar PA 1-2 uur uitslapen op verpleegafdeling
EUS in het JBZ - van belang: Eerst een CT verrichten Bij analyse cysteuze afwijkingen pancreas R/ Ciproxin 500mg 2dd op de dagen rondom de procedure Orale anticoagulantia stop (INR<1.5) NSAIDs / ascal geen bezwaar
EUS in het JBZ tot nu toe: EUS in JBZ: +/- 71 sinds oktober 2009 3 MDL-artsen verrichten EUS in JBZ (2 programma s per week; gemiddeld 4-6 EUS / week) Aantal pancreascyste drainages: 4
Dank voor uw aandacht