COMMISSIE VAN TOEZICHT JAARVERSLAG 2014
Jaarverslag Commissie van Toezicht bij Justitiële Jeugdinrichting Juvaid (Het Poortje Jeugdinrichtingen) te Veenhuizen 2014 Inhoud: 1 Samenstelling commissie van toezicht 2 1.1 Ledenwerving 2 1.2 Werkwijze ledenwerving 2 1.3 Deskundigheidsbevordering 2 2. Algemeen 3,4 3. Activiteiten in het kader van de adviestaak 4 4. Activiteiten in het kader van de toezichthoudende taak 4,5 5. Activiteiten in het kader van de bemiddelings- en 5,6 de rechtsprekende taak. Bijlagen: * 1.) Klachtenoverzicht 2014 2.) Overzicht aantal klachten per onderwerp Jaarverslag Juvaid 2014 1
1. Samenstelling Commissie van Toezicht Naam: Functie binnen de commissie Lid sinds Functie in het dagelijks leven: E.M. van den Berg Lid 01-01-2005 Gedragswetenschapper R. Bootsma Lid / voorzitter beklagcommissie E.F.A. Dams Lid / plv. Voorzitter van de commissie 01-10-2010 Rechter rechtbank Noord Nederland 01-07-2005 Advocaat W.B. Geven Lid 01-03-2003 Kinderarts W.Janssen- Breederveld Lid 01-11-2008 Kinder-Jeugdpsychiater M.H.F. Oosterbaan Lid 01-04-2013 Psychotherapeut/ verslavingszorg F. Sijens Lid/voorzitter beklagcommissie En per 01-10- 2011 voorzitter van de commissie 01-02-2008 Senior rechter rechtbank Noord Nederland E.W.J. Weisbeek Lid 01-02-2005 Directeur praktijkschool T.C. Heller Ambtelijk secretaris 01-09-2001 1.1. Ledenwerving: Gezien het beperkte aantal jongeren binnen JUVAID, is er in het verslagjaar voor gekozen de vacature niet te vervullen. 1.2 Werkwijze bij ledenwerving: In verband met de wettelijk verplichte vertegenwoordiging van de verschillende disciplines in de Commissie van Toezicht, wordt ingeval van vacatures allereerst vastgesteld, vanuit welke achtergrond er een nieuw lid benoemd moet worden. Vervolgens worden eventuele kandidaten uit het netwerk van de leden benaderd. 1.3 Deskundigheidsbevordering: Twee leden van de commissie hebben in oktober de cursus van de BJJ gevolgd. Jaarverslag Juvaid 2014 2
2. Algemeen Stichting Het Poortje Jeugdinrichtingen verzorgt opvang en behandeling voor strafrechtelijk geplaatste jongeren in JUVAID (Veenhuizen) en gesloten jeugdzorg voor civielrechtelijk geplaatste jongeren in WILSTER (Groningen). Tot de stichting behoort ook Portalis Onderwijs en Arbeidstoeleiding, de interne school voor voortgezet speciaal onderwijs. In JUVAID worden sinds 2010 alleen strafrechtelijk geplaatste jongens opgevangen en behandeld. De Commissie van Toezicht vervult haar taken t.g.v. de strafrechtelijk geplaatste jongeren in JUVAID. In 2014 heeft de bestuurlijke fusie tussen Poortje Jeugdinrichtingen en jeugdzorginstelling Elker zijn beslag gekregen. In 2014 is beslist dat de capaciteit van Juvaid op 45 jeugdigen wordt vastgesteld. Tegen de verwachting in valt in mei 2014 het besluit, dat Amsterbaken zal worden gesloten. Juvaid blijft open en het is niet denkbeeldig dat de capaciteit, vanwege de afbouw van 3 andere instellingen, zal toenemen. De praktijk is echter, dat het aantal jongeren in Juvaid in 2014 nooit hoger is geweest dan 30. Ook de invoering van het adolescentenstrafrecht heeft niet geleid tot het gewenste resultaat in dit opzicht. Ondanks de lage bezettingsgraad bleef het rooster voor het bezoek door de maandcommissaris gehandhaafd en bezocht de maandcommissaris één keer per twee weken twee groepen van de instelling en deed hij/zij de door het secretariaat aan de maandcommissaris toegezonden bemiddelingen. Tijdens een evaluatie in de oktobervergadering is de bezoekprocedure onder de loupe genomen en heeft de CvT zich uitgesproken voor de koppeling van een maandcommissaris aan een leefgroep. Het bezoek kan dan worden gecombineerd met een spreekuur. Er zal een vaste groep van 2 maandcommissarissen per leefgroep worden samengesteld, die om en om de groep zal bezoeken. Daarbij zal een scheiding worden aangebracht in kort- en langverblijfgroepen. Tevens wordt vastgesteld, dat een (telefonische) terugkoppeling naar de jongere van belang is. De nieuwe werkwijze zal in 2015 worden geëffectueerd. Een lid van de Commissie van Toezicht zal eens per 3 maanden de Jongerenraad bijwonen. In maart 2014 is gestart met een besloten leefgroep, waarvoor een gebouwelijke aanpassing is gerealiseerd, waarbij 12 cellen zijn verbouwd tot 6 kamers. In maart 2014 heeft de Commissie van Toezicht een bezoek gebracht aan de besloten leefgroep. Hoewel het project Pas op de Plaats (POP) in april 2013 werd stopgezet, wordt het in 2014 toch weer opgestart. Op 19 september heeft de kick off van Pas op de Plaats, in aanwezigheid van staatssecretaris Teeven, plaatsgevonden. In oktober wordt de eerste jongere in het POP-project geplaatst. Geprobeerd wordt een koppeling te maken met de besloten leefgroep. In de oktobervergadering wordt de interne nota van Het Poortje Krimpen met perspectief besproken. Het is een lastige operatie, omdat er grote bezuinigingen moeten plaatsvinden. De gemeentes sturen op plaatsingen en niet op geslotenheid. De klappen zullen vooral na 2015 vallen. Jaarverslag Juvaid 2014 3
In 2014 vergaderde de Commissie van Toezicht 10 keer in het bijzijn van de directie. Vaste agendapunten zijn de klaagschriften, de verslagen van de maandcommissarissen van hun bezoek aan de groepen en het verslag en de mededelingen van de directie van JUVAID over lopende zaken, de notulen van de Jongerenraad, opvallende incidenten en (nieuw) beleid. De vergaderingen verliepen allemaal in een open sfeer en er was voldoende gelegenheid voor discussie met de directie. 3. Activiteiten in het kader van de adviestaak Elke groep krijgt volgens de eerder genoemde werkwijze en frequentie bezoek van de maandcommissaris. Deze doet daarvan schriftelijk verslag en stelt indien nodig vragen aan de directie, of legt onderwerpen ter bespreking voor op de vergadering. De directie van JUVAID bespreekt zowel de klaagschriften als de verslagen van de maandcommissaris in de werkoverleggen met de teams. De Commissie van Toezicht bespreekt ter vergadering ook de verslagen van de Jongerenraad. Ook bespreekt de commissie de klaagschriften die door de beklagcommissie zijn behandeld en de uitspraken, die daarin werden gedaan. Er wordt niet inhoudelijk op de beslissingen ingegaan. In de meivergadering is de beschrijving van het deelproces/deelprocedure betreffende het indienen van klachten aan de orde geweest. Na een discussie, waarbij nog andere opties naar voren worden gebracht, zoals een registratie door JUVAID van de aangeboden klachten, het kopiëren van de klachten, het plaatsen van een klachtenbus op elke groep, wordt vooralsnog afgesproken dat de maandcommissaris hierin geen rol zal spelen. De beklagcommissie moet er op kunnen vertrouwen dat de instelling de door de jongeren aangeboden klachten per direct doorstuurt naar de secretaris. De bemiddelingen worden, indien mogelijk, gecombineerd met de groepsbezoeken. Door de eerder genoemde nieuwe werkwijze m.b.t. bezoeken aan de leefgroepen en het spreekuur, die in 2015 van kracht wordt, zal e.e.a. naar verwachting nog soepeler verlopen. Op voorstel van de secretaris is besloten om de navolgende zin in het gespreksformulier op te nemen: De jeugdige verklaart hierbij dat de bemiddeling is geslaagd en tevreden te zijn met de gemaakte afspraken, mits deze binnen veertien dagen na heden naar tevredenheid van de jeugdige zijn nagekomen. De secretaris zal na veertien dagen bij de jongere schriftelijk navraag doen. 4. Activiteiten in het kader van de toezichthoudende taak. Zoals gemeld zijn er in het verslag nadere afspraken gemaakt over het periodiek bijwonen van een vergadering van de Jongerenraad door een lid van de CvT. Door middel van de verslagen van de Jongerenraad wordt de commissie goed op de hoogte gehouden van wat er onder de jongeren leeft in de instelling. Ook tijdens bezoeken aan de leefgroepen komen de besproken thema s regelmatig terug. Jaarverslag Juvaid 2014 4
Daarnaast zijn er stappen gezet om de bezoeken van de maandcommissaris in 2015 beter te laten verlopen door het instellen van koppels van 2 CvT-leden per leefgroep. (zie 2 Algemeen ). Inzet van de nieuwe werkwijze is om te bewerkstelligen, dat de maandcommissaris herkenbaarder wordt voor de jongeren. Vaste regel is, dat de dienstdoende maandcommissaris op de hoogte gesteld wordt van ISO-plaatsingen langer dan 24 uur of andere calamiteiten. De maandcommissaris kan vervolgens contact opnemen met de groepsleiding of de directie van de instelling om zich op de hoogte te stellen van het incident en de gevolgen daarvan voor de jongere(n). Zonodig wordt de betreffende jongere bezocht. Vanaf het begin van het verslagjaar is het rookbeleid in JUVAID verder aangescherpt. Jongeren beneden de 18 mogen geen sigaretten kopen. Ouders mogen drie pakjes sigaretten per week invoeren. Ook het aantal rookplekken is verminderd. Er mag nu in de hele instelling nog slechts op twee plekken door het personeel worden gerookt. Ook mag niet in aanwezigheid van een jongere worden gerookt. Er wordt aan een landelijk beleid betreffende het roken gewerkt. Per 1 september 2014 geldt een zero tolerance rookbeleid in alle afdelingen van Het Poortje. In JUVAID wordt er naast het nemen van maatregelen ook hulp geboden om het stoppen met roken te vergemakkelijken. In 2014 is de verbetering van het leefklimaat op de kortverblijfgroepen onderwerp van beleidsaanpassing geweest. De inrichting is niet alleen maar hufterproof. De insteek is meer te kijken naar reëel gevaar. Zo is er een aquarium geplaatst, hetgeen voorheen volstrekt uitgesloten was. Voorheen liep er altijd personeel mee van de groep naar school. Deze werkwijze is nu losgelaten en de jongeren lopen zelfstandig naar school. Het beleid rond zonnebrillen, petjes en de tv-tijden zijn wat losser gelaten. Ook worden de jongeren meer betrokken bij de besluitvorming. Ook het deelnemen van de maandcommissaris aan de maaltijd past in dat beleid. Tenslotte, het Separatiebeleid: JUVAID heeft het separatiebeleid vastgelegd in de Nota Separeren als intensief behandelmoment, onder het motto: voorkomen. In het behandelplan van elke jongere wordt opgenomen welke beperkende maatregelen van toepassing kunnen zijn en of separatie daartoe behoort. Separaties worden bij hoge uitzondering opgelegd. JUVAID evalueert alle separaties en toetst hoe de separatie voorkomen had kunnen worden. 5. Activiteiten in het kader van de bemiddelings- en de rechtsprekende taak. In 2014 werden er 99 klachten ingediend. Een afname ten opzichte van 2013. Toen werden 137 klachten ingediend. Deze afname is met name te verklaren doordat in 2013 één jongere verantwoordelijk was voor een groot aantal klachten (52). De klachten hebben inhoudelijk met name betrekking op bejegening (12), compensatie (11), een opgelegde ordemaatregel (15) en (verlies) van persoonlijke voorwerpen (14). Jaarverslag Juvaid 2014 5
De secretaris zorgt voor de verwerking van de klachten. Zij stuurt, na een selectie, de klachten ter bemiddeling naar de maandcommissaris. Uitgangspunt bij de zaken is dat een bemiddelingspoging wordt gedaan. De maandcommissaris is vrij in de werkwijze bij de bemiddeling. Kern is dat de jongere zijn klacht toelicht bij de maandcommissaris en dat die de afdelingsmanager en jongere bij elkaar brengt om de klacht te bespreken en naar tevredenheid van beide partijen op te lossen. In 42 van de 99 klachten slaagde de bemiddeling en werd de klacht ingetrokken. Van de 99 klachten werden er 24 klachten ingetrokken, voordat de bemiddeling plaatsvond. Voor de klachten die op een zitting werden behandeld is volgens een vast rooster een mondelinge behandeling bepaald. Er is gekozen voor een vast zittingsrooster. De betrokken afdelingsmanagers van de groepen waar de jongeren verblijven kunnen dan zoveel mogelijk zelf bij de behandeling aanwezig zijn. De beklagzaken zijn allemaal enkelvoudig op zitting behandeld. De uitspraak is schriftelijk gedaan. Gestreefd wordt om zo spoedig mogelijk te beslissen op de klachten. Toch kon de in de Beginselenwet justitiële jeugdinrichtingen genoemde termijn niet altijd worden gerealiseerd. De gemiddelde doorlooptijd van de klachten bedroeg 85 dagen. Als oorzaken daarvoor kunnen worden genoemd: het opvragen van een reactie van de instelling vergt enige tijd; de betrokken jongere verblijft niet meer in de instelling en moet rogatoir worden gehoord; de vele verhinderdata van de advocaat die de jongere bijstaat waardoor de zitting op een later moment moet worden ingepland; de werkdruk bij het secretariaat. In 2014 werden van de 99 ingediende klachten er 11 gegrond en 1 klacht deels gegrond verklaard. Indien een klacht gegrond wordt verklaard, wordt de instelling verzocht zich uit te laten over de aan klager te geven tegemoetkoming. Ter compensatie werd in de meeste gevallen een geldbedrag toegekend en in twee gevallen een belkaart. De beklagcommissie heeft bij het vaststellen van de hoogte van het geldbedrag (indien mogelijk) aansluiting gezocht bij de Standaard tegemoetkomingen van de Raad voor de Strafrechtstoepassing. De secretaris stuurt een kopie van de bemiddelingsverslagen en de uitspraken ter informatie bij de vergaderstukken. De uitspraken worden in het bijzijn van de directie niet inhoudelijk op de vergadering besproken. De bemiddelingsverslagen worden wel inhoudelijk besproken. Voor de cijfers van de beklagzaken en overige gegevens wordt verwezen naar de bijlage bij dit verslag. Jaarverslag Juvaid 2014 6
Bijlagen: 1.) Klachtenoverzicht 2014 2.) Overzicht aantal klachten per onderwerp Jaarverslag Juvaid 2014 7
Bijlage 1 Klachtenoverzicht Juvaid 2014 2012 2013 2014 Aantal binnengekomen klachten 99 137 99 Hiervan ter bemiddeling doorgezonden naar de maandcommissaris 52 = 52.5% 60 = 43.8% 77 = + 28,3% Ingetrokken na bemiddeling 37 = 71.2% 46 = 76.7% 42 = - 8,7% Aantal ter zitting behandelde klachten 19 = 19,2% 47 = 34,3% 21 = - 55,3% Aantal klachten waarin niet is bemiddeld 44 = 44,4% 77 = 56,2% 22 = - 71,4% Aantal gegrond verklaarde klachten 19 = 19,2% 30 = 21,9% 11 = - 63,3% Aantal deels gegrond verklaarde 2 8 1 = - 87,5% klachten Aantal ongegrond verklaarde klachten 14 = 14,1% 13 = 9,5% 2 = - 8.6% Niet-ontvankelijke verklaarde klachten 1 = 1,0% 22 = 16,1% 5 = -77.3% Doorgestuurde klachten 1 8 3 Beroep ingesteld door de directeur 0 0 - Beroep ingesteld door klager 1 1 - Overzicht ingetrokken klachten: Totaal ingetrokken klachten 45 = 45,5% 62 = 45,3% 66 = + 6,5 % Ingetrokken na bemiddeling 37 46 42 Binnengekomen verzoeken rogatoire verhoren Uitgaande verzoeken rogatoir verhoren 3 6 7 2 8 10 Jaarverslag Juvaid 2014 8
Bijlage 2 Overzicht aantal klachten per onderwerp Onderwerp 2012 2013 2014 Activiteiten (div.) 3 13 5 Activiteiten (luchten) 2 6 2 Activiteiten(sport) 0 1 2 Behandeling 2 7 5 Bejegening 17 15 12 Contact buitenw. 0 1 3 (bezoek) Contact buitenw. 0 1 1 ( post) Contact buitenwereld 0 0 1 (bellen) Controle 0 4 0 Disciplinaire straf 4 1 1 Geweld 0 1 0 Informatie/procedure 2 5 6 Ordemaatregel 23 20 15 Persoonlijke voorwerpen 7 16 14 Regime 0 0 0 Rek.courant/ zak- en 1 4 5 kleedgeld Schadeverhaal 1 3 0 Selectie/overpl. (ext) 0 2 1 Selectie/overpl. 0 0 1 (intern) Time-out 0 0 0 Toezicht 0 1 0 Transport 0 1 0 Verlaten inrichting 6 3 3 Verzorging (div) 2 18 3 Verzorging (medisch) 2 2 0 Verzorging (persoonlijke) 0 11 8 Activiteiten 10 - - (vervallen) Contact buitenwereld 2 - - (vervallen) Selectie/overpl. 0 - - (vervallen) Verzorging (vervallen) 15 - - Compensatie 0 0 11 Totaal 99 137 99 Jaarverslag Juvaid 2014 9