Raadsvoorstel Inleiding Vanaf 2015 moet nog een bezuinigingstaakstelling op subsidies ingevuld worden van 200.000,00. Daarnaast is in het coalitieprogramma een extra taakstelling opgenomen oplopend tot 300.000,00 in 2017. Deze taakstelling is overgenomen in de voorjaarsnota die 1 juli jl. is vastgesteld. Dit betekent dat de bezuinigingstaakstelling voor 2015 300.000,00 is, voor 2016 400.000,00 en voor 2017 500.000,00. Het totale subsidiebudget 2014 bedraagt 5.714.000,00. Hierna volgen voorstellen over de invulling van deze bezuinigingstaakstelling. Feitelijke informatie Door de noodzakelijke bezuinigingstaakstelling moeten we ons blijven realiseren dat subsidieverstrekking geen doel op zich is maar een middel om gewenste maatschappelijke effecten te realiseren. Onlangs zijn de volgende maatschappelijke effecten vastgelegd in het coalitieprogramma 2014-2018: - inwoners kunnen zelf en/of met behulp van hun sociale omgeving zo zelfstandig mogelijk functioneren in onze maatschappij; - jeugdigen kunnen in een veilige (pedagogische) omgeving opgroeien en zich verder ontwikkelen; - burgers kunnen zich ontspannen, elkaar ontmoeten en ondersteunen in een prettig sociaal klimaat. Het huidige subsidiebeleidskader uit 2008 blijft op hoofdlijnen in tact. Diverse ontwikkelingen, zoals onder andere onze financiële positie, gecombineerd met de extra taken binnen het sociaal domein (de transitie) die op 1 januari 2015 naar de gemeente worden overgeheveld dwingen er echter toe opnieuw te kijken hoe de gemeente met subsidieverstrekking omgaat. Bij voorbaat mogen we al stellen dat de huidige ontwikkelingen dwingen tot het nemen van maatregelen. Maatregelen die onontkoombaar zijn en die op onderdelen pijn gaan doen ondanks de nodige zorgvuldigheid die we hierbij in acht nemen. Het is wenselijk dat de uitgangspunten bij de transitie, zoals het stimuleren van eigen kracht en initiatief, en het organiseren van activiteiten en ondersteuning dicht bij huis, ook in het subsidiebeleid tot uitdrukking komen. Van alle instellingen en organisaties wordt in dit kader verwacht dat zij zich actief opstellen om meer samen te werken en het aanbod anders te organiseren. Van professionele instellingen wordt verwacht dat zij, in de samenwerking, efficiënter gaan werken, onder andere door meer gebruik te maken van het vrijwilligerspotentieel. Ook van kleine, lokale vrijwilligersorganisaties verwachten wij dat zij een bijdrage leveren aan de transitie, bijvoorbeeld door het bieden van dagbesteding en ontspanning. Op basis van de hiervoor genoemde maatschappelijke effecten, het coalitieprogramma 2014-2018 en de inbreng van de klankbordgroep uit de raad, die eind 2013/begin 2014 vier keer bijeen is geweest, zijn de volgende uitgangspunten voor de invulling van de bezuinigingstaakstelling geformuleerd: - subsidies die niet of beperkt bijdragen aan de maatschappelijke effecten worden afgeschaft; - activiteiten gericht op ontmoeting en ontspanning dragen bij aan de maatschappelijke samenhang en blijven subsidie ontvangen; - een belangrijk onderdeel van de transitie is gericht op zelfredzaamheid van burgers. Daarom wordt op de budgetgesubsidieerde instellingen die tot de categorie zorg behoren minder gekort dan op de budgetgesubsidieerde instellingen die tot de categorie cultuur en toerisme behoren; - vrijwilligersorganisaties die primair actief zijn voor medeburgers en niet voor eigen ontspanning en ontplooiing worden ontzien; - de pijn van de bezuinigingen zo eerlijk mogelijk verdelen; - een eenvoudige en uniforme subsidiesystematiek. Op basis van deze uitgangspunten wordt het volgende pakket aan bezuinigingsmaatregelen voorgesteld: 1
- enkele subsidies afschaffen; - bestaande accommodatiesubsidies afschaffen/afbouwen; - een uniforme subsidieregeling voor de buurthuizen en ouderensociëteiten; - taakstellende bezuiniging op sportaccommodaties; - een subsidiekorting op de budgetsubsidies; - een algehele subsidiekorting op de waarderings- en normsubsidies, waarbij enkele instellingen die actief zijn voor medeburgers worden ontzien. Afweging Onderstaand wordt een toelichting op het pakket aan maatregelen gegeven. 1. Enkele subsidies afschaffen Voorgesteld wordt de volgende subsidies in 2015 te beëindigen: - Stichting Prisma (al ingevuld in 2014) 1.895,00 - Theaterplatform (al ingevuld in 2014) 2.016,00 - Dag voor de ouderen (1x per twee jaar) 4.322,00 - Open Monumentendag 5.400,00 - De Scherper 5.085,00 Totaal 18.718,00 Eenmaal per twee jaar wordt de dag van de ouderen georganiseerd. Het doel van de dag is vooral om de doelgroep een gezellige dag aan te bieden. De doelgroep voor deze activiteit wordt ook al gesubsidieerd via de subsidies aan de ouderenbonden. De Open Monumentendag is een landelijk evenement. Het is doorgaans niet gebruikelijk om een dergelijk bedrag uit te geven voor één evenement. Voor andere evenementen gebeurt dat ook niet. Vernieuwende initiatieven op deze dag kunnen eventueel in aanmerking komen voor projectsubsidie. Op basis van de geformuleerde maatschappelijke effecten komen mediaorganisaties niet meer in aanmerking voor subsidie. Enige uitzondering hierop is de HTR omdat daarvoor een wettelijke verplichting bestaat. 2. Accommodatiesubsidies afschaffen/afbouwen Het huidige subsidiebeleidskader dateert uit 2008. Het gaat uit van de afschaffing van de accommodatiesubsidies. Voor enkele accommodaties werd hierop een uitzondering gemaakt en is een overgangsregeling toegepast. Het voorstel is om de volgende accommodatiesubsidies af te schaffen c.q. af te bouwen. Dit betekent dat de betreffende instelling zelf voor een sluitende financiële exploitatie van de accommodatie verantwoordelijk is. - De Voorste Venne, Utopiaruimte 35.312,00 - De Voorste Venne, poppentheater 12.688,00 - Jong Nederland Drunen 13.420,00 - Stichting Beheer Centrum Podiumkunsten (Brugzaal) 37.264,00 Totaal 98.684,00 a. Het voorstel is om de accommodatiesubsidies voor de Utopiaruimte en het poppentheater van in totaal 48.000,00 in 2015 af te schaffen. b. Het voorstel is om de accommodatiesubsidies voor Jong Nederland Drunen en Stichting Beheer Centrum Podiumkunsten van in totaal 50.684,00 in drie jaar tijd af te bouwen. 2
In combinatie met het voorstel om accommodatiesubsidies af te schaffen/af te bouwen wordt in 2015 onderzocht of de accommodaties in eigendom overgedragen kunnen worden aan de betreffende instellingen. 3. Uniforme subsidieregeling voor sociaal-culturele voorzieningen De gemeente kent een divers aanbod van sociaal-culturele voorzieningen in de vorm van buurthuizen, dorpshuizen en ouderensociëteiten. Het betreft het Dorpshuis Herpt, t Rad, Het Patronaat, Hunenhof, Den Elshof, De Stulp, De Schakel, De Korf, De Haarstek, De Mand en Dorpshuis Heesbeen. Deze accommodaties worden momenteel op verschillende wijze gesubsidieerd. In het door de raad vastgestelde Beleidskader kern-, wijk- en buurtgericht werken staat dat in elke kern een ontmoetingsmogelijkheid aanwezig moet zijn. Dit hoeft niet perse een gemeentelijke accommodatie te zijn, maar dit kan ook het plaatselijke café, de school of het parochiehuis zijn. Het verdient aanbeveling een dusdanige evenwichtige subsidiemethodiek te ontwikkelen dat elke kern wordt gefaciliteerd in een ontmoetingsfunctie. Het voorstel is om voor de instandhouding van een ontmoetingsfunctie een basisbedrag van 5,00 per inwoner per kern te subsidiëren. Dit betekent dat voor de ontmoetingsfunctie een subsidiebudget van 43.280 inwoners x 5,00 = 216.400,00 beschikbaar is. De huidige accommodatie-, waarderings- en normsubsidies aan de betreffende instellingen komen dan te vervallen. Het voorstel gaat uit van de gedachte om in de komende jaren in te zetten op een ontwikkeling naar meer op vrijwillige basis geëxploiteerde buurthuizen. Hierbij moet wel oog zijn voor de rol die met name buurthuizen in de grotere kernen kunnen gaan vervullen in het kader van de transities. Dat zou er toe kunnen leiden dat voor die buurthuizen aanvullende subsidiemogelijkheden komen. Het voorstel is verder om deze nieuwe subsidiemethodiek in 2015 nader uit te werken en in 2016 en 2017 in te voeren. De subsidies lopen in 2015 al wel mee in de korting voor budgetsubsidies 3% (ContourdeTwern) en de korting voor norm- en waarderingssubsidies 10% (Hunenhof, Elshof, Rad, Patronaat, Dorpshuis Herpt en Dorpsvereniging Hedikhuizen). Ook wordt in 2015 overeenkomstig het accommodatiebeleid onderzocht of de accommodaties in eigendom overgedragen kunnen worden aan de betreffende instellingen. 4. Sportaccommodaties Naast de jeugdledensubsidie, waar sportverenigingen aanspraak op kunnen maken, zit er een forse indirecte subsidie in de sportaccommodaties doordat deze accommodaties onder de kostprijs worden verhuurd. Dit rechtvaardigt het opnemen van de sportaccommodaties in het pakket van maatregelen om de bezuinigingstaakstelling voor subsidies te realiseren. Bij de invulling van de bezuinigingstaakstelling 2014 is de sport ontzien omdat in 2013 al een bezuiniging bij de sport is gerealiseerd. Nu wordt voorgesteld dat de sport naar verhouding moet bijdragen aan de bezuinigingstaakstelling 2015-2017. 3
In onderstaand overzicht zijn de kosten en inkomsten 2013 van de sportaccommodaties opgenomen. Accommodatie Kosten Inkomsten Dekkingsperc. zwembaden 1.070.000,00* 430.000,00 40,2% buitensport 460.000,00** 193.000,00 41,9% binnensport 608.000,00*** 267.000,00 43,9% Totaal 2.138.000,00 890.000,00 Deze informatie is afkomstig uit de jaarrekening 2013. * kosten voor exploitatie en instandhouding ** kosten exclusief kapitaallasten ( 400.000,00) *** kosten voor exploitatie en instandhouding Uit bovenstaande tabel blijkt dat de indirecte subsidie op de sportaccommodaties 1.248.000,00 ( 2.138.000,00-890.000,00) bedraagt. Dit is 18% van wat de gemeente in totaal aan subsidies verstrekt ( 6.967.000,00) 1. Het voorstel is om deze indirecte subsidies een evenredige bijdrage (18%) te laten leveren aan de totale bezuinigingstaakstelling. Dit betekent: - 2015 18% van 300.000,00 = 54.000,00-2016 18% van 400.000,00 = 72.000,00-2017 18% van 500.000,00 = 90.000,00 Om de bezuinigingstaakstelling 2015 te realiseren, wordt in eerste instantie ingezet op kostenreductie van de sportaccommodaties. In navolging van de transities mag hier van de sportverenigingen een actieve opstelling worden verwacht over wat men zelf kan doen om de kwaliteit van de sportaccommodaties te handhaven. Als hiermee niet de volledige taakstelling gehaald wordt, kan ook nog een huurverhoging overwogen worden. De invulling van de bezuinigingstaakstelling 2016 en 2017 zal in het nieuwe sportbeleid verder worden uitgewerkt. 5. Subsidiekorting op budgetsubsidies Van de budgetgesubsidieerde instellingen wordt ook een bijdrage aan de realisatie van de bezuinigingstaakstelling verwacht. Het betreft voornamelijk professionele instellingen die meestal ook personeel in dienst hebben. Aangezien bezuinigingen op personeel meestal pas op de langere termijn gerealiseerd kunnen worden, is het voorstel om de bezuinigingen gefaseerd in te voeren zodat de instellingen hun organisaties hierop kunnen aanpassen. Over de exacte invulling van de bezuinigingen moeten met de instellingen nadere afspraken worden gemaakt. De budgetgesubsidieerde instellingen kunnen in twee categorieën worden ingedeeld: de categorie zorg en de categorie cultuur en toerisme. Tot de categorie zorg worden de volgende instellingen gerekend: ContourdeTwern, Juvans, Modus, Vluchtelingenwerk, St. Peuterspeelzalen, Mikz en Reinier van Arkel/Novadic Kentron. Tot de categorie cultuur en toerisme worden gerekend: Bibliotheek, De Aleph, De Voorste Venne en Heusdens Buro voor Toerisme. 1 1 Dit totaalbedrag is opgebouwd uit alle directe subsidies ( 5.714.000,00) en de indirecte subsidies voor sportaccommodaties ( 1.248.000,00). 4
Van de instellingen die behoren tot de categorie zorg wordt de komende jaren een extra inspanning verwacht in het kader van de transities Wmo, Jeugdzorg en Participatie. Het is daarom redelijk dat deze instellingen minder worden gekort op subsidies dan de instellingen die behoren tot de categorie cultuur en toerisme. Als ambitie voor de categorie zorg wordt daarom een gezamenlijke bijdrage aan de bezuinigingstaakstelling van minimaal 75.000,00 voorgesteld (wat overeenkomst met een korting van minimaal 5%). Als ambitie voor de categorie cultuur en toerisme wordt een bijdrage aan de bezuinigingstaakstelling voorgesteld van minimaal 190.000,00 (wat overeenkomt met een korting van minimaal 10%). Voor 2015 wordt nog voor alle budgetgesubsidieerde instellingen, dus zonder onderscheid, een korting van 3% voorgesteld. Dit levert een besparing op van 138.000,00 (afgerond). Hiermee wordt tegemoet gekomen aan het uitgangspunt om de bezuinigingen gefaseerd in te voeren. In de loop van 2015 kan dan overleg plaatsvinden met de instellingen over de nadere invulling van de taakstelling die oploopt tot minimaal 265.000,00 in 2017. ContourdeTwern draagt bij aan de taakstelling door 3% korting over het volledige subsidiebedrag in 2015. In 2016 en 2017 draagt ContourdeTwern bij aan de taakstelling over het subsidiebedrag exclusief de subsidie voor de buurthuizen, omdat deze subsidie al is betrokken bij de uniforme subsidieregeling voor sociaalculturele voorzieningen. 6. Norm- en waarderingssubsidies Het voorstel is om een algemene korting van 10% toe te passen over alle norm- en waarderingssubsidies. Omdat wij er belang aan hechten dat maatschappelijk waardevolle activiteiten die een grote bijdrage leveren aan de sociale cohesie ook in de toekomst doorgang kunnen vinden, is het belangrijk dat juist ook de kleine norm- en waarderingssubsidies gehandhaafd blijven. Het betreft hier vooral veel kleine vrijwilligersorganisaties die zich, als cement voor onze maatschappij, richten op ontspanning, ontmoeting en ondersteuning in een prettig leefklimaat. Zij vormen de basis voor vrijetijdsbesteding, initiatieven vanuit burgers, de zogenaamde nulde lijn, dicht bij de burgers. Dit zijn ook organisaties die een rol kunnen spelen bij het invullen van lokale dagbesteding voor mensen die daar behoefte aan hebben, maar bijvoorbeeld ook ontspanning bieden voor mantelzorgers. Deze organisaties dragen er toe bij dat mensen minder snel in de dure, professionele hulpverlening terecht komen. Van deze algemene korting worden daarom ontzien: - enkele vrijwilligersorganisaties die primair actief zijn voor medeburgers, anders dan de eigen doelgroep. Het betreft Voedselbank, Zonnebloem, EHBO-verenigingen en Gered Gereedschap; - wettelijke of regionale taken zoals Stichting Slachtofferhulp Brabant Noord en Zuidoost, Advies- en steunpunt huiselijk geweld, Streekdierentehuis Waalwijk en HTR. Dit voorstel levert een besparing op van 30.000,00 in 2015. 7. Gemeenschappelijke regelingen Naast de reeds genoemde subsidies is de gemeente ook participant in diverse gemeenschappelijke regelingen. Net zoals van instellingen, clubs en verenigingen een inspanning verwacht wordt op de taakstelling subsidies verwachten we dit ook van gemeenschappelijke regelingen. In het sociale (culturele) domein betreft het de gemeenschappelijke regelingen voor de GGD en het Streekarchief. Voor 2015 zijn de gemeentelijke bijdragen al vastgesteld. Voor 2016 en 2017 wordt aan de gemeentelijke vertegenwoordiging in het bestuur van de gemeenschappelijke regelingen de opdracht meegegeven om in regionaal verband te bepleiten een besparing te realiseren. Deze besparing wordt als PM-post opgenomen. 5
Zienswijzen Alle gesubsidieerde instellingen en verenigingen hebben 10 juli 2014 een brief ontvangen met de aangekondigde maatregelen en de gevolgen voor hun subsidie. Vanwege de vakantieperiode hebben wij de inspraakperiode zoveel mogelijk opgerekt, tot 1 september 2014. Hiermee willen wij de gesubsidieerde instellingen en verenigingen gedurende een zo lang mogelijke periode gelegenheid geven om een zienswijze kenbaar te maken. Voor de ingekomen zienswijzen tot 8 augustus 2014 en de voorgestelde beantwoording wordt verwezen naar bijgevoegde Nota Zienswijzen. Ten behoeve van de raadsvergadering van 23 september 2014 zal deze Nota Zienswijzen nog aangevuld worden met de zienswijzen die worden ontvangen tussen 8 augustus en 1 september 2014. Zienswijzen kunnen mogelijke feiten en omstandigheden naar boven brengen die nader moeten worden afgewogen. Inzet van Middelen Bovenstaand pakket aan maatregelen maakt het mogelijk de volgende besparingen te realiseren voor het invullen van de taakstelling. Bezuinigingsmaatregel 2015 2016 2017 Enkele subsidies afschaffen 18.718,00 14.396,00 18.718,00 Accommodatiesubsidies afschaffen 48.000,00 48.000,00 48.000,00 Accommodatiesubsidies afbouwen 16.000,00 32.000,00 50.000,00 Uniforme subsidieregeling sociaal-culturele voorzieningen Taakstellende bezuiniging sportaccommodaties 0,00 PM PM 54.000,00 72.000,00 90.000,00 Subsidiekorting op budgetsubsidies 138.000,00 170.000,00 265.000,00 Subsidiekorting op norm- en 30.000,00 30.000,00 30.000,00 waarderingssubsidies Gemeenschappelijke regelingen 0,00 PM PM Totale besparing subsidies 304.718,00 366.396,00 501.718,00 In te vullen bezuinigingstaakstelling 300.000,00 400.000,00 500.000,00 Bij realisatie van het totale pakket aan bezuinigingsmaatregelen, inclusief de PM-posten, wordt voldaan aan de bezuinigingstaakstelling op subsidies. De verwachting is dat het ontbrekende bedrag voor het jaar 2016 gerealiseerd kan worden op een van de genoemde PM-posten. Met verwijzing naar de risico s hierna wordt ook iets hoger ingezet op de taakstelling. Risico's Het is mogelijk dat er gerechtelijke procedures volgen die op zijn minst voor vertraging van onze planning kunnen zorgen en mogelijk leiden tot het op onderdelen niet realiseren van de taakstelling. Procedure De instellingen en verenigingen te informeren over het raadsbesluit. Voorgenomen besluit Wij stellen u voor bijgaand besluit vast te stellen. Het college van Heusden, de secretaris, de burgemeester, mr. J.T.A.J. van der Ven drs. J. Hamming 6
De raad van Heusden in zijn openbare vergadering van 23 september 2014; gezien het voorstel van het college van 12 augustus 2014; gezien het memo naar aanleiding van de informatievergadering; gelet op de beraadslaging; b e s l u i t : In te stemmen met de nota van zienswijzen en de daarin opgenomen beantwoording. Het volgende pakket aan maatregelen vast te stellen om te komen tot invulling van de bezuinigingstaakstelling op subsidies 2015-2017: - de subsidies voor Stichting Prisma, Theaterplatform, Dag voor de Ouderen, Open monumentendag en De Scherper met ingang van 2015 afschaffen; - de bestaande accommodatiesubsidies voor de Utopiaruimte en het poppentheater met ingang van 2015 afschaffen; - de bestaande accommodatiesubsidies voor Jong Nederland en Stichting Beheer Centrum Podiumkunsten in drie jaar afbouwen; - een uniforme subsidieregeling voor de buurthuizen en ouderensociëteiten ontwikkelen op basis van het aantal inwoners per kern en een bijdrage van 5,00 per inwoner; - een taakstellende bezuiniging voor de sportaccommodaties door kostenreductie van 54.000,00 in 2015, 72.000,00 in 2016 en 90.000,00 in 2017; - een subsidiekorting op de budgetsubsidies van 3% in 2015. In 2016 en 2017 een taakstellende bezuiniging voor het cluster zorg oplopend tot 75.000,00 in 2017. Een taakstellende bezuiniging bij het cluster cultuur en toerisme oplopend tot 190.000,00 in 2017; - een subsidiekorting van 10% in 2015 op de waarderings- en normsubsidies en daarbij uit te zonderen: - enkele vrijwilligersorganisaties die primair actief zijn voor medeburgers, anders dan de eigen doelgroep. Het betreft Voedselbank, Zonnebloem, EHBO-verenigingen en Gered Gereedschap; - wettelijke of regionale taken zoals Stichting Slachtofferhulp Brabant Noord en Zuidoost, Advies- en steunpunt huiselijk geweld, Streekdierentehuis Waalwijk en HTR. de griffier, de voorzitter, mw. drs. E.J.M. de Graaf drs. J. Hamming 7