Bestuurlijke Vernieuwing Bestuurlijke werkwijze 24 december 2015 Subcommissie: dhr. A.P.M.A.F. Bergmans, dhr. A.J. Kosten, dhr. H. Mouhiddine, dhr. C. de Ruijter, de heer M. van der Valk. Ambtelijk secretaris: mw. M.J. Van Houwelingen 0. Aanleiding De gemeenteraad heeft een veranderde verhouding tussen inwoner en overheid geconstateerd en wenst maatschappelijke initiatieven te ondersteunen. Daarnaast wil de gemeenteraad meer gebruik maken van meningen van relevante belangenvertegenwoordigende groepen en wenst de raad meer open debatten. Om dit vorm en inhoud te geven is begin 2015 het raadsproject Bestuurlijke vernieuwing gestart. Het uitgangspunt van het project Bestuurlijke vernieuwing is het contact met de samenleving en hiermee de relatie tussen overheid en inwoner aanpassen aan de huidige tijd. De werkgroep Bestuurlijke vernieuwing houdt zich bezig met een tweetal hoofdonderwerpen, te weten 'maatschappelijke initiatieven' en 'bestuurlijke werkwijze'. Voor beide onderwerpen is een subwerkgroep opgericht. De subwerkgroep Maatschappelijke initiatieven heeft zich in eerste instantie gericht op het faciliteren van bewonersinitiatieven. Vervolgens richtte deze subwerkgroep zich op het mogelijk maken van maatschappelijk aanbesteden en het zogenaamde Right to Challenge. De subwerkgroep Bestuurlijke werkwijze heeft mogelijke aanpassingen in de werkwijze van de raad onderzocht om op deze wijze kwalitatief tot betere besluitvorming te komen. Hierbij is onder andere gekeken naar de onderdelen beeldvorming, oordeelsvorming en besluitvorming. Deze notitie is het resultaat van het onderzoek van de subwerkgroep Bestuurlijke werkwijze en bevat een aantal aanbevelingen voor de Papendrechtse situatie. 1. Besproken discussiepunten Bij de start van het project Bestuurlijke vernieuwing (vergadering 15 januari 2015) is gesproken over de gewenste wijzigingen in de bestuurlijke werkwijze. Hierbij is opgemerkt dat we in een tijd leven waarin de burger steeds meer centraal is komen te staan. De belangrijkste elementen uit deze eerste discussie van januari 2015 zijn in de onderstaande tabel weergegeven. Spelers Elementen discussie College Raad eerder betrekken (bij majeure dossiers), tussentijds, niet bij eindproduct Kwaliteit stukken Gemeenteraad Raad eerder betrekken (bij majeure dossiers) tussentijds en bij het eindproduct Als politiek orgaan dichter bij de burger Geen herhaling van zetten tijdens debat Interactie binnen gemeenteraad; luisteren en reageren Vergaderen op locatie; mogelijkheid tijdens verbouwing gemeentehuis? Raadscommissies/ Meer direct contact maken om inwoners betrokken te houden Platform Dialoog met insprekers tijdens de beeldvormende fase Maatschappelijke Meer het gesprek binnen commissies Verkenning (PMV) Meer dan vragenuurtje richting college Taakafbakening PMV blijft de eigen rol evalueren en actualiseren Ambtelijke organisatie Communiceren vanuit de burger ('Van buiten naar binnen') 1
Thema Vertegenwoordiging Inspraak Procesinrichting Elementen discussie Communicatie van groot belang; ook over uitkomsten Vertegenwoordigen eenieder, niet de groep die roept Tussentijds invloed uitoefenen door burgers is meer dan eens in de vier jaar gekozen worden Duidelijkheid richting inwoners of het gaat om inspraak of voorlichting (duidelijkheid in communicatie) Eerlijk zijn in hoeverre inwoner invloed heeft op de te nemen beslissing Verantwoordelijkheid om alle vormen van belangstelling terug te koppelen Wettelijke kaders; essentie democratie Cultuur is leidend niet de structuur Evenwichtige agendering en planning In het proces van besluitvorming meer aandacht voor de fase van de beeldvorming in een niet-politieke fase van het besluitvormingsproces. Reglementen zijn slechts spoorboekje Vergaderingen zijn middel, geen doel (kijk naar frequentie en duur) Maximeren spreektijden, sturende rol voorzitter Eindtijden vergaderingen; oproep tot normalisering Verzoek stukken eerder te ontvangen; tijd voor bespreking in fractie van PenC stukken (met name de begroting) In het kader van het bovengenoemde heeft de subwerkgroep Bestuurlijke werkwijze een viertal werkbezoeken afgelegd, te weten aan de gemeenten Zeist, Roosendaal, Bergen op Zoom en Hardinxveld- Giessendam. Voorafgaand aan de werkbezoeken is een aantal doelen benoemd. Deze doelen zijn: Meer dialoog vanuit de politiek met de samenleving (met name in de fase van de beeldvorming). Komen tot verbetering van beeldvorming (eerder), oordeelsvorming, besluitvorming. Komen tot echte interactie met insprekers (andere setting creëren?). Aan de voorkant meer ophalen van relevante informatie/ visies op onderwerp wat voorligt. Organiseren van evenwichtigere spreiding van werkdruk over het jaar heen, waarbij zowel de ambtelijke planning, jaarplanning raad en collegeprogramma meegenomen worden. Aantal vergaderuren maximaal gelijk, bij voorkeur minder. Achterhalen van technische informatie op een effectievere wijze inrichten. Politiek debat moet meer gevoerd worden. Ruimte creëren voor experimenten en pilots binnen de vergadercultuur. Concreet aantal andere vormen van vergaderen aandragen en uitproberen. Vergaderen moet meer publieksvriendelijk worden. Verbeteren van communicatie vanuit gemeenteraad/ college/ ambtelijke organisatie naar inwoners. Waarbij het altijd duidelijk is wat het doel is en in hoeverre er sprake is van echte inspraak of voorlichting (zonder enige invloed op de einduitkomst). 2
2. Werkbezoeken; bestuurlijke werkwijzen elders Door de werkgroep Bestuurlijke vernieuwing zijn werkbezoeken afgelegd aan de gemeenten Zeist, Roosendaal, Bergen op Zoom en Hardinxveld-Giessendam. Vooraf is gesteld dat tijdens de werkbezoeken op de volgende onderwerpen wordt gelet: Inbreng van inwoners: welke mogelijkheden krijgen ze? In hoeverre worden ze benut? Hoe krijgt beeldvorming, oordeelsvorming en besluitvorming gestalte? Welke vormen worden daarvoor gebruikt? Wat zijn de ervaringen? Hoe krijgen raadsleden snel technische informatie? Hoe wordt de ambtelijke organisatie betrokken bij procesgang? Hoe is de communicatie naar inwoners toe vanuit het gemeentehuis? Vergaderdruk en tijdsdruk? Beschrijving bestuurlijke werkwijze (sterke en zwakke punten) per bezochte gemeente Zeist Sterke punten: Duidelijk onderscheid beeldvorming, oordeelsvorming, besluitvorming. De beeldvormende vergadering geeft ruimte voor dialoog met bewoners, college, ambtenaren. In de commissie geeft een ambtenaar direct antwoord op technische vragen. Korte doorlooptijd besluitvorming: 2 à 3 weken mogelijk: eens in de twee weken raadsuur aansluitend op de beeldvormende vergadering. Andere week oordeelsvormende vergadering. Digitaal te volgen, spreker op scherm zichtbaar, moties/amendementen direct digitaal beschikbaar (ibabs). Zwakke punten: Vergaderdruk met cyclus van 5 weken. Framing door het bestuur bij inspraak. Tijdens de beeldvormende fase werden de ideeën beperkt. BOB-model in theorie, in de praktijk uit de hand gelopen. Voor publiek geen toegang tot stukken. Besluitvormende vergadering uit de hand gelopen door uitgebreide stemverklaringen. Roosendaal (nieuw model m.i.v. najaar 2015) Sterke punten: Art. 40 vragen sterk verminderd door wekelijks vragenkwartier. Vergaderdruk beperkt: één vaste avond per week voor raadsactiviteiten, gemiddelde vergaderdruk daardoor lager dan in Papendrecht. Heel korte doorlooptijd besluitvorming: 1 tot max. 3 weken. Op één en dezelfde avond vindt beeldvorming, oordeelsvorming en besluitvorming plaats. Stukken waarover geen discussie is worden dezelfde avond nog vastgesteld. Ruimte om in gesprek te gaan met insprekers (dialoog). Ruimte om aan de voorkant van het proces aan de hand van presentaties met ambtenaren, college en bewoners in gesprek te gaan. Actief insprekers uitnodigen op verzoek raad. Technisch vragenuur over P&C-producten met ambtenaren. Spreektijden voor fracties en college. Zwakke punten: Hoge vergaderdruk in het nieuwe model (twee avonden in de week; fractie en raadsavond). Bergen op Zoom (nieuw model m.i.v. januari 2016) Sterke punten: Scheiding beeldvorming, oordeelsvorming, besluitvorming. Ruimte om in gesprek te gaan met insprekers (dialoog). Ruimte om met bewoners, ambtenaren, bestuurders aan de voorkant in gesprek te gaan aan de hand van presentaties vanuit organisatie/college. Nieuwe werkwijze wordt alleen ingevoerd voor grote projecten. 3
Vragenkwartier waardoor minder art 40 vragen. Technisch en inhoudelijke vragen in beeldvormende vergadering waardoor debat in commissie meer op bestuurlijke hoofdlijnen. Op scherm spreker zichtbaar. Zwakke punten: Lange doorlooptijd besluitvorming: 4 à 5 weken. Vergaderdruk (aparte commissies blijven in stand). Overig: Eerste week; beeldvormende vergadering; eerste uur, inspreken, tweede uur presentatie vanuit college, derde uur mogelijkheid tot het stellen van vragen. Tweede week, verdere beeldvorming en fractieoverleg. Derde week; reguliere commissies. Hardinxveld-Giessendam Sterke punten: Informele aanvang van de beeldvormende bijeenkomst met koffie (Inloop) Onderscheid beeldvorming (de ontmoeting), oordeelsvorming (het debat) en besluitvorming (het besluit). Technisch/ inhoudelijke vragen vooraf schriftelijk beantwoord door de organisatie Q&A wordt aan iedereen verstrekt). Ruimte voor dialoog met insprekers, bewoners, ambtenaren, bestuur op beeldvormende avond. Drie commissies teruggebracht naar één: de oordeelsvormende avond Het Debat (doordat inhoudelijke vragen vooraf schriftelijk zijn beantwoord). Korte doorlooptijd besluitvorming (besluitvorming waar mogelijk direct na oordeelsvorming/op dezelfde avond): 2 à 3 weken. Vergaderdruk beperkt: één vaste avond per week voor raadsactiviteiten, gemiddelde vergaderdruk daardoor lager dan in Papendrecht. Geen verslag, wel toezeggingenlijst bij De Ontmoeting. Ontmoeting biedt veel informatie. Debat gaat op hoofdlijnen. Voorzitters evalueren voortdurend hoe het BOB-model gehanteerd wordt. Gemeenschappelijke taal om zaken te benoemen die niet wenselijk zijn: wet van klets. Na beantwoording technische vragen wordt geïnventariseerd of partijen een stuk willen bespreken in debat of direct als hamerstuk naar raad. Zwakke punten: Model leidt niet persé tot meer (merkbare) betrokkenheid burgers. Behoorlijk lange periode nodig gehad om te wennen aan omslag van commissiemodel naar huidige model. Inbreng college tijdens oordeelsvormende avond erg beperkt (3 minuten ter inleiding op het onderwerp (geen twee termijnen voor college). Overig: Raadsbrede training; discussie Debat o.b.v. nieuw ingebracht elementen, herhaling verboden. Geen inhoudelijke discussie bij Het Besluit. De meeste stukken gaan dezelfde avond door van Debat naar Besluit, anders doorschuiven naar volgend Debat (maand later). Vragenkwartier gericht op actualiteit, niet minder art. 40 vragen, max. een kwartier. 1 e donderdag fractieavond, fracties stellen adviesdocument op (wel/geen debat). O.b.v. alle documenten maakt griffie een concept agenda. Agendacommissie (voorzitterspool) bepaalt agenda. De Ontmoeting vindt ook op locatie plaats. 4
Analyse gemeente Papendrecht Voor de huidige bestuurlijke werkwijze in de gemeente Papendrecht wordt het volgende opgemerkt: In commissies loopt technische en politieke debat door elkaar heen; onderscheid gewenst. Drie commissies in een week. Inspreker mag niet reageren op de raad. 5
3. Suggesties; een algemeen overzicht Naar aanleiding van de werkbezoeken en de discussies tijdens de vergaderingen van de subwerkgroep Bestuurlijke Werkwijze is een aantal suggesties benoemd ter verbetering van de bestuurlijke werkwijze. Algemeen: Onderscheid naar Beeldvorming (informatief), Oordeelsvorming (opiniërend) en Besluitvorming (politiek). Mogelijkheid van een extra vergadering in de maand november. In de maand november zijn er in dit geval twee raadsvergaderingen mogelijk; een voor de begroting en de ander voor andere voorstellen. Vragenkwartier over actualiteiten en ingekomen stukken (bij voorkeur vooraf schriftelijk indienen, gelijk aan werkwijze Drechtraad). In uitingsvorm en organisatorisch een duidelijk onderscheid tussen de verschillende fasen. Versnelling behandeling raadsinformatiebrieven. Beeldvormende fase: Voorafgaand aan de commissievergadering, aan de hand van concrete thema's, een informele themabijeenkomst organiseren waar ingesproken kan worden. Vanaf 20.00 uur tot circa 21.00 uur, dit betreft de beeldvormende fase. Beeldvormende, informatieve bijeenkomsten bedoeld voor interactie met bewoners, ambtenaren, bestuurders, politici om aan de voorkant onderwerpen te bespreken. Daarbij ruimte voor presentatie, insprekers, technische vragen etc. Per thema bekijken wat het beste is; een extern werkbezoek (evt. via PMV) of insprekers uitnodigen (in de raadscommissies). Technische vragen: Art. 40 vragen verminderen door bijv vragenkwartier, of meer per mail of telefonisch afhandelen. Bij grote P&C-producten (Jaarrekening, Perspectiefnota, Begroting) inloopsessie met ambtenaren waar raadsleden technische vragen kunnen stellen (naast schriftelijke beantwoording). P&C-documenten: P&C-documenten bespreken tijdens een raadsbrede commissie ABZ (en niet ook apart in de commissies Ruimte en Samenleving). Mogelijkheid voor raads- en commissieleden van een ambtelijke vragenuurtje voorafgaande aan bespreking P&C-documenten (in aanwezigheid college). Mits aanvullend op mogelijkheid van schriftelijke vragen. Oordeelsvormende vergaderingen (commissie) meer inhoudelijk debat door technische vragen aan de voorkant af te vangen (schriftelijk of mondeling). Verslaglegging: Verslaglegging commissie digitaal/ op de band, alleen een overzicht van toezeggingen op papier. Voor de raadsvergaderingen wordt wel een verslag opgesteld. De voorzitter van de commissies vat het besluit na afronding samen, eveneens het herhalen van de toezeggingen. Amendementen en moties projecteren. Werken met grote beeldschermen in de raad waarop spreker (en spreektijd) zichtbaar is. Moties en amendementen tijdens vergaderingen direct in Notubox plaatsen, iedereen kan ze dan zelf lezen (zie ook werkwijze Drechtraad). Overig: Andere invulling 'Ontmoeting met de politiek'. 6
4. Aanbevelingen; specifiek In het onderstaande zijn de aanbevelingen van de subwerkgroep Bestuurlijke Werkwijze geformuleerd. Deze aanbevelingen zijn gekoppeld aan de eerder geformuleerde doelstellingen van de subwerkgroep Bestuurlijke Werkwijze. De algemene conclusie van de subwerkgroep Bestuurlijke Werkwijze is dat de werkwijze van de gemeenteraad in Papendrecht over het algemeen bevalt. Er zijn met name verbeteringen gewenst in de beeldvormende fase. De leden van de subwerkgroep Bestuurlijke Werkwijze wensen bijvoorbeeld, bij grote thema's, eerder in het proces betrokken te worden. Dit kan bijvoorbeeld door het organiseren van informatieve bijeenkomsten, langere tijd voordat voorstellen door het college aan de raad worden aangeboden. Een belangrijk uitgangspunt voor de subwerkgroep is het gelijk blijven of verminderen van het totaal aantal vergaderuren van commissies en gemeenteraad. Doelstelling Organiseren van evenwichtigere spreiding van werkdruk over het jaar heen, waarbij zowel de ambtelijke planning, jaarplanning raad en collegeprogramma meegenomen worden. Komen tot verbetering van beeldvorming (eerder), oordeelsvorming, besluitvorming. Vergaderen moet meer publieksvriendelijk worden. Aanbeveling 1. Gebruik Lange Termijn Agenda raad. 2. Extra raadsvergadering in november (naast begrotingsraad). 3. Grote P&C-producten bespreken in een raadsbrede (gebruikelijke) commissie ABZ. 4. Onderzoek uitvoeren of doorlooptijd stukken kan worden versneld, waarbij kwaliteit altijd voorop staat. 5. Onderscheid beeldvorming, oordeelsvorming en besluitvorming in agenda en setting. 6. Voorafgaand aan de commissievergadering wordt een informele beeldvormende themabijeenkomst georganiseerd waar ingesproken kan worden of kan een extern werkbezoek worden georganiseerd. Voorbeeldagenda commissieavond 19.45 uur Inloop met koffie e.d. 20.00-21.00 uur Beeldvormende fase (thema) 21.00-21.15 uur Vragenkwartier Vanaf 21.15 uur Oordeelsvormende fase (commissie) 7. Bij grote onderwerpen wordt een aparte themabijeenkomst georganiseerd. 8. Informatieve presentaties door het college kunnen uitsluitend tijdens de beeldvormende bijeenkomst worden gegeven. 9. Verslaglegging commissie middels geluidsopname, alleen een besluitenlijst en een overzicht van toezeggingen op papier. Voor de raadsvergaderingen wordt wel een integraal verslag opgesteld. 10. De lijst van openstaande moties en toezeggingen aanvullen met de kolommen 'stand van zaken uitvoering' en 'afgerond ja/nee'. Na uitvoering komt het college met het voorstel om een motie of toezegging van de lijst af te voeren. 11. Moties en amendementen onmiddellijk in Notubox plaatsen. 12. De voorzitter van de commissies vat het besluit na afronding samen, eveneens het herhalen van de toezeggingen. 13. Sprekers, amendementen en moties projecteren op beeldschermen in de raadszaal (na herinrichting). 7
Doelstelling Achterhalen van technische informatie op een effectievere wijze inrichten. Aan de voorkant meer ophalen van relevante informatie/ visies op onderwerp wat voorligt. Komen tot echte interactie met insprekers (andere setting creëren?). Meer contact vanuit de politiek met de samenleving (met name in de fase van de beeldvorming). Politiek debat moet meer gevoerd worden. Aanbeveling 14. De beantwoording van technische vragen vindt uitsluitend tijdens de beeldvormende fase plaats. 15. Technische vragen (zo mogelijk) vooraf naar de griffie mailen. 16. Instellen vragenkwartier (bij aanvang) bij commissies en gemeenteraad over actualiteiten en ingekomen stukken (o.a. raadsinformatiebrieven). De rondvraag wordt afgeschaft. 17. Bij grote P&C-producten inloopsessie met ambtenaren waar raadsleden technische vragen kunnen stellen (naast schriftelijke beantwoording). 18. Voor het stellen en beantwoorden van schriftelijke technische vragen betreffende P&C-documenten altijd de volgende planning aanhouden; vrijdag ontvangst stukken (voor 18.00 uur), dinsdag indienen vragen (voor 12.00 uur), vrijdag beantwoording (voor 18.00 uur). 19. Beeldvormende, informatieve bijeenkomsten zijn bedoeld voor interactie. Hierbij is ruimte voor presentatie, insprekers, technische vragen etc. 20. Voorafgaand aan de beeldvormende bijeenkomsten (vanaf 19.45 uur) een inloopmoment met koffie e.d. in de hal van het gemeentehuis organiseren. 21. Mogelijke vernieuwing rol en werkwijze PMV. 22. Geen technische vragen tijdens commissies (oordeelsvorming). 5. Tijdpad De subwerkgroep Bestuurlijke Werkwijze stelt voor om met de bovengenoemde aanbevelingen vanaf februari 2016 in de commissies in pilotvorm te experimenteren. In de onderstaande tabel is het voorgestelde tijdpad (incl. twee evaluatiemomenten) beschreven. Wanneer Wie Wat Doel Januari 2016 Commissie ABZ Vergadering Bespreken aanbevelingen commissie Bestuurlijke Vernieuwing m.b.t. Bestuurlijke Werkwijze. Februari 2016 Commissies Vergaderingen Starten met pilots/ experimenteren aanbevelingen. Oktober 2016 Commissies Eerste evaluatiemoment Naar aanleiding van evaluatie evt. doorvoeren kleine aanpassingen. April 2017 Commissies Tweede evaluatiemoment Besluitvorming definitief doorvoeren aanpassingen. De werkgroep Bestuurlijke Vernieuwing komt ieder half jaar bijeen om de voortgang te bespreken. 8
Voorgesteld vervolg/ beslispunten De subwerkgroep Bestuurlijke Werkwijze stelt de leden van de commissie ABZ voor: 1. Vanaf februari 2016 te starten met het uitvoeren van de aanbevelingen in pilotvorm. 2. Het college te verzoeken bij 'grote' P&C-producten (Begroting, Perspectiefnota, Jaarrekening) een inloopsessie met ambtenaren te organiseren, waar technische vragen kunnen worden gesteld. 3. Hiervoor per aanbeveling (beslispunt 1) een nadere uitwerking op te stellen. 4. Onderzoek te doen naar de doorlooptijd van stukken, uitgevoerd door de volgende personen: mevrouw T. van Es, de heer F. Bergmans, de heer J. Hoogeveen, de heer P. Naeije en de heer J.N. Rozendaal. 9
6. Bijlage Modellen diverse gemeenten (overzicht n.a.v. de afgelegde werkbezoeken) Gemeente Zeist Onderscheid bijeenkomsten Ja; beeldvormende bijeenkomst (niet politiek), commissievergadering, raadsvergadering. Op dezelfde avond. Insprekers Afdoening vragen Volgorde Overige bijeenkomsten Insprekers 5 min. Ambtenaren mogen ook Wekelijks (vaste de tijd. Konden technische vragen avond) de bevraagd worden, beantwoorden tijdens verschillende fasen. niet-politiek. Geen beeldvorming. discussie. Overig Bij Hamerraad zeer uitgebreide stemverklaringen, niet praktisch. Roosendaal Bergen op Zoom Hardinxveld- Giessendam Ja; beeldvormende bijeenkomst (niet politiek), commissievergadering, raadsvergadering Ja, beeldvormende vergadering (niet-politiek), commissievergadering en raadsvergadering. Ja, De Ontmoeting; informele bijeenkomst met inwoners. Meerdere onderwerpen, geen verplichte aanwezigheid, geen verslag, wel toezeggingenlijst. Voorzitter is raadslid. Het Debat; discussie tussen 6 woordvoerders, voorzitter is raadslid. Elk agendapunt gestart met inleiding portefeuillehouder (max. 3 minuten), geen termijnen. Tijdens beeldvormende bijeenkomst (max. 1 uur). Inspreektijd strak afgebakend, vraag en antwoord mogelijk. Geen debat. Tijdens beeldvormende vergadering. Maximaal 1 uur, bedoeling dat er een dialoog ontstaat. Bij De Ontmoeting, meerdere onderwerpen. Raad kan vragen stellen, evt. reactie portefeuillehouder. - Vragen half uur (vragen vooraf ingediend) - 24 uurs vragen (beantwoording binnen 24 uur) - Technische vragen voor commissie worden voorafgaand gesteld en beantwoord Ambtenaren mogen ook technische vragen beantwoorden tijdens beeldvorming. Kunnen ook gesteld worden tijdens De Ontmoeting. Vragenkwartier, gericht op actualiteit. Vragen vooraf ingediend. Technische vragen voor Het Debat. Q&Aoverzicht wordt aan iedereen verstrekt. Weken: 1. Beeldvormende bijeenkomst 2. Fractie 3. Commissie (twee, omgeving en bestuur) 4. Raad Weken: 1. Beeldvorming. 2. Verdere beeldvorming/ fractieoverleg 3. Commissies; debat, geen technische vragen. 4. Raad Weken: 1. Ontmoeting 2. - 3. Fractie (stellen adviesdocument op t.b.v. agenda; Debat of direct naar Besluit) 4. Debat/ Besluit Informatieve sessies (verzorgd door ambtelijke organisatie). De Ontmoeting vindt ook wel op locatie plaats. Vergadermodel wordt in najaar 2015 aangepast. Na de wijziging vinden de drie fases op 1 vaste avond in de week plaats. Wekelijks een korte raadsvergadering. Reden is de ervaren vergaderdruk. Nieuwe werkwijze m.i.v. 01-01-2016. Alleen nieuwe werkwijze bij grote projecten. Meer gestuurd met jaarplanning. Vermijden discussie commissie nogmaals in de raad. Vraagstuk hoe communicatie richting burger. Doel meer op hoofdlijnen en minder vergaderen. Meer betrokkenheid burgers. Verbeteren kwaliteit en snelheid besluitvorming. Raadsbrede training. Agendacommissie gevormd door voorzitterspool (6 raadsleden), verplichte evaluatie vergaderingen. 10
Gemeente Onderscheid bijeenkomsten Het Besluit; aansluitend aan debat. Geen inhoudelijke discussie, voorzitter is burgemeester. Insprekers Afdoening vragen Volgorde Overige bijeenkomsten Voor Het Debat (na technische vragen) wordt geïnventariseerd of partijen een stuk willen bespreken in Debat of direct door naar Besluit. Overig De meeste stukken worden na het Debat dezelfde avond afgehamerd tijdens het Besluit. Wet van Klets Voorkeur Ja, beeldvormend deel binnen commissievergaderingen (evt. andere setting). Aparte beeldvormende bijeenkomsten voor grote projecten. Ja, beeldvormende vergadering/ commissievergadering en raadsvergadering. Tijdens beeldvormend deel van commissie (max. 1 uur). Vraag en antwoord mogelijk. Geen debat. Vragenkwartier voorafgaand aan commissies en raad. Technische vragen zoveel mogelijk voorafgaand aan commissie afvangen. Niet wijzigen. 11