Colofon Dit is een uitgave van UNIZO Startersservice Spastraat 8 1000 Brussel Tel: 02/ 238 05 92 Fax: 02/ 238 05 96 E-mail: info@startersservice.be Website: www.startersservice.be UNIZO Startersservice is een initiatief van UNIZO, Unie van Zelfstandige Ondernemers in samenwerking met SVMB en ADMB. UNIZO Startersservice biedt totaaloplossingen voor wie wil starten met een eigen zaak: advies op maat, infosessies & starterscursussen, de Vlaamse Startersdag, publicaties en de druk bezochte website www.startersservice.be met alle info en online begeleiding. UNIZO Startersservice is marktleider in het begeleiden van startende ondernemingen. Marktleider word je niet zomaar. Ons team van ervaren experts behaalde het Q-For Label, een Europees kwaliteitslabel voor advies, opleidingen en trainingen. Redactie en analyse gegevens: Thomas Compernolle, Stijn Rommens, Hilde Van Damme, Jürgen Van de Voorde, Gilles Vandorpe, Anne-Sophie Scholts Coördinatie redactie: Jürgen Van de Voorde Verantwoordelijke uitgever Hilde Van Damme, Spastraat 8, 1000 Brussel Bron cijfergegevens: Coface Services Belgium NV Coverontwerp: Absoluut Verwerking cijfermateriaal: Cijfermateriaal afgesloten op 11/4/08 Redactie: afgesloten op 14/04/08 Publicatiedatum: 17/04/08 Niets uit deze uitgave mag door middel van elektronische of andere middelen, met inbegrip van automatische informatiesystemen, worden gereproduceerd en/of openbaar gemaakt zonder uitdrukkelijke voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Bij gebruik van informatie uit deze Startersatlas, wordt steeds verwezen naar de Startersatlas en UNIZO en Coface Service Belgium als bron van de informatie. Deze StartersAtlas is louter ter informatieve titel opgesteld. UNIZO vzw als auteur en uitgever kan niet aansprakelijk gesteld worden voor onjuiste gegevens. 1
INHOUD INLEIDING 3 PROFIEL VAN DE STARTENDE ONDERNEMING 6 Startende ondernemingen in België 7 Startende ondernemingen per gewest 9 Startende ondernemingen per provincie 13 Startende ondernemingen per juridische vorm 17 Startende ondernemingen per sector 20 Startende ondernemers: man/vrouw 24 STARTERS VIJF JAAR LATER 27 Overlevingsgraad startende bedrijven 28 Startende bedrijven en tewerkstelling 30 2
INLEIDING In 2004 startte UNIZO, Unie van Zelfstandige Ondernemers, met de publicatie van de Startersatlas. Dit werk bundelde voor het eerst alle startersgrafieken en begeleidende teksten. Naar jaarlijkse gewoonte, telkens voor de Vlaamse Startersdag, dit jaar op 17 april 2008, maakt de ondernemersorganisatie een update van deze Startersatlas. Opnieuw werden, in samenwerking met Coface Services Belgium NV, de gegevens van de Kruispuntbank voor Ondernemingen (KBO), BTW-gegevens, het Belgisch Staatsblad, de RSZ,. geanalyseerd en verder bewerkt. Het resultaat zijn verschillende statistieken die zo dicht mogelijk aansluiten bij de werkelijkheid. Daarbij werden enkele keuzes gemaakt. Die worden hieronder uitgelegd. Om betrouwbare statistieken te bekomen, zijn duidelijke definities nodig. UNIZO is daarom al jaren vragende partij voor een duidelijke definitie van het begrip startende ondernemingen. Die is nodig om te komen tot meer betrouwbare en uniforme statistieken en bijgevolg beter gefundeerde beleidsbeslissingen. Deze laatste zijn immers gebaseerd op statistieken. Werkwijze Ondernemingen en ondernemers Het grootste deel van deze Startersatlas richt zich op nieuwe ondernemingen. Het gaat om ondernemingen die nieuw worden ingeschreven in de KBO, de Kruispuntbank voor Ondernemingen. De gegevens hiervoor worden aangeleverd door Coface Belgium. Wanneer twee of meer personen samen één nieuwe onderneming oprichten, wordt in de statistiek slechts één nieuwe onderneming geteld. Omgekeerd is het ook zo dat één persoon twee nieuwe ondernemingen kan oprichten. In dat geval komen deze twee nieuwe ondernemingen in de statistiek terecht. Er worden immers twee nieuwe ondernemingsnummers gecreëerd. Reële startdatum in plaats van administratieve Wanneer komt een onderneming in de statistiek terecht? Een onderneming die zich in december inschrijft in de KBO omdat ze in januari wil starten, kan ofwel in december ofwel in januari opgenomen worden in de statistiek. Voor deze studie wordt ervoor geopteerd om voor de zelfstandigen zonder vennootschap of eenmanszaken de effectieve startdatum als referentiedatum te gebruiken. De onderneming uit het hoger beschreven voorbeeld wordt in deze studie dus in januari meegeteld in de statistiek. Voor de vennootschappen wordt als startdatum de datum van eerste inschrijving in de KBO genomen. Dit is in principe de datum van neerlegging van de akten bij de griffie van de Handelsrechtbank. Zo bekwamen we de meest volledige statistieken. 3
Relevante juridische vormen In de brutostatistiek zijn alle ondernemingen en organisaties opgenomen die ingeschreven zijn in de KBO. Het probleem is echter dat niet alle inschrijvingen in de KBO betrekking hebben op ondernemingen in de ware betekenis van het woord. Daarom zijn in deze studie enkel de eenmanszaken en de vennootschappen opgenomen. Eenmanszaken zijn ondernemingen zonder juridische vorm, die zich moeten inschrijven in de KBO. Bij de vennootschappen gaat het om de juridische vormen NV, BVBA, CVBA en CVOA, Comm. V en Comm. VA, V.O.F. en alle burgerlijke vennootschappen (vooral vrije beroepen). Ook de voormelde vennootschapsvormen met sociaal oogmerk zijn meegerekend. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de diverse juridische vormen. NV 20 Naamloze vennootschap 203 Privaatrechtelijke naamloze vennootschap Coöperatieve vennootschap 50 Coöperatieve vennootschap 503 Privaatrechtelijke coöperatieve vennootschap 52 Coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid 54 Coöoperatieve vennootschap met onbeperkte en hoofdelijke aansprakelijkheid 56 Coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid bij wijze van deelneming 58 Coöperatieve venn. met onbep. en hoofdelijke aansprakelijkheid b w v deelneming 70 72 BVBA Besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid Eenpersoonsvennootschap met beperkte aansprakelijkheid (E.B.V.B.A.) Andere juridische vormen in de statistieken 008 Burgerlijke vennootschap 009 Landbouwvennootschap 208 Burgerlijke vennootschap in de vorm van een naamloze vennootschap 30 Gewone commanditaire vennootschap 308 Burgerlijke vennootschap in de vorm van een gewone commanditaire vennootschap 40 Commanditaire vennootschap op aandelen 408 Burgerlijke venn. in de vorm van een commanditaire vennootschap op aandelen 508 Burgerlijke vennootschap in de vorm van een coöperatieve vennootschap 528 Burgerlijke venn. in de vorm van een coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid 548 Burgerlijke venn. in de vorm van een coöperatieve venn. met onbeperkte en hoofdelijke aansprakelijkheid 60 Vennootschap onder firma 608 Burgerlijke vennootschap in de vorm van een vennootschap onder firma 708 Burgerlijke vennootschap in de vorm van een B.V.B.A. 728 Burgerlijke venn. in de vorm van een E.V.B.A. 4
Dit houdt in dat onder meer volgende juridische vormen niet werden opgenomen in de statistiek: vzw s, buitenlandse vennootschappen, verenigingen van mede-eigenaars, Europese Economische Samenwerkingsverbanden in diverse vormen en publiekrechterlijke vennootschappen. Verder moet er ook rekening worden gehouden met het feit dat omvormingen van een eenmanszaak naar een vennootschap niet kunnen worden getraceerd. Ze werden dan ook verwerkt als startende ondernemingen. Beoefenaars van vrije beroepen die niet BTW-plichtig zijn en voor wie geen inschrijving in de KBO vereist is, zijn evenmin in de statistiek opgenomen. De cijfers vermeld in de Startersatlas geven de situatie weer op 11 april 2008. De beste bron De statistieken die op basis van de analyse van Coface Services Belgium NV en UNIZO Startersservice werden opgesteld en geïnterpreteerd, zijn nog voor verbetering vatbaar. Ze zijn immers gebaseerd op de beschikbare gegevens en die zijn op dit moment nog onvolledig. Pas als de gegevens van de Rijksdienst voor Sociale Verzekering der Zelfstandigen - het RSVZ- (adressen, statuut, niet-btw-plichtigen, onderscheid hoofd- en bijberoep ) worden vrijgemaakt en gekoppeld aan de gegevens zoals ze in deze studie werden geselecteerd, kunnen echt volledige cijfers worden gegeven. In afwachting zal de UNIZO Startersatlas echter de meest betrouwbare bron zijn. Een bron die duidelijk aangeeft wat de cijfers wél en niet zeggen. 5
HOOFDSTUK 1: PROFIEL VAN DE STARTENDE ONDERNEMING 6
STARTENDE ONDERNEMINGEN IN BELGIE Bijna kaap van 70.000 startende ondernemers bereikt In 2007 werden in België 69.854 ondernemingen gestart. Dat zijn er 10,10% meer dan het jaar daarvoor. In 2004 werd voor het eerst sinds 1998 de kaap van de 50.000 startende ondernemingen gerond. Drie jaar later zit het aantal starters al tegen de 70 000. Tussen 2002 en 2007 steeg het aantal starters met 47%. Starters in België: evolutie op 10 jaar (1998-2007) Aanvangsjaar Totaal Procentuele verandering t.o.v. voorgaande jaar 1998 57.726 1999 47.934-16,96% 2000 49.310 2,87% 2001 48.428-1,79% 2002 47.441-2,04% 2003 48.039 1,26% 2004 53.727 11,84% 2005 57.489 7,00% 2006 63.446 10,36% 2007 69.854 10,10% Evolutie totaal aantal starters (1998-2007) 80.000 70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 7
Daling aantal starters in eerste kwartaal 2008 In het eerste kwartaal van 2008 daalt het aantal starters met 4,02% in vergelijking met de eerste 3 maanden van vorig jaar. Voor het eerst sinds 2003 neemt het aantal starters af. Het eerste kwartaal van 2007 telde nog 9,27% meer starters dan het eerste kwartaal van 2006. Het eerste kwartaal van 2008 maakt dus een einde aan de positieve evolutie sinds 2004. Evolutie aantal starters tijdens het eerste kwartaal van het jaar per maand in België (2004-2008) Aanvangsdatum 2004 2005 2006 2007 2008 Januari 7.146 7.482 8.383 8.999 9.085 Februari 3.804 4.138 4.596 4.939 5.097 Maart 3.686 3.495 4.189 4.822 3.824 Eindtotaal 1 e kwartaal 14.636 15.115 17.168 18.760 18.006 Stijging/daling in vgl. met kwartaal vorig jaar 3,27% 13,58% 9,27% -4,02% Evolutie van het aantal starters in het eerste kwartaal (2004-2008) 20.000 18.000 16.000 14.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0 2004 2005 2006 2007 2008 8
STARTENDE ONDERNEMINGEN PER GEWEST Zwaartepunt blijft in Vlaanderen, Brussel stijgt sterk Geografisch gezien blijft het zwaartepunt van de startersactiviteit in Vlaanderen liggen. 57,96% van het aantal gestarte ondernemingen in 2007 bevond zich in Vlaanderen, 14,08% in Brussel en 27,83% in Wallonië. In vergelijking met 1998 is het aandeel van Vlaanderen met 0,33% gedaald. Het aandeel starters in Brussel blijft toenemen. Het Waals aandeel blijft status quo in vergelijking met 2006. Aandeel gewesten in totaal aantal startende ondernemingen (1998-2007) Aanvangsjaar Vlaanderen Brussel Wallonië Onbekend België 1998 58,29% 12,95% 28,72% 0,04% 100% 1999 58,73% 13,25% 27,98% 0,04% 100% 2000 58,48% 13,98% 27,50% 0,04% 100% 2001 58,53% 13,37% 28,06% 0,03% 100% 2002 59,12% 13,09% 27,73% 0,05% 100% 2003 59,02% 12,77% 28,11% 0,09% 100% 2004 58,68% 12,92% 28,27% 0,13% 100% 2005 58,68% 13,24% 27,99% 0,10% 100% 2006 58,55% 13,38% 27,91% 0,15% 100% 2007 57,96% 14,08% 27,83% 0,14% 100% Evolutie van het aandeel van de gewesten in het totaal aantal startende ondernemingen (1998-2007) 45.000 40.000 35.000 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Vlaanderen Brussel Wallonië 9
Sterkste stijging voor het 4 e jaar op rij in Brussel Vorig jaar steeg het aantal starters in Vlaanderen met 8,98%. In Wallonië steeg het aantal starters met 9,76%. Brussel kent de grootste stijging: +15,80%. Brussel tekent daarbij voor de derde keer in vier jaar een stijging van meer dan 10% aan. Evolutie startende ondernemers per gewest (1998-2007) Aanvangsjaar Vlaanderen Brussel Wallonië Onbekend België 1998 33.648 7.474 16.580 24 57.726 1999 28.152-16,33% 6.353-15,00% 13.410-19,12% 19 47.934 2000 28.837 2,43% 6.895 8,53% 13.559 1,11% 19 49.310 2001 28.347-1,70% 6.475-6,09% 13.591 0,24% 15 48.428 2002 28.049-1,05% 6.212-4,06% 13.157-3,19% 23 47.441 2003 28.355 1,09% 6.135-1,24% 13.504 2,64% 45 48.039 2004 31.525 11,18% 6.940 13,12% 15.190 12,49% 72 53.727 2005 33.732 7,00% 7.611 9,67% 16.091 5,93% 55 57.489 2006 37.149 10,13% 8.491 11,56% 17.709 10,06% 97 63.446 2007 40.486 8,98% 9.833 15,80% 19.437 9,76% 98 69.854 Evolutie van het aantal startende ondernemingen in Vlaanderen (1998-2007) 45.000 40.000 35.000 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 10
Brussel: sterkste daling aantal starters eerste kwartaal 2008 De cijfers voor de eerste drie maanden van 2008 tonen een dalende trend voor de 3 gewesten. Zowel in Vlaanderen (-3,04%), Brussel (-12,36%) als Wallonië (-1,22%) telden we minder startende ondernemingen als tijdens dezelfde periode van vorig jaar. Evolutie aantal starters tijdens het eerste kwartaal van het jaar per gewest (2004-2008) 2004 2005 2006 2007 2008 Vlaanderen 9.384 9.520 10.854 11.799 11.440 1,45% 14,01% 8,71% -3,04% Wallonië 3.415 3.558 4.074 4.332 4.279 4,19% 14,50% 6,33% -1,22% Brussel 1.807 2.019 2.224 2.598 2.277 11,73% 10,15% 16,82% -12,36% Niet toegewezen 30 18 16 31 10 Totaal België 14.636 15.115 17.168 18.760 18.006 Brussel heeft hoogste startersdichtheid Het gewest Brussel tekent voor de grootste startersdichtheid: in Brussel woont 9,74% van het aantal inwoners van België, maar het gewest telde in 2007 14,08% van het aantal startende ondernemingen. Wallonië is het minst ondernemende gewest. Daar woont 32,46% van de bevolking, maar het gewest was in 2007 slechts goed voor 27,83% van het aantal startende ondernemingen. Vlaanderen telt 57,80% van de bevolking en 57,96% van het aantal starters. Aandeel inwoners per gewest ten opzichte van aandeel nieuwe ondernemingen in België (2007) Inwoners % in België Aantal starters % in België Vlaanderen 6.117.440 57,80% 40.486 57,96% Brussel 1.031.215 9,74% 9.833 14,08% Wallonië 3.435.879 32,46% 19.437 27,83% België* 10.584.534 100,00% 69.854 100,00% * Categorie Onbekend werd uitgesloten Bron: FOD Economie Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie, Dienst Demografie Per 1000 inwoners werden in België vorig jaar ongeveer 6 startende ondernemingen opgericht. In Vlaanderen was dit ook ongeveer 6, in Wallonië 5 en in Brussel 9. Bij dit laatste cijfer past wel een kanttekening: Brussel dankt zijn hoge startersconcentratie waarschijnlijk voor een groot deel aan zijn functie als hoofdstad van het land en van de Europese Unie en de daarmee verband houdende aanwezigheid van instellingen en internationale ondernemingen. De herkomst van een bedrijf wordt immers bepaald aan de hand van de maatschappelijke 11
zetel van de onderneming en Brussel trekt verhoudingsgewijs natuurlijk meer ondernemingen en maatschappelijke zetels aan. De Brusselse cijfers moeten dan ook vanuit een ander oogpunt bekeken worden dan die voor Vlaanderen en Wallonië. Startersdichtheid: aandeel inwoners per provincie ten opzichte van aandeel startende ondernemingen (2007) Inwoners % in België Aantal starters % in België Vlaanderen 6.117.440 57,80% 40.486 57,96% Antwerpen 1.700.570 16,07% 11.639 16,66% Limburg 820.272 7,75% 5.798 8,30% Oost-Vlaanderen 1.398.253 13,21% 9.061 12,97% Vlaams-Brabant 1.052.467 9,94% 6.386 9,14% West-Vlaanderen 1.145.878 10,83% 7.602 10,88% Brussel 1.031.215 9,74% 9.833 14,08% Wallonië 3.435.879 32,46% 19.437 27,83% Henegouwen 1.294.844 12,23% 6.701 9,59% Luik 1.047.414 9,90% 5.871 8,40% Luxemburg 261.178 2,47% 1.450 2,08% Namen 461.983 4,36% 2.645 3,79% Waals-Brabant 370.460 3,50% 2.770 3,97% België* 10.584.534 100,00% 69.854 100,00% * Categorie Onbekend werd uitgesloten Bron: FOD Economie Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie, Dienst Demografie 12
STARTENDE ONDERNEMINGEN PER PROVINCIE Provincie Antwerpen telt grootste aantal starters De prestaties van de Belgische provincies en het gewest Brussel lopen sterk uiteen. Het aandeel van de provincie Antwerpen is ook in 2007 het grootst: 16,66% van alle startende ondernemingen bevindt zich in Antwerpen. Brussel komt op de tweede plaats met 14,08%, op de voet gevolgd door Oost-Vlaanderen met 12,97%. Daarna volgen West-Vlaanderen (10,88%), Henegouwen (9,59%) en Vlaams-Brabant (9,14%). Luik telde in 2007 8,40% van het aantal startende ondernemingen, Limburg 8,30%, Waals-Brabant 3,97% en Namen 3,79%. Luxemburg (2,08%) bengelt achteraan. Verdeling startende ondernemingen over de Belgische provincies en Brussel (1998-2007) 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Antwerpen 9.799 8.173 8.344 8.230 8.128 8.140 9.087 9.571 10.983 11.639 16,98% 17,05% 16,92% 16,99% 17,13% 16,94% 16,91% 16,65% 17,31% 16,66% Brussel 7.474 6.353 6.895 6.475 6.212 6.135 6.940 7.611 8.491 9.833 12,95% 13,25% 13,98% 13,37% 13,09% 12,77% 12,92% 13,24% 13,38% 14,08% Henegouwen 5.567 4.397 4.413 4.552 4.351 4.431 5.083 5.470 6.026 6.701 9,64% 9,17% 8,95% 9,40% 9,17% 9,22% 9,46% 9,51% 9,50% 9,59% Limburg 4.292 3.575 3.788 3.907 3.917 3.754 4.315 4.651 4.897 5.798 7,44% 7,46% 7,68% 8,07% 8,26% 7,81% 8,03% 8,09% 7,72% 8,30% Luik 4.954 3.964 3.981 3.936 3.835 3.971 4.408 4.824 5.298 5.871 8,58% 8,27% 8,07% 8,13% 8,08% 8,27% 8,20% 8,39% 8,35% 8,40% Luxemburg 1.348 1.060 1.087 1.068 1.063 1.083 1.134 1.205 1.277 1.450 2,34% 2,21% 2,20% 2,21% 2,24% 2,25% 2,11% 2,10% 2,01% 2,08% Namen 2.300 1.919 1.953 1.945 1.865 1.970 2.145 2.195 2.500 2.645 3,98% 4,00% 3,96% 4,02% 3,93% 4,10% 3,99% 3,82% 3,94% 3,79% Oost-Vlaanderen 7.745 6.468 6.608 6.301 6.329 6.417 6.963 7.557 8.468 9.061 13,42% 13,49% 13,40% 13,01% 13,34% 13,36% 12,96% 13,15% 13,35% 12,97% Vlaams-Brabant 5.392 4.558 4.715 4.520 4.472 4.630 5.226 5.329 5.899 6.386 9,34% 9,51% 9,56% 9,33% 9,43% 9,64% 9,73% 9,27% 9,30% 9,14% Waals-Brabant 2.411 2.070 2.125 2.090 2.043 2.049 2.420 2.397 2.608 2.770 4,18% 4,32% 4,31% 4,32% 4,31% 4,27% 4,50% 4,17% 4,11% 3,97% West-Vlaanderen 6.420 5.378 5.382 5.389 5.203 5.414 5.934 6.624 6.902 7.602 11,12% 11,22% 10,91% 11,13% 10,97% 11,27% 11,04% 11,52% 10,88% 10,88% Onbekend 24 19 19 15 23 45 72 55 97 98 0,04% 0,04% 0,04% 0,03% 0,05% 0,09% 0,13% 0,10% 0,15% 0,14% Totaal 57.726 47.934 49.310 48.428 47.441 48.039 53.727 57.489 63.446 69.854 13
Aandeel startende ondernemingen over de Belgische provincies in 2007 Antwerpen 11% 4% 9% 17% 14% Brussel Henegouwen Limburg Luik Luxemburg 13% 4% 2% 8% 8% 10% Namen Oost-Vlaanderen Vlaams-Brabant Waals-Brabant West-Vlaanderen Aantal starters: Limburg sterkste stijger ten opzichte van 2006 Alle provincies kenden in 2007 een stijgend aantal starters tegenover 2006. Ook hier vallen echter grote verschillen te noteren. In Limburg is de stijging het grootst: +18,40%. Dan volgen Brussel en Luxemburg met een stijging van respectievelijk 15,80% en 13,55%. Henegouwen, Luik en West-Vlaanderen volgen met stijgingen van 11,20%, 10,82% en 10,14%. In de andere provincies stijgt het aantal starters met minder dan 10%. In Vlaams-Brabant met 8,26%, in Oost-Vlaanderen met 7,00%, in Waals-Brabant met 6,21%, in Antwerpen met 5,97% en in Namen met 5,80%. Evolutie aantal startende ondernemingen over Belgische provincies en Brussel (1998-2007) 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Antwerpen 9.799 8.173 8.344 8.230 8.128 8.140 9.087 9.571 10.983 11.639-16,59% 2,09% -1,37% -1,24% 0,15% 11,63% 5,33% 14,75% 5,97% Brussel 7.474 6.353 6.895 6.475 6.212 6.135 6.940 7.611 8.491 9.833-15,00% 8,53% -6,09% -4,06% -1,24% 13,12% 9,67% 11,56% 15,80% Henegouwen 5.567 4.397 4.413 4.552 4.351 4.431 5.083 5.470 6.026 6.701-21,02% 0,36% 3,15% -4,42% 1,84% 14,71% 7,61% 10,16% 11,20% Limburg 4.292 3.575 3.788 3.907 3.917 3.754 4.315 4.651 4.897 5.798-16,71% 5,96% 3,14% 0,26% -4,16% 14,94% 7,79% 5,29% 18,40% Luik 4.954 3.964 3.981 3.936 3.835 3.971 4.408 4.824 5.298 5.871-19,98% 0,43% -1,13% -2,57% 3,55% 11,00% 9,44% 9,83% 10,82% Luxemburg 1.348 1.060 1.087 1.068 1.063 1.083 1.134 1.205 1.277 1.450-21,36% 2,55% -1,75% -0,47% 1,88% 4,71% 6,26% 5,98% 13,55% Namen 2.300 1.919 1.953 1.945 1.865 1.970 2.145 2.195 2.500 2.645-16,57% 1,77% -0,41% -4,11% 5,63% 8,88% 2,33% 13,90% 5,80% 14
Oost-Vlaanderen 7.745 6.468 6.608 6.301 6.329 6.417 6.963 7.557 8.468 9.061-16,49% 2,16% -4,65% 0,44% 1,39% 8,51% 8,53% 12,06% 7,00% Vlaams-Brabant 5.392 4.558 4.715 4.520 4.472 4.630 5.226 5.329 5.899 6.386-15,47% 3,44% -4,14% -1,06% 3,53% 12,87% 1,97% 10,70% 8,26% Waals-Brabant 2.411 2.070 2.125 2.090 2.043 2.049 2.420 2.397 2.608 2.770-14,14% 2,66% -1,65% -2,25% 0,29% 18,11% -0,95% 8,80% 6,21% West-Vlaanderen 6.420 5.378 5.382 5.389 5.203 5.414 5.934 6.624 6.902 7.602-16,23% 0,07% 0,13% -3,45% 4,06% 9,60% 11,63% 4,20% 10,14% Onbekend 24 19 19 15 23 45 72 55 97 98-20,83% 0,00% -21,05% 53,33% 95,65% 60,00% -23,61% 76,36% 1,03% Totaal 57.726 47.934 49.310 48.428 47.441 48.039 53.727 57.489 63.446 69.854 Startersdichtheid: Limburg kent sterkste stijging Het aantal starters in verhouding tot het aantal inwoners, de startersdichtheid, is het hoogst in Antwerpen. In Antwerpen woont 27,79% van de bevolking van Vlaanderen en 28,75% van het aantal starters. Ten opzichte van 2006 is Antwerpen toch achteruit gegaan. Limburg kende de sterkste stijging. 13,41% van de bevolking van Vlaanderen woont in deze provincie. Terwijl Limburg 14,32% van het aantal starters telt. Vorig jaar vertegenwoordigde Limburg 13,21% van het aantal starters in Vlaanderen. In de andere drie Vlaamse provincies komt het bevolkingsaandeel grosso modo overeen met het aandeel starters. Aandeel inwoners t.o.v. aandeel startende ondernemingen in Vlaanderen in 2007 Provincie Aantal inwoners % in Vlaanderen Aantal starters % in Vlaanderen Antwerpen 1.700.570 27,79% 11.639 28,75% Limburg 820.272 13,41% 5.798 14,32% Oost-Vlaanderen 1.398.253 22,86% 9.061 22,38% Vlaams Brabant 1.052.467 17,20% 6.386 15,77% West-Vlaanderen 1.145.878 18,73% 7.602 18,78% Vlaanderen 6.117.440 100,00% 40.486 100,00% Bron: FOD Economie - Afdeling Statistiek, Bevolkingsstatistiek 15
Aantal starters neemt af in eerste kwartaal 2008 Tijdens het eerste kwartaal van 2008 daalt het aantal startende ondernemingen in bijna elke provincie. Brussel kent de sterkste daling: -12,36%. Limburg, in 2007 de sterkste stijger, telt nu een verlies van -8%. Enkel in Namen en Waals-Brabant stijgt het aantal startende ondernemingen met respectievelijk 5,22% en 3,14%. Evolutie aantal startende ondernemingen tijdens het eerste kwartaal van 2008 per provincie (2004-2008) 2004 2005 2006 2007 2008 Antwerpen 2.463 2472 3.002 3.143 3.041 0,37% 21,44% 4,70% -3,25% Brussel 1.807 2019 2.224 2.598 2.277 11,73% 10,15% 16,82% -12,36% Henegouwen 1.337 1429 1.611 1.700 1.695 6,88% 12,74% 5,52% -0,29% Limburg 1.196 1189 1.324 1.601 1.473-0,59% 11,35% 20,92% -8,00% Luik 1.161 1240 1.440 1.558 1.480 6,80% 16,13% 8,19% -5,01% Luxemburg 305 296 334 384 378-2,95% 12,84% 14,97% -1,56% Namen 612 593 689 690 726-3,10% 16,19% 0,15% 5,22% Oost-Vlaanderen 1.933 1987 2.308 2.451 2.379 2,79% 16,16% 6,20% -2,94% Vlaams-Brabant 1.435 1474 1.574 1.784 1.722 2,72% 6,78% 13,34% -3,48% Waals-Brabant 671 619 740 764 788-7,75% 19,55% 3,24% 3,14% West-Vlaanderen 1.686 1779 1.906 2.056 2.037 5,52% 7,14% 7,87% -0,92% Onbekend 30 18 16 31 10 Eindtotaal 14.636 15115 17.168 18.760 18.006 16
STARTENDE ONDERNEMINGEN PER JURIDISCHE VORM Meer dan helft eenmanszaken Ruim de helft (56,69%) van de startende ondernemingen is een eenmanszaak. In 2007 startten 39.599 personen een eenmanszaak. De bedrijven die als BVBA (Besloten Vennootschap met Beperkte Aansprakelijkheid) van start gingen, waren goed voor 30,41% van het totale aantal nieuwe ondernemingen. De BV s (Burgerlijke Vennootschap) tekenden in 2007 voor 3,92%. 3,07% van de nieuwe ondernemingen waren NV s (Naamloze Vennootschap). De Gewone Commanditaire Vennootschappen (GCV s) waren goed voor 2,44%, de Vennootschappen onder Firma (VOF s) voor 2,10%, de CV s (Coöperatieve Vennootschap) voor 0,94%, de LV s (Landbouwvennootschap) voor 0,18% en de Commanditaire Vennootschappen op Aandelen (CVA s) voor 0,15%. De Vennootschappen met Sociaal Oogmerk (VEN. SOCIAAL) vertegenwoordigden in 2007 0,10% van het aantal nieuwe ondernemingen. Evolutie van het aantal startende ondernemingen in België per juridische vorm (1998-2007) 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Eenmanszaken 35.930 25.407 25.722 25.743 25.472 26.400 30.459 33.362 36.124 39.599 62,24% 53,00% 52,16% 53,16% 53,69% 54,96% 56,69% 58,03% 56,94% 56,69% BV 796 728 843 874 1.005 1.615 2.113 2.160 2.520 2.738 1,38% 1,52% 1,71% 1,80% 2,12% 3,36% 3,93% 3,76% 3,97% 3,92% BVBA 14.725 15.229 16.372 16.186 15.819 15.279 16.063 16.899 19.172 21.241 25,51% 31,77% 33,20% 33,42% 33,34% 31,81% 29,90% 29,40% 30,22% 30,41% CV 942 859 774 710 604 583 658 605 682 654 1,63% 1,79% 1,57% 1,47% 1,27% 1,21% 1,22% 1,05% 1,07% 0,94% CVA 135 177 140 119 122 117 98 84 110 108 0,23% 0,37% 0,28% 0,25% 0,26% 0,24% 0,18% 0,15% 0,17% 0,15% GCV 468 532 522 573 664 727 901 1.033 1.289 1.701 0,81% 1,11% 1,06% 1,18% 1,40% 1,51% 1,68% 1,80% 2,03% 2,44% LV 91 64 55 58 59 51 50 76 101 123 0,16% 0,13% 0,11% 0,12% 0,12% 0,11% 0,09% 0,13% 0,16% 0,18% NV 4.181 4.456 4.319 3.538 3.027 2.617 2.550 2.182 2.182 2.148 7,24% 9,30% 8,76% 7,31% 6,38% 5,45% 4,75% 3,80% 3,44% 3,07% VEN. SOCIAAL 26 32 19 24 24 25 37 49 67 72 0,05% 0,07% 0,04% 0,05% 0,05% 0,05% 0,07% 0,09% 0,11% 0,10% VOF 432 450 544 603 645 625 798 1.039 1.199 1.470 0,75% 0,94% 1,10% 1,25% 1,36% 1,30% 1,49% 1,81% 1,89% 2,10% Totaal 57.726 47.934 49.310 48.428 47.441 48.039 53.727 57.489 63.446 69.854 17
Verloop van de diverse juridische vormen van startende ondernemingen (1998-2007) 45.000 40.000 35.000 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Eenmanszaken BV BVBA CV CVA GCV LV NV VEN. SOCIAAL VOF Aandeel startende vennootschappen stijgt voor het 2 e jaar op rij Het aantal startende ondernemingen zonder vennootschapsvorm steeg in 2007 met 3.475 tot 39.599. Ook de vennootschappen kenden een stijging. Hun aantal steeg vorig jaar met 2.933 tot 30.255. Dat betekent dat het aandeel van de vennootschappen in het aantal startende ondernemingen voor het tweede jaar op rij stijgt, van 43,06% in 2006 tot 43,31% in 2007. Evolutie startende ondernemingen zonder en met vennootschapsvorm (1998-2007) 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Eenmanszaken 35.930 25.407 25.722 25.743 25.472 26.400 30.459 33.362 36.124 39.599-29,29% 1,24% 0,08% -1,05% 3,64% 15,38% 9,53% 8,28% 9,62% Vennootschappen 21.796 22.527 23.588 22.685 21.969 21.639 23.268 24.127 27.322 30.255 3,35% 4,71% -3,83% -3,16% -1,50% 7,53% 3,69% 13,24% 10,73% Totaal 57.726 47.934 49.310 48.428 47.441 48.039 53.727 57.489 63.446 69.854 Aandeel eenmanszaken en vennootschappen in startende ondernemingen (1998-2007) 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Eenmanszaken 62,24% 53,00% 52,16% 53,16% 53,69% 54,96% 56,69% 58,03% 56,94% 56,69% Vennootschappen 37,76% 47,00% 47,84% 46,84% 46,31% 45,04% 43,31% 41,97% 43,06% 43,31% 18
Evolutie aantal startende vennootschappen en eenmanszaken in België (1998-2007) 45.000 40.000 35.000 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Eenmanszaken Vennootschappen 19
STARTENDE ONDERNEMINGEN PER SECTOR Helft nieuwe ondernemingen in zakelijke dienstverlening, kleinhandel, bouw en horeca De zakelijke dienstverlening (16,84%), de bouwnijverheid (12,88%), de kleinhandel (10,93%) en de horeca (6,97%) nemen het grootste deel van de starters voor hun rekening. In Vlaanderen tekenen deze sectoren voor quasi dezelfde aandelen als in heel België. Enkel het aandeel van de bouwnijverheid stijgt licht in vergelijking met 2006. Het aandeel van de kleinhandel kalft verder af. De horeca en de zakelijke dienstverlening dalen met bijna een procent. Aantal startende ondernemingen per sector en procentueel aandeel per sector in België (2003-2007) 2003 2004 2005 2006 2007 Bank en verzekeringen 732 411 410 406 434 1,52% 0,76% 0,71% 0,64% 0,62% Bouwnijverheid 5.052 5.952 6.717 7.842 8.998 10,52% 11,08% 11,68% 12,36% 12,88% Diensten aan pers. 1.876 2.112 2.351 2.617 3.078 3,91% 3,93% 4,09% 4,12% 4,41% Gezon./mtsch dienst 1.338 1.238 1.272 1.433 1.403 2,79% 2,30% 2,21% 2,26% 2,01% Groothandel 3.835 4.207 5.012 4.785 4.430 7,98% 7,83% 8,72% 7,54% 6,34% Horeca 4.645 4.817 4.989 4.979 4.867 9,67% 8,97% 8,68% 7,85% 6,97% Immobilien 1.535 1.361 1.523 1.741 1.856 3,20% 2,53% 2,65% 2,74% 2,66% Industrie: afgewerkte producten 435 549 612 569 611 0,91% 1,02% 1,06% 0,90% 0,87% Industrie: hout, metaal, chemie 1.252 1.742 1.677 1.904 2.104 2,61% 3,24% 2,92% 3,00% 3,01% Industrie: voeding - textiel 486 522 567 542 548 1,01% 0,97% 0,99% 0,85% 0,78% Informatica 1.871 2.149 2.205 2.437 2.704 3,89% 4,00% 3,84% 3,84% 3,87% Kleinhandel 6.555 7.045 7.082 7.332 7.636 13,65% 13,11% 12,32% 11,56% 10,93% Landbouw 2.283 2.756 2.999 3.461 3.652 4,75% 5,13% 5,22% 5,46% 5,23% Recreatie,cultuur 1.596 1.812 1.931 2.131 1.999 3,32% 3,37% 3,36% 3,36% 2,86% Verhuurbedrijven 343 350 383 369 368 0,71% 0,65% 0,67% 0,58% 0,53% Vervoer, post-telec. 1.854 1.995 2.538 2.846 3.042 3,86% 3,71% 4,41% 4,49% 4,35% 20
Zakelijke dienst. 8.785 9.244 9.610 11.271 11.761 18,29% 17,21% 16,72% 17,76% 16,84% Andere 3.566 5.465 5.611 6.781 10.363 7,42% 10,17% 9,76% 10,69% 14,84% Eindtotaal 48.039 53.727 57.489 63.446 69.854 Groothandel, recreatie en cultuur verliezen terrein De meeste sectoren tellen meer nieuwe ondernemingen in 2007 dan in 2006. Enkel de gezondheid en maatschappelijke dienst, de groothandel, de horeca, verhuurbedrijven en de sector recreatie en cultuur gaan achteruit. Top-5 van sectoren waarin meeste nieuwe ondernemingen werden opgericht: 1. Zakelijke dienstverlening: 11.761 2. Bouwnijverheid: 8.998 3. Kleinhandel: 7.183 4. Horeca: 4.867 5. Groothandel: 4.430 Aantal startende ondernemingen per sector en evolutie per sector in België (2003-2007) 2003 2004 2005 2006 2007 Bank en verzekeringen 732 411 410 406 434-43,85% -0,24% -0,98% 6,90% Bouwnijverheid 5.052 5.952 6.717 7.842 8.998 17,81% 12,85% 16,75% 14,74% Diensten aan pers. 1.876 2.112 2.351 2.617 3.078 12,58% 11,32% 11,31% 17,62% Gezon./mtsch dienst 1.338 1.238 1.272 1.433 1.403-7,47% 2,75% 12,66% -2,09% Groothandel 3.835 4.207 5.012 4.785 4.430 9,70% 19,13% -4,53% -7,42% Horeca 4.645 4.817 4.989 4.979 4.867 3,70% 3,57% -0,20% -2,25% Immobilien 1.535 1.361 1.523 1.741 1.856-11,34% 11,90% 14,31% 6,61% Industrie: afgewerkte producten 435 549 612 569 611 26,21% 11,48% -7,03% 7,38% Industrie: hout, metaal, chemie 1.252 1.742 1.677 1.904 2.104 39,14% -3,73% 13,54% 10,50% Industrie: voeding - textiel 486 522 567 542 548 7,41% 8,62% -4,41% 1,11% Informatica 1.871 2.149 2.205 2.437 2.704 14,86% 2,61% 10,52% 10,96% Kleinhandel 6.555 7.045 7.082 7.332 7.636 7,48% 0,53% 3,53% 4,15% Landbouw 2.283 2.756 2.999 3.461 3.652 20,72% 8,82% 15,41% 5,52% Recreatie,cultuur 1.596 1.812 1.931 2.131 1.999 13,53% 6,57% 10,36% -6,19% 21
Verhuurbedrijven 343 350 383 369 368 2,04% 9,43% -3,66% -0,27% Vervoer, post-telec. 1.854 1.995 2.538 2.846 3.042 7,61% 27,22% 12,14% 6,89% Zakelijke dienst. 8.785 9.244 9.610 11.271 11.761 5,22% 3,96% 17,28% 4,35% Andere 3.566 5.465 5.611 6.781 10.363 53,25% 2,67% 20,85% 52,82% Eindtotaal 48.039 53.727 57.489 63.446 69.854 Recreatie en cultuur daalt sterk in Vlaanderen De top-5 voor Vlaanderen kent dezelfde rangschikking als over heel België (in absolute aantallen nieuwe ondernemingen): 1. Zakelijke dienstverlening: 7.139 2. Bouwnijverheid: 5.166 3. Kleinhandel: 4.147 4. Horeca: 2.796 5. Groothandel: 2.310 De grootste stijging situeert zich in de diensten aan personen: +16,09%. Ook de sector vervoer, post en telecommunicatie (+12,53%) gaat fors vooruit. De sector recreatie en cultuur daalt in een jaar tijd van +14,22% naar -7,62%. Ook de groothandel gaat achteruit (-10,12%). Startende ondernemingen per sector en evolutie per sector in Vlaanderen (2003-2007) 2003 2004 2005 2006 2007 Bank en verzekeringen 413 243 244 217 233-41,16% 0,41% -11,07% 7,37% Bouwnijverheid 3.063 3.505 3.884 4.595 5.166 14,43% 10,81% 18,31% 12,43% Diensten aan pers. 1.191 1.335 1.544 1.715 1.991 12,09% 15,66% 11,08% 16,09% Gezon./mtsch dienst 831 752 758 887 864-9,51% 0,80% 17,02% -2,59% Groothandel 2.358 2.554 2.971 2.570 2.310 8,31% 16,33% -13,50% -10,12% Horeca 2.694 2.841 2.945 2.878 2.796 5,46% 3,66% -2,28% -2,85% Immobilien 962 840 930 1.060 1.065-12,68% 10,71% 13,98% 0,47% Industrie: afgewerkte producten 257 350 406 376 379 36,19% 16,00% -7,39% 0,80% Industrie: hout, metaal, chemie 777 1.052 1.037 1.195 1.330 35,39% -1,43% 15,24% 11,30% Industrie: voeding - textiel 285 286 325 327 327 0,35% 13,64% 0,62% 0,00% 22
Informatica 1.123 1.302 1.331 1.497 1.611 15,94% 2,23% 12,47% 7,62% Kleinhandel 3.565 3.856 3.888 4.014 4.147 8,16% 0,83% 3,24% 3,31% Landbouw 1.433 1.667 1.780 2.038 2.184 16,33% 6,78% 14,49% 7,16% Recreatie,cultuur 1.025 1.166 1.252 1.430 1.321 13,76% 7,38% 14,22% -7,62% Verhuurbedrijven 225 225 263 249 258 0,00% 16,89% -5,32% 3,61% Vervoer, post-telec. 1.040 1.125 1.426 1.500 1.688 8,17% 26,76% 5,19% 12,53% Zakelijke dienst. 5.115 5.399 5.700 6.825 7.139 5,55% 5,58% 19,74% 4,60% Andere 1.998 3.027 3.048 3.776 5.677 51,50% 0,69% 23,88% 50,34% Eindtotaal 28.355 31.525 33.732 37.149 40.486 23
STARTENDE ONDERNEMER: MAN/VROUW Aandeel vrouwen blijft hangen op één derde in Vlaanderen Eén op drie starters is een vrouw. Dit aandeel blijft vrij constant door de jaren en neemt slechts licht toe. Er werden 23.518 of 59,39% mannelijke starters geregistreerd en 12.718 of 32,12% vrouwelijke. Van 8,49% van de starters is het geslacht niet geregistreerd. Aantal startende eenmanszaken per geslacht (1998-2007) 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Man 23.610 15.835 16.106 16.315 16.100 16.376 18.669 20.296 21.569 23.518 Vrouw 10.908 8.322 8.390 8.167 8.082 8.282 9.393 10.260 11.303 12.718 Onbekend 1.412 1.250 1.226 1.261 1.290 1.742 2.397 2.806 3.252 3.363 Totaal 35.930 25.407 25.722 25.743 25.472 26.400 30.459 33.362 36.124 39.599 Evolutie aandeel startende eenmanszaken per geslacht in België (1998-2007) 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Man 65,71% 62,33% 62,62% 63,38% 63,21% 62,03% 61,29% 60,84% 59,71% 59,39% Vrouw 30,36% 32,75% 32,62% 31,73% 31,73% 31,37% 30,84% 30,75% 31,29% 32,12% Onbekend 3,93% 4,92% 4,77% 4,90% 5,06% 6,60% 7,87% 8,41% 9,00% 8,49% Procentuele verhouding tussen aantal startende mannen en vrouwen in 2007 8% 32% 60% Man Vrouw onbekend 24
Vooral de bouwnijverheid, informatica, landbouw en bepaalde kleinere industriële sectoren blijven mannenbastions. Bij de zakelijke dienstverlening en de kleinhandel is respectievelijk 39% en 38% van de starters een vrouw, bij diensten aan personen bijna 8 op 10. Evolutie aandeel geslacht startende eenmanszaken per sector in België (2003-2007) Geslacht 2003 2004 2005 2006 2007 Bank en verzekeringen Man 84% 80% 80% 76% 73% Vrouw 11% 18% 16% 10% 20% Onbekend 5% 2% 4% 14% 6% Bouwnijverheid Man 87% 87% 88% 86% 88% Vrouw 2% 2% 2% 2% 2% Onbekend 11% 11% 10% 12% 10% Diensten aan pers. Man 18% 17% 13% 15% 15% Vrouw 78% 78% 80% 78% 79% Onbekend 4% 5% 7% 7% 6% Gezon./mtsch dienst Man 31% 29% 27% 28% 24% Vrouw 63% 67% 63% 64% 67% Onbekend 7% 4% 10% 8% 8% Groothandel Man 66% 66% 67% 65% 63% Vrouw 30% 30% 28% 30% 31% Onbekend 4% 5% 5% 5% 6% Horeca Man 53% 48% 49% 47% 49% Vrouw 41% 40% 40% 41% 39% Onbekend 6% 12% 11% 12% 12% Immobilien Man 54% 58% 54% 52% 49% Vrouw 31% 29% 30% 32% 37% Onbekend 15% 13% 16% 17% 14% Industrie: afgewerkte producten Man 71% 70% 59% 67% 65% Vrouw 24% 24% 35% 27% 26% Onbekend 6% 6% 6% 6% 9% Industrie: hout, metaal, chemie Man 77% 80% 78% 77% 76% Vrouw 17% 15% 18% 18% 19% Onbekend 5% 5% 4% 5% 5% Industrie: voeding en textiel Man 59% 53% 50% 53% 51% Vrouw 36% 40% 45% 40% 41% Onbekend 5% 7% 5% 8% 9% Informatica Man 88% 87% 85% 87% 83% Vrouw 8% 9% 10% 9% 11% Onbekend 3% 4% 5% 4% 6% Kleinhandel Man 57% 54% 55% 54% 52% Vrouw 38% 38% 37% 36% 38% Onbekend 5% 8% 8% 10% 9% Landbouw Man 68% 68% 65% 66% 71% Vrouw 19% 20% 18% 19% 17% Onbekend 13% 12% 16% 16% 12% Recreatie,cultuur Man 65% 65% 63% 61% 59% Vrouw 30% 30% 31% 33% 36% Onbekend 5% 5% 7% 7% 5% Verhuurbedrijven Man 68% 80% 77% 71% 79% Vrouw 21% 13% 19% 21% 13% Onbekend 10% 7% 4% 8% 7% 25
Vervoer, post-telec. Man 78% 74% 73% 70% 69% Vrouw 17% 18% 21% 22% 23% Onbekend 5% 9% 6% 8% 9% Zakelijke dienst. Man 59% 59% 57% 55% 54% Vrouw 35% 35% 36% 38% 39% Onbekend 6% 6% 8% 7% 7% Andere Man 57% 58% 57% 53% 53% Vrouw 37% 35% 36% 39% 40% Onbekend 6% 7% 7% 8% 7% Totaal Man 62% 61% 61% 60% 59% Vrouw 31% 31% 31% 31% 32% Onbekend 7% 8% 8% 9% 8% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 26
HOOFDSTUK 2: STARTERS VIJF JAAR LATER 27
OVERLEVINGSGRAAD STARTENDE BEDRIJVEN 7 op 10 ondernemingen overleeft na 5 jaar Na vijf jaar is nog 76,35% van de ondernemingen actief. In cijfers betekent dit dat van de 48.039 bedrijven die werden opgestart in 2003 er begin 2008 nog 36.678 actief zijn. 11.361 ondernemingen werden ondertussen stopgezet. In Vlaanderen ligt het overlevingspercentage iets hoger. Daar bestaat begin 2008 nog 77,41% van de in 2003 opgestarte ondernemingen. In 2002 lagen de gemiddelde slaagcijfers gevoelig lager. Van de bedrijven opgericht in 1998 was slechts 55,93% van de bedrijven nog actief in 2002. Een stopzetting kan het gevolg zijn van een faillissement. Andere redenen zijn in volgorde van belangrijkheid: het ontbreken van attesten of vergunningen, een fusie tussen 2 of meer ondernemingen, het overlijden van de zaakvoerder of een overdracht van de onderneming, vrijwillige stopzetting van activiteiten. Let wel: Wanneer een eenmanszaak wordt omgevormd naar een vennootschap, wordt de eenmanszaak als stopgezet bedrijf beschouwd. Er wordt dan een nieuwe onderneming (een vennootschap) opgericht. Deze omvorming wordt niet geregistreerd in de Kruispuntbank Ondernemingen. Het bedrijf wordt als stopgezet beschouwd, alhoewel het in werkelijkheid blijft bestaan onder een andere juridische vorm. De reële slaagkansen van een startende onderneming ligt in werkelijkheid dus iets hoger dan onderstaande statistiek aangeeft. Overlevingsgraad startende bedrijven in België (1998-2007) Oprichtingsdatum Actief Overlevingsgraad Stopzetting Eindtotaal 1998 32.288 55,93% 25.438 57.726 1999 30.379 63,38% 17.555 47.934 2000 32.901 66,72% 16.409 49.310 2001 33.934 70,07% 14.494 48.428 2002 35.109 74,01% 12.332 47.441 2003 36.678 76,35% 11.361 48.039 2004 42.905 79,86% 10.822 53.727 2005 47.576 82,76% 9.913 57.489 2006 56.382 88,87% 7.064 63.446 2007 66.969 95,87% 2.885 69.854 28
Overlevingsgraad startende bedrijven in Vlaanderen (1998-2007) Oprichtingsdatum Actief Overlevingsgraad Stopzetting Eindtotaal 1998 19.399 57,65% 14.249 33.648 1999 18.496 65,70% 9.656 28.152 2000 19.854 68,85% 8.983 28.837 2001 20.336 71,74% 8.011 28.347 2002 21.138 75,36% 6.911 28.049 2003 21.951 77,41% 6.404 28.355 2004 25.393 80,55% 6.132 31.525 2005 28.167 83,50% 5.565 33.732 2006 33.499 90,17% 3.650 37.149 2007 39.032 96,41% 1.454 40.486 In Vlaanderen overleven meeste bedrijven In Waals-Brabant overleeft 80,09% van de bedrijven de eerste 5 jaar. Vlaams-Brabant (79,40%), West-Vlaanderen (78,26%) en Antwerpen (77,36%) sluiten hier kort bij aan. Opmerkelijk is dat Brussel en de Waalse provincies lager scoren dan de Vlaamse provincies. Geen enkele provincie zakt onder de grens van 70%. Overlevingsgraad startende bedrijven na 5 jaar, opgesplitst per provincie (2003-2007) Provincie Actief Overlevingsgraad Stopzetting Eindtotaal Antwerpen 6.297 77,36% 1.843 8.140 Brussel 4.702 76,64% 1.433 6.135 Henegouwen 3.196 72,13% 1.235 4.431 Limburg 2.868 76,40% 886 3.754 Luik 2.895 72,90% 1.076 3.971 Luxemburg 794 73,31% 289 1.083 Namen 1.474 74,82% 496 1.970 Oost-Vlaanderen 4.873 75,94% 1.544 6.417 Vlaams-Brabant 3.676 79,40% 954 4.630 Waals-Brabant 1.641 80,09% 408 2.049 West-Vlaanderen 4.237 78,26% 1.177 5.414 Andere 22 48,89% 23 45 29
STARTENDE BEDRIJVEN EN TEWERKSTELLING Eén vijfde heeft personeel na 5 jaar Het eerste jaar stelt minder dan één op tien ondernemingen personeel tewerk. Bij de ondernemingen die na vijf jaar nog bestaan, is dat al bijna één op vijf. Minder dan 1 op 25 ondernemers stelt na 5 jaar vijf of meer mensen te werk. Het feit dat de ondernemers voor zichzelf een job creëren als werknemer wordt hier niet mee in rekening genomen. Het gaat hier om effectieve tewerkstelling in werknemersverband. Starters gerangschikt op aantal werknemers in België (1998-2007) Aanvangsjaar 0 of onbekend 1-4 5-9 10 19 20-49 50-99 100-199 200 499 500-999 + 1000 Eindtotaal 2003 38.620 7.812 946 403 192 33 16 14 2 1 48.039 80,39% 16,26% 1,97% 0,84% 0,40% 0,07% 0,03% 0,03% 0,00% 0,00% 100,00% 2004 43.610 8.472 996 400 175 40 12 16 4 2 53.727 81,17% 15,77% 1,85% 0,74% 0,33% 0,07% 0,02% 0,03% 0,01% 0,00% 100,00% 2005 47.334 8.725 871 304 182 50 14 8 0 1 57.489 82,34% 15,18% 1,52% 0,53% 0,32% 0,09% 0,02% 0,01% 0,00% 0,00% 100,00% 2006 52.955 9.211 803 299 124 27 14 8 5 0 63.446 83,46% 14,52% 1,27% 0,47% 0,20% 0,04% 0,02% 0,01% 0,01% 0,00% 100,00% 2007 62.826 6.158 525 205 99 28 9 4 0 0 69.854 89,94% 8,82% 0,75% 0,29% 0,14% 0,04% 0,01% 0,01% 0,00% 0,00% 100,00% Aantal personeelsleden vandaag in dienst bij actieve ondernemingen opgericht in 2003 0 of onbekend 1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-199 200-499 500-999 + 1000 30