SECTORANALYSE HORECA 2016

Transcriptie

1 Rapport Pag. SECTORANALYSE HORECA 2016 Ondernemingen

2 2016 Guidea - Kenniscentrum voor Toerisme en Horeca vzw Deze informatie werd met de grootste zorg samengesteld. Guidea, het Kenniscentrum voor Toerisme en Horeca vzw stelt zich echter niet aansprakelijk voor de juistheid van de aangeboden informatie. In geen geval is Guidea, het Kenniscentrum voor Toerisme en Horeca aansprakelijk voor enige directe of indirecte schade als gevolg van of in verband met de aangeboden informatie uit deze publicatie.

3 INLEIDING 5 1 ACTIEVE ONDERNEMINGEN 7 Algemeen 7 Gewesten 8 Subsectoren 8 Subklassen 9 Subsectoren: Wallonië en Brussel 10 Juridische vorm 11 Aantal werkgevers 11 Overlevingspercentage 12 2 FAILLISSEMENTEN 13 Algemeen 13 Gewesten 14 Subsectoren 15 Dimensiegrootte 15 Juridische vorm 16 Bestaansduur 16 3 OPRICHTINGEN EN STOPZETTINGEN 17 Oprichtingen 17 Algemeen 17 Gewesten 18 Subsectoren 19 Stopzettingen 20 Algemeen 20 Gewesten 21 Subsectoren 22 4 OMZET EN INVESTERINGEN 23 Omzet 23 Algemeen / Gewesten 23 Subsectoren 24 Investeringen 25 Algemeen / Gewesten 25 Subsectoren 25 5 VESTIGINGEN 27 Aantal horecaondernemingen 27 Ondernemingen zonder (extra) vestigingseenheid 28

4 Ondernemingen met (extra) vestigingseenheid op zelfde adres 28 Ondernemingen met (extra) vestigingseenheden op ander adres 29 Totaal aantal horecavestigingen 30 Logies 31 Restaurants volledige bediening 32 Restaurants beperkte bediening 32 Catering 33 Drinkgelegenheden 33 6 BIJLAGE 1 35 Aantal ondernemingen 35 1 Ondernemingen in alle sectoren in België 35 2 Horecaondernemingen in de gewesten 36 3 Horecaondernemingen per subsector Horecaondernemingen per subsector in België Horecaondernemingen per subsector in de gewesten 39 Aantal horecaondernemingen per juridische vorm 43 1 Horecaondernemingen per juridische vorm Horecaondernemingen per juridische vorm in België 43 2 Horecaondernemingen per juridische vorm en per subsector Horecaondernemingen per juridische vorm en per subsector in België Horecaondernemingen per juridische vorm en per subsector in de gewesten 47 Aantal werkgevers per dimensiegrootte 49 1 Werkgevers per dimensiegrootte Werkgevers per dimensiegrootte in België Werkgevers per dimensiegrootte in de gewesten 50 2 Werkgevers per dimensiegrootte en per subsector Werkgevers per dimensiegrootte en per subsector in België Werkgevers per dimensiegrootte en per subsector in de gewesten 52 Overlevingspercentage ondernemingen 53 1 Overlevingspercentage ondernemingen per sector in België 53 Aantal faillissementen 60 1 Faillissementen in alle sectoren in België 60 2 Faillissementen in de horecasector per gewest 61 3 Faillissementen in de horecasector per subsector Faillissementen in de horecasector per subsector in België 62 4 Faillissementen in de horecasector per dimensiegrootte Faillissementen in de horecasector per dimensiegrootte in België Faillissementen in de horecasector per dimensiegrotte in de gewesten 66 5 Faillissementen in de horecasector per juridische vorm 68

5 5.1 Faillissementen in de horecasector per juridische vorm in België Faillissementen in de horecasector per juridische vorm in de gewesten 69 6 Faillissementen in de horecasector per bestaansduur Faillissementen in de horecasector per bestaansduur in België Faillissementen in de horecasector per bestaansduur in de gewesten 72 Aantal oprichtingen en stopzettingen 75 1 Oprichtingen in alle sectoren in België 75 2 Oprichtingen in de gewesten 76 3 Oprichtingen in de horecasector per subsector Aantal oprichtingen in de horecasector per subsector in belgië Oprichtingen in de horecasector per subsector in de gewesten 78 4 Stopzettingen in alle sectoren in belgië 80 5 Stopzettingen in de horecasector in de gewesten 81 6 Stopzettingen in de horecasector per subsector Aantal stopzettingen in de horecasector per subsector in belgië Aantal stopzettingen in de horecasector per subsector in de gewesten 83 Omzet en investeringen 85 1 Omzet en investeringen in de horecasector in België 85 2 Omzet en investeringen in de horecasector in de gewesten en provincies Omzet Investeringen 88 3 Omzet en investeringen per subsector Omzet en investeringen per subsector in België Omzet en investeringen in de gewesten en Vlaamse provincies per subsector 91 7 BIJLAGE II: CIJFERS PER VLAAMSE PROVINCIE 93 Horecaondernemingen in de Vlaamse provincies 93 Horecaondernemingen per subsector 94 Horecaondernemingen per juridische vorm 97 Faillissementen in de horecasector 100 Oprichtingen in de horecasector 103 Stopzettingen in de horecasector BIJLAGE III: VESTIGINGEN 109 Totaal aantal horecaondernemingen 109 Horecaondernemingen zonder (extra) vestigingseenheid Ondernemingen (= vestigingen) 110 Horecaondernemingen met (extra) vestigingseenheid op hoofdzeteladres Ondernemingen Vestigingen 113 Horecaondernemingen met (extra) vestigingseenheid op ander adres 115

6 1 Ondernemingen Vestigingen 116 Totaal aantal horecavestigingen TOELICHTING VAN DE BRONNEN 121 Ondernemingen, oprichtingen en stopzettingen 121 Werkgevers 121 Faillissementen 122 Vestigingen 122 Nace-bel code 122

7 Inleiding In dit rapport maken we een analyse van de ondernemingen in de horecasector. We maken daarbij voornamelijk gebruik van gegevens beschikbaar bij de FOD Economie. Enkel het aantal werkgevers (bron: RSZ) en aantal vestigingen (bron: Graydon) hebben een andere bron. Achtereenvolgens besteden we aandacht aan: Het aantal ondernemingen Het aantal faillissementen Het aantal oprichtingen en stopzettingen Omzet en investeringen Het aantal vestigingen Extra aandacht verdient het laatste hoofdstuk. Cijfers over het aantal horecavestigingen zijn dit jaar toegevoegd aan het rapport. De structuur van de voorbije jaren blijft echter behouden. Eerst bespreken we kernachtig de belangrijkste vaststellingen en evoluties. De gedetailleerde tabellen zitten in bijlage. In elk deel wordt verwezen naar de bijhorende meer gedetailleerde tabellen in deze bijlage. Bij evoluties over meerdere jaren vergelijken we vooral met het jaar In dat jaar werd immers de meest recente nace-code (nace-bel 2008) ingevoerd. Achteraan in dit rapport geven we toelichting bij de gebruikte bronnen in dit rapport Guidea [Ondernemingen] 5

8 2016 Guidea [Ondernemingen] 6

9 1 Actieve ondernemingen Algemeen Bijlage I: tabel 6-1 > 6-2 Eind 2015 telt België ondernemingen in alle sectoren samen, een groei van ruim twee procent. De helft van de groei is op naam van twee sectoren: de bouwnijverheid (F) en vrije beroepen en wetenschappelijke en technische activiteiten (M). De grafiek hieronder toont dat of 6,61% een horecaonderneming is. In 2015 stijgt het aantal horecaondernemingen in België voor het tweede jaar op rij, dit met 0,8%. Het is van 1998 geleden dat er nog zo veel horecaondernemingen in België waren. Figuur 1-1: Evolutie actieve ondernemingen in de horecasector in België -2005/ % % 7,92% % 7,25% 6,88% ,71% 6,61% 7% % % % Horecaondernemingen Aandeel Op 2008 en 2013 na is er een continue stijging van het aantal horecaondernemingen. Ondanks de stijging van het aantal horecaondernemingen de laatste jaren, daalt het aandeel van de horecasector al geruime tijd. In 2005 bedroeg het aandeel nog 7,92%. Het is mogelijk dat de absolute daling in 2008 niet volledig de werkelijkheid weerspiegelt. In 2008 is er een verandering van nacecode geweest. Daarnaast voerde de FOD Economie in 2014 een wijziging door (met terugwerkende kracht tot 2008) bij de sportclubs met kantine. Deze zijn uit de horecasector gehaald Guidea [Ondernemingen] 7

10 Gewesten Bijlage I: tabel 6-3 > 6-4; Bijlage II: tabel % van de horecaondernemingen bevindt zich in Vlaanderen, 29% in Wallonië en 12% in Brussel. Daarnaast hebben 360 of net iets meer dan een half procent van de horecaondernemingen hun hoofdzetel in het buitenland. Het aantal horecaondernemingen in Vlaanderen is voor het tweede jaar op rij gestegen (+0,9%), na enkele jaren van stagnering en daling. In Wallonië (+0,3%) en Brussel (+1,9%) stijgt het aantal horecaondernemingen ook. In deze twee gewesten is de stijging al geruimere tijd bezig. Figuur 2 toont de groei tussen 2008 en Ter herinnering: het gewest wordt bepaald op basis van de locatie van de maatschappelijke zetel. Figuur 1-2: Evolutie actieve ondernemingen in de horecasector in de gewesten -2008/ Subsectoren ,3% Bijlage I: tabel 6-5 > 6-10; Bijlage II: tabel 7-2 > 7-6 In Vlaanderen is bijna 54% van de horecaondernemingen een restaurant. De tweede grootste subsector is deze van de drinkgelegenheden met 29%. De andere horecaondernemingen zijn de catering- (10%) en logiesondernemingen (7%). +3,6% ,0% Vlaanderen Wallonië Brussel Tabel 1-1: Actieve ondernemingen in België en de gewesten België Vlaanderen Wallonië Brussel Totaal Hotels 3,4% 3,3% 3,4% 3,8% Vakantieverblijven 2,9% 3,1% 3,2% 1,6% Kampeerterreinen 0,7% 0,6% 1,2% 0,1% Overige accommodatie 0,3% 0,3% 0,3% 0,1% Restaurants 55,4% 53,6% 55,6% 64,2% Catering 9,2% 9,8% 9,5% 5,7% Drinkgelegenheden 28,1% 29,4% 26,8% 24,5% 2016 Guidea [Ondernemingen] 8

11 1 Tussen de gewesten onderling zijn er verschillen. Zo zijn er in Vlaanderen procentueel meer drinkgelegenheden (29% 27% (W) / 25% (B)). In Wallonië zijn er daarentegen procentueel meer logiesbedrijven (8% 7% (V) / 6% (B)). Brussel kent een groter aandeel restaurants (64% 54% (V) / 56% (W)). Deze verschillen bestaan al jaren. Hieronder bespreken we (de evolutie van) de subsectoren in Vlaanderen meer in detail. Tabel 1-2: Aantal en groei horecaondernemingen per subsector in Vlaanderen -2008/ Groei n % n % n % Hotels ,3% ,3% -8-0,7% Vakantieverblijven 569 1,7% ,1% ,3% Kampeerterreinen 224 0,7% 208 0,6% -16-7,1% Overige accommodatie 117 0,4% 85 0,3% ,4% Restaurants ,3% ,6% ,8% Catering ,1% ,8% ,7% Drinkgelegenheden ,6% ,4% ,7% Totaal % % ,3% De grootste subsector binnen de horecasector, de restaurants, is in Vlaanderen goed voor ondernemingen of 54% van alle horecaondernemingen. Zowel het aantal als aandeel van de restaurants is sinds 2008 gestegen. De tweede grootste subsector is deze van de drinkgelegenheden, al daalt hun aantal. In 2015 zijn er 15% minder drinkgelegenheden dan in 2008, goed voor een netto-daling van drinkgelegenheden in zeven jaar tijd. Er zijn daarnaast twee subsectoren die het aantal ondernemingen de laatste jaren sterk zien toenemen. Het aantal vakantieverblijven stijgt van 569 in 2008 naar in 2015 (+80%). Het aantal cateringzaken stijgt in dezelfde periode van naar (+21%). Subklassen Bijlage I: tabel 6-7 > 6-8 Figuur 1-3: Aantal restaurants per subklasse in Vlaanderen -2008/ % Volledige bediening % Beperkte bediening Guidea [Ondernemingen] 9

12 De twee grootste subsectoren zijn verder onder te verdelen in subklassen. Bij de restaurants zijn er twee subklassen: de eetgelegenheden met volledige bediening (nace ) en de eetgelegenheden met beperkte bediening (nace ). In de periode stijgt in Vlaanderen het aantal eetgelegenheden met beperkte bediening (+6%) iets sneller dan het aantal eetgelegenheden met volledige bediening (+4%). In de andere twee gewesten ligt de groei van het aantal eetgelegenheden met beperkte bediening weliswaar nog hoger. Binnen de drinkgelegenheden zijn er drie subklassen: de cafés en bars (nace ), de discotheken en nachtclubs (nace ) en de overige drinkgelegenheden (nace ). Zowel het aantal cafés en bars (-16%) als het aantal discotheken en nachtclubs (-9%) dalen over een periode van zeven jaar. De derde subklasse, de overige drinkgelegenheden, zijn een groter wordende groep. In 2008 waren ze nog met 21, terwijl hun aantal in 2015 tot 138 is gestegen. Het gaat hierbij om de ambulante verkoop van drank waarbij klanten ter plaatse de dranken kunnen consumeren. Figuur 1-4: Aantal drinkgelegenheden per subklasse in Vlaanderen -2008/ % -9% +557% Cafés en bars Discotheken en nachtclubs Overige drinkgelegenheden Subsectoren: Wallonië en Brussel Bijlage I: tabel 6-9 > 6-10 In Wallonië en Brussel, zijn er zowel een aantal gelijkaardige als verschillende evoluties per subsector. In Wallonië neemt het aantal vakantieverblijven in de periode eveneens gevoelig toe (+75%). Bij alle andere logiesondernemingen (hotels, kampeerterreinen & overige accommodatie) daalt het aantal ondernemingen. Opvallend is de sterke stijging van het aantal eetgelegenheden met beperkte bediening (+23%). Ondertussen zijn er in Wallonië meer eetgelegenheden met beperkte dan met volledige bediening. De evolutie van cateringzaken en drinkgelegenheden volgt de nationale trend Guidea [Ondernemingen] 10

13 1 In Brussel zijn er een aantal subsectoren die stijgen of sneller stijgen in vergelijking met de andere twee gewesten. Het opvallendst is de stijging van het aantal cafés en bars de afgelopen jaren. In 2015 zijn er 6% meer cafés en bars dan in In beide andere gewesten daalt het aantal cafés daarentegen met liefst 16%. Ook opvallend is de stijging van het aantal hotels in de periode (+11%). Andere subsectoren, waar het aantal ondernemingen gevoelig verandert, volgen min of meer de nationale trend: Vakantieverblijven (+53%), eetgelegenheden met beperkte bediening (+19%) en discotheken en nachtclubs (-15%). Juridische vorm Bijlage I: tabel 6-11 > 6-18; Bijlage II: tabel 7-7 > 7-11 Tabel 1-3: Aantal ondernemingen in de horecasector naar juridische vorm -2008/ Groei n % n % n % Natuurlijke personen ,1% ,0% ,6% NV ,7% ,4% ,7% BVBA ,8% ,9% ,8% CV 554 1,7% 424 1,3% ,5% VZW ,1% ,0% -32-3,1% VGN of VEG ,1% ,9% ,3% Andere 491 1,5% 484 1,4% -7-1,4% Totaal % % 96 +0,3% % van alle horecaondernemingen in Vlaanderen is een onderneming uitgebaat door één natuurlijke persoon of door echtgenoten. In vergelijking met 2008 zijn er in 2015 ruim eenmanszaken minder (-14%). Ook het aantal NV s (-27%) en CV s (-24%) daalt sterk. Daar tegenover staat de sterke stijging van het aantal BVBA s (+18%) en VGN/VEG s (+89%). 3% van de horecaondernemingen is een VZW. Hun aantal blijft relatief stabiel. Aantal werkgevers Bijlage I: tabel 6-19 > 6-26 In 2015 telt Vlaanderen werkgevers in de horecasector, bijna 300 meer dan vorig jaar (13.295), maar nog steeds onder het aantal van 2011 ( werkgevers). Het aantal werkgevers stijgt vooral in de categorieën van 5 tot 9 werknemers (+5%) en 10 tot 19 werknemers (+7%). Ook in Brussel en Wallonië stijgt het aantal werkgevers. 68% van de werkgevers in Vlaanderen stelt minder dan 5 werknemers tewerk, 87% minder dan 10. In Brussel is het aandeel van de werkgevers met minder dan 5 werknemers kleiner (65%). In Wallonië is dit groter (74%). 7% van de Brusselse horecaondernemingen heeft minstens 20 werknemers. Dit aandeel ligt hoger dan in Vlaanderen en Wallonië Guidea [Ondernemingen] 11

14 Figuur 1-5: Procentuele verdeling werkgevers per dimensiegrootte in Vlaanderen in PC werkgevers in horecasector in Vlaanderen (2015) 18,8% 3,3% 9,3% 0,4% 0,2% Minder dan 5 werknemers 5 tot 9 werknemers 10 tot 19 werknemers 68,0% 20 tot 49 werknemers 50 tot 99 werknemers 100 werknemers en meer Bron: RSZ Overlevingspercentage Bijlage I: tabel 6-27 > 6-33 Het overlevingspercentage geeft het aandeel ondernemingen weer dat nog actief is X jaar na oprichting. In de tabel hieronder nemen we als doorsnede de ondernemingen die opgericht zijn in Het overlevingspercentage van deze ondernemingen is gekend tot 5 jaar na oprichting. Gemiddeld is 91% van de (in 2010) opgerichte ondernemingen nog actief één jaar na oprichting. Na drie jaar daalt dit percentage naar 75%, na vijf jaar naar 63%. In de horecasector liggen de percentages telkens lager dan gemiddeld. Na één jaar is 89% van de horecaondernemingen nog actief, na drie jaar 66% en na vijf jaar 52%. De horecasector heeft één van de laagste overlevingspercentages. Na 5 jaar staat de horecasector op plaats 17 van de 18 sectoren (die minimaal 20 oprichtingen hebben). Enkel sector J (informatie en communicatie) scoort (nog) slechter. Tabel 1-4: Overlevingspercentage van ondernemingen opgericht in 2010 in de horecasector en alle sectoren in België na 1 jaar na 2 jaar na 3 jaar na 4 jaar na 5 jaar Horecasector (sector I) 89,3% 76,9% 66,3% 58,1% 51,7% Alle sectoren 91,1% 82,1% 74,8% 68,5% 63,0% Plaats horecasector (op 18) Sectoren met jaarlijks minder dan 20 oprichtingen worden niet meegeteld Guidea [Ondernemingen] 12

15 2 Faillissementen Algemeen Bijlage I: tabel 6-34 In 2015 daalt het aantal faillissementen in alle sectoren samen terug onder de Dit betekent een daling met 9% ten opzichte van Het aantal faillissementen in de horecasector daalt ook, dit met 8%, naar faillissementen. Dit is het laagste aantal sinds Het aandeel van de horecasector in het totaal aantal faillissementen bedraagt 18,9%. Een (erg) hoog cijfer gezien het aandeel horecaondernemingen in het totaal aantal ondernemingen slechts 6,6% bedraagt. Toch lag het aandeel van de horeca in het totaal aantal faillissementen de afgelopen jaren meermaals hoger. Figuur 2-1: Aantal faillissementen in horecasector en aandeel horecasector in totaal aantal faillissementen in België -2005/ ,84% ,68% ,26% ,73% 18,88% 21% 20% 19% ,02% 18% % % Horecaondernemingen Aandeel Bovenstaande grafiek toont het aantal en aandeel faillissementen van 2005 tot Sinds 2007 is het aantal faillissementen serieus gestegen in de horecasector. Het aandeel is echter vrij stabiel gebleven en schommelt rondom de 19%. Dit wijst op een gelijkaardige evolutie als gemiddeld in alle sectoren samen. In 2015 daalt het aantal faillissementen in de horecasector voor het tweede jaar op rij. Het aandeel stijgt echter terug. Gemiddeld daalde het aantal faillissementen dus sneller dan in de horeca specifiek Guidea [Ondernemingen] 13

16 Gewesten Bijlage I: tabel 6-35 > 6-36 De helft van de faillissementen in de horecasector vindt plaats in Vlaanderen. Wallonië telt 30% van de faillissementen, Brussel 20%. De faillissementsratio 2 van Vlaanderen bedraagt 2,8%. In 2015 gingen er in Vlaanderen dus op actieve horecaondernemingen 28 failliet. In Wallonië ligt de ratio op 3,3%; in Brussel op 5,3%. De faillissementsratio voor België in het algemeen is 3,2%. In vergelijking met vorig jaar daalt het aantal faillissementen in Vlaanderen met 7%. In Wallonië en Brussel dalen de faillissementen met respectievelijk 13% en 5%. Tabel 2-1: Faillissementen in de horecasector in de gewesten n % Jaargroei Faillissementsratio Vlaanderen ,2% -6,7% 2,8% Wallonië ,8% -12,8% 3,3% Brussel ,9% -5,4% 5,3% België % -8,4% 3,2% Figuur 2-2: Evolutie faillissementen in de horecasector in België en de gewesten -2005/ Vlaanderen Wallonië Brussel België Tot 2013 steeg het jaarlijks aantal faillissementen in de horecasector in alle drie gewesten spectaculair. In 2015 daalt het aantal faillissementen in alle gewesten voor het tweede jaar op rij. 2 Faillissementsratio geeft het aantal faillissementen weer ten opzichte van het aantal actieve ondernemingen. De ratio wordt berekend door het aantal faillissementen jaar X te delen door het gemiddelde van het aantal actieve ondernemingen van jaar X en jaar X-1. Faillissementsratio Vlaanderen 2015 = 926 / gem. (33.195; ) 2016 Guidea [Ondernemingen] 14

17 1 Subsectoren Bijlage I: tabel 6-37 > 6-42; Bijlage II: tabel 7-12 > 7-16 Ruim 94% van de faillissementen in de horecasector in Vlaanderen is ofwel een restaurant ofwel een drinkgelegenheid. Beiden zijn oververtegenwoordigd in de faillissementscijfers, zij het vooral de drinkgelegenheden. Hun aandeel in de faillissementscijfers bedraagt 40% terwijl hun aandeel in de actieve ondernemingen slechts 29% bedraagt. De logiesondernemingen en cateringzaken zijn daarentegen ondervertegenwoordigd. We zien dit ook in de faillissementsratio. De ratio is ruim hoger voor de drinkgelegenheden en restaurants dan voor de andere subsectoren. Ter vergelijking: de faillissementsratio voor alle sectoren samen ligt in Vlaanderen op 0,9%. Tabel 2-2: Aantal faillissementen in de horecasector per subsector in Vlaanderen n % Jaargroei Faillissementsratio Hotels 10 1,1% -47,4% 0,9% Vakantieverblijven 7 0,8% 0,7% Kampeerterreinen 0 0,0% 0,0% Overige accommodatie 0 0,0% 0,0% Restaurants ,2% -9,2% 2,8% Catering 34 3,7% +17,2% 1,0% Drinkgelegenheden ,3% -3,6% 3,7% Totaal % -6,7% 2,8% Dimensiegrootte Bijlage I: tabel 6-43 > 6-46 Meer dan zes op de tien faillissementen gebeurt in een onderneming zonder werknemers. Slechts 3% van de failliete ondernemingen in de horeca in Vlaanderen heeft 10 werknemers of meer. In Wallonië en Brussel is de trend gelijkaardig, maar zijn de percentages iets anders. Figuur 2-3: Procentuele verdeling faillissementen in de horecasector per dimensiegrootte in Vlaanderen ,2% 2,6% 0,3% Geen werknemers 27,6% 1 tot 4 werknemers 63,3% 5 tot 9 werknemers 10 tot 19 werknemers 20 of meer werknemers 2016 Guidea [Ondernemingen] 15

18 Juridische vorm Bijlage I: tabel 6-47 > 6-50 Bijna zes op de tien failliete horecaondernemingen in Vlaanderen is een BVBA. BVBA s zijn bijgevolg (sterk) oververtegenwoordigd in de faillissementsstatistieken. Hetzelfde geldt voor de CV s. Minder dan één op vier is een eenmanszaak. De kolom van de faillissementsratio toont dat de ratio bij de natuurlijke personen en de NV s het laagst ligt. Tabel 2-3: Aantal faillissementen in de horecasector per juridische vorm in Vlaanderen n % Jaargroei Faillissementsratio Natuurlijke personen ,2% -17,6% 1,4% NV 15 1,6% -42,3% 1,3% BVBA ,7% -5,2% 4,0% CV 22 2,4% -8,3% 5,0% Andere ,0% +17,8% 4,1% Totaal % -6,7% 2,8% Bestaansduur Bijlage I: tabel 6-51 > 6-54 Ten slotte kijken we nog naar de bestaansduur van de failliete ondernemingen in Vlaanderen. Van alle failliete horecaondernemingen bestaat 4% minder dan één jaar. Daarenboven is meer dan één op twee failliete ondernemingen jonger dan vijf jaar (52%). 10% van alle failliete ondernemingen bestond reeds meer dan 20 jaar. Figuur 2-4: Procentuele verdeling faillissementen in de horecasector per bestaansduur in Vlaanderen <1 jaar 3,6% 14,4% 14,6% 12,1% 7,6% 22,2% 9,4% 6,5% 9,6% 1-2 jaar 2-3 jaar 3-4 jaar 4-5 jaar 5-10 jaar jaar jaar 20 jaar of meer niet gekend 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 2016 Guidea [Ondernemingen] 16

19 3 Oprichtingen en stopzettingen Oprichtingen Algemeen Bijlage I: tabel 6-55 Figuur 3-1: Aantal oprichtingen in horecasector en aandeel horecasector in het aantal oprichtingen in België -2005/ ,96% ,38% ,71% 7,56% 12% 11% 10% 9% 8% 7% 6% % Oprichtingen horeca Aandeel horeca Jaarlijks worden heel wat ondernemingen opgericht of stopgezet. In België zijn er in 2015 in alle sectoren samen oprichtingen. Dit is een daling van liefst 12% in vergelijking met Het totaal aantal oprichtingen lag in 2014 uitzonderlijk hoog door het hoge aantal oprichtingen in de sector van de vrije beroepen en wetenschappelijke en technische activiteiten (M). Deze stijging had hoofdzakelijk te maken met het feit dat de advocaten vanaf 01/01/2014 btw-plichtig zijn geworden. Hoewel het aantal oprichtingen in de horecasector dus daalt (6.119 > 6.076, -1%), stijgt het aandeel van de horeca terug tot 7,6%. Ondanks deze stijging is het aandeel wel het op één na laagste van de afgelopen tien jaar. In 2005 bedroeg het aandeel van de horeca in het totaal aantal oprichtingen nog bijna 10% Guidea [Ondernemingen] 17

20 Gewesten Bijlage I: tabel 6-56 Tabel 3-1: Aantal oprichtingen in de horecasector per gewest n % Jaargroei Oprichtingsratio Vlaanderen ,1% +1,5% 10,2% Wallonië ,5% -0,4% 11,2% Brussel ,1% -10,7% 10,6% Buitenland 77 1,3% +2,7% 21,1% België % -0,7% 10,6% Bewerking: Guidea 56% van de oprichtingen in de horecasector is in Vlaanderen, 31% in Wallonië en 12% in Brussel. Het aantal oprichtingen in Vlaanderen stijgt terwijl er in Wallonië en vooral in Brussel een daling is. Toch ligt de oprichtingsratio 3 van Vlaanderen nog steeds onder deze van Wallonië en Brussel. Met andere woorden Vlaanderen is ondervertegenwoordigd ten opzichte van het aandeel in de actieve ondernemingen. Na het dalend aantal oprichtingen in Vlaanderen de afgelopen jaren, stijgt het aantal voor het tweede jaar op rij. In Wallonië stagneert het aantal oprichtingen. In Brussel is er voor het eerst in jaren een (serieuze) daling van het aantal oprichtingen. Figuur 3-2: Aantal oprichtingen in de gewesten in de horecasector -2008/ Vlaanderen Wallonië Brussel België 3 Oprichtingsratio geeft het aantal oprichtingen weer ten opzichte van het aantal actieve ondernemingen. De ratio wordt berekend door het aantal oprichtingen jaar X te delen door het gemiddelde van het aantal actieve ondernemingen van jaar X en jaar X-1. Oprichtingsratio Vlaanderen 2015 = / gem. (33.195; ) 2016 Guidea [Ondernemingen] 18

21 1 Subsectoren Bijlage I: tabel 6-57 > 6-60; Bijlage II: tabel 7-17 > 7-21 De verdeling naar subsector in Vlaanderen volgt ongeveer de verdeling van het aantal actieve ondernemingen. De meeste oprichtingen vinden plaats bij de restaurants (53%), gevolgd door de drinkgelegenheden (28%). Ten opzichte van 2008 worden er vooral minder drinkgelegenheden opgericht. De oprichtingsratio ligt het hoogst bij de cateringzaken en vakantieverblijven. Deze subsectoren hebben ook het aantal actieve ondernemingen de afgelopen jaren sterk zien toenemen. De andere logiesondernemingen hebben een lage oprichtingsratio. Tabel 3-2: Aantal oprichtingen in de horecasector per subsector in Vlaanderen -2008/ n % n % Oprichtingsratio Hotels 46 1,4% 56 1,6% 5,1% Vakantieverblijven 128 4,0% 121 3,5% 12,2% Kampeerterreinen 7 0,2% 6 0,2% 2,9% Overige accommodatie 2 0,1% 3 0,1% 3,3% Restaurants ,3% ,3% 10,2% Catering 310 9,7% ,0% 13,9% Drinkgelegenheden ,3% ,2% 9,7% Totaal % % 10,2% Bewerking: Guidea Guidea [Ondernemingen] 19

22 Stopzettingen Algemeen Bijlage I: tabel 6-61 Figuur 3-3: Aantal stopzettingen in horecasector en aandeel horecasector in het aantal oprichtingen in België -2005/ ,59% 12% % ,42% 9,32% 10% ,57% 9% % % % % Stopzettingen Aandeel horeca Bewerking: Guidea In 2015 zijn er in alle sectoren samen ruim stopgezette ondernemingen, een daling in vergelijking met In 2015 vindt 9,3% van de stopzettingen plaats in de horecasector. Tien jaar terug bedroeg dit percentage nog 11,6%. Net als bij de oprichtingen stijgt het aandeel gevoelig ten opzichte van Guidea [Ondernemingen] 20

23 1 Gewesten Bijlage I: tabel 6-62 Tabel 3-3: Aantal stopzettingen in de horecasector per gewest n % Jaargroei Stopzettingsratio Vlaanderen ,8% +0,7% 9,2% Wallonië ,4% +4,3% 10,9% Brussel ,2% -13,0% 9,1% Buitenland 87 1,5% -6,5% 23,8% Onbekend 1 0,0% België % -0,1% 9,8% Bewerking: Guidea In 2015 daalt het aantal stopzettingen in België minimaal. De daling is in hoofdzaak toe te schrijven aan de daling in Brussel (-13%). Zowel in Vlaanderen (+1%) als Wallonië (+4%) stijgt het aantal stopzettingen. De stopzettingsratio 4 ligt in België op gemiddeld 10%. Dit betekent dat jaarlijks één op de tien horecaondernemingen er de brui aan geeft. Vlaanderen en Brussel hebben beiden een ratio van 9%. De ratio in Wallonië ligt op 11%. Toch is dit veel minder dan de stopzettingsratio bij de ondernemingen met hoofdzetel in het buitenland. Bij deze ondernemingen ligt de ratio op 24% Figuur 3-4: Aantal stopzettingen in de gewesten in de horecasector -2008/ Vlaanderen Wallonië Brussel België Bewerking: Guidea 4 Stopzettingsratio geeft het aantal stopzettingen weer ten opzichte van het aantal actieve ondernemingen. De ratio wordt berekend door het aantal stopzettingen jaar X te delen door het gemiddelde van het aantal actieve ondernemingen van jaar X en jaar X-1. Stopzettingsratio Vlaanderen 2015 = / gem. (33.195; ) 2016 Guidea [Ondernemingen] 21

24 Subsectoren Bijlage I: tabel 6-63 > 6-66; Bijlage II: tabel 7-22 > 7-26 Het aantal stopzettingen in 2015 verschilt weinig van het aantal in De samenstelling per subsector is wel wat gewijzigd. In 2015 hebben de restaurants (49%) de meeste stopzettingen, gevolgd door de drinkgelegenheden (38%). In vergelijking met 2008 zijn er 16% minder stopgezette drinkgelegenheden. Hun aandeel daalt met bijna acht procentpunten. De andere grote subsectoren zien het aantal stopzettingen stijgen in vergelijking met Het aandeel drinkgelegenheden in de actieve ondernemingen daalde de afgelopen jaren ook waardoor de drinkgelegenheden nog steeds ruim oververtegenwoordigd zijn in de stopzettingen. Dat is ook te zien in de stopzettingsratio die voor deze subsector 12% bedraagt, wat hoger is dan bij de cateringzaken (9%) en restaurants (8%). Opvallend is ook de verdubbeling van het aantal stopgezette vakantieverblijven. Toch is dit slechts de helft van het aantal oprichtingen in deze subsector. Er kwamen er de afgelopen jaren dan ook veel bij. In vergelijking met de reca hebben de logiesondernemingen een lagere stopzettingsratio s. Tabel 3-4: Aantal stopzettingen in de horecasector per subsector in Vlaanderen -2008/ n % n % Stopzettingsratio Hotels 58 1,9% 47 1,5% 4,3% Vakantieverblijven 33 1,1% 60 2,0% 6,1% Kampeerterreinen 11 0,4% 10 0,3% 4,8% Overige accommodatie 8 0,3% 4 0,1% 4,4% Restaurants ,6% ,8% 8,4% Catering 178 5,8% 275 8,9% 8,6% Drinkgelegenheden ,9% ,4% 11,8% Totaal % % 9,2% Bewerking: Guidea 2016 Guidea [Ondernemingen] 22

25 1 4 Omzet en investeringen Omzet Algemeen / Gewesten Bijlage I: tabel 6-67 > 6-68; 6-70 Tabel 4-1: Omzet (excl. BTW) in in de horecasector in België en de drie gewesten (x ) -2008/2015- Omzet België Vlaanderen Wallonië Brussel Bewerking: Guidea In 2015 bedraagt de omzet (excl. BTW) in de Belgische horecasector 13,6 miljard euro. In Vlaanderen bedraagt de omzet 7,8 miljard euro. In Wallonië en Brussel is dit respectievelijk 2,8 en 2,9 miljard euro. Ten opzichte van 2014 stijgt de omzet in België met 490 miljoen euro of 3,6%. Vlaanderen tekent de grootste groei op met een stijging van 4,4%. In Wallonië (3,0%) en Brussel (2,7%) is de omzetstijging iets kleiner Figuur 4-1: Jaargroei omzet (excl. BTW) in de horecasector in België en de gewesten -2006/ % +8% +6% +4% +2% 0% -2% % België Vlaanderen Wallonië Brussel Bewerking: Guidea Op lange termijn volgen de groeipercentages van de verschillende gewesten elkaar zeer goed. De jaren 2009 en 2012 voor Brussel buiten beschouwing gelaten, is de groei steeds positief. In deze 2016 Guidea [Ondernemingen] 23

26 twee jaren (2009 en 2012) zien we in alle gewesten een vertraagde groei van de omzet. In 2015 ligt de groei in alle drie de gewesten lager dan in Subsectoren Bijlage I: tabel 6-72; 6-74 De restaurants realiseren bijna 59% van de omzet in de Vlaamse horecasector. De drinkgelegenheden, hotels en cateringbedrijven volgen op ruime achterstand. De andere logiesvormen maken iets meer dan 3% uit van de totale omzet in de horecasector. Hoewel het aantal logiesondernemingen (7%) heel wat lager ligt dan het aantal drinkgelegenheden (30%) realiseren ze meer omzet. Figuur 4-2: Procentuele verdeling omzet (excl. BTW) in de horecasector in Vlaanderen naar subsector Catering 11,2% Drinkgelegenheden 13,7% Vakantieverblijven 2,3% Restaurants 58,8% Logies 16,4% Hotels 12,8% Kampeerterreinen 1,3% Overige accommodatie 0,1% Bewerking: Guidea 2016 Guidea [Ondernemingen] 24

27 Investeringen Algemeen / Gewesten Bijlage I: tabel 6-69; 6-71 In 2015 stijgen de investeringen (excl. BTW) in België met 75 miljoen euro of 8%. In Vlaanderen stijgen de investeringen met 67 miljoen euro of 13%. Tabel 4-2: Investeringen (excl. BTW) in in de horecasector in België en de drie gewesten (x ) -2008/2015- Investeringen België Vlaanderen Wallonië Brussel n.b. n.b n.b. n.b. Bewerking: Guidea Subsectoren Bijlage I: tabel 6-73; 6-75 Bij de investeringen is er een (licht) andere verdeling per subsector dan bij de omzet. De hotels en de andere logiesvormen zijn goed voor bijna 29% van alle investeringen in de horecasector in Vlaanderen. Bij de omzet was hun aandeel nog 16%. De restaurants zijn ook hier de grootste subsector Figuur 4-3: Procentuele verdeling investeringen (excl. BTW) in de horecasector in Vlaanderen naar subsector Catering 9,6% Drinkgelegenheden 11,2% Vakantieverblijven 8,6% Restaurants 50,5% Logies 28,8% Hotels 17,9% Kampeerterreinen 2,1% Overige accommodatie 0,2% Bewerking: Guidea 2016 Guidea [Ondernemingen] 25

28 2016 Guidea [Ondernemingen] 26

29 1 5 Vestigingen Het aantal (horeca)ondernemingen is niet gelijk aan het aantal (horeca)vestigingen. Eén onderneming kan naast de hoofdzetel nog andere vestigingseenheden hebben op hetzelfde adres of op andere locaties. Het aantal (horeca)ondernemingen wordt geteld op basis van (locatie van) de hoofdzetel ongeacht het aantal extra vestigingen. In dit hoofdstuk gaan we op zoek naar het totaal aantal horecavestigingen, de som van hoofdzetels en extra vestigingseenheden. Om dit aantal te achterhalen, verdelen we de ondernemingen in drie categorieën: Een onderneming met enkel het hoofdzeteladres, zonder geregistreerde vestigingseenheid. Een onderneming met één of meerdere vestigingseenheden die allen op hetzelfde adres gelegen zijn als het hoofdzeteladres. Een onderneming met minstens één vestigingseenheid waarbij het adres van de vestigingseenheden afwijkt van het hoofdzeteladres We beginnen hieronder met de verdeling van het aantal horecaondernemingen in België. In dit hoofdstuk maken we gebruik van cijfers van Graydon. De aantallen verschillen licht ten opzichte van de aantallen bij de FOD Economie Aantal horecaondernemingen Bijlage III: tabel 8-1 > 8-2 Tabel 5-1: Aantal horecaondernemingen per gewest/subsector in België -05/2016- Ondernemingen Totaal Gewest Vlaanderen Wallonië Brussel Ongekend of buitenland 88 Subsector Hotels Vakantieverblijven Kampeerterreinen 478 Overige accommodatie 160 Restaurants volledige bediening Restaurants beperkte bediening Catering Drinkgelegenheden Ongekend nace5 439 Bron: Graydon Belgium 2016 Guidea [Ondernemingen] 27

30 Volgens cijfers van Graydon waren er horecaondernemingen in mei De meeste horecaondernemingen bevinden zich in Vlaanderen. Naar subsector zijn de restaurants (som volledige en beperkte bediening) het grootst, gevolgd door de drinkgelegenheden. Ondernemingen zonder (extra) vestigingseenheid Bijlage III: tabel 8-1 > 8-4 Bij de ondernemingen zonder extra vestigingseenheid is het aantal ondernemingen gelijk aan het aantal vestigingen. De hoofdzetel is de enige vestiging. Tabel 5-2: Aantal horecaondernemingen zonder (extra) vestiging per gewest/subsector in België - 05/2016- Ondernemingen Aandeel 5 vestigingen Totaal % Gewest Vlaanderen % Wallonië % Brussel % 665 Ongekend of buitenland 70 80% 70 Subsector Hotels % 231 Vakantieverblijven 193 9% 193 Kampeerterreinen 44 9% 44 Overige accommodatie 14 9% 14 Restaurants volledige bediening 596 5% 596 Restaurants beperkte bediening 858 6% 858 Catering % 837 Drinkgelegenheden % Ongekend nace % 383 Bron: Graydon Belgium In België zijn er horecaondernemingen zonder (extra) vestigingseenheid. Het aandeel horecaondernemingen in deze categorie ten opzichte van het totaal aantal horecaondernemingen is het hoogst in Wallonië (11%). Naar subsector zien we procentueel het vaakst ondernemingen zonder extra vestiging bij de catering (14%) en drinkgelegenheden (14%). Veel horecaondernemingen met een ongekende plaats en nace5 code vallen in deze categorie. Ondernemingen met (extra) vestigingseenheid op zelfde adres Bijlage III: tabel 8-1 > 8-2; 8-5 > Het aandeel betekent het aandeel ten opzichte van het aantal horecaondernemingen uit tabel 5-1. Het aandeel is niet ten opzichte van het totaal hier. Bvb. Vlaanderen: t.o.v = 9% Guidea [Ondernemingen] 28

31 1 De horecaondernemingen in deze categorie hebben minstens één extra vestigingseenheid, maar deze zijn allen gelegen op hetzelfde adres als de hoofdzetel. In principe gaat het niet om extra vestigingen. Uitzonderingen hierop zijn de enkele ondernemingen waarbij het gaat om meerdere extra vestigingen op hetzelfde adres. Een voorbeeld hiervan zijn ondernemingen die hun hoofdzetel gevestigd hebben in een shoppingcenter en daar ook meerdere vestigingen uitbaten, bvb. restaurants of cafés. Tabel 5-3: Aantal horecaondernemingen en vestigingen bij ondernemingen met vestiging(en) op zelfde adres als hoofdzetel per gewest/subsector in België -05/2016- Ondernemingen Aandeel 6 vestigingen Totaal % Gewest Vlaanderen % Wallonië % Brussel % Ongekend of buitenland 0 0% 0 Subsector Hotels % Vakantieverblijven % Kampeerterreinen % 291 Overige accommodatie % 127 Restaurants volledige bediening % Restaurants beperkte bediening % 8549 Catering % Drinkgelegenheden % Ongekend nace % 52 Bron: Graydon Belgium In België zijn er horecaondernemingen met één of meerdere vestigingseenheden die allen op hetzelfde adres gelegen zijn als het hoofdzeteladres. Deze ondernemingen hebben in totaal vestigingen, allen op hetzelfde adres als de hoofdzetel. Dit soort horecaondernemingen zien we relatief het vaakst in Brussel en minder in Wallonië. Naar subsector zijn het vooral de overige accommodatie, vakantieverblijven en restaurants met volledige bediening. Ondernemingen met (extra) vestigingseenheden op ander adres Bijlage III: tabel 8-1 > 8-2; 8-9 > 8-12 In deze categorie zitten de ondernemingen met één of meerdere extra vestigingseenheden, waarbij het adres van deze vestiging(en) afwijkt van de hoofdzetel. Om het totaal aantal 6 Het aandeel betekent het aandeel ten opzichte van het aantal horecaondernemingen uit tabel 5-1. Het aandeel is niet ten opzichte van het totaal hier. Bvb. Vlaanderen: t.o.v = 62% 2016 Guidea [Ondernemingen] 29

32 vestigingen in deze categorieën te berekenen tellen we het aantal (hoofdzetels van) ondernemingen op bij het aantal extra vestigingseenheden op de andere plaatsen. Tabel 5-4: Aantal horecaondernemingen en -vestigingen bij ondernemingen met vestiging(en) op ander adres als hoofdzetel per subsector in Vlaanderen -05/2016- Ondernemingen Aandeel 7 vestigingen Totaal % Gewest Vlaanderen % Wallonië % Brussel % Ongekend of buitenland 18 20% 18 Subsector Hotels % Vakantieverblijven % 878 Kampeerterreinen % 343 Overige accommodatie 22 14% 78 Restaurants volledige bediening % Restaurants beperkte bediening % Catering % Drinkgelegenheden % Ongekend nace5 17 4% 38 Bron: Graydon Belgium In België zijn er horecaondernemingen met één of meerdere vestigingseenheden die gelegen zijn op een ander adres dan de hoofdzetel. Deze ondernemingen hebben samen vestigingseenheden gelegen op een andere plaats dan hun hoofdzetel. Op die manier komen we aan horecavestigingen. Totaal aantal horecavestigingen Bijlage III: tabel 8-13 > 8-14 Het totaal aantal horecavestigingen is de som van de drie categorieën Ondernemingen zonder extra vestigingseenheid: vestigingen Ondernemingen met extra vestigingseenheid/-heden op zelfde adres als hoofdzetel: Ondernemingen met extra vestigingseenheid/-eenheden op ander adres dan hoofdzetel: vestigingen Op die manier zijn er in totaal horecavestigingen in België. Onderstaande figuur toont het totaal aantal horecavestigingen per provincie. In de vergelijking nemen we het Brussels Gewest ook mee. 7 Het aandeel betekent het aandeel ten opzichte van het aantal horecaondernemingen uit tabel 5-1. Het aandeel is niet ten opzichte van het totaal hier. Bvb. Vlaanderen: t.o.v = 29% 2016 Guidea [Ondernemingen] 30

33 Figuur 5-1: Aantal horecavestigingen in België per provincie -05/ Bron: Graydon Belgium De meeste horecavestigingen zijn te vinden in Antwerpen, gevolgd door West- en Oost- Vlaanderen. Henegouwen heeft binnen Wallonië de meeste horecavestigingen. Hieronder gaan we verder met de verdeling per locatie binnen een subsector ANT LIM OVL VBR WVL HAI LIE LUX NAM WBR BRU Logies Figuur 5-2: Aantal logiesvestigingen (nace 55) in België per provincie -05/ ANT LIM OVL VBR WVL HAI LIE LUX NAM WBR BRU Bron: Graydon Belgium West-Vlaanderen telt logiesvestigingen, veruit het meeste van alle provincies. Ook Luik, Brussel en Luxemburg tellen heel wat logiesvestigingen. De toeristische gebieden spelen hier een grote rol in Guidea [Ondernemingen] 31

34 Restaurants volledige bediening Figuur 5-3: Aantal vestigingen restaurants met volledige bediening (nace ) in België per subsector -05/ ANT LIM OVL VBR WVL HAI LIE LUX NAM WBR BRU Bron: Graydon Belgium West-Vlaanderen is de provincie met het grootst aantal restaurants met volledige bediening, op de voet gevolgd door Antwerpen. Restaurants beperkte bediening Figuur 5-4: Aantal vestigingen restaurants met beperkte bediening (nace ) in België per subsector -05/ ANT LIM OVL VBR WVL HAI LIE LUX NAM WBR BRU Bron: Graydon Belgium We vinden de meeste vestigingen van restaurants met beperkte bediening terug in Antwerpen, gevolgd door Brussel en Henegouwen. West-Vlaanderen staat hier pas op een zesde plaats Guidea [Ondernemingen] 32

35 Catering Figuur 5-5: Aantal cateringvestigingen (nace 56.2) in België per subsector -05/ Bron: Graydon Belgium Met vestigingen heeft Antwerpen het hoogst aantal cateringvestigingen van alle provincies. Oost- en West-Vlaanderen vervolledigen de top ANT LIM OVL VBR WVL HAI LIE LUX NAM WBR BRU Drinkgelegenheden Figuur 5-6: Aantal vestigingen van drinkgelegenheden (nace 56.3) in België per subsector - 05/ ANT LIM OVL VBR WVL HAI LIE LUX NAM WBR BRU Bron: Graydon Belgium Bij de drinkgelegenheden staat Oost-Vlaanderen op de eerste plaats met vestigingen. Dit aantal is iets meer dan West-Vlaanderen en Antwerpen Guidea [Ondernemingen] 33

36 2016 Guidea [Ondernemingen] 34

37 6 Bijlage 1 Aantal ondernemingen 1 Ondernemingen in alle sectoren in België Tabel 6-1: Aantal ondernemingen in alle sectoren in België -2014/2015- Sectie Omschrijving Jaargroei Aandeel 2015 A Landbouw, bosbouw en visserij ,3% 5,65% B Winning van delfstoffen ,1% 0,03% C Industrie ,1% 5,46% D Productie en distributie van elektriciteit, gas, stoom en gekoelde lucht ,2% 0,09% E Distributie van water; afval- en afvalwaterbeheer en sanering ,1% 0,19% F Bouwnijverheid ,8% 13,69% G Groot- en detailhandel: reparatie van auto s en motorfietsen ,1% 20,08% H Vervoer en opslag ,8% 2,66% I Verschaffen van accommodatie en maaltijden ,8% 6,61% J Informatie en communicatie ,2% 4,81% K Financiële activiteiten en verzekeringen ,4% 0,63% L Exploitatie van en handel in onroerend goed ,9% 2,59% M Vrije beroepen en wetenschappelijke en technische activiteiten ,2% 18,61% N Administratieve en ondersteunende diensten ,8% 6,04% O Openbaar bestuur en defensie; verplichte sociale verzekeringen ,9% 0,09% P Onderwijs ,0% 1,46% Q Menselijke gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening ,5% 1,48% R Kunst, amusement en recreatie ,7% 3,44% S Overige diensten ,1% 6,39% T Huishoudens als werkgever van huishoudelijk personeel ,3% 0,01% U Extraterritoriale organisaties en lichamen ,3% 0,00% / Onbekend ,00% Totaal ,4% 100% Bewerking: Guidea Tabel 6-2: Aandeel horecaondernemingen t.o.v. alle sectoren in België -2005/2015- Jaar Aandeel horeca 7,92% 7,85% 7,67% 7,44% 7,37% 7,25% 7,12% 6,99% 6,88% 6,71% 6,61% Bewerking: Guidea 2016 Guidea [Ondernemingen] 35

38 2 Horecaondernemingen in de gewesten Tabel 6-3: Aantal horecaondernemingen in de gewesten -2001/ Vlaanderen Wallonië Brussel België Jaargroei Vlaanderen ,9% Wallonië ,3% Brussel ,9% Buitenland ,7% Onbekend België ,8% Bewerking: Guidea Tabel 6-4: Procentuele verdeling van het aantal horecaondernemingen in de gewesten / Vlaanderen 60,5% 60,6% 60,5% 60,4% 60,4% 60,1% 60,2% Wallonië 28,9% 28,8% 28,9% 28,9% 28,8% 28,8% 28,8% Brussel 10,5% 10,6% 10,6% 10,7% 10,8% 11,0% 11,0% België 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Vlaanderen 59,5% 59,3% 59,1% 58,9% 58,5% 58,3% 58,2% 58,3% Wallonië 28,5% 28,5% 28,5% 28,7% 28,9% 29,0% 29,1% 28,9% Brussel 11,2% 11,3% 11,5% 11,7% 11,9% 11,9% 12,0% 12,2% Buitenland 0,7% 0,8% 0,8% 0,7% 0,7% 0,7% 0,6% 0,6% Onbekend 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% België 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Bewerking: Guidea 2016 Guidea [Ondernemingen] 36

39 1 3 Horecaondernemingen per subsector 3.1 Horecaondernemingen per subsector in België Tabel 6-5: Aantal horecaondernemingen per subsector in België -2001/ Hotels Overige accommodaties Restaurants Drankgelegenheden Kantines en catering Totaal , nace-bel 2003 indeling Jaargroei Hotels ,9% Vakantieverblijven ,4% Kampeerterreinen ,9% Overige accommodatie ,8% Restaurants ,4% Volledige bediening ,7% Beperkte bediening ,2% Voorlopig onbekend Catering ,0% Drinkgelegenheden ,7% Cafés en bars ,9% Discotheken/nachtclubs ,8% Andere ,7% Voorlopig onbekend Totaal ,8%, nace-bel 2008 indeling Bewerking: Guidea Guidea [Ondernemingen] 37