Hoofd- en Halstumoren Ontsluierd.

Hoofd- en Halstumoren Ontsluierd. Dr. P. Deron Dienst Hoofd-Halschirurgie, UZ Gent. Diensthoofd Prof. Dr. H. Vermeersch 9 april 2009, Domus Medica, Zeewolde 1

Epidemiologie 2005 - België 10.445.852 inwoners 3 3

Epidemiologie 2005 orgaanspreiding 4 4

Epidemiologie 2005 orgaanspreiding 5 5

Epidemiologie 2005 incidentie 6 6

Epidemiologie 2005 - leeftijdsdistributie 7 7

Epidemiologie 2005 hoofd & hals 8 8

Epidemiologie 2005 mondholte en lip 9 9

Epidemiologie 2005 pharynx 10 10

Epidemiologie 2005 larynx 11 11

Epidemiologie - histologie 80-90 % plaveiselcelcarcinoom 3-5% speekselkliertumor 3-15% ongedifferentieerd carcinoom 12 12

Epidemiologie - histologie Plaveiselcelcarcinoom 13 13

Epidemiologie - ethiologie Tabagisme Ethylisme Cumulatief effect! p53 mutaties Slechte mondhygiëne Polyaromatische koolwaterstoffen en asbest Human Papilloma Virus serotype 16 en 18 14 14

Symptomatologie Interferentie met ademen spreken - slikken Pijnlijke slijmvliesplek of verdikking. Spontane bloeding. Slecht passende gebitsprothese. Trismus. Onverklaarde oorpijn (gerefereerd). Harde zwelling in de hals (halskliermetastase). Stemverandering. Heesheid. Diepe keelpijn. Dysfagie en odynofagie. Unilateraliteit!!! 15 15

Voorkomen in de mondholte 16 16

Voorkomen in de oropharynx 19 19

Voorkomen in de hals 20 20

Diagnostiek Klinisch onderzoek Endoscopie in narcose Biopsie CT-scan zonder en met contrast MRI-scan zonder en met contrast CT-scan thorax - mediastinum 21 21

Diagnostiek klinisch onderzoek 22 22

Diagnostiek endoscopie in narcose + biopsie In kaart brengen van het letsel Bekomen van een biopsie voor histologische bevestiging Nagaan operabiliteit Evalueren overige bovenste luchtweg 2 de primaire tumor! 25 25

Diagnostiek - beeldvorming CT-scan hals Lokale uitbreiding Status van de hals Botaantasting MRI-scan hals Lokale uitbreiding CT-thorax en mediastinum PET-CT 26 26

Diagnostiek - beeldvorming 27 27

Diagnostiek Echo abdomen superior CT-scan abdomen Isotopische botscan Bloedafname (alkalisch fosfatase, CEA, NSE,...) 31 31

TNM classificatie mondholte Tumor T 1 = < 2cm in grootste afmeting. T 2 = 2-4cm in grootste afmeting. T 3 = > 4cm in grootste afmeting. T 4 = tumor uitbreiding in omliggende zoals mandibula, extrinsieke tongspieren, huid, maxillaire sinus. Nodus (lymfeklieren in de hals) N 1 = homolaterale lymfeklier < 3cm. N 2a = homolaterale lymfeklier > 3cm en < 6cm. N 2b = meerdere homolaterale lymfeklieren < 6cm. N 2c = contra- of bilaterale lymfeklieren. N 3 = lymfeklier > 6cm. Metastase M 0 = geen metastase op afstand. M 1 = metastase op afstand. 32 32

Behandeling Multidisciplinair oncologisch consult 33 33

Tandheelkundig nazicht 34 34

Behandeling Heelkunde Radiotherapie Heelkunde gevolgd door radiotherapie Concommitante radiochemotherapie 35 35

Behandeling Bespreking met patiënt Wat gaan we doen? Wat mag je verwachten tijdens de behandeling? Wat mag je verwachten na de behandeling? Slikrevalidatie Spraakrevalidatie Ademhaling Wat kan er eventueel misgaan? Eventuele nood aan bijkomende behandeling? 36 36

Heelkundige behandeling Streefdoelen: Histologisch volledige resectie met ruime marges Maximaal herstel van functie door reconstructie Aandacht voor de hals Veilige luchtweg 37 37

Heelkundige behandeling Lip en mondholtetumoren. Tonsiltumoren. T4 larynxtumoren; T3 larynxtumoren bij bedreigde luchtweg. Neus en paranasale sinussen. Speekselklieren. 38 38

Heelkundige behandeling mondholte en tonsiltumoren Goede toegankelijkheid via de mond of na mandibulaire split Histologisch radicale resectie met marge (> 5mm microscopisch = 2 cm macroscopisch) Rekening houden met posterieure tonsilpijler Rekening houden met mondbodem (extrinsieke tongspieren) Mandibularesectie Continuïteit bewaard of niet? Halsevidement Therapeutisch of preventief? 39 39

Heelkundige behandeling van mondholtetumoren Voorkomen van zo veel mogelijk functieverlies Herstel van de waterdichtheid 40 40

Heelkundige behandeling mondholtetumoren Radial forearm flap 41 41

Heelkundige behandeling - reconstructie Radial forearm flap 42 42

Heelkundige behandeling larynxtumoren 43 43

Radiotherapie 60 70 Gy in fracties van ongeveer 2 Gy. Mucositis. Smaakverlies. Xerostomie. 3 D planning en IMRT. Rol van dynamische beeldvorming PET. 44 44

Chemotherapie Tot 10 jaar terug palliatieve setting Cisplatinum 5FU of methotrexate. Orgaansparende behandeling = concomitante radiochemotherapie 45 45

Concomitante radiochemotherapie Pignon et al. Lancet 2000 Meta-analyse: > 10 000 patiënten 5 jaarsoverleving benefit na 5 jaar = 8% De standaard: Cisplatin 100 mg/m² op dag 1,22,43 van de radiotherapie 46 46

Concomitante radiochemotherapie Orgaansparend is niet functiesparend!!! Ernstige en permanente dysfagie; nood aan PEG. Afunctionele larynx met nood aan permanente tracheotomie. 47 47

Chemotherapie anti - EGFR Bonner et al. N Engl J Med 2006 Cetuximab bij geavanceerde hoofd-halstumoren. 5 jaarsoverleving RT + cetuximab 46% versus 36 % voor RT alleen. Vergelijkt niet met de standaard van radiochemotherapie!!! Belangrijke huidtoxiciteit. 48 48

Adjuvante radiochemotherapie Positieve chirurgische snijranden. Kapseldoorbraak in de aangestaste lymfeklieren. Gevorderde ziekte: pt 3-4 pn 2c. 49 49

Resultaten op 5 jaar T 1 T 2 T 3 T 4 N 0 80% 60% 40% 20% N + 40% 30% 20% 10% 50 50

Follow-up 1 ste jaar: alle 3 maanden. 2 de jaar: alle 4 maanden. 3 de 5 de jaar: alle 6 maanden. Klinisch onderzoek is de basis. Geen routine beeldvorming. Jaarlijks TSH en FT4 na radiotherapie. 51 51

Thuissituatie Tracheacanule. Spraakknop. 52 52

Psyche Moeilijk goed ziekteinzicht te bekomen. Vaak herval in oude gewoonten. Lotgenotencontact is belangrijk. Depressie. Sociaal isolement. Advance Care Planning. 53 53