Palveiselcelcarcinomen in Fanconi anemia

Transcriptie

1 Palveiselcelcarcinomen in Fanconi anemia A G P100 B M E F C ub L P24 I D2 UBE2T USP1 ub I ub D2 BRCA1 D1/BRCA2 N/PALB2 J/BRIP1 BRCA1 FA core complex (upstream) downstream Courtesy Johan de Winter and Hans Joenje VUmc Cancer Center Amsterdam Ruud H. Brakenhoff Sectie Tumorbiologie Afd Keel-, Neus- en Oorheelkunde/Hoofd-Halschirurgie, VU Medisch Centrum, Amsterdam 1

2 Hoofdhalskanker zorg in Nederland 2500 patienten per jaar Alleen in 7 academische centra + Nederlands Kankerinstituut Soms met filialen UMCG + Medisch Centrum Leeuwarden VUmc + Medisch Centrum Alkmaar Verenigd in de NWHHT NWHHT schrijft procedures en juiste behandeling voor Allerlei eisen: bv minstens 200 patienten per jaar en multidisciplinair overleg met verslaglegging VUmc Cancer Center Amsterdam 2

3 Bouwplan van de mens - Wij bestaan uit cellen die samenwerken - Er zijn >100 verschillende typen cellen die weefsels en organen vormen - bloedcellen - spiercellen - zenuwcellen - plaveiselcellen in het slijmvlies - Het bouwplan van cellen ligt in de celkern, in het DNA cq de chromosomen 3

4 Moleculaire oorzaak kanker Kanker wordt veroorzaakt door een accumulatie van genetische afwijkingen Normale cel VUmc Cancer Center Amsterdam Kankercel 4

5 Hoofd-halskanker in FA-patiënten Een heel andere aandoening in FA patiënten?? OF Min of meer de normale hoofd-halskanker, maar in genetisch gepredisponeerde patiënten VUmc Cancer Center Amsterdam 5

6 Wat weten we van hoofd-halskanker Vrijwel altijd vanuit slijmvlies (plaveiselcelcarcinoom PCC) Ontstaat meestal tussen 60-70e levensjaar Etiologische oorzaken - Carcinogene stoffen (roken, alcohol) - Virusinfecties (HPV) VUmc Cancer Center Amsterdam 6

7 typische HHkanker patiënt - veel alcohol - veel roken - 65 jaar 7

8 Humane papillomavirussen (HPVs) Meer dan 100 verschillende HPV types geïdentificeerd; strict epitheliotropic: huid of slijmvliezen; laag risico of hoog risico Oorzaak van wratten (laag risico) Oorzaak van baarmoederhalskanker, hoofd-halskanker, anogenitale tumoren (hoog risico) 18 mucosale hoog-risico (HR-HPV) types (e.g. HPV 16,18,31,39,45,51,56) in baarmoederhalskanker VUmc Cancer Center Amsterdam Wratten HPV2 en 7 baarmoederhalskanker HPV16 en 18 8

9 typische HPV keelkanker patiënt - Yuppies - Veel sexpartners jaar VUmc Cancer Center Amsterdam 9

10 HPV in keelkanker neemt toe in Amsterdam 29% 5% 8% 14% 20% VUmc Cancer Center Amsterdam Rietbergen et al. IJC

11 Autofluorescentie: experimenteel Cancer Prev Res 2: 423,

12 Moleculair carcinogenese model HH kanker (Leemans et al. Nature Rev Cancer 2011) GOOGLE: carcinogenesis neck animation youtube (+sound!) 12

13 HH kanker model in de leerboeken 13

14 Indeling tumoren en behandeling TNM systeem T1-4: grootte N0-3: aantal en grootte uitzaaiingen in de hals M0-1: uitzaaiingen op afstand Vroeg stadium: T1N0 of T2N0 Laat stadium: alle andere VUmc Cancer Center Amsterdam 14

15 Prognose HHkanker in relatie tot stadium 15

16 Behandeling HHkanker Vroegstadium I/II; enkelvoudige behandeling Behandeling alleen tumor Chirurgie Bestraling Gevorderd stadium III/IV: gecombineerde behandeling Behandeling van de tumor en de uitzaaiingen in de hals Chirurgie EN postoperatieve radiotherapie Chemoradiatie (systemisch cisplatinum met locoregionale bestraling) Bioradiatie (systemisch cetuximab met locoregionale bestraling) 16

17 Problemen bij de behandeling van HHkanker patiënten 5-jaar overleving 50-60%, neemt nauwelijks toe 10-30% lokaal recidief (LR) na histologisch radicale resectie 30-40% occulte lymfklieruitzaaingen in de klinisch negatieve hals 10-30% regionale recidief in behandelde N+ hals 15-25% uitzaaiingen op afstand 5-15% tweede primaire tumoren, vaak in de buurt (DD LR: >2 cm of >3 jaar) VUmc Cancer Center Amsterdam 17

18 HHkanker in FA-patiënten RR 500-1,000x Vnl mondholte Jonge leeftijd Alle locaties (slokdarm, anogenital) Kutler et al., AOHNS 129: 106, 2003 Alter, Cancer 97: 425, 2003 Transplantatie en GvHD zijn risico factoren Rosenberg et al., Blood 105: 67, 2005 VUmc Cancer Center Amsterdam 18

19 Plaveiselcelcarcinomen in FA (courtesy Buvanesh Singh) Unknown 3% Cutaneous 8% Anus 5% Esophagus 3% Head and Neck 47% VUmc Cancer Center Amsterdam Vulvar/cervix 34% 19

20 Is HHkanker in FA hetzelfde als in niet-fa? Etiologie en leeftijd: JA en NEE JA: soms door HPV, meest anogenitale tumoren NEE: komen vaak voor zonder roken/alcohol voorgeschiedenis NEE: jonge leeftijd Voorloperafwijkingen en tumoren: JA, maar niet zo veel over bekend Zichtbare lesies vergelijkbaar Genetische afwijkingen vergelijkbaar >> Screening en behandeling voorloperafwijkingen vergelijkbaar in FA en nietfa Behandeling HHkanker in FA and nonfa hetzelfde? NEE!!! Tumoren zijn niet anders, maar patiënten wel! GEEN chemoradiatie met cisplatin voor latere stadia Vaak problemen met bestraling Chirurgie en targeted drugs (cetuximab) zijn OK 20

21 Preventie!!! Primaire preventie Niet roken, geen alcohol Goede mondhygiene HPV vaccinatie, na transplantatie opnieuw Secundaire preventie Screening voor zichtbare afwijkingen en evt behandeling Vanaf 15 jaar (10 in VS) : iedere 3 maanden inspectie mondholte door hoofd-halschirurg (in academisch centrum of NKI) Meisjes/vrouwen jaarlijkse inspectie anogenitale regio vanaf eerste menstruatie (menarche) Doel: zo vroeg mogelijke dysplasie/scc detectie Minder zware behandeling Veel betere prognose 21

22 Problemen met screening in FA patiënten FA patiënten en hun ouders Bekendheid met het probleem, zeker na transplantatie Angst en bezorgdheid Het kost veel tijd Dokters (Hematologen, Gynaecologen en Hoofdhalschirurgen) Probleem 1: FA komt weinig voor Probleem 2: men denkt dat FA een ziekte bij kinderen is Probleem 3: gewone HHkanker patiënten zijn 65, niet 25 Probleem 4: tijdverlies door afwachten, terwijl HHkanker in FA patiënten moeilijk te behandelen is Primaire preventie en screening met chirurgische behandeling is het beste op dit moment! 22

23 Informatie Verbeteringen FA patiënten en ouders (doe ik nu) Dokters, informatie over FA via KNO vereniging (doe ik ook) Fotografische verslaglegging van lesies helpt (veranderingen zijn slecht teken) Betere diagnostiek voorloperafwijkingen Niet-invasieve borsteldiagnostiek (kan via Duitse FA vereniging) Genetische analyse van biopten 23

24 Conclusies - HHkanker in FA patiënten lijkt heel vergelijkbaar met HHkanker in gewone patiënten - Deel veroorzaakt door HPV (vnl anogenitaal), meeste niet - Behandeling extra moeilijk in FA patiënten - Verdragen geen cisplatinum - Verdragen bestraling slecht - Op dit moment is preventie en vroegdiagnostiek cruciaal - Mondhygiene - Niet roken, geen alcohol - HPV vaccinatie - Screening in hoofdhals oncologisch centrum (academisch ziekenhuis + NKI) - Rol van patiënten en ouders heel belangrijk - Hoofdhalschirurgen zijn niet gewend aan jonge patiënten, dus vaak afwachtend - Foto documentatie van lesies helpt 24