Jongeren en ouders/ verzorgers over de jeugdhulp

Jongeren en ouders/ verzorgers over de jeugdhulp CliëntErvaringsMonitor Zorg voor Jeugd 2015 voor de regio's Zaanstreek-Waterland en Amsterdam-Amstelland

Jongeren en ouders/ verzorgers over de jeugdhulp CliëntErvaringsMonitor Zorg voor jeugd 2015 voor de regio s Zaanstreek-Waterland en Amsterdam-Amstelland 1

Auteurs Lieske Carrière Geeske Strating Nickey de Haan Mijntje ten Brummelaar Merle van Ee Met medewerking van: Leo Rutjes (Stichting Alexander) Kitty Jurrius (Universiteit van Amsterdam) Inge Wissink (Universiteit van Amsterdam) Publicatienummer 293 b Stichting Alexander Amsterdam, maart 2016 In opdracht van Gemeente Amsterdam en Regio's Zaanstreek-Waterland en Amsterdam-Amstelland CliëntErvaringsMonitor, Zorg voor Jeugd 2015 regio's Zaanstreek-Waterland & A'dam-Amstelland St. Alexander 2016 2

Inhoudsopgave 1 Inleiding... 5 1.1 De vragenlijsten... 5 1.2 Leeswijzer... 5 2 Conclusie en samenvatting... 6 2.1 Conclusie... 6 2.2 Samenvatting... 6 2.2.1 Uitvoering onderzoek... 6 2.2.2 Respons en representativiteit... 7 2.2.3 Resultaten ouders/verzorgers... 7 2.2.4 Resultaten jongeren... 9 2.3 Ten slotte... 10 3 Respons en representativiteit... 11 3.1 Respons... 11 3.2 Betrouwbaarheid... 12 3.3 Representativiteit... 12 3.3.1 Ouders... 12 3.3.2 Jongeren... 12 4 Uitkomsten Ouders... 13 4.1 Achtergrondgegevens... 13 4.2 Resultaten... 14 4.3 Analyses ouders/verzorgers... 19 5 Uitkomsten Jongeren... 22 5.1 Achtergrondgegevens... 22 5.2 Resultaten... 23 5.3 Analyses jongeren... 28 Bijlage 1... 29 Achtergrond gegevens ouders... 29 Resultaten ouders... 32 Toelichtingen van ouders/verzorgers op verschillende thema s... 35 Positieve punten... 35 Verbeterpunten... 36 Achtergrond gegevens jongeren... 38 Resultaten jongeren... 41 Toelichtingen van jongeren op verschillende thema s... 43 Positieve punten... 43 Verbeterpunten... 44 Bijlage 2... 46 Bijlage 3... 48 CliëntErvaringsMonitor, Zorg voor Jeugd 2015 regio's Zaanstreek-Waterland & A'dam-Amstelland St. Alexander 2016 3

CliëntErvaringsMonitor, Zorg voor Jeugd 2015 regio's Zaanstreek-Waterland & A'dam-Amstelland St. Alexander 2016 4

1 Inleiding Mede door de hulp hebben we ons kind uit een diep dal heel langzaam, stapje voor stapje omhoog zien klimmen en de zin het leven zien terug krijgen. (Ouder in de CEM over de hulp). Sinds 2015 zijn gemeenten vanuit de Jeugdwet verplicht om cliëntervaringsonderzoek uit te (laten) voeren voor jeugd. Begin 2016 voerden Stichting Alexander en de Universiteit van Amsterdam in opdracht van de regio s Amsterdam-Amstelland en Zaanstreek-Waterland een onderzoek uit naar de ervaringen van jongeren en ouders met de regionaal ingekochte jeugdhulp. Deze rapportage biedt inzicht in de ervaringen van jongeren en ouders met de bovenregionaal ingekochte jeugdhulp. Aan dit onderzoek hebben 1064 ouders/verzorgers en 601 jongeren boven de twaalf jaar meegewerkt. 1.1 De vragenlijsten Met de inhoud van de vragenlijsten wordt aangesloten bij Jeugdwet-artikel 2.10 en WMO-artikel 2.5.1 waarin staat dat cliëntervaringsonderzoek moet gaan over de volgende items: De kwaliteit en toegankelijkheid van de geboden ondersteuning; Het ervaren effect op gezond en veilig opgroeien; Het ervaren effect op het groeien naar zelfredzaamheid; Het ervaren effect op het groeien naar zelfstandigheid; Het ervaren effect op de maatschappelijke participatie. De vragenlijsten zijn gebaseerd op de CliëntErvaringsMonitor die in 2014 is ontwikkeld, toegepast en gevalideerd in Amsterdam. In samenwerking met de regiogemeenten zijn de vragenlijsten op enkele aspecten aangepast en uitgebreid (zie bijlage 3). De vragenlijsten bestaan uit een aantal stellingen, ruimte voor toelichting en persoonlijke aanvullingen en een set vragen naar achtergrondgegevens. Over de ontwikkeling en evaluatie van de vragenlijst is in 2014 een separate rapportage geschreven. De regiogemeenten hebben de vragenlijsten zelf verspreid. Cliënten (jongeren boven de twaalf en ouders/verzorgers van kinderen van alle leeftijden) waarvan in de gemeentelijke administratie staat dat zij in 2015 jeugdhulp hebben ontvangen hebben een aankondiging van het onderzoek ontvangen, waarbij zij het konden aangeven als ze niet wensten mee te doen. Vervolgens is een uitnodiging verstuurd naar de cliënten die zich niet hadden afgemeld, met daarin een link naar een online vragenlijst. 1.2 Leeswijzer Het rapport begint met een samenvatting van de resultaten. In deze samenvatting is aandacht voor de belangrijkste uitkomsten en conclusies van het onderzoek. Hoofdstuk 3 gaat over de respons en de betrouwbaarheid en representativiteit. Hoofdstuk 4 gaat nader in op de uitkomsten van de ouders en hoofdstuk 5 presenteert de uitkomsten van de jongeren. In bijlage 1 zijn alle uitkomstentabellen opgenomen van zowel de achtgrondkenmerken van ouders/verzorgers en jongeren als ook de uitkomsten van de stellingen. In bijlage 1 komen eveneens de analyses van de open vragen aan bod. In bijlage 2 zijn de zorgaanbieders en zorgclusters opgenomen. Ten slotte wordt in bijlage 3 nader ingegaan op de werkwijze van het onderzoek. CliëntErvaringsMonitor, Zorg voor Jeugd 2015 regio's Zaanstreek-Waterland & A'dam-Amstelland St. Alexander 2016 5

2 Conclusie en samenvatting 2.1 Conclusie De jeugdhulp in beide regio's wordt overwegend positief beoordeeld door zowel ouders/verzorgers en jongeren. Veel items die bij jongeren spelen, spelen op dezelfde wijze bij ouders/verzorgers. Een aantal punten vanuit cliëntperspectief verdient extra aandacht in de toekomst: Ouders/verzorgers vragen om betere informatievoorziening over de mogelijkheden voor jeugdhulp. Ouders/verzorgers vragen om snellere toegang tot de juiste hulp: minder wachtlijsten/ ondersteuning tijdens het wachten en juiste doorverwijzingen. Meer maatwerk/ aansluiten bij behoeften. De effectiviteit van de hulp is heel belangrijk; vooral jongeren hebben behoefte aan (snelle) resultaten. Toegankelijkheid en informatievoorziening: Jongeren willen graag weten bij wie ze terecht kunnen, en hoe ze hun hulpverlener het beste kunnen bereiken. Toegankelijkheid en wachttijden: jongeren willen zo snel mogelijk geholpen worden. Een snel en zichtbaar resultaat van de hulp is erg belangrijk voor jongeren. 2.2 Samenvatting In deze samenvatting presenteren we de belangrijkste uitkomsten van de CliëntErvaringsMonitor (CEM) 2015 voor bovenregionaal ingekochte jeugdhulp, voor de regio s Amsterdam-Amstelland en Zaanstreek-Waterland. We gaan nader in op de ervaringen van jongeren en ouders/verzorgers met de jeugdhulp in de regio s Amsterdam-Amstelland en Zaanstreek-Waterland. In de resultaten wordt aangesloten bij de Jeugdwet, waarin staat dat cliëntervaringsonderzoek moet gaan over de volgende thema s: De kwaliteit en toegankelijkheid van de geboden ondersteuning; het ervaren effect op gezond en veilig opgroeien; het ervaren effect op het groeien naar zelfredzaamheid; het ervaren effect op het groeien naar zelfstandigheid; het ervaren effect op de maatschappelijke participatie. 2.2.1 Uitvoering onderzoek Zowel jongeren als ouders/verzorgers is gevraagd de CEM online in te vullen. De CEM is ontwikkeld om de ervaringen van jongeren (vanaf 12 jaar) en ouders/verzorgers van jeugdigen in de leeftijd van 0 tot 18 jaar in kaart te brengen. In samenwerking met de kerngroep van de regionale gemeenten van Zaanstreek-Waterland en Amsterdam-Amstelland is de CEM 2015 ontwikkeld. Hierbij is gebruik gemaakt van een aangepaste versie van de CliëntErvaringsMonitor die in 2014 is ontwikkeld en gevalideerd. De CEM 2015 is derhalve niet gevalideerd. In het onderzoek heeft Stichting Alexander samengewerkt met de Universiteit van Amsterdam (UvA). De UvA is verantwoordelijk geweest voor de nadere analyses van de resultaten. Zij hebben hierbij onder andere regressie-analyses uitgevoerd om te zien bepaalde variabelen (zoals leeftijd, geslacht, duur van de hulp, gezinssamenstelling, aantal kinderen, opleiding en type CliëntErvaringsMonitor, Zorg voor Jeugd 2015 regio's Zaanstreek-Waterland & A'dam-Amstelland St. Alexander 2016 6

zorg cluster) samenhangen met het algemeen oordeel 1 van jongeren en hun ouders/verzorgers over de ontvangen hulp. 2.2.2 Respons en representativiteit De responscijfers verschillen per gemeente en variëren van 6,6% tot 23,0%. Niet van alle deelnemende gemeenten is het responspercentage beschikbaar gesteld voor deze rapportage. Er maken 22.695 cliënten gebruik van de regionaal ingekochte jeugdhulp. Met een respons van 1.665 jongeren en ouders/ verzorgers komt het totale responspercentage op 7,3%, maar dit is niet gecorrigeerd voor de afwezigheid in het onderzoek van de gemeenten Beemster en Purmerend die wel deel uitmaken van de regio. In totaal hebben 1064 ouders/ verzorgers en 601 jongeren hun mening gegeven over de regionaal ingekochte jeugdhulp. Dit is ruim voldoende om voor beide groepen een betrouwbaarheidsniveau van minimaal 95% (en in het geval van ouders/ verzorgers zelfs 99%) te garanderen. Toch dienen de uitkomsten voor ouders/ verzorgers met enige voorzichtigheid geïnterpreteerd te worden, gezien ouders/verzorgers en jongeren op vrijwillige basis deelnemen aan het onderzoek (en er geen a-selecte steekproeftrekking heeft plaatsgehad). Dit heeft ertoe geleid dat een aanzienlijke groep van de ouders/verzorgers die heeft deelgenomen aan het onderzoek, HBO of WO geschoold is (56%). Daarnaast zijn de vaders ondervertegenwoordigd. Wanneer we kijken naar de jongeren die hebben deelgenomen aan het onderzoek, hebben we geen redenen om aan te nemen dat de bereikte groep jongeren afwijkt van de totale populatie jeugdhulpgebruikers. 2.2.3 Resultaten ouders/verzorgers Over het algemeen geven de stellingen een beeld van overwegend positieve ouders/verzorgers. Van de vijf sterren geven ouders/verzorgers de jeugdhulp er 3,7. In combinatie met de open antwoorden is onderzocht wat maakt dat ouders positief dan wel negatief zijn over de toegankelijkheid en de kwaliteit. Uit aanvullende regressie-analyses komt naar voren dat er verschillen zijn in hoe ouders/verzorgers de zorg beoordelen die samenhangen met het type zorgcluster 2 'AWBZ' en 'Jeugdbescherming/ Jeugdreclassering'. Ouders waarvan hun kinderen zorg ontvangen van deze zorgclusters, hebben een lager algemeen oordeel 3 over de zorg. Daarnaast komt uit de analyses naar voren dat ouders die gehuwd zijn met inwonende kinderen een hoger algemeen oordeel hebben over de zorg, dan ouders/verzorgers die alleenstaand zijn met inwonende kinderen als ook alleenstaand zijn zonder inwonende kinderen. Eveneens beoordelen alleenstaanden zonder inwonende kinderen de zorg lager dan alleenstaanden met inwonende kinderen. Kwaliteit en toegankelijkheid van de jeugdhulp Als het gaat om de toegankelijkheid en de kwaliteit van de hulp is een meerderheid van de ouders/verzorgers meestal tevreden. Ouders/ verzorgers weten echter niet altijd waar ze terecht kunnen als ze hulp nodig hebben (30 % geeft dit aan). Als het gaat om toegankelijkheid hebben ouders/verzorgers behoefte aan goede informatie. Driekwart van de ouders/ verzorgers vindt dat ze snel zijn geholpen, voor meer dan 20% geldt echter dat dit niet of soms aan de orde is. 1 Dit is het gemiddelde van de vragen 'Ik ben snel geholpen', 'Beslissingen over de hulp worden samen met mij genomen', 'Door de hulp weet ik beter wat ik wil', 'Door de hulp voel ik mij beter', 'Door de hulp kan ik beter mijn problemen oplossen' en 'Door de hulp gaat het beter op school, werk of dagbesteding' 2 Alle zorgaanbieders zijn onderverdeeld in vijf zorgclusters, te weten: 1) Dyslexie, 2) Jeugd Opvoed Hulp, 3) GGZ, 4) JB/JR, en 5) AWBZ. Voor een overzicht van alle zorgaanbieders en voor een toelichting van deze clusters verwijzen we naar bijlage 2 3 Dit is het gemiddelde van de vragen 'Ik ben snel geholpen', 'Beslissingen over de hulp worden samen met mij genomen', 'Door de hulp weet ik beter wat ik wil', 'Door de hulp voel ik mij beter', 'Door de hulp kan ik beter mijn problemen oplossen' en 'Door de hulp gaat het beter op school, werk of dagbesteding' CliëntErvaringsMonitor, Zorg voor Jeugd 2015 regio's Zaanstreek-Waterland & A'dam-Amstelland St. Alexander 2016 7

Verschillende ouders/ verzorgers vertellen in de open antwoorden dat zij lang op hulp hebben moeten wachten vanwege wachtlijsten, en dat er in de tussentijd niets gebeurt. Ook melden ouders dat zij niet goed zijn doorverwezen, voor hen is de toeleiding naar de juiste hulp slecht verlopen. De uitvoering van de hulp wordt goed beoordeeld door ouders. Bijna vijftig procent van de ouders voelt zich altijd serieus genomen, ouders vertrouwen dat er goed met hun persoonlijke gegevens wordt omgegaan en ze vertrouwen op de deskundigheid van de hulpverleners. Een kwart van de ouders is nooit of soms tevreden over de samenwerking tussen hulpverleners om hun kind te kunnen helpen. Een deel van de vragenlijst gaat over de effectiviteit van de hulp. Met uitzondering van één stelling ( het gaat beter met mijn kind in haar/ zijn vrije tijdsbesteding ) ziet minimaal de helft van de ouders een positief effect van de hulp op zijn of haar kind. Dit levert hoge scores op. Maar dit betekent ook dat een ander deel (grofweg tussen de twintig en de dertig procent) (nog) geen verbetering of zelfs verslechtering ziet van de situatie. Uit de open antwoorden blijkt dat meerdere ouders aangeven dat in hun situatie de hulp niet voldoende is (te weinig uren, te weinig intensiteit), of dat de hulp niet voldoende aansluit bij behoeften. Ouders pleiten in dit kader voor (meer) maatwerk. Het ervaren effect op gezond en veilig opgroeien Ruim vijftig procent van de ouders/verzorgers ziet door de hulp een verbetering in het gezond en veilig opgroeien van hun kind. Een totaal van 60,4% van de ouders/verzorgers ervaart ook thuis een verbetering en ruim vijftig procent van ouders/verzorgers geeft aan dat hun kind zich veiliger voelt door de hun. Gelijktijdig geeft bijna vijfentwintig procent van de ouders/verzorgers aan dat de stelling door de hulp voelt mijn kind zich veiliger niet op hen van toepassing is 4. Het ervaren effect op het groeien naar zelfstandigheid Een aanzienlijk deel van de ouders/verzorgers geeft aan dat zij door de ontvangen hulp positief zijn over het ervaren effect op het groeien naar zelfstandigheid. Meer dan 65% van de ouders/verzorgers ziet dat door de hulp hun kind beter weet wat hij/zij wil. Het ervaren effect op zelfredzaamheid Ouders/verzorgers is gevraagd wat het effect is van de hulp op hun eigen zelfredzaamheid (vertrouwen in de toekomst, voor zichzelf kunnen opkomen, minder overbelast voelen). Ouders/verzorgers laten een wisselend beeld zien. Het minst hoog scoort de stelling: Door de hulp voel ik mij minder overbelast, waarbij 46,1% van de ouders/verzorgers aangeeft een beetje tot veel verbetering te ervaren. Opmerkelijk is dat een deel van de ouders vindt dat deze stellingen niet op hen van toepassing zijn. Zo heeft bijna veertig procent van de ouders aangegeven dat dat zij vinden dat de stelling door de hulp kan ik beter voor mezelf opkomen niet op hen van toepassing is. Het ervaren effect op de maatschappelijke participatie Ruim eenderde van de ouders/verzorgers ervaart door de hulp een effect op de maatschappelijke participatie van hun kind (het besteden van hun vrije tijd, en omgang met vrienden/anderen). Net als bij de vorige stellingen over het ervaren effect op zelfredzaamheid, 4 In de vragenlijst is meerdere keren door ouders/verzorgers aangegeven dat een stelling 'niet van toepassing' is. We kunnen op basis van dit onderzoek niet herleiden waarom ouders een stelling niet op hen van toepassing vinden. CliëntErvaringsMonitor, Zorg voor Jeugd 2015 regio's Zaanstreek-Waterland & A'dam-Amstelland St. Alexander 2016 8

geeft ook hier een groot deel van de ouders aan dat deze stellingen niet van toepassing zijn op de situatie van hun kind. 2.2.4 Resultaten jongeren Net als bij de ouders/verzorgers zijn de scores van jongeren op de stellingen redelijk tot goed te noemen. Net als de ouders/verzorgers geven zij de jeugdhulp 3,7 van de vijf sterren. Uit aanvullende regresie-analyses blijkt dat er verschillen zijn in hoe jongeren de zorg beoordelen die samenhangen met het type zorgcluster 5 'Dyslexie', 'Jeugd en Opvoed Hulp', 'GGZ' en 'Jeugdbescherming/ Jeugdreclassering'. Jongeren die zorg ontvangen van deze zorgclusters, hebben een lager algemeen oordeel 6 over de zorg. Kwaliteit en toegankelijkheid van de jeugdhulp Als het gaat om de toegankelijkheid en de kwaliteit van de hulp is een meerderheid van de jongeren meestal te spreken. Ruim tachtig procent van de jongeren geeft aan dat ze zich vaak of altijd serieus genomen voelen door de hulpverleners. Net als bij het onderzoek onder ouders speelt toegankelijkheid en informatievoorziening ook hier een belangrijke rol. Er is behoefte aan duidelijke informatie, over de toegang en mogelijkheden van de hulp, maar ook instellingsgebonden over de bereikbaarheid en inzet van hulpverleners. Ten slotte is een belangrijk aandachtspunt de wachttijden. Jongeren vertellen dat ze soms lang moeten wachten op de juiste hulp, maar zelfs als ze hulp toegewezen hebben gekregen, duurt het vaak lang voordat er echt gestart wordt. Het ervaren effect op gezond en veilig opgroeien Jongeren zijn verdeeld over het ervaren effect van de hulp op gezond en veilig opgroeien. Zo geeft een meerderheid van de jongeren aan dat het door de hulp beter gaat met hun gedrag en dat het thuis beter gaat. Een totaal van 48,4% van de jongeren ervaart een beetje tot veel verbetering op het gevoel van veiligheid. Ruim eenderde geeft aan door de hulp gezonder te zijn gaan leven. Gelijktijdig geeft een kwart van de jongeren aan dat deze stelling niet op hen van toepassing is. In de open vragen vertellen enkele jongeren enthousiast dat ze blij zijn met het resultaat van de hulp, maar andere jongeren klagen juist over het uitblijven van resultaat. Een snel en zichtbaar resultaat van de hulp is erg belangrijk voor jongeren. Het ervaren effect op het groeien naar zelfstandigheid De meerderheid van de jongeren ervaart dat door de hulp hun eigen zelfstandigheid een beetje tot veel verbeterd is. Zo geeft 62,3% aan dat ze door de hulp vaker zeggen wat ze nodig hebben. Meer dan de helft van de jongeren (54,3%) ervaart dat er door de hulp een beetje beter tot veel beter naar de hun geluisterd wordt. Een deel van de jongeren ervaart geen verschil met voor de hulp (respectievelijk 23,1% en 28.9%) Het ervaren effect op zelfredzaamheid Ruim de helft van de jongeren ervaart een beetje tot veel verbetering op het gebied van zelfredzaamheid. Jongeren geven aan dat ze beter beetje beter tot veel beter voor zichzelf kunnen opkomen (50,8%) en een beetje tot veel meer vertrouwen hebben in de toekomst (58,5%). Een aanzienlijk deel van de jongeren ervaart geen verschil met voor de hulp (29,2% en 21,6%). 5 Alle zorgaanbieders zijn onderverdeeld in vijf zorgclusters, te weten: 1) Dyslexie, 2) JOH, 3) GGZ, 4) JB/JR, en 5) AWBZ. Voor een overzicht van alle zorgaanbieders en voor een toelichting van deze clusters verwijzen we naar bijlage 2 6 Dit is het gemiddelde van de vragen 'Ik ben snel geholpen', 'Beslissingen over de hulp worden samen met mij genomen', 'Door de hulp weet ik beter wat ik wil', 'Door de hulp voel ik mij beter', 'Door de hulp kan ik beter mijn problemen oplossen' en 'Door de hulp gaat het beter op school, werk of dagbesteding' CliëntErvaringsMonitor, Zorg voor Jeugd 2015 regio's Zaanstreek-Waterland & A'dam-Amstelland St. Alexander 2016 9

Het ervaren effect op de maatschappelijke participatie Minder dan de helft van de ouders/verzorgers ervaart door de hulp een effect op de maatschappelijke participatie: 40% geeft aan hun vrije tijd een beetje beter tot veel beter te besteden, en 45% geeft aan dat de omgang met hun vrienden en anderen een beetje tot veel beter is geworden. 2.3 Ten slotte De regio's Amsterdam-Amstelland en Zaanstreek-Waterland gaan de informatie uit dit onderzoek gebruiken om de jeugdhulp te verbeteren. Het cliëntervaringsonderzoek biedt hiervoor diverse aanknopingspunten, zie bovenstaande aandachtspunten. Deze slotparagraaf willen wij graag gebruiken om de regio's Amsterdam-Amstelland en Zaanstreek-Waterland te inspireren tot vervolgonderzoek, waarin het cliëntperspectief centraal staat. De toegankelijkheid van zorg is altijd een punt van aandacht. Met de transitie en transformatie wordt onder andere beoogd om de zorg dichterbij en laagdrempeliger te organiseren. In deze periode van verandering is het niet vreemd dat ouders en jongeren zoekende zijn, en (nog) niet makkelijk hun weg vinden in het vernieuwd jeugdhulp-veld. Aandacht voor informatievoorziening, laagdrempelig en toegesneden op de doelgroep is en blijft van groot belang. In vervolgonderzoek kunnen behoeften, wensen en ideeën van ouders en jongeren op dit gebied in kaart worden gebracht. De effectiviteit van jeugdhulp is een actueel thema dat momenteel al op vele manieren wordt onderzocht. Het cliëntperspectief hierin is heel belangrijk en daarom een mooi onderwerp voor verdiepend onderzoek: want wat is er volgens cliënten echt nodig om resultaten te boeken? Hoe zien zij de rol en bijdrage van een hulpverlener hieraan? Hoe kunnen doelen en resultaten nog meer bottom up geformuleerd worden? Een kwalitatief onderzoekstraject kan nader inzicht bieden in deze thema's. Een punt van aandacht is dat er in de vragenlijst meerdere keren door ouders/verzorgers aangegeven is dat een stelling 'niet van toepassing' is op de situatie van hun kind. We kunnen op basis van dit onderzoek geen uitspraken doen waarom ouders een stelling niet op hen van toepassing vinden. In vervolgonderzoek zou verder aan bod kunnen komen of dit bijvoorbeeld aan de vraagstelling ligt of aan het betreffende thema. Ten slotte is het de vraag of een online vragenlijst voor iedereen een geschikte methode is om feedback te vragen over de ontvangen hulp. In het huidige onderzoek heeft een meerderheid van de ouders/verzorgers die de vragenlijst heeft ingevuld een HBO of WO opleiding genoten. Ook is het aantal vaders dat heeft deelgenomen opvallend laag. Voor vervolgonderzoek is het van belang om nog beter aan te sluiten bij de wensen en behoeften van specifieke cliënten, om zo de laagopgeleide en/of laaggeletterde doelgroep te bereiken, alsook de vaders. CliëntErvaringsMonitor, Zorg voor Jeugd 2015 regio's Zaanstreek-Waterland & A'dam-Amstelland St. Alexander 2016 10

3 Respons en representativiteit 3.1 Respons Behalve de gemeenten Beemster en Purmerend hebben alle gemeenten in de regio's de vragenlijsten uitgezet onder hun cliënten (ouders en jongeren boven de twaalf). Helaas is niet van alle gemeenten bekend hoe groot hun cliëntenbestand is, en hoeveel uitnodigingen er door hen zijn verstuurd. Hierdoor is het niet mogelijk om voor hen een responspercentage te berekenen. Voor de gemeenten waarvan wel bekend is hoeveel cliënten zij hebben uitgenodigd is wel een responspercentage berekend. In onderstaande tabel staat beschreven hoeveel uitnodigingen per gemeente zijn verstuurd en wat de respons van jongeren en ouders is (in absolute aantallen en in %). Gemeente Totaal Aantal uitnodigingen Aantal afmeldingen Respons Respons in % Aalsmeer 336 330 6 54 16,7% Amstelveen 828 808 20 181 23,0% Amsterdam 10080 9990 90 811 8,2% Diemen 378 372 6 44 12,0% Landsmeer 160 72-7 9,7% Ouderamstel 250 250-17 6,8% Zaanstad 4475 4100 365 428 11,5% Wormerland *163 256 Onbekend 17 6,6% Oostzaan *78 112 Onbekend 8 7,1% * Dit is het aantal jeugdhulpgebruikers. Ouders/verzorgers zijn niet in dit aantal meegenomen Om een responspercentage voor de totale regio te kunnen berekenen is gebruik gemaakt van cijfers van de gehele regio; het totaal aantal cliënten dat gebruik maakt van de bovenregionaal ingekochte jeugdhulp is 22.695. De totale respons is 1.665 (jongeren en ouders samen). Het responspercentage 7,3% dient echter met voorzichtigheid geïnterpreteerd te worden. De gemeenten Beemster en Purmerend hebben namelijk niet meegedaan aan het onderzoek, daarom zou hun populatie van het totaal aantal cliënten afgetrokken moeten worden. Met de beschikbare informatie was dit niet mogelijk. CliëntErvaringsMonitor, Zorg voor Jeugd 2015 regio's Zaanstreek-Waterland & A'dam-Amstelland St. Alexander 2016 11

3.2 Betrouwbaarheid Bij een populatie van 22.695 is een minimale respons 7 van 644 benodigd om een betrouwbaarheidsniveau van 99% 8 te behalen. Er hebben 1064 ouders/ verzorgers gereageerd, wat betekent dat dit betrouwbaarheidsniveau ruim behaald is. Er hebben 601 jongeren gereageerd, een betrouwbaarheidsniveau van minimaal 95% is hiermee gegarandeerd. Echter, het aantal van 22.695 bevat ook een groot deel kinderen onder de twaalf en we kunnen er daarom vanuit gaan dat de totale doelgroep jongeren boven de twaalf kleiner is dan de genoemde 22.695 (wat een nog groter betrouwbaarheidsniveau zou garanderen). 3.3 Representativiteit 3.3.1 Ouders Hoewel de betrouwbaarheidsniveaus hoog zijn, dienen de uitkomsten toch met enige voorzichtigheid geïnterpreteerd te worden. Doordat ouders/verzorgers en jongeren op vrijwillige basis mee konden doen, heeft geen aselecte trekking uit de totale populatie jeugdhulpgebruikers plaatsgevonden. Uit de achtergrondgegevens komt naar voren dat bijna driekwart van de ouders/verzorgers die de vragenlijst hebben ingevuld de moeder is en dat de vaders ondervertegenwoordigd zijn. Daarnaast valt op dat ruim 56% van de ouders/verzorgers hoog opgeleid is (HBO of WO). Dit beeld is overeenkomstig met andere cliënttevredenheidsonderzoeken (daar reageren ook veelal de moeders en hoogopgeleide ouders). Zie Bijlage 1 (tabel 1.1 tot en met 1.7) voor meer informatie over de achtergrond van de deelnemende ouders/verzorgers. 3.3.2 Jongeren Er hebben iets meer meisjes dan jongens gereageerd. De leeftijden van de jongeren zijn gevarieerd, als ook de opleidingsniveaus. De meeste deelnemende jongeren wonen in de gemeentes Amstelveen, Amsterdam en Zaanstad. Ondanks dat er geen aselecte steekproeftrekking heeft plaatsgevonden, hebben we geen redenen om aan te nemen dat de bereikte groep jongeren afwijkt van de populatie jeugdhulpgebruikers. Zie Bijlage 1 (tabel 1.16 tot en met 1.21) voor meer informatie over de achtergrond van de deelnemende jongeren. 7 Om uitspraken te kunnen doen die gelden voor de gehele onderzoekspopulatie, is het hierbij van belang dat de respons representatief is. 8 Een betrouwbaarheidsniveau van 95% is gebruikelijk in kwantitatief onderzoek. CliëntErvaringsMonitor, Zorg voor Jeugd 2015 regio's Zaanstreek-Waterland & A'dam-Amstelland St. Alexander 2016 12

4 Uitkomsten Ouders In het volgende hoofdstuk worden de resultaten weergegeven van ouders/verzorgers die te maken hebben met de jeugdhulp in de regio s Amsterdam-Amstelland en Zaanstreek-Waterland. 4.1 Achtergrondgegevens In totaal hebben 1064 ouders/verzorgers de vragenlijst ingevuld, hiervan is de meerderheid de moeder (74,9%). De meeste onderzochte ouders/verzorgers hebben twee kinderen. Bijna de helft van de onderzochte ouders/verzorgers krijgt al langer dan een jaar hulp of ondersteuning. Bijna drie kwart van de onderzochte ouders/verzorgers is gehuwd/samenwonend met inwonende kinderen. Bijna één kwart is alleenstaand, met inwonende kinderen. In negentien gevallen heeft de onderzochte ouder/verzorger geen inwonende kinderen. Ruim zesenvijftig procent van de onderzochte ouders/verzorgers is hoog opgeleid (HBO of WO). De meeste onderzochte ouders/verzorgers zijn woonachting in de gemeentes Amstelveen, Amsterdam en Zaanstad. Uit de gemeentes Beemster en Purmerend hebben geen ouders/verzorgers deelgenomen. Zie Bijlage 1 (tabel 1.1 tot en met 1.7) voor meer informatie over de achtergrond van de deelnemende ouders/verzorgers. CliëntErvaringsMonitor, Zorg voor Jeugd 2015 regio's Zaanstreek-Waterland & A'dam-Amstelland St. Alexander 2016 13

4.2 Resultaten Algemeen oordeel over de zorg Onderstaande stellingen gaan over het algemene oordeel over de zorg (zie Tabel 1.8 in Bijlage 1 voor meer informatie). De scores geven aan in welke mate ouders/verzorgers hier tevreden over zijn. De gemiddelde score is gebaseerd op de volgende scores: Nooit: 1 Soms: 2 Vaak: 3 Altijd: 4 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 3,15 3,49 Ik ben snel geholpen Beslissingen over de hulp worden samen met mij genomen 2,81 2,85 2,75 2,81 Door de hulp weet mijn kind beter wat hij/zij wil Door de hulp voelt mijn kind zich beter Door de hulp kan ik beter mijn problemen oplossen Door de hulp gaat het beter met mijn kind op school, werk of dagbesteding N.V.T Altijd Vaak Soms Nooit Figuur 1: De respondenten die 'N.v.t.' antwoordden zijn niet meegenomen bij het berekenen van het gemiddelde. Om inzicht te bieden in de verdeling van de antwoorden 'N.v.t/Nooit/Soms/Vaak/Altijd' op de betreffende vraag, is de relatieve verdeling per vraag/staaf weergegeven. Hierbij zijn expliciet ook de respondenten die 'N.v.t.' antwoordden meegenomen. Let op: door het weergeven van de relatieve verdeling en door het meenemen van de respondenten die 'N.v.t.' antwoordden, is een absolute vergelijking tussen de vragen op basis van de staafdiagrammen niet mogelijk. Voor een uitgebreide weergave van absolute scores verwijzen wij naar de tabellen in de bijlage. Scores onder de 2,50 kunnen aangemerkt worden als aandachtspunt. De stelling Door de hulp kan ik beter mijn problemen oplossen scoort 2,75 en er wordt hiermee tevens het laagst gescoord van alle stellingen die gaan over het algemeen oordeel van de zorg. Geen van de stellingen scoort onder 2,50. De stelling Beslissingen over de hulp worden samen met mij genomen scoort het hoogst (gem. 3,49); ouders geven aan dat zij zich over het algemeen betrokken voelen door de hulpverlening. Ik heb niet te klagen, wij hebben als gezin een top voogd. Stervraag Er is de ouders/verzorgers gevraagd hun tevredenheid over de ontvangen hulp uit te drukken in sterren, waarbij één ster staat voor een slechte beoordeling en vijf sterren is de beste beoordeling. Gemiddeld geven ouders/verzorgers een 3,7 aan de hulp die hun gezin heeft ontvangen. Hoeveel sterren geeft u aan de hulp die uw gezin heeft ontvangen? Aantal sterren 1 2 3 4 5 Gem. 5,5% 6,4% 23,0% 43,5% 21,6% 3,7 CliëntErvaringsMonitor, Zorg voor Jeugd 2015 regio's Zaanstreek-Waterland & A'dam-Amstelland St. Alexander 2016 14

De kwaliteit van de jeugdhulp De volgende stellingen gaan over de toegankelijkheid van voorzieningen en de uitvoering van de hulp, gezamenlijk de kwaliteit van de jeugdhulp (zie Tabel 1.9 in Bijlage 1 voor meer informatie). De scores geven aan in welke mate ouders/verzorgers hierover tevreden zijn. De gemiddelde score is berekend op basis van de volgende scores: 1: Nooit, 2: Soms, 3: Vaak, 4: Altijd. 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 2,96 2,99 3,06 3,08 Ik weet waar ik terecht kan als ik hulp nodig heb Ik heb de hulp gekregen die mijn kind nodig heeft De hulpverleners zijn goed bereikbaar Ik krijg voldoende informatie over de hulp 3,27 Ik vertrouw de hulpverlening met de vertrouwelijke gegevens van mijn kind 3,09 De hulpverleners weten genoeg om mij en mijn kind te kunnen helpen 3,35 Ik voel mij serieus genomen door de hulpverleners 2,96 De verschillende hulpverleners werken goed samen om mij en mijn kind te kunnen helpen N.V.T Altijd Vaak Soms Nooit Figuur 2: De respondenten die 'N.v.t.' antwoordden zijn niet meegenomen bij het berekenen van het gemiddelde. Om inzicht te bieden in de verdeling van de antwoorden 'N.v.t/Nooit/Soms/Vaak/Altijd' op de betreffende vraag, is de relatieve verdeling per vraag/staaf weergegeven. Hierbij zijn expliciet ook de respondenten die 'N.v.t.' antwoordden meegenomen. Let op: door het weergeven van de relatieve verdeling en door het meenemen van de respondenten die 'N.v.t.' antwoordden, is een absolute vergelijking tussen de vragen op basis van de staafdiagrammen niet mogelijk. Voor een uitgebreide weergave van absolute scores verwijzen wij naar de tabellen in de bijlage. De scores op stellingen over de toegankelijkheid en de kwaliteit van de hulpverlening liggen gemiddeld rond de 3. Ouders/verzorgers weten vaak waar ze terecht kunnen, hebben in de meeste gevallen de hulp gekregen die hun kind nodig had en voelen zich serieus genomen door de hulpverlening. Uit de open vragen komt naar voren dat ouders/verzorgers positief zijn over de kwaliteit van de hulp aan hun kind, maar dat ze ook ruimte zien voor verbetering. Punten die de ouders/verzorgers noemen zijn hulp beter laten aansluiten bij de behoeften, hulp dichter bij huis laten plaatsvinden en meer gezinsgericht werken. Eén van de twee stellingen die het laagst scoren is Ik weet waar ik terecht kan als ik hulp nodig heb. In de open antwoorden geven ouders/verzorgers ook aan dat ze vaak niet wisten waar ze naar toe konden voor hulp en/of vragen en ging er een lange tijd aan vooraf voordat er écht hulp werd geboden. Jammer dat de wachttijd zo lang duurde. Heb twee maanden moeten wachten en dit is voor een kind erg lang. Het ervaren effect op gezond en veilig opgroeien De volgende stellingen gaan over het ervaren effect van de hulp op gezond en veilig opgroeien (zie Tabel 1.10 in Bijlage 1 voor meer informatie). De scores geven aan in welke mate ouders/verzorgers hier tevreden over zijn. De gemiddelde score is berekend op basis van de volgende scores: Nee, het is veel slechter geworden : 1 Het is een beetje slechter geworden : 2 Het is hetzelfde gebleven : 3 Ja, het is veel verbeterd : 4 Het is een beetje verbeterd : 5 CliëntErvaringsMonitor, Zorg voor Jeugd 2015 regio's Zaanstreek-Waterland & A'dam-Amstelland St. Alexander 2016 15

5 4 3 2 1 4,02 3,99 3,89 N.V.T. JA, het is veel verbeterd Het is een beetje verbeterd Het is hetzelfde gebleven Het is een beetje slechter geworden 0 Door de hulp gaat het beter met het gedrag van mijn kind Door de hulp gaat het thuis beter Door de hulp voelt mijn kind zich veiliger NEE, het is veel slechter geworden Figuur 3: De respondenten die 'N.v.t.' antwoordden zijn niet meegenomen bij het berekenen van het gemiddelde. Om inzicht te bieden in de verdeling van de antwoorden Ja, het is veel verbeterd/het is een beetje verbeterd/ Het is hetzelfde gebleven/ Het is een beetje slechter geworden/nee, het is veel slechter geworden op de betreffende vraag, is de relatieve verdeling per vraag/staaf weergegeven. Hierbij zijn expliciet ook de respondenten die 'N.v.t.' antwoordden meegenomen. Let op: door het weergeven van de relatieve verdeling en door het meenemen van de respondenten die 'N.v.t.' antwoordden, is een absolute vergelijking tussen de vragen op basis van de staafdiagrammen niet mogelijk. Voor een uitgebreide weergave van absolute scores verwijzen wij naar de tabellen in de bijlage Alle drie de stellingen scoren hoog, dat wil zegen dat de meeste ouders/verzorgers een positief effect op gezond en veilig opgroeien ervaren. De hoogste score is voor de stelling: Door de hulp gaat het beter met het gedrag van mijn kind (gem. 4,02). Hoge scores op deze stellingen kunnen wat vertekend zijn door het feit dat relatief veel ouders/verzorgers bij deze vragen niet van toepassing hebben ingevuld; volgens hen is de hulp niet voor de doelen zoals beschreven in de stellingen bedoeld. Het ervaren effect op het groeien naar zelfstandigheid De volgende stellingen gaan over het ervaren effect van de hulp op het groeien naar zelfstandigheid (zie Tabel 1.11 in Bijlage 1 voor meer informatie). De scores geven aan in welke mate ouders/verzorgers hier tevreden over zijn. De gemiddelde score is berekend op basis van de volgende scores: 5: Ja, het is veel verbeterd, 4: Het is een beetje verbeterd, 3: Het is hetzelfde gebleven, 2: Het is een beetje slechter geworden, 1: Nee, het is veel slechter geworden. 4,5 4 4,01 3,93 3,98 N.V.T. 3,5 JA, het is veel verbeterd 3 2,5 2 1,5 1 Het is een beetje verbeterd Het is hetzelfde gebleven Het is een beetje slechter geworden NEE, het is veel slechter geworden 0,5 0 Door de hulp weet mijn kind beter wat hij/zij wil Door de hulp zegt mijn kind vaker wat hij/zij nodig heeft Door de hulp wordt er beter naar mijn kind geluisterd Figuur 4: De respondenten die 'N.v.t.' antwoordden zijn niet meegenomen bij het berekenen van het gemiddelde. Om inzicht te bieden in de verdeling van de antwoorden Ja, het is veel verbeterd/het is een beetje verbeterd/ Het is hetzelfde gebleven/ Het is een beetje slechter geworden/nee, het is veel slechter geworden op de betreffende vraag, is de relatieve verdeling per vraag/staaf weergegeven. Hierbij zijn expliciet ook de respondenten die 'N.v.t.' antwoordden meegenomen. Let op: door het weergeven van de relatieve verdeling en door het meenemen van de respondenten die 'N.v.t.' antwoordden, is een absolute vergelijking tussen de vragen op basis van de staafdiagrammen niet mogelijk. Voor een uitgebreide weergave van absolute scores verwijzen wij naar de tabellen in de bijlage CliëntErvaringsMonitor, Zorg voor Jeugd 2015 regio's Zaanstreek-Waterland & A'dam-Amstelland St. Alexander 2016 16

De stellingen hebben een gemiddelde rond de 4, wat betekent dat ouders/verzorgers over het algemeen ook een positief effect van de hulp op het opgroeien naar zelfstandigheid van hun kind zien. Er wordt beter naar hun kind geluisterd en zegt vaker wat hij/zij nodig heeft. Ook hier hebben veel ouders aangegeven dat deze stellingen niet van toepassing zijn, maar hebben ook veel ouders aangegeven dat er een kleine verbetering heeft plaatsgevonden. Het ervaren effect op de zelfredzaamheid De volgende stellingen gaan over het ervaren effect van de hulp op de zelfredzaamheid van de ouder/verzorger (zie Tabel 1.12 in Bijlage 1 voor meer informatie). De scores geven aan in welke mate ouders/verzorgers hier tevreden over zijn. De gemiddelde score is berekend op basis van de volgende scores: 5: Ja, het is veel verbeterd, 4: Het is een beetje verbeterd, 3: Het is hetzelfde gebleven, 2: Het is een beetje slechter geworden, 1: Nee, het is veel slechter geworden. 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 3,73 3,76 3,93 Door de hulp kan ik beter voor mezelf opkomen Door de hulp voel ik me minder overbelast Door de hulp heb ik meer vertrouwen in de toekomst N.V.T. JA, het is veel verbeterd Het is een beetje verbeterd Het is hetzelfde gebleven Het is een beetje slechter geworden NEE, het is veel slechter geworden Figuur 5: De respondenten die 'N.v.t.' antwoordden zijn niet meegenomen bij het berekenen van het gemiddelde. Om inzicht te bieden in de verdeling van de antwoorden Ja, het is veel verbeterd/het is een beetje verbeterd/ Het is hetzelfde gebleven/ Het is een beetje slechter geworden/nee, het is veel slechter geworden op de betreffende vraag, is de relatieve verdeling per vraag/staaf weergegeven. Hierbij zijn expliciet ook de respondenten die 'N.v.t.' antwoordden meegenomen. Let op: door het weergeven van de relatieve verdeling en door het meenemen van de respondenten die 'N.v.t.' antwoordden, is een absolute vergelijking tussen de vragen op basis van de staafdiagrammen niet mogelijk. Voor een uitgebreide weergave van absolute scores verwijzen wij naar de tabellen in de bijlage Ouders/verzorgers zien ook positieve effecten van de hulp op hun eigen welbevinden. Vooral het vertrouwen in de toekomst is bij de meeste ouders/verzorgers toegenomen. De stelling Door de hulp kan ik beter voor mezelf opkomen scoort het laagst met een gemiddelde van 3,73. Veel ouders/verzorgers geven aan dat deze stelling niet van toepassing is of dat er niets veranderd is. Het ervaren effect op de maatschappelijke participatie De volgende stellingen gaan over het ervaren effect van de hulp op de maatschappelijke participatie (zie Tabel 1.13 in Bijlage 1 voor meer informatie). De scores geven aan in welke mate ouders/verzorgers hier tevreden over zijn. De gemiddelde score is berekend op basis van de volgende scores: 5: Ja, het is veel verbeterd, 4: Het is een beetje verbeterd, 3: Het is hetzelfde gebleven, 2: Het is een beetje slechter geworden, 1: Nee, het is veel slechter geworden. CliëntErvaringsMonitor, Zorg voor Jeugd 2015 regio's Zaanstreek-Waterland & A'dam-Amstelland St. Alexander 2016 17

3 2,5 2 1,5 1 0,5 3,61 3,73 N.V.T. JA, het is veel verbeterd Het is een beetje verbeterd Het is hetzelfde gebleven Het is een beetje slechter geworden NEE, het is veel slechter geworden 0 Door de hulp besteedt mijn kind zijn/haar vrije tijd beter Door de hulp is de relatie van mijn kind met vrienden en anderen beter geworden Figuur 6: De respondenten die 'N.v.t.' antwoordden zijn niet meegenomen bij het berekenen van het gemiddelde. Om inzicht te bieden in de verdeling van de antwoorden Ja, het is veel verbeterd/het is een beetje verbeterd/ Het is hetzelfde gebleven/ Het is een beetje slechter geworden/nee, het is veel slechter geworden op de betreffende vraag, is de relatieve verdeling per vraag/staaf weergegeven. Hierbij zijn expliciet ook de respondenten die 'N.v.t.' antwoordden meegenomen. Let op: door het weergeven van de relatieve verdeling en door het meenemen van de respondenten die 'N.v.t.' antwoordden, is een absolute vergelijking tussen de vragen op basis van de staafdiagrammen niet mogelijk. Voor een uitgebreide weergave van absolute scores verwijzen wij naar de tabellen in de bijlage De stellingen over het effect van de hulp op de maatschappelijke participatie scoren het laagst van alle effecten die gemeten worden in dit onderzoek. Veel ouders/verzorgers geven aan dat er geen verandering heeft plaatsgevonden of dat deze stellingen niet van toepassing zijn. Desondanks scoren de stellingen gemiddeld toch tussen de 3,5 en 4 wat betekent dat ouders/verzorgers een klein positief effect zien. CliëntErvaringsMonitor, Zorg voor Jeugd 2015 regio's Zaanstreek-Waterland & A'dam-Amstelland St. Alexander 2016 18

4.3 Analyses ouders/verzorgers Voor verschillende achtergrondgegevens van de respondenten is met behulp van verschilanalyses in SPSS (t-toetsen, anova, kruskal wallis) gekeken of er significante verschillen zijn. Verschillen met een p<0,05 zijn als significant aangemerkt. Er zijn steeds vijfentwintig vragen meegenomen in de analyse. Daarnaast is er gekeken of er een verschil is in het algemeen oordeel over de zorg 9 Mannen vrouwen 25 stellingen: Mannen en vrouwen geven vergelijkbare antwoorden, behalve op de stelling: Door de hulp kan ik beter voor mezelf opkomen. Vrouwen zijn hier over positiever dan mannen. Algemeen oordeel: Er zijn geen significante verschillen gevonden in het algemeen oordeel over de zorg tussen mannen en vrouwen. Aantal kinderen 25 stellingen: Er is op geen van de items een verband gevonden tussen het aantal kinderen en de tevredenheid op de items. Algemeen oordeel Er zijn geen significante verschillen gevonden tussen het aantal kinderen dat men heeft en het algemeen oordeel over de zorg. Woonsituatie 25 stellingen: Alleenstaande ouders/verzorgers zonder inwonende kinderen 10 zijn op vrijwel alle items (drie uitgezonderd) negatiever dan alleenstaande ouders/verzorgers met inwonende kinderen en gehuwden/samenwonenden. Alleenstaande ouders/verzorgers met inwonende kinderen zijn op vrijwel alle items negatiever dan gehuwden/samenwonenden. Algemeen oordeel: De resultaten laten zien dat ouders die gehuwd zijn met inwonende kinderen de zorg hoger beoordelen dan zowel alleenstaand met inwonende kinderen als alleenstaand zonder inwonende kinderen. Ook beoordelen alleenstaanden zonder inwonende kinderen de zorg lager dan alleenstaanden met inwonende kinderen. Opleiding 25 stellingen: Op vrijwel alle items is er een samenhang tussen de hoogstgenoten opleiding en de score. Hoe hoger de opleiding, hoe hoger de score. 11 9 Dit is het gemiddelde van de vragen 'Ik ben snel geholpen', 'Beslissingen over de hulp worden samen met mij genomen', 'Door de hulp weet ik beter wat ik wil', 'Door de hulp voel ik mij beter', 'Door de hulp kan ik beter mijn problemen oplossen' en 'Door de hulp gaat het beter op school, werk of dagbesteding'. 10 Het is onbekend of het hier gaat om uithuisgeplaatste kinderen 11 We kunnen op basis van dit onderzoek niet herleiden waarom er een samenhang is tussen de hoogst genoten opleiding en de score. CliëntErvaringsMonitor, Zorg voor Jeugd 2015 regio's Zaanstreek-Waterland & A'dam-Amstelland St. Alexander 2016 19

Algemeen oordeel: Wanneer we kijken naar het algemeen oordeel van ouders/verzorgers over de zorg,.dan zien we geen significante verschillen tussen de gevolgde opleiding en het oordeel dat zij geven. Duur van de hulp 25 stellingen: Op drie items is er een verband tussen de duur van de hulp en de score: Ouders/verzorgers die drie tot zes maanden hulp krijgen, waarderen deze items positiever dan ouders/verzorgers die korter hulp krijgen en ouders/verzorgers die langer hulp krijgen: Ik heb de hulp gekregen die mijn kind nodig heeft De hulpverleners zijn goed bereikbaar De verschillende hulpverleners werken goed samen om mij en mijn kind te kunnen helpen. Algemeen oordeel: Er zijn geen significante verschillen gevonden tussen de duur van de hulp en het algemeen oordeel. Gemeenten 25 stellingen: In de analyse van verschillen tussen gemeenten zijn gemeenten met meer dan vijftien respondenten meegenomen. Op drie items zijn er significante verschillen gevonden tussen de gemeenten. Dit zijn de items: Door de hulp weet mijn kind beter wat hij/zij wil. (Uithoorn valt op door een wat lagere score, Ouderamstel valt op door een hogere score) Hoeveel sterren geeft u aan de hulp die uw gezin heeft ontvangen? (Aalsmeer en Uithoorn vallen op door een wat lagere score, Amstelveen en Wormerland vallen op door een wat hogere score). Door de hulp is de relatie van mijn kind met vrienden en anderen beter geworden. (Wormerland valt op door een wat lagere score, Amstelveen valt op door een wat hogere score). Algemeen oordeel: Er zijn geen significante verschillen gevonden tussen de gemeente waarin de ouder/verzorger verblijft en het algemeen oordeel over de zorg. In welke Door de hulp weet Hoeveel sterren geeft u Door de hulp is de relatie gemeente mijn kind beter wat aan de hulp die uw van mijn kind met vrienden woont u? hij/zij wil gezin heeft ontvangen? en anderen beter geworden Aalsmeer 2,83 3,45 3,65 Amstelveen 2,97 3,95 3,96 Amsterdam 2,88 3,76 3,80 Diemen 2,77 3,63 3,71 Ouderamstel 3,08 3,65 3,90 Uithoorn 2,40 3,44 3,53 Wormerland 2,92 3,88 3,17 Zaanstad 2,72 3,61 3,65 Totaal 2,81 3,70 3,73 CliëntErvaringsMonitor, Zorg voor Jeugd 2015 regio's Zaanstreek-Waterland & A'dam-Amstelland St. Alexander 2016 20

Regressie analyses Met behulp van regressie-analyse in kaart gebracht of bepaalde achtergrond variabelen samenhangen met het algemeen oordeel van ouders over de zorg. 12 De achtergrond variabelen zijn: geslacht, duur hulp, opleiding en type zorg aanbieder 13. De resultaten laten zien dat ouders waarvan hun kinderen zorg ontvangen hebben van de volgende zorgclusters 'AWBZ' en 'JB/JR', de zorg significant lager beoordelen. Verder zijn er geen significante verschillen in hoe ouders/verzorgers de zorg beoordelen die samenhangen met het geslacht,het aantal kinderen, opleiding, en duur van de hulp. 12 Dit is het gemiddelde van de vragen 'Ik ben snel geholpen', 'Beslissingen over de hulp worden samen met mij genomen', 'Door de hulp weet ik beter wat ik wil', 'Door de hulp voel ik mij beter', 'Door de hulp kan ik beter mijn problemen oplossen' en 'Door de hulp gaat het beter op school, werk of dagbesteding' 13 Bij de variabele type zorgaanbieder, zijn alle zorgaanbieders zijn onderverdeeld in vijf zorgclusters, te weten: 1) Dyslexie, 2) JOH, 3) GGZ, 4) JB/JR, en 5) AWBZ. Voor een overzicht van alle zorgaanbieders verwijzen we naar bijlage 2. CliëntErvaringsMonitor, Zorg voor Jeugd 2015 regio's Zaanstreek-Waterland & A'dam-Amstelland St. Alexander 2016 21

5 Uitkomsten Jongeren In het volgende hoofdstuk worden de resultaten weergegeven van jongeren die gebruik maken van jeugdhulp in de regio s Amsterdam-Amstelland en Zaanstreek-Waterland. 5.1 Achtergrondgegevens In totaal hebben 601 jongeren vragenlijst ingevuld. Meer meisjes dan jongens hebben deelgenomen. De leeftijden van de jongeren variëren van 10 tot 22 jaar. De gemiddelde leeftijd is 15,2 jaar. Ruim vierenzeventig procent van de deelnemende jongeren zit op het (speciaal) voortgezet onderwijs. Zestien jongeren volgen op dit moment geen opleiding, maar zouden wel graag een opleiding willen volgen. Bijna driekwart deel van de jongeren werkt niet. Ruim vijfenvijftig procent van de jongeren ontvangt al langer dan één jaar hulp en/of zorg. De meeste deelnemende jongeren wonen in de gemeentes Amstelveen, Amsterdam en Zaanstad. Vanuit de gemeentes Beemster en Ouderamstel, hebben geen jongeren deelgenomen. Zie Bijlage 1 (tabel 1.17 tot en met 1.22) voor meer informatie over de achtergrond van de deelnemende jongeren. CliëntErvaringsMonitor, Zorg voor Jeugd 2015 regio's Zaanstreek-Waterland & A'dam-Amstelland St. Alexander 2016 22

5.2 Resultaten Algemeen oordeel over de zorg Onderstaande stellingen gaan over het algemene oordeel van jeugdigen over de geboden zorg en/of hulp (zie Tabel 1.22 in Bijlage 1 voor meer informatie). De scores geven aan in welke mate jongeren hier tevreden over zijn. De gemiddelde score is gebaseerd op de volgende scores: 1: Nooit, 2: Soms, 3: Vaak, 4: Altijd. 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 3,02 3,25 Ik ben snel geholpen Beslissingen over de hulp worden samen met mij genomen 2,72 2,78 2,70 2,72 Door de hulp weet ik beter wat ik wil Door de hulp voel ik mij beter Door de hulp kan ik beter mijn problemen oplossen Door de hulp gaat het beter op school, werk of dagbesteding N.V.T Altijd Vaak Soms Nooit Figuur 7: De respondenten die 'N.v.t.' antwoordden zijn niet meegenomen bij het berekenen van het gemiddelde. Om inzicht te bieden in de verdeling van de antwoorden 'N.v.t/Nooit/Soms/Vaak/Altijd' op de betreffende vraag, is de relatieve verdeling per vraag/staaf weergegeven. Hierbij zijn expliciet ook de respondenten die 'N.v.t.' antwoordden meegenomen. Let op: door het weergeven van de relatieve verdeling en door het meenemen van de respondenten die 'N.v.t.' antwoordden, is een absolute vergelijking tussen de vragen op basis van de staafdiagrammen niet mogelijk. Voor een uitgebreide weergave van absolute scores verwijzen wij naar de tabellen in de bijlage. Net als bij hun ouders/verzorgers zijn de hoogste scores bij deze algemene stellingen voor de snelheid waarmee hulp in gang wordt gezet en voor het feit dat beslissingen vaak samen met de jongere worden genomen. Jongeren scoren over het algemeen lager op bovenstaande stellingen dan hun ouders/verzorgers. Er zijn drie stellingen die onder de 2,75 scoren en die kunnen worden aangemerkt als aandachtspunt. Deze stellingen gaan over dankzij de hulp beter weten wat de jongere wil, beter problemen kunnen oplossen en het beter doen op school, werk of dagbesteding. Stervraag Er is de jongeren gevraagd hun tevredenheid over de ontvangen hulp uit te drukken in sterren, waarbij één ster staat voor een slechte beoordeling en vijf sterren is de beste beoordeling. Gemiddeld geven de jongeren een 3,7 aan de hulp die zij ontvangen hebben. Hoeveel sterren geef jij aan de hulp die jij hebt ontvangen? Aantal sterren 1 2 3 4 5 Gem. 6,0% 4,8% 23,3% 43,4% 22,5% 3,7 CliëntErvaringsMonitor, Zorg voor Jeugd 2015 regio's Zaanstreek-Waterland & A'dam-Amstelland St. Alexander 2016 23