Cliëntervaringen jeugdhulp Regiorapport Noordoost-Brabant. Meting September 2017 Afdeling Onderzoek & Statistiek Gemeente s-hertogenbosch

Transcriptie

1 Cliëntervaringen jeugdhulp Regiorapport Noordoost-Brabant Meting 2017 September 2017 Afdeling Onderzoek & Statistiek Gemeente s-hertogenbosch

2 Samenvatting Sinds 1 januari 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor het uitvoeren van de jeugdhulp vanuit de Jeugdwet. De 16 gemeenten van de regio Noordoost-Brabant 1 kopen de jeugdhulp gezamenlijk in. Zij vinden het daarom belangrijk om gezamenlijk onderzoek te doen naar de ervaringen van cliënten met jeugdhulp. In dit rapport staan de resultaten van de eerste meting. Het doel van het onderzoek is: Inzicht krijgen in de ervaringen van cliënten met hulp via de Jeugdwet ten aanzien van a) de toegang tot de hulp, b) de kwaliteit van de hulp en c) de resultaten van de hulp. Doelgroep van het onderzoek zijn cliënten die in 2016 hulp ontvingen op basis van de Jeugdwet en daarvoor zijn toegeleid door de gemeente 2. Voor het onderzoek zijn twee groepen aangeschreven: a) (pleeg)ouders/verzorgers van kinderen in de leeftijd 0 t/m 15 jaar die in 2016 hulp kregen via de Jeugdwet; b) jongeren ouder dan 13 jaar die in 2016 hulp kregen via de Jeugdwet. Deze mensen is gevraagd een vragenlijst in te vullen. Dat kon schriftelijk of via internet. In totaal hebben 1614 respondenten de vragenlijst ingevuld, waarvan 1182 ouders en 432 jongeren. De respons komt daarmee op 26%. Voor een kwart van de ouders is de weg naar hulp onvoldoende duidelijk De meeste ouders (61%) wisten waar ze met hun hulpvraag moesten zijn. Voor 25% was dit onvoldoende duidelijk. Van de jongeren geeft iets meer dan de helft (52%) aan dat zij wisten waar ze moesten zijn. Een relatief grote groep jongeren heeft een neutrale mening. Voor 13% van de jongeren was onvoldoende duidelijk waar ze met hun hulpvraag moesten zijn. Aandachtspunt: snelheid waarmee men wordt geholpen Meer dan de helft van de ouders vindt dat zij snel werden geholpen met hun hulpvraag. Ruim een kwart (27%) is het hier niet mee eens. Ook van de jongeren vindt een kwart (26%) dat zij niet snel werden geholpen met hun hulpvraag. Vooral contact met sociaal wijkteam of basisteam jeugd en gezin Zowel de ouders als de jongeren hadden vooral contact met een sociaal wijkteam of basisteam jeugd en gezin voor het regelen van de hulp. Daarnaast worden de school en de zorgaanbieder/instelling vaak genoemd. De huisarts wordt door 25% van de jongeren en 32% van de ouders genoemd. De huisarts krijgt van de ouders gemiddeld de hoogste beoordeling, namelijk een 7,6. De school krijgt een 7,3 en de het sociaal wijkteam/basisteam jeugd en gezin een 7,1. Bijna een kwart geeft een onvoldoende voor de snelheid waarmee de zorgaanbieder de hulp opstart Er is gevraagd om een rapportcijfer te geven voor de snelheid waarmee de zorgaanbieder of instelling de hulp heeft gestart. De ouders geven hiervoor gemiddeld een 6,7. 23% van de ouders geeft een onvoldoende. De jongeren geven de snelheid waarmee de zorgaanbieder de hulp heeft gestart gemiddeld een 6,6. 24% geeft hiervoor een onvoldoende. Meeste ouders en jongeren positief over contact over hulpvraag Aan de ouders en jongeren zijn een aantal stellingen voorgelegd over het gesprek waarin met hen afspraken zijn gemaakt over de hulp. De meeste ouders (89%) voelen zich in dat gesprek serieus 1 Bernheze, Boekel, Boxmeer, Boxtel, Cuijk, Grave, Haaren, Landerd, Meierijstad, Mill en Sint Hubert, Oss, s- Hertogenbosch, Sint Anthonis, Sint-Michielsgestel, Uden en Vught. 2 Voor de vijf gemeenten van de subregio Land van Cuijk (Boxmeer, Grave, Cuijk, Mill en Sint Hubert, Sint Anthonis) zijn ook cliënten aangeschreven die via een andere verwijzer (huisarts of gecertificeerde instelling) zijn toegeleid naar hulp. 2

3 genomen. Ongeveer 8 op de 10 ouders vinden dat de medewerker samen met hen naar oplossingen heeft gezocht. Ook de meeste jongeren (80%) voelen zich serieus genomen. Zo n 7 op de 10 jongeren vinden dat er door de medewerker samen met hen naar oplossingen is gezocht. Ouders zijn over het algemeen iets positiever over het gesprek dan jongeren. Respondenten positief over kwaliteit van de hulp Van de ouders vindt 82% de kwaliteit van de hulp goed, van de jongeren is dat 74%. De groep die de kwaliteit van de hulp niet goed vindt, is onder de ouders en jongeren even groot (9%). 80% van de ouders vindt dat de hulp aansluit bij de hulpvraag. Van de jongeren vindt 71% dit. Ook hier is de groep die het niet eens is met de stelling onder de ouders en jongeren ongeveer even groot. Rapportcijfer hoe nuttig is de hulp volgens ouders: 7,9 Aan ouders en jongeren is gevraagd of ze met een rapportcijfer kunnen aangeven hoe nuttig zij de hulp vinden. Ouders geven hiervoor gemiddeld een rapportcijfer 7,9. 9% geeft een onvoldoende. Jongeren geven gemiddeld een 7,5; 14% geeft hiervoor een onvoldoende. Merendeel ouders voelt zich serieus genomen door de hulpverleners In de vragenlijst is aan de ouders gevraagd hoe de hulp voor het kind bij de zorgaanbieder of instelling verloopt/verliep. Het merendeel van de ouders voelt zich serieus genomen door de hulpverleners. Ook vinden de meeste ouders dat keuzes over de hulp samen met hen worden gemaakt. De hulpverleners zijn volgens 85% van de ouders deskundig genoeg om hen en hun kind te kunnen helpen. Aandachtspunten: samenwerking tussen verschillende organisaties en informatievoorziening Zo n 8 op de 10 ouders vinden dat zij altijd/vaak voldoende informatie krijgen over hoe de hulp verloopt. 2 op de 10 ouders vinden dat zij soms/nooit voldoende informatie krijgen. Ouders zijn ook relatief ontevreden over de mate waarin verschillende organisaties goed samenwerken om hen en hun kind te helpen. 3 op de 10 ouders vinden dat verschillende organisaties soms/nooit goed samenwerken. Ook volgens de jongeren zijn de belangrijkste verbeterpunten de samenwerking tussen verschillende organisatie en de mate waarin zij worden geïnformeerd over de hulp. Keuzes over de hulp worden nog te weinig samen met de jongeren gemaakt Zo n drie kwart van de jongeren vindt dat keuzes over de hulp samen met hen worden gemaakt; 23% vindt dat dit soms/nooit het geval is. Dit is een aandachtspunt voor verbetering. Jongeren zijn daarnaast iets minder positief dan ouders over de mate waarin zij zich serieus genomen voelen en de mate waarin zij geïnformeerd worden over hoe de hulp verloopt. Meeste ouders zien verbetering in het gedrag van hun kind Aan de ouders en jongeren is gevraagd naar de resultaten van de hulp. 6 op de 10 ouders vinden dat het gedrag van hun kind door de hulp is verbeterd. 7 op de 10 ouders merken door de hulp verbetering in hoe hun kind zich voelt. Zo n twee derde van de ouders heeft door de hulp meer vertrouwen in de toekomst. Ook onder jongeren zien we resultaten. Zo geven 6 op de 10 jongeren aan dat zij door de hulp beter in staat zijn om hun problemen op te lossen. Het vertrouwen in de toekomst is voor meer dan de helft van de jongeren verbeterd. 3

4 Inhoud 1. Inleiding Wat gebeurt er met de resultaten Doel en vraagstelling Doelgroep Onderzoeksaanpak Aangeschreven cliënten en respons Vragenlijsten Analyse Achtergrondkenmerken respondenten Opbouw rapport De hulp Jongeren Ouders Het regelen van de hulp Contact voor regelen van de hulp Snelheid opstarten hulp Uitvoering van de hulp Contact over uitvoering van de hulp Kwaliteit van de hulp Contact met hulpverleners Hoe nuttig is de hulp? Resultaten van de hulp Ouders Jongeren Vervolg van de hulp

5 1. Inleiding Sinds 1 januari 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor het uitvoeren van de jeugdhulp vanuit de Jeugdwet. De gemeenten uit de regio Noordoost-Brabant vinden het belangrijk om ervaringen van cliënten met jeugdhulp periodiek te monitoren. In dit rapport staan de resultaten van de eerste meting. Dit onderzoek is uitgevoerd voor alle gemeenten van de regio Noordoost-Brabant 3. Omdat het onderzoek in alle gemeenten op dezelfde manier is uitgevoerd, zijn de resultaten tussen de 16 gemeenten vergelijkbaar en konden er regiocijfers berekend worden. In dit rapport zijn de resultaten voor de totale regio Noordoost-Brabant uitgewerkt. Naast dit rapport zijn er rapporten met de resultaten van de individuele gemeenten. Een aantal gemeenten heeft ervoor gekozen om de resultaten op het niveau van de subregio uit te laten werken. De afdeling Onderzoek en Statistiek van de gemeente s-hertogenbosch heeft het onderzoek voor de regio gecoördineerd en de rapporten geschreven. 1.1 Wat gebeurt er met de resultaten Omdat de 16 gemeenten uit de regio Noordoost-Brabant de jeugdhulp gezamenlijk inkopen, vinden deze gemeenten het belangrijk om de cliëntervaringen gezamenlijk te monitoren. De resultaten worden gebruikt om inzicht te krijgen in de kwaliteit en effecten van de jeugdhulp voor de totale regio. Met de resultaten wordt gekeken waar het beter kan en worden verbeteracties geformuleerd. In de Jeugdwet 2015 is de verplichting opgenomen voor gemeenten om de ervaringen van cliënten met jeugdhulp te monitoren en daarover te rapporteren aan de minister. De resultaten van dit onderzoek worden op gemeenteniveau gebruikt voor verantwoording aan het ministerie. 1.2 Doel en vraagstelling Het doel van het onderzoek is: Inzicht krijgen in de ervaringen van cliënten met hulp via de Jeugdwet ten aanzien van a) de toegang tot de hulp, b) de kwaliteit van de hulp en c) de resultaten van de hulp. De doelgroep van het onderzoek zijn alle cliënten die in 2016 gebruik maakten van één of meerdere vormen van hulp vanuit de Jeugdwet. Het gaat zowel om jeugdhulp als om kinderbeschermingsmaatregelen en jeugdreclassering. Hoofdvragen die met het onderzoek beantwoord worden, zijn: - Hoe ervaren cliënten en hun (pleeg)ouders/verzorgers de toegang tot de hulp? - Hoe ervaren cliënten en hun (pleeg)ouders/verzorgers de kwaliteit van de hulp? - Hoe ervaren cliënten en hun (pleeg)ouders/verzorgers de resultaten van de hulp? 1.3 Doelgroep De populatie bestaat uit cliënten die hulp ontvangen op basis van de Jeugdwet en daarvoor zijn toegeleid door de gemeente. Wie de toegang regelt verschilt per gemeente. Dat kan bijvoorbeeld zijn het Basisteam Jeugd en Gezin, Sociaal Wijkteam of Loket Wegwijs+. Het onderzoek was gericht op cliënten die in 2016 één of meerdere vormen van jeugdhulp ontvingen. De hulp kan gestart zijn vóór 1 januari 2016, maar liep in ieder geval door tot na 1 januari Ook cliënten met een persoonsgebonden budget (PGB) zijn meegenomen in het onderzoek. 3 De regio Noordoost-Brabant bestaat uit Bernheze, Boekel, Boxmeer, Boxtel, Cuijk, Grave, Haaren, Landerd, Meierijstad, Mill en Sint Hubert, Oss, s-hertogenbosch, Sint Anthonis, Sint-Michielsgestel, Uden en Vught. 5

6 Voor het onderzoek zijn twee doelgroepen aangeschreven: a) (pleeg)ouders/verzorgers van kinderen in de leeftijd 0 t/m 15 jaar die in 2016 hulp kregen via de Jeugdwet; b) jongeren ouder dan 13 jaar die in 2016 hulp kregen via de Jeugdwet. Ten tijde van het onderzoek waren bij de meeste gemeenten alleen de gegevens bekend van cliënten die via de gemeente zijn toegeleid naar hulp. Dit is slechts een deel van de totale cliëntgroep. Een groot deel van de cliënten (zo n 60%) krijgt toegang via de huisarts of een gecertificeerde instelling (GI). Deze cliënten waren bij de uitvoering van het onderzoek veelal nog niet bekend bij de gemeenten. Dit gaat in de toekomst veranderen. Net als veel gemeenten in Nederland gaan ook de gemeenten uit de regio Noordoost-Brabant werken met het berichtenverkeer van het GGK. Via dit beveiligde berichtenverkeer ontvangen gemeenten in de toekomst de NAW-gegevens van cliënten met jeugdhulp via de jeugdhulpaanbieders. Voor het onderzoek van 2018 wordt gekeken of deze gegevens gebruikt kunnen worden om de cliënten aan te schrijven voor het onderzoek. Daardoor kan een meer representatief beeld worden gegeven van de ervaringen van de totale cliëntgroep. De gemeenten van de subregio Land van Cuijk 4 waren in 2017 wel al verder met het berichtenverkeer via het GGK. Zij hebben ervoor gekozen om alle cliënten die bij hen bekend waren bij de start van het onderzoek aan te schrijven. Dus niet alleen cliënten die door de gemeenten zijn toegeleid naar hulp. 1.4 Onderzoeksaanpak Voor het cliëntervaringsonderzoek is een vragenlijst uitgezet onder de doelgroep (zie 1.3.). De vragenlijst kon digitaal of schriftelijk worden ingevuld. Voor de cliënten van 13 t/m 15 jaar hebben zowel de ouders 5 als de cliënten zelf een uitnodiging voor het onderzoek ontvangen. Per cliënt is maximaal één brief aan de ouders gestuurd. In geval van gescheiden ouders met verschillende woonadressen, is slechts één adres aangeschreven. Wanneer er meerdere kinderen op één adres jeugdhulp ontvangen, is slechts voor één kind een brief gestuurd aan de ouders. Dit om de invullast voor de ouders te beperken. Het kind waarvoor de brief is verstuurd is willekeurig gekozen. Ouders konden eventuele opmerkingen over de jeugdhulp voor een ander kind in het gezin noteren aan het einde van de vragenlijst. De jongeren vanaf 13 jaar zijn wel allemaal aangeschreven. Ook als het ging om meerdere brieven naar hetzelfde adres. Ook voor cliënten die verblijven in een instelling zijn eventueel meerdere brieven naar hetzelfde instellingsadres verstuurd. De vragenlijsten zijn gestuurd aan de ouders die het bevoegd gezag hebben over het kind. In geval van pleegzorg is de vragenlijst gestuurd aan de pleegouder(s). 1.5 Aangeschreven cliënten en respons In totaal zijn 4223 ouders aangeschreven en 2070 jongeren ouders en 432 jongeren hebben de vragenlijst ingevuld. Het totale responspercentage komt daarmee op 26%. Onder de jongeren is de respons 21%, onder de ouders 28%. 977 respondenten hebben de schriftelijke vragenlijst ingevuld (61%), 637 respondenten vulden de vragenlijst digitaal in (39%). 1.6 Vragenlijsten VNG heeft samen met Stichting Alexander en de UvA twee modelvragenlijsten ontwikkeld, voor ouders en voor jongeren. Het gebruik van de modelvragenlijsten is niet verplicht. Maar deze vragenlijsten zijn wel als voorbeeld gebruikt voor het onderzoek in Noordoost-Brabant. 4 De subregio Land van Cuijk bestaat uit de gemeenten Boxmeer, Cuijk, Grave, Mill en Sint Hubert en Sint Anthonis. 5 Waar in het vervolg van dit rapport staat ouders, bedoelen we (pleeg)ouders/verzorgers. Dit is gedaan voor de leesbaarheid van het rapport. 6

7 De vragenlijsten gaan in op hoe cliënten en hun ouders: a) De toegankelijkheid van de hulp ervaren; b) De kwaliteit van de hulp ervaren; c) De hulp en de uitvoering ervan vinden bijdragen aan het gezond en veilig opgroeien, het groeien naar zelfstandigheid, de zelfredzaamheid en de maatschappelijke participatie. De vragenlijsten aan de ouders en jongeren zijn inhoudelijk nagenoeg gelijk. Het belangrijkste verschil is dat de jongeren worden aangesproken met je/jij en de ouders met u. Ook waren een aantal stellingen over de resultaten van de hulp anders. 1.7 Analyse N=aantal respondenten In het rapport wordt bij iedere figuur met N aangegeven hoeveel respondenten de vraag hebben beantwoord. Indien een vraag door minder dan 25 respondenten is beantwoord, wordt voor deze vraag geen figuur gepresenteerd. In dat geval worden de resultaten kwalitatief besproken. De resultaten zijn in die gevallen eerder indicatief dan representatief. De antwoordcategorieën geen mening en niet van toepassing zijn meegenomen in de analyses als dit bijdraagt aan de interpretatie van de vraag. Indien de percentages in de figuren niet optellen tot 100% is dat het gevolg van afrondingsverschillen. Weegfactor De verdeling van respondenten over de verschillende gemeenten uit de regio is niet hetzelfde als de werkelijk verdeling van het aantal jeugdhulpcliënten binnen de regio. Zo hebben de gemeenten uit de subregio Land van Cuijk een grotere groep cliënten aangeschreven en daarmee naar verhouding een grote groep respondenten. Om er zeker van te zijn dat de respons een goede benadering is van de werkelijke populatie binnen de regio, zijn de resultaten gewogen. Wegen betekent dat de resultaten van de gemeenten die oververtegenwoordigd zijn, minder zwaar worden meegeteld. De resultaten van de gemeenten die ondervertegenwoordigd zijn worden juist zwaarder meegeteld. Hierdoor zijn de resultaten representatief voor de hele regio. De resultaten zijn gewogen op het aantal jongeren met jeugdzorg per gemeente. Daarvoor zijn cijfers gebruikt van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) 6. Significante verschillen Waar mogelijk zijn de resultaten van de ouders en jongeren met elkaar vergeleken. Wanneer er sprake is van significante verschillen wordt dit vermeld in de tekst. Bij significante verschillen kan met 95% zekerheid worden gezegd dat het verschil niet op toeval berust. Significante verschillen tussen jongeren en ouders worden genoemd bij het volgende opsommingsteken: 1.8 Achtergrondkenmerken respondenten Jongeren 432 jongeren hebben de vragenlijst ingevuld. De jongste respondent is 13 jaar en de oudste is 19 jaar. De gemiddelde leeftijd van de jongeren is 15 jaar. Onder de jongeren is iets meer dan de helft jongen (56%). Bijna alle jongeren (94%) wonen thuis bij hun ouder(s). 2% woont in een tehuis/instelling. 2% woont in een pleeggezin. Drie jongeren wonen zelfstandig. 6 CBS cijfers jongeren met jeugdzorg en jeugdzorgtrajecten; wijk,

8 Ouders 1182 ouders hebben de vragenlijst ingevuld. De gemiddelde leeftijd van de ouders is 42 jaar. De jongste ouder is 24 jaar en de oudste 69. De kinderen van deze ouders zijn tussen de 1 en 18 jaar oud. De gemiddelde leeftijd van de kinderen is 10 jaar. Het merendeel van de ouders die de vragenlijst heeft ingevuld is vrouw (85%). Van de kinderen is 64% jongen en 36% meisje. Aan de ouders is gevraagd welke huishoudenssituatie het meest op hen van toepassing is. Voor 82% is dat een (echt)paar met thuiswonende kinderen. In 12% van de gevallen gaat het om één ouder met thuiswonende kinderen. Bijna alle kinderen (89%) wonen bij de ouder die de vragenlijst heeft ingevuld. 5% van de kinderen woont maar een gedeelte van de week bij de ouder die de vragenlijst heeft ingevuld, bijvoorbeeld vanwege co-ouderschap. Negen kinderen wonen in een tehuis/instelling (1%); 5 kinderen wonen in een pleeggezin (1%). 1.9 Opbouw rapport Hoofdstuk 2 gaat over de soort hulp, wanneer deze is gestart en of deze nu nog loopt. Hoofdstuk 3 beschrijft de toegang tot de hulp en met wie er contact is geweest om de hulp tot stand te laten komen. Hoofdstuk 4 gaat over de gesprekken waarin afspraken zijn gemaakt over het uitvoeren van de hulp. Ook wordt besproken in hoeverre de hulp nuttig is en aansluit bij de hulpvraag. Hoofdstuk 5 gaat over de resultaten van de hulp voor de ouders en de jongeren. In hoofdstuk 6 wordt het vervolg van de hulp besproken. Is bekend waar men terecht kan als er opnieuw hulp nodig is voor dezelfde hulpvraag? 8

9 2. De hulp Dit hoofdstuk gaat over de hulp die de cliënten krijgen/kregen. Om wat voor hulp gaat het? Wanneer is de hulp gestart? Hoe lang wordt de hulp geboden of heeft de hulp geduurd? De gegevens zijn in tabel 2.1 weergegeven. Tabel 2.1: Kenmerken van de hulp (N jongeren=432; 426; 423; 427; N ouders=1181;1164; 1169;1170) Vragenlijst Vragenlijst jongeren ouders Wat voor hulp krijg je/krijgt uw kind op dit moment of heb je/heeft uw kind in 2016/2017 gekregen? meerdere antwoorden mogelijk Hulp terwijl kind/jongere thuis woont/woonde 67% 40% Hulp bij een zorginstelling terwijl kind/jongere thuis woont/woonde 31% 34% Pleegzorg in een ander gezin 2% 1% Hulp terwijl kind/jongere in een zorginstelling verblijft/verbleef 5% 2% Anders, namelijk: 39% Wanneer is de hulp gestart? Vóór % 44% In % 44% In % 10% Weet ik niet (meer) 5% 2% Hoe lang krijg je/krijgt uw kind al hulp? Of als de hulp is afgelopen: hoe lang heeft de hulp geduurd? Korter dan 3 maanden 4% 10% Tussen de 3 en 6 maanden 9% Tussen de 6 en 12 maanden 18% 26% Langer dan 12 maanden 62% 50% Weet ik niet (meer) 7% 4% Krijg je/ krijgt uw kind op dit moment nog hulp? Ja 63% 63% Ja, maar de hulp loopt ten einde/wordt afgebouwd 12% 9% Nee 26% 28% 2.1 Jongeren Aan jongeren is gevraagd wat voor hulp zij op dit moment krijgen of in 2016/2017 hebben gekregen. Met hulp bedoelen we hulp, zorg en begeleiding. Twee derde van de jongeren krijgt/kreeg hulp terwijl zij thuis wonen/woonden. Zo n 3 op de 10 jongeren krijgen/kregen hulp bij een zorginstelling, terwijl zij thuis wonen/woonden. 5% krijgt/kreeg hulp terwijl zij in een zorginstelling verblijven/verbleven. Een aantal jongeren krijgt/kreeg hulp in de vorm van pleegzorg. De hulp is in de meeste gevallen vóór 2016 gestart en duurt in de meeste gevallen langer dan 12 maanden. Een kwart van de jongeren krijgt op dit moment geen hulp meer; de rest wel. 2.2 Ouders Aan ouders is gevraagd wat voor hulp hun kind op dit moment krijgt of in 2016/2017 heeft gekregen. 4 op de 10 ouders geven aan dat hun kind hulp krijgt/kreeg terwijl het kind thuis woont/woonde. Ongeveer een derde van de ouders geeft aan dat hun kind hulp krijgt/kreeg bij een zorginstelling, terwijl het kind thuis woont/woonde. 2% van de kinderen verblijft/verbleef in een zorginstelling. 1% krijgt/kreeg hulp in de vorm van pleegzorg. Bij anders, namelijk is vooral genoemd hulp bij dyslexie. 9

10 De hulp is in de meeste gevallen vóór 2016 (44%) of in 2016 (44%) gestart. De helft van de ouders geeft aan dat de hulp langer dan 12 maanden duurt/heeft geduurd. Meer dan een kwart van de ouders geeft aan dat hun kind op dit moment geen hulp krijgt. De rest wel. 10

11 3. Het regelen van de hulp Aan ouders en jongeren is gevraagd of het regelen van de hulp langer dan een jaar geleden is. Uit figuur 3.1 komt naar voren dat dit het geval is voor meer dan 6 op de 10 ouders. Voor de jongeren geldt dit voor meer dan drie kwart. Figuur 3.1: Is het regelen van de hulp langer dan een jaar geleden? (N jongeren=426; N ouders=1172) Ja 63% 78% Jongeren Nee 22% 37% Ouders Aan ouders waarbij het regelen van de hulp minder dan een jaar geleden is, is gevraagd of zij de hulp voor hun kind zelf hebben geregeld. In figuur 3.2 is af te lezen dat twee derde van de ouders de hulp voor hun kind zelf heeft geregeld. Figuur 3.2: Heeft u de hulp voor uw kind zelf geregeld? (N ouders=424) Ja 67% Nee 33% Aan de jongeren waarbij het regelen van de hulp minder dan een jaar geleden is, is gevraagd hoe de hulp geregeld is. In figuur 3.3 is af te lezen dat voor ruim de helft van de jongeren de hulp is gezocht door hun ouder(s). Zo n 3 op de 10 jongeren hebben de hulp samen met hun ouder(s) gezocht. Voor 1 op de 10 jongeren is de hulp opgelegd. Een aantal jongeren heeft zelf hulp gezocht. Figuur 3.3: Hoe is de hulp geregeld? (N jongeren=97) Ik heb zelf hulp gezocht 2% Ik heb samen met mijn ouder(s) hulp gezocht 29% Mijn ouder(s) heeft/hebben de hulp voor mij gezocht 57% De hulp is mij opgelegd 11

12 3.1 Contact voor regelen van de hulp Aan ouders en jongeren zijn stellingen voorgelegd over de toegang tot de hulp. Deze stellingen zijn voorgelegd als het regelen van de hulp minder dan een jaar geleden is en als zij de hulp zelf (of samen met hun ouders) hebben geregeld. Voor kwart van ouders is de weg naar hulp onvoldoende duidelijk 6 op de 10 ouders wisten waar ze met hun hulpvraag moesten zijn. Voor een kwart was dit onvoldoende duidelijk. Van de jongeren geeft iets meer dan de helft (52%) aan dat zij wisten waar ze moesten zijn met hun hulpvraag. Een relatief grote groep heeft een neutrale mening. 13% geeft aan dat voor hen onduidelijk was waar ze met hun hulpvraag moesten zijn. Aandachtspunt: snelheid waarmee mensen worden geholpen Meer dan de helft van de ouders vindt dat zij snel werden geholpen met hun hulpvraag. Ruim een kwart is het hier niet mee eens. Ook van de jongeren vindt een kwart dat zij niet snel werden geholpen met hun hulpvraag. Figuur 3.3: Bent u/ben je het eens of oneens met de volgende stellingen over het regelen van de hulp? (N jongeren=30; 31; N ouders=289; 283) Ik wist waar ik moest zijn met mijn hulpvraag Jongeren Ouders 52% 61% 31% 14% 25% 13% Ik werd snel geholpen Jongeren Ouders 52% 55% 19% 18% 26% 27% (helemaal) mee eens neutraal (helemaal) niet mee eens geen mening Ouders hadden vooral contact met sociaal (wijk)team/basisteam jeugd en gezin voor het regelen van de hulp Meer dan de helft van de ouders had contact met een sociaal (wijk)team of basisteam jeugd en gezin voor het regelen van de hulp voor hun kind. De school wordt door iets minder dan de helft van de ouders genoemd. Van de ouders die contact hebben gehad met school, heeft drie kwart ook contact gehad met een andere organisatie voor het regelen van de hulp. De zorgaanbieder of instelling wordt door een derde van de ouders genoemd; een ongeveer even grote groep heeft contact gehad met de huisarts. Bij deze vraag was het mogelijk om meerdere antwoorden te geven. Ongeveer 4 op de 10 jongeren hadden contact met sociaal (wijk)team/basisteam jeugd en gezin voor het regelen van de hulp Ongeveer 4 op de 10 jongeren hadden contact met een sociaal (wijk)team/basisteam jeugd en gezin voor het regelen van de hulp. Zo n een derde noemt de zorgaanbieder of instelling. Een kwart heeft contact gehad met de huisarts; een ongeveer even grote groep jongeren noemt de school. Van de jongeren die contact hadden met school, heeft zo n twee derde ook contact gehad met een andere organisatie voor het regelen van de hulp. Bij deze vraag was het mogelijk om meerdere antwoorden te geven. 12

13 Figuur 3.4: Met wie hebt u/heb je contact gehad voor het regelen van de hulp (N jongeren=93; N ouders=308) meerdere antwoorden mogelijk Sociaal (wijk)team/basisteam jeugd en gezin Huisarts 25% 32% 38% 55% School Zorgaanbieder/instelling 24% 32% 33% 45% Jongeren Ouders Anders 13% Weet ik niet (meer) 4% Ouders geven huisarts gemiddeld het hoogste rapportcijfer: 7,6 In de vragenlijst is gevraagd om een rapportcijfer te geven voor de organisatie of persoon met wie er contact is geweest voor het regelen van de hulp. In tabel 3.1 zijn de gemiddelde rapportcijfers weergegeven. Het sociaal (wijk)team/basisteam jeugd en gezin is door de meeste ouders beoordeeld. Zij geven hiervoor gemiddeld een 7,1. De jongeren geven hiervoor gemiddeld een 7,7. De huisarts krijgt van ouders gemiddeld het hoogste rapportcijfer, namelijk een 7,6. De school en de zorgaanbieder/instelling worden door ouders gemiddeld met een 7,3 beoordeeld. Jongeren geven de zorgaanbieder/instelling gemiddeld een 7,5. Tabel 3.1: Welk rapportcijfer geef je/geeft u het contact dat je/u had voor het regelen van de hulp? Gemiddeld rapportcijfer Jongeren N Ouders N Sociaal (wijk)team/basisteam jeugd en gezin 7,7 29 7,1 167 Huisarts - - 7,6 84 School - - 7,3 134 Zorgaanbieder/instelling 7,5 25 7,3 93 Helft van ouders neemt iemand mee naar het gesprek voor het regelen van de hulp Aan ouders is gevraagd of zij iemand hebben meegenomen naar het gesprek/de gesprekken voor het regelen van de hulp. Iets meer dan de helft van de ouders neemt iemand mee. Dit is in de meeste gevallen een naaste. Bijvoorbeeld een partner, kind, ouder of vriend. Bij de antwoordcategorie ja, iemand anders noemen ouders medewerkers van verschillende zorgaanbieders. Drie ouders nemen een onafhankelijk cliëntondersteuner mee. Bijna de helft gaat alleen naar het gesprek voor het regelen van de hulp. 13

14 Figuur 3.5: Hebt u iemand meegenomen naar het gesprek/de gesprekken voor het regelen van de hulp? (N ouders=291) Ja, een naaste 45% Ja, een onafhankelijk cliëntondersteuner 1% Ja, iemand anders 7% Nee 46% 3.2 Snelheid opstarten hulp Een kwart geeft een onvoldoende voor de snelheid waarmee de zorgaanbieder de hulp opstart Aan ouders en jongeren is gevraagd om een rapportcijfer te geven voor de snelheid waarmee de zorgaanbieder of instelling de hulp heeft gestart. 281 ouders geven hiervoor gemiddeld een 6,7. 23% van de ouders geeft een onvoldoende voor de snelheid waarmee de hulp is gestart. 72 jongeren geven de snelheid waarmee de zorgaanbieder de hulp heeft gestart gemiddeld een 6,6. 24% geeft hiervoor een onvoldoende. 14

15 4. Uitvoering van de hulp Dit hoofdstuk gaat over het contact dat de ouder/jongere heeft gehad om afspraken te maken over de uitvoering van de hulp. Zijn ouders/jongeren hierover tevreden? Ook gaat het over de mate waarin de hulp aansluit bij de hulpvraag. En hoe beoordelen zij de kwaliteit van de hulp en het contact met de hulpverleners? 4.1 Contact over uitvoering van de hulp Meeste ouders positief over contact over de hulpvraag In figuur 4.1 is af te lezen dat de meeste ouders vinden dat ze serieus zijn genomen door de medewerker. Ongeveer 8 op de 10 ouders vinden dat er door de medewerker samen met hen als ouder naar oplossingen is gezocht. Ook vinden zo n 8 op de 10 ouders dat er met hen is besproken wat zij zelf kunnen doen en wat mensen in hun omgeving kunnen doen om hen en hun kind te helpen. In beide gevallen is 6% van de ouders het hier niet mee eens. De resultaten in figuur 4.1 gaan over de ouders die in het jaar voorafgaand aan het onderzoek contact hebben gehad om afspraken te maken over de uitvoering van de hulp. Figuur 4.1: In hoeverre bent u het eens of oneens met de volgende stellingen over het gesprek/de gesprekken waarin met u afspraken zijn gemaakt over het uitvoeren van de hulp? (N ouders=912; 898; 867) De medewerker nam mij serieus 89% 6% De medewerker en ik hebben in het gesprek samen naar oplossingen gezocht 82% 6% Er is met mij besproken wat ik zelf kan doen en wat de mensen uit mijn omgeving kunnen doen voor mij en mijn kind 79% 14% 6% (helemaal) mee eens neutraal (helemaal) niet mee eens geen mening 8 op de 10 jongeren voelen zich serieus genomen door de medewerker In figuur 4.2 zijn de resultaten van de jongeren gepresenteerd. De meeste jongeren vinden dat de medewerker hen in het gesprek serieus heeft genomen. Zo n 7 op de 10 jongeren vinden dat er door de medewerker samen met hen naar oplossingen is gezocht. Een even grote groep vindt dat er met hen besproken is wat zij zelf kunnen doen en wat hun omgeving kan doen om hen te helpen. Voor beide stellingen is het er niet mee eens. De resultaten in figuur 4.2 gaan over jongeren die in het jaar voorafgaand aan het onderzoek contact hebben gehad om afspraken te maken over de uitvoering van de hulp. Ouders zijn over het algemeen positiever over het gesprek waarin afspraken zijn gemaakt over het uitvoeren van de hulp dan jongeren. 15

16 Figuur 4.2: In hoeverre ben je het eens of oneens met de volgende stellingen over het gesprek/de gesprekken waarin afspraken zijn gemaakt over het uitvoeren van de hulp? (N jongeren=335; 329; 327) De medewerker nam mij serieus 80% 12% 5% De medewerker en ik hebben in het gesprek samen naar oplossingen gezocht 71% 14% Er is met mij besproken wat ik zelf kan doen en wat de mensen uit mijn omgeving kunnen doen voor mij 71% 14% (helemaal) mee eens neutraal (helemaal) niet mee eens geen mening 4.2 Kwaliteit van de hulp Meeste ouders en jongeren positief over kwaliteit van de hulp; ouders positiever dan jongeren Figuur 4.3 gaat over de hulp die men heeft gekregen. Het merendeel van de ouders beoordeelt de kwaliteit van de hulp als goed. Ook vindt het overgrote deel dat de hulp aansluit bij de hulpvraag. 9% van de ouders is niet tevreden over de kwaliteit van de hulp. Ditzelfde geldt voor de mate waarin de hulp aansluit bij de hulpvraag. Ongeveer drie kwart van de jongeren vindt de kwaliteit van de hulp goed. 71% vindt dat de hulp aansluit bij de hulpvraag; is het daar niet mee eens. Ouders zijn positiever over de kwaliteit van de hulp dan jongeren. Van de ouders vindt 82% de kwaliteit van de hulp goed, van de jongeren is dat 74%. Figuur 4.3: Stellingen over de hulp (N jongeren=411; 406; N ouders=1126; 1118) De kwaliteit van de hulp is goed Jongeren Ouders 74% 82% 15% 9% 9% 9% De hulp sluit/sloot aan bij de hulpvraag Jongeren Ouders 71% 80% 15% 9% (helemaal) mee eens neutraal (helemaal) niet mee eens geen mening 16

17 4.3 Contact met hulpverleners Merendeel ouders voelt zich serieus genomen door de hulpverleners In de vragenlijst is aan de ouders gevraagd hoe de hulp voor het kind bij de zorgaanbieder of instelling verloopt/verliep. Het merendeel van de ouders voelt zich serieus genomen door de hulpverleners. Ook vinden de meeste ouders dat keuzes over de hulp samen met hen worden gemaakt. De hulpverleners zijn volgens 85% van de ouders deskundig genoeg om hen te kunnen helpen. Figuur 4.4: De volgende vragen gaan over hoe de hulp voor uw kind bij de zorgaanbieder of instelling verloopt/verliep (N ouders=1121; 1108; 1132; 982; 1124; 1133) Ik word/werd goed geholpen bij mijn vragen en problemen 82% 16% Keuzes over de hulp worden/werden samen met mij gemaakt 87% De hulpverleners zijn/waren deskundig om mij te kunnen helpen 85% 12% De verschillende organisaties werk(t)en goed samen om mij te helpen 66% 29% 5% Ik krijg/kreeg voldoende informatie over hoe de hulp verloopt 79% 19% Ik voel(de) mij serieus genomen door de hulpverleners 88% 12% altijd/vaak soms/nooit geen mening Belangrijkste aandachtspunten volgens ouders: samenwerking tussen verschillende organisaties en informatievoorziening Zo n 8 op de 10 ouders vinden dat zij altijd/vaak goed worden geholpen bij hun vragen en problemen. Een ongeveer even grote groep vindt dat zij altijd/vaak voldoende informatie krijgen over hoe de hulp verloopt. Desondanks vinden 2 op de 10 ouders dat zij soms/nooit voldoende informatie krijgen. Ouders zijn ook minder tevreden over de mate waarin verschillende organisaties goed samenwerken om hen en hun kind te helpen. 3 op de 10 ouders vinden dat verschillende organisaties soms/nooit goed samenwerken. De informatievoorziening en de samenwerking tussen verschillende organisaties zijn hiermee aandachtspunten voor verbetering. Meeste jongeren voelen zich serieus genomen door de hulpverleners Ook aan de jongeren is gevraagd hoe zij vinden dat de hulp bij de zorgaanbieder of instelling verloopt/verliep. Zo n 8 op de 10 jongeren voelen zich serieus genomen door de hulpverleners. De hulpverleners zijn volgens een ongeveer even grote groep deskundig om hen te kunnen helpen. Drie kwart van de jongeren wordt altijd/vaak goed geholpen bij hun vragen en problemen; 2 op de 10 jongeren vinden dat ze soms/nooit goed worden geholpen. 17

18 Figuur 4.5: De volgende vragen gaan over hoe de hulp bij zorgaanbieder of instelling verloopt (N jongeren=406; 397; 404; 340; 394; 408) Ik word/werd goed geholpen bij mijn vragen en problemen 76% 20% Keuzes over de hulp worden/werden samen met mij gemaakt 74% 23% De hulpverleners zijn/waren deskundig om mij te kunnen helpen 80% 15% 5% De verschillende organisaties werk(t)en goed samen om mij te helpen 63% 26% Ik krijg/kreeg voldoende informatie over hoe de hulp verloopt 68% 25% 6% Ik voel(de) mij serieus genomen door de hulpverleners 82% 16% altijd/vaak soms/nooit geen mening Belangrijkste aandachtspunten volgens jongeren: informatievoorziening en samenwerking verschillende organisaties 68% van de jongeren geeft aan dat zij altijd/vaak voldoende informatie krijgen over hoe de hulp verloopt. 25% voelt zich soms/nooit voldoende geïnformeerd hierover. 63% vindt dat verschillende organisaties goed samenwerken om hen te helpen. Desondanks vindt 26% de mate waarin verschillende organisaties samenwerken onvoldoende. Dit zijn volgens de jongeren de belangrijkste aandachtspunten. Keuzes over de hulp worden nog te weinig samen met de jongeren gemaakt Zo n drie kwart van de jongeren vindt dat keuzes over de hulp samen met hen worden gemaakt; 23% vindt dat dit soms/nooit het geval is. Dit is een aandachtspunt voor verbetering. Ouders antwoorden vaker dan jongeren dat keuzes over de hulp door de hulpverleners samen met hen worden gemaakt. Ouders zijn meer tevreden over de mate waarin zij worden geïnformeerd over hoe de hulp verloopt dan jongeren. Ouders voelen zich vaker serieus genomen door de hulpverleners dan jongeren. 4.4 Hoe nuttig is de hulp? Rapportcijfer hoe nuttig is de hulp volgens ouders: 7,9 Aan ouders en jongeren is gevraagd of ze met een rapportcijfer kunnen aangeven hoe nuttig zij de hulp vinden. Ouders geven hiervoor gemiddeld een rapportcijfer 7,9 (N=1098). 9% geeft een onvoldoende. Jongeren geven gemiddeld een 7,5 (N=392); 14% geeft hiervoor een onvoldoende. Ouders beoordelen hoe nuttig is de hulp gemiddeld met een hoger rapportcijfer dan jongeren. 18

19 5. Resultaten van de hulp Dit hoofdstuk gaat over de resultaten van de hulp. Wat is er veranderd in de situatie van de ouder/jongere door de hulp? Bijvoorbeeld in het gedrag van het kind, in de situatie thuis of hoe het met het kind gaat op school of dagbesteding. 5.1 Ouders Aan ouders is gevraagd wat er door de hulp is veranderd in de situatie van het kind. De resultaten van deze vraag zijn gepresenteerd in figuur op de 10 ouders merken door de hulp verbetering in hoe hun kind zich voelt Ouders geven met name aan dat het kind zich beter voelt door de hulp. Ook gaat het volgens ongeveer twee derde van de ouders door de hulp beter op school of dagbesteding; 5% vindt dat dit juist is verslechterd. Het gedrag van het kind volgens 6 op de 10 ouders verbeterd 6 op de 10 ouders vinden dat het gedrag van hun kind een beetje/veel is verbeterd door de hulp. De situatie thuis is voor meer dan de helft van de ouders verbeterd. In beide gevallen ervaart zo n kwart van de ouders geen verandering. Minste verandering volgens ouders: de relatie van het kind met vrienden of anderen Ongeveer de helft van de ouders vindt dat hoe veilig hun kind zich voelt een beetje of veel is verbeterd door de hulp. Zo n 3 op de 10 ouders merkt hierin geen verbetering. Volgens de ouders is de relatie van het kind met vrienden of anderen het minste verbeterd. Meer dan een derde geeft aan dat deze relatie hetzelfde is gebleven. Figuur 5.1: Wat is er door de hulp veranderd in de situatie van uw kind? (N ouders=1161; 1161; 1154; 1160; 1159; 1159) Hoe mijn kind zich voelt 32% 39% 16% 8% Het gedrag van mijn kind 24% 36% 24% 12% De situatie thuis 23% 32% 26% 15% Hoe het gaat met mijn kind op school of dagbesteding 32% 36% 19% 7% Hoe veilig mijn kind zich voelt 21% 27% 29% 16% De relatie van mijn kind met vrienden of anderen 17% 28% 36% 16% is veel beter geworden is een beetje beter geworden is hetzelfde gebleven is een beetje slechter geworden is veel slechter geworden weet ik niet niet van toepassing 19

20 Naast dat er door de hulp dingen veranderen voor het kind, is er ook gevraagd of er voor de ouders zelf iets is veranderd. In figuur 5.2 zijn de resultaten van deze vragen gepresenteerd. Vertrouwen in de toekomst voor zo n twee derde van de ouders verbeterd Zo n twee derde van de ouders geeft aan dat door de hulp hun vertrouwen in de toekomst een beetje/veel beter is geworden. 6% vindt dat het vertrouwen in de toekomst is verslechterd. Hoe ouders met (het gedrag van) hun kind omgaan is volgens twee derde verbeterd; volgens 3 op de 10 ouders is dit hetzelfde gebleven. Figuur 5.2: Wat is er door de hulp veranderd voor u als ouder? (N ouders=1159; 1155) Hoe ik omga met (het gedrag van) mijn kind 26% 41% 31% Mijn vertrouwen in de toekomst 28% 40% 25% is veel beter geworden is een beetje beter geworden is hetzelfde gebleven is een beetje slechter geworden is veel slechter geworden weet ik niet 5.2 Jongeren Aan de jongeren zijn iets andere stellingen voorgelegd dan aan de ouders. De resultaten van deze vraag zijn in figuur 5.3 gepresenteerd. Twee derde van de jongeren voelt zich beter door de hulp Twee derde van de jongeren geeft aan dat ze zich beter voelen door de hulp. Ook gaat het volgens relatief veel jongeren (64%) door de hulp een beetje/veel beter op school, werk of dagbesteding; 7% vindt dat deze situatie juist is verslechterd. Zo n 6 op de 10 jongeren vinden dat de situatie thuis is verbeterd. Ongeveer 6 op de 10 jongeren kunnen door de hulp beter hun problemen oplossen Ongeveer 6 op de 10 jongeren geven aan dat zij door de hulp beter in staat zijn om hun problemen op te lossen. Het vertrouwen in de toekomst is voor meer dan de helft van de jongeren een beetje/veel beter geworden. Net zoals bij de ouders, geeft 6% van de jongeren aan dat hun vertrouwen in de toekomst is verslechterd. 20

21 Figuur 5.3: Wat is er door de hulp veranderd voor jou en jouw situatie? (N jongeren=425; 425; 424; 426; 425; 426; 425) Hoe ik me voel 32% 35% 22% 5% De situatie thuis 25% 34% 27% 7% Hoe het gaat op school, werk of dagbesteding 31% 33% 23% 5% Hoe veilig ik me voel 22% 21% 40% De relatie met vrienden en anderen 18% 26% 38% In hoeverre ik mijn problemen op kan lossen 21% 36% 28% 8% Mijn vertrouwen in de toekomst 24% 30% 26% 6% 8% is veel beter geworden is hetzelfde gebleven is veel slechter geworden niet van toepassing is een beetje beter geworden is een beetje slechter geworden weet ik niet 21

22 6. Vervolg van de hulp Dit hoofdstuk gaat over het vervolg van de hulp. Waar gaan ouders/jongeren naartoe als er opnieuw hulp nodig is voor dezelfde hulpvraag? Heeft de zorgaanbieder verteld waar ouders/jongeren terecht kunnen bij een herhaling van de hulpvraag? Een derde van de ouders gaat naar sociaal (wijk)team/basisteam jeugd en gezin bij herhaling hulpvraag De meeste ouders geven aan dat ze bij een herhaling van de hulpvraag naar het Sociaal (wijk)team/basisteam jeugd en gezin zouden gaan. 2 op de 10 ouders zouden naar de zorgaanbieder of instelling gaan. 12% noemt de huisarts. De meeste jongeren geven aan dat ze niet weten waar ze naartoe zouden gaan bij een herhaling van de hulpvraag. Zo n 2 op de 10 jongeren zouden naar het sociaal (wijk)team/basisteam jeugd en gezin gaan. Een ongeveer even grote groep noemt de zorgaanbieder/instelling. zou naar de huisarts gaan. Figuur 6.1: Stel de hulp is gestopt. Waar gaat u/ga je dan naartoe als er opnieuw hulp nodig is voor dezelfde hulpvraag? (N jongeren=313; N ouders=795) Sociaal (wijk)team/basisteam jeugd en gezin 22% 33% Mijn huisarts De zorgaanbieder of instelling Anders 12% 21% 21% 16% 23% Jongeren Ouders Weet ik niet (meer) 31% Aan ouders en jongeren is gevraagd of de zorgaanbieder hen heeft verteld waar ze terecht kunnen als de hulp is gestopt en er opnieuw hulp nodig is voor dezelfde hulpvraag. Deze cijfers zijn gepresenteerd in figuur op de 10 ouders en de helft van de jongeren geven aan dat aan hen is verteld waar zij terecht kunnen bij herhaling van de hulpvraag. Volgens ongeveer een kwart van de jongeren en 28% van de ouders heeft de zorgaanbieder dit niet aan hen verteld. Figuur 6.2: Heeft de zorgaanbieder je/u verteld waar je/u terecht kunt als de hulp is gestopt en er opnieuw hulp nodig is voor dezelfde hulpvraag? (N jongeren=144; N ouders=405) Ja 50% 61% Nee 24% 28% Jongeren Ouders Weet ik niet 25% 22