10-6-2015 1 g Kansen voor gezondheid L a n g e r Jan Auke Walburg
Vraagstelling Hoe kan je de gezondheid en het welbevinden van een populatie bevorderen zodanig dat: mentale en somatische ziektes afnemen en het welbevinden en de participatie toeneemt Op een kosten effectieve manier voor de lange termijn waarbij de effecten al op korte termijn zichtbaar zijn? 10-6-2015 2
Gezondheids spectrum 10-6-2015 3
Populatie aanpak gezondheid 10-6-2015 4
Toename levensverwaching bij eliminatie risicofactoren Effecten van eliminatie van risicofactoren op (gezonde) levensverwachting in de totale Nederlandse bevolking uit 2007 (VTV, 2010) Risicofactor Gezonde levensverwachting op individueel niveau Roken +4.6 Overgewicht +2.1 Lichamelijke inactiviteit +1.2 Overmatig alcoholgebruik +0.9 10-6-2015 5
Het versterken van gezondheid 1. Het gaat om lichamelijke èn geestelijke gezondheid 2. Het gaat om alle inwoners gedurende de gehele levensloop 3. Het gaat om het versterken van de eigen verantwoordelijkheid (zelf management en empowerment) voor gezondheid en dus gaat om het bevorderen van de inzet van allen die belang hebben bij een gezonde en florerende populatie 10-6-2015 6
1. Lichaam en geest 10-6-2015 7
10-6-2015 8
Bloei Bloei is de ontwikkeling van het fysieke en mentaal vermogen. Het gaat daarbij om vaardigheden en talenten als leervaardigheden, creativiteit, emotionele intelligentie,sociale vaardigheden en veerkracht en om een goede lichamelijke conditie. 10-6-2015 9
Welbevinden en gezondheid Verschillende type emoties afgezet tegen het aantal bedachte probleemoplossingen Verschillende type emoties afgezet tegen de snelheid waarmee bloeddruk en hartslag zich herstellen na blootstelling aan een milde angstopwekkende situatie aantal bedachte oplossingen snelheid herstel bloeddruk en hartslag (s) 10-6-2015 10
Broaden and build theory of positive emotions Broaden aandacht cognitieve flexibiliteit en creativiteit sociale cognitie Build bloei en welbevinden veerkracht 10-6-2015 11
welbevinden en bloei welbevinden missie geluk delen positief denken positieve gevoelens, tevreden over leven subjectieve ervaring veerkracht, emotionele en sociale intelligentie. gezonde leefstijl bewust leven Sociaal actief bloei Foresight, 2008 10-6-2015 12
Rendement van welbevinden Werk.20 Creativiteit.28 Uitkomsten Sociale relaties.15 Sociaal gedrag.36 Positieve waardering voor zelf en anderen.39 Gezondheid.31 oa. Lyuobomirsky, King en Diener, 2005 10-6-2015 13
Een voorbeeld van interactie lichaam en geest. Dieet,fysiek actief, niet roken betere adherentie Angst (Roest, 2010) Optimisme (Rasmussen, 2009) HART Subjectief welbevinden (Chida, 2008) Depressie (Celano, 2011) Eudaimonisch welbevinden Autonome functies ontstekingen beheersing vagus Dubois et al, 2012 10-6-2015 14
Body and mind. Comorbiditeit tussen.15 en.60 Lichamelijk moeilijk verklaarbare klachten (SOLK) Effecten stress Relatie welbevinden levensduur Relatie welbevinden herstel na ziekte Relatie welbevinden en weerstand tegen ziekte Voettekst: aanpassen via Beeld (Office 2003 of eerder) of Invoegen (Office 2007 of later), vervolgens 'Koptekst en voettekst' 10-6-2015 15
2. Levensloop 10-6-2015 16
levensloop 10-6-2015 17
Ontwikkeling bloei in de levensloop Positieve invloed Negatieve invloed sociaal stimulerende omgeving alcohol en drugs Stimulerende school vriendschap missie optimisme sociale relaties leefstijl bewust leven genereus Angst Depressie Chronische ziekten g Stress Eigen inrichting werk Ontwikkeling Werken met anderen Ruimtegevend leiderschap Aansprekende missie zingeving sociaal actief leren leefstijl cognitieve en fysieke uitdagingen Binding met ouders Armoede stress trauma Tabak voeding stress alcohol ouderlijke verantwoordelijkheid opbouw kennis en vaardigheden overgang naar volwassenheid omgang met vele kansen en bedreigingen nieuwe zingeving Genetisch uitrusting Prenataal Vroege jeugd (0-4) Kind (5-12) Adolescent Volwassen Oudere Volwassene School Werk Pensioen naar Beddington, 2008 10-6-2015 14 14 18
Positieve gezondheid in de levensloop Gezond al voor de start Gezond aan de start Positieve eerste stappen Kalm en solide ontwikkelen in de basisschooljaren Een gezonde ontwikkeling in de wilde jaren Bloei in de productieve jaren Gezond naar de finish 10-6-2015 19
Vermogen tot bloei Doel positieve gezondheid ondersteunende omgeving ondersteunende omgeving weinig ondersteunend gemiddeld weinig ondersteunend Late steun Laag vermogen Tijd Foresight, 2008 10-6-2015 20
3. Alle betrokkenen 10-6-2015 21
Betrokkenen. Gemeente: sociale wijkteams, armoede bestrijding, financiering Verzekeraars: financiering gezondheidsbevordering Scholen: gezonde scholen en kantines en schoolpleinen, veerkracht, sociaal-emotionele vaardigheden, strength based aanpak Welzijn: welzijn op recept: veerkracht, leefstijl interventies Gezondheidszorg: empowerment en zelfmanagement, sterke kanten. 10-6-2015 22
Het samenbrengen van stakeholders rond het bevorderen van gezondheid in een gemeenschap. 10-6-2015 23
Een paar concrete voorbeelden. Lichaam en geest Welzijn op recept. Levensloop Vouchers Alle betrokkenen monitor 10-6-2015 24
Samengevat: De drie dimensies van positieve gezondheid PERSOONLIJK Lichamelijk Mentaal Sociaal Maatschappelijk Spiritueel STAKEHOLDERS Gemeente Verzekeraar Gezondheidscentra Zorginstellingen Maatschappelijk werk School werkgevers LEVENSLOOP Voor conceptie Zwangerschap Vroege jeugd Jeugd Adolescentie Volwassenheid Ouderdom 10-6-2015 25
De paradigma verandering. Traditionele gezondheid Behandeling en preventie ziekte Sterke oriëntatie op lichaam Behandelaar als expert Gezondheid als domein gezondheidszorg Behandeling ziekte episode Adviserend Gevolgen ziekte beperken Positieve gezondheid Bevorderen gezondheid, behandelen en voorkomen ziekte Lichaam, geest, sociale omgeving Behandelaar als co-expert, als coach Gezondheid als maatschappelijk domein Aandacht voor gezondheid in levensloop Empowerend en zelf redzaamheid bevorderend Mogelijkheden voor bloei versterken Positieve gezondheid in Nieuwegein en Nijkerk 10-6-2015 26
Dank voor uw aandacht en veel succes in Gooi en Vechtstreek! j.a.walburg@utwente.nl 10-6-2015 27