Niveau 3 oder de kie Keis i ee otedop Gezodheidszorg Verzorgede
Niveau 3 oder de kie Keis i ee otedop Aeke Ormel Ak va de Wiel Derde druk, eerste oplage, 2013 Noordhoff Uitgevers
Omslagotwerp: 178 Aardige Otwerpers, Amsterdam Omslagfoto: Rika Looij Fotografie, Abbekerk Illustraties: Iotiv, Zoetermeer Richard Flohr, De Meer ZO totaalcommuicatie bv, Groige Eidredactie: Aeke Ormel e Ak va de Wiel Auteurs: Marjo va der Lide, Aeke Ormel, Ruud va de Plassche, Ak va de Wiel Deze uitgave is gedrukt op FSC-papier. 2013 Noordhoff Uitgevers bv, Groige/Houte Behoudes de i of krachtes de Auteurswet va 1912 gestelde uitzoderige mag iets uit deze uitgave wor de verveelvoudigd, opgeslage i ee geautomatiseerd gegevesbestad of opebaar gemaakt, i eige vorm of op eige wijze, hetzij elektroisch, mechaisch, door fotokopieë, opame of eige adere ma ier, zoder vooraf gaade schriftelijke toestemmig va de uitgever. Voor zover het make va repro gra fische verveelvoudigige uit deze uitgave is toegestaa op grod va artikel 16h Auteurswet 1912 diet me de daarvoor verschuldigde ver goe di ge te voldoe aa Stichtig Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofd dorp, www.reprorecht.l). Voor het over eme va gedeelte() uit deze uitgave i bloemlezige, readers e adere compilatiewerke (artikel 16 Auteurs wet 1912) ka me zich wede tot Stichtig PRO (Stich tig Publicatie- e Reproductierechte Orgaisatie, P ostbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.stichtigpro.l). ISBN 978-90-01-82909-4 251634
Voorwoord I dit boek vid je alle keis die je odig hebt als verzorgede. Je moet als verzorgede immers kue hadele met hoofd, hart e hade. Keis is dus belagrijk. Keis is echter iet het doel, maar het middel: keis is de bagage waarover je moet beschikke om competet te kue hadele. I deze geheel herziee versie va Niveau 3 oder de kie is de actuele keis va alle kertake uit het Kwalificatiedossier Verzorgede kort e systematisch samegevat. De structuur e ihoud va Niveau 3 oder de kie zij geheel afgestemd op de eise die de kwalificatiestructuur stelt aa verzorgede. Niveau 3 oder de kie ka aast elke leermethode gebruikt worde. De samevattige helpe je om zelf gericht te zoeke aar iformatie, maar ze helpe ook om de keis die je opdoet tijdes het lere i de praktijk te ordee. De samevattige geve je izicht i de grote lije va de keis e samehag tusse de oderwerpe. Daaraast ku je met behulp va deze samevattige grote hoeveelhede stof herhale e overzie, bijvoorbeeld voor ee toets of proeve va bekwaamheid. Op www.uzorg.oordhoff.l/toetse staa ruim 400 oefe- e toetsvrage met automatische feedback. Hiermee ku je zelfstadig je keis teste. Dit boek, dat we oder elkaar het spiekboekje oeme, is tot stad gekome i samewerkig met ee groot aatal docete die hebbe meegedacht over de belagrijkste oderwerpe e probleme die per kertaak aa de orde moeste kome. We wille met ame de volgede persoe bedake: Peter Simos voor het actualisere va de bijlage over wetgevig e Elly Hertogs voor het actualisere va verpleegtechische hadleidige. Natuurlijk houde we os warm aabevole voor opmerkige va docete e studete. We wese je veel succes bij je opleidig e met dit boek i je tas be je alvast lekker op weg. Aeke Ormel e Ak va de Wiel september 2013
Hoe werk je met dit boek? I dit boek staat alles wat ee studet moet wete. De samevattige i dit boek zij vraaggestuurd. Dat beteket dat elk stukje samevattig begit met ee vraag, bijvoorbeeld: Wat is begeleide? of Welke rol heb je als verzorgede bij...? Hierop volgt da ee korte uitleg, met waar odig rijtjes kemerke of schema s. Ook vid je ee aatal midmaps, overzichtelijke diagramme die heel duidelijk de samehag tusse bepaalde terme of begrippe late zie. Door de vrage als uitgagsput te eme ku je de leerstof kritisch e doelgericht leze. Je kut i de gate houde op welke vrage je het atwoord weet. Zo ku je je voortgag bewake. Je otdekt welke leerstof je goed begrijpt e waar de moeilijkhede zitte. Met behulp va het register achter i het boek ku je goed opzoeke wat je wilt wete. Op www.uzorg.oordhoff.l/toetse staa ruim 400 oefe- e toetsvrage. De oefevrage zij igedeeld per werkproces e aadachtspute voor de braches. Ook voor de bijlage zij er oefevrage. Per werkproces zij er ee of meer reekse oefevrage. Na het make va ee vraag krijg je direct feedback. De toetsvrage zij igedeeld per kertaak. Per kertaak zij er ee of meer toetsreekse. Voor de bijlage zij ook toetse opgeome. Bij het make va ee toets krijg je pas feedback á het make va ee reeks.
Ihoud Kertake Kertaak 1 Biede va zorg e odersteuig op basis va het zorgdossier 7 1 Stelt (mede) het zorgpla op 7 2 Biedt persoolijke verzorgig e observeert gezodheid e welbevide 20 3 Voert verpleegtechische hadelige uit 41 4 Voert partusassistetie uit 68 5 Begeleidt ee zorgvrager 82 6 Begeleidt ee groep zorgvragers 100 7 Odersteut bij woe e huishoude 108 8 Geeft voorlichtig, advies e istructie 117 9 Hateert crisissituaties e ovoorziee situaties 133 10 Stemt de zorgverleig af 142 11 Evalueert de zorgverleig 152 Kertaak 2 Uitvoere va orgaisatie- e professiegebode take 154 1 Werkt aa deskudigheidsbevorderig e professioaliserig va het beroep 154 2 Werkt aa het bevordere e bewake va kwaliteitszorg 160 3 Geeft werkbegeleidig 169 Specifieke braches Verpleeg- e Verzorgigshuize e Thuiszorg 173 Aadachtspute bij geriatrie 173 Aadachtspute bij chroisch zieke, lichamelijk gehadicapte e revaliderede 187 Gehadicaptezorg 202 Aadachtspute bij zorgvragers met ee verstadelijke beperkig 202 Geestelijke gezodheidszorg 215 Aadachtspute bij psychiatrie 215 Kraamzorg 223 Aadachtspute bij kraamzorg 223
Bijlage Basisaatomie 239 Basisziekteleer 265 Ziektebeelde 270 Wetgevig 287 Register 307
Kertaak 1 Biede va zorg e odersteuig op basis va het zorgdossier Aadachtspute bij: verpleeg- e verzorgigshuiszorg e thuiszorg gehadicaptezorg geestelijke gezodheidszorg kraamzorg Zorgpla (mede) opstelle Ee groep zorgvragers begeleide Persoolijke verzorgig biede e gezodheid e welbevide observere Verpleegtechische hadelige uitvoere Kertaak 1 Zorg e odersteuig biede Odersteue bij woe e huishoude Voorlichtig, advies e istructie geve Partusassistetie uitvoere De zorgverleig afstemme Ee zorgvrager begeleide Crisissituaties e ovoorziee situaties hatere De zorgverleig evaluere Werkproces 1 Stelt (mede) het zorgpla op 1 Wat is verzorgig? Verzorge is het odersteue e stimulere va de zorgvrager i zij leefomgevig, waeer deze iet voldoede i staat is zichzelf volledig te verzorge (Arcares, 2005). Het doel va verzorge is de zorgvrager zo veel mogelijk te odersteue i zij algemee dagelijkse levesbehoefte waar hij dit zelf iet meer ka e het verbetere of i stad houde va de kwaliteit va leve va de zorgvrager. De vraag va de zorgvrager is hieri tooaageved.
8 NIVEAU 3 ONDER DE KNIE 2 Wat vraagt de beroepspraktijk va ee beroepsbeoefeaar? Je beroep als verzorgede bestaat uit ee aatal kertake. E het woord zegt het al. Deze take vorme de ker of het hart va je beroep. Als je alle kertake die bij ee beroepsopleidig hore kut uitvoere, be je competet om als vakvolwasse beroepsbeoefeaar te begie. Welke kertake bij jouw opleidig hore, vid je terug i het kwalificatiedossier va jouw opleidig e de kwalificatie-eise Loopbaa e Burgerschap. Het kwalificatiedossier e de kwalificatie-eise Loopbaa e Burgerschap zij door de miister vastgestelde documete. Hieri staat beschreve wat er miimaal vereist is om ee wettelijk erked diploma te behale als begied beroepsbeoefeaar. Naast de kertake va je beroep moet je ook late zie dat je je kut otwikkele e dat je ee bijdrage kut levere i de maatschappij waar je werkt e leeft. Dat is beschreve i de kwalificatie-eise Loopbaa e Burgerschap. De kwalificatiedossiers worde otwikkeld door keiscetra. Voor zorg, welzij e sport heet het keiscetrum Calibris (www.calibris.l). Op de website va Calibris vid je de meest recete iformatie over de kwalificatiestructuur. 3 Met welke kertake heb je als verzorgede te make? Het taakgebied verzorge bestaat uit twee kertake: Kertaak 1 Biede va zorg e odersteuig op basis va het zorgdossier. Kertaak 2 Uitvoere va orgaisatie- e professiegebode take. 4 Wat is jouw aadeel i de zorg aa ee zorgvrager? Tijdes ee itakegesprek is vastgesteld waarom de zorgvrager hulp odig heeft e aa welke vorm va hulpverleig de zorgvrager behoefte heeft. Daarover worde afsprake gemaakt tusse de zorgvrager e de zorgistellig. Deze afsprake kue je helpe om duidelijk te make waar je greze ligge e waarom. Jij kut erva uitgaa dat de volgede zake va de zorgverleig vastligge: bij welke take zorg wordt verleed; door wie de zorg wordt verleed; hoeveel ure de zorg wordt verleed; hoe lag de zorg wordt verleed. Je kut ee zorgvrager wijze op deze afsprake.
K1 W1 STELT (MEDE) HET ZORGPLAN OP 9 5 Wat is zelfzorg? Zelfredzaamheid is het zichzelf kue redde i het dagelijks leve. Mese lere om voor zichzelf te zorge. Je doet dus zélf alle dige die odig zij om zelfstadig te leve. Dat beteket dat je jezelf wast e aakleedt, dat je zelf je hare kamt e je tade poetst. Dit is zelfzorg. Oder zelfzorg verstaa we alle activiteite die iemad uitvoert om zij gezodheid te behoude. De activiteite va zelfzorg zij gericht op: lichamelijke behoefte, bijvoorbeeld ete e lichaamshygiëe; psychische behoefte, bijvoorbeeld lere, otspae, zigevig; sociale behoefte, deze hebbe te make met cotacte met mese. 6 Wat beteket ADL? Als je goed voor jezelf wilt zorge, moet je ee aatal dige kue. Je moet zelf je boodschappe kue hale, zelf ete kue klaarmake, jezelf kue wasse e aaklede, ezovoort. Dit zij Activiteite va het Dagelijks Leve (ADL). Als iemad iet of iet helemaal voor zichzelf ka zorge, heeft hij ee zelfzorgtekort. Iemad met ee zelfzorgtekort heeft dus ovoldoede mogelijkhede om voor zichzelf te zorge. Zo iemad heeft hulpverleig of zorgverleig odig. Iemad die zorg odig heeft, oem je ee zorgvrager. Er zij twee vorme va zorg: matelzorg: iet-betaalde zorg die ee zorgvrager krijgt va de mese om hem hee (familie, bure, keisse); professioele zorg: de georgaiseerde zorg die tege betalig wordt verleed door mese die daarvoor ee speciale opleidig hebbe gevolgd. 7 Wat is professioele zorg? De professioele zorg is: aavulled op zelfzorg e matelzorg; de zorgvrager behoudt altijd zeggeschap over lijf e leve (zelfbeschikkigsrecht). De professioele zorgverleer die de zelfzorg aavult: hadhaaft e stimuleert daarbij de zelfredzaamheid; werkt methodisch; baseert zich op ee zorgvisie.
10 NIVEAU 3 ONDER DE KNIE 8 Wat is zorgvisie? De zorgvisie is de maier waarop je als verzorgede aar je werk kijkt. De zorgvisie bepaalt hoe je zorg verleet. Als verzorgede moet je: kue uitlegge waarom je bepaalde keuzes maakt bij de verzorgig va de zorgvrager; kue vertelle wat speciaal jouw take als verzorgede zij (waar je deskudigheid als verzorgede ligt). De uitgagspute voor professioele zorg zij gebaseerd op ee holistische mesvisie: lichamelijke, psychische e sociale aspecte va het meszij zij alle drie belagrijk e hebbe ivloed op elkaar. De zorgverleer kijkt altijd aar de hele mes. 9 Waarom is zelfredzaamheid belagrijk? Zelfredzaamheid wil zegge dat iemad i staat is voor zichzelf te zorge zoder de hulp va adere. Ee belagrijk doel va de professioele zorg is het herstelle va de zelfredzaamheid, of als dat iet mogelijk is, de aawezige zelfredzaamheid i stad houde. Dit stimuleert de zelfstadigheid. Ook is zelfredzaamheid va belag voor de eigewaarde va de zorgvrager. Als mese zorg odig hebbe, ka dat leide tot verlies va eigewaarde. De verzorgede probeert dit te voorkome door te werke vauit ee emacipatorische mesvisie: ieder mes geeft zo veel als mogelijk is zelf richtig aa het leve e is veratwoordelijk voor de keuzes die hij maakt. De zelfredzaamheid blijft optimaal als de zorgverleig allee iets met die probleme of ziekte doet, die echt ee zelfzorgtekort ihoude. Daarmee wordt de zorgverleig ee vorm va probleem-oplosse. Bekede methode om te observere of iemad ee zelfzorgtekort heeft, zij de methode va Orem e va Va de Brik-Tjebbes. 10 Uit welke stappe bestaat het zorgproces? Als verzorgede werk je methodisch. Dat beteket dat je de zorg(doele) bepaalt e volges ee plaig werkt. Bovedie bekijk je tijdes het werk geregeld of je met je hadelige bijdraagt aa de geweste doele. Door deze methodiek wordt zorgverlee ee proces waarbij iedere activiteit samehagt met de vorige activiteit e gevolge heeft voor de volgede activiteit.
K1 W1 STELT (MEDE) HET ZORGPLAN OP 11 Het zorgproces Het zorgproces heeft ee cyclisch karakter: de uitkomste va de laatste stap, de evaluatie, pas je weer toe bij het begiput va de volgede rode. Daarbij zul je steeds opieuw je doele moete bijstelle. Het idividuele zorgpla beschrijft de zorgprobleme bij de zorgvrager, de zorgdoele e de odersteuig die hij odig heeft. De belagrijkste fuctie va het zorgpla is verduidelijkig va de zorg: wat wil je bereike, wie is veratwoordelijk, waeer wordt ee activiteit uitgevoerd? Daarmee draagt het zorgpla bij aa eeheid va zorg. Bij stadaardprobleme worde vaak stadaardzorgplae gebruikt. Hierbij moet je deke aa veelvoorkomede ziektebeelde e specifieke zorg a operaties, bijvoorbeeld ee keizersede. I zo stadaardzorgpla staat alle speciale zorg beschreve die ee vrouw a deze operatie odig heeft. Ee stadaardzorgpla wordt altijd aagevuld met ee idividueel zorgpla. Het zorgpla wordt vastgelegd i het zorgdossier of patiëtedossier. De beschreve zorgdoele e odersteuede activiteite zij da beschikbaar voor alle disciplies. Dit bevordert de samehag va de totale verleede zorg. Naast het zorgpla heeft ee zorgdossier oder adere de volgede oderdele: de persoolijke gegeves va de zorgvrager; de aamese of het verslag va het itakegesprek; vaste afsprake over blijvede zorgprobleme; samevattige va rapportages e besprekige, ook va adere disciplies; uitslage va oderzoeke e medische behadelplae.
12 NIVEAU 3 ONDER DE KNIE Zorgplaformulier Naam Bijgewerkt op Verzorgede Zorgprobleme: Zorgdoel: Evaluatie: Zorgactiviteite: Bie welke fiaciële kaders werk jij? Het CIZ (Cetrum Idicatiestellig Zorg) bepaalt het recht op AWBZ-zorg bij (lagdurige) ziekte, hadicap of ouderdom. De AWBZ is ee volksverzekerig: iederee betaalt ee percetage va het ikome e is daarmee verplicht verzekerd tege de koste va overzekerbare medische risico's e lagdurige zorg (a 366 dage). De
K1 W1 STELT (MEDE) HET ZORGPLAN OP 13 vergoedig ka op twee maiere plaatsvide: zorg i atura (ZIN) e het persoosgebode budget (PGB). Bij het PGB krijgt de zorgvrager zelf ee bepaald budget toegeked waarmee hij/zij zelf zorg ka ikope. De gemeete bepaalt het recht op hulp i de huishoudig, ee rolstoel of bijvoorbeeld ee woigaapassig. Deze zorg valt oder de Wmo (Wet maatschappelijke odersteuig). Doel va de Wmo: ervoor zorge dat iederee ka meedoe aa de maatschappij e zo veel mogelijk zelfstadig ka blijve woe. 11 Wat is ee zorgzwaartepakket? Als mese iet meer zelfstadig kue woe, beoordeelt het CIZ het recht op professioele hulp: de idicatiestellig. Vervolges bepaalt het CIZ welk zorgzwaartepakket (ZZP) daarbij hoort. Ee zorgzwaartepakket is ee maier om aa te geve welke zorg iemad krijgt die iet lager zelfstadig ka woe. Het zorgzwaartepakket bepaalt ook hoeveel geld ee istellig krijgt voor de zorg aa de zorgvrager. Het budget va ee istellig is dus afhakelijk va de prestatie die zij per zorgvrager levert e iet va de hoeveelheid bedde. I het ZZP staat hoeveel ure zorg er odig zij. De zorgvrager bespreekt met de zorgistellig hoe die ure worde igezet. De afsprake hierover worde vastgelegd i ee zorgleefpla. 12 Wat is ee zorgleefpla? Het zorgleefpla (verplicht sids jauari 2008) is ee praktisch hulpmiddel om de afsprake met de zorgvrager vast te legge. Niet allee de zorg, maar ook adere facette va het leve kome i het zorgleefpla aa bod. I het zorgleefpla staa vier domeie: 1. Metaal welbevide e autoomie: zich geestelijk goed voele. 2. Lichamelijk welbevide: goed verzorgd worde, ee prettig gevoel hebbe. 3. Woo- e leefomstadighede: zich thuis voele. 4. Participatie of meedoe : op eige wijze actief zij. Bij het opstelle va ee zorgleefpla ga je uit va de wese e mogelijkhede va de zorgvrager: hoe hij ka blijve doe wat hij zelf zivol e belagrijk vidt. Bij elk domei zoek je met de zorgvrager het atwoord op twee belagrijke vrage: Wat is belagrijk i uw leve? Welke odersteuig e zorg hebt u daarbij va os odig?
14 NIVEAU 3 ONDER DE KNIE 13 Wat is het verschil tusse ee zorgleefpla e ee zorgpla? I de meeste zorgplae staa zorgprobleme cetraal. Bij ee zorgleefpla draait alles om de kwaliteit va leve, zoals de zorgvrager die ervaart. Het zorgleefpla gaat over het totale leve. Dus ook hobby s, religie, sociale cotacte e de woo- e leefomgevig. Daardoor moet je als verzorgede bijvoorbeeld meedeke over de irichtig va de huiskamer, over de dagivullig, e heb je ee grotere begeleidede rol e werk je itesiever same met matelzorg e vrijwilligers. Er is meer ruimte voor wese va de zorgvrager. Zorgvragers beslisse veel meer zelf. Dat vraagt meer flexibiliteit va de verzorgede. Er wordt va je verwacht dat je er alles aa doet om afsprake met zorgvragers a te kome. Je werkt same met adere disciplies aa het zorgleefpla. Je bedekt wat de keuke, de activiteitebegeleidig of adere behadelaars moete wete. Hoe kue zij bijdrage aa het hale va de doele va de zorgvrager? 14 Wat is ee aamesegesprek? De aamese is het verzamele va gegeves over de zorgvrager bij de opame. Je hebt die gegeves odig, omdat je moet wete wat de zorgbehoefte va de zorgvrager is. Kemerk va het aamesegesprek is dat je systematisch te werk gaat. Je gaat stap voor stap a op welke gebiede de zorgvrager behoefte aa zorg heeft. I het aamesegesprek stel je ope e geslote vrage. Geslote vrage stel je vooral over specifieke gezodheidsgegeves (voedig, slaap-waakpatroo). Met ope vrage probeer je ee beeld va de levesloop va de zorgvrager te krijge. Ope vrage moete zo cocreet e specifiek mogelijk zij, zodat iterpretaties zo veel mogelijk worde vermede.
K1 W1 STELT (MEDE) HET ZORGPLAN OP 15 15 Hoe observeer je? Observere is het bewust, systematisch e gericht waareme met als doel gegeves te verzamele die tot da toe obeked ware. Door te observere probeer je atwoord te vide op bepaalde vrage, bijvoorbeeld: Welke zelfzorgtekorte heeft de zorgvrager? Hoe reageert de zorgvrager op ee bepaalde behadelig? Soms krijg je als verzorgede ee observatieopdracht, bijvoorbeeld: Drikt de zorgvrager wel voldoede? Je moet da gegeves verzamele op éé specifiek gebied. Observatieopdrachte worde vaak gegeve bij veraderige va therapie, bijvoorbeeld ieuwe medicije, of waeer de zorgvrager bepaalde gedragsprobleme heeft. Observaties zij subjectief of objectief. Bij subjectief waareme voegt de waaremer zij eige meig toe aa de observaties, bij objectief waareme geeft de waaremer allee de feite weer. Observaties zij betrouwbaar als iedere waaremer i gelijke omstadighede hetzelfde waareemt. Observaties zij valide als de waaremer ook daadwerkelijk datgee meet wat hij wil mete.
16 NIVEAU 3 ONDER DE KNIE 16 Welke observatiemiddele zij er? Er zij techische hulpmiddele zoals ee thermometer, e er zij regi s- tratielijste zoals ee temperatuurlijst. Voor de algemee observatie va ee zorgvrager zij er drie methode: beschrijvede methode: alle waaremige worde verwerkt i ee verslag, zodat ee totaalbeeld va het gedrag va de zorgvrager otstaat; beoordeligsschema: gedrag e situaties worde gescoord; observatieschema: er wordt geteld hoe vaak bepaald gedrag waeer voorkomt. Ee belagrijk aspect va het observere is ook het sigalere va veraderige i de gezodheid (moitore) tijdes het uitvoere va zorg. 17 Hoe formuleer je ee (zelf)zorgprobleem? Zorgprobleme zij de probleme va de zorgvrager waarop je je als verzorgede richt. Je kut ee oderverdelig make tusse: tijdelijke zorgprobleme, deze kue worde vermiderd of opgeheve (bijvoorbeeld ee zelfzorgtekort vawege ee gebroke bee); blijvede zorgprobleme, deze zij vawege hu oorzaak blijved e kue zelfs toeeme (bijvoorbeeld ee zelfzorgtekort door ee oherstelbare verlammig). Bij de formulerig va het probleem ga je als volgt te werk: je beschrijft het probleem vauit het stadput va de zorgvrager; je maakt bij de beschrijvig oderscheid tusse het probleem zelf, de oorzaak erva, e klachte e verschijsele (PES-criteria); je geeft bij je beschrijvig aakopigspute voor zorgdoele. P: het (gezodheids)probleem Mevrouw wordt s achts steeds wakker. E: de oorzaak (etiologie) e de gerelateerde Als gevolg va spaig e agst voor de factore (De keuze va de actie hagt af va uitslag va ee belagrijk oderzoek. de oorzaak va het probleem) S: de symptome: bevidige va de Ze droomt veel e voelt zich s ochteds iet verzorgede e ervarige va de zorgvrager uitgerust. plus aavullede iformatie
K1 W1 STELT (MEDE) HET ZORGPLAN OP 17 18 Hoe deel je zorgprobleme i? Iemad ka zorgprobleme hebbe op verschillede gebiede. Ee veelgebruikte idelig is die va Gordo/NANDA. Gordo/NANDA heeft ee idelig gemaakt aar gezodheidspatroe. Dat zij er elf: gezodheidsbelevig e -istadhoudig voedig e stofwisselig uitscheidig activiteite slaap e rust kee e waareme zelfbelevig rolle e relaties seksualiteit e voortplatig verwerkig va stress waarde e levesovertuigig Daaraast is er de ICF-idelig, maar die wordt i de praktijk iet zo veel gebruikt. Deze idelig beschrijft de gezodheid va mese i terme va lichaamsfucties e aatomische eigeschappe, activiteite e participatie i de samelevig. 19 Wat is kliisch redeere? Kliisch redeere is de vaardigheid om eige observaties e iterpretaties aa medische keis te koppele, om zo te beredeere welke volgede stappe geome moete worde i het hadele.
18 NIVEAU 3 ONDER DE KNIE De zes stappe va het kliisch redeere Stap Omschrijvig Vrage die je kut stelle 1. Oriëtatie op situatie/kliisch beeld 2. Kliische probleemstellige Beoeme e beargumetere (wat is het e waarom is het zo?). Wat is de zorgbehoefte? Beredeere kerprobleme op somatisch, psychosociaal e ADL-gebied. Hoe ziek is iemad? (ee beetje, heel erg) Wat zij de klachte e symptome? Hoe zij de vitale fucties? (bijvoorbeeld ademhalig, temperatuur) Wat is de voorgeschiedeis? (medicije, ziektes) Hoe is de leefwijze va de zorgvrager? (roke, bewegig) Hoe driged is hulp odig? Wat dek je dat er aa de had is? Wat is er aa de had met het lichaam? Wat is de psychosociale situatie va de zorgvrager? Welke gevolge heeft de situatie voor de activiteite va het dagelijks leve? 3. Aavulled kliisch oderzoek Meedeke met de arts. 4. Kliisch beleid Beredeere aapak voor kerprobleme. 5. Kliisch verloop Beredeere verloop va e beleid voor de ziekte. 6. Nabeschouwig Beschouwe va de gehele zorgsituatie, eige aadeel e leermomete. Is er aavulled oderzoek odig dat je zelf kut doe of de arts? Wat zij de verwachtige va het oderzoek? Welke iterveties moete worde gestart? Wat zij de kliische overwegige bij de iterveties? Bijvoorbeeld als er medicatie odig is, hoe wordt deze da toegedied? Wat zij de prioriteite? Hoe worde de lichaamsfucties bewaakt? Welke disciplies moet je ischakele? Hoe wordt de zorgvrager igelicht e begeleid? Hoe ziet het kliisch verloop eruit: welke lichamelijke e psychosociale probleme ku je verwachte? Hoe staat het met de veiligheid va de zorgvrager? Hoe is de kwaliteit va de zorg? Zij er evetueel ethische dilemma s? Wat heb je geleerd? Bro: Amstel Academie VUmc Marc Bakker 20 Hoe formuleer je ee zorg- of begeleidigsdoel? Ee zorgdoel (of begeleidigsdoel) is ee omschrijvig va de situatie waaraar de zorgverleer e zorgvrager streve. Ee goed geformuleerd doel: is beschreve vauit de zorgvrager, dit is het oderwerp va het doel; bevat ee actief werkwoord: datgee wat de zorgvrager moet doe of wat er voor hem gedaa moet worde;
K1 W1 STELT (MEDE) HET ZORGPLAN OP 19 geeft criteria aa: hoe, waarmee, oder welke omstadighede ezovoort de zorgvrager iets moet bereike; geeft de tijdslimiet aa voor het bereike va dat doel; voldoet aa de RUMBA-eise: relevat, begrijpelijk, meetbaar, cocreet gedrag, haalbaar. (Oorsprokelijk Egels: Relevat, Uderstadable, Measurable, Behavioural, Attaiable). Oderwerp Werkwoord Criteria Tijd Wie moet het Wat moet er Beschrijvig hoe, waar- Waeer doel bereike gedaa worde mee, oder welke omstadighede, hoe goed Meeer drikt 2500 ml vloeistof iedere dag Daiëls Mevrouw ka haar rechter- over vijf dage Oosterma bee strekke Mevrouw De ka aageve welke voedigsmiddele voor ze aar Vries op haar dieetlijst veel huis gaat zout bevatte Ieder goed geformuleerd zorgdoel bestaat uit de oderdele oderwerp, werkwoord, criteria e tijd. Als er meer gezodheidsprobleme zij, orde je ze aar prioriteit. Dat wil zegge: het belagrijkste probleem krijgt voorrag. Bepaalde zorgdoele zij pas a ee lage termij te bereike, bijvoorbeeld otslag uit ee zorgistellig. Zo lagetermijdoel valt vaak uitee i meerdere doele op de korte termij. Kortetermijdoele kue i ekele dage of zelfs ure bereikt worde, bijvoorbeeld: de zorgvrager ka zichzelf wasse. 21 Hoe kies je zorgactiviteite? Zorgactiviteite zij hadelige die ee verzorgede uitvoert om ee zorgvrager va de huidige situatie aar de geweste situatie te helpe. Er zij verschillede soorte zorgactiviteite (soms ook wel iterveties geoemd). Het type zorgactiviteit hagt af va het doel waarop ze gericht zij: gehele overame va de zelfzorg; gedeeltelijke overame va de zelfzorg; begeleide; iformere.
20 NIVEAU 3 ONDER DE KNIE Zorgactiviteite moete aa drie voorwaarde voldoe: ze moete passe bij wat de zorgvrager ka e wil; ze moete passe i het zorgbeleid (ze moge iet te veel tijd koste of te duur zij); er moet voldoede deskudigheid zij voor de activiteite. 22 Hoe stem je de zorg af met de zorgvrager e adere disciplies? Je bespreekt het zorgpla altijd met de zorgvrager zodat: de zorgvrager weet wat er allemaal gaat gebeure; de zorgvrager ka zegge of hij de doele zivol e haalbaar vidt. Je bespreekt het zorgpla altijd met adere disciplies. Dat bevordert de samehag va alle verleede zorg. Waeer er meerdere disciplies bij de samewerkig betrokke zij, moet duidelijk zij wie wat doet. Ook moete de activiteite va de zorgverleers op elkaar afgestemd worde, om overlap e tegestrijdighede i de zorg te voorkome. Met adere woorde: ee goede coördiatie va de zorg is omisbaar. Ook is heel belagrijk waéér behadelige of adere activiteite plaatsvide. Door alle zorgactiviteite goed op elkaar aa te late sluite, waarborg je ee goede voortgag of cotiuïteit va de zorg. Werkproces 2 Biedt persoolijke verzorgig e observeert gezodheid e welbevide Lichamelijke verzorgig 23 Hoe ku je de basiszorg plae bie de mogelijkhede? De plaig moet systematisch zij. Er diee garaties gebode te worde voor de cotiuïteit va zorg. De kwaliteit va de zorg moet bevorderd worde. De zorg moet zichtbaar, overdraagbaar e bespreekbaar zij.
Niveau 3 oder de kie Aeke Ormel, Ak va de Wiel Niveau 3 oder de kie is ee omisbaar aslagwerk voor alle studete die de opleidig tot Verzorgede volge. I dit boek is alle theorie voor de complete opleidig tot Verzorgede samegevat. De ihoud is volledig geactualiseerd e afgestemd op de competetiegerichte kwalificatiestructuur. De theorie is georded rodom kertake e werkprocesse. Niveau 3 oder de kie ka aast elke leermethode gebruikt worde. Zeker u zelfstadig werke e lere steeds belagrijker wordt, is dit boek ook ee hadig hulpmiddel bij het gericht zoeke aar iformatie. Op www.u-zorg.l staa ruim 500 oefevrage é 500 toetsvrage, waarmee je de geleerde stof zelfstadig kut oefee e toetse. Hadig als aslagwerk i de beroepspraktijk Visuele odersteuig door midmaps Eevoudig taalgebruik Odersteut zelfstadig lere Bregt samehag e structuur i de leerstof Bevat allee stadaardkeis Geschikt voor competetiegerichte oderwijsprogramma s Methodeoafhakelijk Volledig herziee editie www.oordhoffuitgevers.l ISBN 978-90-01-82909 -4 9 789001 829094