Projectwijzer Healthy Ageing OPLEIDING : 1 e leerjaar VP/VZ LEERWEG : BOL SCHOOLJAAR : 2015-2016 NAAM STUDENT : GROEP : STUDIELOOPBAANBEGELEIDER :
Inhoudsopgave blz. Inleiding 3 Healthy Ageing 1: Levensles 4 1a: De oudere 5 1b: De activiteit 1c: De publicatie 1d: De inzending 6 1e: Het weblog Healthy Ageing 2: Buddyproject 7 2a: Informele zorg 2b: De organisatie 2c: De hulpvrager 8 2d: Het weblog 2e: De evaluatie / reflectie 9 Healthy Ageing 3: Positiebepaling (GPS) 10 Healthy Ageing 4: Oriëntatie op de zorg 11 Healthy Ageing: Tot slot 12 Bijlagen Bijlage 1: Bijlage 2: Bijlage 3: Bijlage 4: Weblog Gedragsregels Healthy Ageing Individueel afsprakenformulier Buddyproject Evaluatieformulier Buddyproject 2
Inleiding De Nederlander wordt gemiddeld steeds ouder. Maar een stijgende levensverwachting betekent niet automatisch ook meer gezonde levensjaren. Om ervoor te zorgen dat die extra levensjaren ook in goede gezondheid doorgebracht kunnen worden, hebben veel kennisinstellingen in Noord-Nederland (RUG, UMCG, Hanzehogeschool, ROC s) de handen in elkaar geslagen: het Healthy Ageing Network Noord-Nederland (HANNN). Samen werken ze aan het ontwikkelen van meer kennis over Healthy Ageing: gezond en actief ouder worden. JIJ gaat daar ook aan meewerken! Gezond ouder worden duurt een leven lang en begint al bij de bevruchting: ouders die hun genen doorgeven en dus ook hun eventuele risico s en kansen voor een gezonde levensloop of het ontstaan van ziekte later in het leven. Levensstijl, voedingspatroon en omgevingsfactoren beïnvloeden de ontwikkeling van gezondheid. Maar over de invloed van deze factoren en hoe ze zich tot elkaar verhouden, is nieuwe kennis nodig. Daarbij gaat het om antwoord vinden op vragen als: Hoe kunnen we de gevolgen van chronische ziekten voorkomen? Hoe kunnen we het welbevinden en welzijn van ouderen verhogen? Hoe kunnen we tot op hoge leeftijd naar tevredenheid participeren in de samenleving en op de arbeidsmarkt? Wat ga JIJ doen aan Healthy Ageing? Het project Healthy Ageing bestaat uit vier activiteiten die je in de loop van het eerste jaar gaat doen: Levensles, Buddyproject, Positiebepaling (GPS) en Oriëntatie op de zorg. Door dit project kom je in contact met ouderen, ontdek je wat ouderen bezig houdt, wat zij nodig hebben en krijg je een goed beeld van de ouderenzorg. Deze leerwijzer geeft meer informatie over het project Healthy Ageing en de activiteiten waaraan jij gaat deelnemen. Bij alle activiteiten staat zelfstandig (samen)werken voorop. Er is steeds begeleiding, maar niet per aparte groep of op elk moment. Wel is er tijdens de Healthy Ageing lesuren op dinsdagochtend (studenten verpleegkunde) of woensdagochtend (studenten verzorgende-ig) altijd een docent telefonisch bereikbaar voor dringende vragen. Je kunt naar het nummer van school bellen (050-3688300) en vragen naar de Healthy Ageing docent van je opleiding. 3
Healthy Ageing 1: Levensles Levensles is de eerste activiteit van Healthy Ageing. Het Noorderpoort wordt regelmatig door het wijkcentrum, het dorpshuis bij jou uit de buurt gevraagd om activiteiten te ontwikkelen voor ouderen. Het probleem is dat het Noorderpoort geen goed zicht heeft op de ouderen. Wie zijn het? Hoe veel zijn het er? Wat houdt hen bezig? Waar hebben ze behoefte aan? Allemaal vragen die eerst beantwoord moeten worden om op basis daarvan een activiteit te bedenken. En dat ga jij voor het Noorderpoort doen. Dat doe je niet alleen. Alle studenten worden in groepjes ingedeeld en gezamenlijk lossen jullie dit op. De groepsindeling gaat per klas (a,b c,d e,g en h,s). Elke groepje bestaat uit 5 à 6 studenten. Samen werken betekent taken verdelen, betekent afspraken maken, betekent dat je mede verantwoordelijk bent voor de gehele groep en betekent ook dat je elkaar aanspreekt als iemand zich niet aan de afspraken houdt. Maar vooral betekent het dat jullie gezamenlijk ergens voor staan. Een gedeelde ervaring en natuurlijk het liefst een succesverhaal. Nadat jullie informatie over de doelgroep hebben verzameld ga je een activiteit bedenken. Niet alleen bedenken maar deze activiteit ook zo op papier zetten dat het uitgevoerd kan worden. Daar komt best wel wat bij kijken, maar als je het samen doet komt dat wel goed. Wanneer het plan klaar is moet het natuurlijk nog onder de aandacht worden gebracht van de ouderen. Want een plan bedenken is leuk, maar als er geen belangstelling voor is, heeft het weinig zin. Jullie gaan dus je plan verkopen, op de markt zetten zoals dat zo mooi heet. Hoe je dat doet mag je zelf weten. 4
1a. De oudere Wat ouderen op dit moment bezig houdt leer je niet uit boeken. Dat betekent dat je op pad moet. Ga het dorp in, ga de wijk in en benader ouderen. Dit kunnen ouderen zijn die je kent (denk aan overgrootouders of opa s en oma s of ouderen uit je straat of dorp)) maar het kunnen ook volstrekt onbekende ouderen zijn. Je zou langs kunnen gaan bij een ouderenvereniging, een wijkcentrum tijdens een koffieochtend voor ouderen of een briefje kunnen hangen op het prikbord van de plaatselijke supermarkt. Neem interviews af, probeer helder te krijgen wat het betekent om oudere te zijn in deze maatschappij. Vraag waar ze graag zouden willen doen. Vraag wat ze missen in het huidige aanbod. Of vraag waarom ze geen gebruik maken van dat aanbod. Kijk ook wat er al aan activiteiten wordt aangeboden. Je wilt tenslotte een activiteit ontwerpen die ook uitgevoerd kan worden. Wie weet wordt het een succes en kan het Noorderpoort dit vaker doen. 1b: De activiteit Op basis van al dat voorwerk bedenkt elke groep een activiteit. Dat kan een actief programma zijn als excursies, sporten, zwemmen en ga zo maar door. Maar het kunnen ook zorgactiviteiten zijn als bijvoorbeeld verwenochtenden, het runnen van een boodschappencentrale, een bezoekcentrale voor eenzame ouderen, alles is mogelijk. Nadat jullie een activiteit hebben bedacht ga je uitzoeken hoe je dit moet realiseren. Wat heb je nodig voor je plan? Denk hierbij aan een geschikte ruimte, hoe veel het mag kosten, wie de activiteit gaat begeleiden, of er mensen getraind moeten worden en ga zo maar door. Dit leg je allemaal vast in een activiteitenplan. 1c: De publicatie Wanneer je klaar bent met het bedenken en vorm geven van de activiteit ga je dat onder de aandacht brengen van de doelgroep. Hier kun je verschillende manieren voor bedenken. Het kan op de bekende manier van een stuk in de krant, een activiteitenfolder of een flyer. Misschien huur je wel een geluidswagen die door het dorp of de wijk rijdt. Maar het kan ook via radio (reclamespot) of TV (documentaire). Maar denk ook aan nieuwe media als Facebook, Instagram, Twitter, Periscope, Snapchat en Pinterest. En dan zijn er vast nog veel meer mogelijkheden waar ik nog niet aan heb gedacht. De bedoeling is dat jullie training krijgen in hoe je op een zo mooi en uitnodigende manier een publicatie kunt maken. Tijdens de lessen Mediawijsheid is er in ieder geval aandacht voor bijvoorbeeld het werken met Publisher en voor het werken met Prezi. Maar zoals gezegd, jullie bepalen zelf op welke manier je de activiteit onder de aandacht wilt brengen. 5
1d: De inzending Niet alleen het Noorderpoort maar ook het Alfa-college en ROC Menso Alting doen mee aan het project Healthy Ageing. Ook het stagebureau Netwerk ZON is erg betrokken bij het hele gebeuren. Uit alle publicaties worden per sector en per locatie drie publicaties geselecteerd die of het best zijn, of het meest aanspreken of het beste idee hebben. Dat betekent voor Noorderpoort dat er drie geselecteerd worden uit VZ Groningen, drie uit VP Groningen en drie uit Winschoten. Al deze geselecteerde publicaties leggen we voor aan een jury van experts en ervaringsdeskundigen. Denk hierbij aan experts uit instellingen als Humanitas, Stiel, WIJ-Groningen, et cetera en de ervaringsdeskundigen zijn natuurlijk de ouderen zelf, bijvoorbeeld van Ouderenraad Groningen. Zij kiezen nu de in hun ogen drie beste publicaties. Welke prijzen daaraan gekoppeld zijn is op dit moment nog niet bekend. Hier krijgen jullie nog bericht over. Wat nog als idee leeft is om of alle of per sector/locatie of de geselecteerde publicaties te bundelen en die uit te brengen tijdens de week van de zorg. 1e: Het weblog Belangrijk is dat je bijhoudt wanneer je wat hebt gedaan. Dat doen we dit jaar in de vorm van een weblog. Per groep wordt een weblog gemaakt waarin iedere student bijhoudt wat en wanneer zij wat heeft gedaan. En dan gaat het om het bijhouden van alle acties. Dus ook de vergaderingen die je met je groepje hebt gehad, de interviews met ouderen enzovoort. Dankzij dit weblog weet jouw SLBE-er / coach waar je mee bezig bent en kan daar eventueel op terug komen met jou. Hoe je dit weblog moet maken en moet bijhouden krijg je te horen in de lessen Mediawijsheid. 6
Healthy Ageing 2: Buddyproject Vanaf periode 2, na Levensles, ga je personen die (nog) niet in aanmerking komen voor professionele zorg, maar wel geholpen zijn met wat extra ondersteuning, begeleiden bij activiteiten. Het is de bedoeling dat je voor een wat langere tijd een relatie aangaat en betekenisvol bent, zodat de zelfredzaamheid en het welbevinden worden vergroot. Je wordt dus voor een tijd buddy van een hulpvrager. Zo draag jij je steentje bij aan de participatiesamenleving, waarin we van elkaar verwachten zoveel mogelijk zelf of met steun van mensen in de directe omgeving ons leven vorm te geven, voordat professionals dit gaan overnemen. 2a: Informele zorg Met informele zorg wordt bedoeld dat je je belangeloos voor een ander inspant in de samenleving. Het Buddyproject is daarnaast bedoeld om je aan het begin van de opleiding kennis te laten maken met een aantal algemene aspecten uit je toekomstige beroepspraktijk. Hiervoor word je een dagdeel uit geroosterd op school. Het buddyproject heeft de volgende betekenis voor jou: Je maakt kennis met een vorm van zorg- en I of dienstverlenende beroepspraktijk; Je leert de leef- en belevingswereld van mensen met een hulpvraag kennen; Je ontdekt wat er komt kijken bij het aangaan en onderhouden van een min of meer professionele relatie; Je leert om te gaan met mensen die hulp nodig hebben en in te gaan op de hulpvraag; Je ontwikkelt alvast sociale en communicatieve vaardigheden; Je ontdekt je eigen sterke en minder sterke kanten binnen een praktijksituatie. Zo leg je een belangrijke basis voor een goede beroepshouding als verzorgende/verpleegkundige, waar je bij de eerste stage veel aan kunt hebben. 2b: De organisatie Vanaf 4 januari 2016 is er een dagdeel per week ingeroosterd voor het buddyproject. De activiteiten kun je uitvoeren tijdens het ingeroosterde dagdeel, maar je mag dit ook op een ander vrij dagdeel inplannen, mits het niet ten koste van de opleiding gaat. Wanneer je de activiteiten buiten schooltijd uitvoert, mag je dit compenseren met vrije tijd op het ingeroosterde dagdeel. Je mag ook in periode 3 en 4 nog activiteiten doen, maar dan word je niet meer een dagdeel uit geroosterd. In totaal moet je 30 uur ondersteuning bieden aan één of meerdere personen. Je wordt buddy van een zorgvrager van een klasgenoot van je. Net zoals jij zorgt voor een zorgvrager uit je eigen kennissen- of familiekring of eigen buurt voor een klasgenoot van jou. Je kunt ook activiteiten gezamenlijk opzetten voor elkaars zorgvrager. 7
2c: De hulpvrager Gedurende Levensles kijk je in eigen kring (buurt, kennissen of familie) of er iemand is die én zorg nodig heeft én geschikt is om gekoppeld te worden aan een buddy, een klasgenoot van je. Denk hierbij aan (over)grootouders, ooms en tantes maar ook je buurvrouw of iemand die je hebt leren kennen tijdens Levensles. Overleg eventueel met je Healthy Ageing begeleider, je coach of je SLB-er of iemand geschikt is. Wanneer je een geschikt iemand hebt gevonden ga je vragen of diegene wel geholpen wil worden en waar er behoefte aan is. Dat kan variëren van zo nu en dan gezelschap krijgen, samen boodschappen doen, een uitje maken, samen koken en/of eten en ga zo maar door. Het gaat hierbij duidelijk om informele zorg, dus geen taken als iemand wassen, medicijnen verstrekken of verband verwisselen. Helpen met bijvoorbeeld steunkousen mag natuurlijk weer wel. Zoals je leest gaat het vooral om zorgvragers die tot de doelgroep ouderen behoren. Wanneer je echter iemand kent die net moeder/vader is geworden en ondersteuning behoeft of iemand kent met een (licht) verstandelijke beperking die ondersteuning kan gebruiken mag dat ook. Overleg dit wel even met het Noorderpoort. In december ga je in de klas jouw hulpvrager koppelen aan een klasgenoot en omgekeerd. Zo vorm je eigenlijk duo s van klasgenoten en hun hulpvragers. Eventueel kan het ook als trio, dus met zijn drieën. Je gaat gezamenlijk bij de hulpvragers op bezoek. Samen breng je in kaart waar de zorgvraag uit bestaat en wat de wensen en mogelijkheden zijn. Ook probeer je alvast afspraken te maken over bijvoorbeeld welke dag(del)en je langs kunt komen om welke activiteiten uit te voeren. Van al deze afspraken maak je een afsprakenformulier welke door zowel de hulpvrager als de hulpverlener wordt ondertekent. Dit is het zorgcontract (zie bijlage 3). Het afsprakenformulier stop je als bewijs in je portfolio. 2d: Het weblog Tijdens het uitvoeren van het buddy project doe je allerlei leerzame, leuke en (mogelijk) minder leuke ervaringen op. Om voor jezelf en je SLB er je ontwikkeling en leerervaringen inzichtelijk te maken, houd je dus een weblog bij (bijlage 1). Het doel van het bijhouden is dat je leert reflecteren op je eigen ervaringen en handelen. Onderstaande weblogvragen kunnen je hierbij helpen: Hoe ging het? Wat vind je leuk en wat vind je minder leuk of vervelend? Wat heb je gedaan of ben je tegengekomen wat je op school ook geleerd hebt? Voorbeeld 1: Ik heb vandaag boodschappen gedaan voor een mevrouw met MS. Dit ziektebeeld hebben we behandeld in een hoorcollege. 8
Voorbeeld 2: Feedback is op school behandeld. Dit heb ik vandaag toegepast bij een man die veel rookt. Ik heb eerst verteld dat ik erge last had van de rook i.v.m. mijn astma en toen gevraagd of hij in mijn nabijheid niet wou roken. Hij zou er rekening mee houden. Wat waren jouw sterke punten? Waar wil je de volgende keer op letten / aandacht aan besteden / anders doen? Welke hulp / advies heb je hierbij nodig? Wie kun je dat vragen? 2e: De evaluatie / reflectie Als je enkele weken bezig bent geweest als buddy, dan krijg je wel een idee wat goed en minder goed gaat. Om daar nog beter achter te komen, voer je een evaluatiegesprek met de hulpontvanger (bijlage 4). Lees je weblog nog eens goed door en denk na over je ervaringen als buddy. Voer zo mogelijk een gesprek met je begeleider en/of je medestudent. Beantwoord dan de volgende evaluatievragen: Welke activiteiten heb jij gedaan? Waar heb je het meeste van geleerd? Wat heet het Buddyproject je opgeleverd? Ben je de afspraken die je destijds hebt gemaakt nagekomen? Heb je je actie ingezet? Was je er altijd en op tijd? Deed je de afgesproken activiteit en nam je initiatief? Hoe ben je omgegaan met onderstaande aspecten van de beroepshouding van de verzorgende/verpleegkundige? o Contacten leggen o Gesprekken voeren o Omgaan met emoties o Luisteren/observeren o Het tonen van respect o Samenwerken met hulpvrager/mantelzorger/collega s Heb je zelf een idee wat je sterke punten zijn en wat je verbeterpunten zijn? Hiervan maak je een evaluatieverslag. Voeg je verslag samen met het door de hulpontvanger ingevulde evaluatieformulier toe aan je portfolio als bewijs. 9
Healthy Ageing 3: Positiebepaling (GPS) Het idee leeft om in april/mei de zelfpresentatie te plannen. Dat is dan de afsluiting van het buddyproject en de start van het bpv-voorbereidingstraject. 3a: Jezelf presenteren In deze fase wordt aan jou gevraagd om jezelf te presenteren. Dit kan op verschillende manieren en in verschillende vormen. Je hebt nu een aantal weken aan den lijve ondervonden wat informele zorg inhoudt. Inmiddels weet of je op de goede plek zit. En dan gaat het er om of je het werk leuk vindt, het werk bij je past en de opleiding ook. Ook heb je nu meer duidelijkheid over wat je kwaliteiten zijn en wat er nog aan verbeterpunten liggen. Dit mag je aan ons laten zien. En met ons bedoel ik de klas en je SLB-er en/of coach. 3b: GPS Een GPS (TomTom) is een mooi systeem dat je brengt waar je wilt zijn. Daarvoor is het echter wel belangrijkom te weten waar je bent en waar je naar toe wilt. Dit gebeurt altijd op basis van coördinaten. Wij vragen jou nu om de volgende coördinaten in te voeren in het GPS-systeem. Wie ben ik (waar sta ik op dit moment); Wat kan ik (dit heb ik gedaan); Wat wil ik (en wat wil ik juist niet); Wat ga ik doen (ik zit op de juiste plek!). Hoe jij je zelf presenteert mag je zelf weten. Je kunt hierbij denken aan een Prezi, een Powerpoint, een korte film, een gedicht, een verhaal, een item op you-tube of Instagram, een Infographic, et cetera. Houd wel voor ogen dat het vooral om de inhoud gaat en dat de presentatie moet laten zien wie je bent en wat je kunt. Wanneer je dat mooi weet te verpakken is dat alleen maar meegenomen. 10
Healthy Ageing 4: Oriëntatie op de zorg De laatste Healthy Ageing activiteit is de oriëntatie op de zorg. Dit is een onderdeel van de stagevoorbereiding. 11
Healthy Ageing: Tot slot Je bent in het eerste jaar nu op verschillende manieren in aanraking gekomen met (een groot deel van) de doelgroep, namelijk ouderen / zorgvragers. Je hebt ervaring opgebouwd en je bent er achter gekomen of dit het werk is wat je in de toekomst wilt gaan doen en of dit de opleiding is die bij je past. Het is vast niet altijd gemakkelijk geweest en waarschijnlijk bij vlagen zelfs spannen en frustrerend. Toch hoop ik dat de positieve ervaringen voorop staan en dat je nu klaar bent om volgend jaar met een gerust hart te kunnen beginnen aan het tweede jaar van je opleiding met daarin 20 weken stage. Heb vertrouwen en geloof in je zelf. Wees niet bant om te vragen en als allerbelangrijkst, geniet waar je mee bezig bent! 12
Bijlagen Bijlage 1. Bijlage 2. Bijlage 3. Bijlage 4. Weblog Healthy Ageing Gedragsregels Healthy Ageing Individueel afsprakenformulier Buddyproject Evaluatieformulier Buddyproject 13
Bijlage 1. Weblog Healthy Ageing Hoe het weblog er uit komt te zien en hoe je dit bij moet houden is nog in ontwikkeling en krijg je in het begin van het studiejaar aangeleverd. 14
Bijlage 2. Gedragsregels Healthy Ageing o Kom op tijd, want er wordt op je gerekend! Houd je dus aan de werktijden zoals afgesproken op je individuele afsprakenformulier. o In geval van verhindering of ziekte dit graag tijdig doorgeven. o Bejegening: altijd formeel en beleefd blijven, aanspreken met u en meneer/mevrouw. o Over zaken die de privacy raken ben je geheimhouding schuldig aan iedereen die niet met de zorg- en dienstverlening te maken heeft. o Er mogen geen geld of cadeaus aangenomen worden. o Mobiele telefoon alleen in de pauze gebruiken. o Speciale werkkleding is in principe niet nodig. Wel verwachten we dat je er schoon en verzorgd uitziet en dat je kleding het lichaam ruim en voldoende bedekt. o Houd je aan de gemaakte afspraken. Je bent verantwoordelijk voor je eigen handelen. 15
Bijlage 3. Individueel afsprakenformulier Begeleiden bij activiteiten Afsprakenformulier tussen student en de persoon die wordt begeleid (ontvanger). Na het invullen en de ondertekening bewaart de student deze afsprakenlijst in zijn portfolio en krijgt de ontvanger van de begeleiding een kopie. Door dit formulier te ondertekenen conformeren de deelnemers zich aan de gemaakte afspraken. Naam ontvanger : Adres : Telefoonnummer : Naam student : Telefoonnummer : Mailadres : Periode vrijwilligerswerk van : t/m Werktijden : Activiteiten (wat ga je doen) : Absentie en wijzigingen in afspraken worden vroegtijdig aan ondertekenaars doorgegeven. Handtekening ontvanger : Handtekening student Noorderpoort: 16
Bijlage 4. Evaluatieformulier Begeleiden bij activiteiten Naam ontvanger: Naam student: Datum: Wat is uw indruk van de student? Noem de sterke punten en verbeterpunten m.b.t.: a. Afspraken maken en nakomen? b. Aanwezigheid? c. Actieve houding / inzet / initiatief? d. Sociale en communicatieve vaardigheden (contact leggen, gesprekken voeren, luisteren/observeren, respect tonen)? e. Samenwerken met hulpvrager / mantelzorger / anderen? Overige opmerkingen en/of tips m.b.t. de student en zijn/haar functioneren: Handtekening ontvanger: 17