Resultaten Vacaturescan Regio Zuidoost

Resultaten Vacaturescan Regio Zuidoost Amsterdam, april 2004 drs S. J. van Duijn

167/april 2004 DIJK12 Beleidsonderzoek Adelaarsweg 11 1021 BM AMSTERDAM Tel.: 020-6373623 Fax: 020-6362645 info@dijk12.nl www.dijk12.nl

Voorwoord Namens het regioteam Zuidoost heeft DIJK12 Beleidsonderzoek in opdracht van Stichting Arbeidsmarkt en Opleiding in de Metalektro (A+O) een vacaturescan uitgevoerd. Met deze vacaturescan beoogt het regioteam op structurele basis meer inzicht te krijgen in de personeelsbehoefte van metalektrobedrijven in de regio. De resultaten van de vacaturescan dienen als basis voor initiatieven ter ondersteuning van metalektrobedrijven in de regio bij het ontwikkelen van een structureel arbeidsmarktbeleid. Hierbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan projecten in de sfeer van opleiding, bijscholing, werving, personeelsvoorziening en promotie. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in de periode februari - maart 2004. Het onderzoek is uitgevoerd door middel van een schriftelijke vragenlijst onder metalektrobedrijven in de regio Zuidoost. Het onderzoek is vanuit A+O begeleid door Lau van den Bos (projectleider regioteam Zuidoost) en is uitgevoerd door Sander van Duijn (onderzoeker) en Bart van Bruggen (projectleider) van DIJK12 Beleidsonderzoek.

Inhoudsopgave Pagina 1 Inleiding 7 1.1 Achtergrond en doelstelling vacaturescan 7 1.2 Opzet en uitvoering vacaturescan 7 1.3 Leeswijzer 10 2 Kenmerken bedrijven 11 2.1 Bedrijven naar deelgebied 11 2.2 Sectoren en omvang van bedrijven 11 2.3 Aantal werknemers 12 3 Vacatures 15 3.1 Verwachting vacatures 15 3.2 Aantal verwachte vacatures 16 3.3 Algemene kenmerken verwachte vacatures 17 3.4 Vacatures en kenmerken naar beroepenclusters 20 3.5 Vacatures en kenmerken naar functies/beroepen 25 4 Regionale initiatieven en activiteiten rond personeelsvoorziening 31 4.1 Collegiaal in- en uitlenen van personeel 31 4.2 Bevorderen instroom van jongeren 33 Bijlagen 1 Resultaten deelgebied Noordoost Brabant 37 2 Resultaten deelgebied Zuidoost Brabant 43 3 Resultaten deelgebied Noord en Midden Limburg 51 4 Resultaten deelgebied Zuid Limburg 59

1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt beknopt ingegaan op de achtergrond en doelstelling van het onderzoek, alsmede de opzet en uitvoering van het onderzoek. 1.1 Achtergrond en doelstelling vacaturescan Stichting Arbeidsmarkt en Opleiding in de Metalektro (A+O) kent een zestal regioteams, waarin vertegenwoordigers van de (regionale) sociale partners zijn vertegenwoordigd. De regioteams richten zich op de regionalisering van het arbeidsmarktbeleid in de Metalektro. Met de vacaturescan beoogt het regioteam structureel meer zicht te krijgen op de regionale arbeidsmarkt in het algemeen en de personeelsbehoefte en knelpunten bij metalektrobedrijven in het bijzonder. Hierbij gaat het vooral om inzicht in aantallen vacatures, het gevraagde opleidingsniveau en de vervulbaarheid van vacatures. Het regioteam vindt het hierbij van belang dat specifiek inzicht wordt verkregen in de personeelsbehoefte en knelpunten in de verschillende deelgebieden van de regio. Regio Zuidoost kent de volgende vier deelgebieden: Noordoost Brabant; Zuidoost Brabant; Noord en Midden Limburg; Zuid Limburg. De opzet is om de vacaturescan periodiek uit te voeren, zodat structureel inzichten kunnen worden verworven. Het regioteam beoogt op basis van de resultaten van de vacaturescan bedrijven ondersteuning te kunnen bieden bij hun personeelsvoorziening en het ontwikkelen van een structureel arbeidsmarktbeleid, bijvoorbeeld door projecten in de sfeer van opleiding, bijscholing, werving en promotie. In dit rapport worden de resultaten gepresenteerd van de eerste meting van de vacaturescan in de regio Zuidoost. 1.2 Opzet en uitvoering vacaturescan De vacaturescan bestaat uit een korte schriftelijke vragenlijst die is uitgezet onder metalektrobedrijven in de regio. De vacaturescan kent de volgende uitgangspunten. De vacaturescan is met name gericht op vacatures die op termijn gaan ontstaan. Aangezien het regioteam moeilijk een rol kan spelen in het kader van vacatures die momenteel spelen, is de focus gelegd op de vacatures die op enige termijn worden verwacht. In de vragenlijst is derhalve gevraagd naar vacatures die over drie tot zes maanden worden verwacht en vacatures die over zes tot twaalf maanden worden verwacht. De vacaturescan richt zich uitsluitend op vacatures voor technis che beroepen, waaronder ook (meewerkend) leidinggevenden met een technische functie. DIJK12 Beleidsonderzoek Zuidoost - april 2004 7

Verder is onderscheid gemaakt naar technische functies van VMBO-niveau t/m HBOniveau. Vacatures voor functies op WO-niveau zijn dus (vooralsnog) buiten beschouwing gelaten. In de vragenlijst werd onder meer gevraagd naar enkele bedrijfskenmerken (sector, omvang) en of bedrijven op termijn vacatures verwachten. Vervolgens konden bedrijven voor verschillende technische functies aangeven hoeveel vacatures zij verwachten en de kenmerken van deze vacatures (gewenste opleidingsniveau, verwachte oorzaak en vervulbaarheid). De functies zijn onderverdeeld naar een zevental beroepenclusters. Additief zijn enkele vragen opgenomen over de mening van bedrijven en het belang dat zij hechten aan (mogelijke) branchegerichte initiatieven van het regioteam. In dit kader is een aantal vragen opgenomen met betrekking tot het collegiaal in- en uitlenen van personeel en de instroom van jongeren in de branche. Selectie en benadering bedrijven Om de respons te stimuleren zijn de bedrijven zijn getrapt benaderd voor deelname aan de vacaturescan. Allereerst is een aankondigingbrief van het regioteam aan alle bedrijven in de regio verstuurd. In deze brief werd kort het doel en de werkwijze van de vacaturescan uitgelegd. De brief is verstuurd aan het hoofd P&O. Vervolgens zijn de bedrijven door DIJK12 telefonisch benaderd met de vraag of zij aan de vacaturescan wilden meewerken. De bedrijven die dit wilden, is vervolgens een schriftelijke vragenlijst gestuurd. Ten behoeve van de vacaturescan heeft A+O een bestand aangeleverd van metalektrobedrijven in de regio Zuidoost. Dit bestand bevatte in totaal 266 bedrijven, waarvan uiteindelijk 232 bedrijven telefonisch zijn benaderd. 1 De telefonische benadering heeft plaatsgevonden van 10 februari t/m 16 februari 2004. Bedrijven die mee wilden werken aan de vacaturescan, konden de vragenlijst in eerste instantie voor 30 februari retourneren. Na een rappelbrief is deze datum verschoven naar 20 maart. Tabel 1 geeft de respons van de telefonische benadering weer. 1 Regio Zuidoost telt in totaal 266 metalektrobedrijven. Een deel van deze bedrijven staat dubbel in het bestand. Vaak betreft het een hoofdvestiging met meerdere nevenvestigingen. Bij deze bedrijven is vaak één afdeling P&O verantwoordelijk voor alle vestigingen (hoofd en neven). De P&O-functionarissen van deze bedrijven zijn één keer benaderd. Verder had een deel van de aangeleverde bedrijven geen of een onjuist telefoonnummer. Uiteindelijk zijn derhalve 232 bedrijven benaderd. 8 DIJK12 Beleidsonderzoek - Zuidoost - april 2004

Tabel 1 Respons telefonische benadering Benaderingen Aantal % Aantal bruto benaderingen 266 n.v.t Bedrijfsgegevens onjuist (bestandsvervuiling) dubbel in bestand: P&O voor meerdere vestigingen onjuist telefoonnummer 6 28 n.v.t Netto benaderingen 232 100% Respons en non-respons Respons 176 76% Non-respons 56 24% Reden non-respons geen zin/geen tijd niet bereikbaar gedurende veldwerkperiode weigering principieel verwacht geen vacatures ziet het nut niet in van vacaturescan anders 16 3 17 1 7 12 7% 1% 7% 0% 3% 5% Het totale bedrijvenbestand telde 266 bedrijven. Een klein deel van deze bedrijven heeft voor meerdere (neven)vestigingen één P&O-afdeling (dubbel in bestand). Deze bedrijven zijn een maal benaderd. Verder was het telefoonnummer van een aantal bedrijven onjuist of onbekend. In totaal zijn hierdoor uiteindelijk 232 bedrijven telefonisch benaderd. Van deze bedrijven hebben 176 bedrijven (76%) aangeven aan de vacaturescan te willen meewerken. Deze bedrijven is een vragenlijst toegestuurd. Ruim een kwart wilde niet meewerken. De belangrijkste redenen hiervoor zijn: geen zin/geen tijd en weigering principieel. Om de respons te stimuleren is aan 31 bedrijven, die niet telefonisch konden worden benaderd, omdat zij geen/foutief telefoonnummer hadden of niet bereikbaar waren gedurende de veldwerkperiode, alsnog een vacaturescan gestuurd. In totaal is dus naar 207 bedrijven een vragenlijst gestuurd. Tabel 2 geeft de respons op de schriftelijke benadering weer. Tabel 2 Respons schriftelijke benadering Aantal % Vragenlijst opgestuurd 207 100% Vragenlijst teruggestuurd 146 71% Van de 207 bedrijven die een vragenlijst is gestuurd, hebben uiteindelijk 146 bedrijven (71%) de vragenlijst ingevuld en geretourneerd. Vergelijking van de respons tussen de verschillende deelgebieden wijst uit dat Noordoost Brabant het hoogste responspercentage heeft (75%) en Zuid Limburg het laagste (62%). In totaal zijn 260 bedrijven benaderd (telefonisch en/of schriftelijk) voor deelname. Uiteindelijk hebben 146 van de 260 bedrijven aan de vacaturescan meegewerkt. Dit betekend een netto eindrespons van 56%. DIJK12 Beleidsonderzoek Zuidoost - april 2004 9

1.3 Leeswijzer Dit rapport laat zich als volgt lezen. In hoofdstuk 2 worden enkele kenmerken van de responderende bedrijven gepresenteerd (sectoren, bedrijfsgrootte, e.d.). Hoofdstuk 3 gaat in op de verwachte vacatures, aantallen en kenmerken als opleidingsniveau, vervulbaarheid en oorzaak (vervanging/uitbreiding). In dit hoofdstuk wordt eerst ingegaan op de vacatures in zijn totaliteit. Vervolgens wordt nader ingegaan op verschillen tussen beroepenclusters en functies. Hoofdstuk 4 gaat in op de mening en belangstelling van bedrijven ten opzichte van mogelijke branchegerichte activiteiten van het regioteam omtrent personeelsvoorziening. In de bijlagen worden de resultaten gepresenteerd met betrekking tot de vier onderscheiden deelgebieden van de regio Zuidoost. Indien zich tussen deelgebieden belangrijke verschillen voordoen, worden deze in het rapport weergegeven. Verder dient het volgende te worden opgemerkt: De resultaten in dit rapport hebben uitsluitend betrekking op de responderende 146 bedrijven en niet op alle metalektrobedrijven in de regio. Wel kunnen de resultaten als indicatief worden beschouwd voor het totaal. In totaal hebben 146 bedrijven de vragenlijst geretourneerd. Vier bedrijven hebben echter na de gestelde deadline gerespondeerd. Derhalve zijn de analyses gebaseerd op 142 bedrijven. Het aantal bedrijven per deelgebied loopt sterk uiteen, derhalve moeten vergelijkingen tussen de verschillende deelgebieden als indicatief worden beschouwd. Door afrondingen tellen percentages in tabellen en figuren soms niet op tot 100%. 10 DIJK12 Beleidsonderzoek - Zuidoost - april 2004

2 Kenmerken bedrijven In dit hoofdstuk wordt beknopt ingegaan op enkele kenmerken van de responderende bedrijven, zoals het deelgebied, sectoren, bedrijfsgrootte en het aantal (technische) werknemers. 2.1 Bedrijven naar deelgebied In tabel 3 wordt de verdeling van het totaal aantal bedrijven (142) naar deelgebied weergegeven. Tabel 3 Bedrijven naar deelgebied. Deelgebied Noordoost Brabant 38 27% Zuidoost Brabant 54 38% Noord en Midden Limburg 34 24% Zuid Limburg 16 11% Totaal 142 100% De grootste gedeelte van de bedrijven (38%) bevindt zich in Zuidoost Brabant. Deelgebied Zuid Limburg heeft het minste aantal bedrijven (11%). 2.2 Sectoren en omvang van bedrijven Tabel 4 geeft de verdeling weer van de 142 bedrijven naar sectoren binnen de Metalektro. Bedrijven konden meerdere sectoren aangeven, waardoor het totaal niet optelt tot 100%. Tabel 4 Bedrijven naar sectoren Sectoren Aantal % Basismetaal 14 10% Constructiebouw* 9 6% Metaalproductenindustrie 60 42% Machine-industrie en apparatenbouw* 35 25% Elektrotechnische industrie 20 14% Overige industrie 4 3% Onbekend 2 1% * inclusief (specialistische) onderhoudservices en reparatiebedrijven. DIJK12 Beleidsonderzoek Zuidoost - april 2004 11

De meeste bedrijven behoren tot de metaalproductenindustrie (42%) en de machine-industrie en apparatenbouw (25%). Er zijn enige verschillen in de verdeling van sectoren tussen de deelgebieden. Bijvoorbeeld in Zuid Limburg is het grootste gedeelte van de bedrijven actief in de constructiebouw en zijn relatief weinig bedrijven actief in de machine-industrie en apparatenbouw. Tabel 5 geeft een overzicht van de omvang van de bedrijven op basis van het aantal werknemers. Tabel 5 Bedrijfsomvang Grootteklasse Aantal % < 50 werknemers 26 18% 50 100 werknemers 47 33% 100 250 werknemers 46 32% 250 500 werknemers 14 10% > 500 werknemers 7 5% Onbekend 2 1% Totaal 142 100% De meeste bedrijven hebben tussen 50 en 250 werknemers in dienst (65%). 18% van de bedrijven heeft minder dan vijftig werknemers in dienst. In totaal heeft 15% van de bedrijven meer dan 250 werknemers in dienst. In Zuidoost Brabant hebben naar verhouding veel bedrijven 50 tot 100 werknemers in dienst (43%). In Zuid Limburg hebben, naar verhouding, veel bedrijven minder dan 50 werknemers in dienst (31%), maar ook meer dan 500 werknemers in dienst (13%). 2.2 Aantal werknemers De bedrijven hebben gezamenlijk 22.446 werknemers in dienst. Dat betekent een gemiddelde van 160 werknemers per bedrijf. In tabel 6 staat het gemiddelde aantal werknemers per bedrijf naar deelgebied vermeld. Tabel 6 Gemiddeld aantal werknemers naar deelgebied Deelgebied Gemiddeld aantal werknemers Noordoost Brabant Zuidoost Brabant Noord en Midden Limburg Zuid Limburg Totaal 136 185 142 172 160 De deelgebieden Zuidoost Brabant en Zuid Limburg hebben het hoogste gemiddeld aantal werknemers. Hierbij dient te worden opgemerkt dat het gemiddeld aantal werknemers sterk beïnvloed is door een aantal (zeer) grote bedrijven in deze deelgebieden. 12 DIJK12 Beleidsonderzoek - Zuidoost - april 2004

De bedrijven is gevraagd of zij een globale schatting konden geven van het percentage werknemers dat een technische functie vervult. In tabel 7 worden deze resultaten weergegeven. Tabel 7 Percentage werknemers in technische functies bij bedrijven Percentage technische werknemers < 10% 4 3% 10 20% 8 6% 20 30% 3 2% 30 40% 3 2% 40 50% 5 3% 50 60% 14 10% 60 70% 36 25% 70 80% 25 18% 80 90% 29 20% 90 100% 5 3% Weet niet 10 7% Totaal 142 100% Het percentage technische werknemers loopt tussen de bedrijven redelijk uiteen. Naar verhouding heeft bij driekwart van de bedrijven (76%) meer dan de helft van de werknemers een technische functie. Op basis van het totaal aantal werknemers kan een schatting worden gegeven van het aantal technische werknemers dat bij de bedrijven werkzaam is. Dit aantal bedraagt naar schatting tussen 14.000 en 16.200. Dat betekent dat het gemiddelde percentage technische werknemers varieert van 62% tot 72%. DIJK12 Beleidsonderzoek Zuidoost - april 2004 13

14 DIJK12 Beleidsonderzoek - Zuidoost - april 2004

3 Vacatures In dit hoofdstuk wordt ingegaan op vacatures die bedrijven op termijn verwachten en de kenmerken van deze vacatures, waaronder het gewenste opleidingsniveau en de verwachte vervulbaarheid. In 3.1 wordt eerst ingegaan op bedrijven die vacatures verwachten. Vervolgens wordt in 3.2 het aantal verwachte vacatures weergegeven. In 3.3 wordt ingegaan op de algemene kenmerken van de verwachte vacatures. In 3.4 wordt ingegaan op vacatures en kenmerken naar beroepenclusters. Tenslotte worden in 3.5 vacatures en kenmerken naar functies/beroepen weergeven. 3.1 Verwachting vacatures Bedrijven is gevraagd of zij op termijn vacatures verwachten voor technische functies t/m HBOniveau. Hierbij is een onderscheid gemaakt naar vacatures over drie tot zes maanden en vacatures over zes tot twaalf maanden. In figuur 1 worden de resultaten weergegeven. Figuur 1 Verwachting vacatures voor technische functies t/m HBO-niveau Wel vacatures Geen vacatures Weet niet 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 49% 44% 38% 40% 22% 7% 3-6 maanden 6-12 maanden Van de bedrijven verwacht 44% vacatures over drie tot zes maanden. Het percentage bedrijven dat vacatures verwacht over zes tot twaalf maanden ligt wat lager (38%). Met name voor de wat langere termijn (zes tot twaalf maanden) lijkt het voor bedrijven wellicht lastiger in te schatten of te overzien of zij vacatures verwachten, gezien het feit dat 22% dit niet weet. In totaal verwachten 70 bedrijven (49%) vacatures over 3-6 maanden en/of 6-12 maanden. Figuur 2 geeft de verdeling van het aantal bedrijven dat vacatures over drie tot twaalf maanden verwacht naar deelgebied weer. DIJK12 Beleidsonderzoek Zuidoost - april 2004 15

Figuur 2 Bedrijven met vacatures naar deelgebied 60% 53% 47% 53% 44% 49% 40% 20% 0% Noordoost Brabant Zuidoost Brabant Noord en midden Limburg Zuid Limburg Totaal In de deelgebieden Noordoost Brabant en Noord en Midden Limburg verwachten naar verhouding de meeste bedrijven vacatures (53%). 3.2 Aantal verwachte vacatures In totaal verwachten de 70 bedrijven 677 vacatures, waarvan 390 over 3-6 maanden en 287 over 6-12 maanden. Dat is een gemiddelde van bijna tien vacatures per bedrijf. Hierbij dient te worden opgemerkt dat een aantal (grote) bedrijven naar verhouding veel vacatures verwacht en hierdoor een belangrijk deel van de vacatures voor rekening nemen. Vooral in Noord en Midden Limburg zijn het grote bedrijven die het gemiddelde aantal vacatures per bedrijf omhoog stuwen. Tabel 8 geeft de verdeling van vacatures over de verschillende deelgebieden weer. Tabel 8 Aantal vacatures naar deelgebied Deelgebieden Aantal vacatures % Gemiddeld aantal vacatures per bedrijf Noordoost Brabant 137 20% 7 Zuidoost Brabant 232 34% 9 Noord en Midden Limburg 262 39% 15 Zuid Limburg 46 7% 7 Totaal 677 100% 10 Noord en Midden Limburg en Zuidoost Brabant hebben het hoogste aantal verwachte vacatures, respectievelijk 262 en 232. In Zuid Limburg worden de minste vacatures verwacht. Hier zijn ook de minste bedrijven gevestigd (42). In Noord en Midden Limburg is het gemiddeld aantal vacatures per bedrijf aanzienlijk hoger dan in de andere deelgebieden. In tabel 9 wordt de verdeling van het totale aantal verwachte vacatures (677) naar bedrijfsomvang weergegeven. 16 DIJK12 Beleidsonderzoek - Zuidoost - april 2004

Tabel 9 Verwachte vacatures naar bedrijfsomvang Grootteklasse Aantal vacatures % < 50 werknemers 44 6% 50 100 werknemers 77 11% 100 250 werknemers 186 27% 250 500 werknemers 142 21% > 500 werknemers 228 34% Totaal 677 100% Uit de tabel blijkt dat bedrijven met tussen de 100 en 500 werknemers bijna de helft (48%) van de vacatures voor rekening nemen. Bedrijven met meer dan 500 werknemers nemen ruim eenderde (34%) van de vacatures voor rekening. 3.3 Algemene kenmerken verwachte vacatures Bedrijven is gevraagd naar een aantal kenmerken van de verwachte vacatures. Dit betrof de volgende kenmerken: gewenste opleidingsniveau (VMBO, MBO of HBO); verwachte oorzaak (vervanging, uitbreiding of een combinatie); verwachte vervulbaarheid (makkelijk, moeilijk). Hieronder worden deze kenmerken voor het totale aantal verwachte vacatures (677) weergegeven. Gewenste opleidingsniveau vacatures Figuur 3 geeft een overzicht van het gewenste opleidingsniveau van het totale aantal verwachte vacatures. Figuur 3 50% Indicatie gewenste opleidingsniveau verwachte vacatures 47% 40% 30% 20% 30% 22% 10% 0% VMBO-niveau MBO-niveau HBO-niveau Onbekend 2% DIJK12 Beleidsonderzoek Zuidoost - april 2004 17

Uit figuur 3 blijkt dat: Voor 318 van de verwachte vacatures VMBO-niveau wordt gevraagd (47%). Hierbij dient te worden opgemerkt dat een groot aandeel van de vacatures op VMBO-niveau wordt gevraagd bij enkele grote bedrijven. Voor 202 van de verwachte vacatures MBO-niveau wordt gevraagd (30%). Voor 146 van de verwachte vacatures HBO-niveau wordt gevraagd (22%). Figuur 4 geeft een indicatie van het gewenste opleidingsniveau naar deelgebied weer. Figuur 4 Indicatie gewenst opleidingsniveau naar deelgebied Noordoost Brabant Zuidoost Brabant Noord en midden Limburg Zuid Limburg 70% 63% 60% 50% 56% 53% 50% 40% 30% 20% 30% 17% 18% 24% 27% 20% 19% 15% 10% 0% 3% 4% 0% 1% vmbo mbo hbo onbekend In de deelgebieden Zuidoost Brabant en Noord en Midden Limburg verwacht men naar verhouding vooral vacatures op VMBO-niveau. In de deelgebieden Noordoost Brabant en Zuid Limburg verwacht men vooral vacatures op MBO-niveau. In Zuidoost Brabant verwacht men ook een redelijk aandeel vacatures op HBO-niveau. Verwachte oorzaak vacatures Figuur 5 geeft een overzicht van de verwachte oorzaak van het totale aantal verwachte vacatures. 18 DIJK12 Beleidsonderzoek - Zuidoost - april 2004

Figuur 5 60% 50% Indicatie verwachte oorzaak vacatures 50% 40% 30% 20% 19% 29% 10% 0% Vervanging Uitbreiding Beide Onbekend 3% Bijna eenvijfde van de verwachte vacatures (19%) heeft betrekking op vervanging van werknemers. Daarentegen heeft minder dan eenderde (29%) betrekking op uitbreiding van personeel. Voor de helft van de verwachte vacatures (50%) is zowel vervanging als uitbreiding de oorzaak. Onbekend is echter welk deel van deze vacatures betrekking heeft op vervanging en welk deel op uitbreiding. Voor 3% van de vacatures is geen reden opgegeven. In Noordoost Brabant is hoofdzakelijk uitbreiding de oorzaak van de verwachte vacatures (45%). In Zuid Limburg is hoofdzakelijk vervanging de oorzaak van de verwachte vacatures (48%). Verwachte vervulbaarheid vacatures Figuur 6 geeft een overzicht van de verwachte vervulbaarheid van het totale aantal verwachte vacatures. Figuur 6 60% 50% 40% Indicatie verwachte vervulbaarheid vacatures 52% 33% 30% 20% 10% 10% 5% 0% Makkelijk Niet makkelijk/ niet moeilijk Moeilijk Onbekend DIJK12 Beleidsonderzoek Zuidoost - april 2004 19

Een derde van de verwachte vacatures (33%) wordt door de bedrijven als moeilijk vervulbaar getypeerd. Daarentegen wordt 10% makkelijk vervulbaar verwacht en meer dan de helft (52%) wordt getypeerd als niet makkelijk, maar ook niet moeilijk vervulbaar. Figuur 7 geeft de vervulbaarheid van de verwachte vacatures naar deelgebied weer. Figuur 7 Vervulbaarheid naar deelgebied Noordoost Brabant Zuidoost Brabant Noord en midden Limburg Zuid Limburg 70% 60% 50% 40% 30% 30% 59% 52% 43% 38% 45% 36% 30% 20% 10% 14% 8% 5% 9% 4% 4% 6% 17% 0% makkelijk niet makkelijk/niet moeilijk moeilijk onbekend Uit figuur 8 blijkt dat met name in Noordoost Brabant de vacatures relatief vaak als moeilijk vervulbaar, getypeerd worden (45%). In Zuid Limburg worden de verwachte vacatures naar verhouding vaker als makkelijk vervulbaar getypeerd (30%). 3.4 Vacatures en kenmerken naar beroepenclusters In de vacaturescan is onderscheid gemaakt naar een zevental clusters van beroepen waarbinnen bedrijven konden aangeven voor welke functies/beroepen zij vacatures verwachten. Dit betreft de volgende zeven beroepenclusters: Verspaning; Constructie; Productietechniek, machinebediening; Machinebouw, samenbouw, installatie; Storing en onderhoud; Engineering, ontwerp, tekenen; Werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie, logistiek. In deze paragraaf worden resultaten weergeven op het niveau van beroepenclusters. Aangezien de aantallen vacatures binnen de sommige beroepenclusters klein zijn, kunnen nauwelijks enige uitspraken gedaan worden over verschillen tussen de deelgebieden. Bedrijven Tabel 10 geeft weer voor welke beroepenclusters bedrijven vacatures verwachten. In totaal gaat het om 70 bedrijven die vacatures verwachten over drie tot twaalf maanden. 20 DIJK12 Beleidsonderzoek - Zuidoost - april 2004

Bedrijven kunnen binnen meerdere beroepenclusters vacatures verwachten, waardoor het totaal optelt tot boven 100%. Tabel 10 Bedrijven met vacatures over 3-12 maanden naar beroepenclusters Beroepenclusters Verspaning 16 23% Constructie 18 26% Productietechniek, machinebediening 30 43% Machinebouw, samenbouw, installatie 16 23% Storing en onderhoud 15 21% Engineering, ontwerp, tekenen 33 47% Werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie, logistiek 24 34% Van de 70 bedrijven verwacht minder dan de helft vacatures binnen de beroepenclusters engineering, ontwerp, tekenen (47%) en productietechniek, machinebediening (43%). Ruim eenderde van de bedrijven (34%) verwacht vacatures binnen het cluster werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie, logistiek. Binnen het beroepencluster storing en onderhoud verwachten naar verhouding het minste aantal bedrijven vacatures (21%). Ook binnen de beroepenclusters verspaning en machinebouw, samenbouw, installatie worden naar verhouding minder vacatures verwacht (beide 23%). Tabel 11 geeft de verdeling van bedrijven met vacatures over de verschillende beroepenclusters naar deelgebied weer. Tabel 11 Bedrijven met vacatures over 3-12 maanden naar beroepenclusters en deelgebied Beroepenclusters Noordoost Brabant Zuidoost Brabant Noord en Midden Limburg Zuid Limburg Totaal Verspaning 20% 8% 24% 24% 23% Constructie 25% 32% 12% 14% 26% Productietechniek, machinebediening 45% 40% 24% 43% 43% Machinebouw, samenbouw, installatie 25% 32% 12% 14% 23% Storing en onderhoud 20% 28% 12% 29% 21% Engineering, ontwerp, tekenen 60% 32% 26% 57% 47% Werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie, logistiek 30% 40% 24% - 34% In Noord en Midden Limburg worden in veel beroepenclusters door relatief minder bedrijven vacatures verwacht. Hoewel in Noord en Midden Limburg wel de meeste vacatures worden verwacht, is dit opmerkelijk. Daarnaast verwachten in Zuidoost Brabant relatief weinig bedrijven vacatures in het beroepscluster verspaning en verwachten relatief veel bedrijven in Noordoost Brabant vacatures in het cluster engineering, ontwerp, tekenen. DIJK12 Beleidsonderzoek Zuidoost - april 2004 21

Verwachte vacatures en kenmerken In totaal verwachten de 70 bedrijven 677 vacatures. In onderstaande tabel wordt de verdeling weergegeven van het totale aantal verwachte vacatures (677) over de zeven beroepenclusters. Tabel 12 Verwachte vacatures naar beroepenclusters Beroepenclusters Aantal vacatures % Verspaning 48 7% Constructie 63 9% Productietechniek, machinebediening 279 41% Machinebouw, samenbouw, installatie 45 7% Storing en onderhoud 69 10% Engineering, ontwerp, tekenen 83 12% Werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie, logistiek 90 13% Totaal 677 100% Naar verhouding worden de meeste vacatures verwacht binnen de beroepenclusters: productietechniek en machinebediening (41%); werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie, logistiek (13%); engineering, ontwerp, tekenen (12%). Binnen de beroepsclusters machinebouw, samenbouw, installatie en verspaning wordt naar verhouding het minste aantal vacatures verwacht, beide 7%. Tabel 13 geeft het percentage verwachte vacatures per beroepencluster naar deelgebied weer. Tabel 13 Verwachte vacatures per beroepencluster naar deelgebied Beroepenclusters Noordoost Brabant Zuidoost Brabant Noord en Midden Limburg Zuid Limburg Totaal Zuidoost Verspaning 7% 5% 10% 7% 7% Constructie 8% 13% 6% 11% 9% Productietechniek, machinebediening 34% 38% 52% 20% 41% Machinebouw, samenbouw, installatie 8% 6% 2% 28% 7% Storing en onderhoud 20% 9% 5% 20% 10% Engineering, ontwerp, tekenen 15% 9% 13% 15% 12% Werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie, logistiek 9% 20% 12% - 13% Totaal 100 100% 100% 100% 100% Noord en Midden Limburg worden relatief veel vacatures verwacht in het cluster productie techniek, machinebediening. Zuid Limburg en Noordoost Brabant hebben naar verhouding veel vacatures in het cluster storing en onderhoud. Zuidoost Brabant heeft naar verhouding veel vacatures in het cluster werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie, logistiek. 22 DIJK12 Beleidsonderzoek - Zuidoost - april 2004

Uit verdere analyse blijkt dat de deelgebieden Noord en Midden Limburg en Zuidoost Brabant respectievelijk 49% en 31% van alle vacatures binnen het cluster productietechniek, machinebediening voor rekening nemen. Hieronder wordt verder ingegaan op een aantal kenmerken van de verwachte vacatures naar beroepencluster. Hierbij dient te worden opgemerkt dat het aantal vacatures per beroepencluster verschilt, waardoor vergelijkingen tussen clusters als indicatief moeten worden beschouwd. Aangezien ook het aantal vacatures per cluster tussen de deelgebieden sterk varieert en het soms kleine aantallen betreft, worden geen vergelijkingen tussen de deelgebieden gegeven. Voor een overzicht per deelgebied wordt verwezen naar de bijlagen. Gewenste opleidingsniveau vacatures Bedrijven is gevraagd naar het gewenste opleidingsniveau voor de verwachte vacatures. Hierbij is een onderscheid gemaakt naar: VMBO-, MBO- en HBO-niveau. In tabel 14 worden de resultaten gepresenteerd. Tabel 14 Indicatie verhouding vacatures naar gewenst opleidingsniveau Beroepencluster Gewenst opleidingsniveau vmbo mbo hbo onbekend Totaal Verspaning (48 vacatures) 60% 38% 22% - 100% Constructie (63 vacatures) 59% 38% 3% - 100% Productietechniek, machinebediening (279 vacatures) 87% 13% 0% 0% 100% Machinebouw, samenbouw, installatie (45 vacatures) 11% 84% 4% - 100% Storing en onderhoud (69 vacatures) - 87% 10% 3% 100% Engineering, ontwerp, tekenen (83 vacatures) - 7% 88% 5% 100% Werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie, logistiek (90 vacatures) 6% 23% 67% 4% 100% Totaal 47% 30% 22% 2% 100% Uit de tabel blijkt dat zich tussen de beroepenclusters verschillen voordoen naar gewenst opleidingsniveau voor de verwachte vacatures. Vacatures op VMBO-niveau worden met name verwacht binnen de beroepenclusters productietechniek/machinebediening (87%), verspaning (60%) en constructie (59%). Vacatures op MBO-niveau worden met name verwacht binnen de beroepenclusters storing en onderhoud (87%) en machinebouw, samenbouw, installatie (84%). Vacatures op HBO-niveau worden naar verhouding vaker verwacht in de beroepenclusters engineering, ontwerp en tekenen (88%) en werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie, logistiek (67%). Verwachte oorzaak vacatures Naast opleidingsniveau en vervulbaarheid is tevens gevraagd naar de oorzaak van de verwachte vacatures: vervanging of uitbreiding, dan wel een combinatie van beide. In tabel 15 worden deze resultaten weergegeven. DIJK12 Beleidsonderzoek Zuidoost - april 2004 23

Tabel 15 Indicatie verhouding vacatures naar oorzaak Beroepencluster Verwachte oorzaak vervanging uitbreiding beide onbekend Totaal Verspaning (48 vacatures) 29% 21% 50% - 100% Constructie (63 vacatures) 38% 27% 35% - 100% Productietechniek, machinebediening (279 vacatures) 6% 28% 67% - 100% Machinebouw, samenbouw, installatie (45 vacatures) 51% 13% 33% 2% 100% Storing en onderhoud (69 vacatures) 22% 25% 36% 17% 100% Engineering, ontwerp, tekenen (83 vacatures) 17% 52% 27% 5% 100% Werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie, logistiek (90 vacatures) 26% 27% 47% 1% 100% Totaal 19% 29% 50% 3% 100% Uit de tabel komt nauwelijks een eenduidig beeld naar voren. Wel bestaan indicaties dat binnen de beroepenclusters constructie en machinebouw, samenbouw, installatie een belangrijk deel van de vacatures betrekking heeft op vervanging van personeel. Daarentegen hebben de vacatures binnen het cluster engineering, ontwerp, tekenen vooral betrekking op uitbreiding. Over het algemeen komt de combinatie van vervanging en uitbreiding (kolom beide ) redelijk veel voor. Onbekend is echter wel deel van deze vacatures betrekking heeft op vervanging en welk deel op uitbreiding. Verwachte vervulbaarheid vacatures Tabel 16 geeft de verwachte vervulbaarheid van de vacatures weer. Bedrijven konden aangeven of zij verwachten dat de vacatures makkelijk, niet makkelijk/niet moeilijk, dan wel moeilijk vervulbaar zullen zijn. Tabel 16 Indicatie verhouding vacatures naar vervulbaarheid Beroepencluster makkelijk Verwachte vervulbaarheid niet makkelijk/ niet moeilijk moeilijk onbekend Totaal Verspaning (48 vacatures) 8% 42% 50% - 100% Constructie (63 vacatures) 8% 37% 51% 5% 100% Productietechniek, machinebediening (279 vacatures) 11% 72% 16% 1% 100% Machinebouw, samenbouw, installatie (45 vacatures) 33% 40% 27% - 100% Storing en onderhoud (69 vacatures) - 25% 52% 23% 100% Engineering, ontwerp, tekenen (83 vacatures) 6% 49% 35% 10% 100% Werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie, logistiek (90 vacatures) 6% 34% 54% 6% 100% Totaal 10% 52% 33% 5% 100% 24 DIJK12 Beleidsonderzoek - Zuidoost - april 2004

Uit de tabel blijkt dat het aandeel moeilijk vervulbare vacatures naar verwachting redelijk hoog is binnen de beroepenclusters werkvoorbereiding, kwaliteit, ICT, technische commercie en logistiek (54%), storing en onderhoud (52%), constructie (51%) en verspaning (50%). Daarentegen worden vacatures binnen het cluster machinebouw, samenbouw, installatie naar verwachting relatief makkelijk vervuld (33%). 3.5 Vacatures en kenmerken naar functies/beroepen In de vacaturescan konden bedrijven binnen de onderscheiden beroepenclusters aangeven voor welke functies zij vacatures verwachten, alsmede een indicatie van de kenmerken van deze vacatures. Per beroepencluster is in de vacaturescan een aantal functies onderscheid. In overzicht 1 worden per functie de resultaten weergeven. Dit overzicht is als volgt opgebouwd. In de eerste kolom staan de onderscheiden functies/beroepen, deze zijn gegroepeerd naar beroepencluster. In de tweede en derde kolom staan respectievelijk het aantal verwachte vacatures over drie tot zes maanden en zes tot twaalf maanden. In de vierde kolom staat het totale aantal verwachte vacatures (over drie tot twaalf maanden). In de vijfde kolom staat het gewenste opleidingsniveau voor het totale aantal verwachte vacatures. In de zesde kolom staat de verwachte oorzaak voor het totale aantal verwachte vacatures. In de zevende kolom staat de verwachte vervulbaarheid voor het totale aantal verwachte vacatures. In het overzicht worden enkel absolute aantallen weergegeven en geen percentages. De reden hiervoor is dat voor bepaalde functies/beroepen het verwachte aantal vacatures redelijk klein is. DIJK12 Beleidsonderzoek Zuidoost - april 2004 25

Overzicht 1 BEROEPENCLUSTER EN FUNCTIES VERSPANING Draaiers, frezers, verspaners Vacatures en kenmerken naar functies/beroepen Aantal vacatures 3-6 mnd. 6-12 mnd. Tot. 25 14 39 Fijnmechanische en specialistische verspaners 4 2 6 (Meewerkend) leidinggevenden 2 1 3 CONSTRUCTIE Lassers (hoofdtaak/fulltime) Constructie(bank)werkers (pijpen, plaat, etc.) 23 11 34 15 11 26 (Meewerkend) leidinggevenden 1 2 3 Gewenste opleidingsniveau Vmbo 29 Mbo 10 Hbo 0 Vmbo 0 Mbo 6 Hbo 0 Vmbo 0 Mbo 2 Hbo 1 Vmbo 25 Mbo 9 Hbo 0 Vmbo 12 Mbo 14 Hbo 0 Vmbo 0 Mbo 1 Hbo 2 PRODUCTIETECHNIEK EN MACHINEBEDIENING (Proces)operators, machinebedieners Mbo 18 Vmbo 77 43 53 96 Hbo 1 Assemblagemedewerkers, assemblage vakkrachten 119 57 176 (Meewerkend) leidinggevenden 3 4 7 Vmbo 165 Mbo 11 Hbo 0 Vmbo 0 Mbo 6 Hbo 0 Onbekend 1 MACHINEBOUW, SAMENBOUW EN INSTALLATIE Samenbouwers, Machinebouwers, Apparatenbouwers Mbo 20 Vmbo 1 5 16 21 Hbo 0 Kastenbouwers, Paneelbouwers 0 5 5 Installatiemonteurs, Installateurs (elektro, mechatronica, ict) 7 9 16 (Meewerkend) leidinggevenden 2 1 3 Vmbo 1 Mbo 4 Hbo 0 Vmbo 3 Mbo 13 Hbo 0 Vmbo 0 Mbo 1 Hbo 2 Verwachte oorzaak Vervanging 11 Uitbreiding 4 Beide 24 Vervanging 1 Uitbreiding 5 Beide 0 Vervanging 2 Uitbreiding 1 Beide 0 Vervanging 5 Uitbreiding 11 Beide 18 Vervanging 16 Uitbreiding 6 Beide 4 Vervanging 1 Uitbreiding 2 Beide 0 Vervanging 6 Uitbreiding 34 Beide 56 Vervanging 7 Uitbreiding 42 Beide 127 Vervanging 3 Uitbreiding 1 Beide 3 Vervanging 10 Uitbreiding 1 Beide 9 Onbekend 1 Vervanging 1 Uitbreiding 2 Beide 2 Vervanging 9 Uitbreiding 3 Beide 4 Vervanging 3 Uitbreiding 0 Beide 0 Verwachte vervulbaarheid Makkelijk 4 Niet makkelijk/niet moeilijk 19 Moeilijk 16 Makkelijk 0 Niet makkelijk/niet moeilijk 1 Moeilijk 5 Makkelijk 0 Niet makkelijk/niet moeilijk 0 Moeilijk 3 Makkelijk 3 Niet makkelijk/niet moeilijk 14 Moeilijk 17 Makkelijk 2 Niet makkelijk/niet moeilijk 9 Moeilijk 12 Onbekend 3 Makkelijk 0 Niet makkelijk/niet moeilijk 0 Moeilijk 3 Makkelijk 8 Niet makkelijk/niet moeilijk 71 Moeilijk 15 Onbekend 2 Makkelijk 23 Niet makkelijk/niet moeilijk 126 Moeilijk 27 Makkelijk 0 Niet makkelijk/niet moeilijk 3 Moeilijk 2 Onbekend 2 Makkelijk 9 Niet makkelijk/niet moeilijk 12 Moeilijk 0 Makkelijk 3 Niet makkelijk/niet moeilijk 1 Moeilijk 1 Makkelijk 3 Niet makkelijk/niet moeilijk 2 Moeilijk 11 Makkelijk 0 Niet makkelijk/niet moeilijk 2 Moeilijk 1 26 DIJK12 Beleidsonderzoek - Zuidoost - april 2004

Vervolg overzicht 1 BEROEPENCLUSTER EN FUNCTIES STORING EN ONDERHOUD Storing en onderhoudsmonteurs: werktuigbouw, mechanisch, mobiele transport Storing en onderhoudsmonteurs: elektro & instrumentatie Storing en onderhoudsmonteurs: elektro & instrumentatie èn werktuigbouw, mechanisch, mobiele transporten (Meewerkend) leidinggevenden Aantal vacatures 3-6 mnd. 6-12 mnd. Tot. 10 14 24 5 7 12 17 14 31 1 1 2 ENGINEERING, ONTWERP, TEKENEN Engineers, ontwerpers, constructeurs 36 33 69 Tekenaars Projectleiders 5 3 8 5 1 6 Gewenste opleidingsniveau Vmbo 0 Mbo 23 Hbo 1 Vmbo 0 Mbo 11 Hbo 0 Onbekend 1 Vmbo 0 Mbo 26 Hbo 4 Onbekend 1 Vmbo 0 Mbo 0 Hbo 2 Vmbo 0 Mbo 1 Hbo 65 Onbekend 3 Vmbo 0 Mbo 5 Hbo 3 Vmbo 0 Mbo 0 Hbo 5 Onbekend 1 Verwachte oorzaak Vervanging 5 Uitbreiding 9 Beide 10 Vervanging 5 Uitbreiding 2 Beide 5 Vervanging 5 Uitbreiding 6 Beide 20 Vervanging 0 Uitbreiding 0 Beide 0 Onbekend 2 Vervanging 11 Uitbreiding 37 Beide 18 Onbekend 3 Vervanging 1 Uitbreiding 3 Beide 4 Vervanging 2 Uitbreiding 3 Beide 0 Onbekend 1 WERKVOORBEREIDING, ICT, KWALITEIT, TECHNISCHE COMMERCIE, LOGISTIEK Werkvoorbereiders Vmbo 0 Vervanging 1 Mbo 6 Uitbreiding 2 7 6 13 Hbo 6 Beide 9 Onbekend 1 Onbekend 1 Onbekend 1 Calculators 3 0 3 ICT-specialisten, programmeurs 20 8 28 Kwaliteitscontroleurs, testers, meettechnici 5 2 7 Technisch inkopers, verkopers, commercieel medewerkers Logistiek medewerkers Projectleiders 16 8 24 7 3 10 4 1 5 Vmbo 0 Mbo 0 Hbo 3 Vmbo 0 Mbo 0 Hbo 28 Vmbo 0 Mbo 5 Hbo 2 Vmbo 0 Mbo 7 Hbo 16 Onbekend 1 Vmbo 5 Mbo 3 Hbo 1 Onbekend 1 Vmbo 0 Mbo 0 Hbo 4 Onbekend 1 Vervanging 0 Uitbreiding 3 Beide 0 Vervanging 0 Uitbreiding 3 Beide 25 Vervanging 2 Uitbreiding 1 Beide 4 Vervanging 12 Uitbreiding 10 Beide 2 Vervanging 5 Uitbreiding 3 Beide 2 Vervanging 3 Uitbreiding 2 Beide 0 Verwachte vervulbaarheid Makkelijk 0 Niet makkelijk/niet moeilijk 7 Moeilijk 4 Onbekend 13 Makkelijk 0 Niet makkelijk/niet moeilijk 0 Moeilijk 9 Onbekend 3 Makkelijk 0 Niet makkelijk/niet moeilijk 8 Moeilijk 23 Makkelijk 0 Niet makkelijk/niet moeilijk 2 Moeilijk 0 Makkelijk 5 Niet makkelijk/niet moeilijk 36 Moeilijk 21 Onbekend 7 Makkelijk 0 Niet makkelijk/niet moeilijk 3 Moeilijk 5 Makkelijk 0 Niet makkelijk/niet moeilijk 2 Moeilijk 3 Onbekend 1 Makkelijk 0 Niet makkelijk/niet moeilijk 6 Moeilijk 6 Makkelijk 0 Niet makkelijk/niet moeilijk 0 Moeilijk 2 Onbekend 1 Makkelijk 0 Niet makkelijk/niet moeilijk 3 Moeilijk 25 Makkelijk 0 Niet makkelijk/niet moeilijk 5 Moeilijk 2 Makkelijk 1 Niet makkelijk/niet moeilijk 10 Moeilijk 12 Onbekend 1 Makkelijk 4 Niet makkelijk/niet moeilijk 4 Moeilijk 1 Onbekend 1 Makkelijk 0 Niet makkelijk/niet moeilijk 3 Moeilijk 1 Onbekend 1 DIJK12 Beleidsonderzoek Zuidoost - april 2004 27

Verspaning Binnen het cluster verspaning worden in totaal 48 vacatures verwacht, waarvan het merendeel voor functies als draaiers, frezers, verspaners. Dit zijn vooral vacatures op VM- BO-niveau. Voor vacatures voor functies als fijnmechanische en specialistische verspaners wordt MBO-niveau wenselijk geacht. Dit geldt ook voor de functies als (meewerkend) leidinggevenden Deze vacatures worden vooral als moeilijk vervulbaar getypeerd. Constructie Binnen het cluster constructie worden in totaal 63 vacatures verwacht De vacatures voor lassers hebben met name betrekking op VMBO-niveau. De Vacatures voor constructie(bank)werkers hebben wat meer betrekking op MBO-niveau. Vacatures voor de functies als constructie(bank)werkers ontstaan met name vanwege vervanging van personeel. Bedrijven verwachten over het algemeen dat een redelijk deel van de vacatures voor de verschillende functies binnen dit cluster moeilijk kunnen worden vervuld. Productietechniek en machinebediening Binnen het cluster productietechniek en machinebediening worden in totaal 279 vacatures verwacht. De vacatures voor (proces)operators, machinebedieners en assemblagemedewerkers, assemblage vakkrachten hebben met name betrekking op VMBO-niveau. De vervulbaarheid van de vacatures voor (proces)operators, machinebedieners en assemblagemedewerkers, assemblage vakkrachten wordt over het algemeen als niet makkelijk maar ook niet moeilijk vervulbaar getypeerd. Machinebouw, samenbouw en installatie Binnen het cluster machinebouw, samenbouw en installatie worden in totaal 45 vacatures verwacht. De vacatures worden met name verwacht voor de functies als samenbouwers, machinebouwers, apparatenbouwers en installatiemonteurs, installateurs. Voor beide functies is vooral MBO-niveau wenselijk. De vacatures voor installatiemonteurs, installateurs worden als moeilijk vervulbaar gezien. De rest van de vacatures binnen dit cluster wordt met name als niet makkelijk, niet moeilijk vervulbaar getypeerd. Storing en onderhoud Binnen het cluster storing en onderhoud worden in totaal 69 vacatures verwacht. Vacatures worden binnen dit beroepencluster met name verwacht voor storing en onderhoudsmonteurs met de combinatie werktuigbouw en elektrotechniek (31) en monteurs die zich uitsluitend met werktuigbouw bezighouden (24). Voor alle onderscheiden beroepen binnen dit cluster worden vrijwel uitsluitend vacatures op MBO-niveau verwacht. HBO-niveau is wenselijk voor (meewerkend)leidinggevenden. Het merendeel van de vacatures binnen dit beroepencluster wordt als moeilijk vervulbaar getypeerd. 28 DIJK12 Beleidsonderzoek - Zuidoost - april 2004

Engineering, ontwerp, tekenen Binnen het cluster engineering, ontwerp, tekenen worden in totaal 83 vacatures verwacht. Het grootste deel van de vacatures binnen dit beroepencluster heeft betrekking op functies als engineer, ontwerper, constructeur. Dit zijn hoofdzakelijk vacatures waarvoor HBOniveau is gewenst. De vacatures worden voor ruim de helft als niet makkelijk maar ook niet moeilijk vervulbaar getypeerd. Bijna een derde van de vacatures worden als moeilijk vervulbaar getypeerd. Meer dan de helft van de vacatures binnen het cluster engineer, ontwerper, constructeur is het gevolg van uitbreiding. Voor de functies van tekenaar en projectleiders wordt een klein aantal vacatures verwacht. Voor de vacatures van tekenaar is hoofdzakelijk MBO-niveau gewenst en voor de vacatures van projectleiders is HBO-niveau wenselijk. Werkvoorbereiding, ICT, kwaliteit, technische commercie, logistiek Binnen het cluster werkvoorbereiding, ICT, kwaliteit, technische commercie, logistiek worden in totaal 90 vacatures verwacht Er worden naar verhouding veel vacatures verwacht voor ICT-specialisten, programmeurs (28) en technisch inkopers, verkopers, commercieel medewerkers (24). Voor beide soorten vacatures is hoofdzakelijk HBO-niveau gewenst. Vacatures voor ICTspecialisten, programmeurs worden als moeilijk vervulbaar getypeerd. Vacatures voor technisch inkoper, verkopers, commercieel medewerkers worden zowel niet makkelijk, niet moeilijk vervulbaar als moeilijk vervulbaar getypeerd. Een andere relatief grote groep vacatures wordt verwacht voor werkvoorbereiders (13). Voor deze vacatures is zowel MBO- als HBO-niveau gewenst. Deze vacatures worden zowel niet makkelijk, niet moeilijk vervulbaar als moeilijk vervulbaar getypeerd. Samenvattend overzicht moeilijk vervulbare vacatures In overzicht 2 worden de functies/beroepen weergegeven waarbij meer dan de helft (50%) van de verwachte vacatures door bedrijven als moeilijk vervulbaar wordt getypeerd. In het overzicht wordt onderscheid gemaakt naar functies waarvoor relatief veel vacatures worden verwacht (meer dan twintig) en functies waarvoor relatief weinig vacatures worden verwacht (minder dan twintig). Verder wordt onderscheid gemaakt naar het gewenste opleidingsniveau. Overzicht 2 Totaal aantal vacatures Relatief veel vacatures: >= 20 vacatures Relatief weinig vacatures: < 20 vacatures Functies waarvoor meer dan de helft van de vacatures moeilijk vervulbaar wordt verwacht Met name VMBO-niveau Met name MBO-niveau Met name HBO-niveau Lassers Storing en onderhoudsmonteurs: EI, WTB, mobiel transport N.v.t. Installatiemonteurs, Installateurs Storing en onderhoudsmonteurs: EI Fijn mechanische en specialistische verspaners Meewerkend leidinggevenden verspaning Tekenaars ICT-specialisten, programmeurs Technisch inkopers, verkopers, commercieel medewerkers Meewerkend leidinggevenden constructie Calculators Projectleiders, engineering, ontwerp, tekenen DIJK12 Beleidsonderzoek Zuidoost - april 2004 29

Uit het overzicht blijkt bijvoorbeeld dat op MBO-niveau voor functies/beroepen als storing en onderhoudsmonteurs WTB/EI relatief veel vacatures worden verwacht, waarbij meer dan 50% van deze vacatures volgens bedrijven moeilijk vervulbaar is. 30 DIJK12 Beleidsonderzoek - Zuidoost - april 2004

4 Regionale initiatieven en activiteiten rond personeelsvoorziening Het regioteam wenst meer inzicht te verwerven in de mening en belangstelling van bedrijven aangaande mogelijke branchegerichte activiteiten in de regio. In dit kader zijn in de vacaturescan enkele vragen opgenomen met betrekking tot het collegiaal in- en uitlenen van personeel en de instroom van jongeren. 4.1 Collegiaal in- en uitlenen van personeel Collegiaal in- en uitlenen is een methode waarbij bedrijven personeel dat tijdelijk over is, plaatsten bij andere bedrijven die op dat moment te kampen hebben met een (tijdelijk) personeelstekort. In de vacaturescan is gevraagd of bedrijven ervaring hebben met collegiaal in- en uitlenen van personeel. In tabel 17 worden de antwoorden van de bedrijven hierop gepresenteerd. Tabel 17 Ervaring van bedrijven met collegiaal in- en uitlenen van personeel Ja 52 37% Nee 88 62% Onbekend 2 1% Totaal 142 100% In totaal heeft 37% (52) van de bedrijven ervaring met het collegiaal in- en uitlenen van personeel. Het merendeel van de bedrijven (62%) heeft dit niet. Tabel 18 geeft de ervaring van bedrijven met collegiaal in- en uitlenen naar deelgebied weer. Tabel 18 Ervaring met collegiaal in- en uitlenen naar regio Noordoost Brabant Zuidoost Brabant Noord en Midden Limburg Zuid Limburg Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Ja 11 29% 20 37% 13 38% 8 50% Nee 26 68% 33 61% 21 62% 8 50% Onbekend 1 3% 1 2% - - - - Totaal 38 100% 54 100% 34 100% 16 100% Naar verhouding heeft in Zuid Limburg het grootste aandeel van de bedrijven ervaring met collegiaal in- en uitlenen van personeel. Het betreft echter een te kleine groep bedrijven in Zuid Limburg om een goede vergelijking met de andere deelgebieden te kunnen maken. DIJK12 Beleidsonderzoek Zuidoost - april 2004 31

Verdere analyses wijzen uit dat: bedrijven in de machine-industrie en apparatenbouw vaker ervaring hebben met het collegiaal in of uitlenen van personeel; bedrijven in de constructiebouw hier minder ervaring mee hebben; kleine bedrijven (< 50 werknemers) minder vaak ervaring hebben met het collegiaal inen uitlenen. De bedrijven met ervaring is gevraagd hoe zij over het algemeen deze ervaring met collegiaal in- en uitlenen beoordelen. De resultaten worden in tabel 19 weergegeven. Tabel 19 Beoordeling van ervaring met collegiaal in- en uitlenen van personeel Zeer goed 5 10% Goed 32 62% Neutraal 10 19% Slecht 5 10% Zeer slecht - - Totaal 52 100% Van de bedrijven met ervaring met collegiaal in- en uitlenen beoordeelt 72% deze ervaring als (zeer) goed. 19% beoordeelt deze ervaring neutraal en 10% heeft slechte ervaringen met het collegiaal in- en uitlenen. Over het algemeen bestaan weinig verschillen in beoordeling van de ervaring met collegiaal inen uitlenen van personeel tussen bedrijven uit verschillende deelgebieden, sectoren en van verschillende grootteklassen. Tabel 20 geeft aan in welke mate bedrijven belang hechten aan branchegerichte activiteiten van het regioteam op het gebied van het collegiaal in- en uitlenen van personeel. Tabel 20 Belang dat bedrijven hechten aan branchegerichte activiteiten van het regioteam op het gebied van het collegiaal in- en uitlenen van personeel Zeer belangrijk 10 7% Belangrijk 52 37% Neutraal 62 44% Onbelangrijk 9 6% Zeer onbelangrijk 3 2% Weet niet / geen mening 6 4% Totaal 142 100% Uit de tabel blijkt dat 44% van de bedrijven het (zeer) belangrijk vindt dat het regioteam regionale initiatieven en activiteiten ontplooit omtrent collegiaal in- en uitlenen van personeel. 44% is hier neutraal over, 8% vindt het (zeer) onbelangrijk en 4% heeft hier geen mening over. 32 DIJK12 Beleidsonderzoek - Zuidoost - april 2004

Tabel 21 geeft aan in welke mate de bedrijven bereid zijn met het regioteam en andere bedrijven van gedachten te wisselen over het collegiaal in en uitlenen van personeel. Tabel 21 Bereidheid om van gedachten te wisselen over collegiaal in- en uitlenen van personeel Ja 41 29% Nee op dit moment niet, maar misschien op termijn 67 47% Nee 29 20% Weet niet/geen antwoord 5 4% Totaal 142 100% Bijna eenderde (29%) van de bedrijven is bereid om met het regioteam van gedachten te wisselen over het collegiaal in- en uitlenen van personeel. Bijna de helft van de bedrijven (47%) wil op dit moment niet van gedachten wisselen, maar is hier op termijn misschien wel toe bereid. Eénvijfde deel van de bedrijven (20%) wil niet met het regioteam van gedachten wisselen. 4.2 Bevorderen instroom van jongeren Een algemeen probleem is het tekort aan instroom van jongeren in de Metalektro. Door ondermeer de toenemende vergrijzing en ontgroening van werknemers zal dit probleem in de nabije toekomst alleen nog maar groter worden. In de vacaturescan is gevraagd of bedrijven het tekort aan instroom van jongeren als een probleem ervaren. Tabel 22 geeft de antwoorden van de bedrijven op deze vraag weer. Tabel 22 Ervaren bedrijven het tekort aan instromende jongeren als probleem? Ja 29 20% Nee op dit moment niet, maar misschien op termijn 72 51% Nee 39 28% Weet niet/geen antwoord 2 1% Totaal 142 100% 20% van de bedrijven geeft aan dat het tekort aan instromende jongeren een probleem vormt. 51% van de bedrijven geeft aan dat dit wellicht op termijn een probleem zal vormen. 28% van de bedrijven geeft aan geen problemen wat betreft de instroom van jongeren te ervaren. Er zijn geen grote verschillen gevonden tussen de verschillende deelgebieden, sectoren en bedrijven van verschillende bedrijfsomvang. Tabel 23 geeft aan in welke mate bedrijven belang hechten aan activiteiten van het regioteam op het gebied van de instroom van jongeren in de branche. DIJK12 Beleidsonderzoek Zuidoost - april 2004 33