Arbeidsmarkt Metaalbewerking Cijfers en Trends 2006 Midden-Nederland

Transcriptie

1 Arbeidsmarkt Metaalbewerking Cijfers en Trends 2006 Midden-Nederland Drs Th. Mos Drs F.A.P.M. Heere Amsterdam, december 2006

2 608/december 2006 DIJK12 Beleidsonderzoek Adelaarsweg BM AMSTERDAM Tel.: Fax:

3 Inhoudsopgave Pagina Samenvatting v 1 Bedrijvigheid en werkgelegenheid Bedrijvigheid Werkgelegenheid 10 2 Werknemers Leeftijdsopbouw Functiestructuur 12 3 Arbeidsmarkt Instroom Uitstroom Snelle uitstroom Pensionering 19 4 Beroepsonderwijs Leerlingenaantallen metaaltechnisch VMBO en MBO Opleidingsrichtingen metaaltechnisch VMBO Metaaltechnisch MBO Ontwikkeling Midden-Nederland vergeleken met het landelijk beeld 26 5 Instroom Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL) Aantal bedrijven dat is gestart met BBL-trajecten Instroom leerlingen BBL Niveau instroom BBL 30 6 Bijscholing OOM Aantal bedrijven met bijscholingstrajecten Aantal werknemers in bijscholingstrajecten Gevolgde bijscholing 35

4 Pagina Bijlage 1 Achtergrondgegevens 37 1 Bedrijvigheid en werkgelegenheid 37 2 Werknemers 39 3 Arbeidsmarkt 42 4 Beroepsonderwijs 45 5 Instroom Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL) 49 6 Bijscholing OOM 53 Bijlage 2 Lijst van tabellen en figuren 57

5 Samenvatting Het opleidings- en ontwikkelingsfonds voor de Metaalbewerking (OOM) voert jaarlijks een Arbeidsmarkt- en Onderwijsmonitor uit van de regio Midden-Nederland. De monitor wordt opgesteld door DIJK12 op basis van gegevens van het pensioenfonds van de branche, het Ministerie van OCW en de administratie van OOM. De monitor bevat informatie van de regio Midden-Nederland over: de bedrijvigheid en werkgelegenheid in de Metaalbewerking; aantallen leerlingen en gediplomeerden van het VMBO en het MBO; de instroom van BBL-leerlingen bij bedrijven in de Metaalbewerking; bijscholing van werknemers in de Metaalbewerking. De verzameling en bewerking van gegevens van onderhavige monitor is uitgevoerd in De verzamelde arbeidsmarktgegevens hebben betrekking op het jaar 2005, met als peildatum 1 januari De onderwijsgegevens hebben betrekking op het schooljaar 2005/2006. De gegevens over de instroom van BBL-leerlingen hebben betrekking op De gegevens over de bijscholing hebben betrekking op het jaar Tot de regio Midden-Nederland van OOM behoren de gebieden Utrecht, t Gooi, Flevoland en de Veluwe. De branche Metaalbewerking omvat metaalbedrijven tot ongeveer 100 werknemers. Metaalbedrijven kenmerken zich door het bewerken van metaal en de ontwikkeling van metaalproducten. De bedrijven zijn werkzaam op uiteenlopende gebieden zoals machine- en apparatenbouw, scheeps- en jachtbouw, landbouwmechanisatie, las- en constructiewerk, meet- en regeltechniek en dergelijke. Op 1 januari 2006 omvat de gehele branche Metaalbewerking bijna bedrijven die gezamenlijk werkgelegenheid bieden aan werknemers. Bijna 10% van deze bedrijven is gevestigd in de regio Midden-Nederland. Deze bedrijven genereren 9% van de totale werkgelegenheid in de Metaalbewerking. Doel van de monitor is inzicht te bieden in de stand van zaken, veranderingen en mogelijke trends op de arbeidsmarkt in de Metaalbewerking in Midden-Nederland. De belangrijkste bevindingen zijn als volgt. DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006 v

6 1 Arbeidsmarkt Bedrijvigheid en werkgelegenheid Op 1 januari 2006 zijn er in de regio Midden Nederland bedrijven in de metaalbewerking. Ten opzichte van vorig jaar is de bedrijvigheid in de regio vrijwel constant gebleven. Dit komt overeen met de ontwikkeling in de gehele branche, ook daar is de bedrijvigheid nagenoeg stabiel. De werkgelegenheid in de metaalbewerking in de regio is in 2005 licht gegroeid. Op 1 januari telt de regio werknemers in de metaalbewerking, 279 meer dan het vorig jaar. De groei van de werkgelegenheid is in Midden-Nederland hoger dan gemiddeld in de gehele branche. De toename komt met name voor rekening van de ondersteunende functies zoals administratief medewerkers en secretaresses. In de technische uitvoerende functies was de groei met laagst. Landelijk is het aantal werknemers in technisch uitvoerende functies gedaald. Minder dynamiek op de arbeidsmarkt Zowel de instroom als de uitstroom van werknemers in de metaalbewerking in Midden- Nederland ligt in 2005 op een lager niveau dan vorig jaar. Dit komt overeen met het landelijk beeld in de branche. Het aandeel van jongeren (<25 jaar) in de instroom is ten opzichte van vorig jaar afgenomen met 2% en bedraagt nu 35%. Landelijk is er ook een afname in de instroom van jongeren. De regio kent nog altijd een iets hogere instroom van jongeren dan landelijk, landelijk is het aandeel van jongeren 33%. Het aandeel van jongeren onder de uitstroom in de regio ligt op een hoger niveau dan landelijk, respectievelijk 24% en 22%. Het aandeel van jongeren onder de uitromers is ten opzichte van vorig jaar met 2% afgenomen. Landelijk is de uitroom van deze groep licht toegenomen. Snelle uitstroom van jongeren gedaald De regio onderscheidt zich qua ontwikkeling in de snelle uitstroom in gunstige zin van het gemiddelde in branche. Het aandeel snelle uitstromers is in de regio iets onder het gemiddelde in branche (22%). Eénvijfde deel van de werknemers die in 2005 de branche hebben verlaten in de regio hebben korter dan twee jaar in de branche gewerkt. Het aandeel van de snelle uitstromers onder de uitstroom is ten opzichte van vorig jaar iets gedaald. Landelijk is de snelle uitstroom juist toegenomen. Onder de snelle uitstromers in de regio is 43% jonger dan 25 jaar, een iets hoger aandeel dan landelijk. Ten opzichte van vorig jaar is het aandeel van jongeren in de snelle vi DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

7 uitroom gedaald, vorig jaar was bijna de helft van de snelle uitstromers jonger dan 25 jaar. Landelijk is het aandeel van jongeren onder de snelle uitstromers vrijwel gelijk aan vorig jaar. De regio is minder ontgroend dan landelijk De branche is in de regio Midden-Nederland minder sterk ontgroend dan gemiddeld. Het aandeel jongeren (<25 jaar) onder de werknemers bedraagt 15%, landelijk is hun aandeel 13%. Het aandeel jongeren in de branche in de regio vertoont wel een dalende trend, de ontgroening in de regio neemt dus wel toe. Vergrijzing De gemiddeld leeftijd van werknemers in de metaalbewerking in Midden-Nederland bedraagt in 2005, 37,7 jaar. Daarmee is het personeelsbestand in de regio Midden- Nederland bijna een jaar jonger dan gemiddeld in de gehele branche. De gemiddelde leeftijd is ten opzichte van vorig jaar met 5 maanden toegenomen, deze toename loopt in de pas met gemiddelde trend in de branche. Pensionering en vervangingsvraag Uitgaande van pensionering rond het 61 ste levensjaar, gaan er in de regio in 2006 naar verwachting 146 werknemers met pensioen. Vanaf 2008 gaat de pensionering in de regio verder toenemen, jaarlijks gaat het dan om circa 180 tot 245 werknemers. De verwachting is dat in 2016, 16% van het huidige werknemersbestand met pensioen is gegaan. Landelijk is de verwachting 18%. De pensioneringsgolf in de regio is niet gelijk verdeeld over de verschillende beroepsgroepen. Met name onder directie/managers en meewerkend leidinggevenden zal de pensionering hoger zijn dan gemiddeld in de regio, respectievelijk 27% en 29%. De vervangingsvraag voor deze functies zal de komende jaren dan ook naar verwachting sterk gaan toenemen. 2 Beroepsonderwijs De monitor richt zich op het metaaltechnisch beroepsonderwijs, opleidingsrichtingen van het VMBO en MBO die voor de branche Metaalbewerking van belang zijn voor de potentiële instroom in de branche. De regio heeft, in het schooljaar 2005/2006, zestien VMBO-instellingen en zes MBO-instellingen waar metaaltechnisch beroepsonderwijs wordt aangeboden. Het aantal VMBO-instellingen in de regio is ten opzichte van vorig jaar met 5 verminderd. Het is onbekend of deze afname een gevolg is van fusies en dergelijke of dat deze wordt veroorzaakt doordat de betreffende onderwijsinstellingen geen metaaltechnische opleidingsrichtingen meer aanbieden. DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006 vii

8 Ontwikkelingen leerlingaantallen slechter dan landelijk In het metaaltechnisch beroepsonderwijs is landelijk en in de regio sprake van een afname van het aantal leerlingen. De landelijke afname doet zich net name voor in het MBO. In de regio is daarnaast sprake van een afname in het VMBO en is de daling in het MBO sterker dan landelijk. De regio telt in 2005/ leerlingen in het metaaltechnisch VMBO, 4% minder dan het vorig schooljaar. De afname lijkt verband te houden met het 'administratief' verdwijnen van vijf VMBO-instellingen uit de regio. Landelijk is het aantal VMBO leerlingen ongeveer gelijk gebleven. De regio telt in 2005/ leerlingen in het metaaltechnisch MBO. Het aantal MBO leerlingen is sterk afgenomen met 13%, landelijk is de afname 8%. De daling van MBO-leerlingen is met name sterk in MBO-opleidingen op niveau 2 en 3, dit zijn voornamelijk BBL-trajecten. 3 Opleiden door bedrijven Bedrijven uit de branche die BBL-leerlingen opleiden en werknemers bijscholen kunnen hiervoor een bijdrage aanvragen bij OOM. De omvang van de aanvragen van bedrijven geeft een indicatie van de scholing bij metaalbewerkingsbedrijven in de regio. Instroom BBL gedaald Bij 7% van de bedrijven in de regio zijn in 2004 leerlingen gestart met een BBLopleiding. Dit aandeel ligt ongeveer op hetzelfde niveau als landelijk. In totaal zijn bij de bedrijven in de regio 106 leerlingen met hun opleiding gestart. Zowel het aantal bedrijven als het aantal leerlingen waarvoor een OOM-bijdrage is aangevraagd is lager dan in De daling van bedrijven is gelijk aan de landelijke ontwikkeling. De daling van leerlingen is sterker dan landelijk. Bijscholing in de regio sterk toegenomen Bedrijven in Midden-Nederland doen meer aan bijscholing dan gemiddeld in de branche. Bijna 30% van de bedrijven in de regio heeft in 2005 een bijdrage bij OOM aangevraagd voor bijscholing van werknemers. Landelijk heeft 26% van de bedrijven een aanvraag gedaan. Bedrijven in de regio hebben in 2005 beduidend meer aan bijscholing gedaan dan in Ten opzichte van 2004 is het aantal bijgeschoolde werknemers met 41% toegenomen. Ook landelijk is sprake van een toename, de toename in Midden- Nederland is echter sterker. viii DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

9 1 Bedrijvigheid en werkgelegenheid Ontwikkeling in Midden-Nederland ten opzichte van vorig jaar Bedrijvigheid Werkgelegenheid Vrijwel gelijk gebleven, afname met 4 bedrijven (- 0,3%). Landelijk ook vrijwel stabiel ( 0,1%). Gestegen met 279 werknemers (+2,3%). Landelijk is de werkgelegenheid toegenomen met +0,2%. 1.1 Bedrijvigheid Op 1 januari 2006 zijn er metaalbewerkingsbedrijven in de regio Midden-Nederland. Dat zijn er vier minder dan een jaar geleden(-0,3%). De bedrijvigheid in Midden-Nederland is sinds 2004 vrijwel stabiel. Deze trend komt overeen met het landelijk beeld. Figuur 1 Aantal bedrijven in Midden-Nederland, januari januari januari januari 2006 DIJK12 Beleidsonderzoek december

10 1.2 Werkgelegenheid Ten opzichte van vorig jaar is het aantal werknemers met 279 toegenomen (+2,3%). De stijging van de werkgelegenheid in de regio Midden-Nederland is sterker dan de landelijke stijging van de werkgelegenheid (+0,2%). Figuur 2 Aantal werknemers in Midden-Nederland, januari januari januari januari 2006 Vergeleken met het landelijk beeld kent Midden-Nederland meer kleine bedrijven met meer werkgelegenheid. Figuur 3 Verdeling bedrijvigheid en werkgelegenheid naar grote en kleine bedrijven in Midden-Nederland, 2005 Bedrijvigheid 80,0% 20,0% Werkgelegenheid 39,6% 60,4% Kleine bedrijven (t/m 15 wns) Grote bedrijven (>15 wns) 80% van de bedrijven heeft minder dan 16 werknemers in dienst. Bij deze kleine bedrijven is 40% van de werknemers werkzaam. Landelijk gezien bestaat de branche voor 77% uit kleine bedrijven en werkt 35% van de werknemers bij een klein bedrijf. De toename van de werkgelegenheid heeft plaatsgevonden bij zowel kleine als grote bedrijven. De toename bij grote bedrijven is sterker dan bij kleine bedrijven. Landelijk is er bij de grote bedrijven een toename van de werkgelegenheid en is de werkgelegenheid bij kleine bedrijven afgenomen. 10 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

11 2 Werknemers Ontwikkeling in Midden-Nederland ten opzichte van vorig jaar Werknemers De gemiddelde leeftijd is met bijna 5 maanden gestegen. Het aandeel jongeren (< 25 jaar) is licht afgenomen. Het aandeel ouderen (>55 jaar) is licht toegenomen. Dit komt overeen met het landelijk beeld. 2.1 Leeftijdsopbouw De gemiddelde leeftijd in Midden-Nederland is ten opzichte van vorig jaar met bijna 5 maanden gestegen naar 37,7 jaar. De gemiddelde leeftijd in Midden-Nederland is bijna een jaar lager dan het landelijke gemiddelde van 38,6 jaar. De stijging van de gemiddelde leeftijd met 5 maanden in Midden-Nederland houdt ongeveer gelijke tred met de landelijke leeftijdsstijging van 4,5 maand. Figuur 4 Leeftijdsopbouw werknemers in Midden-Nederland en Nederland, ,4% 31,6% 26,6% 24,7% 21,3% 19,2% 14,5% 12,6% 9,2% 9,9% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar Midden-Nederland Nederland Vergeleken met de landelijke situatie kent de regio relatief gezien: - meer jongere werknemers (jonger dan 35 jaar); - minder oudere werknemers (35 jaar en ouder). DIJK12 Beleidsonderzoek december

12 Figuur 5 Leeftijdsopbouw werknemers Midden-Nederland, 2004 en ,9% 26,6% 29,6% 30,4% 15,0% 14,5% 18,7% 19,2% 8,8% 9,2% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar 1 januari januari 2006 Het aandeel jongeren in de regio (jonger dan 35 jaar) is verder afgenomen en het aandeel ouderen (ouder dan 35 jaar) is verder toegenomen. Dit is in overeenstemming met de landelijke trend. 2.2 Functiestructuur Tabel 1 Functiestructuur metaalbewerking in Midden-Nederland, 2004 en 2005 Beroepenclusters 1 januari januari 2006 Ontwikkeling absoluut Aantal % Aantal % Aantal % Directie, management 525 4,3% 538 4,3% ,5% Ondersteuning ,7% ,5% ,4% Technisch uitvoerend ,8% ,6% ,4% Meewerkend leidinggevend 535 4,4% 555 4,4% ,7% Overig* 711 5,8% 775 6,2% ,0% Onbekend 0 0,0% 3 nihil +3 n.v.t. Totaal % % ,3% * Dit zijn met name algemeen medewerkers en zaterdag- en vakantiehulpen. Bijna tweederde van de werknemers heeft een technisch uitvoerende functie. Ten opzichte van vorig jaar is dit aandeel iets lager. Het aantal werknemers is in alle beroepenclusters toegenomen. Meer dan de helft van de groei van de werkgelegenheid heeft plaatsgevonden in het cluster ondersteuning. Het aantal werknemers binnen het beroepencluster overig is relatief het sterkst toegenomen. 12 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

13 Tabel 2 Aantal en percentage van het totaal aantal werknemers per beroepsgroep binnen het cluster technisch uitvoerend in Midden-Nederland, 2004 en 2005 Beroepsgroep binnen cluster technisch uitvoerend Aantal werknemers 1 januari januari 2006 % totaal aantal werknemers Aantal werknemers % totaal aantal werknemers Verspaning 417 3,4% 422 3,4% Constructie ,4% ,7% Algemene productie en machinebediening ,6% ,4% Machinebouw, samenbouw, installatie ,5% ,5% Storing en onderhoud 455 3,7% 468 3,7% Engineering 609 5,0% 603 4,8% Kwaliteitscontrole, testen 37 0,3% 33 0,3% Automatisering/ICT 67 0,5% 65 0,5% Ambachtelijke specialistische beroepen 39 0,3% 37 0,3% Totaal technisch uitvoerend ,8% ,6% DIJK12 Beleidsonderzoek december

14 14 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

15 3 Arbeidsmarkt Ontwikkeling in Midden-Nederland ten opzichte van vorig jaar Arbeidsmarkt Zowel de instroom als de uitstroom van werknemers is lager dan vorig jaar. Dit komt overeen met het landelijk beeld. In 2005 zijn werknemers de branche ingestroomd, 12,1% van het totale werknemersbestand. Dit is relatief minder instroom dan in 2004 (14,0%). De instroom in de regio is iets lager dan landelijk (12,6%). In 2005 kende de regio uitstromers, 12,7% van het totale werknemersbestand. In 2004 was dit 13,3%. 1 Met name de uitstroom onder jongeren (<25 jaar) is afgenomen. Percentage snelle uitstroom binnen de uitstroom is afgenomen van 22% naar 20%. 3.1 Instroom Van het totale aantal werknemers op 1 januari 2006 is 12% in 2005 nieuw ingestroomd. Van hen is 83% man en 17% vrouw. Van alle instromers in Midden- Nederland heeft 34% al eerder in de branche gewerkt (vorig jaar 41%). Het zijn met name jongeren die de branche instromen: 63% is jonger dan 35 jaar en 35% jonger dan 25 jaar. 1 Het verschil tussen de instroom en de uitstroom is niet gelijk aan de mutatie van het aantal werknemers die in paragraaf 1.2 wordt genoemd. Mogelijke verklaringen hiervoor zijn kleine wijzigingen in de regiotoewijzing en het feit dat in figuur 2 het aantal banen wordt weergegeven, terwijl het bij in- en uitstroom het aantal werknemers betreft. Ook kunnen administratieve activiteiten van Mn Services een rol spelen. DIJK12 Beleidsonderzoek december

16 Figuur 6 Leeftijdsopbouw instromers Midden-Nederland, 2004 en % 35% 28% 28% 21% 22% 11% 11% 3% 4% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar 1 januari januari 2006 De leeftijdsopbouw van de instromers in Midden-Nederland kent ten opzichte van 2004 een relatief kleiner aandeel jongeren (<25 jaar). Figuur 7 Leeftijdsopbouw instromers Midden-Nederland en Nederland, % 33% 28% 27% 22% 24% 11% 12% 4% 5% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar Midden-Nederland Nederland In vergelijking met Nederland kent de regio Midden-Nederland een groter aandeel instromende werknemers die jonger zijn dan 35 jaar. De gemiddelde leeftijd van instromers in Midden-Nederland is 31,3 jaar. Dat is ongeveer een jaar jonger dan de landelijk gemiddelde leeftijd van instromers: 32,2 jaar. 16 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

17 3.2 Uitstroom In 2005 zijn werknemers de branche uitgestroomd. Dit is 12,7% van alle werknemers. De uitstroom is lager dan in 2004 (13,3%). In figuur 8 wordt de uitstroom naar leeftijdsklasse in 2004 met die van 2005 vergeleken. Het aandeel van jongeren <25 jaar in de uitstroom is afgenomen. Figuur 8 Percentage uitstroom naar leeftijdsklasse in Midden-Nederland, 2004 en % 24% 29% 30% 21% 23% 12% 12% 12% 11% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar 1 januari januari 2006 Figuur 9 geeft de verdeling van het aantal uitstromers over de verschillende beroepenclusters in vergelijking met Figuur 9 Percentage uitstromers naar beroepencluster in Midden-Nederland, 2004 en ,2% 18,1% 14,4% 13,1% 13,3% 13,3% 12,7% 12,4% 12,7% 10,3% 10,3% 9,2% Directie, management Ondersteuning Technisch uitvoerend Meewerkend leidinggevend Overig Totaal 1 januari januari 2006 Ten opzichte van vorig jaar is de uitstroom in alle beroepenclusters afgenomen, behalve bij de meewerkend leidinggevenden. DIJK12 Beleidsonderzoek december

18 Het overige beroepencluster kent de grootste uitstroom. Dit zijn met name algemeen medewerkers, vakantiekrachten en zaterdaghulpen. 3.3 Snelle uitstroom Deze paragraaf gaat in op zogenaamde snelle uitstroom. Hiermee worden werknemers bedoeld die op het moment van uitstromen maximaal 2 jaar in de branche hebben gewerkt. De snelle uitstroom in Midden-Nederland in 2005 omvat 312 werknemers. Het aantal snelle uitstromers is ten opzichte van 2004 met 49 afgenomen(-13,6%). Snelle uitstromers vormden in 2005 ongeveer 20% van de totale uitstroom in Midden- Nederland (landelijk 22%). Binnen de totale uitstroom is het percentage snelle uitstroom 2% lager dan in Figuur 10 Snelle uitstroom naar leeftijdsklasse in Midden-Nederland, 2004 en ,5% 42,9% 28,0% 28,5% 20,5% 16,1% 7,8% 5,1% 1,7% 2,9% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar 1 januari januari 2006 Ruim 40% van de snelle uitstromers is jonger dan 25 jaar. Het aandeel jongeren in de snelle uitstroom is ten opzichte van 2004 afgenomen. Het aantal snelle uitstromers in de categorie jaar is ten opzichte van 2004 toegenomen. 18 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

19 Tabel 3 Snelle uitstroom naar beroepencluster in Midden-Nederland, 2004 en 2005 Beroepenclusters 1 januari januari 2006 Aantal % Aantal % Directie, management 11 3,1% 11 3,5% Ondersteuning 81 22,4% 65 20,8% Technisch uitvoerend ,0% ,8% Meewerkend leidinggevend 11 3,1% 10 3,2% Overig 55 15,2% 27 8,7% Onbekend 1 0,3% 0 0,0% Totaal % % De snelle uitstroom is het grootst in het beroepencluster technisch uitvoerend. Wanneer er wordt gekeken naar de totale verdeling van de functies is de uitstroom in het cluster overig het hoogst. 3.4 Pensionering In 2006 zullen naar verwachting 146 werknemers met pensioen gaan. Vanaf 2008 gaan jaarlijks ongeveer 197 werknemers met pensioen. In 2016 zal naar verwachting 15,7% van het huidige werknemersbestand met pensioen zijn. Landelijk is de verwachting 17,6%. Tabel 4 Verwachte uitstroom werknemers t/m 2016 in Midden-Nederland Huidige leeftijd werknemers Jaar dat men uitstroomt* Aantal verwachte uitstroom % van het totaal aantal werknemers 2005 Cumulatief % > ,1% 1,1% ,5% 1,6% ,4% 3,0% ,5% 4,4% ,5% 5,9% ,6% 7,5% ,5% 9,0% ,5% 10,5% ,7% 12,2% ,5% 13,7% ,0% 15,7% * Bij gemiddelde pensioengerechtigde leeftijd van 61 jaar. DIJK12 Beleidsonderzoek december

20 Tabel 5 Verwachte uitstroom t/m 2016 naar beroepencluster in Midden-Nederland Beroepenclusters Aantal verwachte uitstroom* % t.o.v. totaal aantal werknemers naar beroepencluster 2005 Directie, management ,1% Ondersteuning ,6% Technisch uitvoerend ,9% Meewerkend leidinggevend ,2% Overig ,5% Totaal ,9%** * Bij gemiddelde pensioengerechtigde leeftijd van 61 jaar. * * Vanwege afronding is het totaal percentage verwachte uitstromers in Midden-Nederland in tabel 5 iets hoger dan in tabel 4. In 2016 zal naar verwachting binnen de beroepenclusters directie, management en meewerkend leidinggevend respectievelijk 27% en 29% van het huidige werknemersbestand met pensioen zijn. Dat betekent dat dus ruim één op de vier directie- of managementleden en meewerkend leidinggevenden binnen tien jaar met pensioen zal zijn. 20 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

21 4 Beroepsonderwijs Verantwoording Voor dit hoofdstuk is gebruik gemaakt van gegevens van het CFI (Centrale Financiën Instellingen van OCW). De gegevens hebben betrekking op leerlingen en gediplomeerden in het metaaltechnisch beroepsonderwijs in de schooljaren 2004/2005 en 2005/2006. Het betreft de voorlopige cijfers van CFI die in mei/juni bekend zijn. 2 De gegevens van CFI zijn door de onderzoekers gekoppeld aan de OOM regio-indeling. Voor het HBO is het indelen van leerlingen en gediplomeerden naar de verschillende regio s niet mogelijk. HBO-studenten worden door Hogescholen die in verschillende regio s zijn gevestigd vaak centraal geregistreerd. Hierdoor is het niet mogelijk na te gaan hoeveel HBO-ers binnen een bepaalde regio hun opleiding volgen. Gegevens over het aantal HBO-ers zijn dan ook niet meegenomen in dit hoofdstuk. Ook de toewijzing van VMBO- en MBO-leerlingen aan de regio s is niet probleemloos. Door bijvoorbeeld fusies van scholen en veranderingen in het opleidingsaanbod van scholen kunnen verschuivingen optreden tussen regio s. Ook veranderingen in de administratielocatie van leerlingen kunnen zorgen voor verschuivingen tussen regio s. Het aantal leerlingen per regio kan hierdoor van jaar tot jaar sterk fluctueren. In dit rapport is de regio-indeling van 2005/2006 gebruikt als basisindeling. De regio-indeling 2004/2005 is aangepast aan die van 2005/2006 om zodoende vergelijking tussen deze twee jaren mogelijk te maken. Als gevolg hiervan kunnen de gegevens over 2004/2005 afwijken van de gegevens die zijn gepresenteerd in de regiorapportage van vorig jaar. Het CFI verzamelt geen gegevens meer over het aantal gediplomeerden VMBO-ers, derhalve ontbreken deze gegevens in het rapport. Afbakening metaaltechnisch beroepsonderwijs Het technisch onderwijs is breed en bevat tevens opleidingen die niet van direct belang zijn voor de instroom in de metaalbewerking, zoals bouw, elektrotechniek, installatietechniek e.d. In deze monitor is dan ook een afbakening gemaakt van opleidingen in het VMBO en het MBO, die voor de branche metaalbewerking van belang zijn in het kader van de potentiële instroom voor de branche: het metaaltechnisch beroepsonderwijs. 2 Het CFI publiceert in het voorjaar de voorlopige cijfers. De cijfers zijn pas definitief na accountantscontrole. Deze worden aan het einde van het jaar gepubliceerd. Doorgaans zijn er nauwelijks verschillen tussen de voorlopige en definitieve cijfers. DIJK12 Beleidsonderzoek december

22 Binnen het VMBO zijn vooral twee richtingen die in het derde en vierde leerjaar worden gegeven voor de branche metaalbewerking van belang. Dat betreffen de richtingen: - metaaltechniek. In deze richting worden leerlingen voorbereid op de diverse metaalberoepen. - metalektro. In deze richting worden leerlingen voorbereid op een combinatie van metaalberoepen en elektrotechnische beroepen. De leerlingen uit leerjaar drie en vier in deze twee opleidingsrichtingen worden in dit rapport aangeduid als het metaaltechnisch VMBO. Vorig jaar is er ook gerapporteerd over leerlingen in de opleidingen installatietechniek en instalektro. Deze gegevens zijn dit jaar niet meegenomen in het rapport. Tot de relevante metaaltechnische opleidingen in het MBO behoren opleidingen in de clusters: werktuigbouwkunde; landbouwtechniek; verspaning; lassen; plaatwerk; pijpbewerking; constructie; montage/onderhoud; gieten en modelmaken; productiemedewerkers metaal; scheepsmetaalbewerking en vliegtuigbouwkunde. Opleidingen binnen deze clusters vormen in dit rapport het metaaltechnisch MBO. Het betreft een breed scala aan opleidingen verdeeld over de vier niveaus binnen het MBO. Ontwikkeling in Midden-Nederland ten opzichte van vorig jaar Beroepsonderwijs VMBO MBO In 2005/2006 waren 16 VMBO-instellingen in de regio gevestigd, 5 minder dan in 2004/2005. Het aantal MBO-instellingen is gelijk gebleven (6). Aantal leerlingen in metaaltechnisch VMBO is afgenomen met -3,7% (landelijk +0,4%). Aantal leerlingen in metaaltechnisch MBO afgenomen met 12,6%. Dit is een sterkere afname dan landelijk (-8,2%). Kleine verschuiving van BBL- naar BOL-opleidingen. Aantal gediplomeerden MBO toegenomen met +32,4% (landelijk +7,0%). 22 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

23 4.1 Leerlingenaantallen metaaltechnisch VMBO en MBO Figuur 11 Aantal leerlingen per onderwijsniveau in Midden-Nederland, schooljaar 2004/2005 en 2005/ vmbo mbo 2004/ /2006 In het VMBO is het aantal leerlingen met 3,7% afgenomen. In het MBO is het aantal leerlingen bij metaaltechnische opleidingen afgenomen met 12,6%. 4.2 Opleidingsrichtingen metaaltechnisch VMBO Tabel 6 Aantal leerlingen naar opleidingsrichtingen metaaltechnisch VMBO in Midden-Nederland, schooljaar 2004/2005 en 2005/2006 Opleidingsrichting 2004/ /2006 Aantal % Aantal % Metaaltechniek ,6% ,4% Metalektro ,4% ,7% Totaal % % De daling van het aantal leerlingen in het VMBO wordt veroorzaakt door de daling van het aantal leerlingen Metaaltechniek. Het aantal leerlingen Metaaltechniek is ten opzichte van 2004/2005 met 15% gedaald. Het aantal leerlingen Metalektro is ten opzichte van 2004/2005 met 23% gestegen. DIJK12 Beleidsonderzoek december

24 Figuur 12 Verdeling leerlingen over opleidingsrichtingen metaaltechnisch VMBO in Midden-Nederland, schooljaar 2004/2005 en 2005/ ,6% 61,4% 30,4% 38,7% Metaaltechniek Metalektro 2004/ /2006 De meeste VMBO-leerlingen die een metaaltechnische opleiding volgen, staan ingeschreven voor de richting Metaaltechniek. Het aandeel is in 2005/2006 afgenomen. Het aandeel leerlingen van de richting Metalektro is toegenomen. 4.3 Metaaltechnisch MBO Tabel 7 Aantal leerlingen metaaltechnisch MBO naar opleidingsniveau in Midden- Nederland, schooljaar 2004/2005 en 2005/2006 Opleidingsniveau 2004/ /2006 Verschil Aantal Aantal % 1 Assistentopleiding % 2 Basisberoepsopleiding % 3 Vakopleiding % 4 Middenkader-/Specialistenopleiding % Totaal % De afname van het aantal leerlingen in het metaaltechnisch MBO heeft plaatsgevonden binnen elk opleidingsniveau. Het aantal leerlingen op het laagste niveau, de Assistentopleiding, is het sterkst gedaald. Dit komt overeen met landelijk beeld. 24 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

25 Figuur 13 Verdeling leerlingen metaaltechnisch MBO over opleidingsniveaus in Midden-Nederland, schooljaar 2004/2005 en 2005/ ,2% 37,8% 42,2% 44,2% 9,1% 8,1% 9,7% 9,9% Assistentopleiding Basisberoepsopleiding Vakopleiding 2004/ /2006 Middenkader-/ Specialistenopleiding In 2005/2006 volgt 44% van de leerlingen in metaaltechnisch MBO in Midden- Nederland een opleiding op niveau 4. Landelijk is dit percentage ruim 30%. Het percentage leerlingen dat een opleiding op niveau 4 volgt is in 2005/2006 toegenomen. Het aantal gediplomeerden van het metaaltechnisch MBO is in 2005 beduidend hoger dan in 2004, 646 gediplomeerden in 2005 tegen 488 gediplomeerden in De gediplomeerden zijn als volgt over de verschillende niveaus verdeeld. Figuur 14 Verdeling gediplomeerden metaaltechnisch MBO over opleidingsniveaus in Midden-Nederland, 2004 en ,3% 43,2% 30,5% 29,7% 15,2% 11,5% 11,7% 11,9% Assistent opleiding Basisberoepsopleiding Vakopleiding Middenkader-/ Specialistenopleiding Het merendeel van de gediplomeerde MBO-ers heeft een opleiding op niveau 2 of 4 gevolgd. Het aandeel gediplomeerde MBO-ers op niveau 4 is licht gedaald. DIJK12 Beleidsonderzoek december

26 Tabel 8 Aandeel BOL/BBL naar opleidingsniveau metaaltechnisch MBO in Midden- Nederland, schooljaar 2004/2005 en 2005/2006 Opleidingsniveau 2004/ /2006 % BOL % BBL % BOL % BBL 1 Assistentopleiding 58,4% 41,6% 65,2% 34,8% 2 Basisberoepsopleiding 16,3% 83,7% 18,4% 81,6% 3 Vakopleiding 19,0% 81,0% 23,2% 76,8% 4 Middenkader-/Specioalistenopleiding 100% 0,0% 97,0% 3,0% Totaal 56,6% 44,4% 57,4% 42,6% Naar verhouding volgen in het schooljaar meer leerlingen een BOLopleiding. De verschuivingen in de verhouding BOL/BBL zijn echter klein. Tabel 9 Aantal leerlingen metaaltechnisch MBO naar top 5 opleidingsrichtingen in Midden-Nederland, schooljaar 2005/2006 Opleidingsrichting Aantal % 1 Werktuigbouwkunde ,2% 2 Landbouwtechniek ,8% 3 Constructiebankwerker/ lasser ,5% 4 Monteur landbouwmechanisatietechniek 115 6,9% 5 Assistent constructiewerker/lasser 107 6,4% Totaal top ,8% Totaal aantal leerlingen in regio % De top 5 opleidingsrichtingen in Midden-Nederland vormt bijna 69% van het totaal aantal leerlingen van metaaltechnisch MBO. 4.4 Ontwikkeling Midden-Nederland vergeleken met het landelijk beeld De ontwikkeling van de leerlingaantallen in het metaaltechnisch beroepsonderwijs wijkt op verschillende punten af van het landelijk beeld. Het aantal VMBO-leerlingen in Midden-Nederland is gedaald, terwijl landelijk sprake is van een lichte toename. Dit houdt waarschijnlijk verband met de afname van het aantal VMBO-instellingen in de regio, er zijn 5 instellingen minder. In het metaaltechnisch MBO is het aantal leerlingen sterker gedaald dan gemiddeld in Nederland. Dit wordt met name veroorzaakt door een sterkere afname in de opleidingen op niveau 2 en DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

27 Overzicht 1 Ontwikkeling aantal leerlingen in het metaaltechnisch beroepsonderwijs ten opzichte van schooljaar 2004/2005 in Midden-Nederland en Nederland VMBO Totaal Midden-Nederland -3,7% Totaal Nederland +0,4% MBO Metaaltechniek Metalektro Totaal -15,1% +22,7% -12,6% Metaaltechniek Metalektro Totaal +0,5% +0,3% -8,2% Niveau 1 Assistentopleiding Niveau 2 Basisberoepsopleiding Niveau 3 Vakopleiding Niveau 4 Middenkader-/ Specialistenopleiding -22,0% -15,7% -10,9% -8,0% Niveau 1 Assistentopleiding Niveau 2 Basisberoepsopleiding Niveau 3 Vakopleiding Niveau 4 Middenkader-/ Specialistenopleiding -27,3% -4,7% -2,0% -7,9% DIJK12 Beleidsonderzoek december

28 28 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

29 5 Instroom Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL) In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de instroom van BBL-leerlingen bij metaalbewerkingsbedrijven in de regio Midden-Nederland. Bedrijven in de branche die een BBLleerling opleiden kunnen hiervoor een bijdrage van OOM ontvangen. Het hoofdstuk geeft inzicht in het aantal leerlingen waarvoor bedrijven een bijdrage van OOM hebben aangevraagd. Gegevens hierover zijn ontleend aan de OOM-administratie. Niet alle bedrijven maken gebruik van de mogelijkheid van subsidie, het aantal leerlingen dat door de bedrijven wordt opgeleid ligt waarschijnlijk iets hoger dat in dit rapport wordt aangegeven. 3 De gegevens hebben betrekking op 2003 en Gegevens over 2005 zijn nog niet volledig. Bedrijven mogen nog tot december 2006 een OOM-bijdrage aanvragen voor leerlingen die in 2005 zijn ingestroomd. Ontwikkelingen Midden-Nederland ten opzichte van vorig jaar Bedrijven met instroom BBL Instroom BBL-leerlingen Afgenomen van 102 naar 89. Ook landelijk is er een lichte daling. 7,6% van de bedrijven in de regio is gestart met een BBL-traject. Dit aandeel komt vrijwel overeen met het landelijk beeld (7,3%). Afgenomen van 135 naar 106. Ook landelijk is er een daling. 5.1 Aantal bedrijven dat is gestart met BBL-trajecten In 2004 hebben 89 bedrijven een OOM-bijdrage voor BBL-leerlingen aangevraagd. Dit komt overeen met 7,6% van de bedrijven in de regio. Landelijk betreft dit 7,3%. Het aantal bedrijven dat gestart is met het opleiden van BBL-leerlingen is lager dan in 2003, 13 minder (-13%). Landelijk is het aantal BBL-aanvragen afgenomen met 14%. 3 Uitgaande van een door OOM uitgevoerde vergelijking met BBL-gegevens van Kenteq ligt het werkelijk aantal BBL-leerlingen naar schatting 10%-15% hoger. DIJK12 Beleidsonderzoek december

30 Tabel 10 Aantal bedrijven dat is gestart met een of meer BBL-trajecten in Midden- Nederland en Nederland, 2003 en Aantal % Aantal % Midden-Nederland 102 8,7% 89 7,6% Nederland ,4% 872 7,3% De afname van het aantal bedrijven wordt volledig veroorzaakt door kleine bedrijven (t/m 15 werknemers). Het aandeel kleine bedrijven met BBL-instroom is in het jaar 2004 ten opzichte van 2003 gedaald. Dit komt overeen met het landelijke beeld. Uitgaande van de verdeling van de bedrijfsomvang in de regio zijn het met name grote bedrijven (>15 werknemers) die starten met BBL-trajecten. De regio Midden-Nederland bestaat voor 20% uit grote bedrijven, het aandeel grote bedrijven dat met BBLtrajecten start is 43%. 5.2 Instroom leerlingen BBL In 2004 zijn 106 BBL-leerlingen gestart met hun opleiding bij een metaalbewerkingsbedrijf in de regio Midden-Nederland. Dat zijn er 29 minder dan in 2003 (afname van 22%). Landelijk daalde de instroom van BBL-leerlingen met 14%. Tabel 11 Instroom BBL-leerlingen in Midden-Nederland en Nederland, 2003 en Ontwikkeling Midden-Nederland % Nederland % De helft van de leerlingen (50%) is werkzaam bij een klein bedrijf (t/m15 werknemers). Het aantal instromende leerlingen bij kleine bedrijven is sterker afgenomen dan bij grote bedrijven. Van de instromers is 98% man, 92% is jonger dan 25 jaar. 5.3 Niveau instroom BBL Het merendeel van de ingestroomde leerlingen (70%) volgde in 2004 een opleiding op niveau 2 (landelijk 65%). Uit onderstaande tabel blijkt dat de afname van de instroom van BBL-leerlingen in Midden-Nederland wordt veroorzaakt door de afname op niveau 2 en DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

31 Tabel 12 BBL-instroom naar opleidingsniveau in Midden-Nederland, 2003 en 2004 Opleidingsniveau Aantal % Aantal % Ontwikkeling absoluut 1 Assistentopleiding 11 8,1% 11 10,4% = 2 Basisberoepsopleiding 95 70,4% 74 69,8% - 3 Vakopleiding 26 19,3% 18 17,0% - 4 Middenkader-/Specialistenopleiding 3 2,2% 3 2,8% = Totaal % ,0% - Vrijwel alle instromende leerlingen (97%) werden in 2004 on-the-job opgeleid. In de regio wordt meer on-the-job opgeleid dan landelijk. Figuur 15 Verhouding on the job/off the job in Midden-Nederland en Nederland, ,2% 79,9% 20,1% 2,6% On the job Midden-Nederland Off the job Nederland Tabel 13 Verhouding on the job/off the job in Midden-Nederland, 2003 en 2004 On the job/off the job Aantal % Aantal % On the job ,0% ,2% Off the job 4 3,0% 3 2,8% Totaal % % DIJK12 Beleidsonderzoek december

32 32 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

33 6 Bijscholing OOM In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de bijscholing die binnen OOM-bedrijven plaatsvindt. Bedrijven kunnen voor het laten volgen van een cursus door één van hun werknemers een bijdrage van OOM ontvangen. Bedrijven kunnen voor verschillende werknemers en cursussen een aanvraag indienen. De gegevens in dit hoofdstuk zijn ontleend aan de administratie van OOM. Alleen cursussen waar OOM een bijdrage voor heeft toegekend zijn in dit hoofdstuk opgenomen. De daadwerkelijke omvang van de bijscholing in de metaalbewerking is dus waarschijnlijk groter dan hier wordt gepresenteerd. Met ingang van 2004 geeft OOM geen bijdrage meer voor cursussen op het gebied van arbo, veiligheid en milieu, vanaf 2005 kunnen bedrijven voor deze cursussen ESFsubsidie aanvragen. De beschikbare gegevens over cursussen op het gebied van arbo, veiligheid en milieu zijn niet meegenomen in deze monitor om vergelijking met andere jaren mogelijk te maken. Ontwikkelingen Midden-Nederland ten opzichte van vorig jaar Bijscholende bedrijven Bijgeschoolde werknemers Gevolgde scholing/cursussen Gestegen van 283 naar 341. Landelijk is het aantal bedrijven licht gedaald. 29% van de bedrijven heeft gebruik gemaakt van de bijscholingsregeling. Dit is hoger dan landelijk (26%). Gestegen van naar (toename van 40%). Ook landelijk is er een stijging (23%). Ruim 13% van de werknemers is bijgeschoold. Dit komt overeen met het landelijk beeld (12%). Aantal cursussen gestegen van naar 2.388, een toename van 50%. Landelijk is de stijging 33%. Sterke stijging van de omvang technische bijscholing (toename met 100%). 6.1 Aantal bedrijven met bijscholingstrajecten In 2005 hebben 341 bedrijven een aanvraag voor bijscholing bij OOM ingediend. In 2004 betrof dit nog 283 bedrijven. Landelijk is het aantal bedrijven dat een aanvraag heeft ingediend licht afgenomen. DIJK12 Beleidsonderzoek december

34 Door 29% van de bedrijven in Midden-Nederland is een beroep gedaan op een bijdrage van OOM voor bijscholing. Landelijk vraagt 26% van de bedrijven een bijdrage aan. Tabel 14 Aantal bedrijven dat een bijdrage heeft aangevraagd voor bijscholingstrajecten in Midden-Nederland en Nederland, 2004 en 2005 Aantal % totaal aantal bedrijven Aantal % totaal aantal bedrijven Midden-Nederland ,0% ,0% Nederland ,1% ,9% Grote bedrijven doen relatief vaker een beroep op een bijdrage van OOM dan kleine bedrijven. Van de 341 bedrijven heeft 40% meer dan 15 werknemers in dienst. Ter vergelijk: het aandeel grote bedrijven in de regio is 20%. Zowel grote als kleine bedrijven hebben in 2005 vaker een aanvraag voor de OOMbijdrage gedaan. 6.2 Aantal werknemers in bijscholingstrajecten Het aantal werknemers dat is bijgeschoold is in 2005 gestegen van naar 1.626; een stijging van 41%. Het percentage werknemers dat is bijgeschoold is in Midden- Nederland hoger dan gemiddeld in Nederland. Tabel 15 Aantal werknemers dat bijscholing heeft gevolgd in Midden-Nederland en Nederland, 2004 en 2005 Aantal % t.o.v. totaal aantal werknemers Aantal % t.o.v. totaal aantal werknemers Midden-Nederland ,4% ,3% Nederland ,8% ,6% Verder kan het volgende over bijscholing in de regio worden gezegd. 4 Bijna 30% van de bijgeschoolde werknemers is werkzaam bij een klein bedrijf (t/m 15 werknemers). De OOM-bijdragen worden met name aangevraagd voor werknemers tussen 25 en 44 jaar (59% van de bijgeschoolde werknemers). In 2005 zijn relatief wat meer ouderen (>45 jaar) bijgeschoold. De bijscholing is met name aangevraagd voor mannen. Verder worden OOM-bijdragen met name aangevraagd voor werknemers in 4 Zie bijlage vanaf pagina DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

35 technisch uitvoerende beroepen (66% van de bijgeschoolde werknemers). Naar verhouding is het aandeel technisch uitvoerenden dat is bijgeschoold in 2005 wat toegenomen. Het aandeel bijgeschoolde werknemers in ondersteunende en commerciële beroepen is daarentegen iets afgenomen. 6.3 Gevolgde bijscholing In totaal hebben de 341 bedrijven een bijdrage voor cursussen aangevraagd. Dat is een gemiddelde van 7 cursussen per bedrijf. Het aantal aangevraagde cursussen is met 50% toegenomen. Tabel 16 Soort bijscholing in Midden-Nederland, 2004 en 2005 Soort bijscholing Aantal % Aantal % Ontwikkeling absoluut Lassen 144 9,1% 159 6,7% + Technisch kwaliteit 24 1,5% 106 4,4% + Technisch ,4% ,9% + Leidinggeven / management ,4% 131 5,5% - Kwaliteit 49 3,1% 102 4,3% + Personeel & Organisatie 90 5,7% 85 3,6% - Systeembeheer 15,9% 149 6,2% + Secretariële ondersteuning 7 0,4% 25 1,0% + Administratieve kantoorsoftware 89 5,6% 138 5,8% + Commercieel/ bedrijfseconomisch/in- en verkoop 81 5,1% 124 5,2% + Logistiek 76 4,8% 210 8,8% + Presentatie/communicatie/taal 109 6,9% 155 6,5% + Praktijkbegeleider / instructeur 29 1,8% 49 2,1% + Diversen/overig ,3% 169 7,1% - Totaal % % + De meeste cursuscategorieën laten een stijging zien. Uitzonderingen hierop vormen de cursussen op het gebied van leidinggeven en management en Personeel & Organisatie. 50% van de bijscholing is technisch van aard. Dit betreft cursussen in de categorieën technisch, lassen, technische kwaliteit en systeembeheer. Het aantal cursussen in deze categorieën is sterk toegenomen (+104%). Een grote afname van het aantal cursussen is er in de categorie diversen/overig. Dit is waarschijnlijk het gevolg van verbeteringen in de registratie van de cursussen. DIJK12 Beleidsonderzoek december

36 36 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

37 Bijlage 1 Achtergrondgegevens 1 Bedrijvigheid en werkgelegenheid Tabel 17 Aantal bedrijven in Midden-Nederland en Nederland, januari januari januari januari 2006 Midden-Nederland Nederland Tabel 18 Ontwikkeling aantal bedrijven in Midden-Nederland en Nederland, , en jan jan jan jan jan jan Midden-Nederland -2,3% -0,3% -0,3% Nederland -2,2% -0,05% -0,1% Tabel 19 Bedrijven naar grootteklasse in Midden-Nederland en Nederland, 2005 Bedrijfsomvang Midden-Nederland Nederland Aantal % Aantal % 1-5 werknemers ,3% ,5% 6-15 werknemers ,7% ,0% werknemers ,4% ,3% werknemers 12 1,0% 183 1,5% >100 werknemers 6 0,5% 81 0,7% Totaal % % DIJK12 Beleidsonderzoek december

38 Tabel 20 Ontwikkeling aantal bedrijven naar grootteklasse in Midden-Nederland en Nederland, Bedrijfsomvang Midden-Nederland Nederland 1-5 werknemers -1,0% -1,1% 6-15 werknemers -0,3% +0,4% werknemers +1,9% +1,2% werknemers -2,0% +2,8% >100 werknemers +50,0% -3,6% Totaal -0,3% -0,1% Tabel 21 Aantal werknemers in Midden-Nederland en Nederland, januari januari januari januari 2006 Midden-Nederland Nederland Tabel 22 Ontwikkeling aantal werknemers in Midden-Nederland en Nederland, , en jan jan jan jan jan jan Midden-Nederland -3,0% -0,6% +2,3% Nederland -3,1% -1,2% +0,2% Tabel 23 Aantal en percentage werknemers naar grootteklasse bedrijven in Midden- Nederland en Nederland, 2005 Bedrijfsomvang Midden-Nederland Nederland Aantal % Aantal % 1-5 werknemers ,2% ,2% 6-15 werknemers ,5% ,7% werknemers ,4% ,4% werknemers 897 7,2% ,1% >100 werknemers ,8% ,6% Totaal % % 38 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

39 Tabel 24 Ontwikkeling aantal werknemers naar grootteklasse bedrijven in Midden- Nederland en Nederland, Bedrijfsomvang Midden-Nederland Nederland 1-5 werknemers -0,1% -1,1% 6-15 werknemers +0,8% -0,4% werknemers +4,1% +1,4% werknemers -14,1% +3,1% >100 werknemers +16,8% -4,4% Totaal +2,3% +0,2% 2 Werknemers Figuur 16 Gemiddelde leeftijd werknemers in Midden-Nederland en Nederland, ,0 39,0 38,0 37,0 38,0 37,1 38,2 37,3 38,6 37,7 36,0 35,0 1-jan-'04 1-jan-'05 1-jan-'06 Midden-Nederland Nederland Tabel 25 Ontwikkeling aantal werknemers naar leeftijdsklasse in Midden-Nederland en Nederland, Leeftijdsklasse Midden-Nederland Nederland <25 jaar -0,9% -1,7% jaar -2,6% -5,5% jaar +5,1% +1,8% jaar +5,2% +3,0% >55 jaar +7,6% +7,4% Totaal +2,3% +0,2% DIJK12 Beleidsonderzoek december

40 Figuur 17 Aandeel werknemers onder de 25 jaar in Midden-Nederland en Nederland, ,0% 19,0% 18,0% 17,0% 16,0% 15,0% 14,0% 13,0% 12,0% 11,0% 10,0% 15,2% 15,0% 14,5% 12,7% 12,8% 12,6% 1-jan-'04 1-jan-'05 1-jan-06 Midden-Nederland Nederland Figuur 18 Aandeel werknemers >55 jaar in Midden-Nederland en Nederland, ,0% 14,0% 13,0% 12,0% 11,0% 10,0% 9,0% 8,0% 7,0% 6,0% 5,0% 9,9% 9,2% 9,2% 8,8% 8,8% 8,4% 1-jan-'04 1-jan-'05 1-jan-'06 Midden-Nederland Nederland 40 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

41 Tabel 26 Aantal en percentage werknemers naar beroepencluster in Midden- Nederland en Nederland, 2005 Beroepenclusters Midden-Nederland Nederland Aantal % Aantal % Directie, management* 538 4,3% ,3% Ondersteuning ,5% ,4% Technisch uitvoerend ,6% ,1% Meewerkend leidinggevend 555 4,4% ,2% Overig 775 6,2% ,9% Onbekend 3 0,0% 96 0,1% Totaal % % * DGA s (directeur-grootaandeelhouder) hebben de vrije keuze om zich bij het pensioenfonds Mn Servi- ces in te schrijven. Vandaar dat minder directieleden dan bedrijven bij Mn Services ingeschreven staan. Tabel 27 Ontwikkeling aantal werknemers naar beroepencluster in Midden-Nederland en Nederland, Beroepenclusters % Midden-Nederland % Nederland Directie, management* +2,5% +0,2% Ondersteuning +6,4% +0,7% Technisch uitvoerend +0,4% -0,2% Meewerkend leidinggevend +3,7% -2,6% Overig +9,0% +2,4% Totaal +2,3% +0,2% * DGA s (directeur-grootaandeelhouder) hebben de vrije keuze om zich bij het pensioenfonds Mn Servi- ces in te schrijven. Vandaar dat minder directieleden dan bedrijven bij Mn Services ingeschreven staan. DIJK12 Beleidsonderzoek december

42 Tabel 28 Aandeel werknemers naar beroepencluster naar leeftijdsklasse in Midden- Nederland en Nederland, 2005 Beroepen Directie, management Midden-Nederland Nederland < >55 Totaal < >55 Totaal 1% 13% 38% 29% 19% 100% 1% 14% 39% 31% 16% 100% Ondersteuning 9% 27% 34% 19% 11% 100% 7% 25% 35% 22% 11% 100% Technisch uitvoerend Meewerkend leidinggevend 16% 29% 30% 18% 8% 100% 14% 26% 31% 20% 9% 100% 1% 17% 34% 31% 17% 100% 1% 11% 36% 34% 17% 100% Overig 38% 19% 20% 13% 9% 100% 31% 22% 22% 16% 10% 100% Gemiddelde 15% 27% 30% 19% 9% 100% 13% 25% 32% 21% 10% 100% 3 Arbeidsmarkt Figuur 19 Percentage uitstroom werknemers naar leeftijdsklasse in Midden-Nederland en Nederland, % 22% 30% 27% 23% 25% 11% 13% 12% 12% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar Midden-Nederland Nederland 42 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

43 Tabel 29 Uitstroom van werknemers naar beroepencluster in Midden-Nederland en Nederland, 2005 Beroepenclusters Aantal Midden-Nederland % binnen beroepencluster Aantal Nederland % binnen beroepencluster Directie, management 54 10,3% ,0% Ondersteuning ,3% ,2% Technisch uitvoerend ,4% ,0% Meewerkend leidinggevend 55 10,3% 593 9,8% Overig ,1% ,4% Totaal ,7% ,5% Figuur 20 Aandeel snelle uitstroom van het totaal aantal werknemers naar leeftijdsklasse in Midden-Nederland en Nederland, ,3% 8,3% 2,9% 2,6% 2,6% 1,8% 1,7% 0,7% 1,2% 0,8% 1,1% 2,7% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar Totaal Midden-Nederland Nederland Figuur 21 Aandeel snelle uitstroom van het totaal aantal werknemers naar leeftijdsklasse in Midden-Nederland, 2004 en ,0% 7,3% 2,8% 2,9% 2,6% 2,6% 1,6% 1,8% 1,2% 0,7% 0,6% 0,8% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar Totaal 1 januari januari 2006 DIJK12 Beleidsonderzoek december

44 Tabel 30 Aandeel snelle uitstroom van het totaal aantal werknemers naar beroepen- cluster in Midden-Nederland en Nederland, 2005 Macroclusters beroepen Aantal Midden-Nederland % binnen beroepencluster Aantal Nederland % binnen beroepencluster Directie, management 11 2, ,6% Ondersteuning 65 2, ,2% Technisch uitvoerend 199 2, ,5% Meewerkend leidinggevend 10 1,9 72 1,2% Overig 27 3, ,4% Totaal 312 2,6% ,7% Tabel 31 Verwachte uitstroom werknemers t/m 2016 in Midden-Nederland en Neder- land Huidige leeftijd werknemers Jaar dat men uitstroomt* Aantal Midden-Nederland % van het totaal aantal werknemers 2005 Cumulatief % Aantal Nederland % van het totaal aantal werknemers 2005 Cumulatief % > ,1% 1,1% ,2% 1,2% ,5% 1,6% 808 0,6% 1,8% ,4% 3,0% ,6% 3,4% ,5% 4,5% ,6% 5,0% ,5% 6,0% ,7% 6,7% ,6% 7,6% ,7% 8,4% ,5% 9,1% ,7% 10,1% ,5% 10,6% ,6% 11,7% ,7% 12,3% ,9% 13,6% ,5% 13,8% ,9% 15,5% ,0% 15,8% ,1% 17,6% * Bij gemiddelde pensioengerechtigde leeftijd van 61 jaar. 44 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006