Arbeidsmarkt Metaalbewerking Cijfers en Trends 2006 Limburg

Transcriptie

1 Arbeidsmarkt Metaalbewerking Cijfers en Trends 2006 Limburg Drs Th. Mos Drs F.A.P.M. Heere Amsterdam, december 2006

2 608/december 2006 DIJK12 Beleidsonderzoek Adelaarsweg BM AMSTERDAM Tel.: Fax:

3 Inhoudsopgave Pagina Samenvatting v 1 Bedrijvigheid en werkgelegenheid Bedrijvigheid Werkgelegenheid 10 2 Werknemers Leeftijdsopbouw Functiestructuur 12 3 Arbeidsmarkt Instroom Uitstroom Snelle uitstroom Pensionering 19 4 Beroepsonderwijs Leerlingenaantallen metaaltechnisch VMBO en MBO Opleidingsrichtingen metaaltechnisch VMBO Metaaltechnisch MBO Ontwikkeling Limburg vergeleken met het landelijk beeld 27 5 Instroom Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL) Aantal bedrijven dat is gestart met BBL-trajecten Instroom leerlingen BBL Niveau instroom BBL 30 6 Bijscholing OOM Aantal bedrijven met bijscholingstrajecten Aantal werknemers in bijscholingstrajecten Gevolgde bijscholing 35

4 Pagina Bijlage 1 Achtergrondgegevens 37 1 Bedrijvigheid en werkgelegenheid 37 2 Werknemers 39 3 Arbeidsmarkt 42 4 Beroepsonderwijs 45 5 Instroom Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL) 49 6 Bijscholing OOM 53 Bijlage 2 Lijst van tabellen en figuren 57

5 Samenvatting Het opleidings- en ontwikkelingsfonds voor de Metaalbewerking (OOM) voert jaarlijks een Arbeidsmarkt- en Onderwijsmonitor uit van de regio Limburg. De monitor wordt opgesteld door DIJK12 op basis van gegevens van het pensioenfonds van de branche, het Ministerie van OCW en de administratie van OOM. De monitor bevat informatie van de regio Limburg over: de bedrijvigheid en werkgelegenheid in de Metaalbewerking; aantallen leerlingen en gediplomeerden van het VMBO en het MBO; de instroom van BBL-leerlingen bij bedrijven in de Metaalbewerking; bijscholing van werknemers in de Metaalbewerking. De verzameling en bewerking van gegevens van onderhavige monitor is uitgevoerd in De verzamelde arbeidsmarktgegevens hebben betrekking op het jaar 2005, met als peildatum 1 januari De onderwijsgegevens hebben betrekking op het schooljaar 2005/2006. De gegevens over de instroom van BBL-leerlingen hebben betrekking op De gegevens over de bijscholing hebben betrekking op het jaar De regio Limburg van OOM komt overeen met de provincie Limburg. De branche Metaalbewerking omvat metaalbedrijven tot ongeveer 100 werknemers. Metaalbedrijven kenmerken zich door het bewerken van metaal en de ontwikkeling van metaalproducten. De bedrijven zijn werkzaam op uiteenlopende gebieden zoals machine- en apparatenbouw, scheeps- en jachtbouw, landbouwmechanisatie, las- en constructiewerk, meet- en regeltechniek en dergelijke. Op 1 januari 2006 omvat de gehele branche Metaalbewerking bijna bedrijven die gezamenlijk werkgelegenheid bieden aan werknemers. Bijna 10% van deze bedrijven is gevestigd in de regio Limburg. Deze bedrijven genereren ruim 11% van de totale werkgelegenheid in de Metaalbewerking. Doel van de monitor is inzicht te bieden in de stand van zaken, veranderingen en mogelijke trends op de arbeidsmarkt in de Metaalbewerking in Limburg. De belangrijkste bevindingen zijn als volgt. DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006 v

6 1 Arbeidsmarkt Bedrijvigheid en werkgelegenheid Op 1 januari 2006 zijn er in de regio Limburg bedrijven in de metaalbewerking. Ten opzichte van vorig jaar is de bedrijvigheid in de regio vrijwel constant gebleven. Dit komt overeen met de ontwikkeling in de gehele branche, ook daar is de bedrijvigheid nagenoeg stabiel. De werkgelegenheid in de metaalbewerking in de regio is in 2005 met 1% afgenomen. Op 1 januari 2006 telt de regio werknemers in de metaalbewerking, 210 minder dan het vorig jaar. De dalende trend van de werkgelegenheid in de regio, sinds 2002, zet nog steeds door. Landelijk is de werkgelegenheid in de branche in 2005 licht gegroeid en is de dalende trend doorbroken. De daling van de werkgelegenheid komt vrijwel geheel voor rekening van de technisch uitvoerende functies. Ook landelijk is het aantal technisch uitvoerende werknemers afgenomen. In de regio wordt deze afname echter nauwelijks gecompenseerd door groei in andere functiegroepen. Dynamiek op de arbeidsmarkt gelijk aan vorig jaar Zowel de instroom als de uitstroom van werknemers in de metaalbewerking in Limburg ligt in 2005 op hetzelfde niveau als vorig jaar. Landelijk is juist sprake van minder dynamiek, zowel de uit- als de instroom is lager dan vorig jaar. De instroom van 2005 is qua leeftijdsopbouw vrijwel hetzelfde samengesteld als in Bijna éénderde van de instroom bestaat uit jongeren, landelijk is het aandeel jongeren iets hoger. Het aandeel jongeren onder de uitromers is eveneens vrijwel gelijk gebleven. De uitstroom van jongeren in de regio ligt op een lager niveau dan landelijk, respectievelijk 17% en 22%. Snelle uitstroom van jongeren lager dan landelijk Bijna eenvijfde deel van de werknemers die in 2005 de branche hebben verlaten hebben korter dan twee jaar in de branche gewerkt. Landelijk is het aandeel van de snelle uitstromers 22%. Het aandeel van de snelle uitstromers onder de uitstroom is ten opzichte van vorig jaar iets hoger. Ook landelijk is sprake van een stijging. Het aandeel van de jongeren onder de snelle uitstroom in de regio is sterk afgenomen. Vorig jaar was 40% van de snelle uitstromers jonger dan 25 jaar, in 2005 is hun aandeel in de snelle uitstroom gedaald naar 35%. Landelijk is het aandeel van jongeren onder de snelle uitstromers in 2005, 40%, vrijwel gelijk aan vorig jaar. vi DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

7 Limburg is meer ontgroend dan landelijk De branche is in de regio Limburg sterker ontgroend dan gemiddeld. Het aandeel jongeren (<25 jaar) onder de werknemers bedraagt 11%, landelijk is hun aandeel 13%. Het aandeel jongeren in de branche in de regio vertoont wel licht stijgende trend, de ontgroening in de regio neemt dus wel af en beweegt zich in de richting van het landelijk gemiddelde. Vergrijzing De gemiddeld leeftijd van werknemers in de metaalbewerking in 2005 in Limburg bedraagt 39,2 jaar. Daarmee is het personeelsbestand in de regio bijna een half jaar ouder dan gemiddeld in de gehele branche. De gemiddelde leeftijd is ten opzichte van vorig jaar met 3 maanden toegenomen, deze toename is iets lager dan de gemiddelde trend in de branche. Het niveau van de vergrijzing in de regio beweegt zich daarmee in de richting van het landelijk gemiddelde. Pensionering en vervangingsvraag Uitgaande van pensionering rond het 61 ste levensjaar, gaan er in de regio in 2006 naar verwachting 158 werknemers met pensioen. Vanaf 2008 gaat de pensionering in de regio sterk toenemen, jaarlijks gaat het dan om circa 225 tot 344 werknemers. De verwachting is dat in 2016, 18% van het huidige werknemersbestand met pensioen is gegaan. Landelijk is de verwachting eveneens 18%. De pensioneringsgolf in de regio is niet gelijk verdeeld over de verschillende beroepsgroepen. Met name onder directie/managers en meewerkend leidinggevenden zal de pensionering hoger zijn dan gemiddeld in de regio, respectievelijk 25% en 29%. De vervangingsvraag voor deze functies zal de komende jaren dan ook naar verwachting sterk gaan toenemen. 2 Beroepsonderwijs De monitor richt zich op het metaaltechnisch beroepsonderwijs, opleidingsrichtingen van het VMBO en MBO die voor de branche Metaalbewerking van belang zijn voor de potentiële instroom in de branche. De regio heeft, in het schooljaar 2005/2006, achttien VMBO-instellingen en vier MBO-instellingen waar metaaltechnisch beroepsonderwijs wordt aangeboden. VMBO vrijwel gelijk, afname MBO minder sterk dan landelijk In het metaaltechnisch beroepsonderwijs is landelijk en in de regio sprake van een afname van het aantal leerlingen. De afname doet zich met name voor in het MBO. De afname in de regio is in het MBO echter minder sterk dan landelijk. De regio telt in 2005/ leerlingen in het metaaltechnisch VMBO, 1% meer dan het vorig schooljaar. Ook landelijk is het aantal VMBO-leerlingen ongeveer gelijk gebleven. DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006 vii

8 De regio telt in 2005/ leerlingen in het metaaltechnisch MBO. Het aantal MBO-leerlingen is afgenomen met 5%, landelijk is de afname 8%. 3 Opleiden door bedrijven Bedrijven uit de branche die BBL-leerlingen opleiden en werknemers bijscholen kunnen hiervoor een bijdrage aanvragen bij OOM. De omvang van de aanvragen van bedrijven geeft een indicatie van de scholing bij metaalbewerkingsbedrijven in de regio. Instroom in de BBL beter dan landelijk Landelijk was er in 2004 sprake van een afname in de instroom in BBL-opleidingen in de branche. In Limburg is de instroom nagenoeg stabiel gebleven en zelfs iets gestegen. Bij 7% van de bedrijven in de regio zijn in 2004 leerlingen gestart met een BBLopleiding. Dit aandeel ligt ongeveer op hetzelfde niveau als landelijk. In totaal zijn bij de bedrijven in de regio 106 leerlingen met hun opleiding gestart. Het aantal bedrijven waar leerlingen zijn gestart met hun opleiding is vrijwel gelijk aan het jaar daarvoor. Landelijk is juist sprake van een afname (14%). Het aantal leerlingen dat gestart is iets hoger. Landelijk is het aantal leerlingen juist gedaald. Bedrijven in Limburg doen meer aan bijscholing dan landelijk Bedrijven in Limburg doen meer aan bijscholing dan gemiddeld in de branche. Bijna 30% van de bedrijven in de regio heeft in 2005 een bijdrage bij OOM aangevraagd voor bijscholing van werknemers. Landelijk heeft 26% van de bedrijven een aanvraag gedaan. Bedrijven in de regio hebben in 2005 meer aan bijscholing gedaan dan in Ten opzichte van 2004 is het aantal bijgeschoolde werknemers met 23% toegenomen. Deze stijging komt overeen met het gemiddeld in de branche. viii DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

9 1 Bedrijvigheid en werkgelegenheid Ontwikkeling in Limburg ten opzichte van vorig jaar Bedrijvigheid Werkgelegenheid Vrijwel gelijk gebleven, afname met 7 bedrijven (-0,6%). Landelijk ook vrijwel stabiel (-0,1%). Afgenomen met 210 werknemers (-1,3%). Landelijk is de werkgelegenheid toegenomen met +0,2%. 1.1 Bedrijvigheid Op 1 januari 2006 zijn er metaalbewerkingsbedrijven in de regio Limburg. Dit betekent een afname van 7 bedrijven (-0,6%) ten opzichte van vorig jaar. De bedrijvigheid in Limburg is over de afgelopen jaren vrijwel stabiel gebleven. Deze trend komt overeen met het landelijk beeld. Figuur 1 Aantal bedrijven in Limburg, jan-03 1-jan-04 1-jan-05 1-jan-06 DIJK12 Beleidsonderzoek december

10 1.2 Werkgelegenheid Ten opzichte van vorig jaar is het aantal werknemers in Limburg gedaald met 210 werknemers (-1,3%). Hiermee wordt de dalende trend van de afgelopen jaren voortgezet. Landelijk is de werkgelegenheid licht gegroeid (+0,2%). Figuur 2 Aantal werknemers in Limburg, januari januari januari januari 2006 Vergeleken met het landelijk beeld kent Limburg meer grote bedrijven met meer werkgelegenheid. Figuur 3 Verdeling bedrijvigheid en werkgelegenheid naar grote en kleine bedrijven in Limburg, 2005 Bedrijvigheid 71,6% 28,4% Werkgelegenheid 27,0% 73,0% Kleine bedrijven (t/m 15 wns) Grote bedrijven (>15 wns) 72% van de bedrijven heeft minder dan 16 werknemers in dienst. Bij deze kleine bedrijven is 27% van de werknemers werkzaam. Landelijk gezien bestaat de branche voor 77% uit kleine bedrijven en werkt 35% van de werknemers bij een klein bedrijf. De werkgelegenheid is bij kleine bedrijven (<16 werknemers) relatief iets minder afgenomen dan bij grote bedrijven (>15 werknemers). Landelijk is er bij de grote bedrijven een toename van de werkgelegenheid en neemt de werkgelegenheid bij kleine bedrijven af. 10 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

11 2 Werknemers Ontwikkeling in Limburg ten opzichte van vorig jaar Werknemers De gemiddelde leeftijd is ten opzichte van vorig jaar met 3 maanden gestegen. Het aandeel jongeren (<35 jaar) is licht afgenomen en het aandeel oudere werknemers (>35 jaar) is licht toegenomen. 2.1 Leeftijdsopbouw De gemiddelde leeftijd in Limburg is ten opzichte van vorig jaar met drie maanden gestegen naar 39,2 jaar. Dit is meer dan een half jaar hoger dan het landelijke gemiddelde van 38,6 jaar. De stijging van de gemiddelde leeftijd in de regio Limburg is met 3 maanden wel iets kleiner dan de landelijke gemiddelde leeftijdsstijging van 4,5 maand. Figuur 4 Leeftijdsopbouw werknemers in Limburg en Nederland, ,7% 31,6% 23,3% 24,7% 23,6% 21,3% 11,0% 12,6% 9,4% 9,9% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar Limburg Nederland Vergeleken met de landelijke situatie kent de regio relatief gezien: een lager aandeel jongere werknemers (<35 jaar) ; een hoger aandeel oudere werknemers (35-54); een iets lager aandeel werknemers ouder dan 55. DIJK12 Beleidsonderzoek december

12 Figuur 5 Leeftijdsopbouw werknemers Limburg, 2004 en ,1% 32,7% 24,0% 23,3% 23,6% 22,8% 10,6% 11,0% 8,5% 9,4% <25 jaar jaar jaar jaar januari januari 2006 De ontwikkeling in leeftijdsopbouw in 2005 is dezelfde als in Dit betekent dat: - het aandeel oudere werknemers (>45 jaar) weer verder is toegenomen; - het aandeel jongeren (<35 jaar) weer verder is afgenomen. Deze afname komt echter geheel voor rekening van de leeftijdscategorie jaar, het aandeel <25 jaar is net als in 2004 toegenomen. 2.2 Functiestructuur Tabel 1 Functiestructuur metaalbewerking in Limburg, 2004 en 2005 Beroepenclusters 1 januari januari 2006 Ontwikkeling absoluut Aantal % Aantal % Aantal % Directie, management 724 4,5% 720 4,6% -4-0,6% Ondersteuning ,0% ,1% -13-0,5% Technisch uitvoerend ,7% ,1% ,2% Meewerkend leidinggevend 791 5,0% 754 4,8% -37-4,8% Overig* 930 5,8% ,4% ,6% Onbekend 0 0,0% 7 nihil +7 n.v.t. Totaal % % ,3% * Dit zijn met name algemeen medewerkers en zaterdag- en vakantiehulpen. Ten opzichte van vorig jaar is het aantal werknemers in alle beroepenclusters afgenomen behalve in het cluster overig. De daling van het aantal werknemers is het grootst in het cluster technisch uitvoerend (-243). Dit stemt overeen met het landelijke beeld, waar het aantal werknemers met een technisch uitvoerende functie afneemt. 12 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

13 Relatief is het aantal meewerkend leidinggevenden het meest gedaald (-4,8%). De landelijke situatie laat ook een afname zien van het aantal meewerkend leidinggevenden zien (-2,6%). De verdeling van de functiestructuur is ten opzichte van vorig jaar nauwelijks veranderd. Tabel 2 Aantal en percentage van het totaal aantal werknemers per beroepsgroep binnen het cluster technisch uitvoerend in Limburg, 2004 en 2005 Beroepsgroep Aantal werknemers 1 januari januari 2006 % totaal aantal werknemers Aantal werknemers % totaal aantal werknemers Verspaning 802 5,0% 798 5,1% Constructie ,0% ,8% Algemene productie en machinebediening ,2% ,3% Machinebouw, samenbouw, installatie ,6% ,8% Storing en onderhoud 379 2,4% 400 2,5% Engineering ,4% 962 6,1% Kwaliteitscontrole, testen 370 2,3% 103 0,7% Automatisering/ICT 114 0,7% 105 0,7% Ambachtelijke specialistische beroepen 16 0,1% 18 0,1% Totaal ,7% ,1% DIJK12 Beleidsonderzoek december

14 14 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

15 3 Arbeidsmarkt Ontwikkeling in Limburg ten opzichte van vorig jaar Arbeidsmarkt In 2005 zijn werknemers de branche ingestroomd, 12,6% van het totale werknemersbestand. Dit is ongeveer gelijk aan de instroom van 2004 (13,0%). In 2005 kende de regio uitstromers, 13,4% ten opzichte van het totale werknemersbestand. Dit is ongeveer evenveel als in 2004 (13,1%). 1 Het percentage snelle uitstroom binnen de totale uitstroom is gestegen van 18% naar 19%. 3.1 Instroom Van het totale aantal werknemers op 1 januari 2006 is 12,6% nieuw ingestroomd. Van hen is 89% man en 11% vrouw. Van alle instromers in Limburg heeft 38% al eerder in de branche gewerkt (vorig jaar 39%). Het zijn met name jongeren die de branche instromen: 57% is jonger dan 35 jaar en 31% jonger dan 25 jaar. Figuur 6 Leeftijdsopbouw instromers in Limburg, 2004 en % 31% 25% 26% 24% 23% 14% 15% 6% 5% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar 1 januari januari Het verschil tussen de instroom en de uitstroom is niet gelijk aan de mutatie van het aantal werknemers die in paragraaf 1.2 wordt genoemd. Mogelijke verklaringen hiervoor zijn kleine wijzigingen in de regiotoewijzing en het feit dat in figuur 2 het aantal banen wordt weergegeven, terwijl het bij in- en uitstroom het aantal werknemers betreft. Ook kunnen administratieve activiteiten van Mn Services een rol spelen. DIJK12 Beleidsonderzoek december

16 De leeftijdsopbouw van de instromers in Limburg is ten opzichte van 2004 vrijwel gelijk gebleven. Figuur 7 Leeftijdsopbouw instromers in Limburg en Nederland, % 33% 26% 27% 23% 24% 15% 12% 5% 5% <25 jaar jaar jaar jaar 55+ Limburg Nederland In Limburg is het aandeel jongere instromers iets lager dan het landelijk beeld. Landelijk gezien is 60% jonger dan 35 jaar tegenover 57% in Limburg. Het aandeel oudere instromers (45-54 jaar) is in Limburg beduidend hoger dan landelijk. In Limburg ligt de gemiddelde leeftijd van instromers op 33,2 jaar. Dat is een jaar hoger dan de landelijke gemiddelde leeftijd van 32,2 jaar. 3.2 Uitstroom In 2005 zijn werknemers de branche uitgestroomd. Dit is 13,4% van alle werknemers. Dit is iets meer dan de uitstroom in 2004 (13,1%). In figuur 8 wordt de uitstroom naar leeftijdsklasse in 2004 met die van 2005 vergeleken. Het aandeel van de groep jaar is sterk toegenomen in de uitstroom. 16 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

17 Figuur 8 Percentage uitstroom naar leeftijdsklasse in Limburg, 2004 en % 27% 23% 25% 18% 17% 16% 16% 13% 10% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar 1 januari januari 2006 Figuur 9 geeft de verdeling van het aantal uitstromers over de verschillende beroepenclusters in vergelijking met Figuur 9 Percentage uitstromers naar beroepencluster in Limburg, 2004 en ,4% 21,2% 21,9% 16,1% 13,6% 13,0% 13,3% 13,1% 13,4% 9,9% 9,4% 10,2% Directie, management Ondersteuning Technisch uitvoerend Meewerkend leidinggevend Overig Totaal 1 januari januari 2006 De stijging van de uitstroom heeft met name plaatsgevonden in het cluster technisch uitvoerend. De uitstroom binnen het cluster overig is het hoogst. Deze categorie bestaat vooral uit algemeen medewerkers, vakantiekrachten en zaterdaghulpen. DIJK12 Beleidsonderzoek december

18 3.3 Snelle uitstroom Deze paragraaf gaat in op zogenaamde snelle uitstroom. Hiermee worden werknemers bedoeld die op moment van uitstromen maximaal 2 jaar in de branche hebben gewerkt. De snelle uitstroom in Limburg bedraagt 406 werknemers. De snelle uitstroom vormt 19,0% van de totale uitstroom in de regio. Ten opzichte van vorig jaar is het percentage snelle uitstroom binnen de uitstroom 1% hoger. Landelijk is het aandeel 21,5% van de totale uitstroom. Landelijk is de snelle uitstroom eveneens toegenomen. Figuur 10 Snelle uitstroom naar leeftijdsklasse in Limburg, 2004 en ,0% 34,7% 29,6% 27,8% 17,1% 18,7% 9,1% 13,5% 4,3% 5,2% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar 1 januari januari 2006 Bijna 35% van de snelle uitstromers is jonger dan 25 jaar. Het aandeel jongeren in de snelle uitstroom is ten opzichte van 2004 afgenomen. Het aantal snelle uitstromers ouder dan 35 jaar is ten opzichte van 2004 toegenomen. 18 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

19 Tabel 3 Snelle uitstroom naar beroepencluster in Limburg, 2004 en 2005 Beroepenclusters 1 januari januari 2006 Aantal % Aantal % Directie, management 11 2,9% 19 4,7% Ondersteuning 81 21,6% 66 16,3% Technisch uitvoerend ,7% ,8% Meewerkend leidinggevend 8 2,1% 8 2,0% Overig 40 10,7% 42 10,3% Totaal % % De snelle uitstroom is het grootst in het beroepencluster technisch uitvoerend. Wanneer er wordt gekeken naar de totale verdeling van de functies is de uitstroom in het cluster overig het hoogst. 3.4 Pensionering In 2006 zullen naar verwachting 158 werknemers met pensioen gaan. Vanaf 2008 gaan jaarlijks gemiddeld 281 werknemers met pensioen. In 2016 zal naar verwachting 17,5% van het huidige werknemersbestand met pensioen zijn. Landelijk is de verwachting 17,6%. Tabel 4 Verwachte uitstroom werknemers t/m 2016 in Limburg Huidige leeftijd werknemers Jaar dat men uitstroomt* Aantal verwachte uitstroom % van het totaal aantal werknemers 2005 Cumulatief % > ,0% 1,0% ,5% 1,5% ,4% 2,9% ,3% 4,2% ,8% 6,0% ,6% 7,6% ,7% 9,3% ,8% 11,1% ,2% 13,3% ,0% 15,3% ,2% 17,5% * Bij gemiddelde pensioengerechtigde leeftijd van 61 jaar. DIJK12 Beleidsonderzoek december

20 Tabel 5 Verwachte uitstroom t/m 2016 naar beroepencluster in Limburg Beroepenclusters Aantal verwachte uitstroom % t.o.v. totaal aantal werknemers binnen beroepencluster 2005 Directie, management ,4% Ondersteuning ,5% Technisch uitvoerend ,3% Meewerkend leidinggevend ,2% Overig ,7% Totaal ,6%** * Bij gemiddelde pensioengerechtigde leeftijd van 61 jaar. ** Vanwege afronding is het totaal percentage verwachte uitstromers in Limburg in tabel 5 iets hoger dan in tabel 4. In 2016 zal naar verwachting binnen de beroepenclusters directie, management en meewerkend leidinggevenden respectievelijk 25% en 29% van de werknemers met pensioen zijn. Dat betekent dat dus ruim één op de vier directie- of managementleden en meewerkend leidinggevenden binnen tien jaar met pensioen zal zijn. 20 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

21 4 Beroepsonderwijs Verantwoording Voor dit hoofdstuk is gebruik gemaakt van gegevens van het CFI (Centrale Financiën Instellingen van OCW). De gegevens hebben betrekking op leerlingen en gediplomeerden in het metaaltechnisch beroepsonderwijs in de schooljaren 2004/2005 en 2005/2006. Het betreft de voorlopige cijfers van CFI die in mei/juni bekend zijn. 2 De gegevens van CFI zijn door de onderzoekers gekoppeld aan de OOM regio-indeling. Voor het HBO is het indelen van leerlingen en gediplomeerden naar de verschillende regio s niet mogelijk. HBO-studenten worden door Hogescholen die in verschillende regio s zijn gevestigd vaak centraal geregistreerd. Hierdoor is het niet mogelijk na te gaan hoeveel HBO-ers binnen een bepaalde regio hun opleiding volgen. Gegevens over het aantal HBO-ers zijn dan ook niet meegenomen in dit hoofdstuk. Ook de toewijzing van VMBO- en MBO-leerlingen aan de regio s is niet probleemloos. Door bijvoorbeeld fusies van scholen en veranderingen in het opleidingsaanbod van scholen kunnen verschuivingen optreden tussen regio s. Ook veranderingen in de administratielocatie van leerlingen kunnen zorgen voor verschuivingen tussen regio s. Het aantal leerlingen per regio kan hierdoor van jaar tot jaar sterk fluctueren. In dit rapport is de regio-indeling van 2005/2006 gebruikt als basisindeling. De regio-indeling 2004/2005 is aangepast aan die van 2005/2006 om zodoende vergelijking tussen deze twee jaren mogelijk te maken. Als gevolg hiervan kunnen de gegevens over 2004/2005 afwijken van de gegevens die zijn gepresenteerd in de regiorapportage van vorig jaar. Het CFI verzamelt geen gegevens meer over het aantal gediplomeerden VMBO-ers, derhalve ontbreken deze gegevens in het rapport. Afbakening metaaltechnisch beroepsonderwijs Het technisch onderwijs is breed en bevat tevens opleidingen die niet van direct belang zijn voor de instroom in de metaalbewerking, zoals bouw, elektrotechniek, installatietechniek e.d. In deze monitor is dan ook een afbakening gemaakt van opleidingen in het VMBO en het MBO, die voor de branche metaalbewerking van belang zijn in het kader van de potentiële instroom voor de branche: het metaaltechnisch beroepsonderwijs. 2 Het CFI publiceert in het voorjaar de voorlopige cijfers. De cijfers zijn pas definitief na accountantscontrole. Deze worden aan het einde van het jaar gepubliceerd. Doorgaans zijn er nauwelijks verschillen tussen de voorlopige en definitieve cijfers. DIJK12 Beleidsonderzoek december

22 Binnen het VMBO zijn vooral twee richtingen die in het derde en vierde leerjaar worden gegeven voor de branche metaalbewerking van belang. Dat betreffen de richtingen: - metaaltechniek. In deze richting worden leerlingen voorbereid op de diverse metaalberoepen. - metalektro. In deze richting worden leerlingen voorbereid op een combinatie van metaalberoepen en elektrotechnische beroepen. De leerlingen uit leerjaar drie en vier in deze twee opleidingsrichtingen worden in dit rapport aangeduid als het metaaltechnisch VMBO. Vorig jaar is er ook gerapporteerd over leerlingen in de opleidingen installatietechniek en instalektro. Deze gegevens zijn dit jaar niet meegenomen in het rapport. Tot de relevante metaaltechnische opleidingen in het MBO behoren opleidingen in de clusters: werktuigbouwkunde; landbouwtechniek; verspaning; lassen; plaatwerk; pijpbewerking; constructie; montage/onderhoud; gieten en modelmaken; productiemedewerkers metaal; scheepsmetaalbewerking en vliegtuigbouwkunde. Opleidingen binnen deze clusters vormen in dit rapport het metaaltechnisch MBO. Het betreft een breed scala aan opleidingen verdeeld over de vier niveaus binnen het MBO. Ontwikkeling in Limburg ten opzichte van vorig jaar Beroepsonderwijs In 2005/2006 waren er 18 VMBO-instellingen en 4 MBO-instellingen in de regio gevestigd. Het aantal instellingen is ten opzichte van 2004/2005 niet veranderd. VMBO Aantal leerlingen in metaaltechnisch VMBO is toegenomen met +0,7% (landelijk +0,4%). In vergelijking met het landelijk beeld zijn er relatief veel leerlingen Metalektro. MBO Aantal leerlingen in metaaltechnisch MBO afgenomen met 5,2% (landelijk 8,2%). Sterke afname aantal leerlingen op niveau 1 en 3. Op niveau 3 en 4 verschuiving naar meer BBL, op niveau 1 met name meer BOL. Aantal gediplomeerden gestegen met +3,8% (landelijk +7,0%). 22 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

23 4.1 Leerlingaantallen metaaltechnisch VMBO en MBO Figuur 11 Aantal leerlingen per onderwijsniveau in Limburg, schooljaar 2004/2005 en 2005/ vmbo mbo 2004/ /2006 In het VMBO is het aantal leerlingen met 0,7% toegenomen. In het MBO is het aantal leerlingen bij metaaltechnische opleidingen afgenomen met 5,2%. 4.2 Opleidingsrichtingen metaaltechnisch VMBO Tabel 6 Aantal leerlingen naar opleidingsrichtingen metaaltechnisch VMBO in Limburg, schooljaar 2004/2005 en 2005/2006 Opleidingsrichting 2004/ /2006 Aantal % Aantal % Metaaltechniek ,4% ,2% Metalektro ,6% ,8% Totaal % % Het aantal leerlingen Metaaltechniek is met 2,3% toegenomen. Het aantal leerlingen Metalektro is met 0,8% afgenomen. Vergeleken met het landelijk beeld kent Limburg relatief veel leerlingen Metalektro. DIJK12 Beleidsonderzoek december

24 Figuur 12 Verdeling leerlingen over opleidingsrichtingen metaaltechnisch VMBO in Limburg, schooljaar 2004/2005 en 2005/ ,6% 53,8% 45,4% 46,2% Metaaltechniek Metalektro 2004/ /2006 De meeste VMBO-leerlingen die een metaaltechnische opleiding volgen, staan ingeschreven voor de richting Metalektro. Het aandeel leerlingen Metalektro is in 2005/2006 enigszins afgenomen. 4.3 Metaaltechnisch MBO Tabel 7 Aantal leerlingen metaaltechnisch MBO naar opleidingsniveau in Limburg, schooljaar 2004/2005 en 2005/2006 Opleidingsrichting 2004/ /2006 Verschil Aantal Aantal % 1 Assistentopleiding % 2 Basisberoepsopleiding % 3 Vakopleiding % 4 Middenkader-/Specialistenopleiding % Totaal % Het aantal leerlingen in niveau 1 (-31%) en niveau 3 (-11%) is sterk gedaald. Binnen niveau 4 is het aantal leerlingen minder sterk gedaald (-2%). Het aantal leerlingen binnen niveau 2 is licht gestegen (+2%). 24 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

25 Figuur 13 Verdeling leerlingen metaaltechnisch MBO over opleidingsniveaus in Limburg, schooljaar 2004/2005 en 2005/ ,7% 53,4% 27,9% 30.0% 11,6% 8,4% 8,8% 8,3% Assistentopleiding Basisberoepsopleiding Vakopleiding 2004/ /2006 Middenkader-/ Specialistenopleiding In schooljaar 2005/2006 volgt 53% van de leerlingen in het metaaltechnisch MBO onderwijs een opleiding op niveau 4 (Middenkaderopleiding). 30% volgt een opleiding op niveau 2 (Basisberoepsopleiding). Ten opzichte van 2004/2005 is het aandeel leerlingen dat een opleiding op niveau 1 volgt afgenomen. Het aandeel leerlingen dat een opleiding op niveau 2 volgt is toegenomen. Het aantal gediplomeerden van het metaaltechnisch MBO is in 2005 iets hoger dan in 2004, 304 gediplomeerden in 2005 tegenover 293 gediplomeerden in De gediplomeerden zijn als volgt over de verschillende niveaus verdeeld. Figuur 14 Verdeling gediplomeerden metaaltechnisch MBO over opleidingsniveaus in Limburg, 2004 en ,1% 44,3% 31,1% 33,8% 12,3% 14,4% 9,9% 7,5% Assistent opleiding Basisberoepsopleiding Vakopleiding Middenkader-/ Specialistenopleiding DIJK12 Beleidsonderzoek december

26 Het merendeel van de gediplomeerde MBO-ers heeft een opleiding op niveau 4 of niveau 2 gevolgd. Het aandeel gediplomeerden op niveau 3 en 4 is ten opzichte van 2004 gedaald. Het aandeel gediplomeerden op niveau 1 en 2 is gestegen. Tabel 8 Verdeling BOL/BBL naar opleidingsniveau metaaltechnisch MBO in Limburg, schooljaar 2004/2005 en 2005/2006 Opleidingsniveau 2004/ /2006 % BOL % BBL % BOL % BBL 1 Assistentopleiding 76,7% 23,3% 67,0% 33,0% 2 Basisberoepsopleiding 23,0% 77,0% 30,7% 69,3% 3 Vakopleiding 0,0% 100% 6,3% 93,7% 4 Middenkader-/Specialistenopleiding 96,4% 3,6% 95,9% 4,1% Totaal 65,6% 34,4% 66,5% 33,5% De verhouding BOL/BBL is ten opzichte van 2004/2005 niet veel veranderd. Binnen niveau 1 is het aandeel BBL-opleidingen toegenomen. Binnen niveau 2 en 3 is het aandeel BOL-opleidingen toegenomen. Tabel 9 Aantal leerlingen metaaltechnisch MBO naar top 5 opleidingsrichtingen in Limburg, schooljaar 2005/2006 Opleidingsrichting Aantal % 1 Werktuigbouwkunde ,9% 2 Constructiebankwerker/ lasser 101 7,6% 3 Vliegtuigonderhoudsmonteur (jar-cat. b1) 78 5,8% 4 Fijnmechanische techniek 77 5,8% 5 Eerste monteur industrieel onderhoud 68 5,1% Totaal top ,1% Totaal aantal leerlingen in Limburg % De top 5 opleidingsrichtingen in Limburg vormt ruim zestig procent van het totaal aantal ingeschreven leerlingen voor metaaltechnische MBO opleidingen. Dat is 2% meer dan in het jaar daarvoor. De opleiding constructiebankwerker/lasser is nieuw binnengekomen in de top 5, evenals de opleiding eerste monteur industrieel onderhoud. De opleidingen assistent constructiewerker/lasser en monteur montage/onderhoud zijn uit de top 5 verdwenen. 26 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

27 4.4 Ontwikkeling Limburg vergeleken met het landelijk beeld De ontwikkeling van de leerlingaantallen in het metaaltechnisch beroepsonderwijs wijkt op enkele punten af van het landelijk beeld. In het metaaltechnisch MBO is het aantal leerlingen minder sterk gedaald dan gemiddeld in Nederland. Dit wordt met name veroorzaakt door een toename van het aantal leerlingen in niveau 2. Landelijk is het aantal leerlingen in niveau 2 gedaald. Overzicht 1 Ontwikkeling aantal leerlingen in metaaltechnisch beroepsonderwijs ten opzichte van schooljaar 2004/2005 in Limburg en Nederland VMBO Totaal Limburg +0,7% Totaal Nederland +0,4% MBO Metaaltechniek Metalektro Totaal +2,3% -0,7% -5,2% Metaaltechniek Metalektro Totaal +0,5% +0,3% -8,2% Niveau 1 Assistentopleiding Niveau 2 Basisberoepsopleiding Niveau 3 Vakopleiding Niveau 4 Middenkader-/ Specialistenopleiding -31,3% +1,8% -10,5% -2,2% Niveau 1 Assistentopleiding Niveau 2 Basisberoepsopleiding Niveau 3 Vakopleiding Niveau 4 Middenkader-/ Specialistenopleiding -27,3% -4,7% -2,0% -7,9% DIJK12 Beleidsonderzoek december

28 28 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

29 5 Instroom Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL) In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de instroom van BBL-leerlingen bij metaalbewerkingsbedrijven in de regio Limburg. Bedrijven in de branche die een BBL-leerling opleiden kunnen hiervoor een bijdrage van OOM ontvangen. Het hoofdstuk geeft inzicht in het aantal leerlingen waarvoor bedrijven een bijdrage van OOM hebben aangevraagd. Gegevens hierover zijn ontleend aan de OOM-administratie. Niet alle bedrijven maken gebruik van de mogelijkheid van subsidie, het aantal leerlingen dat door de bedrijven wordt opgeleid ligt waarschijnlijk iets hoger dat in dit rapport wordt aangegeven. 3 De gegevens hebben betrekking op 2003 en Gegevens over 2005 zijn nog niet volledig. Bedrijven mogen nog tot december 2006 een OOM-bijdrage aanvragen voor leerlingen die in 2005 zijn ingestroomd. Ontwikkeling in Limburg ten opzichte van vorig jaar Bedrijven met instroom BBL Afgenomen van 86 naar 82. Ook landelijk is er een lichte daling. 7,1% van de bedrijven in de regio is gestart met een BBL-traject. Dit komt overeen met het landelijk beeld (7,6%). Instroom leerlingen Toegenomen van 104 naar 112, landelijk is er sprake van een daling van het aantal leerlingen. Toename in de regio met name op niveau Aantal bedrijven dat is gestart met BBL-trajecten In 2004 hebben 82 bedrijven een OOM-bijdrage voor BBL-leerlingen aangevraagd. Dit komt overeen met 7,1% van de bedrijven in de regio. Landelijk betreft dit 7,3%. Het aantal bedrijven dat gestart is met het opleiden van BBL-leerlingen is lager dan in 2003, 4 minder. Landelijk is het aantal BBL-aanvragen afgenomen met 14%. 3 Uitgaande van een door OOM uitgevoerde vergelijking met BBL-gegevens van Kenteq ligt het werkelijk aantal BBL-leerlingen naar schatting 10%-15% hoger. DIJK12 Beleidsonderzoek december

30 Tabel 10 Aantal bedrijven dat is gestart met een of meer BBL-trajecten in Limburg en Nederland, 2003 en Aantal % Aantal % Limburg 86 7,4% 82 7,1% Nederland ,4% 872 7,3% Uitgaande van de verdeling van de bedrijfsomvang in de regio zijn met name grote bedrijven (>15 werknemers) die starten met BBL-trajecten. De regio bestaat voor 28% uit grote bedrijven, het aandeel grote bedrijven dat met BBL-trajecten start is 61%. 5.2 Instroom leerlingen BBL In 2004 zijn 112 BBL-leerlingen gestart met hun opleiding bij een metaalbewerkingsbedrijf in de regio Limburg. Dat zijn er 8 meer dan in 2003 (+7,7%). Landelijk daalde de instroom van BBL-leerlingen met 14%. Tabel 11 Instroom BBL-leerlingen in Limburg en Nederland, 2003 en Ontwikkeling Limburg % Nederland % Van het totaal aantal leerlingen werkt iets meer dan 30% bij een klein bedrijf (t/m 15 werknemers). Het aantal instromende leerlingen is toegenomen bij de grote bedrijven. Alle instromers zijn man en 83% van hen is jonger dan 25 jaar. 5.3 Niveau instroom BBL Het merendeel van de instromende leerlingen (63%) volgde in 2004 een opleiding op niveau 2 (landelijk 65%). Uit onderstaande tabel blijkt dat de toename van de instroom van BBL-leerlingen in Limburg veroorzaakt wordt door een toename van het aantal leerlingen in niveau 2. Landelijk neemt de instroom van BBL-leerlingen op elk niveau af. 30 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

31 Tabel 12 BBL-instroom naar opleidingsniveau in Limburg, 2003 en 2004 Opleidingsniveau Aantal % Aantal % Ontwikkeling absoluut 1 Assistentopleiding 15 14,4% 12 10,7% - 2 Basisberoepsopleiding 59 56,7% 71 63,4% + 3 Vakopleiding 27 26,0% 29 25,9% + 4 Middenkader-/Specialistenopleiding 3 2,9% 0 0,0% - Totaal % % + Het merendeel van instromende leerlingen (84%) werd in 2004 on the job opgeleid. In de regio wordt iets meer on the job opgeleid als landelijk. Figuur 15 Verhouding on the job/off the job in Limburg en Nederland, ,1% 79,9% 15,9% 20,1% On the job Limburg Off the job Nederland Tabel 13 Verhouding on the job/off the job in Limburg, 2003 en 2004 On the job/off the job Aantal % Aantal % On the job 87 83,7% 95 84,1% Off the job 17 16,3% 18 15,9% Totaal % % DIJK12 Beleidsonderzoek december

32 32 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

33 6 Bijscholing OOM In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de bijscholing die binnen OOM-bedrijven plaatsvindt. Bedrijven kunnen voor het laten volgen van een cursus door één van hun werknemers een bijdrage van OOM ontvangen. Bedrijven kunnen voor verschillende werknemers en cursussen een aanvraag indienen. De gegevens in dit hoofdstuk zijn ontleend aan de administratie van OOM. Alleen cursussen waar OOM een bijdrage voor heeft toegekend zijn in dit hoofdstuk opgenomen. De daadwerkelijke omvang van de bijscholing in de metaalbewerking is dus waarschijnlijk groter dan hier wordt gepresenteerd. Met ingang van 2004 geeft OOM geen bijdrage meer voor cursussen op het gebied van arbo, veiligheid en milieu, vanaf 2005 kunnen bedrijven voor deze cursussen ESFsubsidie aanvragen. De beschikbare gegevens over cursussen op het gebied van arbo, veiligheid en milieu zijn niet meegenomen in deze monitor om vergelijking met andere jaren mogelijk te maken. Ontwikkeling in Limburg ten opzichte van vorig jaar Bijscholende bedrijven Gedaald van 346 naar 338. Landelijk is het aantal bedrijven eveneens licht gedaald. 29% van de bedrijven heeft gebruik gemaakt van de bijscholingsregeling, landelijk 26%. Daling aanvragen met name bij grote bedrijven. Bijgeschoolde werknemers Gevolgde scholing / cursussen Gestegen van naar (toename van 23%). Landelijk is er een stijging (23%). 14% van de werknemers is bijgeschoold. Dit is iets meer dan landelijk (12%). Aantal cursussen gestegen van naar 3.770, een toename van 51%. Landelijk is de stijging 33%. Stijging omvang technische bijscholing (toename met 88%). 6.1 Aantal bedrijven met bijscholingstrajecten In 2005 hebben 338 bedrijven een aanvraag voor bijscholing bij OOM ingediend. In 2004 betrof dit 346 bedrijven. Landelijk is het aantal bedrijven dat een aanvraag heeft ingediend eveneens licht afgenomen. DIJK12 Beleidsonderzoek december

34 Door 29% van de bedrijven in Limburg is een beroep gedaan op een bijdrage van OOM voor bijscholing. Landelijk vraagt 26% van de bedrijven een bijdrage aan. Tabel 14 Aantal bedrijven dat een bijdrage heeft aangevraagd voor bijscholingstrajecten in Limburg en Nederland, 2004 en 2005 Aantal % totaal aantal bedrijven Aantal % totaal aantal bedrijven Limburg ,2% ,1% Nederland ,1% ,9% Grote bedrijven doen relatief vaker een beroep op een bijdrage van OOM dan kleine bedrijven. Van de 338 bedrijven heeft 54% meer dan 15 werknemers in dienst. Ter vergelijk: het aandeel grote bedrijven in de regio is 28%. Met name de grote bedrijven (>15 werknemers) hebben in 2005 minder vaak een aanvraag voor de OOM-bijdrage gedaan. Dit aantal is afgenomen met 7%, het aantal kleine bedrijven is toegenomen met 1%. 6.2 Aantal werknemers in bijscholingstrajecten Het aantal werknemers dat werd bijgeschoold is gestegen van naar 2.246, een stijging van 23%. Tabel 15 Aantal werknemers dat bijscholing heeft gevolgd in Limburg en Nederland, 2004 en 2005 Aantal % t.o.v. totaal aantal werknemers Aantal % t.o.v. totaal aantal werknemers Limburg ,4% ,1% Nederland ,8% ,6% Verder kan het volgende over de regio worden gezegd. 4 18% van de bijgeschoolde werknemers is werkzaam bij een klein bedrijf (t/m 15 werknemers). De OOM-bijdragen worden met name aangevraagd voor werknemers tussen 25 en 44 jaar (59% van de bijgeschoolde werknemers). In vergelijking met 2004 zijn in 2005 relatief wat meer ouderen (>45 jaar) bijgeschoold. De bijscholing is met name aangevraagd voor mannen. Verder worden OOM-bijdragen met name aangevraagd voor werknemers in 4 Zie bijlage vanaf pagina DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

35 technisch uitvoerende beroepen (69% van de bijgeschoolde werknemers). Naar verhouding is het aandeel technisch uitvoerenden dat is bijgeschoold in 2005 wat toegenomen. 6.3 Gevolgde bijscholing In totaal hebben de 338 bedrijven cursussen aangevraagd. Dat is een gemiddelde van 6,6 cursussen per bedrijf. Het aantal aangevraagde cursussen is met 51% toegenomen Tabel 16 Soort bijscholing in Limburg, 2004 en 2005 Soort bijscholing Aantal % Aantal % Ontwikkeling absoluut Lassen 89 3,6% 128 3,4% + Technisch kwaliteit 63 2,5% 219 5,8% + Technisch ,4% ,1% + Leidinggeven / management 108 4,3% 267 7,1% + Kwaliteit 54 2,2% 89 2,4% + Personeel & Organisatie 114 4,6% 215 5,7% + Systeembeheer 44 1,8% 117 3,1% + Secretariële ondersteuning 7 0,3% 26 0,7% + Administratieve kantoorsoftware 228 9,2% 302 8,0% + Commercieel/ bedrijfseconomisch/in- en verkoop 104 4,2% 331 8,8% + Logistiek ,6% ,0% + Presentatie/communicatie/taal 154 6,2% 200 5,3% + Praktijkbegeleider / instructeur 17 0,7% 30 0,8% + Diversen/overig ,6% 108 2,9% - Totaal % % + 47% van de cursussen is technisch van aard. Dit betreft cursussen techniek, lassen, technische kwaliteit en systeembeheer. Het aantal technische cursussen is tussen 2004 en 2005 sterk toegenomen (+87,8%) Het aantal cursussen is binnen elke cursuscategorie sterk toegenomen, een uitzondering hierop vormt de categorie diversen/overig. De afname in deze categorie is waarschijnlijk het gevolg van verbeteringen in de registratie van de cursussen. DIJK12 Beleidsonderzoek december

36 36 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

37 Bijlage 1 Achtergrondgegevens 1 Bedrijvigheid en werkgelegenheid Tabel 17 Aantal bedrijven in Limburg en Nederland, januari januari januari januari 2006 Limburg Nederland Tabel 18 Ontwikkeling aantal bedrijven in Limburg en Nederland, , en jan jan jan jan jan jan Limburg -2,4% +1,4% -0,6% Nederland -2,2% -0,05% -0,1% Tabel 19 Bedrijven naar grootteklasse in Limburg en Nederland, 2005 Bedrijfsomvang Limburg Nederland Aantal % Aantal % 1-5 werknemers ,3% ,5% 6-15 werknemers ,3% ,0% werknemers ,7% ,3% werknemers 29 2,5% 183 1,5% >100 werknemers 14 1,2% 81 0,7% Totaal % % DIJK12 Beleidsonderzoek december

38 Tabel 20 Ontwikkeling aantal bedrijven naar grootteklasse in Limburg en Nederland, Bedrijfsomvang Limburg Nederland 1-5 werknemers -4,0% -1,1% 6-15 werknemers +2,4% +0,4% werknemers +2,2% +1,2% werknemers +11,5% +2,8% >100 werknemers -6,7% -3,6% Totaal -0,6% -0,1% Tabel 21 Aantal werknemers in Limburg en Nederland, januari januari januari januari 2006 Limburg Nederland Tabel 22 Ontwikkeling aantal werknemers in Limburg en Nederland, , en jan jan jan jan jan jan Limburg -4,8% -0,7% -1,3% Nederland -3,1% -1,2% +0,2% Tabel 23 Aantal en percentage werknemers naar grootteklasse bedrijven in Limburg en Nederland, 2005 Bedrijfsomvang Limburg Nederland Aantal % Aantal % 1-5 werknemers ,5% ,2% 6-15 werknemers ,4% ,7% werknemers ,9% ,4% werknemers ,8% ,1% >100 werknemers ,3% ,6% Totaal % % 38 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

39 Tabel 24 Ontwikkeling aantal werknemers naar grootteklasse bedrijven in Limburg en Nederland, Bedrijfsomvang Limburg Nederland 1-5 werknemers -2,3% -1,1% 6-15 werknemers -1,0% -0,4% werknemers +1,8% +1,4% werknemers +6,8% +3,1% >100 werknemers -16,0% -4,4% Totaal -1,3% +0,2% 2 Werknemers Figuur 16 Gemiddelde leeftijd werknemers in Limburg en Nederland, ,0 39,5 39,0 38,5 38,0 37,5 37,0 36,5 36,0 35,5 35,0 39,2 38,9 38,6 38,6 38,0 38,2 1 januari januari januari 2006 Limburg Nederland Tabel 25 Ontwikkeling aantal werknemers naar leeftijdsklasse in Limburg en Nederland, Leeftijdsklasse Limburg Nederland <25 jaar +2,5% -1,7% jaar -4,2% -5,5% jaar -5,3% +1,8% jaar +2,2% +3,0% >55 jaar +8,8% +7,4% Totaal -1,3% +0,2% DIJK12 Beleidsonderzoek december

40 Figuur 17 Aandeel werknemers onder de 25 jaar in Limburg en Nederland, ,0% 14,0% 13,0% 12,0% 11,0% 10,0% 9,0% 8,0% 7,0% 6,0% 5,0% 12,7% 12,8% 12,6% 11,0% 10,3% 10,6% 1 januari januari januari 2006 Limburg Nederland Figuur 18 Aandeel werknemers >55 jaar in Limburg en Nederland, ,0% 14,0% 13,0% 12,0% 11,0% 10,0% 9,0% 8,0% 7,0% 6,0% 5,0% 9,9% 9,2% 9,4% 8,8% 8,5% 8,0% 1 januari januari januari 2006 Limburg Nederland 40 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

41 Tabel 26 Aantal en percentage werknemers naar beroepencluster in Limburg en Nederland, 2005 Beroepenclusters Limburg Nederland Aantal % Aantal % Directie, management* 720 4,6% ,3% Ondersteuning ,1% ,4% Technisch uitvoerend ,1% ,1% Meewerkend leidinggevend 754 4,8% ,2% Overig ,4% ,9% Onbekend 7 4,6% 96 0,1% Totaal % % * DGA s (directeur-grootaandeelhouder) hebben de vrije keuze om zich bij het pensioenfonds Mn Services in te schrijven. Vandaar dat minder directieleden dan bedrijven bij Mn Services ingeschreven staan. Tabel 27 Ontwikkeling aantal werknemers naar beroepencluster in Limburg en Nederland, Beroepenclusters % Limburg % Nederland Directie, management* -0,6% +1,6% Ondersteuning -0,5% +0,7% Technisch uitvoerend -2,2% -0,2% Meewerkend leidinggevend -4,8% -2,6% Overig +8,6% +2,4% Totaal -1,3% +0,2% * DGA s (directeur-grootaandeelhouder) hebben de vrije keuze om zich bij het pensioenfonds Mn Services in te schrijven. Vandaar dat minder directieleden dan bedrijven bij Mn Services ingeschreven staan. Tabel 28 Percentage werknemers naar beroepencluster naar leeftijdsklasse in Limburg en Nederland, 2005 Beroepenclusters Directie, management Limburg Nederland < Totaal < Totaal 1% 14% 39% 33% 14% 100% 1% 14% 39% 31% 16% 100% Ondersteuning 7% 24% 36% 23% 10% 100% 7% 25% 35% 22% 11% 100% Technisch uitvoerend Meewerkend leidinggevend 12% 25% 32% 23% 8% 100% 14% 26% 31% 20% 9% 100% 1% 11% 37% 35% 16% 100% 1% 11% 36% 34% 17% 100% Overig 30% 21% 22% 16% 11% 100% 31% 22% 22% 16% 10% 100% Gemiddelde 11% 23% 33% 24% 9% 100% 13% 25% 32% 21% 10% 100% DIJK12 Beleidsonderzoek december

42 3 Arbeidsmarkt Figuur 19 Percentage uitstroom werknemers naar leeftijdsklasse in Limburg en Nederland, % 22% 23% 27% 25% 17% 16% 13% 10% 12% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar Limburg Nederland Tabel 29 Uitstroom van werknemers naar beroepencluster in Limburg en Nederland, 2005 Beroepenclusters Aantal Limburg % binnen beroepencluster Aantal Nederland % binnen beroepencluster Directie, management 99 13,7% ,0% Ondersteuning ,1% ,2% Technisch uitvoerend ,4% ,0% Meewerkend leidinggevend 81 10,2% 593 9,8% Overig ,9% ,4% Totaal ,4% ,5% 42 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

43 Figuur 20 Aandeel snelle uitstroom van het totaal aantal werknemers naar leeftijdsklasse in Limburg en Nederland, ,3% 8,3% 3,0% 2,9% 1,7% 1,4% 1,5% 1,5% 1,2% 1,1% 2,5% 2,7% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar Totaal Limburg Nederland Figuur 21 Aandeel snelle uitstroom van het totaal aantal werknemers naar leeftijdsklasse in Limburg, 2004 en ,0% 8,3% 3,0% 2,6% 2,3% 2,5% 1,2% 1,4% 1,5% 1,2% 1,5% 1,0% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar Totaal 1 januari januari 2006 Tabel 30 Aandeel snelle uitstroom van het totaal aantal werknemers naar beroepenclus- ter in Limburg en Nederland, 2005 Beroepenclusters Aantal Limburg % binnen beroepencluster Aantal Nederland % binnen beroepencluster Directie, management 19 2,6% 151 2,6% Ondersteuning 66 2,6% 775 3,2% Technisch uitvoerend 271 2,5% ,5% Meewerkend leidinggevend 8 1,0% 72 1,2% Overig 42 4,5% 413 4,4% Totaal 406 2,5% ,7% DIJK12 Beleidsonderzoek december

44 Tabel 31 Verwachte uitstroom werknemers t/m 2016 in Limburg en Nederland Huidige leeftijd werknemers Jaar dat men uitstroomt* Aantal Limburg % van het totaal aantal werknemers 2005 Cumulatief % Aantal Nederland % van het totaal aantal werknemers 2005 Cumulatief % > ,0% 1,0% ,2% 1,2% ,5% 1,5% 808 0,6% 1,8% ,4% 2,9% ,6% 3,4% ,3% 4,2% ,6% 5,0% ,8% 6,0% ,7% 6,7% ,6% 7,6% ,7% 8,4% ,7% 9,3% ,7% 10,1% ,8% 11,1% ,6% 11,7% ,2% 13,3% ,9% 13,6% ,0% 15,3% ,9% 15,5% ,2% 17,5% ,1% 17,6% * Bij gemiddelde pensioengerechtigde leeftijd van 61 jaar. Tabel 32 Verwachte uitstroom t/m 2016 naar beroepencluster in Limburg en Neder- land Beroepencluster Aantal Limburg* % t.o.v. totaal aantal werknemers binnen beroepencluster 2005 Aantal Nederland* % t.o.v. totaal aantal werknemers binnen beroepencluster 2005 Directie, management ,4% ,9% Ondersteuning ,5% ,6% Technisch uitvoerend ,3% ,7% Meewerkend leidinggevend ,2% ,8% Overig ,7% ,9% Totaal ,6% ,3% * Bij gemiddelde pensioengerechtigde leeftijd van 61 jaar. 44 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

45 4 Beroepsonderwijs Tabel 33 Aantal instellingen en leerlingen metaaltechnisch beroepsonderwijs naar onderwijsniveau in Limburg en Nederland, schooljaar 2005/2006 Onderwijsniveau Aantal instellingen Aantal leerlingen Aantal instellingen Aantal Limburg Nederland leerlingen VMBO MBO Totaal Tabel 34 Aantal leerlingen naar opleidingsrichting in Limburg en Nederland, school- jaar 2005/2006 VMBO Limburg Nederland Aantal % Aantal % Metaaltechniek ,2% ,6% Metalektro ,8% ,4% Totaal % % MBO 1 Assistentopleiding 112 8,4% ,5% 2 Basisberoepsopleiding ,0% ,7% 3 Vakopleiding 111 8,3% ,1% 4 Middenkader-/Specialistenopleiding ,4% ,7% Totaal % % Tabel 35 Aantal leerlingen metaaltechnisch VMBO naar opleidingsrichting in Limburg, schooljaar 2004/2005 en 2005/2006 Opleidingsrichting 2004/ /2006 Aantal % Aantal % Metaaltechniek ,4% ,2% Metalektro ,6% ,8% Totaal % % DIJK12 Beleidsonderzoek december