FACTSHEET ARBEIDSMARKT

Transcriptie

1 1 FACTSHEET ARBEIDSMARKT Zuid LIMBURG 1. Kerngegevens beroepsbevolking Figuur 1.1 Samenstelling bevolking naar leeftijd en geslacht, Zuid Limburg, Bron: Regioportret Zuid Limburg Ontgroening en vergrijzing Noord en Midden Limburg en Zuid Limburg Figuur 1.2 Groene en grijze druk Bron: Regioportret Zuid Limburg (bewerking Etil) De druk op de arbeidsmarkt zal toenemen als gevolg van de daling van het aantal jongeren en de stijging van de mensen die met pensioen gaan.

2 2 Figuur 1.3 Ontwikkeling potentiële beroepsbevolking, beroepsbevolking en arbeidsparticipatie, Zuid-Limburg, Bron: Regioportret Zuid Limburg Door de stijging van de arbeidsparticipatie laat de beroepsbevolking nog een beperkte stijging zien (figuur 1.3). Hierdoor is het effect op de beroepsbevolking tot 2025 neutraal. 2. Kerngegevens per sector zorg en WJK Figuur 2.1; Werknemers in de sector zorg en WJK naar branche Zuid Limburg Branches Aantal werknemers 2012 Aandeel in de sector Ziekenhuizen % GGZ % Gehandicaptenzorg % VVT % Zorg overig % Jeugdzorg 780 2% Kinderopvang % WMD % Totaal zorg en WJK Zuid-Limburg % Totaal alle sectoren Zuid-Limburg/aandeel Zorg en WJK ,5% Totaal zorg en WJK Nederland/aandeel Zorg en WJK ,3% Bron: Regioportret Zuid Limburg. (bewerking Zorg aan Zet) In Zuid Limburg vormen de sectoren ziekenhuizen en VVT 62% van de werkgelegenheid in zorg en welzijn.

3 3 Figuur 2.2. Contractomvang in uren per week naar branche, 2012, Nederland Bron: Regioportret Zuid Limburg. Over het algemeen kent de zorg veel kleine contracten (18% heeft een contract < 20 uur per week). De sector als geheel kent daarmee naar verhouding veel kleine banen. Per sector zijn de verschillen groot. Figuur 2.3 Aantal werknemers (VOV-kwalificatie) in zorg en WJK naar kwalificatie 2012 aantal werkne mers aandeel in de VOV Kwalificatie 2012 Zorghulp (1) ,5% Helpende zorg en welzijn (2) ,6% Verzorgende (3) ,2% Verpleegkundige (4) ,6% Verpleegkundige (5) ,2% Sociaal cultureel werk (4) 90 0,3% SAW (4) ,8% SAW (3) ,9% Sociaal maatschappelijke dienstverlening (4) 130 0,4% Pedagogiek (5) 690 2,3% Sociaal pedagogische hulpverlening (5) ,9% Maatschappelijk werk en dienstverlening (5) ,4% sociaal cultureel werker (5) 300 1,0% Totaal VOV-personeel ,0% Totaal Zorg en WJK ,1% Functieniveau aantal aandeel in VOV functies niveau ,8% niveau ,1% Totaal ,3% Bron: Regioportret Zuid Limburg. (bewerking Zorg aan Zet) In Zuid-Limburg werkt 62% binnen de sector Zorg en WJK in VOV-functies. Verdeeld naar branche, is het aandeel VOV-personeel het grootst in de gehandicaptenzorg (79%), gevolgd door VVT (75%). In de branche ziekenhuizen en jeugdzorg ligt het aandeel VOVpersoneel relatief laag met 47% en 61%.

4 4 Figuur 2.4 Ontwikkeling instroom in VOV-opleidingen zorg en WJK naar leerweg, Zuid-Limburg, Bron: Regioportret Zuid Limburg. De instroom van leerlingen en studenten in de VOV-opleidingen zorg en WJK is in de periode afgenomen. In 2011 en 2012 is er weer een lichte groei zichtbaar. Het aandeel BOL leerlingen schommel tussen de 38 en 54%. Het aantal leerlingen dat een HBO-opleiding volgt is, met uitzondering van 2008, redelijk stabiel. Jaarlijks komen in Zuid Limburg circa 950 gediplomeerden op de arbeidsmarkt (hierbij is rekening gehouden met het opleidingsrendement en sectorrendement.

5 5 3. Arbeidsmarktperspectief Voor het arbeidsmarktperspectief is in deze factsheet gebruik gemaakt van de gegevens uit de HCA-enquête (gegevens zijn recenter). Achtereenvolgens zijn de economische ontwikkelingen, en kabinetsmaatregelen (financieel) verwerkt; uitbreidingsvraag de vervangingsvraag en de uitstroom uit het onderwijs geduid per sector en per kwalificatieniveau. Figuur 3.1 Totale werkgelegenheidsontwikkeling Zuid Limburg indexcijfers (2012=100%) (VOV en niet VOV personeel) Bron: Regioportret Zuid Limburg. (bewerking Etil) Ziekenhuizen GGZ Overige zorg Gehandicaptenzorg VVT Kinderopvang Jeugdzorg WMD Totaal Bron: Regioportret Zuid Limburg. (bewerking Etil)

6 6 Figuur 3.2 Werkgelegenheidsontwikkeling in de branches in zorg en welzijn, in Nederland en Zuid- Limburg Nederland Zuid-Limburg Ziekenhuizen 0,00% 0,70% GGZ 1,50% -1,00% Overige zorg 3,00% 2,10% Gehandicaptenzorg 1,20% -1,40% VVT -5,10% -7,00% Kinderopvang -13,70% -14,20% Jeugdzorg -17,30% -20,60% WMD -18,50% -19,10% Totaal Zorg en WJK -3,40% -4,30% Bron: AZW, personeelsbestanden HCA (bewerking Etil). De uitbreidingsvraag in Zuid Limburg in VOV-functies is negatief over de periode Vooral in de eerste periode van voornoemd tijdvak zijn de werkgelegenheidseffecten fors. Figuur 3.3 Uitbreidingsvraag VOV-personeel naar branche voor Zuid-Limburg (absoluut), Bron: AZW, personeelsbestanden HCA (bewerking Etil). Als totaal zien we dat er voor VOV personeel, in alle branches, sprake is van een uitstroom (uitbreidingsvraag plus vervangingsvraag) die kleiner is dan de totale instroom (uit onderwijs en overig).

7 7 Figuur 3.4: Uitstroom vs. instroom VOV personeel Zuid Limburg Bron: Regioportret Zuid Limburg (bewerking Etil) Op functieniveau uitgesplitst betekent dit dat er vooral sprake is van overschotten. Figuur 3.5: Tekorten/overschotten werknemers 2017 t.o.v. werknemers 2012 naar kwalificatie (bron: HCA) Bron: AZW, personeelsbestanden HCA (bewerking Etil).

8 8 Tabel 3.6: Indicatie kans op een baan voor instroom van werknemers met een VOV-kwalificatie in 2017, naar branches zorg en WJK, Zuid-Limburg Indicatie kans op VOV-kwalificaties een baan Verpleegkundige (niveau 5) = Verpleegkundige (niveau 4) = Verzorgende (niveau 3) =/- Helpende zorg en welzijn (niveau 2) =/- Zorghulp (niveau 1) - Sociaal pedagogische hulpverlening (niveau 5) = Sociaal cultureel werker (niveau 5) =/+ Sociaal cultureel werker (niveau 4) = Maatschappelijk werk en dienstverlening (niveau 5) - Sociaal maatschappelijke dienstverlening (niveau 4) = Pedagogiek (niveau 5) - SAW (niveau 4) = SAW (niveau 3) - Totaal VOV-personeel - Bron: Regioportret Zuid Limburg (bewerking Zorg aan Zet). Knelpunten volgens zorgorganisaties Boventalligheid in alle branches voor overheadpersoneel (o.a. facilitair, (zorg)staf en leidinggevend personeel) Boventalligheid niveau 1 en 2 (VVT) Boventalligheid begeleidend personeel nivo 3 (GHZ) Tekorten GHZ: begeleidend personeel voor de Specialistische Langdurige Zorg Tekorten VVT aan zorgmedewerkers niveau 3, 4 en 5, met name (wijk)verpleegkundigen Tekorten in de 1 e lijnszorg, met name praktijkondersteuners en doktersassistenten Onvoldoende instroom personeel vanaf niveau 3 vanuit initiële onderwijs en met werkervaring (VVT) Huidige medewerkers zijn niet toegerust op de nieuwe manier van werken / nieuwe functies zogenaamde transitiescholing (bv wijkcoach) Conclusie 1. In de WJK en in de Zorg wordt een negatieve uitbreidingsvraag en overschotten verwacht. Omvang van tekorten / overschotten verschilt per kwalificatie en branche. 2. M.n. de eerste jaren van de transitie 2014/2015 zijn de effecten op de arbeidsmarkt voor zorg en WJK groot. DSe gevolgen zijn het grootst in de kinderopvang en jeugdzorg %, in absolute aantallen in de VVT. 3. De zorgvraag / werkwijze van zorg verandert en vraagt andere kwalificaties. 4. Door vergrijzing verdwijnen op termijn goede vakkrachten. 5. Het zal extra inspanning vragen om instroom vanuit het onderwijs (BOL, BBL en Duaal) op goed niveau te houden. 6. Door ontgroening zal de instroom van leerlingen, zonder extra inspanning, dalen (zonder rekening te houden met de effecten van de toename instroom zorgopleidingen in 2013).

9 9 Kansrijke oplossingen: 1. Begeleiding van werk naar werk zal zich voor de medewerkers in de laagste functieniveau s (niveau 1 en 2) moet zich richten op het vinden van werk buiten de sector zorg en WJK; 2. Opscholen van niveau 3 naar niveau 4 biedt mogelijkheden om medewerkers voor de sector zorg en WJK te behouden; 3. Transitiescholing is nodig om medewerkers voor een andere manier van werken toe te rusten (vanaf niveau 3) Ook biedt specialistische (bij)scholing mogelijkheden om aan de nieuwe eisen te voldoen (waaronder zorg&techniek); 4. De ontgroening (afname groene druk ) en de vergrijzing (toename grijze druk ) legt een probleem in de nabije toekomst bloot. Behoud van voldoende instroom, praktijkervaringsplaa-tsen en stages is om die reden aangewezen. Vanuit regionale samenwerking creëren van (extra) stageplaatsen en leerwerkbanen; 5. Mobiliteitsbewegingen stimuleren tussen branches en sectoren in regionale samenwerking 6. Vergroten van de duurzame inzetbaarheid, arbeidsfitheid en arbeidsmobiliteit van medewerkers zijn belangrijk om, gezond en met plezier, mee te kunnen bewegen met de veranderingen, mede van belang tegen de achtergrond van langer doorwerken en stijging gemiddelde leeftijd werknemers. Geraadpleegde bronnen: - Arbeidsmarktprognoses van VOV personeel in Zorg en Welzijn Regioportret Noord- en Midden- Limburg - Regioportret Zuid Limburg - Regionaal tabellenboek Beleidsneutrale prognose HCA Zorg en Welzijn Voor de volledige achterliggende rapporten en bronnen verwijzen wij u graag naar onze website: