Arbeidsmarkt Metaalbewerking Cijfers en Trends 2006 Groningen/Friesland/Drenthe

Transcriptie

1 Arbeidsmarkt Metaalbewerking Cijfers en Trends 2006 Groningen/Friesland/Drenthe Drs Th. Mos Drs F.A.P.M. Heere Amsterdam, december 2006

2 608/december 2006 DIJK12 Beleidsonderzoek Adelaarsweg BM AMSTERDAM Tel.: Fax:

3 Inhoudsopgave Pagina Samenvatting v 1 Bedrijvigheid en werkgelegenheid Bedrijvigheid Werkgelegenheid 10 2 Werknemers Leeftijdsopbouw Functiestructuur 12 3 Arbeidsmarkt Instroom Uitstroom Snelle uitstroom Pensionering 19 4 Beroepsonderwijs Leerlingenaantallen metaaltechnisch VMBO en MBO Opleidingsrichtingen metaaltechnisch VMBO Metaaltechnisch MBO Ontwikkeling Groningen/Friesland/Drenthe vergeleken met het landelijk beeld 27 5 Instroom Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL) Aantal bedrijven dat is gestart met BBL-trajecten Instroom leerlingen BBL Niveau instroom BBL 30 6 Bijscholing OOM Aantal bedrijven met bijscholingstrajecten Aantal werknemers in bijscholingstrajecten Gevolgde bijscholing 35

4 Pagina Bijlage 1 Achtergrondgegevens 37 1 Bedrijvigheid en werkgelegenheid 37 2 Werknemers 39 3 Arbeidsmarkt 42 4 Beroepsonderwijs 45 5 Instroom Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL) 49 6 Bijscholing OOM 53 Bijlage 2 Lijst van tabellen en figuren 57

5 Samenvatting Het opleidings- en ontwikkelingsfonds voor de Metaalbewerking (OOM) voert jaarlijks een Arbeidsmarkt- en Onderwijsmonitor uit van de regio Noord. De monitor wordt opgesteld door DIJK12 op basis van gegevens van het pensioenfonds van de branche, het Ministerie van OCW en de administratie van OOM. De monitor bevat informatie van de regio Noord over: de bedrijvigheid en werkgelegenheid in de Metaalbewerking; aantallen leerlingen en gediplomeerden van het VMBO en het MBO; de instroom van BBL-leerlingen bij bedrijven in de Metaalbewerking; bijscholing van werknemers in de Metaalbewerking. De verzameling en bewerking van gegevens van onderhavige monitor is uitgevoerd in De verzamelde arbeidsmarktgegevens hebben betrekking op het jaar 2005, met als peildatum 1 januari De onderwijsgegevens hebben betrekking op het schooljaar 2005/2006. De gegevens over de instroom van BBL-leerlingen hebben betrekking op De gegevens over de bijscholing hebben betrekking op het jaar Tot de regio Noord van OOM behoren de provincies Groningen, Friesland en Drenthe. De branche Metaalbewerking omvat metaalbedrijven tot ongeveer 100 werknemers. Metaalbedrijven kenmerken zich door het bewerken van metaal en de ontwikkeling van metaalproducten. De bedrijven zijn werkzaam op uiteenlopende gebieden zoals machine- en apparatenbouw, scheeps- en jachtbouw, landbouwmechanisatie, las- en constructiewerk, meet- en regeltechniek en dergelijke. Op 1 januari 2006 omvat de gehele branche Metaalbewerking bijna bedrijven die gezamenlijk werkgelegenheid bieden aan werknemers. Bijna 10% van deze bedrijven is gevestigd in de regio Noord. Deze bedrijven genereren 9% van de totale werkgelegenheid in de Metaalbewerking. Doel van de monitor is inzicht te bieden in de stand van zaken, veranderingen en mogelijke trends op de arbeidsmarkt in de Metaalbewerking in de regio Noord. De belangrijkste bevindingen zijn als volgt. ` DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006 v

6 1 Arbeidsmarkt Bedrijvigheid en werkgelegenheid in de regio is afgenomen Op 1 januari 2006 zijn er in de regio Noord bedrijven in de Metaalbewerking. Ten opzichte van vorig jaar is de bedrijvigheid in de regio licht afgenomen met 2%. Deze ontwikkeling wijkt af van de gehele branche, daar is de bedrijvigheid nagenoeg stabiel gebleven. De werkgelegenheid in de metaalbewerking in de regio is in 2005 afgenomen. Op 1 januari 2006 telt de regio werknemers in de metaalbewerking, een afname van 3% ten opzichte van vorig jaar. Landelijk is de werkgelegenheid in de branche in 2005 licht gegroeid en de dalende trend doorbroken. De daling van de werkgelegenheid in de regio komt vrijwel geheel voor rekening van de technisch uitvoerende functies. Ook landelijk is het aantal technisch uitvoerende werknemers afgenomen. In de regio wordt deze afname echter nauwelijks gecompenseerd door groei in andere functiegroepen. Meer instroom van jongeren Zowel de instroom als de uitstroom van werknemers in de metaalbewerking in de regio Noord ligt in 2005 op een lager niveau dan vorig jaar. Dit komt overeen met het landelijk beeld in de branche. Het aandeel van jongeren (<25 jaar) in de instroom is ten opzichte van vorig jaar toegenomen met 2% en bedraagt nu 34%. Landelijk is er een afname in de instroom van jongeren. De regio kent een iets hogere instroom van jongeren dan landelijk, landelijk is het aandeel van jongeren 33%. Het aandeel van jongeren onder de uitstroom in de regio ligt op een lager niveau dan landelijk, respectievelijk 20% en 22%. Het aandeel van jongeren onder de uitromers is ten opzichte van vorig jaar met 1% afgenomen. Landelijk is de uitroom van deze groep licht toegenomen. Snelle uitstroom in regio Noord sterk toegenomen De regio onderscheidt zich qua ontwikkeling in de snelle uitstroom in ongunstige zin van het gemiddelde in branche. Ten gevolge hiervan is de omvang en samenstelling van de snelle uitstroom in 2005 vrijwel gelijk geworden aan het landelijk gemiddelde. Vorig jaar onderscheidde de regio zich juist in gunstige zin van het gemiddelde in de branche Eénvijfde deel van de werknemers die in 2005 de branche hebben verlaten in de regio hebben korter dan twee jaar in de branche gewerkt. Het aandeel snelle uitstromers is in de regio iets onder het gemiddelde in branche (22%). Het aandeel van de snelle uitstromers onder de uitstroom is ten opzichte van vorig jaar gestegen met 11%. Landelijk is de vi DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

7 snelle uitstroom eveneens toegenomen, de toename in de regio is echter beduidend sterker. Onder de snelle uitstroom is het aandeel van jongeren toegenomen. Jongeren vormen 39% van de snelle uitstromers in de regio, dit aandeel komt overeen met het landelijke beeld. Ten opzichte van vorig jaar is het aandeel van jongeren in de snelle uitroom gestegen met 3%. Landelijk is het aandeel van jongeren onder de snelle uitstromers vrijwel gelijk aan vorig jaar. De regio Noord iets sterker ontgroend dan landelijk De branche is in de regio Noord iets sterker ontgroend dan gemiddeld. Het aandeel jongeren (<25 jaar) onder de werknemers bedraagt 12%, landelijk is hun aandeel 13%. Vergrijzing De gemiddeld leeftijd van werknemers in de metaalbewerking in de regio Noord bedraagt in 2005, 38,3 jaar. Daarmee is het personeelsbestand in de regio Noord bijna even oud als gemiddeld in de gehele branche. De gemiddelde leeftijd is ten opzichte van vorig jaar met 4 maanden toegenomen, deze toename loopt in de pas met gemiddelde trend in de branche. Pensionering en vervangingsvraag Uitgaande van pensionering rond het 61 ste levensjaar, gaan er in de regio in 2006 naar verwachting 110 werknemers met pensioen. Vanaf 2008 gaat de pensionering in de regio verder toenemen, jaarlijks gaat het dan om circa 210 tot 267 werknemers. De verwachting is dat in 2016, 17% van het huidige werknemersbestand met pensioen is gegaan. Landelijk is de verwachting 18%. De pensioneringsgolf in de regio is niet gelijk verdeeld over de verschillende beroepsgroepen. Met name onder directie/managers en meewerkend leidinggevenden zal de pensionering hoger zijn dan gemiddeld in de regio, respectievelijk 25% en 33%. De vervangingsvraag voor deze functies zal de komende jaren dan ook naar verwachting sterk gaan toenemen. 2 Beroepsonderwijs De monitor richt zich op het metaaltechnisch beroepsonderwijs, opleidingsrichtingen van het VMBO en MBO die voor de branche Metaalbewerking van belang zijn voor de potentiële instroom in de branche. De regio heeft, in het schooljaar 2005/2006, drieëntwintig VMBO-instellingen en vijf MBO-instellingen waar metaaltechnisch beroepsonderwijs wordt aangeboden. ` DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006 vii

8 Afname MBO in Noord sterker dan landelijk In het metaaltechnisch beroepsonderwijs is landelijk en in de regio is sprake van een afname van het aantal leerlingen. De landelijke en regionale afname doet zich net name voor in het MBO. In de regio is de daling in het MBO echter sterker dan landelijk. De regio telt in 2005/ leerlingen in het metaaltechnisch VMBO, ongeveer hetzelfde aantal als vorig schooljaar. Landelijk is het aantal VMBOleerlingen eveneens ongeveer gelijk gebleven. De regio telt in 2005/ leerlingen in het metaaltechnisch MBO. Het aantal MBO-leerlingen is sterk afgenomen met 11%, landelijk is de afname 8%. De daling van MBO-leerlingen is met name sterk in MBO-opleidingen op niveau 1 en 4. 3 Opleiden door bedrijven Bedrijven uit de branche die BBL-leerlingen opleiden en werknemers bijscholen kunnen hiervoor een bijdrage aanvragen bij OOM. De omvang van de aanvragen van bedrijven geeft een indicatie van de scholing bij metaalbewerkingsbedrijven in de regio. Instroom BBL gedaald Bij ruim 7% van de bedrijven in de regio zijn in 2004 leerlingen gestart met een BBLopleiding. Dit aandeel ligt ongeveer op hetzelfde niveau als landelijk. In totaal zijn bij de bedrijven in de regio 115 leerlingen met hun opleiding gestart. Zowel het aantal bedrijven als het aantal leerlingen waarvoor een OOM-bijdrage is aangevraagd is lager dan in De daling van bedrijven en leerlingen is min of meer gelijk aan de landelijke ontwikkeling. Bijscholing in de regio toegenomen Bedrijven in de regio Noord doen net zoveel bijscholing als gemiddeld in de branche. Bijna 27% van de bedrijven in de regio heeft in 2005 een bijdrage bij OOM aangevraagd voor bijscholing van werknemers. Landelijk heeft 26% van de bedrijven een aanvraag gedaan. Bedrijven in de regio hebben in 2005 meer aan bijscholing gedaan dan in Ten opzichte van 2004 is het aantal bijgeschoolde werknemers met 16% toegenomen. Ook landelijk is sprake van een toename, de toename in de regio Noord is minder sterk dan de landelijke toename. viii DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

9 1 Bedrijvigheid en werkgelegenheid Ontwikkeling in Groningen/Friesland/Drenthe ten opzichte van vorig jaar Bedrijvigheid Bedrijvigheid afgenomen met 25 bedrijven (-2,0%). Landelijk is de bedrijvigheid stabiel gebleven ( 0,1%). Werkgelegenheid Werkgelegenheid afgenomen met 384 werknemers (-2,9%) ten opzichte van Landelijk is de werkgelegenheid stabiel gebleven (+0,2%). 1.1 Bedrijvigheid Op 1 januari 2006 zijn er bedrijven in regio Groningen/Friesland/Drenthe. Dit betekent een afname van 25 bedrijven (-2,0%) ten opzichte van vorig jaar. Landelijk is het aantal bedrijven vrijwel gelijk gebleven. Figuur 1 Aantal bedrijven in Groningen/Friesland/Drenthe 2004 en jan jan DIJK12 Beleidsonderzoek december

10 1.2 Werkgelegenheid Ten opzichte van vorig jaar is het aantal werknemers met 384 gedaald (-2,9%). Landelijk is de werkgelegenheid juist iets toegenomen (+0,2%). Figuur 2 Aantal werknemers in Groningen/Friesland/Drenthe 2004 en jan jan Groningen/Friesland/Drenthe kent ten opzichte van het landelijke beeld relatief meer kleine bedrijven en meer werkgelegenheid bij kleine bedrijven. Figuur 3 Verdeling bedrijvigheid en werkgelegenheid naar grote en kleine bedrijven in Groningen/Friesland/Drenthe, 2005 Bedrijvigheid 78,9% 21,1% Werkgelegenheid 39,8% 60,2% Kleine bedrijven (t/m 15 wns) Grote bedrijven (>15 wns) Bijna 80 % van de bedrijven heeft minder dan 16 werknemers in dienst. Bij deze kleine bedrijven (t/m 15 werknemers) is tweevijfde van de werknemers werkzaam. Landelijk gezien bestaat de branche voor 77% uit kleine bedrijven en werkt 35% van de werknemers bij een klein bedrijf. De werkgelegenheid is bij grote bedrijven (>15 werknemers) iets meer afgenomen dan bij kleine bedrijven. Landelijk is er bij de kleine bedrijven ook een afname te zien van de werkgelegenheid. Bij grote bedrijven neemt de werkgelegenheid op landelijk niveau juist toe. 10 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

11 2 Werknemers Ontwikkeling in Groningen/Friesland/Drenthe ten opzichte van vorig jaar Werknemers De gemiddelde leeftijd is ten opzichte van vorig jaar met ca. 4 maanden gestegen. Het aandeel jongere werknemers (<35 jaar) is gedaald, het aandeel werknemers van 35 jaar en ouder is gestegen. 2.1 Leeftijdsopbouw De gemiddelde leeftijd in Groningen/Friesland/Drenthe is met 38,3 jaar een paar maanden lager dan het landelijk gemiddelde van 38,6 jaar. Ten opzichte van vorig jaar is de gemiddelde leeftijd in Groningen/Friesland/Drenthe met ongeveer 4 maanden gestegen. Dit houdt ongeveer gelijke tred met de landelijke leeftijdsstijging van 4,5 maand. Figuur 4 Leeftijdsopbouw werknemers Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland, ,8% 31,6% 26,5% 24,7% 21,3% 20,6% 11,9% 12,6% 9,2% 9,9% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar Groningen/Friesland/Drenthe Nederland Net als vorig jaar kent de regio vergeleken met de landelijke situatie relatief: - een lager aandeel jongere werknemers (jonger dan 25 jaar); - een lager aandeel oudere werknemers (45 jaar en ouder). DIJK12 Beleidsonderzoek december

12 Figuur 5 Leeftijdsopbouw werknemers in Groningen/Friesland/Drenthe 2004 en ,7% 31,8% 28,7% 26,5% 20,1% 20,6% 12,1% 11,9% 9,2% 8,5% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar 1 januari januari 2006 Het aandeel jongeren in de regio (jonger dan 35 jaar) is verder afgenomen en het aandeel ouderen (ouder dan 35 jaar) is verder toegenomen. Dit is in overeenstemming met de landelijke trend. 2.2 Functiestructuur Tabel 1 Functiestructuur metaalbewerking in Groningen/Friesland/ Drenthe en Nederland, 2004 en 2005 Beroepenclusters 1 januari januari 2006 Ontwikkeling absoluut Aantal % Aantal % Directie, management 465 3,5% 466 3,6% +1 +0,2% Ondersteuning ,8% ,7% -77-3,7% Technisch uitvoerend ,4% ,3% ,1% Meewerkend leidinggevend 588 4,5% 555 4,3% -33-5,6% Overig* ,8% ,1% -2-0,2% Onbekend 0 0,0% 2 nihil +2 - Totaal % % ,9% * Dit zijn met name algemeen medewerkers en zaterdag- en vakantiehulpen. Iets meer dan tweederde van de werknemers heeft een technisch uitvoerende functie. In alle beroepenclusters is het aantal werknemers ten opzichte van vorig jaar afgenomen, behalve in het cluster directie, management en het cluster overig waar het aantal ongeveer gelijk is gebleven. Absoluut is de daling van het aantal werknemers het grootst in het cluster technisch uitvoerend (-243). Dit stemt overeen met het landelijke beeld, waar het aantal werknemers met een technisch uitvoerende functie afneemt. 12 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

13 Relatief is het aantal meewerkend leidinggevenden het meest gedaald (-5,6%). De landelijke situatie laat ook een afname zien van het aantal meewerkend leidinggevenden zien (-2,6%). Tabel 2 Aantal en percentage van het totaal aantal werknemers per beroepsgroep binnen het cluster technisch uitvoerend in Groningen/Friesland/Drenthe, 2004 en 2005 Beroepsgroep Aantal werknemers % Aantal werknemers % Verspaning 558 4,2% 567 4,4% Constructie ,9% ,5% Algemene productie en machinebediening ,0% ,8% Machinebouw, samenbouw, installatie ,5% ,7% Storing en onderhoud 272 2,1% 267 2,1% Engineering 614 4,7% 613 4,8% Kwaliteitscontrole, testen 47 0,4% 57 0,4% Automatisering/ICT 71 0,5% 68 0,5% Ambachtelijke specialistische beroepen 9 0,1% 6 nihil Totaal ,4% ,3% DIJK12 Beleidsonderzoek december

14 14 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

15 3 Arbeidsmarkt Ontwikkeling in Groningen/Friesland/Drenthe ten opzichte van vorig jaar Arbeidsmarkt Zowel de instroom als de uitstroom van werknemers is lager dan vorig jaar. Dit komt overeen met het landelijk beeld. In 2005 zijn werknemers de branche ingestroomd, 11,3% ten opzichte van de totale werkgelegenheid. Dit is minder dan in 2004 (13,0%). De instroom in de regio is iets lager dan landelijk (12,6%). In 2005 kende de regio uitstromers, 12,6% t.o.v. het totale werknemersbestand. Dat is 3% minder dan vorig jaar (15,7%) 1. Percentage snelle uitstroom binnen de uitstroom is gestegen naar 19,8%. Vorig jaar was dit nog 14,0%. 3.1 Instroom Van het totale aantal werknemers (1 januari 2006) is 11% nieuw ingestroomd. Van hen is 87% man en 13% vrouw. Het zijn met name jongeren die in de regio instromen: 62% is jonger dan 35 jaar en 34% jonger dan 25 jaar. Van alle instromers in Groningen/Friesland/Drenthe heeft 38% al eerder in de branche gewerkt. 1 Het verschil tussen de instroom en de uitstroom is niet gelijk aan de mutatie van het aantal werknemers die in paragraaf 1.2 wordt genoemd. Mogelijke verklaringen hiervoor zijn kleine wijzigingen in de regiotoewijzing en het feit dat in figuur 2 het aantal banen wordt weergegeven, terwijl het bij in- en uitstroom het aantal werknemers betreft. Ook kunnen administratieve activiteiten van Mn Services een rol spelen. DIJK12 Beleidsonderzoek december

16 Figuur 6 Leeftijdsopbouw instromers Groningen/Friesland/Drenthe, 2004 en % 34% 28% 28% 28% 23% 12% 9% 4% 5% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar 1 januari januari 2006 De leeftijdsopbouw van de instromers in Groningen/Friesland/Drenthe kent ten opzichte van 2004 een relatief groter aandeel jongeren (<25 jaar) en een kleiner aandeel werknemers in de leeftijdscategorie jaar. Figuur 7 Leeftijdsopbouw instromers Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland, % 33% 28% 27% 24% 24% 9% 12% 5% 5% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar Groningen/Friesland/Drenthe Nederland In vergelijking met Nederland kent Groningen/Friesland/Drenthe een groter aandeel instromende jongeren onder de 35 jaar. De gemiddelde leeftijd van instromers in Groningen/Friesland/Drenthe is 31,6 jaar. Dit is een half jaar jonger dan de landelijke gemiddelde leeftijd van 32,2 jaar. 16 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

17 3.2 Uitstroom In 2005 zijn werknemers de branche uitgestroomd. Dit is 12,6% van alle werknemers in de regio. Hiermee is de uitstroom afgenomen in vergelijking met het jaar ervoor (15,7%). Landelijk is de uitstroom eveneens afgenomen. In figuur 8 wordt de uitstroom naar leeftijdsklasse in 2004 met die van 2005 vergeleken. Figuur 8 Percentage uitstroom naar leeftijdsklasse in Groningen/Friesland/Drenthe, 2004 en % 30% 24% 25% 19% 20% 16% 14% 11% 10% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar 1 januari januari 2006 Figuur 9 geeft de verdeling van het aantal uitstromers over de verschillende beroepenclusters in vergelijking met Figuur 9 Percentage uitstromers naar beroepencluster in Groningen/Friesland/Drenthe, 2004 en ,9% 16,5% 14,8% 13,9% 14,8% 11,7% 21,2% 18,3% 15,8% 15,7% 12,6% 10,4% Directie, management Ondersteuning Technisch uitvoerend Meewerkend leidinggevend Overig Totaal 1 januari januari 2006 De uitstroom is in alle beroepenclusters afgenomen, maar het meest bij de meewerkend leidinggevenden. DIJK12 Beleidsonderzoek december

18 Het beroepencluster overig kent de grootste uitstroom. Dit zijn met name algemeen medewerkers, vakantiekrachten en zaterdaghulpen. 3.3 Snelle uitstroom Deze paragraaf gaat in op zogenaamde snelle uitstroom. Hiermee worden werknemers bedoeld die op moment van uitstromen maximaal 2 jaar in de branche hebben gewerkt. De snelle uitstroom in Groningen/Friesland/Drenthe bedraagt in werknemers. Snelle uitstromers vormen in ,8% van de totale uitstroom in de regio (landelijk 21,5%). In Groningen/Friesland/Drenthe is het percentage snelle uitstroom binnen de uitstroom ten opzichte van vorig jaar 6 procent gegroeid. Ook landelijk is het aandeel snelle uitstroom binnen de uitstroom gegroeid, maar in mindere mate dan in Groningen/Friesland/Drenthe. Figuur 10 Snelle uitstroom naar leeftijdsklasse in Groningen/Friesland/Drenthe, 2004 en ,9% 38,6% 29,5% 28,6% 19,1% 17,9% 12,1% 10,9% 3,4% 4,0% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar 1 januari januari 2006 Ruim 38% van de snelle uitstromers is jonger dan 25 jaar. Het aandeel jongeren in de snelle uitstroom is ten opzichte van 2004 toegenomen. 18 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

19 Tabel 3 Snelle uitstroom naar beroepencluster in Groningen/Friesland/Drenthe, 2004 en 2005 Beroepenclusters Aantal % Aantal % Directie, management 11 3,7% 13 4,0% Ondersteuning 74 24,8% 60 18,2% Technisch uitvoerend ,4% ,6% Meewerkend leidinggevend 9 3,0% 4 1,2% Overig 45 15,1% 56 17,0% Totaal % % De snelle uitstroom is het grootst in het beroepencluster technisch uitvoerend. In relatie tot het aantal werknemers per cluster is de snelle uitstroom binnen het cluster overig relatief het hoogst. 3.4 Pensionering In 2006 gaan naar verwachting 110 werknemers met pensioen. Vanaf 2008 gaan jaarlijks ongeveer 217 werknemers met pensioen. In 2016 zal naar verwachting 16,7% van het huidige werknemersbestand met pensioen zijn. Landelijk is de verwachting 17,6%. Tabel 4 Verwachte uitstroom werknemers t/m 2016 in Groningen/Friesland/Drenthe Huidige leeftijd werknemers Jaar dat men uitstroomt* Aantal verwachte uitstroom % van het totaal aantal werknemers 2005 Cumulatief % > ,9% 0,9% ,6% 1,5% ,6% 3,1% ,4% 4,5% ,4% 5,9% ,7% 7,6% ,6% 9,2% ,6% 10,8% ,0% 12,8% ,8% 14,6% ,1% 16,7% * Bij gemiddelde pensioengerechtigde leeftijd van 61 jaar. DIJK12 Beleidsonderzoek december

20 Tabel 5 Verwachte uitstroom t/m 2016 naar beroepencluster in Groningen/Friesland/Drenthe Beroepenclusters Aantal verwachte uitstroom* % t.o.v. totaal aantal werknemers binnen beroepencluster 2005 Directie, management ,1% Ondersteuning ,3% Technisch uitvoerend ,7% Meewerkend leidinggevend ,6% Overig ,4% Totaal ,7% * Bij gemiddelde pensioengerechtigde leeftijd van 61 jaar. In 2016 zal naar verwachting binnen de beroepenclusters meewerkend leidinggevenden en directie en management respectievelijk 33% en 25% van de werknemers binnen de clusters met pensioen zijn. 20 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

21 4 Beroepsonderwijs Verantwoording Voor dit hoofdstuk is gebruik gemaakt van gegevens van het CFI (Centrale Financiën Instellingen van OCW). De gegevens hebben betrekking op leerlingen en gediplomeerden in het metaaltechnisch beroepsonderwijs in de schooljaren 2004/2005 en 2005/2006. Het betreft de voorlopige cijfers van CFI die in mei/juni bekend zijn. 2 De gegevens van CFI zijn door de onderzoekers gekoppeld aan de OOM regio-indeling. Voor het HBO is het indelen van leerlingen en gediplomeerden naar de verschillende regio s niet mogelijk. HBO-studenten worden door Hogescholen die in verschillende regio s zijn gevestigd vaak centraal geregistreerd. Hierdoor is het niet mogelijk na te gaan hoeveel HBO-ers binnen een bepaalde regio hun opleiding volgen. Gegevens over het aantal HBO-ers zijn dan ook niet meegenomen in dit hoofdstuk. Ook de toewijzing van VMBO- en MBO-leerlingen aan de regio s is niet probleemloos. Door bijvoorbeeld fusies van scholen en veranderingen in het opleidingsaanbod van scholen kunnen verschuivingen optreden tussen regio s. Ook veranderingen in de administratielocatie van leerlingen kunnen zorgen voor verschuivingen tussen regio s. Het aantal leerlingen per regio kan hierdoor van jaar tot jaar sterk fluctueren. In dit rapport is de regio-indeling van 2005/2006 gebruikt als basisindeling. De regio-indeling 2004/2005 is aangepast aan die van 2005/2006 om zodoende vergelijking tussen deze twee jaren mogelijk te maken. Als gevolg hiervan kunnen de gegevens over 2004/2005 afwijken van de gegevens die zijn gepresenteerd in de regiorapportage van vorig jaar. Het CFI verzamelt geen gegevens meer over het aantal gediplomeerden VMBO-ers, derhalve ontbreken deze gegevens in het rapport. Afbakening metaaltechnisch beroepsonderwijs Het technisch onderwijs is breed en bevat tevens opleidingen die niet van direct belang zijn voor de instroom in de metaalbewerking, zoals bouw, elektrotechniek, installatietechniek e.d. In deze monitor is dan ook een afbakening gemaakt van opleidingen in het VMBO en het MBO, die voor de branche metaalbewerking van belang zijn in het kader van de potentiële instroom voor de branche: het metaaltechnisch beroepsonderwijs. 2 Het CFI publiceert in het voorjaar de voorlopige cijfers. De cijfers zijn pas definitief na accountantscontrole. Deze worden aan het einde van het jaar gepubliceerd. Doorgaans zijn er nauwelijks verschillen tussen de voorlopige en definitieve cijfers. DIJK12 Beleidsonderzoek december

22 Binnen het VMBO zijn vooral twee richtingen die in het derde en vierde leerjaar worden gegeven voor de branche metaalbewerking van belang. Dat betreffen de richtingen: - metaaltechniek. In deze richting worden leerlingen voorbereid op de diverse metaalberoepen. - metalektro. In deze richting worden leerlingen voorbereid op een combinatie van metaalberoepen en elektrotechnische beroepen. De leerlingen uit leerjaar drie en vier in deze twee opleidingsrichtingen worden in dit rapport aangeduid als het metaaltechnisch VMBO. Vorig jaar is er ook gerapporteerd over leerlingen in de opleidingen installatietechniek en instalektro. Deze gegevens zijn dit jaar niet meegenomen in het rapport. Tot de relevante metaaltechnische opleidingen in het MBO behoren opleidingen in de clusters: werktuigbouwkunde; landbouwtechniek; verspaning; lassen; plaatwerk; pijpbewerking; constructie; montage/onderhoud; gieten en modelmaken; productiemedewerkers metaal; scheepsmetaalbewerking en vliegtuigbouwkunde. Opleidingen binnen deze clusters vormen in dit rapport het metaaltechnisch MBO. Het betreft een breed scala aan opleidingen verdeeld over de vier niveaus binnen het MBO. Ontwikkeling in Groningen/Friesland/Drenthe ten opzichte van vorig jaar Beroepsonderwijs In 2005/2006 zijn er net als vorig jaar 23 VMBO-instellingen en 5 MBO-instellingen in Groningen/Friesland/Drenthe. VMBO Aantal ingeschreven leerlingen gelijk gebleven (landelijk +0,4%). Verschuiving Metaaltechniek naar Metalektro. MBO Aantal ingeschreven leerlingen afgenomen met -10,8% (landelijk -8,2%). Afname aantal leerlingen op niveau 1, 3 en 4. Toename aantal leerlingen op niveau 2. Verschuiving aantal leerlingen op niveau 1 en niveau 3 van BOL naar BBL. Aantal gediplomeerden toegenomen met +9,1% (landelijk +7,0%). 22 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

23 4.1 Leerlingaantallen metaaltechnisch VMBO en MBO Figuur11 Aantal leerlingen per onderwijsniveau in Groningen/Friesland/Drenthe, schooljaar 2004/2005 en 2005/ vmbo mbo 2004/ /2006 Het aantal ingeschreven VMBO leerlingen in 2005/2006 is ten opzichte van het jaar daarvoor gelijk gebleven. Het aantal ingeschreven MBO leerlingen in 2005/2006 is met -10,8% afgenomen ten opzichte van 2004/ Opleidingsrichtingen VMBO Tabel 6 Aantal leerlingen naar opleidingsrichtingen metaaltechnisch VMBO in Groningen/Friesland/Drenthe, schooljaar 2004/2005 en 2005/2006 Opleidingsrichting 2004/ /2006 Aantal % Aantal % Metaaltechniek ,0% ,5% Metalektro ,0% ,5% Totaal % % Er heeft een verschuiving plaatsgevonden van Metaaltechniek naar Metalektro. Het aantal leerlingen Metaaltechniek is ten opzichte van 2004/2005 met 6% afgenomen. Het aantal leerlingen Metalektro is ten opzichte van 2004/2005 met 9% gestegen. DIJK12 Beleidsonderzoek december

24 Figuur 12 Verdeling leerlingen over opleidingsrichtingen metaaltechnisch VMBO in Groningen/Friesland/Drenthe, schooljaar 2004/2005 en 2005/ ,0% 58,5% 38,0% 41,5% metaaltechniek metalektro 2004/ /2006 De meeste VMBO-leerlingen die een metaaltechnische opleiding volgen, staan ingeschreven voor de richting Metaaltechniek. Dit aandeel is ten opzichte van 2004/2005 wel afgenomen. Het aandeel leerlingen in de richting Metalektro is toegenomen. 4.3 Metaaltechnisch MBO Tabel 7 Aantal leerlingen metaaltechnisch MBO naar opleidingsniveau in Groningen/Friesland/Drenthe, schooljaar 2004/2005 en 2005/2006 Opleidingsrichting 2004/ /2006 Verschil Aantal Aantal % 1 Assistentopleiding % 2 Basisberoepsopleiding % 3 Vakopleiding % 4 Middenkader-/Specialistenopleiding % Totaal % Het aantal leerlingen in de Basisberoepsopleiding (niveau 2) is gestegen, binnen de overige niveaus is het aantal leerlingen gedaald. De daling van het aantal leerlingen is het sterkst in de Assistent-opleiding (-56%). Ook binnen de Middenkaderopleiding (-14%) is het aantal leerlingen sterk gedaald. 24 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

25 Figuur 13 Verdeling leerlingen metaaltechnisch MBO over opleidingsniveaus in Groningen/Friesland/Drenthe, schooljaar 2004/2005 en 2005/ ,5% 45,0% 37,7% 30,8% 10,8% 12,0% 12,1% 5,4% Assistentopleiding Basisberoepsopleiding Vakopleiding 2004/ /2006 Middenkader-/ Specialistenopleiding In schooljaar 2005/2006 volgt 45% van de leerlingen in het metaaltechnisch MBO onderwijs een opleiding op niveau 4 (Middenkaderopleiding). Bijna 38% volgt een opleiding op niveau 2 (Basisberoepsopleiding). Ten opzichte van 2004/2005 is het aandeel leerlingen dat een opleiding op niveau 2 volgt toegenomen. Het aandeel leerlingen op niveaus 1 is afgenomen. De 602 gediplomeerden in 2004 en de 657 gediplomeerden in 2005 zijn als volgt over de verschillende niveaus verdeeld. DIJK12 Beleidsonderzoek december

26 Figuur14 Verdeling gediplomeerden metaaltechnisch MBO over opleidingsniveaus in Groningen/Friesland/Drenthe, 2004 en ,5% 44,3% 35,5% 34,3% 12,5% 11,1% 11,5% 10,4% Assistent opleiding Basisberoepsopleiding Vakopleiding Middenkader-/ Specialistenopleiding Het merendeel van de gediplomeerde MBO-ers heeft een opleiding op niveau 2 of niveau 4 gevolgd. Het aandeel gediplomeerden is op niveau 2 is ten opzichte van 2004 gestegen. Binnen de overige niveaus is het aandeel gediplomeerden licht gedaald. Tabel 8 Aandeel BOL/BBL naar opleidingsniveau metaaltechnisch MBO in Groningen/Friesland/Drenthe, schooljaar 2004/2005 en 2005/2006 Opleidingsniveau 2004/ /2006 % BOL % BBL % BOL % BBL 1 Assistentopleiding 69,4% 30,6% 48,2% 51,8% 2 Basisberoepsopleiding 40,2% 59,8% 43,5% 56,5% 3 Vakopleiding 12,0% 88,0% 0,0% 100,0% 4 Middenkader-/Specialistenopleiding 94,5% 5,5% 93,2% 6,8% Totaal 65,2% 34,8% 60,8% 39,2% Er worden in het jaar 2005/2006 relatief meer BBL-opleidingen gevolgd dan in het jaar daarvoor. Op niveau 1 en 3 heeft een verschuiving plaatsgevonden van BOL- naar BBLopleidingen. Op niveau 2 is het aandeel BOL-opleidingen juist toegenomen. Tabel 9 Aantal leerlingen metaaltechnisch MBO naar top 5 opleidingsrichtingen in Groningen/Friesland/Drenthe, schooljaar 2005/2006 Opleidingsrichting Aantal % 1 Werktuigbouwkunde ,7% 2 Constructiebankwerker/ lasser ,4% 3 Plaat- en constructiewerker ,0% 4 Constructie- en apparatenbouwer 92 4,5% 5 Assistent constructiewerker/lasser 78 3,8% Totaal top ,4% Totaal aantal leerlingen in regio % 26 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

27 De top 5 opleidingsrichtingen in Groningen/Friesland/Drenthe vormt ruim 68% van het totaal aantal ingeschreven leerlingen voor metaaltechnische MBO opleidingen. Dat is 2% minder dan in het jaar daarvoor. De opleiding Assistent constructiewerker/lasser is gedaald van de tweede plaats in 2004/2005 naar de vijfde plaats in 2005/ Ontwikkeling Groningen/Friesland/Drenthe vergeleken met het landelijk beeld De ontwikkeling van de leerlingaantallen in het metaaltechnisch beroepsonderwijs wijkt op verschillende punten af van het landelijk beeld. In Groningen/Friesland/Drenthe heeft een verschuiving plaatsgevonden van Metaaltechniek naar Metalektro. Het aantal VMBO-leerlingen in Groningen/- Friesland/Drenthe is gelijk gebleven. Dit komt overeen met het landelijk beeld. In het metaaltechnisch MBO is het aantal leerlingen sterker gedaald dan gemiddeld in Nederland. Opvallend is de relatief sterke daling van het aantal leerlingen in niveau 1, 3 en 4. Het aantal leerlingen in niveau 2 in Groningen/Friesland/Drenthe laat een stijging zien, terwijl landelijk het aantal leerlingen binnen dit niveau is afgenomen. Overzicht 1 Ontwikkeling aantal leerlingen metaaltechnisch beroepsonderwijs ten opzichte van schooljaar 2004/2005 in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland VMBO Totaal Metaaltechniek Metalektro Groningen/Friesland/Drenthe +0,1% -5,5% +9,2% Totaal Metaaltechniek Metalektro Nederland +0,4% +0,5% +0,3% MBO Totaal Niveau 1 Assistentopleiding Niveau 2 Basisberoepsopleiding Niveau 3 Vakopleiding Niveau 4 Middenkader-/ Specialistenopleiding -10,8% -55,7% +9,1% -10,2% -13,8% Totaal Niveau 1 Assistentopleiding Niveau 2 Basisberoepsopleiding Niveau 3 Vakopleiding Niveau 4 Middenkader-/ Specialistenopleiding -8,2% -27,3% -4,7% -2,0% -7,9% DIJK12 Beleidsonderzoek december

28 28 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

29 5 Instroom Beroepsbegeleidende Leerweg (BBL) In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de instroom van BBL-leerlingen bij metaalbewerkingsbedrijven in de regio Groningen/Friesland/Drenthe. Bedrijven in de branche die een BBL-leerling opleiden kunnen hiervoor een bijdrage van OOM ontvangen. Het hoofdstuk geeft inzicht in het aantal leerlingen waarvoor bedrijven een bijdrage van OOM hebben aangevraagd. Gegevens hierover zijn ontleend aan de OOM-administratie. Niet alle bedrijven maken gebruik van de mogelijkheid van subsidie, het aantal leerlingen dat door de bedrijven wordt opgeleid ligt waarschijnlijk iets hoger dat in dit rapport wordt aangegeven. 3 De gegevens hebben betrekking op 2003 en Gegevens over 2005 zijn nog niet volledig. Bedrijven mogen nog tot december 2006 een OOM-bijdrage aanvragen voor leerlingen die in 2005 zijn ingestroomd. Ontwikkeling in Groningen/Friesland/Drenthe ten opzichte van vorig jaar Bedrijven met instroom BBL Instroom leerlingen Afgenomen van 103 naar 94. Landelijk eveneens gedaald. 7,4% van de bedrijven in de regio is gestart met een BBL-traject. Afgenomen van 135 naar 115. Ook landelijk is er een daling. 5.1 Aantal bedrijven dat is gestart met BBL-trajecten In 2004 hebben 94 bedrijven een OOM-bijdrage voor BBL-leerlingen aangevraagd. Dat zijn er 9 minder dan in Ook landelijk is het aantal bedrijven dat een bijdrage voor BBL-leerlingen heeft aangevraagd gedaald. Ruim 7% van de bedrijven in Groningen/Friesland/Drenthe in 2004 is gestart met het opleiden van een of meer BBL-leerlingen, dit is ongeveer evenveel als landelijk. 3 Uitgaande van een door OOM uitgevoerde vergelijking met BBL-gegevens van Kenteq ligt het werkelijk aantal BBL-leerlingen naar schatting 10%-15% hoger. DIJK12 Beleidsonderzoek december

30 Tabel 10 Aantal bedrijven dat is gestart met een of meer BBL-trajecten in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland, 2003 en Aantal % Aantal % Groningen/Friesland/Drenthe 103 onbekend 94 7,4% Nederland ,4% 872 7,3% Het aantal bedrijven dat is gestart met BBL-trajecten is in Groningen/Friesland/Drenthe in 2004 met 9 bedrijven afgenomen ten opzichte van Opvallend is dat deze afname volledig veroorzaakt is door grote bedrijven (>15 werknemers). Het aandeel grote bedrijven met BBL-instroom is dus in het jaar 2004 ten opzichte van 2003 gedaald. Landelijk is het aandeel kleine bedrijven met BBL-instroom afgenomen. Uitgaande van de verdeling van de bedrijfsomvang in de regio zijn het met name grote bedrijven (>15 werknemers) die starten met BBL-trajecten. De regio Groningen/Friesland/Drenthe bestaat voor 21% uit grote bedrijven, het aandeel grote bedrijven dat met BBL-trajecten start is 44%. 5.2 Instroom leerlingen BBL In 2004 zijn115 BBL-leerlingen gestart met hun opleiding bij een metaalbewerkingsbedrijf in de regio Groningen/Friesland/Drenthe. Dat zijn er 20 minder dan in 2003 (afname van 15%). Landelijk daalde de instroom van BBL-leerlingen met 14%. Tabel 11 Instroom BBL-leerlingen in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland, 2003 en Ontwikkeling Groningen/Friesland/Drenthe % Nederland % De helft van de leerlingen (50%) is werkzaam bij een groot bedrijf (t/m15 werknemers). Het aantal instromende leerlingen is bij grote bedrijven sterker afgenomen dan bij kleine bedrijven. Van de instromers is 99% man, 99% is jonger dan 25 jaar. 5.3 Niveau instroom BBL Het merendeel van de ingestroomde leerlingen (70%) volgde in 2004 een opleiding op niveau 2 (landelijk 65%). Uit onderstaande tabel blijkt dat in 2004 het aantal instromende leerlingen op niveau 1 t/m 3 is afgenomen. Landelijk is de instroom op alle niveaus afgenomen. De Assistentop- 30 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

31 leiding en de Middenkaderopleiding kenden in 2004 slechts enkele BBL-leerlingen. Tabel 12 BBL-instroom naar niveau in Groningen/Friesland/Drenthe, 2003 en 2004 Opleidingsniveau Aantal % Aantal % Ontwikkeling absoluut 1 Assistentopleiding 8 5,9% 1 0,9% - 2 Basisberoepsopleiding 85 63,0% 80 69,6% - 3 Vakopleiding 41 30,4% 32 27,8% - 4 Middenkader-/Specialistenopleiding 1 0,7% 2 1,7% + Totaal % % - Ruim 80% van alle instromende leerlingen werden in 2004 on the job opgeleid. In de regio wordt ongeveer evenveel on the job opgeleid als landelijk. Figuur 15 Verhouding on the job/off the job in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland, ,9% 79,9% 19,1% 20,1% On the job Groningen/Friesland/Drenthe Off the job Nederland Tabel 13 Verhouding on the job/off the job in Groningen/Friesland/Drenthe, 2003 en 2004 On the job/off the job Aantal % Aantal % On the job ,7% 93 80,9% Off the job 22 16,3% 22 19,1% Totaal % % DIJK12 Beleidsonderzoek december

32 32 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

33 6 Bijscholing OOM In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de bijscholing die binnen OOM-bedrijven plaatsvindt. Bedrijven kunnen voor het laten volgen van een cursus door één van hun werknemers een bijdrage van OOM ontvangen. Bedrijven kunnen voor verschillende werknemers en cursussen een aanvraag indienen. De gegevens in dit hoofdstuk zijn ontleend aan de administratie van OOM. Alleen cursussen waar OOM een bijdrage voor heeft toegekend zijn in dit hoofdstuk opgenomen. De daadwerkelijke omvang van de bijscholing in de metaalbewerking is dus waarschijnlijk groter dan hier wordt gepresenteerd. Met ingang van 2004 geeft OOM geen bijdrage meer voor cursussen op het gebied van arbo, veiligheid en milieu, vanaf 2005 kunnen bedrijven voor deze cursussen ESFsubsidie aanvragen. De beschikbare gegevens over cursussen op het gebied van arbo, veiligheid en milieu zijn niet meegenomen in deze monitor om vergelijking met andere jaren mogelijk te maken. Ontwikkeling in Groningen/Friesland/Drenthe ten opzichte van vorig jaar Bijscholende bedrijven Bijgeschoolde werknemers Gevolgde scholing / cursussen Gestegen van 333 naar 344. Landelijk is het aantal bedrijven licht gedaald. 27% van de bedrijven heeft een OOM-bijdrage aangevraagd, landelijk 26%. Stijging aanvragen met name bij kleine bedrijven. Gestegen van naar (toename van 16%). Landelijk is er een stijging (+23%). 12% van de werknemers is bijgeschoold, landelijk eveneens 12%. Aantal cursussen gestegen van naar een toename van 28% (landelijk +33%). Stijging omvang technische bijscholing (+35%). 6.1 Aantal bedrijven met bijscholingstrajecten In 2005 hebben 344 bedrijven een aanvraag voor bijscholing bij OOM ingediend. In 2004 betrof dit 333 bedrijven. Landelijk is het aantal bedrijven dat een aanvraag heeft ingediend licht afgenomen. Zo n 27% van de bedrijven in de regio heeft een bijdrage aangevraagd voor bijscholing. Landelijk vraagt 26% van de bedrijven een bijdrage aan. DIJK12 Beleidsonderzoek december

34 Tabel 14 Aantal bedrijven dat een bijdrage heeft aangevraagd voor bijscholingstrajecten in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland, 2004 en Aantal % Aantal % Groningen/Friesland/Drenthe 333 onbekend ,0% Nederland ,1% ,9% Grote bedrijven doen relatief vaker een beroep op een bijdrage van OOM dan kleine bedrijven. Van de 344 bedrijven heeft 39% meer dan 15 werknemers in dienst. Ter vergelijk: het aandeel grote bedrijven in de regio is 21%. Kleine bedrijven (t/m 15 werknemers) hebben in 2005 vaker een aanvraag voor de OOM-bijdrage gedaan. Dit aantal is toegenomen met 13%. Het aantal grote bedrijven (>15 werknemers) is gedaald met 9%. 6.2 Aantal werknemers in bijscholingstrajecten Het aantal werknemers dat werd bijgeschoold is gestegen van naar 1.434, een stijging van 15,7%. Tabel 15 Aantal werknemers dat bijscholing heeft gevolgd in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland, 2004 en 2005 Aantal % t.o.v. totaal aantal werknemers Aantal % t.o.v. totaal aantal werknemers Groningen/Friesland/Drenthe onbekend ,9% Nederland ,8% ,6% Verder kan het volgende over de regio worden gezegd. 4 Bijna 40% van de bijgeschoolde werknemers is werkzaam bij een klein bedrijf (t/m 15 werknemers). De OOM-bijdragen worden met name aangevraagd voor werknemers tussen 25 en 44 jaar (59% van de bijgeschoolde werknemers). In 2005 zijn relatief minder jongeren (<35 jaar) bijgeschoold. De bijscholing is met name aangevraagd voor mannen. Verder worden OOM-bijdragen met name aangevraagd voor werknemers in technisch uitvoerende beroepen (72% van de bijgeschoolde werknemers). 4 Zie bijlage vanaf pagina DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

35 6.3 Gevolgde bijscholing In totaal hebben de 344 bedrijven cursussen aangevraagd. Dat is een gemiddelde van 6,3 cursussen per bedrijf. Het aantal aangevraagde cursussen is met 28% toegenomen. Tabel 16 Soort bijscholing in Groningen/Friesland/Drenthe, 2004 en 2005 Soort bijscholing Aantal % Aantal % Ontwikkeling absoluut Lassen 117 6,9% 142 6,5% + Technisch kwaliteit 54 3,2% 181 8,3% + Technisch ,6% ,6% + Leidinggeven / management 87 5,1% 134 6,2% + Kwaliteit 24 1,4% 15 0,7% - Personeel & Organisatie 127 7,5% 119 5,5% - Systeembeheer 50 2,9% 22 1,0% - Secretariële ondersteuning 7 0,4% 10 0,5% + Administratieve kantoorsoftware 91 5,4% 155 7,1% + Commercieel/ bedrijfseconomisch/in- en verkoop 58 3,4% 123 5,6% + Logistiek 136 8,0% ,5% + Presentatie/communicatie/taal 87 5,1% 75 3,4% - Praktijkbegeleider / instructeur 26 1,5% 47 2,2% + Diversen/overig ,6% 43 2,0% - Totaal % % + 54% van de cursussen is technisch van aard. Dit betreft cursussen techniek, lassen, technische kwaliteit en systeembeheer. Het aantal technische cursussen is sterk toegenomen (+35%). De meeste cursuscategorieën laten een stijging zien, uitzonderingen hierop vormen de cursussen Kwaliteit, Personeel & Organisatie, Systeembeheer en de cursussen Presentatie/communicatie/taal. Een grote afname van het aantal cursussen is er in de categorie diversen/overig. Dit is waarschijnlijk het gevolg van verbeteringen in de registratie van de cursussen. DIJK12 Beleidsonderzoek december

36 36 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

37 BIJLAGE 1 Achtergrondgegevens 1 Bedrijvigheid en Werkgelegenheid Tabel 17 Aantal bedrijven en ontwikkeling in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland, januari januari 2006 Ontwikkeling Groningen/Friesland/Drenthe ,0% Nederland ,1% Tabel 18 Bedrijven naar grootteklasse in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland, 2005 Bedrijfsomvang Groningen/Friesland/Drenthe Nederland Aantal % Aantal % 1-5 werknemers ,0% ,5% 6-15 werknemers ,9% ,0% werknemers ,3% ,3% werknemers 16 1,3% 183 1,5% >100 werknemers 6 0,5% 81 0,7% Totaal % % Tabel 19 Ontwikkeling aantal bedrijven naar grootteklasse in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland, Bedrijfsomvang Groningen/Friesland/Drenthe Nederland 1-5 werknemers -2,8% -1,1% 6-15 werknemers -0,5% +0,4% werknemers -2,0% +1,2% werknemers 0,0% +2,8% >100 werknemers -14,3% -3,6% Totaal -2,0% -0,1% DIJK12 Beleidsonderzoek december

38 Tabel 20 Aantal werknemers en ontwikkeling in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland, januari januari 2006 Ontwikkeling Groningen/Friesland/Drenthe ,9% Nederland ,2% Tabel 21 Aantal en percentage werknemers naar grootteklasse bedrijven in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland, 2005 Bedrijfsomvang Groningen/Friesland/Drenthe Nederland Aantal % Aantal % 1-5 werknemers ,7% ,2% 6-15 werknemers ,0% ,7% werknemers ,7% ,4% werknemers ,2% ,1% >100 werknemers 812 6,3% ,6% Totaal % % Tabel 22 Ontwikkeling aantal werknemers naar grootteklasse bedrijven in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland, Bedrijfsomvang Groningen/Friesland/Drenthe Nederland 1-5 werknemers -2,1% -1,1% 6-15 werknemers -2,9% -0,4% werknemers -2,2% +1,4% werknemers -2,1% +3,1% >100 werknemers -14,3% -4,4% Totaal -1,9% +0,2% 38 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

39 2 Werknemers Figuur 16 Gemiddelde leeftijd werknemers in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland, , , , , , ,6 38,2 38,3 38,0 1 januari januari 2006 Nederland Groningen/Friesland/Drenthe Tabel 23 Ontwikkeling aantal werknemers naar leeftijdsklasse in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland, Leeftijdsklasse Groningen/Friesland/Drenthe Nederland <25 jaar -4,3% -1,7% jaar -10,2% -5,5% jaar +0,5% +1,8% jaar -0,5% +3,0% >55 jaar +5,7% +7,4% Totaal -1,9% +0,2% DIJK12 Beleidsonderzoek december

40 Figuur 17 Aandeel werknemers <25 jaar in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland, ,0% 14,0% 13,0% 12,0% 11,0% 10,0% 9,0% 8,0% 7,0% 6,0% 5,0% 12,8% 12,6% 12,1% 11,9% 1 januari januari 2006 Groningen / Friesland / Drenthe Nederland Figuur 18 Aandeel werknemers >55 jaar in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland, ,0% 14,0% 13,0% 12,0% 11,0% 10,0% 9,0% 8,0% 7,0% 6,0% 5,0% 9,9% 9,2% 9,2% 8,5% 1 januari januari 2006 Groningen/Friesland/Drenthe Nederland 40 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

41 Tabel 24 Aantal en percentage werknemers naar beroepencluster in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland, 2005 Beroepenclusters Groningen/Friesland/Drenthe Nederland Aantal % Aantal % Directie, management* 466 3,6% ,3% Ondersteuning ,7% ,4% Technisch uitvoerend ,3% ,1% Meewerkend leidinggevend 555 4,3% ,2% Overig ,1% ,9% Onbekend 2 nihil 96 0,1% Totaal % % * DGA's (driecteur-grootaandeelhouder) hebben de vrije keuze om zich bij het pensioenfonds Mn Services in te schrijven. Vandaar dat minder directieleden dan bedrijven bij Mn Services staan ingeschreven. Tabel 25 Ontwikkeling aantal werknemers naar beroepencluster in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland, Beroepenclusters % Groningen/Friesland/Drenthe % Nederland Directie, management* +0,2% +1,6% Ondersteuning -3,7% +0,7% Technisch uitvoerend -3,1% -0,2% Meewerkend leidinggevend -5,6% -2,6% Overig -0,2% +2,4% Totaal -2,9% +0,2% * DGA's (driecteur-grootaandeelhouder) hebben de vrije keuze om zich bij het pensioenfonds Mn Services in te schrijven. Vandaar dat minder directieleden dan bedrijven bij Mn Services staan ingeschreven. Tabel 26 Aandeel werknemers naar beroepencluster en leeftijdsklasse in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland, 2005 Beroepenclusters Directie, management Groningen/Friesland/Drenthe < >55 Totaal < >55 Totaal 2% 14% 41% 29% 14% 100% 1% 14% 39% 31% 16% 100% Ondersteuning 5% 24% 36% 24% 12% 100% 7% 25% 35% 22% 11% 100% Technisch uitvoerend Meewerkend leidinggevend 13% 29% 31% 19% 8% 100% 14% 26% 31% 20% 9% 100% 0,4% 11% 36% 33% 19% 100% 1% 11% 36% 34% 17% 100% Overig 29% 25% 23% 15% 8% 100% 31% 22% 22% 16% 10% 100% Gemiddelde 12% 27% 32% 21% 9% 100% 13% 25% 32% 21% 10% 100% DIJK12 Beleidsonderzoek december

42 3 Arbeidsmarkt Figuur 19 Percentage uitstroom werknemers naar leeftijdsklasse in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland, % 22% 30% 27% 25% 25% 14% 13% 10% 12% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar Groningen/Friesland/Drenthe Nederland Tabel 27 Uitstroom van werknemers naar beroepencluster in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland, 2005 Beroepenclusters Groningen/Friesland/Drenthe Aantal % binnen beroepencluster Aantal Nederland % binnen beroepencluster Directie, management 69 14,8% ,0% Ondersteuning ,9% ,2% Technisch uitvoerend ,7% ,0% Meewerkend leidinggevend 61 10,4% 593 9,8% Overig ,3% ,4% Totaal ,6% ,5% 42 DIJK12 Beleidsonderzoek december 2006

43 Figuur 20 Aandeel snelle uitstroom van het totaal aantal werknemers naar leeftijds- klasse in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland, ,0% 8,3% 2,9% 2,5% 2,5% 1,5% 1,7% 1,4% 1,2% 1,2% 1,1% 2,7% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar Totaal Groningen/Friesland/Drenthe Nederland Figuur 21 Aandeel snelle uitstroom van het totaal aantal werknemers naar leeftijdsklasse in Groningen/Friesland/Drenthe, 2004 en ,4% 8,0% 2,1% 2,5% 2,5% 2,2% 1,5% 1,4% 1,4% 1,3% 0,9% 1,2% <25 jaar jaar jaar jaar >55 jaar Totaal 1 januari januari 2006 Tabel 28 Aandeel snelle uitstroom van het totaal aantal werknemers naar beroepen- cluster in Groningen/Friesland/Drenthe en Nederland, 2005 Beroepenclusters Groningen/Friesland/Drenthe Aantal % binnen beroepencluster Aantal Nederland % binnen beroepencluster Directie, management 13 2,8% 151 2,6% Ondersteuning 60 2,9% 775 3,2% Technisch uitvoerend 196 2,2% ,5% Meewerkend leidinggevend 4 0,7% 72 1,2% Overig 56 5,4% 413 4,4% Totaal 329 2,5% ,7% DIJK12 Beleidsonderzoek december