Beoordeling plan metaalgaasweverij Dinxperlo

Beoordeling plan metaalgaasweverij Dinxperlo

Opdrachtgever: Contactpersoon: Aerarius BV De heer J. Klooster Projectteam DTNP: De heer R. Eijkelkamp De heer W. Frielink Projectnummer: 1310.0613 Datum: 31 januari 2014 Droogh Trommelen en Partners (DTNP) Graafseweg 109 6512 BS Nijmegen T 024-379 20 83 F 024-378 06 53 E info@dtnp.nl W www.dtnp.nl Beoordeling plan metaalgaasweverij Dinxperlo

Inhoudsopgave 1 Inleiding 1 Bijlage 1 Distributieve berekening 26 2 Huidige situatie 3 2.1 Kenmerken Dinxperlo 3 2.2 Veranderende winkelmarkt 5 2.3 Beoordeling huidige supermarktlocaties 8 2.4 Autonome ontwikkeling Dinxperlo-centrum 11 3 Beoordeling beoogd winkelprogramma 12 3.1 Positie in de regio 12 3.2 Haalbaar dagelijks winkelaanbod 12 3.3 Beoordeling winkelprogramma metaalgaasweverij 15 4 Locatiescan 16 5 Beoordeling locatie metaalgaasweverij 19 6 Planologisch-juridische implicaties 22 7 Beantwoording vragen 24

1 Inleiding Kaart 1 Plan voor locatie metaalgaasweverij Aanleiding In overleg met de gemeente Aalten is aangevangen met verplaatsing van de metaalgaasweverij aan de Anholtseweg te Dinxperlo. Voor herinvulling van de bestaande locatie hebben de gemeente Aalten* en, in het kader van subsidieverstrekking, de provincie Gelderland** in het verleden medewerking toegezegd aan invulling met supermarkten, perifere detailhandel en woningen. Beoogd winkelprogramma Het huidige plan voor de locatie van de metaalgaasweverij bestaat uit twee supermarkten van samen 3.200 m² brutovloeroppervlak (bvo) groot, een ruimte voor volumineuze detailhandel en ruim 200 parkeerplaatsen. Concreet gaat het bij de supermarkten (ongeveer 2.500 m² winkelvloeroppervlak*** (wvo)) om de verplaatsing van Jumbo (Heelweg) en Aldi (Hogestraat). Privaatrechtelijk zal de eigenaar van het Jumbo-pand * Brief B&W Aalten, 15 januari 2010, nr. 204 ** Besluit PS Gelderland, vergadering van 16 februari 2011, zaaknummer PS2011-74 *** Het winkelvloeroppervlak (wvo) is circa 75 à 80% van het brutovloeroppervlak (bvo). 3.200 m² bvo komt overeen met ongeveer 2.500 m² wvo. DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS 1

(tevens toekomstig eigenaar van het nieuw te realiseren winkelvastgoed) regelen dat in het achterblijvende winkelpand van Jumbo geen nieuwe supermarkt gevestigd mag worden. In het huidige pand van Aldi blijft deze mogelijkheid wel bestaan. Voor het overige programma wordt gedacht aan het verplaatsen van functies vanaf het industriegebied van Dinxperlo en functies die nu reeds gevestigd zijn in het plangebied, waaronder volumineuze detailhandel. Vraagstelling Aan DTNP is gevraagd de programmatische invulling voor het onderdeel detailhandel te beoordelen. De volgende vragen zijn daarvoor gesteld: 1. Welk oppervlakte aan supermarkten sluit aan bij de (toekomstige) bevolking van Dinxperlo (en Suderwick)? Hoe kan het supermarktenprogramma worden beoordeeld, rekening houdend met trends in het consumenten-gedrag, de winkelmarkt en vestigingsstrategieën van winkelorganisaties? 2. Hoe kunnen de huidige supermarktlocaties worden beoordeeld? Zijn in het centrum geschikte alternatieve supermarktlocaties aanwezig? 3. Hoe kan de metaalgaasweverij-locatie worden beoordeeld als detailhandelslocatie, zowel in lokaal als bovenlokaal perspectief, en hoe moet hiervoor het vigerende detailhandelsbeleid (opgenomen in de Structuurvisie) worden gewijzigd? Draagt het verplaatsen van de twee supermarkten positief, negatief of neutraal bij aan het functioneren van het centrum? 4. Wat zijn de mogelijkheden voor vestiging van volumineuze detailhandel op het terrein van de metaalgaasweverij? Wat zijn hiervan de effecten op de detailhandelsstructuur van Dinxperlo? 5. Hoe kan de voorgestelde branchering op de metaalgaasweverij-locatie planologisch- juridisch, in het licht van de Europese Dienstenrichtlijn, de ladder voor duurzame verstedelijking, actuele jurisprudentie, de Ruimtelijke Verordening Gelderland en de (toekomstige) Omgevingsvisie Gelderland, worden beoordeeld? Leeswijzer Hoofdstuk 2 gaat in op de huidige situatie. Ontwikkelingen komen aan bod, de huidige locaties van Jumbo en Aldi worden beoordeeld en de autonome ontwikkeling van het winkelaanbod van Dinxperlo wordt aangegeven. In hoofdstuk 3 wordt een berekening gemaakt van het haalbare dagelijkse winkelaanbod in Dinxperlo. Het beoogde supermarktprogramma wordt op basis hiervan kwantitatief beoordeeld. Hoofdstuk 4 gaat kort in op de geschikte locaties voor supermarkten in het centrum van Dinxperlo. In hoofdstuk 5 wordt de metaalgaasweverijlocatie beoordeeld als locatie voor detailhandel en worden effecten van het plan aangegeven (kwalitatieve beoordeling). Tenslotte wordt in hoofdstuk 6 ingegaan op de planologisch-juridische implicaties van het plan. In hoofdstuk 7 wordt afgesloten met korte antwoorden op de vragen. 2 DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS

Kaart 2 Detailhandelsstructuur Dinxperlo-Suderwick 2 Huidige situatie 2.1 Kenmerken Dinxperlo Ligging en inwoners Het dorp Dinxperlo heeft circa 7.400 inwoners* en ligt tegen de Duitse grens. Samen met het Duitse dorp Suderwick (circa 1.900 inwoners**) vormt Dinxperlo een dubbelkern. Op korte afstand liggen de dorpen Breedenbroek (circa 1,5 km afstand en 960 inwoners) en De Heurne (circa 3 km afstand en 950 inwoners). Op grotere afstand liggen de dorpen Aalten, Silvolde, Ulft, Gendringen, Anholt, Isselburg, Werth en Mussum, en de stad Bocholt. Het tussengebied is relatief dunbevolkt (kaart 6, blz. 13). Omvang winkelaanbod Dinxperlo Het winkelaanbod in Dinxperlo is circa 13.300 m² wvo groot (exclusief circa 2.200 m² wvo leegstand)***. Ongeveer 2.800 m² wvo (13 winkels) betreft dagelijks winkelaanbod. Supermarkten Jumbo (circa 1.000 m² wvo) en * CBS (2012), inclusief buitengebied van Dinxperlo ** CIMA (2011), Fortschreibung des Einzelhandelskonzeptes für die Stadt Bocholt 2011 *** Locatus Online (29-08- 13), Benchmark Verkenner DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS 3

Aldi (circa 800 m² wvo) zijn de grootste aanbieders. Het overige dagelijkse winkelaanbod (circa 1.000 m² wvo) bestaat uit (vers)speciaalzaken en winkels in persoonlijke verzorging. Kaart 3 Centrumstructuur Dinxperlo Het niet-dagelijkse aanbod (circa 6.200 m² wvo) is divers en relatief uitgebreid ten opzichte van andere kernen. De grote afstand tot andere dorpen is hier een belangrijke verklaring voor. Er is ruim 1.500 m² wvo mode (verspreid over 13 winkels), waarvan relatief veel zelfstandige ondernemers. Het overige niet-dagelijkse aanbod (circa 4.700 m² wvo) bestaat onder andere uit een warenhuis en winkels in huishoudelijke artikelen, media, elektronica, sport, optiek en fi etsen. Grote aanbieders zijn onder andere Action, Hema, Markskramer en fi etsenwinkel Harm Takke. Het volumineuze winkelaanbod (circa 4.300 m² wvo) wordt voor een belangrijk deel bepaald door enkele grotere winkels (o.a. Tornado Wonen). Het overige volumineuze aanbod bestaat uit wat kleinere winkels in woninginrichting en doe-hetzelfartikelen (o.a. Deco Home en E-Norm). 4 DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS

Spreiding winkelaanbod Dinxperlo Het grootste deel van het winkelaanbod (circa 7.600 m² wvo verspreid over circa 50 winkels) ligt in het centrum van Dinxperlo. Het aantal winkels dat buiten het centrum is gevestigd, is beperkt (circa 10 winkels). Deze winkels zijn gemiddeld genomen wel groot (o.a. supermarkt Jumbo, fi etsenwinkel Harm Takke en woninginrichter Tornado). Centrum Dinxperlo Het centrum van Dinxperlo heeft de vorm van een Y en bestaat uit de Hogestraat en de Kerkstraat. Aldi is door de sluiting van C1000 de enige supermarkt in het centrum en heeft een belangrijke trekkersfunctie voor het hele centrumgebied. Andere trekkers voor het centrum zijn Hema, Action, Marskramer en de drogisten. De wekelijkse warenmarkt trekt veel bezoekers. Parkeergelegenheid is direct bij of zelfs voor de winkels aanwezig. Op de marktdag zijn bezoekers genoodzaakt en bereid op afstand van het centrum te parkeren. De leegstand in het centrum is relatief groot (circa 1.600 m² wvo en 6 panden). Dit wordt in belangrijke mate bepaald door het leegstaan van de voormalige C1000 (circa 1.000 m² DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS wvo). Dit pand ligt op de meeste centrale locatie aan de Hogestraat. Omvang en spreiding winkelaanbod Suderwick Het winkelaanbod in Suderwick is ruim 3.000 m² wvo groot*. Dit aanbod is kleiner dan het aanbod in Dinxperlo. Winkels in Suderwick hebben aantrekkingskracht op inwoners uit Dinxperlo (wederzijdse koopstromen). De belangrijkste aanbieders in de dagelijkse sector zijn de supermarkten Edeka (circa 700 m² wvo) en Penny (circa 500 m² wvo). Daarnaast is er een grote drankenwinkel (Harmeling Getränkemarkt). Van een samenhangend centrumgebied is geen sprake. Jumbo en Penny vormen door de beperkte onderlinge afstand een supermarktcluster. 2.2 Veranderende winkelmarkt Als gevolg van de overname van C1000 door Jumbo Supermarkten is de C1000- supermarkt in het centrum van Dinxperlo gesloten. Dit is een zichtbaar lokaal effect van * CIMA (2011), Fortschreibung des Einzelhandelskonzeptes für die Stadt Bocholt 2011 en observatie DTNP landelijke ontwikkelingen in de (dagelijkse) winkelmarkt. Op de belangrijkste landelijke ontwikkelingen wordt hieronder ingegaan. Veranderend gedrag van consumenten Het gedrag van consumenten verandert continu. Consumenten willen steeds minder tijd besteden aan boodschappen doen. Het moet snel en gemakkelijk gedaan kunnen worden ( one-stop-shopping : een keer de auto parkeren en vanuit daar alle boodschappen doen) en op allerlei verschillende locaties (grote boodschappen in supermarkt, snelle aankoop op traffi clocatie). Ook de opkomst van internet als aankoopkanaal past binnen deze verandering van het consumentengedrag. De consument kan zelf bepalen wanneer een product besteld wordt en waar het wordt afgeleverd/opgehaald. Enorme toename winkelaanbod Het totale beschikbare winkeloppervlak in Nederland is de afgelopen 10 jaar met 25% gegroeid tot circa 31 miljoen m² winkelvloeroppervlak (wvo) medio 2013, waarvan 9,8% leeg staat (± 3 miljoen m²). Deze enorme toename van aanbod is het gevolg van schaalvergroting van winkels (kostenreductie, 5

ruim assortiment) en realisatie van veel nieuwe winkelprojecten (vooral op perifere winkellocaties; buiten reguliere centra). Schaalvergroting: kleine centra verdwijnen Door het groeiende aanbod zijn de keuzemogelijkheden voor (de steeds mobielere) consumenten aanzienlijk toegenomen. Voor kleine winkelclusters is het steeds moeilijker om aan de toenemende eisen van de consument (compleet aanbod en keuze) te voldoen. Hierdoor vindt geleidelijk ook schaalvergroting plaats in de winkelstructuur. Het gevolg is dat het aanbod in kleinere winkelcentra verschraalt of zelfs uit de winkelstructuur verdwijnt. Bestedingen nemen af De groei van de bestedingen blijft achter bij de groei van het aanbod. Consumenten besteden minder als gevolg van de economische recessie. Daarnaast heeft vergrijzing een nadelig effect op de omzet, omdat ouderen minder besteden in de detailhandel (kleding, meubels, sport etc.) dan mensen in de opbouwfase van hun leven. Ook de krimp van de bevolking heeft in een aantal regio s negatieve effecten op de bestedingen. Verschuiving bestedingen naar internet Bestedingen nemen niet alleen af, er vindt ook een verschuiving plaats naar webwinkels. De rol van internet groeide in de afgelopen 10 jaar van 1% naar 6% marktaandeel. In bepaalde branches is het marktaandeel veel hoger (ruim 40% in wit-/bruingoed en computers, 15% in hobby, sport, spel en media)*. Bij voedings- en genotmiddelen is de rol van internet vooralsnog gering. Internet zal de komende jaren steeds belangrijker worden, als techniek en logistiek zich verder blijven ontwikkelen en generaties consumenten opgroeien met internet. Het marktaandeel van internet in non-fooddetailhandelsbestedingen bedraagt inmiddels circa 11% en zal dit decennium toenemen. Ook is een toename van dagelijkse aankopen via internet te verwachten. Internet biedt bestaande winkels kansen op meer omzet (multichannel). In belangrijke mate zal dit vooral leiden tot een verschuiving van omzet en per saldo een afname van het winkeloppervlak. * HBD (2013) en Thuiswinkel.org (2013), Vraag blijft steeds verder achter bij het aanbod Marktaandeel van internetwinkelen groeit gestaag Supermarkten worden gemiddeld groter 6 DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS

Figuur 1 Combinatiebezoek tussen supermarkt en overige winkels Afnemende behoefte aan winkels Doordat enerzijds het winkeloppervlak sinds 2000 fl ink is gegroeid (+25%) en anderzijds de bestedingen maar beperkt zijn meegegroeid is de omzet per vierkante meter in winkels gedaald. Gevolg is dat het aantal winkels de komende jaren zal gaan afnemen. Deze trend is nu al waar te nemen. Sommige voorspellingen gaan uit van 30% minder winkels in het jaar 2020. Belang van supermarkt voor dorpscentra In een markt waarin het winkelaanbod in kleinere winkelcentra steeds verder onder druk staat, neemt het belang van boodschappenwinkels steeds verder toe. Zij zijn nog meer dan voorheen het belangrijkste bezoekdoel in dorpscentra. Supermarkten zijn daarbij de belangrijkste publiekstrekkers. In 2002 deden Nederlandse consumenten 73% van hun uitgaven aan voedingsmiddelen in supermarkten. In 2012 is dit gegroeid tot 79%*. Deze groei is ten koste gegaan van de bestedingen in (vers)speciaalzaken. * HBD (2003, 2013) DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS 7

Uit grootschalig onderzoek* van DTNP is gebleken dat maar liefst 75% van de supermarktbezoekers ook een of meer andere winkels bezoekt, mits er een goede ruimtelijke relatie is tussen de winkels en de supermarkt (goede zichtrelatie, korte loopafstand). Ontbreekt een goede functioneel-ruimtelijke relatie, dan is het combinatiebezoek nihil. Een goed supermarktaanbod is de basis om op termijn een goed functionerend dorpscentrum te behouden. Discountsupermarkten worden gemiddeld meer doelgericht bezocht dan servicesupermarkten. Het combinatiebezoek van discountsupermarkten is daardoor lager dan bij servicesupermarkten. Desondanks is het combinatiebezoek nog steeds substantieel (circa 50%), mits goed ingepast in het centrum*. Schaalvergroting van supermarkten Om beter te kunnen voldoen aan de wensen van consumenten (ruim assortiment, gemak, comfort) hebben supermarkten een groter winkelvloeroppervlak nodig. Supermarkten * DTNP (2010), De rol van supermarkten zijn dan ook gemiddeld steeds groter. In 2005 was een gemiddelde supermarkt nog circa 730 m² wvo groot**, inmiddels zijn supermarkten gemiddeld 890 m² wvo groot***. Het aantal supermarkten dat kleiner is dan 800 m² wvo is fors afgenomen, waarbij met name het aantal zeer kleinschalige supermarkten (< 400 m² wvo) sterk is afgenomen (-28%). De grootste groep supermarkten is die met een middenmaat (800 à 1.200 m² wvo). Het aantal supermarkten met een grotere maat (1.200 tot 1.600 m² wvo) is de grootste groeicategorie. 2.3 Beoordeling huidige supermarktlocaties Huidige locatie Jumbo Supermarkt Jumbo is solitair gevestigd aan de Heelweg, tegen de Duitse grens aan (zie kaart 4). Vlak over de grens ligt de Duitse discountsupermarkt Penny. De huidige Jumbo-supermarkt is circa 1.000 m² wvo groot. Daarmee heeft de supermarkt een gemiddelde omvang. Vanuit de trends in de winkelmarkt (zie vorige paragraaf) is op termijn enige schaalvergroting van de supermarkt gewenst. Op de ** HBD (2013) *** Locatus Online (2013) huidige locatie is uitbreiding van de supermarkt mogelijk. Wel zijn er enkele complicerende factoren (woningen boven winkel, parkeren en ontsluiting). Door de ligging aan de Heelweg is de supermarkt goed bereikbaar voor zowel Nederlandse als Duitse klanten. Door de afstand (circa 530 meter over de weg) tussen het centrum en Jumbo is combinatiebezoek tussen beide naar verwachting beperkt, danwel afwezig. Vanuit de detailhandelsstructuur draagt de locatie Heelweg niet bij aan een sterk en aantrekkelijk centrumgebied. Winkels in het centrum profi teren nauwelijks van de aantrekkingskracht van de enige service-supermarkt van het dorp. De beoogde ontwikkelingslocatie (metaalgaasweverij) ligt op kortere afstand: op circa 330 meter tot het centrum over de weg (zie kaart 4 en pagina s 19 t/m 21). Door de korte afstand tussen Jumbo en de Penny supermarkt (< 50 meter) is sprake van een supermarktcluster. Dit cluster heeft aantrekkingskracht op zowel inwoners uit Dinxperlo als Suderwick voor het doen van de geregelde boodschappen. 8 DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS

Kaart 4 Beoordeling Jumbo-locatie DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS 9

Huidige locatie Aldi Supermarkt Aldi ligt aan de rand van het centrum (zie kaart 5, blz. 10) en vervult een belangrijke trekkersrol in het zuidelijk deel van de Hogestraat. Aldi is de enige supermarkt in het centrum. De supermarkt heeft een eigentijdse omvang (circa 800 m² wvo) en is groter dan een gemiddelde Aldi (circa 670 m² wvo). Vanuit de trends in de winkelmarkt (zie vorige paragraaf) is enige schaalvergroting van de supermarkt gewenst. In de huidige situatie is de ruimte voor schaalvergroting niet direct te vinden. Omliggende panden (winkels en woningen) zullen bij de herontwikkeling moeten worden betrokken. Kaart 5 Beoordeling Aldi-locatie Het parkeerterrein achter de Aldi is klein en matig ontsloten. Het marktplein heeft ook een belangrijke parkeerfunctie voor Aldi. Dit parkeerterrein heeft echter wel een bredere functie dan alleen parkeren (markt, evenementen). 10 DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS

2.4 Autonome ontwikkeling Dinxperlo-centrum Kleinere dorpscentra krijgen in toenemende mate te maken met verschraling van het winkelaanbod. Dinxperlo hoort tot de centra met een historisch gegroeid relatief groot niet-dagelijks winkelaanbod. In deze sector staat de detailhandel steeds meer onder druk. Als niet wordt ingegrepen in de huidige situatie is de verwachting (autonome ontwikkeling) dat het centrum te maken krijgt met een afname van het winkelaanbod, met name in branches die veel invloed ondervinden van het internet (o.a. elektronica, media, en in toenemende mate mode). Het belang van een boodschappenaanbod met sterke supermarkten neemt voor dorpscentra toe. De bezoekersaantallen van een sterk boodschappenaanbod zorgen voor omzetkansen voor aanvullend (niet-dagelijks) winkelaanbod. Hoe beter het boodschappenaanbod, hoe meer kansen er zijn voor andere, minder frequent bezochte, winkels. De situatie in Dinxperlo is nu niet optimaal doordat de sterkste boodschappenwinkel (Jumbo) buiten het centrum is gevestigd en C1000 in het centrum gesloten is. Voor Dinxperlo zijn er op dit moment drie mogelijke toekomstscenario s denkbaar: Niks doen (autonome ontwikkeling): de huidige situatie blijft zoals die is. Er zal een discountsupermarkt in het centrum blijven bestaan. Deze supermarkt zorgt vanwege het specifi eke karakter voor een grote publieksstroom. Naar verwachting is dit echter onvoldoende om te voorkomen dat op termijn het aanbod zal verschralen, met name het aanvullende niet-dagelijkse aanbod. Dit is juist het aanbod dat er voor zorgt dat het centrum van Dinxperlo meer is dan alleen een boodschappencentrum. Concentratiebeleid gericht op het centrum: supermarkten en andere winkels worden geconcentreerd in, en zo mogelijk verplaatst naar, het centrum. Het doel is de autonome ontwikkeling te kenteren. Een sterk boodschappenaanbod leidt tot veel bezoekers en daarmee omzetkansen voor een zo compleet mogelijk aanvullend aanbod. Het centrum van Dinxperlo kan daardoor meer blijven dan een boodschappencentrum. De gemeente Aalten zet in haar beleid in op dit scenario. Aldi-supermarkt uit het centrum verplaatsen: de belangrijkste publiekstrekker en laatste supermarkt verdwijnt uit het centrum. Het zwaartepunt van het boodschappenaanbod komt buiten het centrum te liggen. Bezoekersaantallen in het centrum nemen substantieel af. Het achterblijvende winkelaanbod in het centrum wordt alleen nog doelgericht bezocht, wat voor veel winkels leidt tot te weinig potentiële klanten. Leegstand zal sterk toenemen. De ontmoetingsfunctie van het centrum verzwakt. Voor Aldi is uitbreiding van de winkel en parkeergelegenheid een verbetering. In de huidige winkelmarkt wordt leegkomend winkelvastgoed niet meer als vanzelfsprekend ingevuld met een nieuwe winkel. Dit geldt des te meer voor grotere winkelpanden, zoals de Aldi, Jumbo en de voormalige C1000. Ook andere functies (o.a. dienstverlening, ambacht, cultuur) kunnen niet onbeperkt leegkomende winkelruimte invullen. In toenemende mate moet rekening worden gehouden met (structurele) leegstand. DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS 11

3 Beoordeling beoogd winkelprogramma 3.1 Positie in de regio Alleen de Duitse dorpen Werth en Mussum hebben zelf geen supermarkten. Deze twee plaatsen liggen echter dicht bij de stad Bocholt. Daar is een zeer uitgebreid en divers supermarktaanbod gevestigd. Dinxperlo heeft primair een verzorgingsfunctie voor het eigen dorp en de dorpen Suderwick, De Heurne en Breedenbroek, inclusief bijbehorend buitengebied. De Heurne en Breedenbroek liggen vlak bij Dinxperlo en hebben zelf geen of heel beperkt winkelaanbod. Inwoners van deze dorpen zijn daardoor voor hun boodschappen aangewezen op andere dorpen met wel een compleet (boodschappen)aanbod. Gelet op de nabijheid zal Dinxperlo hierin een belangrijke rol spelen. De Nederlandse en Duitse dorpen die op grotere afstand van Dinxperlo liggen hebben bijna allemaal een eigen dagelijks winkelaanbod (kaart 6). In niet alle gevallen is dat een uitgebreid pakket (bijvoorbeeld Gendringen). In die gevallen liggen de dorpen naast een ander dorp met wel een compleet boodschappenaanbod. De verzorgingsfunctie Het winkelaanbod in Duitsland trekt ook Nederlandse consumenten aan. Vooral de relatief grote Lidl net buiten Anholt heeft aantrekkingskracht op Nederlandse consumenten uit grensdorpen (o.a. Dinxperlo en Gendringen). Andersom trekt het winkelaanbod in Dinxperlo consumenten uit Verzorgingsfunctie primair voor Dinxperlo zelf Duitsland. 3.2 Haalbaar dagelijks winkelaanbod Op basis van actuele gegevens en ontwikkelingen in de winkelmarkt is een distributieve berekening van de marktruimte gemaakt. Deze geeft inzicht in het toekomstig haalbare dagelijkse winkelaanbod in Dinxperlo en laat zien of het winkelprogramma dat voor de metaalgaasweverij-locatie is bedacht hierop aansluit. De berekening wordt gemaakt voor het jaar 2020. Opgemerkt moet worden dat alle variabelen in de berekening positief Omliggende dorpen hebben eigen winkelaanbod worden ingeschat. De berekening van het van Dinxperlo is voor die dorpen beperkt. 12 DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS

Kaart 6 Supermarkten rondom Dinxperlo DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS 13

haalbare winkelaanbod moet dan ook worden gezien als het maximaal haalbare. Het primaire verzorgingsgebied van het dagelijkse winkelaanbod in Dinxperlo is het dorp zelf, de dorpen De Heurne en Breedenbroek en het buitengebied van de drie dorpen. Dit gebied heeft circa 9.300 inwoners. Bestedingen uit Suderwick zijn in de berekening meegenomen als onderdeel van de koopkrachttoevloeiing. De bevolkingsprognose van de provincie Gelderland gaat voor de hele gemeente Aalten uit van een beperkte groei van het aantal inwoners tot 2020*. Voor het primaire verzorgingsgebied gaan we voor de berekening uit van een beperkte groei tot 9.500 inwoners in 2020**. Voor de berekening worden verder de volgende uitgangspunten gehanteerd (uitgebreide toelichting op berekening staat in bijlage 1): * Provincie Gelderland (2012), Bevolkingsprognose Gelderland 2012 ** Dit is een positieve prognose. De feitelijke ontwikkeling vanaf 2010 laat voor het primaire verzorgingsgebied een daling van het aantal inwoners zien (CBS, 2012). Dinxperlo beschikt over een sterk en compleet dagelijks winkelaanbod dat aantrekkelijk is voor de consument. Hierdoor doet een groot deel van de inwoners uit het primaire verzorgingsgebied hun aankopen in Dinxperlo (80% koopkrachtbinding). Een relatief groot deel van de inwoners van Suderwick doet hun aankopen in Dinxperlo (meegenomen in de totale koopkrachttoevloeiing van 20%). Minimaal benodigde omzet per m² wvo om goed te kunnen functioneren is, in de dagelijkse sector, 7.310 (excl. BTW). Op basis van deze uitgangspunten wordt een maximaal dagelijks winkelaanbod berekend van circa 2.950 m² wvo. Het huidige dagelijkse winkelaanbod is circa 2.800 m² wvo groot. Kwantitatief is sprake van een evenwicht tussen vraag en aanbod, waarbij er nog beperkte uitbreidingsruimte is. Primair verzorgingsgebied dagelijks aanbod Dinxperlo Tabel 1 Indicatieve berekening maximaal haalbaar dagelijks winkelaanbod Dinxperlo 2020 Inwoners 2020 ca. 9.500 Gem. omzet per hoofd* 2.270 Koopkrachtbinding ca. 80% Toevloeiing ca. 20% Totale omzet* 21,6 mln Gem. omzet per m² wvo* 7.310 Haalbaar aanbod (m² wvo) ca. 2.950 Aanwezig aanbod (m² wvo) ca. 2.800 Uitbreidingsruimte (m² wvo) ca. 150 * Omzet exclusief BTW 14 DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS

3.3 Beoordeling winkelprogramma metaalgaasweverij Kwantitatief overstijgt plan het haalbare aanbod Het beoogde winkelprogramma voor de metaalgaasweverij-locatie voorziet in circa 2.500 m² wvo supermarkt. Het huidige supermarktaanbod is circa 1.800 m² wvo groot. Het supermarktaanbod wordt met het beoogde plan met circa 700 m² wvo vergroot. Dit is meer dan de berekende uitbreidingsruimte. Hierdoor zal het dagelijkse winkelaanbod in Dinxperlo gemiddeld op een lager niveau gaan functioneren (minder omzet per m²). Op termijn leidt dit tot minder aanbod. Overaanbod heeft effecten voor het dagelijkse winkelaanbod in een dorp. Het aantal versspeciaalzaken in Dinxperlo is beperkt: 3 bakkers, 1 slager, 1 kaaswinkel en 1 koffi ewinkel. Toename van het levensmiddelenaanbod in supermarkten gaat ten koste van nog aanwezige versspeciaalzaken (minder winkels is minder keuze voor de consument). Hetzelfde geldt voor artikelen voor persoonlijke verzorging en eenvoudige huishoudelijke artikelen. Grote supermarkten voeren een relatief groot assortiment persoonlijke verzorging en huishoudelijke artikelen, wat ten koste gaat van omzet in aanwezige winkels. Anderzijds betekent schaalvergroting van de supermarkten een completer aanbod binnen deze winkels. Schaalvergroting leidt tot aantrekkelijker supermarktaanbod De huidige Jumbo en Aldi zijn van gemiddelde omvang. Schaalvergroting van beide winkels kan er toe leiden dat er een aantrekkelijker winkelaanbod ontstaat voor de inwoners van Dinxperlo. Met een ruimere winkel zijn de supermarkten, met name de servicesupermarkt, beter in staat een ruimer (breder en dieper) assortiment te voeren en kunnen de winkels comfortabeler en aantrekkelijker ingericht worden (bredere gangpaden, ruimere uitstalling vers). Bovendien krijgen ze bij schaalvergroting een maat die zal leiden tot een duurzamer supermarktaanbod. Conclusie: omvang supermarkten MGW ruim Er is een spanningsveld tussen enerzijds de wenselijkheid van schaalvergroting van de huidige supermarkten en anderzijds de beperkte distributieve mogelijkheden dit te doen. De beoogde schaalvergroting (± 700 m² wvo uitbreiding) leidt tot een groter aanbod in de dagelijkse sector dan er redelijkerwijs in de markt zit, waardoor het economisch functioneren (omzet per m²) op een lager niveau komt te liggen. Het functioneren van het bestaande dagelijkse aanbod komt extra onder druk te staan. Overig programma Het plan voor de locatie van de metaalgaasweverij voorziet ook in een overig programma. Hiervoor wordt gedacht aan het verplaatsen van functies vanaf het industriegebied van Dinxperlo en functies die nu reeds gevestigd zijn in het plangebied, waaronder volumineuze detailhandel. Per saldo zal er geen sprake zijn van toevoeging van functies aan Dinxperlo, maar enkel verplaatsing. DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS 15

4 Locatiescan Het verdient de voorkeur supermarkten in een centrum in te passen, zodat andere winkels van de grote passantenstroom van super-markten kunnen profi teren (hoofdstuk 2). In dit hoofdstuk wordt een korte locatiescan gemaakt van mogelijk geschikte supermarktlocaties in het centrum. Op kaart 7 zijn de locaties aangegeven. Alle locaties sluiten aan op het centrumgebied, waardoor een supermarkt op die locatie een positieve bijdrage levert aan het functioneren van het centrum. Op elke geselecteerde locatie is de voetafdruk van de Jumbo (Heelweg) geprojecteerd (afbeeldingen rondom kaart 7). Deze supermarkt is circa 1.000 m² wvo (circa 1.400 m² bvo) groot. Een nieuwe supermarkt is bij voorkeur groter dan de huidige vestiging van Jumbo, zeker wanneer sprake zal zijn van verplaatsing. Behalve de huidige voetafdruk van Jumbo is daarom ook een voetafdruk van een supermarkt van circa 1.500 m² wvo (1.900 m² bvo) op de locaties geprojecteerd. Behalve het benodigde oppervlak van de supermarkt zelf, moet ook rekening worden gehouden met parkeren. Op basis van actuele parkeerkengetallen kan voor een centrumlocatie worden gerekend met een norm van circa 4 parkeerplaatsen per 100 m² bvo*. Uitgaande van circa 25 m² per parkeerplek is grofweg een oppervlak van eveneens 1.900 m² nodig voor het parkeerterrein. Een gebouwde parkeervoorziening (verdiept of verhoogd) is niet onmogelijk, maar is kostbaar en ligt daarom niet voor de hand in een dorpse situatie. Locatie 1: Rabobank De locatie is wat betreft oppervlakte krap. Te krap als ook rekening wordt gehouden met de benodigde parkeercapaciteit die toegevoegd moet worden. De locatie is deels in gebruik en daardoor niet beschikbaar voor herontwikkeling. Locatie 2: autobedrijf Sloetjes Een goede locatie voor een supermarkt aan de rand van het centrum. Een supermarkt lijkt inpasbaar, mits een deel van de parkeercapaciteit op een naastgelegen perceel gerealiseerd kan worden. De locatie is echter in gebruik door een autodealer/garage en is dus niet beschikbaar. * CROW (2012), Kencijfers parkeren en verkeersgeneratie (Fullservicesupermarkt in een weinig stedelijk centrum 2,6-4,6 plaatsen per 100 m² bvo) Locatie 1: Rabobank Locatie 2: autobedrijf Sloetjes Locatie 3: voormalige C1000 16 DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS

Kaart 7 Mogelijk locaties voor supermarkt in centrum DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS 17

Locatie 3: voormalige C1000 In het pand waar in het verleden C1000 in is gevestigd geweest kan per direct een nieuwe supermarkt vestigen. Het oppervlakte van het pand is klein voor een nieuwe supermarkt en het parkeren zal aan de andere kant van de straat (achter Kruidvat) plaats moeten vinden. Bovendien is een locatie midden in de hoofdwinkelstraat voor een supermarkt niet optimaal (bevoorrading is lastig). Daarnaast is dit pand in eigendom van Jumbo Supermarkten. Deze partij zal naar verwachting vanuit concurrentieoogpunt het pand niet verhuren aan een andere supermarkt en is bezig een andere invulling te zoeken. Locatie 4: Aldi Op het huidige terrein van Aldi is schaalvergroting van de supermarkt niet mogelijk zonder het parkeerterrein aan de achterkant op te offeren. Schaalvergroting lijkt alleen mogelijk als ook omliggende (winkel)panden worden meegenomen in de herontwikkeling. In dat geval is dit een goede locatie voor een centrumsupermarkt. Locatie 5: hoek Raadhuisstraat/Kwikkelstraat Dit is een beschikbare herontwikkelingslocatie. Het beschikbare oppervlak is echter te klein voor een volwaardige supermarkt. Parkeren op deze locatie kan niet worden ingepast. Locatie 6: voormalige basisschool, hoek Burgemeester Haverkampstraat/Hovenstraat De locatie is per direct beschikbaar en biedt voldoende ruimte voor een supermarkt, mits naastgelegen percelen kunnen worden betrokken om in voldoende parkeercapaciteit te kunnen voorzien. Een supermarkt op deze locatie kan leiden tot een betere doorbloeding van het centrum (passantenstromen). Recent is echter een nieuw bestemmingsplan voor deze locatie vastgesteld dat winkels uitsluit. Conclusie In het centrum is geen locatie beschikbaar die groot genoeg is voor twee supermarkten. Een korte inventarisatie van zes locaties laat zien dat de meeste locaties ook niet groot genoeg zijn voor één supermarkt als hierbij geen naastgelegen percelen betrokken worden en/of locaties niet (direct) beschikbaar zijn. Op dit moment is de meest geschikte locatie voor een nieuw te bouwen centrumsupermarkt de locatie van de voormalige school, mits ook hier naastgelegen percelen bij het plangebied betrokken worden. Voor deze ontwikkeling zou echter het recent vastgestelde bestemmingsplan moeten worden herzien. Locatie 4: Aldi Locatie 5: hoek Raadhuisstraat/Kwikkelstraat Locatie 6: voormalige basisschool 18 DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS

5 Beoordeling locatie metaalgaasweverij Plan leidt tot duurzaam supermarktaanbod De locatie en het plangebied van metaalgaasweverij past bij locatievoorkeuren van supermarkten. De locatie is goed bereikbaar en er is genoeg ruimte voor een ruim parkeerterrein voor de deur. Bovendien kunnen supermarkten een grotere omvang krijgen, waardoor zij een breder assortiment kunnen voeren. Twee supermarkten op deze locatie kunnen profi teren van elkaars aantrekkingskracht en bezoekers. Deze locatie wordt in dat geval veruit de sterkste boodschappenlocatie van Dinxperlo. Supermarktbestedingen worden meer lokaal gebonden. De huidige supermarkten hebben een gemiddelde omvang. Enige schaalvergroting is echter gewenst. Met de beoogde ontwikkeling wordt hierin ruimschoots voorzien. heden) zorgen er voor dat supermarkten die op deze locatie worden ontwikkeld een grote overlevingskans hebben. Dinxperlo zal met het plan beschikken over een duurzaam supermarktaanbod. Locatie heeft geen relatie met centrum De locatie van de metaalgaasweverij ligt buiten het centrum van Dinxperlo. Vanaf het midden van het parkeerterrein is het 300 à 400 meter lopen naar het begin van het centrumgebied (zie volgende pagina s). Er zijn geen directe zichtrelaties tussen het centrum en de metaalgaasweverij. Een functioneelruimtelijke relatie tussen de metaalgaasweverij en het centrum ontbreekt. Plan leidt tot minder bezoekers in centrum In het plan wordt uitgegaan van verplaatsing van de laatste supermarkt uit het centrum. Het supermarktaanbod buiten het centrum wordt fors versterkt. Consumenten zullen daardoor minder dan nu voor hun dagelijkse boodschappen het centrum bezoeken. Dit geldt niet alleen voor aankopen die nu bij Aldi worden gedaan. De supermarkten op de metaalgaasweverij zullen veel groter worden dan zij nu zijn, waardoor zij een breder assortiment Alle aspecten (combinatie twee supermarkten, goede bereikbaarheid en parkeermogelijkzullen voeren. Consumenten zullen een groter deel van hun boodschappen bij de supermarkten doen en minder bij boodschappenwinkels (bakker, drogist, huishoudelijk, tijdschriften) in het centrum. Het plan is sterk gericht is op bezoekers met de auto. Consumenten geven de voorkeur aan one-stop-shopping: één keer de auto parkeren en vanaf daar alle boodschappen doen. Door het ontbreken van een aantrekkelijke relatie zullen consumenten een bezoek aan supermarkten op de metaalgaasweverijlocatie maar in heel beperkte mate combineren met een bezoek aan winkels in het centrum. De ontwikkeling van een duurzaam supermarktcluster op de metaalgaasweverijlocatie leidt er toe dat het zwaartepunt voor boodschappen doen buiten het centrum ligt. Consumenten komen daardoor veel minder frequent in het centrum en zullen vooral doelgericht winkels bezoeken. Consumenten worden op veel minder momenten tot aankopen verleid en de top-of-mind van winkels verdwijnt. Kansen voor aanvullend winkelaanbod (o.a. mode, elektronica) nemen DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS 19

sterker af dan op basis van autonome trends verwacht mag worden. Diversiteit in het winkelaanbod voor consumenten neemt af. Kaart 8 Beoordeling locatie metaalgaasweverij Conclusie effecten van het plan Het positieve effect van het plan voor de metaalgaasweverij-locatie is dat er een sterk en modern supermarktaanbod ontstaat dat ook op de langere termijn kansrijk is. Daarmee krijgt Dinxperlo een duurzaam basisaanbod voor de dagelijkse boodschappen. De keerzijde hiervan is minder bezoekers in het centrum. Dit leidt daar tot lagere bestedingen door consumenten en minder omzet voor winkels. De bereidheid en mogelijkheden van centrumondernemers om investeringen te doen in hun winkel neemt daardoor af. Het beoogde plan voor de metaalgaasweverij zal leiden tot een snellere en sterkere afname van het winkelaanbod dan enkel op basis van trends verwacht mag worden. Het centrum als geheel wordt minder aantrekkelijk en de ontmoetingsfunctie wordt minder groot. 20 DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS

A: Zicht vanaf Burg. Haverkampstraat richting MGW Afstand vanaf parkeerterrein MGW naar centrum C: Zicht vanaf Raadhuisstraat richting MGW B: Zicht vanaf Weversstraat richting centrum Zichtpunten van en naar MGW/centrum D: Zicht vanaf Grensstraat richting centrum DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS 21

6 Planologisch-juridische implicaties Branchering In het plan voor de metaalgaasweverij wordt een duidelijke branchering voorgesteld. De belangrijkste branchebeperking die wordt voorgesteld betreft de twee supermarkten. Andere winkels worden in dat blok niet toegestaan. Branchering in een bestemmingsplan is toegestaan, mits dit in dienst staat van een goede ruimtelijke ordening*. De beperking op deze locatie supermarkten toe te staan en andere reguliere winkels niet, kan moeilijk worden onderbouwd op basis van ruimtelijk relevante criteria. Door het toestaan van supermarkten op de metaalgaasweverij-locatie wordt daar het zwaartepunt van het dagelijkse winkelaanbod gelegd. Andere winkels (zowel dagelijks als niet-dagelijks) hebben de meeste kansen * Bro, artikel 3.1.2 lid 2 indien zij naast een publiekstrekkers (zoals een supermarkt) zijn gevestigd (hoofdstuk 2). Door het niet toestaan van andere winkels op de metaalgaasweverij-locatie wordt sommige ondernemers (supermarkten) wel toegestaan zich te vestigen op de voor hun beste plek en andere ondernemers (overige winkels) niet. Daarmee is sprake van economische ordening en geen ruimtelijke ordening. Dit is op basis van de Europese Dienstenrichtlijn niet toegestaan. De gemeente Aalten zou als gevolg hiervan er voor kunnen kiezen om naast supermarkten ook andere winkels op de metaalgaasweverijlocatie toe te staan. In dat geval maakt de gemeente impliciet de keuze het centrum te verplaatsen naar deze locatie. In dat geval moet worden bedacht hoe wordt omgegaan met het centrum**. Leegstand Het plan voorziet in de verplaatsing van twee supermarkten. Voor de achterblijvende winkelpanden is nog geen herinvulling gevonden. Er is een reële kans dat in de ** Raad van State (5-12-2012), zaaknummer 201200385/1/T1/R2 huidige winkelmarkt twee grote winkelpanden niet opnieuw ingevuld worden en dus leeg komen te staan. De effecten van deze leegstand op de woon- en leefomgeving en het ondernemersklimaat mogen niet worden genegeerd en moeten worden meegenomen bij een besluit van de gemeente***. Ladder van duurzame verstedelijking In een recente wijziging van het Besluit ruimtelijke ordening (Bro) is de ladder van duurzame verstedelijking opgenomen****. De ladder van duurzame verstedelijking voor detailhandel vraagt van gemeenten bij nieuwe winkelontwikkelingen eerst te bepalen of er een actuele regionale behoefte bestaat. Indien dat het geval is moet eerst naar herstructurering binnen of aan de rand van bestaande winkelgebieden worden gekeken, voordat een nieuwe detailhandelslocatie wordt overwogen. Het plan sluit niet aan op de ladder van duurzame verstedelijking. Op de eerste plaats is het geplande supermarktaanbod groter dan *** Raad van State (5-12-2012), zaaknummer 201200385/1/T1/R2 **** Bro, artikel 3.1.6 lid 2 22 DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS

past bij Dinxperlo. De actuele regionale behoefte ontbreekt. Daarnaast blijkt uit een globale locatiescan dat het mogelijk is binnen of aan de rand van het centrum van Dinxperlo een nieuwe supermarkt te ontwikkelen. Lokaal, regionaal en provinciaal beleid Het beleid van de gemeente Aalten ten aanzien van detailhandel is gericht op concentratie in het centrumgebied. Het plan voor de metaalgaasweverij-locatie past niet binnen dit detailhandelsbeleid. Als het plan wordt gerealiseerd, zal het gemeentelijke detailhandelsbeleid daarop aangepast moeten worden. In regionaal verband werkt de gemeente Aalten (samen met andere gemeenten in de Achterhoek) aan het afstemmen van detailhandelsbeleid. Speerpunt binnen dit regionale afsprakenkader is concentratie van winkelaanbod in centra. Het plan voor de metaalgaasweverij-locatie sluit hier niet op aan. De provincie Gelderland heeft haar detailhandelsbeleid vastgelegd in de Ruimtelijke DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS Verordening Gelderland*. In dit beleid mogen nieuwe detailhandelslocaties niet ten koste gaan van bestaande locaties én wordt nieuwe detailhandel in voedings- en genotmiddelen niet toegestaan op perifere locaties. Op beide gronden past het plan niet binnen Ruimtelijke Verordering Gelderland. Op de eerste plaats draagt het plan negatief bij aan het functioneren van het centrum. Op de tweede plaats heeft de gemeente Aalten het gebied van de metaalgaasweverij niet als detailhandelslocatie aangemerkt in haar vigerende structuurvisie**. Daarmee is de metaalgaasweverij voor detailhandel een perifere locatie. De provincie Gelderland werkt op het moment van schrijven aan een nieuwe Omgevingsvisie Gelderland. In het concept van deze visie wordt het beleid ten aanzien van detailhandel gecontinueerd. Bovendien heeft de provincie Gelderland een duidelijk geluid laten horen. Gedeputeerde Staten willen de aantrekkelijkheid van bestaande winkelcentra versterken en daarom zeer terughoudend omgaan met * Provincie Gelderland (2013), Ruimtelijke Verordening Gelderland, geconsolideerd (2), gewijzigd 9 januari 2013 ** Gemeente Aalten (2007), Structuurvisie Dinxperlo - De Heurne nieuwe detailhandelsontwikkelingen buiten bestaande winkelgebieden***. Het plan van de metaalgaasweverij past niet binnen het provinciale beleid en het signaal dat Gedeputeerde Staten afgeeft. Opgemerkt moet worden dat de provincie Gelderland in een eerder stadium, in het kader van subsidieverstrekking voor verplaatsing, medewerking heeft toegezegd aan de vestiging van twee supermarkten op de locatie van de metaalgaasweverij (zie inleiding). Onduidelijk is hoe dit zich verhoudt ten opzichte van het provinciale beleid. Conclusie Planologisch-juridisch kent het voorliggende plan nog een uitwerkingsvraagstuk: een specifi eke supermarktbestemming is lastig ruimtelijk te motiveren (economische ordening). Onduidelijk is daarnaast nog hoe omgegaan wordt met bestaand winkelvastgoed (leegstandsriciso s). Bovendien is het in strijd met lokaal en provinciaal beleid. Onduidelijk is hoe het beleid zich verhoudt ten opzichte van eerdere toezeggingen van gemeente en provincie. *** O.a. Provincie Gelderland, Rem op uitbreiding winkeloppervlak, 28-08-2013 23

7 Beantwoording vragen Vraag 1: Welk oppervlakte aan supermarkten sluit aan bij de (toekomstige) bevolking van Dinxperlo (en Suderwick)? Hoe kan het supermarktenprogramma worden beoordeeld, rekening houdend met trends in het consumentengedrag, de winkelmarkt en vestigingsstrategieën van winkelorganisaties? Antwoord 1: Vergroting van beide supermarkten in Dinxperlo is gewenst, passend bij de trend van schaalvergroting (zie fi guur op pagina 6). Het plan voorziet hierin ruimschoots. Het aanbod in de dagelijkse sector van Dinxperlo wordt met de beoogde uitbreiding van de supermarkten groter dan distributief haalbaar is. Vraag 2: Hoe kunnen de huidige supermarktlocaties worden beoordeeld? Zijn in het centrum geschikte alternatieve supermarktlocaties aanwezig? Antwoord 2: De huidige supermarkten hebben een gemiddelde omvang. Aldi draagt bij aan het functioneren van het centrum, Jumbo niet. In het centrum is geen locatie beschikbaar die groot genoeg is voor twee supermarkten. Een korte inventarisatie van zes locaties laat zien dat de meeste locaties ook niet groot genoeg zijn voor één supermarkt als hierbij geen naastgelegen percelen betrokken worden en/ of locaties niet (direct) beschikbaar zijn. Op dit moment is de meest geschikte locatie voor een nieuw te bouwen centrumsupermarkt de locatie van de voormalige school, mits ook hier naastgelegen percelen bij het plangebied betrokken worden. Voor deze ontwikkeling zou echter het recent vastgestelde bestemmingsplan moeten worden herzien. Vraag 3: Hoe kan de metaalgaasweverij-locatie worden beoordeeld als detailhandelslocatie, zowel in lokaal als bovenlokaal perspectief, en hoe moet hiervoor het vigerende detailhandelsbeleid (opgenomen in de Structuurvisie) worden gewijzigd? Draagt het verplaatsen van de twee supermarkten positief, negatief of neutraal bij aan het functioneren van het centrum? Antwoord 3: De locatie en het plangebied van de metaalgaasweverij passen bij locatievoorkeuren van supermarkten (duurzaam en aantrekkelijk supermarktaanbod). Voor detailhandel op deze locatie moet het gemeentelijke detailhandelsbeleid worden aangepast. Het verplaatsen van twee supermarkten op de metaalgaasweverij-locatie draagt negatief bij aan het functioneren van het centrum. 24 DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS

Vraag 4: Wat zijn de mogelijkheden voor vestiging van volumineuze detailhandel op het terrein van de metaalgaasweverij? Wat zijn hiervan de effecten op de detailhandelsstructuur van Dinxperlo? Antwoord 4: Gedacht wordt aan het verplaatsen van functies vanaf het industriegebied van Dinxperlo en functies die nu reeds gevestigd zijn in het plangebied, waaronder volumineuze detailhandel. Een eventuele verplaatsing van solitair gevestigd volumineus aanbod naar de metaalgaasweverij-locatie heeft geen effect op de detailhandelsstructuur van Dinxperlo. Vraag 5: Hoe kan de voorgestelde branchering op de metaalgaasweverij-locatie planologischjuridisch, in het licht van de Europese Dienstenrichtlijn, de ladder voor duurzame verstedelijking, actuele jurisprudentie, de Ruimtelijke Verordening Gelderland en de (toekomstige) Omgevingsvisie Gelderland, worden beoordeeld? Antwoord 5: Planologisch-juridisch kent het voorliggende plan nog een uitwerkingsvraagstuk: een specifi eke supermarktbestemming is lastig ruimtelijk te motiveren (economische ordening). Onduidelijk is daarnaast nog hoe omgegaan wordt met bestaand winkelvastgoed (leegstandsriciso s). Bovendien is het in strijd met lokaal en provinciaal beleid. Onduidelijk is hoe het beleid zich verhoudt ten opzichte van eerdere toezeggingen van gemeente en provincie. DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS 25

Bijlage 1 Distributieve berekening Distributie planologisch onderzoek (dpo) In vroegere dpo s werd het haalbare winkelaanbod vaak nauwkeurig berekend. Door grote onderlinge verschillen in typen winkelgebieden, branches en winkelformules moeten dergelijke berekeningen genuanceerd worden beoordeeld. De haalbaarheid van winkels wordt veel meer bepaald door de potentiële functie en kwaliteit van het winkelgebied. Niettemin kan een kwantitatieve analyse van vraag en aanbod een indicatie geven van overbewinkeling of uitbreidingspotenties. Variabelen Bij deze kwantitatieve analyse gaat het om de verhouding tussen vraag en aanbod. De vraagzijde wordt bepaald door de omzet per hoofd, de omvang van het verzorgingsgebied (aantal inwoners), de mate waarin het omzetpotentieel terecht komt in het betreffende winkelgebied (koopkrachtbinding) en de mate waarin omzet van elders toevloeit (koopkrachttoevloeiing). Aan de aanbodzijde spelen de omvang (m² winkelvloeroppervlak) en benodigde omzet per m² wvo (vloerproductiviteit) een rol. Verzorgingsgebied Het primaire verzorgingsgebied van het winkelaanbod in Dinxperlo is het dorp zelf en de dorpen De Heurne en Breedenbroek. In dit gebied wonen circa 9.300 inwoners. De bevolkingsprognose van de provincie Gelderland gaat voor de hele gemeente Aalten uit van een beperkte groei van het aantal inwoners tot 2020*. Voor het primaire verzorgingsgebied gaan we voor de berekening uit van een beperkte groei tot 9.500 inwoners in 2020. Dit is een positieve prognose. De feitelijke ontwikkeling vanaf 2010 laat voor het primaire verzorgingsgebied een daling van het aantal inwoners zien**. Het Duitse dorp Suderwick valt strikt genomen ook onder het primaire verzorgingsgebied. Bij gebrek aan goede cijfers over vraag en aanbod van Suderwick is er voor gekozen de inwoners van het dorp niet mee te nemen als primair verzorgingsgebied. Bestedingen van deze inwoners zijn volledig meegenomen in de berekening als koopkrachttoevloeiing (zie verder). Gemiddelde omzet per inwoner In distributieve berekeningen gaan we uit van de landelijk gemiddelde omzet per hoofd van de bevolking per jaar. Bij de gemiddelde omzet per hoofd van de bevolking zijn niet alleen bestedingen van consumenten meegenomen, maar ook bestedingen van bedrijven in winkels. In Nederland is de totale omzet van winkels in 2011 circa 83,6 mld (exclusief BTW). Dit betekent een gemiddelde omzet per hoofd van de bevolking per jaar van circa 5.020. Hiervan wordt 2.340 omgezet in winkels met dagelijks aanbod***. * Provincie Gelderland (2012), Bevolkingsprognose Gelderland 2012 ** CBS (2012), *** HBD (2012), Omzetkengetallen ten behoeve van ruimtelijk-economisch onderzoek 26 DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS

Wanneer het gemiddeld besteedbaar inkomen per inwoner in het verzorgingsgebied afwijkt van het Nederlands gemiddelde is het gewenst de gemiddelde omzetcijfers per hoofd aan te passen. Voor winkels met dagelijks aanbod is het gebruikelijk het omzetcijfer per hoofd aan te passen met een correctie van ¼ van het percentage dat het inkomen lager of hoger is dan het Nederlands gemiddelde. Omdat het gemiddeld besteedbaar inkomen in het primaire verzorgingsgebied 13% onder het landelijk gemiddelde ligt*, gaan we uit van lagere omzetcijfers per inwoner. Voor winkels met dagelijkse artikelen gaan wij uit van 2.270 ( 2.340 - (¼ x 13% x 2.340)). Koopkrachtbinding en -toevloeiing Niet alle bestedingen van inwoners uit Dinxperlo, De Heurne en Breedenbroek komen terecht in het eigen winkelapparaat. Het aandeel van de totale bestedingen van inwoners uit deze dorpen dat terecht komt in de eigen winkels noemen we de koopkrachtbinding. Het plan voor de metaalgaasweverij zal leiden tot een groter dagelijks winkelaanbod in Dinxperlo. Een relatief hoge koopkrachtbinding is daardoor haalbaar. In Suderwick zijn echter ook twee Duitse supermarkten gevestigd en er is een drankenhandel. Een deel van de bestedingen uit Dinxperlo, De Heurne en Breedenbroek zal naar deze winkels afvloeien. We gaan in de berekening uit van een optimistische (maximale) binding van 80%. Behalve bestedingen van inwoners uit het primaire verzorgingsgebied ontvangen de winkels in Dinxperlo ook bestedingen van inwoners van buiten het primair verzorgingsgebied. Dit aandeel binnen de totale omzet noemen we de koopkrachttoevloeiing. Gelet op het relatief grote aanbod in de regio (kaart 6) is maar een beperkte toevloeiing te verwachten. Wel kan Dinxperlo profi teren van bestedingen uit het Duitse Suderwick. In de berekening gaan we uit van een toevloeiing van 20%. Hierin zijn de inwoners van Suderwick meegenomen. Als ervan uit wordt gegaan dat ongeveer de helft van de bestedingen van inwoners uit Suderwick in Dinxperlo terecht komt, betekent dat een toevloeiing van circa 10% uit Suderwick.Daarnaast gaan we uit van10% toevloeiing van buiten Dinxperlo, Suderwick, De Heurne en Breedenbroek. Gemiddelde omzet per m 2 In Nederland bedraagt de gemiddelde omzet per m² (uit de verkoop aan consumenten en bedrijven) in winkels met dagelijks aanbod circa 7.310,- (excl. BTW). Dit betreft een landelijk gemiddelde waarin zowel goed lopende als slecht lopende winkels én winkels van alle type locaties zijn meegenomen. Per geval (formule, branche, locatie, pand, e.d.) verschilt de benodigde omzet per m² wvo. Er kan echter van uit worden gegaan dat dagelijks winkelaanbod dat zowel uit supermarkten, drogisten en speciaalzaken bestaat de landelijk gemiddelde omzet per m² wvo nodig heeft om goed te kunnen functioneren. * CBS (2012), StatLine databank DROOGH TROMMELEN EN PARTNERS 27