Jaarverslag 2015 CR16.0021 maart 2016
2 Inleiding Deze eerste Cliëntenraad UMCG is op 22 september 2014 geïnstalleerd, zoals ook in de andere umc s in dat najaar vergelijkbare patiëntenadviesorganen zijn ingericht. De Cliëntenraad adviseert de Raad van Bestuur gevraagd en ongevraagd over zaken die de patiëntenzorg betreffen, in het bijzonder op basis van de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (Wmcz). De raad bestaat uit een extern voorzitter en zes externe leden en wordt ondersteund door een ambtelijk secretaris. Najaar 2014 en het eerste half jaar van 2015 stonden in het teken van kennismaking met de UMCGorganisatie. Visie/missie document 2014-2016 De Cliëntenraad stelde medio 2015 zijn mission statement vast, waarin het eigen functioneren en de voornaamste doelen werden beschreven: 1) volgen en stimuleren van de ontwikkelingen op het gebied van patiëntenparticipatie, 2) vergroten van kennis over het UMCG en de ontwikkelingen in de zorg, 3) voeren van overleg hierover met de Raad van Bestuur. Missie en visie werden als volgt gedefinieerd: Missie De CR hecht grote waarde aan (door)ontwikkeling van de kwaliteit van de zorgprocessen, patiëntveiligheid en patiëntencommunicatie in het UMCG. De CR zoekt daarbij aansluiting bij de uitgangspunten, zoals geformuleerd in het meerjarig UMCG-beleidsplan Bouwen aan de toekomst van de gezondheid 2020, in het bijzonder waar het gaat om het missie-aspect De patiënt als mens is leidend en het visie-aspect Van mens tot mens, in alles wat wij doen. Daarbij beschouwt de CR de (inter)actieve patiëntenparticipatie als belangrijk instrument om de organisatiedoelen op het gebied van de patiëntenzorg te verwezenlijken. Visie De CR oriënteert zich actief op ontwikkelingen die te maken hebben met de uitvoering van het UMCGbeleidsplan, m.n. op het gebied van de patiëntenzorg. Dit doet de CR door in contact te treden met de verschillende stakeholders en andere betrokkenen in de organisatie. Bij het bepalen van zijn scope stelt de Cliëntenraad prioriteiten. Het stimuleren van activiteiten op het gebied van de patiëntenparticipatie beschouwt de CR dus als een van zijn speerpunten. De CR voert hierover frequent overleg met direct betrokken stafmedewerkers. De Cliëntenraad adviseert de Raad van Bestuur voorts gevraagd en ongevraagd over onderwerpen, zoals genoemd in de Wmcz. Advisering De Cliëntenraad heeft in 2015, met kanttekeningen, positief geadviseerd over voorgenomen besluitvorming over: een gewijzigde regeling van het hoofd- en medebehandelaarschap, de geen bezwaar procedure gebruik medische gegevens en/of resterend lichaamsmateriaal, het opheffen vaste telefonietoestellen voor patiënten op verpleegafdelingen (behoudens bijzondere situaties), de oprichting van het UMCG Comprehensive Cancer Center, uniformering toepassing informed consent,
3 het centraal bijhouden van en instellen adviesloket voor zorggerelateerde kwaliteitsverklaringen (keurmerken), het aanstellen van een Islamitisch geestelijk verzorger. Adviesaanvragen worden binnen de Cliëntenraad inhoudelijk door z.g. duo s voorbereid. Bij het formeren van deze duo s wordt mede gekeken naar de aandachtsgebieden ieder lid heeft die (zie bij Verdeling aandachtsgebieden ). De ambtelijk secretaris adviseert en ondersteunt. Overleg met Raad van Bestuur, Raad van Toezicht en (staf)afdelingen Naast behandeling de reguliere adviesaanvragen, voerden Cliëntenraad en Raad van Bestuur overleg over verschillende onderwerpen, zoals de overname van de Ommelander Ziekenhuis Groep (OZG), het Elektronisch Patiëntendossier (EPD), de vorming van een Centrum Acute Zorg, de voorgenomen nieuwe indeling van de poliklinieken, de wachttijden bij de interne Apotheek De Sprong en de onderhandelingen met de zorgverzekeraars. Begin april werd kennis gemaakt met de (eveneens nieuwe) Raad van Toezicht. Gesproken werd over de eerste ervaringen van de Cliëntenraad en diverse ontwikkelingen binnen het UMCG op het gebied van Kwaliteit & (Patiënt)veiligheid. Overleg over de jaarlijkse Consumer Quality (CQ-)index, een gestandaardiseerde vragenlijst waarmee de kwaliteit van zorg vanuit patiëntenperspectief in kaart wordt gebracht, leidde tot aanvullende vragen voor de CQ-index 2016 over klachtbehandeling in het UMCG. Zo is de Cliëntenraad benieuwd naar het antwoord op deze vraag: als patiënten hebben overwogen een klacht in te dienen, maar er uiteindelijk voor kozen dit niet te doen, wat was daarvan dan de reden? Antwoorden kunnen van betekenis zijn bij het wegnemen van drempels die patiënten hier mogelijk ervaren. Functionele contacten Functionele contacten werden intern gelegd met o.a. de klachtenfunctionaris, het stafconvent, de ondernemingsraad, de verpleegkundige adviesraad en de twee andere patiëntenadviesraden (CvR locatie Beatrixoord en het UCP). Extern zocht de Cliëntenraad verbinding met de cliëntenraad van het Martini Ziekenhuis, waarmee een gezamenlijke themabijeenkomst over patiëntenparticipatie werd georganiseerd en het wederzijds functioneren als medezeggenschapsorgaan werd besproken. De raden treffen elkaar in het voorjaar van 2016 opnieuw. Overleg met zorgverzekeraars Zorgaanbieders en zorgverzekeraars overleggen ieder jaar over de te leveren zorg aan patiënten en de kosten ervan. Opmerkelijk is dat tot dusver zelden die patiënt daar zelf bij aanwezig is, want om hem of haar gaat het uiteindelijk. Natuurlijk, het gaat over vraag en aanbod, er wordt scherp onderhandeld binnen een vooral economisch getinte setting en de vraag kan misschien gesteld worden wat de patiënt aan dat proces kan bijdragen. Het heeft niettemin de aandacht van de Cliëntenraad, die het afgelopen jaar op uitnodiging aanwezig is geweest bij de aftrap van de onderhandelingen tussen UMCG en de verzekeraars en leverde een bijdrage aan de inleidende gesprekken. Een nieuwe situatie voor betrokken partijen. Maar het is waarschijnlijk ook het gezicht van de patiënt, dat de Cliëntenraad heeft vertegenwoordig, dat aan die eerste bijeenkomst een
4 extra dimensie heeft gegeven. Afdeling Zorgverkoop & Marketing en de Cliëntenraad zijn met elkaar in gesprek om te bekijken of en hoe die nieuwe dimensie nog breder getrokken kan worden. De RvB consulteerde de cliëntenraad op het moment dat verzekeraar VGZ aangaf dat het UMCG het plafond had bereikt m.b.t. het afgesproken aantal te vergoeden ICD-implantaties. Reeds in behandeling zijnde patiënten zouden daardoor mogelijk doorverwezen moeten worden naar andere ziekenhuizen. Voor de cliëntenraad een onacceptabele situatie. Uiteindelijk werd (op bestuurlijk nivo) besloten dat de patiënten die al waren doorverwezen naar het UMCG, hier ook konden worden behandeld. Met VGZ zijn hierover aanvullende afspraken gemaakt. Scholingsdag LSR Als nieuwe Cliëntenraad werd onder begeleiding van een trainer van het Landelijk Steunpunt Medezeggenschap Cliëntenraden (LSR) in april deelgenomen aan een interne scholingsdag. Hier werd met name aandacht geschonken aan de praktische uitvoering van wettelijke taken op basis van de Wmcz, de wijzigingen die deze wet mogelijk (op dat moment voorzien) in 2015 of 2016 zou ondergaan, het benoemen van een aantal focuspunten voor 2015 en het opstellen van een eigen beleidsplan. Deze werkzaamheden leidden tot het vaststellen van het beleidsdocument missie/visie document 2014-2016, waarin de koers en aandachtspunten voor de komende periode werden geformuleerd. Achterban Het vaststellen van de precieze achterban van de Cliëntenraad blijkt complex in een zorgorganisatie waar duizenden patiëntencontacten per dag plaatsvinden op poliklinieken, in behandelcentra en op verpleegafdelingen, maar ook in het kader van het onderwijs en onderzoek. En naast het enorm aantal patiënten dat in het UMCG behandeld wordt, spelen ook de grote verschillen in zorgaanbod een rol. Mede omdat de vormgeving van patiëntenparticipatie in het UMCG de afgelopen jaren op professionele wijze gestalte heeft gekregen, soms in samenspel met Zorgbelang Groningen (waarin tal van patiëntenverenigingen zijn vertegenwoordigd), heeft de Cliëntenraad er voor gekozen om zich als adviesorgaan met name te richten op beleidsmatige en organisatorische vraagstukken in de organisatie. Op die terreinen tracht de Cliëntenraad in gesprek met de Raad van Bestuur, gevraagd en ongevraagd, zijn invloed aan te wenden. Niettemin blijft de Cliëntenraad op zoek naar een manier om zijn achterban te bereiken en naar een instrument om het contact te bewerkstelligen. Het zou een issue kunnen zijn voor het scholingsprogramma in 2016. De Cliëntenraad heeft een eigen webpagina op de UMCG-website met statische informatie over wie wij zijn een wat wij doen. De webpagina werd in 2015 771 keer bezocht. Verdeling aandachtsgebieden Tijdens de vergaderingen van de CR zijn de leden gevraagd welke competenties en andere expertise zij wilden inbrengen als lid van de Cliëntenraad. Op basis van de beschikbare competenties en expertise zijn vervolgens bij aanvang van de zittingperiode (najaar 2014) een aantal van de aandachtsgebieden belegd bij de leden van de Cliëntenraad. Onderstaand overzicht is daarvoor richtinggevend (maar niet bepalend).
5 Naam Rol in CR Aandachtgebied Dhr. J.P. Jansen van Galen (Jan Peter) Mw. C.P.M. Akerboom (Charlotte) voorzitter lid Kwaliteit & veiligheid, financiën, contacten Raad van Bestuur, externe betrekkingen. Gezondheidsrecht (m.n. privacyaspecten), communicatie zorgverlener/patiënt, klachtenbehandeling, patiëntenparticipatie (interne z..g. tripartiete projecten). Dhr. A.M. de Bruine (Ad) lid Kwaliteit van de zorg, art. 3, lid i t/m j (verzwaard adviesrecht Wmcz). Dhr. B. van Dijk (Björn) lid Juridisch aspecten zorg & medezeggenschap, organisatie, financiën, zorg & onderwijs aan kind. Mw. M. de Jong / vacature (per oktober 15) (Marjolein) lid Onderwijs en onderzoek (O&O), ethische zaken, patiëntenparticipatie. Dhr. J. Kuin (Jaap) lid Patiëntencommunicatie, communicatie CR extern, financiën, organisatie, regionale samenwerking zorginstellingen en cliëntenraden. Mw. H. Krüger (Henriëtte) Dhr. P. Feijen (Pim) lid ambt. secretaris Regionale samenwerking, m.n. ketenpartners (ziekenhuizen, verzekeraars, belangenorganisaties, etc), ICT, patiëntencommunicatie. Beleidsmatige en secretariële ondersteuning, coördinerende werkzaamheden in samenspel met voorzitter. Mutaties In oktober ontstond wegens vertrek van een van de leden een vacature. Voor het vervullen van deze vacature werd geworven via de noordelijke dagbladen. (De ontstane vacature kon per januari 2016 worden vervuld.) Vooruitblik In 2016 staan medewerkers, patiënten en bezoekers grote veranderingen te wachten. De voorbereidingen van de aanstaande vernieuwing van de OK s, de inrichting op termijn van een nieuw Centrum voor Acute Zorg nabij de centrale hal en de verdere vorming van het UMCG Comprehensive Cancer Center aan het eind van de Fonteinstraat, zijn aanleiding geweest voor het opnieuw beschouwen van de huidige indeling van de poliklinieken, de samenwerking tussen afdelingen en niet in de laatste plaats ook de behandeling van de patiënt. Integrale behandeling, ketenzorg en efficiënt ingerichte en veilige zorgpaden zijn binnen dit proces sleutelbegrippen geworden. Maar ook de vorming van het Groningen Transplantatie Centrum zal naar verwachting verder gestalte krijgen. De Cliëntenraad wil bij al deze ontwikkelingen het gezicht zijn van de patiënt en zal vanuit dat patiëntenperspectief kritisch beschouwen en constructief bijdragen.
6 Contactinformatie Cliëntenraad UMCG Huispostcode LA10 Postbus 30.001 9700 RB Groningen Webpagina: www.clientenraad.umcg.nl E-mail cliëntenraad@umcg.nl Telefoon 050 361 74 54 (ma, di, woe)