Buurten met erfgoed Het verhaal van de schoolomgeving Schooljaar 2016-2017 - Dilbeek De gemeente Dilbeek en Erfgoedcel Pajottenland Zennevallei nodigen de lagere scholen (2 de graad) van de gemeente Dilbeek uit om in het schooljaar 2016-2017 deel te nemen aan het traject Buurten met Erfgoed. Buurten met erfgoed in het kort: Wat? Een begeleidingstraject voor leerkrachten rond erfgoed bestaande uit 4 samenkomsten Voor wie? Leerkrachten van de tweede graad lager onderwijs en lokale erfgoedwerkers Doel? Het uitwerken van erfgoedproject op maat van de school rond het erfgoed van de schoolomgeving Waarom? Kinderen ontwikkelen historisch bewustzijn. Als kinderen de eigen omgeving leren lezen, kunnen ze dat later ook in de grotere wereld. Wat wordt er gevraagd van de school? Het traject is gratis. Leerkrachten van de tweede graad dienen gedurende 4 momenten (1 hele dag 3 halve dagen) lesvrij te zijn om deel te nemen aan de begeleidingsmomenten. Een initiatief van? Erfgoedcel Pajottenland Zennevallei en de gemeente Dilbeek
Waarom Buurten met erfgoed? De schoolomgeving als onderwijsmiddel Volgens recent onderzoek vinden Vlamingen de aandacht voor en het behoud van erfgoed belangrijk. Aan de andere kant geven leerkrachten en directies van onze basisscholen aan dat ze het erfgoed uit de eigen schoolomgeving te weinig als onderwijsmiddel gebruiken. Het verhaal achter de schoolbuurt wordt onderschat of is onbekend, de lesbronnen of handboeken zijn zelden of nooit aan de eigen omgeving aangepast en bovendien wonen de meeste leerkrachten niet meer in de omgeving van de school. Om die redenen blijft de schoolbuurt vooral voor de leerkrachten een grote onbekende. Het lesmateriaal ligt nochtans op straat. Banden tussen school en lokale erfgoed aanhalen Buurten met Erfgoed stimuleert scholen om de verhalen achter hun eigen omgeving te ontdekken en in te zetten in de klas. Want erfgoed vind je overal: gebouwen, landschappen, opschriften, straatnamen, verhalen, recepten, Het project wil de banden van de school met het lokale erfgoed aanhalen: leraren werken samen met lokale en regionale erfgoed-, cultuur- en natuurwerkers. De bedoeling is om de schoolbuurt opnieuw de plaats geven die ze verdient. Als kinderen op zoek gaan naar het verhaal achter het erfgoed en de eigen omgeving leren lezen, kunnen ze dat later ook in de grotere wereld. In omgevingsgericht erfgoedonderwijs komen elementen als omgaan met complexiteit, verwondering, emotie, exploratiedrang, zingeving, visie- en talentontwikkeling, identiteit, betrokkenheid, burgerzin en zorg aan bod. We hebben het hiermee ook over diversiteit en interculturaliteit: want heeft niet iedereen in de klas zijn of haar eigen achtergrond, een eigen verhaal? Het project komt bovendien tegemoet aan de leergebiedgebonden en leergebiedoverschrijdende eindtermen voor de tweede graad lager onderwijs en is op die manier perfect inpasbaar in de jaarplanning. We bieden begeleiding en ondersteuning bij thema s die sowieso aan bod dienen te komen in de tweede graad (werken rond de nabije omgeving).
Wat is Buurten met Erfgoed? Een begeleidingstraject Buurten met Erfgoed is een begeleidingstraject waarbij de leerkrachten van eenzelfde graad uit één of verschillende scholen van de gemeente een erfgoedproject in de schoolomgeving uitwerken. Het traject bestaat uit verschillende samenkomsten van leerkrachten en lokale erfgoedwerkers. De samensmelting van beide deskundigen geeft een grote meerwaarde. Het hele proces wordt begeleid door een ervaren procesbegeleider. Buurten met Erfgoed is oorspronkelijk een project van het Agentschap Onroerend Erfgoed, FARO, CANON Cultuurcel en Educatie voor Duurzame Ontwikkeling van het departement Leefmilieu, Natuur en Energie. Het project liep als proefproject in 5 Vlaamse gemeenten. Onder impuls van Erfgoedcel PZ liep het traject in 2014-2015 succesvol in de gemeente Sint-Pieters-Leeuw, 7 basisscholen namen deel. Erfgoedcel PZ wil het traject daarom elk schooljaar aanbieden aan een andere gemeente in haar regio. In samenwerking met de gemeente Dilbeek wordt het traject in 2016-2017 gratis aangeboden aan de lagere scholen van de gemeente Dilbeek. Verloop Het begeleidingstraject bestaat uit een aantal samenkomstmomenten voor leerkrachten van de deelnemende scholen en erfgoed-, cultuur- en natuurwerkers. Startdag: Vrijdag 7 oktober 2016 (9u tot 16u) Op de startdag maken de leerkrachten en erfgoedwerkers eerst kennis met het begrip erfgoed aan de hand van een aantal oefeningen die men kan gebruiken wanneer men het ruime begrip erfgoed op een speelse manier wilt aankaarten bij kinderen. Vervolgens wordt de gemeente grondig verkend door gezamenlijk een 3D-kaart van de gemeente op te bouwen en wordt er nagedacht welke erfgoedelementen kinderen zouden kunnen interesseren en rond welke thema s gewerkt kan worden. Daarna worden verschillende brainstormtechnieken ingezet om tot een idee voor een origineel erfgoedproject te komen. De leerkrachten krijgen de opdracht om in samenwerking met de lokale erfgoedwerkers hun idee verder uit te werken en met een concreet projectidee naar de volgende vergadering te komen.
Drie terugkoppelmomenten: vrijdag 20 januari vrijdag 24 maart vrijdag 19 mei 2017 (telkens 13u30 tot 15u30) Op drie terugkoppelmomenten komen de leerkrachten en erfgoedwerkers opnieuw samen om de stand van zaken van het project te overlopen. De projecten worden aan elkaar voorgesteld, iedereen kan aanvullende ideeën meegeven en erfgoedwerkers geven de nodige historische achtergrond en bronnenmateriaal mee. Het erfgoedproject op school Doorheen het schooljaar wordt het erfgoedproject op school ontwikkeld en uitgevoerd. Voor het project dat in 2014-2015 liep in de gemeente Sint- Pieters-Leeuw werd een inspiratiebrochure samengesteld met praktijkvoorbeelden gebaseerd op de projecten die in de scholen in Sint-Pieters-Leeuw werden ontwikkeld. De brochure kan hier digitaal bekeken worden: http://www.erfgoedcelpz.be/sites/default/files/bme_praktijkvoorbeelden_lr.pdf Resultaten Buurten met erfgoed is een traject dat duurzame resultaten nastreeft: Door de inspanningen die de leerkrachten leveren om gedurende een jaar lang een erfgoedproject uit te werken, hier opzoekingswerk voor te verrichten, contacten te leggen en materiaal te ontwikkelen, ontstaan duurzame projecten. In voorgaande trajecten gaven alle leerkrachten aan het ontwikkelde materiaal ook de komende jaren in de klas in te zetten en verder uit te diepen. Er worden contacten gelegd tussen erfgoed- en natuurwerkers (vaak vrijwilligers) en leerkrachten. Leerkrachten en erfgoedwerkers geven aan deze contacten in de toekomst zeker nog in te zetten. Heel wat erfgoedwerkers werden door de samenwerking met leerkrachten geïnspireerd om een aanbod voor scholen te gaan uitbouwen, of hun aanbod meer toegankelijk te maken voor scholen. Leerkrachten verwerven blijvende inzichten omtrent erfgoed in de schoolomgeving als leermiddel.
Praktisch Het traject wordt aangeboden aan de Dilbeekse lagere scholen. Het is de bedoeling dat alle leerkrachten van de 2 de graad van de school deelnemen. Data: Vrijdag 7 oktober 2016: 9u tot 16u: startmoment Vrijdag 20 januari 2017: 13u30 tot 15u30: opvolgsessie 1 Vrijdag 24 maart 2017: 13u30 tot 15u30: opvolgsessie 2 Vrijdag 19 mei 2017: 13u30 tot 15u30: opvolgsessie 3 Past één van deze data niet? Laat het geen reden zijn om niet deel te nemen. We zoeken graag mee naar een oplossing. Prijs: Het traject wordt gratis aangeboden door Erfgoedcel Pajottenland Zennevallei De gemeente Dilbeek kan ondersteuning bieden voor de erfgoedprojecten op school Verwachtingen school: De school engageert zich om actief met het lokale erfgoed aan de slag te gaan. De school wil samen met lokale en regionale erfgoedpartners een schoolproject over lokaal erfgoed uitwerken. De school trekt hiervoor in het begin van het schooljaar 2014-2015 voor de deelnemende leerkrachten een volledige dag uit en plant nog drie halve dagen om onder begeleiding, samen met leerkrachten en erfgoedpartners,het schoolverhaal uit te werken, op te volgen en te evalueren. (Leerkrachten van de tweede graad worden hiervoor lesvrij gemaakt) De school voert het project met de kinderen uit. Inschrijven: Inschrijven voor het traject kan door het inschrijvingsformulier in te vullen en te laten ondertekenen door de directie Het inschrijvingsformulier mag terugbezorgd worden aan de gemeente Dilbeek, Kathleen Leys, kathleen.leys@dilbeek.be, Diensthoofd Cultuur & Toerisme, D Arconatistraat 1, 1700 Dilbeek
Initiatiefnemers: - Gemeente Dilbeek Cultuur & Toerisme Kathleen Leys D Arconatistraat 1 1700 Dilbeek +32 2 451 69 31 Kathleen.Leys@dilbeek.be Bibliotheek De Wolfsput Alexandra Vervaecke D Arconatistraat 1 1700 Dilbeek Alexandra.Vervaecke@dilbeek.be +32 2 451 29 76 - Erfgoedcel Pajottenland Zennevallei Karen Van Buggenhout Lien Urmel Molenstraat 102 1700 Dilbeek karen@erfgoedcelpz.be lien@erfgoedcelpz.be +32 2 451 69 48