Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder Student(e) Klas Stageschool Plaats Dilia Couwenberg P14EhvADT t Startblok Eindhoven Vak- vormingsgebied: Levensbeschouwing Speelwerkthema / onderwerp: filosofisch gesprek : Mijn vrienden Mentor Datum Groep Aantal lln Helma Goudsmits 31-3-2015 6a 32 Persoonlijk leerdoel: Ik wil alle kinderen bij het gesprek betrekken. Ik wil de aandacht van de kinderen vasthouden mede door duidelijk aan te geven wat mijn grenzen zijn en me daaraan te houden. Lesdoel(en): De leerlingen hebben nooit eerder een filosofosch Evaluatie van lesdoelen: Ik luister naar het afsluitende gesprek en hoor dan of de gesprek gehad. Uit de typering van de groep blijkt dat sommige leerlingen de lesdoelen bereikt hebben. Ik vraag feedback aan de mentor. leerlingen geen vrienden zijn. Daarom koos ik voor dit onderwerp. Dit is een drukke groep van 32 leerlingen waarvan diverse leerlingen een rugzakje hebben zoals autisme, dyslexie, hoog/meerbegaafd. Structuur is voor deze leerlingen heel belangrijk. Dit zorgt voor rust in de groep. Voor dit onderwerp is het wel van belang dat ik rekening hou met leerlingen die het moeilijker vinden om voor de groep te spreken. De leerlingen zijn in staat om aan het einde van de les 2 verschillen te benoemen tussen een echte vriend en een kennis. De leerlingen hebben gedurende de les een eigen betekenis gegeven aan het woord vriendschap en zijn in staat om deze in het afsluitende gesprek te beschrijven en te verwoorden. Beginsituatie: Tijd Leerinhoud Didactische handelingen Leraar Lesverloop Leeractiviteit leergedrag leerling(en) Materialen / Organisatie
15 min Inleiding Ik vertel de kinderen wat we gaan doen en vraag ze de bureaus leeg te maken en in de luisterhouding te gaan zitten. We filosoferen over wat nu precies een beste vriend(in) is. De stelling van de les luidt als volgt: Wat is vriendschap? Ik vraag of de leerlingen of ze een vriend of vriendin hebben, die ze hun beste vriend of vriendin noemen. Ik vraag deze leerlingen dan of ze kunnen verklaren, waarom nou juist deze persoon hun beste vriend of vriendin is. Rondom dit onderwerp zet ik ( volgens de regels van het filosofisch gesprek ) een filosofisch gesprek in gang. Luisteren Digibord
25 min Kern Ik begin met een gedicht: Vriend Je hebt iemand nodig stil en oprecht die als het erop aan komt voor je bidt of voor je vecht pas als je iemand hebt die met je lacht en met je grient dan pas kun je zeggen: 'k heb een vriend Wanneer is iemand nou een kennis en wanneer is iemand nou echt een vriend? Wat is de scheiding? Enkele vragen die nog gesteld kunnen worden: Waarom hebben sommige kinderen geen vrienden? Ben jij op zoek naar een goede vriend(in)? Wat doe je als je vriend(in) je vriend(in) niet meer is? Kan jij een goede vriend(in) zijn? Luisteren naar elkaar en reageren op de stelling. Gedicht op digibord 15 min Afsluiting Conclusie: we maken samen een definitie van een goede/beste vriend(in) en schrijven dit op. Dit doen we door hetgeen eerder besproken is samen te vatten en de hoofdpunten eruit te halen. Ik help de leerlingen daarmee door vragen te stellen. Luisteren naar elkaar, reageren en samenvatten Blad en potlood.
Persoonlijke reflectie Datum: 3-3-2015 Handtekening mentor
Kerndoelen 34 De leerlingen leren zorg te dragen voor de lichamelijke en psychische gezondheid van henzelf en anderen. 35 De leerlingen leren zich redzaam te gedragen in sociaal opzicht, als verkeersdeelnemer en als consument. 36 De leerlingen leren hoofdzaken van de Nederlandse en Europese staatsinrichting en de rol van de burger. 37 De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen. 38 De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met verschillen in opvattingen van mensen. 39 De leerlingen leren met zorg om te gaan met het milieu. Kerndoelen 34, 37 en 38 spelen een rol in dit lesontwerp. Theorie Filosofische vragen Voor een filosofisch gesprek kun je een aantal vragen stellen: 1. Vragen die verhelderen: Bedoel je.?, Begrijp ik het goed dat? 2. Vragen die zoeken naar redenen en bewijzen: Waarom zegt die persoon dit?, Waarop baseert hij zich?, Waarom handelt hij zo? Hoe weten we of dit waar is?, Wat weten we daarover?, Kun je dit aantonen? 3. Vragen die alternatieve gezichtspunten onderzoeken: Wat zou er gebeuren als?, Denkt iemand daar anders over? 4. Vragen die gevolgen en consequenties onderzoeken: Wat kunnen we daaruit afleiden?, Bestaat daar een regel voor? 5. Vragen om verlegen en/of minder betrokken deelnemers actiever te laten deelnemen: Ben jij het met X eens, Y? Waarom?, Snap jij waarom X dat zegt, Y? 6. Vragen ivm filosofisch gesprek: Wat kunnen we besluiten? Wie wil dit samenvatten?, Denk je er nu anders over? 7. Open vragen: Ben je het eens met.?, Hoe denk je over.? 8. Suggestieve vragen: Vind je óók dat..?, Zou het niet zo zijn dat..? 9. Doorvragen: Kan je daar iets meer over vertellen? Meen je dat? 10. Filosofische vragen: vragen die duidelijk, helder geformuleerd en begrijpelijk zijn voor alle deelnemers. Hoe simpeler hoe beter. Vragen met waarom, hoe komt dat, wat is Fasen filosofisch gesprek
1. De inleiding: verhaaltje voorlezen 2. De vragen: formuleren van vragen door de kinderen n.a.v. de inleiding. 3. Vragen verzamelen: startvragen bijeenbrengen. 4. Startvraag: selecteren van bepaalde vraag die uitgangspunt wordt van gesprek. 5. Eerst inventarisatie: verzamelen eerste antwoorden op startvraag. 6. Eerste vervolgopdracht/verdiepingsvraag. 7. Analytisch moment: kenmerken van een begrip vaststellen, waar iedereen het over eens is. 8. Nieuwe invalshoek: als gesprek op dood spoor zit, zoek je nieuwe invalshoek. 9. Verwijzing naar stellingname: Herkenbare standpunten kunnen als kapstok gebruikt worden. 10. Conclusies trekken: wel baseren op dat wat al naar voren gebracht is. Regels filosofisch gesprek Onderzoeksvraag wordt democratisch gekozen. Uitgaan van kracht van eigen denken. Elke mening/bewering mag gezegd worden als die onderbouwd kan worden. Bereidheid tot dialoog, luisteren naar anderen. Je krijgt het woord, je neemt het niet. De groep is een onderzoeksgroep.