ONDERZOEKSVAARDIGHEDEN Havo congres 5 februari 2015

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "ONDERZOEKSVAARDIGHEDEN Havo congres 5 februari 2015"

Transcriptie

1 ONDERZOEKSVAARDIGHEDEN Havo congres 5 februari 2015 DET VAN GILS d.vangils@aps.nl Naam Datum

2 Verschillen havo/vwo (bron: SLO) Havo Vwo Kennis moet relevant zijn Kennis is middel Ondernemen Organiseren Brainstormen Produceren Afweging school- vrije tijd Fysiek Samenwerken Begeleid werken Kennis is relevant Kennis is doel Beschouwen Reflecteren Ordenen Onderzoeken School gaat voor Mentaal Individueel werken Zelfstandig werken AA

3 Verschillen havo/vwo (bron: SLO) Kennis moet relevant zijn Kennis is middel Ondernemen Organiseren Brainstormen Produceren Afweging school- vrije tijd Kennis is relevant Kennis is doel Beschouwen Reflecteren Ordenen Onderzoeken School gaat voor Fysiek Samenwerken Begeleid werken Mentaal Individueel werken Zelfstandig werken AANDACHTSPUNTEN voor de HAVO: Begeleiden bij het aanleren van Reflecteren, ordenen, onderzoeken en zelfstandig werken.

4 Onderzoek doen is gericht op het beantwoorden van een vraag Ik vroeg: weet je hoe laat het is. Zegt ze: ja. Snap je dat nou, zo n antwoord? De vraag is toch helder. Je hebt altijd mensen die slecht luisteren.

5 Mogelijk doel: Opzetten van een leerlijn onderzoek van leerjaar 1 naar leerjaar 6. Wat moet een leerling op het eind van ieder jaar kunnen (afstemming tussen de verschillende vakken). Een overzicht van welk vak of combinatie van vakken welk project gaat aanbieden. En wat daar de doelen van zijn. Beoordelingsreflectie vanuit de leerlingen mogelijk maken.

6 Onderdelen leerlijn gesloten open. eenvoudig complex. alleen groepsverband. docent leerling georganiseerd Methoden en Technieken Vaardigheden Contexten Type onderzoek

7 Methoden en Technieken informatie uit bronnen selecteren beschrijven observeren modelleren analyseren voorspellen extrapoleren ontwerpen en creëren

8 Vaardigheden oriënteren onderzoeksvraag opstellen onderzoeksplan maken uitvoeren van het onderzoek verwerken van resultaten conclusies trekken evalueren communiceren

9 Contexten leefwereldcontext beroepscontext wetenschappelijke context culturele context

10 Type onderzoek (kwalitatief of kwantitatief) (Beschrijvend onderzoek) Welke komt voor in? Hoe ziet de eruit van? Vergelijkend onderzoek Wat zijn de verschillen en overeenkomsten tussen? Verklarend onderzoek Hoe kan het dat? Beslissingsgericht onderzoek Wat zou ik moeten doen als? Probleemoplossend onderzoek Wat zou ik moeten doen om? Variabelenonderzoek Welke factoren zorgen ervoor dat? Effectonderzoek Wat is het effect van op? Wat is de invloed van op? Relatieonderzoek Wat is het verband tussen en? Hypothese toetsend onderzoek Is het zo dat? Meningsvormend onderzoek Welk beargumenteerd standpunt neem ik in bij..? Ontwerpen Ik wil ontwerpen, wat.kan en dat voldoet aan de volgende criteria/eisen: Definiërend onderzoek Wanneer noemen we iets..?

11 Leerlijn onderzoekvaardigheden Openheid Algemeen Compexiteit Samenwerking Organisatie Methoden en technieken Vaardigheden Context Onderzoekstype leerjaar open gesloten eenvoudig complex alleen groepsverband docent georganiseerd leerling georganiseerd informatie uit bronnen selecteren beschrijven observeren modelleren analyseren voorspellen extrapoleren ontwerpen en creëren oriënteren onderzoeksvraag opstellen onderzoeksplan maken verzamelen van gegevens verwerken van resultaten conclusies trekken evalueren communiceren leefwereldcontext beroepscontext wetenschappelijke context cultuur context Beschrijvend Vergelijkend Variabelen Definitie Meningsvormend Beslissingsgericht Hypothese toetsend Stelling bewijzend Verklarend Relatie Relatie verklarend Besluitvormend Probleemoplossend Effect Ontwerpen

12 Onderzoekvaardigheden Onderzoeksvraag opstellen Je bent beginner Je bent op weg Je bent er bijna Je bent expert Je weet niet wat in Je vermeldt in je je onderzoeksvraag onderzoeksvraag vermeld moet wat je gaat worden. onderzoeken. Je vermeldt in je onderzoeksvraag wat je gaat onderzoeken en geeft in grote lijnen aan hoe je het onderzoek wilt afbakenen. Je vermeldt in je onderzoeksvraag wat je gaat onderzoeken en hoe je het onderzoek precies wilt afbakenen. Deelvragen opstellen Je bent beginner Je bent op weg Je bent er bijna Je bent expert Je deelvragen sluiten aan bij de onderzoeksvraag. De structuur van je onderzoek is duidelijk door de keuze van de deelvragen.

13 HOOFD- EN DEELVRAGEN Lesdoelen: Je leert het verschil tussen een hoofdvraag en een deelvraag Je leert hoe je hoofd- en deelvragen moet maken Je leert kenmerken van goede hoofd- en deelvragen

14 Een goede onderzoeksvraag: Is gebaseerd op je nieuwsgierigheid, je wilt het antwoord heel graag weten. Is helder, scherp geformuleerd. Is neutraal geformuleerd, niet sturend. Is onderzoekbaar (geen normatieve vragen, keuzevragen, praktische vragen, maar weet -vragen.

15 Neem je onderzoeksvraag onder de loep: Geef je heel nauwkeurig aan wat je wilt weten? Kun je door middel van een onderzoek antwoord krijgen op je vraag? Hoe moet dat onderzoek opgezet worden om echt tot een antwoord te leiden?

16 Hoofdvraag Open vraag Niet te breed Niet te smal Helder Meetbaar Geen waardeoordeel Informatief Praktisch uitvoerbaar

17 Geef commentaar op de volgende onderzoeksvraag. Hoe hebben de Verenigde Staten van Amerika zich ontwikkeld tussen 1950 en 2000?

18 HOOFDVRAAG EN DEELVRAGEN De deelvragen volgen uit de hoofdvraag (= de onderzoeksvraag). Je komt tot de deelvragen door de vraag: Wat moet ik eerst achterhalen voordat ik mijn onderzoeksvraag kan gaan onderzoeken? Een goede deelvraag is een puzzelstuk Alle deelvragen samen vormen het antwoord op de hoofdvraag

19 ONDERZOEKEND LEREN DET VAN GILS HAVO CONGRES 5 FEBRUARI 2015 d.vangils@aps.nl

20 Cognitief conflict

21 Leren Wanneer leer je? Wat is de zone van naaste ontwikkeling? In welke zone ervaar je een cognitief conflict

22 Als je écht iets leert, voel je je niet comfortabel

23 Comfortzone kennissysteem voldoet (mag niet te lang duren) Zone van naaste ontwikkeling(ssprong) a. óf kennissysteem staat licht onder druk b. óf beheersbare discomfort; neiging tot vluchten en vechten hoort hierbij om ontwikkelingssprong te kunnen maken Zone van (voortdurende) discomfort kennissysteem schiet tekort vechten (fight) vluchten (flight) verlammen (fright) (backshifting)

24 ONDERZOEKEND LEREN DENKEN: Meerdere oplossingen mogelijk, en dus mogelijkheid tot discussie en inzicht in andermans gedachten. Kans op diepgang. Meer mogelijkheid tot het geven van (activerende) feedback Aandachtspunten: Echt samenwerkend leren / samen denken Docent mag (lange tijd) geen oplossingen geven, alleen vragen stellen

25 ONDERZOEKEND LEREN DENKEN: DEREK CABRERA: De LEGO instructie. Vragen die kritisch onderzoekend denken stimuleren: Wat is het? Wat is het niet? (waarin is het hetzelfde als., waarin onderscheidt het zich van.?) Kun je.. opdelen in? Is.. zelf een onderdeel van een geheel? Waar is.. aan verbonden, aan gerelateerd? Geeft. een bepaald gezichtspunt weer? Kun je bekijken vanuit het perspectief van..?

26 RUBRICEREN / ORDENEN IN DE METHODEN? Vaak gewoon kennis testen in plaats van rubriceren of ordenen. Hoe leer je leerlingen echt rubriceren (dat is een denkpatroon)?

27 RUBRICEREN (WAARIN IS HETZELFDE ALS..? WAARIN ONDERSCHEIDT. ZICH VAN.? Werk in groepen van 4 personen De opdracht is om deze dieren in te delen in 5 groepjes van precies 3 dieren. De indeling is op een gemeenschappelijk iets. Geef elke groep een naam die iets zegt over de gemeenschappelijkheid.

28 Rubriceer

ONDERZOEK DOEN. HENK LINDEMAN h.lindeman@aps.nl. Naam Datum

ONDERZOEK DOEN. HENK LINDEMAN h.lindeman@aps.nl. Naam Datum ONDERZOEK DOEN HENK LINDEMAN h.lindeman@aps.nl Naam Datum Onderzoeksvragen; uw keuze voor deze workshop Wat zijn de verschillen en overeenkomsten tussen onderzoek doen en gedocumenteerd schrijven? Welke

Nadere informatie

* Kleuters uitdagen werkt!

* Kleuters uitdagen werkt! voor wie JA zegt tegen actief en inspirerend onderwijs * Kleuters uitdagen werkt! Dolf Janson Kleuter is een ontwikkelingsfase Kleuter is geen leeftijdsaanduiding Wat betekent dit voor jonge kinderen met

Nadere informatie

*..\filmpjes\roltrap stopt.flv.flv

*..\filmpjes\roltrap stopt.flv.flv voor wie JA zegt tegen actief en inspirerend onderwijs Welke beeld heb jij bij activerende didactiek? Neem eerst even denktijd. Vergelijk daarna met je buur. Dolf Janson..\filmpjes\roltrap stopt.flv.flv

Nadere informatie

9-10-2013. voor wie JA zegt tegen actief en inspirerend onderwijs. Dolf Janson. www.jansonadvies.nl 1

9-10-2013. voor wie JA zegt tegen actief en inspirerend onderwijs. Dolf Janson. www.jansonadvies.nl 1 voor wie JA zegt tegen actief en inspirerend onderwijs Dolf Janson www.jansonadvies.nl 1 energie 9-10-2013 Teken eens het verloop van het energieniveau van je leerlingen tijdens een ochtend. tijd Hoe komen

Nadere informatie

Introductie. De onderzoekscyclus; een gestructureerde aanpak die helpt bij het doen van onderzoek.

Introductie. De onderzoekscyclus; een gestructureerde aanpak die helpt bij het doen van onderzoek. Introductie Een onderzoeksactiviteit start vanuit een verwondering of verbazing. Je wilt iets begrijpen of weten en bent op zoek naar (nieuwe) kennis en/of antwoorden. Je gaat de context en content van

Nadere informatie

Opbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan

Opbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Opbrengstgericht werken bij andere vakken Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Doel Leerkrachten kunnen een les tekenen of geschiedenis ontwerpen volgens de uitgangspunten van OGW die ze direct

Nadere informatie

Je bent jong en je wilt wat

Je bent jong en je wilt wat Je bent jong en je wilt wat Kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong een vve-masterclass opbrengstgericht werken Doel masterclass a. aandacht voor ontwikkelingsvoorsprong, b. uitwisselen van ervaringen,

Nadere informatie

Bijlage 1: het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs 1

Bijlage 1: het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs 1 Bijlage 1: het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs 1 Bijlage 1: Het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs: Stadium van het instructie model Oriëntatiefase

Nadere informatie

HOERA, een meisje Ondertitel: Analyseren

HOERA, een meisje Ondertitel: Analyseren HOERA, een meisje Ondertitel: Analyseren 1. Inleiding Aan de hand van een concept cartoon verdiepen leerlingen zich in de vraag hoe het komt dat een meisje een meisje is. Een concept cartoon is een visuele

Nadere informatie

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Evolutie

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Evolutie Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Evolutie kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 34: De leerlingen leren zorg te dragen voor de lichamelijke

Nadere informatie

Differentiëren in de Les Met kleine ingrepen grote effecten

Differentiëren in de Les Met kleine ingrepen grote effecten Differentiëren in de Les Met kleine ingrepen grote effecten FACTA 8 maart 2016 Det van Gils d.vangils@aps / detvangils@telfort.nl Wat gaan we doen. Voorstellen De start van de les Werkvormen binnenste

Nadere informatie

Erfgoedonderwijs. 1. Wat is erfgoed? 2. Waarom erfgoedonderwijs? 3. Erfgoedonderwijs en 21e eeuws leren. 4. Erfgoed in de klas voorbeelden

Erfgoedonderwijs. 1. Wat is erfgoed? 2. Waarom erfgoedonderwijs? 3. Erfgoedonderwijs en 21e eeuws leren. 4. Erfgoed in de klas voorbeelden Erfgoedonderwijs 1. Wat is erfgoed? 2. Waarom erfgoedonderwijs? 3. Erfgoedonderwijs en 21e eeuws leren 4. Erfgoed in de klas voorbeelden ERFGOED DOEN! Wat is erfgoed? Wat is erfgoed? Definitie Materiële

Nadere informatie

PROFIELWERKSTUKBOEKJE

PROFIELWERKSTUKBOEKJE PROFIELWERKSTUKBOEKJE HAVO/ATHENEUM 2012/2013 Naam: Klas: HET PROFIELWERKSTUK LEERLINGENBOEKJE HAVO4/ATHENEUM 5 2012-2013 Een van de onderdelen van het examen is het profielwerkstuk (PWS). In dit werkstuk

Nadere informatie

Hoe voer ik een onderzoek uit? Een stappenplan om te helpen een onderzoek uit te voeren.

Hoe voer ik een onderzoek uit? Een stappenplan om te helpen een onderzoek uit te voeren. Hoe voer ik een onderzoek uit? Een stappenplan om te helpen een onderzoek uit te voeren. Bij het doen van onderzoek onderscheid je vier fasen: 1 De fase van voorbereiding 2 De fase van uitvoering 3 De

Nadere informatie

Denken (zeer) begaafde leerlingen aleer zij doende zijn, en al doende denken zij dan nog? Drs. Hanneke van Dasler

Denken (zeer) begaafde leerlingen aleer zij doende zijn, en al doende denken zij dan nog? Drs. Hanneke van Dasler Denken (zeer) begaafde leerlingen aleer zij doende zijn, en al doende denken zij dan nog? Drs. Hanneke van Dasler Voorstellen? drs. Hanneke van Dasler Psycholoog Nip, Kind/Jeugd en therapeut ECHA Specialist

Nadere informatie

Realiseren van VOET in Geschiedenis: leren leren I II III Leren leren

Realiseren van VOET in Geschiedenis: leren leren I II III Leren leren Realiseren van VOET in Geschiedenis: leren leren I II III Leren leren Welke afspraken worden gemaakt om geschiedenis te studeren? Wordt dit opgevolgd per graad en van graad tot graad? Leren leren blijft

Nadere informatie

Welkom. ONDERZOEKEND excelleren. Excellentiebevordering door het stimuleren van een vraagcultuur. Een structurele aanpak!!

Welkom. ONDERZOEKEND excelleren. Excellentiebevordering door het stimuleren van een vraagcultuur. Een structurele aanpak!! Welkom ONDERZOEKEND excelleren Excellentiebevordering door het stimuleren van een vraagcultuur. Een structurele aanpak!! Wat gaan we vandaag doen? Introductie onderzoekend leren + excellentie Nieuwe aanpak:

Nadere informatie

Differentiatie in de VWO praktijk Kleine ingrepen, grote effecten

Differentiatie in de VWO praktijk Kleine ingrepen, grote effecten Differentiatie in de VWO praktijk Kleine ingrepen, grote effecten VWO Conferentie Utrecht, 29 januari 2015 Johan Keijzerj.keijzer@aps.nl VREEMDE VOORWERPEN Wat kan het opleveren om op deze manier een training

Nadere informatie

Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel

Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel Workshop voorbereiden Uitleg Start De workshop start met een echte, herkenbare en uitdagende situatie. (v.b. het is een probleem, een prestatie, het heeft

Nadere informatie

CREATIEF VERMOGEN. Andrea Jetten, Hester Stubbé

CREATIEF VERMOGEN. Andrea Jetten, Hester Stubbé CREATIEF VERMOGEN Andrea Jetten, Hester Stubbé OPDRACHT Creativitief vermogen meetbaar maken zodat de ontwikkeling ervan gestimuleerd kan worden bij leerlingen. 21st century skills Het uitgangspunt is

Nadere informatie

Zo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren

Zo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren Zo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren 1. Inleiding Een mobiele telefoon; niet meer weg te denken uit de broekzak van elke scholier. In deze opdracht kijken de leerlingen naar een

Nadere informatie

Hogere orde denken geen stiefkind

Hogere orde denken geen stiefkind Hogere orde denken geen stiefkind Maar toch kenmerken sommige VWOlessen zich door Lego-isering En waar is de ruimte om te struikelen? Maurice van Werkhooven 29 januari 2015 Naam Datum www.mauricevanwerkhooven.nl

Nadere informatie

Tekst lezen en vragen stellen

Tekst lezen en vragen stellen 1. Lees de uitleg. Tekst lezen en vragen stellen Als je een tekst leest, kunnen er allerlei vragen bij je opkomen. Bijvoorbeeld: Welke leerwegen zijn er binnen het vmbo? Waarom moet je kritisch zijn bij

Nadere informatie

Voorlichting 4-HAVO. Profielwerkstuk. 7 april 2016

Voorlichting 4-HAVO. Profielwerkstuk. 7 april 2016 Voorlichting 4-HAVO Profielwerkstuk 7 april 2016 Onderwerpen voorlichtingsbijeenkomst Wat is een profielwerkstuk (pws)? Het belang van het pws Alleen of samen? Onderwerpen van het pws Welke vorm heeft

Nadere informatie

Uitwerking kerndoel 3 Nederlandse taal

Uitwerking kerndoel 3 Nederlandse taal Uitwerking kerndoel 3 Nederlandse taal Tussendoelen en leerlijnen Nederlandse taal Primair onderwijs In samenwerking met het expertisecentrum Nederlands Enschede, 1 juni 2006 Nederlands kerndoel 3 Stichting

Nadere informatie

21 e eeuwse vaardigheden inzetten in het voortgezet onderwijs. Maaike Rodenboog, SLO

21 e eeuwse vaardigheden inzetten in het voortgezet onderwijs. Maaike Rodenboog, SLO 21 e eeuwse vaardigheden inzetten in het voortgezet onderwijs Maaike Rodenboog, SLO m.rodenboog@slo.nl SLO, nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Onafhankelijke, niet-commerciële positie als

Nadere informatie

Onderwijsbehoeften: - Korte instructie - Afhankelijk van de resultaten Test jezelf toevoegen Toepassing en Verdieping

Onderwijsbehoeften: - Korte instructie - Afhankelijk van de resultaten Test jezelf toevoegen Toepassing en Verdieping Verdiepend Basisarrange ment Naam leerlingen Groep BBL 1 Wiskunde Leertijd; 5 keer per week 45 minuten werken aan de basisdoelen. - 5 keer per week 45 minuten basisdoelen toepassen in verdiepende contexten.

Nadere informatie

Dit artikel en onderzoek zijn onderdeel van mijn afstudeeropdracht bij de eerstegraadsopleiding wiskunde bij het IVLOS in Utrecht.

Dit artikel en onderzoek zijn onderdeel van mijn afstudeeropdracht bij de eerstegraadsopleiding wiskunde bij het IVLOS in Utrecht. Han Bäumer han.baumer@xs4all.nl Vaardigheden inzichtelijk UniC en!mpulse zijn twee scholen die naast de cognitieve vaardigheden ook (persoonlijke) vaardigheden trainen. Om deze vaardigheden te concretiseren

Nadere informatie

Annette Koops: Een dialoog in de klas

Annette Koops: Een dialoog in de klas Annette Koops: Een dialoog in de klas Als ondersteuning bij het houden van een dialoog vindt u hier een compilatie aan van Spreken is zilver, luisteren is goud : een handleiding voor het houden van een

Nadere informatie

Fysica 2 e graad: Impuls & Pulsar

Fysica 2 e graad: Impuls & Pulsar Fysica 2 e graad: Impuls & Pulsar Onderzoekend leren Voor een graadleerplan fysica van één wekelijkse lestijd (in de 2 de graad). Minimum 2 lestijden leerlingenexperimenten per schooljaar (4 u voor de

Nadere informatie

28-10-2015. Je kunt deze presentatie na afloop van de les downloaden.

28-10-2015. Je kunt deze presentatie na afloop van de les downloaden. Docent: Marcel Gelsing Je kunt deze presentatie na afloop van de les downloaden. Ga naar: www.gelsing.info Kies voor de map Eindopdrachten Download: Integrale eindopdracht Fase 1.pdf Les 1: fase 1 en 2

Nadere informatie

Regionaal verslag. Landelijk debat Ons Onderwijs Den Haag, 28 mei 2015

Regionaal verslag. Landelijk debat Ons Onderwijs Den Haag, 28 mei 2015 Regionaal verslag Landelijk debat Ons Onderwijs 2032 Den Haag, 28 mei 2015 1. Een korte impressie van de dialoog De debatavond in Den Haag bij het HCO is bezocht door circa 35 deelnemers. Van de aanwezige

Nadere informatie

Inleiding 15 Waarom deze methode? 15 Voor de student 16 Legenda gebruikte icoontjes 18 Personages: wie is wie? 18. In de startblokken 19

Inleiding 15 Waarom deze methode? 15 Voor de student 16 Legenda gebruikte icoontjes 18 Personages: wie is wie? 18. In de startblokken 19 Inleiding 15 Waarom deze methode? 15 Voor de student 16 Legenda gebruikte icoontjes 18 Personages: wie is wie? 18 In de startblokken 19 STAP 1 Van interesse tot brainstormen over het onderwerp 29 Beschrijvende

Nadere informatie

Welkom. Ouderavond determina.e

Welkom. Ouderavond determina.e Welkom Ouderavond determina.e Programma Determinatie Doorstroming vmbo-t havo atheneum gymnasium Agenda Pauze Procedure-uitleg door de mentoren Proefles Latijn in lokaal A4/A5 (20.50) Determineren Wie

Nadere informatie

De Taxonomie van Bloom Toelichting

De Taxonomie van Bloom Toelichting De Taxonomie van Bloom Toelichting Een van de meest gebruikte manier om verschillende kennisniveaus in te delen, is op basis van de taxonomie van Bloom. Deze is tussen 1948 en 1956 ontwikkeld door de onderwijspsycholoog

Nadere informatie

Pre-Academisch Onderwijs. Ontwikkelingslijnen en leerdoelen

Pre-Academisch Onderwijs. Ontwikkelingslijnen en leerdoelen Pre-Academisch Onderwijs Ontwikkelingslijnen en leerdoelen LEERDOELEN PER ONTWIKKELINGSLIJN Ontwikkelingslijn 1: De leerling ontwikkelt een wetenschappelijke houding 1.1 De leerling ontwikkelt een kritische

Nadere informatie

Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W

Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W 1 Naam student: Studentnummer: Datum: Naam leercoach: Inleiding Voor jou ligt het meetinstrument ondernemende houding. Met dit meetinstrument

Nadere informatie

DE ENERGIEKOFFER EN ONDERZOEKSVRAGEN VERZINNEN

DE ENERGIEKOFFER EN ONDERZOEKSVRAGEN VERZINNEN ACTIEFICHE - SECUNDAIR DE ENERGIEKOFFER EN ONDERZOEKSVRAGEN VERZINNEN Soorten onderzoek: Bevestigend (vraag en methode door lkr, resultaat op voorhand gekend) Gestuurd (vraag en methode door lkr) Begeleid

Nadere informatie

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Instandhouding

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Instandhouding Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Instandhouding kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 34: De leerlingen leren zorg te dragen voor

Nadere informatie

Titelpagina ONDERZOEKSVERSLAG. Namen: Klas/groep: Cursusjaar: Begeleider: Beoordelaar:

Titelpagina ONDERZOEKSVERSLAG. Namen: Klas/groep: Cursusjaar: Begeleider: Beoordelaar: Titelpagina ONDERZOEKSVERSLAG Namen: Klas/groep: Cursusjaar: Plaats en datum: Begeleider: Beoordelaar: Amsterdam, mei 15 Inhoud INHOUD... 2 VOORWOORD... 3 1. INLEIDING... 4 PROBLEEMSTELLING... 4 ONDERZOEKSVRAGEN...

Nadere informatie

Afdeling VAVO. Praktische opdracht HAVO/VWO. Handleiding

Afdeling VAVO. Praktische opdracht HAVO/VWO. Handleiding Afdeling VAVO Praktische opdracht HAVO/VWO Handleiding Inleiding Voor verschillende vakken dient u een praktische opdracht te maken. In deze handleiding staan instructies voor het maken van een praktische

Nadere informatie

Denken kun je Leren!

Denken kun je Leren! Denken kun je Leren! Bekijk de twee vragen hieronder. Op welke manier verschillen deze twee vragen van elkaar? (Bedenk het antwoord voor jezelf draai je naar degene waar je het dichtste bij zit bespreek

Nadere informatie

communicatie vanuit systeemtheoretisch perspectief Je kunt niet niet communiceren, besef het! (er is geen nooduitgang)

communicatie vanuit systeemtheoretisch perspectief Je kunt niet niet communiceren, besef het! (er is geen nooduitgang) Workshop Taal, veel meer dan praten. Koolhof Coaching en Training Over de complexiteit van communicatie Onderwerp: Uitgangspunt: communicatie vanuit systeemtheoretisch perspectief Je kunt niet niet communiceren,

Nadere informatie

Een visie op het natuurkundig practicum

Een visie op het natuurkundig practicum Een visie op het natuurkundig practicum Martijn Koops, Peter Duifhuis en Floor Pull ter Gunne; vakgroep Nastec, FE, HU Inleiding Practicum is belangrijk bij het vak natuurkunde. Het kan de theorie ondersteunen

Nadere informatie

Pedagogische begeleiding wiskunde oktober 2016 Pagina 1

Pedagogische begeleiding wiskunde oktober 2016 Pagina 1 Pedagogische begeleiding SO Vakbegeleiding wiskunde ONDERZOEKSCOMPETENTIES WISKUNDE DERDE GRAAD AS0 Specifieke eindtermen i.v.m. onderzoekscompetenties (SETOC) Wat? Leerplan a derde graad aso VVKSO De

Nadere informatie

Hoe kan de school in het algemeen werk maken van het nieuwe concept (stam + contexten)?

Hoe kan de school in het algemeen werk maken van het nieuwe concept (stam + contexten)? Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel VOET EN STUDIEGEBIED ASO STUDIERICHTING : ECONOMIE Hoe kan de school in het algemeen werk maken van het nieuwe concept

Nadere informatie

Keurmerk: Duurzame school

Keurmerk: Duurzame school Keurmerk: Duurzame school Doorlopende leerlijn voor duurzame ontwikkeling van basisonderwijs (PO) t/m voortgezet onderwijs (VO) PO-1 Kennis en inzicht (weten) Vaardigheden (kunnen) Houding (willen) Begrippen

Nadere informatie

Welkom. Ouderavond determina.e

Welkom. Ouderavond determina.e Welkom Ouderavond determina.e Programma Determinatie Doorstroming vmbo-t havo atheneum gymnasium Agenda Pauze Procedure-uitleg door de mentoren Proefles Latijn in lokaal A16/A17 (aansluitend) Determineren

Nadere informatie

Waar moet de nieuwe speelvoorziening komen?

Waar moet de nieuwe speelvoorziening komen? Waar moet de nieuwe speelvoorziening komen? Voor de docent Vak(gebied) Schooltype / afdeling Oriëntatie op jezelf en de wereld, Mens en Maatschappij, Aardrijkskunde VO onderbouw (havo/vwo) Leerjaar 1 Tijdsinvestering

Nadere informatie

Reactieformulier tussenproduct Curriculum.nu Kunst en Cultuur reactie conceptvisie

Reactieformulier tussenproduct Curriculum.nu Kunst en Cultuur reactie conceptvisie Reactieformulier tussenproduct Curriculum.nu Kunst en Cultuur reactie conceptvisie Negen ontwikkelteams, leraren en schoolleiders werken aan de actualisatie van het curriculum voor alle leerlingen in het

Nadere informatie

CKV Festival 2012. CKV festival 2012

CKV Festival 2012. CKV festival 2012 C CKV Festival 2012 Het CKV Festival vindt in 2012 plaats op 23 en 30 oktober. Twee dagen gaan de Bredase leerlingen van het voortgezet onderwijs naar de culturele instellingen van Breda. De basis van

Nadere informatie

Nationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Mondelinge taalvaardigheid: Van pingpongen naar tafelvoetballen WWW.CPS.NL

Nationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Mondelinge taalvaardigheid: Van pingpongen naar tafelvoetballen WWW.CPS.NL Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Mondelinge taalvaardigheid: Van pingpongen naar tafelvoetballen WWW.CPS.NL Wat ben ik? Wat staat bovenaan m n verlanglijst? Het programma: van pingpongen

Nadere informatie

DEEL 2: Leerdoelenoverzicht (groep 3-4)

DEEL 2: Leerdoelenoverzicht (groep 3-4) Excellente gespreksvoering met excellente leerlingen DEEL 2: Leerdoelenoverzicht (groep 3-4) Deze uitgave maakt onderdeel uit van het product Excellente gespreksvoering met excellente leerlingen. Dit product

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op artikel 7 van het Eindexamenbesluit v.w.o.- h.a.v.o.- m.a.v.o.- v.b.o.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op artikel 7 van het Eindexamenbesluit v.w.o.- h.a.v.o.- m.a.v.o.- v.b.o. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 11101 6 juni 2012 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 28 april 2012, nr. VO/389632, houdende

Nadere informatie

Met kleine ingrepen grote effecten in de havo les.

Met kleine ingrepen grote effecten in de havo les. Met kleine ingrepen grote effecten in de havo les. activeren en differentiëren Havo Congres Ede 5 februari 2015 Johan Keijzer j.keijzer@aps.nl Naam Datum Aandacht voor het volgende. De start van de les

Nadere informatie

Beoordeling van het PWS

Beoordeling van het PWS Weging tussen de drie fasen: 25% projectvoorstel, 50% eindverslag, 25% presentatie (indien de presentatie het belangrijkste onderdeel is (toneelstuk, balletuitvoering, muziekuitvoering), dan telt de presentatie

Nadere informatie

Handleiding bij het maken van een profielwerkstuk. april 2012

Handleiding bij het maken van een profielwerkstuk. april 2012 Handleiding bij het maken van een profielwerkstuk april 2012 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. De tijdlijn 3. De verschillende fasen 4. Onderwerp zoeken 5. Informatie zoeken 6. Nog 10 tips 7. De beoordeling

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 Een probleemstelling formuleren

Hoofdstuk 1 Een probleemstelling formuleren handleiding onderzoek doen op internet pagina 1 Hoofdstuk 1 Een probleemstelling formuleren Het opstellen van een goede probleemstelling bij een onderwerp is leuk werk, maar ook lastig. Het kan veel tijd

Nadere informatie

Bijlage 1: Methode. Respondenten en instrumenten

Bijlage 1: Methode. Respondenten en instrumenten Bijlage 1: Methode In deze bijlage doen wij verslag van het tot stand komen van onze onderzoeksinstrumenten: de enquête en de interviews. Daarnaast beschrijven wij op welke manier wij de enquête hebben

Nadere informatie

Datum: Les in reeks (nr1): Beginsituatie: wat is de aanpak van de kandidaten bij het beantwoorden van examenvragen

Datum: Les in reeks (nr1): Beginsituatie: wat is de aanpak van de kandidaten bij het beantwoorden van examenvragen LESPLANNEN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN EXAMENTRAINING2 HAVO/VWO Leerdoelen les 1: Kandidaten reflecteren op: o welke strategie ze gebruiken om een examenvraag te kunnen beantwoorden o hoe ze met bronnen

Nadere informatie

Woudschoten Chemie Conferentie 7 november 2008 Chemie tussen context en concept. Nieuwe Scheikunde in het schoolexamen

Woudschoten Chemie Conferentie 7 november 2008 Chemie tussen context en concept. Nieuwe Scheikunde in het schoolexamen Woudschoten Chemie Conferentie 7 november 2008 Nieuwe Scheikunde in het schoolexamen Tijdlijn Nieuwe Scheikunde 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Klassieke programma (1998) Aangepaste klassieke

Nadere informatie

Uitgangspunt: De indeling van de basisgroepen, instructiegroepen en units behoort tot de bevoegdheid van de school.

Uitgangspunt: De indeling van de basisgroepen, instructiegroepen en units behoort tot de bevoegdheid van de school. Procedure groepsindeling Kindcentrum Leyenbroek zie vergroting: laatste pagina In artikel 8 van de Wet Primair Onderwijs staat dat de school tot taak heeft het onderwijs zodanig in te richten dat de leerlingen

Nadere informatie

Onderzoekscompetenties (OC) in de 1e graad

Onderzoekscompetenties (OC) in de 1e graad Onderzoekscompetenties (OC) in de 1e graad Wat zijn OC's? Een eenvoudige definitie van OC is niet voorhanden. Op het internet vind je maar liefst 16 betekenissen voor 'onderzoek' en 31 voor 'competentie'!

Nadere informatie

Oren en ogen om jaloers op te zijn! Opdracht: analyseren

Oren en ogen om jaloers op te zijn! Opdracht: analyseren Oren en ogen om jaloers op te zijn! Opdracht: analyseren 1. Inleiding Deze opdracht over zintuigen is bedoeld als een hogere denkvaardigheidsopdracht ter vervanging van de lesstof over zintuigen uit de

Nadere informatie

Voorbeeld van een praktische opdracht maatschappijwetenschappen - Analyseer het nieuws -

Voorbeeld van een praktische opdracht maatschappijwetenschappen - Analyseer het nieuws - Voorbeeld van een praktische opdracht maatschappijwetenschappen - Analyseer het nieuws - Docentenmateriaal 1. Inleiding Door vaker met leerlingen te oefenen hoe maatschappelijke en actuele vraagstukken

Nadere informatie

Project Kwantitatief onderzoek Module 12 HDT H830-11

Project Kwantitatief onderzoek Module 12 HDT H830-11 Project Kwantitatief onderzoek Module 12 HDT H830-11 Onderzoeksplan Bernice Havermans 10016112 b.l.havermans@gmail.com Esmee Kramer 10012478 esmeeschiedam@hotmail.com Birgit Nieuwenburg 09035168 birgit-nieuwenburg@hotmail.com

Nadere informatie

Profielwerkstuk: stappenplan, tips en ideeën

Profielwerkstuk: stappenplan, tips en ideeën Pagina 1 Profielwerkstuk: stappenplan, tips en ideeën Je gaat een profielwerkstuk maken. Dan is euthanasie een goed onderwerp. Het is misschien niet iets waar je dagelijks over praat of aan denkt, maar

Nadere informatie

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Dynamisch evenwicht

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Dynamisch evenwicht Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Dynamisch evenwicht kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 34: De leerlingen leren zorg te dragen

Nadere informatie

Masterclass Science. Masterclass Science TBL

Masterclass Science. Masterclass Science TBL Masterclass Science Masterclass Science TBL Tijdens de masterclass Science leer je ontwerpen, bouwen, innoveren, onderzoeken, programmeren, presenteren en wetenschappelijk verslagleggen. Vaak doe je dit

Nadere informatie

DATATEAMS VOOR ONDERWIJSVERBETERING. SOK studiedag, 6 juni 2014 Kim Schildkamp: k.schildkamp@utwente.nl

DATATEAMS VOOR ONDERWIJSVERBETERING. SOK studiedag, 6 juni 2014 Kim Schildkamp: k.schildkamp@utwente.nl DATATEAMS VOOR ONDERWIJSVERBETERING SOK studiedag, 6 juni 2014 Kim Schildkamp: k.schildkamp@utwente.nl Programma Opbrengstgericht werken Wat is het en waarom belangrijk? Datateam methode Resultaten onderzoek

Nadere informatie

28 Stellingen. 28 Situaties. 28 Vragen. 28 Opdrachten. 112 kaarten voor de bovenbouw Havo / VWO Handleiding

28 Stellingen. 28 Situaties. 28 Vragen. 28 Opdrachten. 112 kaarten voor de bovenbouw Havo / VWO  Handleiding 28 Stellingen 28 Situaties 28 Vragen 28 Opdrachten Handleiding 112 kaarten voor de bovenbouw Havo / VWO www.klassetaal.nl Geachte docent(e), De kaarten die voor u liggen zijn ontwikkeld voor het vak Levensbeschouwing,

Nadere informatie

Lesopzet docent- en zelffeedback gericht op verder leren door het schrijven van een beschouwende tekst 'Digitaal lesmateriaal'

Lesopzet docent- en zelffeedback gericht op verder leren door het schrijven van een beschouwende tekst 'Digitaal lesmateriaal' Lesopzet docent- en zelffeedback gericht op verder leren door het schrijven van een beschouwende tekst 'Digitaal lesmateriaal' Klas: 4 vmbo-t Leerdoelen door docent geformuleerd: Leerlingen gebruiken het

Nadere informatie

HET PROFIELWERKSTUK. 5 HAVO en 6 VWO STELLA MARISCOLLEGE MEERSSEN

HET PROFIELWERKSTUK. 5 HAVO en 6 VWO STELLA MARISCOLLEGE MEERSSEN HET PROFIELWERKSTUK 5 HAVO en 6 VWO STELLA MARISCOLLEGE MEERSSEN Schooljaar 2013-2014 1 Het profielwerkstuk. Inleiding. Een van de verplichte onderdelen van het schoolexamen is het maken van een profielwerkstuk.

Nadere informatie

Leerlijn domein mondelinge taalvaardigheid

Leerlijn domein mondelinge taalvaardigheid Leerlijn domein mondelinge taalvaardigheid Kerndoelen: 1. Leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie mondeling (of schriftelijk) gestructureerd weer te

Nadere informatie

Deelopdracht 1: Onderzoek naar het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek

Deelopdracht 1: Onderzoek naar het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek Deelopdracht 1: Onderzoek naar het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek In deze deelopdracht ga je het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek onderzoeken. Geerts en van Kralingen (2011) definiëren onderwijsconcept

Nadere informatie

Pre-Academisch Onderwijs. Overzicht modules leerjaar 2 en planning modules leerjaar 1 t/m 3

Pre-Academisch Onderwijs. Overzicht modules leerjaar 2 en planning modules leerjaar 1 t/m 3 Pre-Academisch Onderwijs Overzicht modules leerjaar 2 en planning modules leerjaar 1 t/m 3 OVERZICHT MODULES LEERJAAR 2 Wetenschapsfilosofie In deze module zul je naast de kennis over wetenschapsfilosofie,

Nadere informatie

Tweede wereldoorlog:

Tweede wereldoorlog: geschiedenis Tweede wereldoorlog: Auto s en wegen Omschrijving van de opdracht: Wat doe je als leerkracht? Introductie Thema: Tweede Wereldoorlog: auto s en wegen Introduceren thema Tweede Wereldoorlog:

Nadere informatie

Het Profielwerkstuk HANDLEIDING I. Organisatie, tijdpad en andere belangrijke informatie. Een handleiding voor Havo en Vwo Mei 2011.

Het Profielwerkstuk HANDLEIDING I. Organisatie, tijdpad en andere belangrijke informatie. Een handleiding voor Havo en Vwo Mei 2011. Het Profielwerkstuk HANDLEIDING I Organisatie, tijdpad en andere belangrijke informatie Een handleiding voor Havo en Vwo Mei 2011 Naam leerling: klas:. Inhoudsopgave Inleiding 3 1. Organisatie 4 2. De

Nadere informatie

DEEL 2: Leerdoelenoverzicht (groep 5-8)

DEEL 2: Leerdoelenoverzicht (groep 5-8) Excellente gespreksvoering met excellente leerlingen DEEL 2: Leerdoelenoverzicht (groep 5-8) Deze uitgave maakt onderdeel uit van het product Excellente gespreksvoering met excellente leerlingen. Dit product

Nadere informatie

Docentenhandleiding Anke Veenstra Algemene economie & Bedrijfseconomie Kennisbasis BE 03-04-2013

Docentenhandleiding Anke Veenstra Algemene economie & Bedrijfseconomie Kennisbasis BE 03-04-2013 Docentenhandleiding Anke Veenstra Algemene economie & Bedrijfseconomie Kennisbasis BE 03-04-2013 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Les 1... 4 Les 2... 7 Les 3... 10 Les 4... 13 Les 5... 15 Beoordeling... 17

Nadere informatie

FIRST LEGO League als onderwijsprogramma

FIRST LEGO League als onderwijsprogramma FIRST LEGO League als onderwijsprogramma In dit document staat beschreven hoe je de FIRST LEGO League kunt integreren in het lesprogramma en hoe het aansluit op de kerndoelen voor de onderbouw van het

Nadere informatie

PROFIELWERKSTUK VWO

PROFIELWERKSTUK VWO PROFIELWERKSTUK VWO 2017-2018 Beste 5 VWO-er, Het profielwerkstuk (PWS) is onderdeel van je eindexamen en kan worden gezien als een afsluiting van de kennis- en vaardigheden die je op het VWO tot je hebt

Nadere informatie

Van overzicht naar inzicht naar uitzicht

Van overzicht naar inzicht naar uitzicht Handelingsgericht en oplossingsgericht werken in een ondersteuningsteam Van overzicht naar inzicht naar uitzicht 10 juni 2015 c.kooistra@inschoolacademie 06-47808101 Een uur inzoomen op het verkrijgen

Nadere informatie

DAG 1. Werkblad Drie brainstormtechnieken

DAG 1. Werkblad Drie brainstormtechnieken DAG 1 Werkblad 1.3.1 Drie brainstormtechnieken Er zijn verschillende technieken die u kunt gebruiken om studenten te laten brainstormen. Hieronder vindt u drie manieren. De eerste twee kunnen willekeurig

Nadere informatie

WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK. Wat is dat? Eva van de Sande. Radboud Universiteit Nijmegen

WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK. Wat is dat? Eva van de Sande. Radboud Universiteit Nijmegen WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Wat is dat? Eva van de Sande Radboud Universiteit Nijmegen EERST.. WETENSCHAPSQUIZ 1: Hoe komen we dingen te weten? kdsjas Google onderzoek boeken A B C 1: We weten dingen door

Nadere informatie

Bedrijf en effecten - 3 Talenten en beroepen

Bedrijf en effecten - 3 Talenten en beroepen Klas in bedrijf www.klasinbedrijf.be Werkbladen Techniek in de klas Reëel bedrijfsbezoek Bedrijf en effecten - 3 Talenten en beroepen Peter Hantson 2013 2015 Dit materiaal is auteursrechtelijk beschermd.

Nadere informatie

Leer Opdrachten ontwerpen voor Blended Learning

Leer Opdrachten ontwerpen voor Blended Learning Leer Opdrachten ontwerpen voor Blended Learning Helder &Wijzer Mijn opdrachten In een kort, blended programma In het kort Voor wie docenten/trainers die blended opdrachten willen leren ontwerpen en ontwikkelen

Nadere informatie

D.1 Motiveren en inspireren van leerlingen

D.1 Motiveren en inspireren van leerlingen DIDACTISCHE BEKWAAMHEID D.1 Motiveren en inspireren van leerlingen Resultaat De leraar motiveert leerlingen om actief aan de slag te gaan. De leraar maakt doel en verwachting van de les duidelijk zorgt

Nadere informatie

Doelen Praktijkonderzoek Hogeschool de Kempel

Doelen Praktijkonderzoek Hogeschool de Kempel Doelen Praktijkonderzoek Hogeschool de Kempel Auteurs: Sara Diederen Rianne van Kemenade Jeannette Geldens i.s.m. management initiële opleiding (MOI) / jaarcoördinatoren 1 Inleiding Dit document is bedoeld

Nadere informatie

Zappenonderzoek begeleiden en ontwerpen

Zappenonderzoek begeleiden en ontwerpen Zappenonderzoek begeleiden en ontwerpen Ondersteuning stap voor stap bij zelfstandig onderzoek doen door Henk Ankoné, SLO De uitgebreidere stappenplannen voor het doen van onderzoek gaan uit van ongeveer

Nadere informatie

1 Soms vermijd ik situaties die me in contact brengen met mensen waar ik problemen mee heb.

1 Soms vermijd ik situaties die me in contact brengen met mensen waar ik problemen mee heb. De SOS test Uw Stijl Onder Stress test Hoe goed kent u uzelf? Een goede manier om uw zelfinzicht te vergroten is om uw Stijl Onder Stress te verkennen. Hoe reageert u wanneer een gesprek echt moeilijk

Nadere informatie

DOCENTENDAG MAATSCHAPPIJLEER

DOCENTENDAG MAATSCHAPPIJLEER DOCENTENDAG MAATSCHAPPIJLEER 2018 The Spirit Level Een authentieke toetstaak in de praktijk Niels Hoendervanger Stedelijk Gymnasium Nijmegen The Spirit Level Wat gaan we doen? Korte introductie op de taak

Nadere informatie

Iedereen STEM ook in buitengewoon onderwijs. 21/03/2018 Boeverbos

Iedereen STEM ook in buitengewoon onderwijs. 21/03/2018 Boeverbos Iedereen STEM ook in buitengewoon onderwijs 21/03/2018 Boeverbos 1 Iedereen STEM ook in buitengewoon onderwijs Jo Desutter Pedagogisch begeleider STE(A)M 2 Wat is STEM? Aanduiding domein Aanduiding studies

Nadere informatie

Methodiek Kritisch Denken met Rationale

Methodiek Kritisch Denken met Rationale Inhoud Methodiek Kritisch Denken met Rationale Sytske Teppema Hanze Hogeschool, 19 oktober 2010 1. Introductie 2. Belang Kritisch Denken (KD) 3. Wat is KD? 4. Hoe ontwikkel je KD-vaardigheden? Theorie

Nadere informatie

Activerende didactiek

Activerende didactiek Activerende didactiek De verantwoording voor de lessenserie De activerende didactiek zorgt ervoor dat leerlingen actiever en zelfstandiger bezig zijn met leren, het laat leerlingen effectiever leren. De

Nadere informatie

Zorg dat je een onderwerp kiest, waarvan je echt meer wilt weten. Dat is interessanter, leuker en makkelijker om mee bezig te zijn.

Zorg dat je een onderwerp kiest, waarvan je echt meer wilt weten. Dat is interessanter, leuker en makkelijker om mee bezig te zijn. Werkstukwijzer Deze werkstukwijzer helpt je om een werkstuk in elkaar te zetten. Je vult eerst een formulier in. Op dit formulier komt te staan waar je werkstuk over gaat en hoe je het aanpakt. Met behulp

Nadere informatie

PROFIELWERKSTUKDAG 4HAVO & 5VWO

PROFIELWERKSTUKDAG 4HAVO & 5VWO PROFIELWERKSTUKDAG 4HAVO & 5VWO DINSDAG 10 JUNI 2014 Tijdpad PWS Fase Omschrijving Tijd (in uur) Inleveren 1 Oriëntatie (keuze onderwerp) en opstellen onderzoeksvraag, deelvragen en hypothese 10 Document

Nadere informatie

ONDERZOEK VOOR JE PROFIELWERKSTUK HOE DOE JE DAT?

ONDERZOEK VOOR JE PROFIELWERKSTUK HOE DOE JE DAT? ONDERZOEK VOOR JE PROFIELWERKSTUK HOE DOE JE DAT? Wim Biemans Rijksuniversiteit Groningen, Faculteit Economie & Bedrijfswetenschappen 4 juni, 2014 2 Het doen van wetenschappelijk onderzoek Verschillende

Nadere informatie