Activerende didactiek
|
|
- Bertha Abbink
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Activerende didactiek De verantwoording voor de lessenserie De activerende didactiek zorgt ervoor dat leerlingen actiever en zelfstandiger bezig zijn met leren, het laat leerlingen effectiever leren. De leerling komt alleen, samen met medeleerlingen en/of met de docent op nieuwe inzichten en kennis (Hoogeveen & Winkels, 2011). Invloed van de activerende didactiek De rol van de docent en de leerlingen veranderen. De docent draagt de stof nu niet over, maar leert de leerlingen leren. De leerlingen werken aan betekenisvolle opdrachten, binnen die opdrachten is er een keuze mogelijkheid. Dit biedt de leerling meer verantwoordelijkheid. Tevens wordt er volgens Hoogeveen en Winkels (2011) meer aandacht besteed aan de communicatieve en sociale vaardigheden. Leerlingen moeten aan bepaalde vaardigheden werken/voldoen om de activerende didactiek volledig tot zijn recht te kunnen laten komen. Deze vaardigheden zijn onder te verdelen in 3 hoofdzaken: verwerven, verwerken en toepassen. Hieronder is een schema, figuur 1, van Hoogeveen en Winkels (2011) die een beeld geven de benodigde vaardigheden. Leerlingen zullen voldoende vaardigheden uit het schema moeten beschikken. Verwerven Verwerken Toepassen Herinneren Analyseren Evalueren Zoeken naar Verklaren (waarom..?) Principe toepassen Praten over Oplossen Voorspellen Lokaliseren Onderscheiden Voorstellen (als dan) Onderzoeken Contrasteren Beoordelen Selecteren Vergelijken Berekenen Beschrijven Redeneren Inschatten Sorteren Speculeren Classificeren Conclusies trekken Figuur 1 Bron: Hoogeveen & Winkels, 2011, p. 30 Activerende werkvormen Folkstra (2006) heeft een verzameling gemaakt met activerende werkvormen en deze onderverdeeld in 12 hoofdstukken. Het is een aanrader voor elke docent om hier werkvormen uit te pakken. Folkstra (2006) heeft bij elke werkvorm gekeken naar het bij behorende doel. In figuur 2 zijn de 12 hoofdstukken te lezen, met voorbeelden van werkvormen. Sommige werkvormen kunnen meerdere doelen hebben en elkaar overlappen binnen verschillende hoofdstukken (Folkstra, 2006). 1
2 Hoofdstuk Algemeen doel vb. Werkvorm 1. Kennismaken Leerlingen kennis laten maken met elkaar. Elke leerling heeft een eigen vraag, en zorgt binnen een groepje dat elke leerling hier antwoord op heeft gegeven. 2. Vormen van groepen 3. Samenwerkend leren 4. Het leren van begrippen 5. Klassen- of groepsgesprek 6. Meningsvorming 7. Kennis toepassen in nieuwe situaties 8. Reflecteren op eigen antwoord 9. Schrijfopdrachten 10. Spelletjes 11. Rondom toetsen 12. Leerstof samenvatten (Willekeurig) groepen samenstellen. Samen nadenken, werken, nakijken en/of maken van een opdracht. Introduceren, herhalen en/of ophalen van begrippen. Uitleggen, uitwisselen en/of toepassen van kennis. Kritisch denken, formuleren en/of discussiëren over een onderwerp. Voorkennis in kaart brengen en toepassen van kennis. Reflecteren en redeneren op eigen/elkaars antwoorden. Creatief schrijven om voorkennis op te halen en/of begrippen te leren. Begrippen en/of woordjes herhalen op een speelse manier. Herhalen en kennis testen van de leerstof. Leerstof samenvatten in steekwoorden, beelden, korte tekst en/of symbolen. Gekleurde kaartjes, gelijk aan het aantal groepjes en aantal leerlingen per groepje, worden uitgedeeld. De docent zet 1 onderwerp/vraag centraal. Deze wordt verdeeld in deelonderwerpen per groepje. Elk groepje wordt expert en presenteren hun kennis. Memory, maar dan met begrippen. De ene kaart heeft een begrip, de andere een uitleg of afbeelding. De docent geeft meerder onderwerpen en begrippen. De leerling kiest een onderwerp/begrip en krijgt 30 sec om indruk te maken met zijn kennis. Elke leerling heeft zijn eigen gebied om zijn haar mening/antwoord op te schrijven. Door discussie vormt de groep 1 mening/antwoord. Een stapelkaarten liggen voor in de klas, met wat gebeurt er als..? vragen. Een leerling pakt een kaart en leest deze voor. Leerlingen geven spontaan reacties hierop. Het nakijken gebeurt in groepjes, waarbij 1 leerling de docent is en de leerling bevraagd. De docent zet een vraag op het bord. Elke leerling of groepje begint met een klein stukje van het antwoord, het blaadje wordt doorgegeven tot het compleet is. Op een lopende band worden begrippen, voorwerpen en afbeeldingen laten zien. Na een bepaalde tijdsduur schrijven leerlingen er zoveel mogelijk op. De docent schrijft een antwoord op het bord. Leerlingen moet hierbij een vraag bedenken. Leerlingen schrijven op een blaadje wat al bekend is, waar ze benieuwd naar zijn en wat ze te weten zijn gekomen bewaard Figuur 2 Bron: Folkstra,
3 Zelfstandiger werken Als je een activerende werkvorm wil starten moet je er rekening mee houden dat leerlingen (bijna) niet volledig zelfstandig kunnen werken in het voortgezet onderwijs, volgens Hoogeveen en Winkels (2011). Zelfstandig werken houdt namelijk in dat leerlingen werken zonder sturing van buitenaf. Binnen het voortgezet onderwijs is er altijd wel iemand die het leren aanstuurt, in meer of mindere mate. Tevens kunnen leerlingen veel gebruik maken van andermans materiaal (zoals het internet). De zelfstandigheid kan in zeker zin wel groeien (Hoogeveen & Winkels, 2011). Door leerlingen duidelijke informatie te geven, voor het beginnen met een activerende werkvorm (Folkstra, 2006). De volgende zaken geeft Folkstra (2006, p. 11) letterlijk aan: - met wie voer ik de opdracht uit? - wat moet ik afhebben aan het eind van de opdracht? - wanneer moet ik de opdracht uitvoeren? - hoelang mag ik er over doen? - wat is er klaar aan het eind van deze opdracht? - wat moet ik doen als ik eerder klaar ben? Vervolgens geef leerlingen de gelegenheid om vragen te stellen en sluit af met de vraag of iedereen nu weet wat hij/zij moet doen. Tevens geven Hoogeveen en Winkels (2011) vier ontwikkelingsstappen in de opbouw van zelfstandiger werken : 1. zelf werken 2. zelfstandig werken 3. zelfstandig leren 4. zelfverantwoordelijk leren Verantwoording van de keuzes Ter verantwoording is er gekeken naar de rollen van de docent. Alkema, Kuipers, Lindhout en Tjerkstra (2011) geven twee belangrijke basisaspecten: normatieve professionaliteit, de betrokkenheid als persoon en het bewustzijn hiervan & technische of instrumentele professionaliteit, een gereedschapskist met pedagogische en didactische instrumenten. Oriëntatie taakstelling motivering Herhaling beginsituatie voorkennis Beishuizen (2004, zoals beschreven in Alkema et al., 2011) onderscheid daarnaast vier rollen. Deze rollen kan het docent aannemen ten aanzien van het doel van de les: ontwerper, expert, model en coach. Alle vier worden verder uitgelegd in de eerst volgende tussenkoppen. Tevens heb ik het fase model van Hoogeveen en Winkels (2011) aangehouden. Op deze manier heb ik een gestructureerde opbouw verwerkt in mijn lessen. Dit model staat letterlijk in figuur 3 hiernaast. Verwerving kennis vaardigheden Verwerking adequate oefening transfer Evaluatie feedback reflectie Figuur 3 Bron: Hoogeveen & Winkels,
4 1. Ontwerper Ik heb als ontwerper nagedacht over de leerprocessen die de leerlingen door (moeten) maken. Vervolgens heb ik hierop de opbouw van de opdrachten tijdens de lessen aangepast. De leerlingen doen eerst kennis op ze ervaren de kennis experimenteren met deze kennis ze ordenen en systematiseren de resultaten ontwerpen een eindproduct. 2. Expert Ik heb een expertrol aangenomen door te zorgen dat ik beschikte over de volgende drie punten: kennis van het vakgebied (in ieder geval hoofdstuk 4: gedrag), de leerpsychologie (door mededocenten te vragen hoe zij deze stof aanleren) en didactiek van het vak (door de methodehandleiding te gebruiken). Volgens Alkema et al. (2011) moet je tenminste beschikken over het inzicht in de basisstructuur in het vak, kernbegrippen en thema s, methodes en technieken & maatschappelijke en ethische vraagstukken. 3. Model Ik ben mij ervan bewust geworden dat leerlingen zich moeten kunnen identificeren met mij. In het voortgezet onderwijs doen leerlingen dit misschien onbewust, maar het spiegelen gebeurt (Alkema et al., 2011). Een docent is een deel van de rijke, krachtige en betekenisvolle leeromgeving. Tijdens mijn lessen ben ik mij hier bewust van geworden en heb ik mijn gedrag hierop aangepast. Ik heb de leerlingen bijvoorbeeld duidelijk vertelt waarom ik ergens voor kies of na handel. Leerlingen zien geen vak de klas binnenkomen, maar een leraar (Stevens, 2011, zoals beschreven in Alkema et al., 2011, p. 285) 4. Coach Ik heb de leerlingen zelf willen laten leren. Leerlingen laten zien dat ze zelf kunnen sturen binnen het leerproces. Leerlingen moesten door verschillende opdrachten heen een eindproduct leveren. Aan dit eindproduct zaten gestructureerde regels zoals de opbouw en beoordelingsformat. Daarnaast wat het aan de leerlingen hoe zij het wilde maken. Sommige in PowerPoint, andere in Word. Door naar de kinderboerderij hebben leerlingen zelf de kennis geconstrueerd. Tijdens dit bezoek hebben de docenten zich opgesteld als coaches, de leerlingen moesten zelf leren leren, zelf problemen oplossen en zelf waarnemen. Door leerlingen op deze manier te begeleiden, ontdekken leerlingen zelf heel veel. Dit doen ze door nieuwe kennis, ervaringen en inzichten te koppelen aan bestaande (Alkema et al., 2011). 4
5 Verantwoording Lessen De lessenserie is gekoppeld aan Hoofdstuk 4: Gedrag van de methode Nectar voor vmbo bb/kb. Binnen de lessenserie vallen de eerste 2 paragrafen tot de Schriftelijke Overhoring hierover. Na de lessenserie kunnen de leerlingen verder werken aan het werkstuk tot het hoofdstuk is afgesloten. De lessenserie is dus gekoppeld aan de ontworpen opdrachten op het leerplein! Les 1: Wat is gedrag? Voor de eerste les is de activerende werkvorm Drama en Theater gekozen, uit hoofdstuk 4,zoals Folkstra (2006) deze aangeeft (zie figuur 2, p. 2). Deze les bevind zich in de oriëntatiefase, leerlingen worden geactiveerd om zich in te stellen op hun leerstof. Leerlingen worden gestimuleerd en gemotiveerd over het onderwerp (Hoogeveen & Winkels, 2011). Ik heb gekozen voor deze werkvorm, omdat deze ten eerste al voor de hand lag door de methode. Daarnaast wilde ik de leerlingen op een spelenderwijze kennis laten maken met de nieuwe begrippen, doen = leren. Les 2: Leren, hoe gaat dat? Voor de tweede les is er gekozen voor de activerende werkvorm Voorspellen: What happens next?, uit hoofdstuk 7, zoals Folkstra (2006) deze aangeeft (zie figuur 2, p. 2). Deze les bevind zich in de herhalingsfase, er wordt aangesloten op de beginsituatie van de leerlingen. Vervolgens is de herhalen om de voorkennis te activeren en/of op te frissen. Deze herhaling moet aansluiten op de oriëntatiefase (Hoogeveen & Winkels, 2011). Ik heb gekozen voor deze werkvorm, omdat leerlingen het altijd leuk vinden om een practicum te doen. De methode geeft hier voldoende ruimte en keuze voor. Leerlingen werkte nu ook aan de vaardigheid om te voorspellen, observeren en noteren van resultaten. Les 3: Hoe leren wij? Voor de derde les is er gekozen voor de activerende werkvorm Voorspellen: Family Fortunes, uit hoofdstuk 6, zoals Folkstra (2006) deze aangeeft (zie figuur 2, p. 2). Deze les bevind zich in de verwervingsfase (transferfase), er onderzoek/proef gedaan doormiddel van een practicum, hierdoor ervaren leerlingen. Vervolgens brengen leerlingen onder woorden wat ze hebben gezien/onderzocht. Dit kan overgaan in een transferfase, door leerlingen te stimuleren om deze resultaten in een realistische situatie te zetten (Hoogeveen & Winkels, 2011). Ik heb gekozen voor deze werkvorm, omdat leerlingen het altijd leuk vinden om te kijken of de theorie die ze moeten leren ook echt klopt. Daarnaast geeft de methode een eenvoudige practicum die aansluit bij een activerende werkvorm en de stof. Les 4: Gedrag en Leren Voor de vierde les is er gekozen voor de activerende werkvorm Uitleggen aan elkaar, uit hoofdstuk 5, zoals Folkstra (2006) deze aangeeft (zie figuur 2, p. 2). Deze les bevind zich in de evaluatie/ en reflectiefase, ik ga kijken of de leerlingen bepaalde kennis en vaardigheden eigen hebben gemaakt. De leerlingen worden door deze werkvorm bewust van het geleerde en neemt de leiding in het leerproces (Hoogeveen & Winkels, 2011). Ik heb gekozen voor deze werkvorm, omdat leerlingen dan hun nieuwe kennis kunnen delen met medeleerlingen. Medeleerlingen vullen hun eigen formulieren in en/of aan, hierdoor hebben zij meteen een begrippenlijst om te gebruiken bij het leren. 5
6 Literatuurlijst Alkema, E., Kuipers, J., Lindhout, C., & Tjerkstra, W. (2011). Méér dan onderwijs. Assen: Koninklijke van Gorcum. Folkstra, J.H. (2006). Activerende werkvormen. Enschede: SLO, Stichting Leerplanontwikkeling Hoogeveen, P., & Winkels, J. (2011). Het didactische werkvormenboek. Assen: Koninklijke van Gorcum. 6
Datum: Aantal leerlingen: 14 Tijd: 08:55 09:40 Klas: B1B
Lesvoorbereiding Zakelijke gegevens Naam student: Kyra Stevens Stageschool: Candea College Iselinge klas: VR4A Mentor/mentrix: Peter Heldoorn & Jan Stevens Datum: 28-01-2015 Aantal leerlingen: 14 Tijd:
Nadere informatieD.1 Motiveren en inspireren van leerlingen
DIDACTISCHE BEKWAAMHEID D.1 Motiveren en inspireren van leerlingen Resultaat De leraar motiveert leerlingen om actief aan de slag te gaan. De leraar maakt doel en verwachting van de les duidelijk zorgt
Nadere informatieBegeleiding van studievaardigheden in het Mentoraat. Frans Ottenhof
Begeleiding van studievaardigheden in het Mentoraat Frans Ottenhof De rol van de mentor * Wat is motiverend voor leerlingen? * Aan welke studievaardigheden kun je werken? Welke niet? * Wat heb je nodig
Nadere informatieHOUT EN BOUW. Activerende werkvormen? De leraar doet er toe.
HOUT EN BOUW Activerende werkvormen? Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat we na 14 dagen gemiddeld slechts 10 % hebben onthouden van datgene wat we gelezen hebben en 20 % van wat we hebben gehoord.
Nadere informatieWorkshop voorbereiden Authentieke instructiemodel
Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel Workshop voorbereiden Uitleg Start De workshop start met een echte, herkenbare en uitdagende situatie. (v.b. het is een probleem, een prestatie, het heeft
Nadere informatieTekst lezen en vragen stellen
1. Lees de uitleg. Tekst lezen en vragen stellen Als je een tekst leest, kunnen er allerlei vragen bij je opkomen. Bijvoorbeeld: Welke leerwegen zijn er binnen het vmbo? Waarom moet je kritisch zijn bij
Nadere informatie12. Leerstof samenvatten
12.1 Samenvatten van tekst(gedeelt)en doel Hoofdzaken uit een tekst halen en samenvatten in steekwoorden wanneer kern les(senserie) groepssamenstelling individueel, tweetallen voorbereiding: - De leerling
Nadere informatieWerkvorm: Bekend, Benieuwd en Bewaard.
Werkvorm: Bekend, Benieuwd en Bewaard. Doel: Eén van jullie groep gaat opschrijven wat jullie al weten over De Tweede Wereldoorlog (bekend). Daarna schrijven jullie op wat jullie graag willen weten over
Nadere informatie9. Schrijfopdrachten
9.1 Poëzie doel Creatief schrijven activeren voorkennis toepassen kennis wanneer n.v.t. groepssamenstelling individueel duur 20 minuten De leerkracht geeft leerlingen een begrip, apparaat, mening, enzovoort.
Nadere informatieDe vragen sluiten aan bij de belevingswereld van de leerlingen en zijn onderverdeeld in de volgende vijftien categorieën:
> Categorieën De vragen sluiten aan bij de belevingswereld van de leerlingen en zijn onderverdeeld in de volgende vijftien categorieën: 1 > Poten, vleugels, vinnen 2 > Leren en werken 3 > Aarde, water,
Nadere informatiePOP Martin van der Kevie
Naam student: Martin van der Kevie Studentnr.: s1030766 Studiefase: leerjaar 1 Datum: 18 okt 2009 Interpersoonlijk competent Overzicht wat leerlingen bezig houdt dit kun je gebruiken tijdens de les. Verder
Nadere informatieLeeromgeving en organisatie
Leeromgeving en organisatie Lesdoel Ik kan een les voorbereiden a.d.h.v. het lesplanformulier van Geerligs. Hoe word ik een goede leraar? Kunst of kunde? Kun je het leren: Ja/Nee Wat doe je hier dan nog?
Nadere informatieLesplanformulier. Les wordt gegeven in een open ruimte met ronde tafels en een computergedeelte. Een les duurt 50 minuten
Lesplanformulier naam student : Aukelien Stalman opleiding : docent GZW jaar : 3 naam school : Gomarus College Assen coach : klas : 1 datum van de les: mei 2017 Lesonderwerp: Biologie stevigheid en beweging
Nadere informatieMet welk werk kunnen kinderen uit groep 5-6 thuiskomen en hoe kunt u uw kind thuis helpen?
Met welk werk kunnen kinderen uit groep 5-6 thuiskomen en hoe kunt u uw kind thuis helpen? In groep 5-6 nemen kinderen steeds vaker werk mee naar huis. Vaak vinden kinderen het leuk om thuis aan schooldingen
Nadere informatiehoge stroming Fase Ontdek en onderzoek
Groep 7 & 8 Team van maximaal 4 leerlingen Leerling materiaal TECHNIEK TOERNOOI hoge stroming Fase Ontdek en onderzoek Verdeel de rollen Je werkt in een groepje van vier leerlingen. Iedereen in je groepje
Nadere informatieKwalen aan de bloedsomloop
Kwalen aan de bloedsomloop Docentenhandleiding Colofon Platform Taalgericht Vakonderwijs, Stichting leerplanontwikkeling (SLO), Enschede, 2009 Alle rechten voorbehouden. Mits de bron wordt vermeld is
Nadere informatieWERKVORMEN MAGAZIJN. Wat is netwerken? Landelijk Stimuleringsproject LOB in het mbo
WERKVORMEN MAGAZIJN Wat is netwerken? Landelijk Stimuleringsproject LOB in het mbo Voorwoord Voor u heeft u Thema boekje 1 Wat is netwerken? Dit themaboekje is een onderdeel van de lessenserie Netwerken.
Nadere informatieHOERA, een meisje Ondertitel: Analyseren
HOERA, een meisje Ondertitel: Analyseren 1. Inleiding Aan de hand van een concept cartoon verdiepen leerlingen zich in de vraag hoe het komt dat een meisje een meisje is. Een concept cartoon is een visuele
Nadere informatieCreativiteit, kun je dat afdwingen?
Creativiteit, kun je dat afdwingen? Over procesgerichte didactiek, de didactiek van creativiteit, eigenaarschap en betrokkenheid www.kunstedu.nl procesgerichte didactiek proces van de kunstenaar zelf ondergaan
Nadere informatieNationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld
Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld Groep 8 Les 1. Boeven in beeld Les 1. Boeven in beeld Nationaal Gevangenismuseum Groep 8 120 minuten Samenvatting van de les De les begint met een klassikaal
Nadere informatieBegrijpend lezen, lessenserie. voor het VO
Begrijpend lezen, lessenserie voor het VO Handleiding Antwoorden Jeltje Harnmeijer Hedy van Hemert Voorwoord en Handleiding Inleiding Voor u ligt de lessenserie Begrijpend lezen, ontwikkeld door Jeltje
Nadere informatie5. Klassen-of groepsgesprek
5.1 Beurten verdelen: Rondje doel Iedereen aan het woord laten over een onderwerp tijdens een gesprek wanneer n.v.t. groepssamenstelling klassikaal, groepjes duur 30 minuten voorbereiding: - Tijdens een
Nadere informatieBijeenkomst 1. Opdracht 1 Doel: Aansluiten bij voorkennins en ervaring van studenten.
Bijeenkomst 1 Leerdoelen: Studenten kunnen Uitleggen waarom sommige informayie makkelijk vergeten wordt en welke factoren een rol spelen Expliciteren hoe hij zelf leert Opdracht 1 Doel: Aansluiten bij
Nadere informatieLOB Lessen in combinatie met Handel & Administratie R. Timmermans - 2110441
LOB Lessen in combinatie met Handel & Administratie R. Timmermans - 2110441 Inhoudsopgave Inleiding LOB lessen in combinatie met Handel & Administratie... 2 LVF LOB les 1... 3 Aan welke persoonlijke leerdoelen
Nadere informatieBIJLAGEN DOCENTENHANDLEIDING. Doel van de lessenserie
BIJLAGEN DOCENTENHANDLEIDING Doel van de lessenserie De lessenserie is ontworpen met het oog op inzicht te geven over het schrijfproces. Als de leerlingen nu weten hoe een tekst te schrijven en die kennis
Nadere informatieEen geslaagde activiteit
Een geslaagde activiteit Toelichting: Een geslaagde activiteit Voor Quest 4 heb ik een handleiding gemaakt met daarbij de bijpassend schema. Om het voor de leerkrachten overzichtelijk te maken heb ik gebruik
Nadere informatieZelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen.
Zelfstandig werken Zelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen. Visie Leerlinggericht: gericht op de mogelijkheden van
Nadere informatieRealiseren van VOET in Geschiedenis: leren leren I II III Leren leren
Realiseren van VOET in Geschiedenis: leren leren I II III Leren leren Welke afspraken worden gemaakt om geschiedenis te studeren? Wordt dit opgevolgd per graad en van graad tot graad? Leren leren blijft
Nadere informatieBijvoorbeeld: ik wil dat mijn leerlingen in de derde klas de werkwoorden op de juiste manier kunnen vervoegen.
Opdracht Formatief evalueren met leerdoelen Inleiding Het doel is om de eerste stappen te zetten in het werken met formatieve evaluatie. Hiervoor stel je leerdoelen en bijbehorende criteria op, vervolgens
Nadere informatiePlan van aanpak horizon verbreden Zuid-Afrika
Plan van aanpak horizon verbreden Zuid-Afrika Welk gebied heb je gekozen? Het gekozen thema voor horizon verbreden is Zuid-Afrika. Ik ben zelf 4 keer in Zuid-Afrika geweest voor vrijwilligerswerk en ga
Nadere informatieOpbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan
Opbrengstgericht werken bij andere vakken Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Doel Leerkrachten kunnen een les tekenen of geschiedenis ontwerpen volgens de uitgangspunten van OGW die ze direct
Nadere informatiemijnplein 30 okt 2013 Begrijpend lezen = Begrijpend leren
mijnplein 30 okt 2013 Begrijpend lezen = Begrijpend leren Doelen Aan het eind van deze masterclass: Ken je het belang en de plek van begrijpend lezen/luisteren binnen het onderwijs Ken je de belangrijkste
Nadere informatie11. Rondom toetsen The do-it-yourself quiz. doel Kennis testen. wanneer einde les(senserie) groepssamenstelling vier- of vijftallen
11.1 The do-it-yourself quiz doel Kennis testen groepssamenstelling vier- of vijftallen duur 50 minuten voorbereiding: formuleer zoveel onderwerpen als er groepjes zijn. De groepjes moeten vragen en antwoorden
Nadere informatieLeerstofoverzicht Lezen in beeld
Vaardigheden die bij één passen, worden in Lezen in beeld steeds bij elkaar, in één blok aangeboden. Voor Lezen in beeld a geldt het linker. Voor Lezen in beeld b t/m e geldt het rechter. In jaargroep
Nadere informatie1. Ik zorg voor een inspirerende leeromgeving waarin de leerlingen zelfstandig leren
Stellingen visie 1. Ik zorg voor een inspirerende leeromgeving waarin de leerlingen zelfstandig leren 2. Ik heb voldoende vertrouwen in mijn leerlingen om ze op afstand te coachen en begeleiden 3. Ik houd
Nadere informatieStap 3 Leeractiviteiten begeleiden
Stap 3 Leeractiviteiten begeleiden Bij het begeleiden van leeractiviteiten kun je twee aspecten aan het gedrag van leerkrachten onderscheiden, namelijk het pedagogisch handelen en het didactisch handelen.
Nadere informatieDEEL 2: Leerdoelenoverzicht (groep 3-4)
Excellente gespreksvoering met excellente leerlingen DEEL 2: Leerdoelenoverzicht (groep 3-4) Deze uitgave maakt onderdeel uit van het product Excellente gespreksvoering met excellente leerlingen. Dit product
Nadere informatieRapport Docent i360. Test Kandidaat
Rapport Docent i360 Naam Test Kandidaat Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Sterkte/zwakte-analyse 3. Feedback open vragen 4. Overzicht competenties 5. Persoonlijk ontwikkelingsplan Inleiding Voor u ligt het
Nadere informatieLes Dieren met een baan, thema vermaak
Les Dieren met een baan, thema vermaak Lesvoorbereidingsformulier Doelgroep: groep 6 Beginsituatie: Wat kunnen en kennen de leerlingen al m.b.t. de doelstelling? Kijk in de methode, praat met je mentor,
Nadere informatieWaarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen
week 17 20 april 2015 - Schrijfopdrachten niveau B, les 1 Les 1: Een overtuigende tekst schrijven Beantwoord deze vragen: Een mooie manier om te herdenken 1. Waarom is het volgens jou belangrijk om de
Nadere informatieHet verbeteren van zelfwerkzaamheid van 2 havo/vwo leerlingen.
Bonaventuracollege Leiden Het verbeteren van zelfwerkzaamheid van 2 havo/vwo leerlingen. Advies voor docenten Sanne Macleane 2015 Inhoudsopgave Inleiding... 3 De opbouwende leerlijn van het zelfstandig
Nadere informatieVRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN DOCENT
VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN DOCENT EEN FEEDBACK INSTRUMENT VOOR DOCENTEN EEN FEEDBACK INSTRUMENT VOOR DOCENTEN CHRISTEL WOLTERINCK C.H.D.WOLTERINCK@UTWENTE.NL CHRISTEL C.H.D.WOLTERINCK@UTWENTE.NL
Nadere informatieWorkshop Differentiatie. Oké, is het duidelijk zo? Iedereen beklimt dus deze boom.
Workshop Differentiatie Oké, is het duidelijk zo? Iedereen beklimt dus deze boom. Voorstelrondje Wat kom je halen? Wat versta je onder differentiëren? Wat is het programma Doel: aantal voorbeelden van
Nadere informatieOriëntatie: Samen Scholen Beeldende Kunsteducatie. Helma Molenaars en Grada Buren.
Oriëntatie: Het doel van deze lessenserie is: bestaande foto s zoeken met een eigen verhaal erbij. Dan gaan jullie mensen deze fotoserie voorleggen en vragen welk verhaal zij erin zien. Tot slot gaan jullie
Nadere informatieInstapmodule Niveau A2
Instapmodule Niveau A2 Instapmodule ter voorbereiding op Nieuwsrekenen in het s(b)o september 2013 www. nieuwsbegrip.nl Gebruikswijzer Inleiding Deze instapmodule is bedoeld als voorbereiding op het Nieuwsrekenen
Nadere informatieopbrengstgericht werken in en door de sectie Met leerlingen reflecteren op de (gemaakte) toets
opbrengstgericht werken in en door de sectie Met leerlingen reflecteren op de (gemaakte) toets APS en KPC-groep Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit van de publicatie Opbrengstgericht werkin in en
Nadere informatieLeerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A
Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 12: Het vinden van werk Praktijkkern c: Kiezen en solliciteren naar passende stageplek Thema Praktijkkern 12. Het vinden
Nadere informatieVoorscholingstraject: visie op leren. Sessie 2
Voorscholingstraject: visie op leren Sessie 2 Dagindeling Visie op leren: uiteenzetting Inoefenen m.b.t. visie op leren Opdracht: Uitwisseling praktijkvoorbeelden in functie van nieuw leerplan (reeds vertrouwde
Nadere informatieReflectiegesprekken met kinderen
Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen
Nadere informatieDrents Archief. Het meisje met de hoepel. Groep 2 Thema-overzicht
Drents Archief Het meisje met de hoepel Groep 2 Thema-overzicht Thema-overzicht Het meisje met de hoepel Groep 2 Drents Archief Kern van het thema Een beeld vertelt een verhaal. Om het verhaal te kunnen
Nadere informatieHuiswerkbeleid. 1 februari. Document bevat beschrijving over het beleid op huiswerk.
Huiswerkbeleid 1 februari 2016 Document bevat beschrijving over het beleid op huiswerk. Inleiding Tijdens oudergesprekken, ouderavonden en gesprekken tussen leerkrachten komt regelmatig de vraag naar voren
Nadere informatieInhoud Voor de leerling Voor de leraar Algemeen
Vogel ABC Inhoud Voor de leerling... 2 Inleiding... 2 Aanpak... 2 Opdracht... 3 Evaluatie-formulier (groep 3-4)... 4 Voor de leraar... 5 Instructie en feedback... 5 Verbinding met hele groep... 5 Beoordeling...
Nadere informatieSport en Gezondheid Hoe fit ben ik? Inleiding
Inleiding Dat bewegen gezond is, dat weten we. Maar wat is gezonde beweging voor je? Hoeveel beweging heb je nodig? Om antwoord te krijgen op deze vragen en te ontdekken hoe fit je bent, is er de Fitkit.
Nadere informatieIK-DOELEN BIJ DE DALTONUITGANGSPUNTEN
IK-DOELEN BIJ DE DALTONUITGANGSPUNTEN 1 2 3 4 5 A Samen werken (spelen) Hierbij is het samenwerken nog vooral doel en nog geen middel. Er is nog geen sprake van taakdifferentiatie. De taak ligt vooraf
Nadere informatieOpdracht didactisch Stripverhaal
Opdracht didactisch Stripverhaal Door Priscilla de Kock, Joey Larioza en Wesley van Vliet A. Inleiding B. Beginsituatie voorkennis C. Doelstelling D. Lesplannen A. Inleiding Deze lessenserie is bedoeld
Nadere informatieLessenserie De hellingbaan
- Bovenbouw - Lessenserie De hellingbaan Een lessenserie over het experimenteren met de hellingbaan en de strategie controleren van variabelen. Met dank aan leerkrachten en leerlingen van basisschool De
Nadere informatieHOE KOM IK VAN LEERDOELEN TOT EEN LES?
OPDRACHT HOE KOM IK VAN LEERDOELEN TOT EEN LES? In deze opdracht doorloop je in vogelvlucht alle stappen die je kunt zetten om van leerdoelen te komen tot een goede les voor de leerlingen. Het betreft
Nadere informatieIntroduceren thema Broeikaseffect. Startopdracht. gekeken. http://bit.ly/1vqs19u. Thema: Broeikaseffect. laten stoppen? centraal:
Natuur & Techniek het broeikaseffect Omschrijving van de opdracht: Introductie Thema: Broeikaseffect In deze les staan de volgende hogere- orde denkvragen centraal: 1. Hoe zou je het broeikaseffect kunnen
Nadere informatieTaalvaardigheid Preventie en remediëring. -betrokkenheid verhogende werkvormen creëren -een maximale -herformuleren de lln het probleem
Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel VOET LEREN LEREN EN GOK Voet@2010 leren leren en thema s gelijke onderwijskansen Socio-emotionele ontwikkeling (1ste graad)
Nadere informatieOntwerponderzoek paper 2 Geografische informatievaardigheden in 5 VWO
Ontwerponderzoek paper 2 Geografische informatievaardigheden in 5 VWO Student: Vincent van der Maaden, MSc Studentnummer: 5783070 Opleiding: Interfacultaire lerarenopleiding, UvA Vakgebied: Aardrijkskunde
Nadere informatieChristel Wolterinck (Marianum en Universiteit Twente), Kim Schildkamp (Universiteit Twente), Wilma Kippers (Universiteit Twente)
Vragenlijst formatief toetsen - Docent Deze vragenlijst is ontwikkeld door de Universiteit Twente op basis van bestaande vragenlijsten* en heeft als doel te onderzoeken in welke mate de docenten en leerlingen
Nadere informatieInhoud. Inleiding 9. 5 Planning 83 5.1 Leerdoelen en persoonlijke doelen 84 5.2 Het ontwerpen van het leerproces 87 5.3 Planning in de tijd 89
Inhoud Inleiding 9 1 Zelfsturend leren 13 1.1 Zelfsturing 13 1.2 Leren 16 1.3 Leeractiviteiten 19 1.4 Sturingsactiviteiten 22 1.5 Aspecten van zelfsturing 25 1.6 Leerproces vastleggen 30 2 Oriëntatie op
Nadere informatieLange cursus beschrijving van de cursus: ITIL basics
Lange cursus beschrijving van de cursus: ITIL basics ALGEMEEN Het inrichten van een ICT Beheerorganisatie is een complexe en tijdrovende aangelegenheid. Het resultaat is afhankelijk van veel aspecten.
Nadere informatieVan afvalberg tot afvaldal
Dag van de Aarde 3 de graad Van afvalberg tot afvaldal Doelstellingen Leerlingen kunnen doelgericht denken door na te denken over de (gewenste) eigenschappen van een gerecycleerd voorwerp. Leerlingen verzamelen
Nadere informatieWeek 1 twee weken voorafgaand aan het Voorleesontbijt. Bijeenkomst 1. Materiaal
Introductie Deze lesmodule is geschreven voor een project van 5 bijeenkomsten van elk 60 minuten, waarvan de laatste bijeenkomst het werkelijke Voorleesontbijt is. Het aantal, de duur en inhoud van de
Nadere informatieONDERZOEKSVAARDIGHEDEN Havo congres 5 februari 2015
ONDERZOEKSVAARDIGHEDEN Havo congres 5 februari 2015 DET VAN GILS d.vangils@aps.nl Naam Datum Verschillen havo/vwo (bron: SLO) Havo Vwo Kennis moet relevant zijn Kennis is middel Ondernemen Organiseren
Nadere informatieLES 1: VOORLEZEN met STRATEGIE WEEK 1.1 0, 1, 4 en 6
LES 1: VOORLEZEN met STRATEGIE WEEK 1.1 0, 1, 4 en 6 Lesdoel: De kinderen vergroten hun tekstbegrip door interactie over het verhaal en hun metacognitieve vaardigheden door het oefenen en toepassen van
Nadere informatieEen overtuigende tekst schrijven
Een overtuigende tekst schrijven Taalhandeling: Betogen Betogen ervaarles Schrijftaak: Je mening geven over een andere manier van herdenken op school instructieles oefenlesles Lesdoel: Leerlingen kennen
Nadere informatieDossier opdracht 4. Vakproject 2: Vakdidactiek
Dossier opdracht 4 Vakproject 2: Vakdidactiek Naam: Thomas Sluyter Nummer: 1018808 Jaar / Klas: 1e jaar Docent Wiskunde, deeltijd Datum: 26 september, 2007 Samenvatting Dossier opdracht 3 bevat een uitgebreid
Nadere informatieop (afnemende) sturing Een interventie gericht op docenten bij het opleiden en begeleiden van studenten naar zelfstandig beroepsbeoefenaars.
op (afnemende) sturing Een interventie gericht op docenten bij het opleiden en begeleiden van studenten naar zelfstandig beroepsbeoefenaars. Auteur: Anneke Lucassen Zelfevaluatie begeleiden bij zelfstandig
Nadere informatie2 > Kerndoelen 11. 4 > Aan de slag 15. 5 > Introductie van de manier van werken 22. 6 > Mogelijke werkvormen en de plaats op het rooster 27
Inhoud 1 > Uitgangspunten 9 2 > Kerndoelen 11 3 > Materialen 12 4 > Aan de slag 15 5 > Introductie van de manier van werken 22 6 > Mogelijke werkvormen en de plaats op het rooster 27 7 > Waarom samenwerkend
Nadere informatieDit document hoort bij de training voor mentoren blok 4 coachingsinstrumenten, leerstijlen.
Dit document hoort bij de training voor mentoren blok 4 coachingsinstrumenten, leerstijlen. Leerstijlentest van David Kolb Mensen, scholieren dus ook, verschillen nogal in de wijze waarop ze leren. Voor
Nadere informatieOpbrengsten van CNV thema onderwijsdag 20 april 2016 Masterclass leerstrategieën door Karin Nijman & Inge Verstraete
10 werkvormen om het denken te activeren Goede metacognitieve vaardigheden worden gezien als een voorspeller van succesvol leren. Door expliciet aandacht te besteden aan denkvaardigheden, stimuleer je
Nadere informatieTijd: 8:30. Klas: 3HVc 9:10. Beginsituatie Leerlingen hebben week hiervoor toets seksualiteit gehad (zie paper 1)
Lesplan les 1 Seksualiteit: Grenzen en Wensen Tijd: 8:30 Klas: 3HVc Aantal lln: 15 Introductie van de lessenserie: grenzen en wensen Beginsituatie Leerlingen hebben week hiervoor toets seksualiteit gehad
Nadere informatieMethodeanalyse Talent
Methodeanalyse Talent Wij hebben gekozen voor de methode Talent. Voornamelijk omdat Tessa en Wouter er veel mee hebben gewerkt. Wouter en Tessa hebben wel hele verschillende ervaringen met de methode.
Nadere informatieDriestar lesschema Pabo 1 2014-2015
Driestar lesschema Pabo 1 2014-201 Gegevens opleiding Naam Sandra Kögeler van Helden Klas D1B Dag- of deeltijdopleiding Deeltijd Slb er L. van Hartingsveldt Periode 4 Gegevens stageschool Code Kri Naam
Nadere informatieTraining. Vergaderen
Training Vergaderen Halide Temel 1-5-2014 Inhoudsopgave Inleiding 3 Doelen 4 Deelnemers 4 Werkvormen 4 Programma 4 Voorstellen & introductie 5 Opdracht Luciferspel 6 Theorie 7 Opdracht - Vergaderen 12
Nadere informatieIntroduceren thema Voeding en Bewegen. Wat doe je als leerkracht? Omschrijving van de opdracht: Thema: Voeding en bewegen
Natuur & Techniek Mijn lijf: Voeding en bewegen Omschrijving van de opdracht: Introductie Thema: Voeding en bewegen In dit thema staan de volgende hogere orde denkvragen centraal rondom voeding en bewegen:
Nadere informatieAnnette Koops: Een dialoog in de klas
Annette Koops: Een dialoog in de klas Als ondersteuning bij het houden van een dialoog vindt u hier een compilatie aan van Spreken is zilver, luisteren is goud : een handleiding voor het houden van een
Nadere informatieLeerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A
Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 5: : Thema 5 Mens, Natuur en Techniek kd.1 1 Introles De leerling kan diverse ramen en andere glazen en gladde oppervlakten
Nadere informatieDe Taxonomie van Bloom Toelichting
De Taxonomie van Bloom Toelichting Een van de meest gebruikte manier om verschillende kennisniveaus in te delen, is op basis van de taxonomie van Bloom. Deze is tussen 1948 en 1956 ontwikkeld door de onderwijspsycholoog
Nadere informatieVerslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING
Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING In gesprek met elkaar. Uitwerking van de stellingen. De onderstaande stellingen hebben we deze avond besproken onder elke stelling staan een aantal opmerkingen die
Nadere informatieInleiding. Voorwaarden. Sleutelschema's
Lesbrieven: Schematiseren bij de MVA Docentenhandleiding Elsbeth van der Laan, Saskia Bergsma, Roland Angenent en Theun Meestringa Enschede: SLO, december 2005 Inleiding Bij de Multimediale Vaktaal Assistent
Nadere informatieThema-opdracht: Arbeiten im Tourismus
Thema-opdracht: Arbeiten im Tourismus Je hebt gekozen voor het thema Arbeiten im Tourismus. Je gaat de komende vijf weken je woordenschat in het Duits aanvullen met relevante begrippen en je oefent in
Nadere informatieBegeleiding van leerlingen
Begeleiding van leerlingen Doel Voorbeelden aanreiken van de wijze waarop begeleiding vorm kan krijgen. Soort instrument Voorbeelden Te gebruiken in de fase Uitvoeren Beoogde activiteit in de school Het
Nadere informatieWat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?
Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid
Nadere informatieWaarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen
week 17 20 april 2015 - Schrijfopdrachten niveau A, les 1 Les 1: Een overtuigende tekst schrijven Beantwoord deze vragen: Een mooie manier om te herdenken 1. Waarom is het volgens jou belangrijk om de
Nadere informatieHoe rijk is een GP ervaring? Proeven en Opbrengst Gericht Werken: Hoe zit dat?
Hoe rijk is een GP ervaring? Proeven en Opbrengst Gericht Werken: Hoe zit dat? GP goes OGW Met OGW willen we de ontwikkeling van leerlingen zo goed mogelijk stimuleren. Dat vraagt van de docent én school
Nadere informatieKIJKWIJZER COMMUNICEREN MET KINDEREN VOOR WETENSCHAPPERS
KIJKWIJZER COMMUNICEREN MET KINDEREN VOOR WETENSCHAPPERS INLEIDING De kijkwijzer biedt de mogelijkheid om op gestructureerde wijze te reflecteren op een activiteit met kinderen. Hiermee kun je inzicht
Nadere informatieStudievaardigheden van A tot Z
Geschreven door Patricia Hendrikx Studievaardigheden van A tot Z Actief leren Actief leren is het tegenovergestelde van passief leren. Bij actief leren doe je meer dan alleen de leerstof doorlezen. Je
Nadere informatieTentoonstelling Beeldende Kunst Middeleeuwen
Tentoonstelling Beeldende Kunst Middeleeuwen De Middeleeuwen kennen verschillende stijlen en uitingsvormen van religieuze thema s Om de leerlingen hier een goed inzicht in te geven en zelf mee aan te slag
Nadere informatieEducatief arrangeren rond LOB
Educatief arrangeren rond LOB Vorige week Contact met de docent deze week NAW-gegevens via CF Afspraken met begeleider Maken van het Werkplan Voorbereiden van het interview Vragen naar aanleiding van vorig
Nadere informatieLESSENSERIE 4: CKV-NL Recensie schrijven Lesplannen
LESSENSERIE 4: CKV-NL Recensie schrijven Lesplannen Algemene gegevens Docent Evah den Boer School Helen Parkhurst Titel lessenserie Recensie schrijven CKV/NETL Klas (en niveau) 4 vwo Aantal leerlingen
Nadere informatieZo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren
Zo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren 1. Inleiding Een mobiele telefoon; niet meer weg te denken uit de broekzak van elke scholier. In deze opdracht kijken de leerlingen naar een
Nadere informatieOriëntatie. Wat??? een zeepkist??? Oriëntatie. Welke. Dit ga je doen Onderzoeken wat nu eigenlijk een zeepkist is.
Oriëntatie Dit ga je doen Onderzoeken wat nu eigenlijk een zeepkist is. Welke Dit is een groepsopdracht. Dit doe je dus met je eigen groepje waar je de zeepkist mee gaat bouwen Aan deze vaardigheden ga
Nadere informatieZorg dat je een onderwerp kiest, waarvan je echt meer wilt weten. Dat is interessanter, leuker en makkelijker om mee bezig te zijn.
Werkstukwijzer Deze werkstukwijzer helpt je om een werkstuk in elkaar te zetten. Je vult eerst een formulier in. Op dit formulier komt te staan waar je werkstuk over gaat en hoe je het aanpakt. Met behulp
Nadere informatieVerslag Aardrijkskunde Lesvoorbereiding les 1
Verslag Aardrijkskunde Lesvoorbereiding les 1 Verslag door J. 875 woorden 26 oktober 2016 5,5 1 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Lesvoorbereiding Verantwoording (waarom ga je dit doen) Beginsituatie
Nadere informatieGroep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie
Leerkrachtinformatie (dubbele les) Lesduur: 2 x 50 minuten (klassikaal) Introductie van de activiteit 1. Deze klassikale les bestaat uit twee delen: Voorbereiding Uitvoering voorbereiding Lesduur: 50 minuten
Nadere informatie