MONITOR SOCIAAL KWETSBARE GROEPEN STAND VAN ZAKEN OGGZ REGIO KENNEMERLAND 2011 NOODZAAK TOT PREVE NOODZAAK TOT PREVENTIE GENOTMIDDELEN GENOTMIDDELEN PROBLEMATISCHE PROBLEMATISCHE SCHULDEN SCHU WONINGVERVUILINGEN WONINGVERVUILINGEN ZORGMIJDERS ZORGMIJDERS DAKLOZEN DAKLOZEN
FACTSHEET MONITOR SOCIAAL KWETSBARE GROEPEN STAND VAN ZAKEN OGGZ REGIO KENNEMERLAND 2011 In de Monitor Sociaal Kwetsbare Groepen presenteert de GGD de gegevens over 2011 van de Openbare Geestelijke szorg (OGGZ) in de regio Kennemerland. De Monitor bestaat uit deze factsheet en een onderzoeksrapport. De voor u liggende factsheet is een samenvatting van het rapport. Deze factsheet en het rapport zijn te downloaden van de website van GGD Kennemerland. OGGZ en sociaal kwetsbare groepen De OGGZ richt zich op het signaleren en bestrijden van risicofactoren van sociale kwetsbaarheid en het bereiken en begeleiden van sociaal kwetsbare personen [1]. Het OGGZ-team van GGD Kennemerland biedt met het Loket Brede Centrale Toegang en het Meldpunt Zorg & Overlast directe hulp en begeleiding naar zorg- en dienstverlening. De GGD creëert daarnaast zorgnetwerken en brengt moeilijk bereikbare groepen in beeld. Doel Monitor De OGGZ is één van de prestatievelden in de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) en valt daarmee direct onder verantwoordelijkheid van gemeenten [1]. Gemeenten kunnen de cijfers van de Monitor gebruiken om hun beleid voor sociaal kwetsbare groepen te concretiseren. GGD en worden in 2013 wettelijk verplicht om gegevens aan te leveren over risicogroepen OGGZ aan de Inspectie voor de szorg (IGZ) [2]. Deze factsheet presenteert voor het eerst gegevens van deze landelijke indicatoren. De OGGZ-trechter De Monitor is opgebouwd volgens de zogenaamde OGGZ-trechter (figuur 1). Per laag van de trechter volgt hieronder een uitleg. Figuur 1. De OGGZ-trechter [3,4] Risicofactoren in de gemeenschap: preventie Dit betreft mensen uit de tweede laag van de trechter bij wie gelijksoortige problemen zich opstapelen en die een gebrek aan steun hebben [5]. Bijvoorbeeld mensen met problematische schulden of slachtoffers van huiselijk geweld. Voor deze kwetsbare groepen zijn doelgroepvoorzieningen nodig. Met geschikte voorzieningen kan voorkomen worden dat deze groepen afglijden naar de onderste laag van de trechter. die uitvallen De OGGZ richt zich vooral op de onderste laag van de trechter. Deze groepen kunnen vaak niet in hun eigen bestaansvoorwaarden voorzien. Ze hebben meerdere problemen tegelijk (schulden, psychische problemen, verslaving, vervuiling en sociaal isolement). Kenmerkend is dat ze zelf geen hulpvraag stellen, terwijl ze wel zorg nodig hebben. Familie, buren of omstanders vragen om hulp. Het is vaak ongevraagde bemoeienis [1,6]. Voorbeelden zijn daklozen en drugsverslaafden. Voor deze kwetsbare groepen zijn vangnetvoorzieningen nodig. Legenda resultaten : doelgroepvoorzieningen die uitvallen: vangnetvoorzieningen Risicofactoren in de gemeenschap Alle mensen in de bevolking lopen risico om sociaal kwetsbaar te worden. Dit risico is groter als mensen meer risicofactoren hebben. Bijvoorbeeld mensen die psychische problemen krijgen en afhankelijk worden van een uitkering. Door preventie kan worden voorkomen dat mensen afglijden naar de laag eronder in de trechter. Werk en Inkomen Gezin en relatie Genotmiddelen Veiligheid Woonsituatie (Basis) vaardigheden Combinatie ernstige problemen Pagina 1 van 9
RISICOFACTOREN IN DE GEMEENSCHAP Risicofactoren in de gemeenschap: dit zijn mensen met een risicofactor, die in combinatie met andere risicofactoren problematisch kan zijn. Een preventieve aanpak is nodig. Risicofactoren in de gemeenschap: preventie : doelgroepvoorzieningen die uitvallen: vangnetvoorzieningen Schooluitval voortgezet onderwijs en mbo Volgt nu een lage opleiding Laag opgeleid zijn Lage SES Werk en Inkomen Jeugd 4 1 1.320 Jeugd 23 1 8.100 Volwassenen 30 97.300 Ouderen 66 2 73 3 68.200 Alle leeftijden 21 111.000 Uitkering Volwassenen 13 40.300 Moeite met Volwassenen 20 64.100 rondkomen Ouderen 16 2 12 3 11.100 Alleen AOW Ouderen 14 2 15 3 11.200 1 12 t/m 18 jaar, 2 65 t/m 74-jarigen, 3 75 plus Hieronder staan de risicofactoren op het gebied van werk en inkomen, gezin en relatie, gezondheid, genotmiddelen en (basis)vaardigheden. Risicofactoren Werk en inkomen ezondheid Problematiek Schooluitval: wie zonder diploma de school verlaat, heeft veel minder kans op bevredigend werk en een goed salaris. Lage opleiding: wie alleen basisschool, vmbo of mavo als opleiding heeft, leeft minder lang en met meer beperkingen. Lage sociaaleconomische status (SES): een lage SES betekent meestal ongezonder leven, zwaarder werk doen voor minder geld en in een slechte buurt wonen. Uitkering: het verlies van een baan leidt tot achteruitgang in inkomen én in gezondheid. Psychische problemen en problemen met het bewegingsapparaat zorgen voor de meeste arbeidsongeschiktheid. Risicofactoren Gezin en relatie Problematiek Gebroken gezin: minder presteren op school, riskant gedrag, zich schuldig en waardeloos voelen zijn voorbeelden van problemen die een scheiding voor de kinderen kan veroorzaken. Gebroken relatie of alleenstaand: geen partner hebben is niet alleen financieel zwaarder, mensen zonder partner hebben ook vaker obesitas en psychische problemen en zijn vaker zware rokers of drinkers. Gezin en relatie Woont niet bij beide Jeugd 25 1 8.920 eigen ouders Alleenstaand Volwassenen 25 81.500 Ouderen 26 2 50 3 26.200 1 12 t/m 18 jaar, 2 65 t/m 74-jarigen, 3 75 plus Moeite met rondkomen of alleen AOW: niets extra kunnen betalen zoals op vakantie gaan, een sportclub voor je kind, een cadeautje kopen of vrienden te eten vragen. Geen geld om luiers te kopen of je huis te verwarmen. Pagina 2 van 9
Risicofactoren Problematiek Risicofactoren Genotmiddelen Psychische problemen: psychisch ziek zijn betekent vaak verzuimen van school of werk, niet kunnen zorgen voor je gezin, moeilijk sociale contacten kunnen onderhouden en op den duur ook meer kans op een lichamelijke ziekte. Eenzaamheid: eenzaam zijn betekent gemis en teleurstelling, maar ook vaak een minder gezonde leefstijl door minder beweging en vaker roken. Gepest worden: pesten maakt kinderen eenzaam, depressief en bang om naar school te gaan. Leraren hebben weinig grip op cyberpesten, terwijl de gevolgen groot zijn voor de slachtoffers. Slechte gezondheid: een slechte gezondheid werkt in alles van het leven door. Beginnende dementie: door geheugenstoornissen grip verliezen op praktische, intellectuele en sociale vaardigheden. Overmatig drinken: zwaar drinken is niet alleen nadelig voor de gebruiker zelf, maar benadeelt ook anderen door bijvoorbeeld relatieproblemen en verkeersdoden. Drugs gebruiken: eenmaal begonnen in het weekend en op feestjes kan drugsgebruik structureel en problematisch worden. Schoolresultaten blijven achter, ontslag op het werk volgt en relaties stranden. Genotmiddelen Bingedrinker Jeugd 29 1,2 10.300 Zware drinker Volwassenen 13 41.600 Gebruikt Jeugd 8 1 2.850 hasj/wiet Volwassenen 4 11.900 1 12 t/m 18 jaar, 2 vijf of meer drankjes bij één gelegenheid Risicofactoren (Basis)vaardigheden Psychisch Jeugd 18 1 6.420 ongezond Ouderen 15 2 19 3 13.100 Depressieve gevoelens Onder behandeling depressie (Zeer) ernstig 11 35.800 6 17.700 4 Gepest worden matig/slecht Jeugd 7 1 2.500 Volwassenen Volwassenen Volwassenen 6 19.000 4 eenzaam Ouderen 7 2 9 3 6.250 Jeugd 3 1 1.070 Volwassenen 9 30.000 Ouderen 24 2 41 3 32.800 Dementie Ouderen - 7.700 5 1 12 t/m 18 jaar, 2 65 t/m 74-jarigen, 3 75 plus, 4 door afronding kunnen percentages gelijk zijn, terwijl de absolute aantallen verschillen, 5 55 jaar en ouder Geringe schriftelijke vaardigheden: grote moeite hebben met lezen en schrijven en daardoor niet kunnen meekomen in deze geautomatiseerde maatschappij. Geringe probleemoplossende vaardigheden: de manier waarop mensen met tegenslagen omgaan, bepaalt hoeveel risico mensen in het leven lopen. Geringe schriftelijke vaardigheden Geringe probleemoplossende vaardigheden (Basis)vaardigheden Volwassenen 10 32.200 Volwassenen 15 48.300 Pagina 3 van 9
KWETSBARE GROEPEN : dit zijn groepen sociaal kwetsbare mensen met meerdere, elkaar beïnvloedende risicofactoren. Signalering en toeleiding naar reguliere zorg is nodig via doelgroepvoorzieningen. Risicofactoren in de gemeenschap: preventie : doelgroepvoorzieningen die uitvallen: vangnetvoorzieningen Gezin en relatie Slachtoffers van huiselijk geweld: huiselijk geweld is vaak onzichtbaar, maar komt op grote schaal voor. De gevolgen voor het slachtoffer en getuigen (kinderen) zijn groot. Ouderen die mishandeld worden: gebeurt in huiselijke kring of in de zorg. Varieert van slaan, knijpen, bedreigen, afsnauwen tot het niet geven van eten of diefstal. Multiprobleemgezinnen: gezinnen die kampen met chronische problemen op essentiële leefgebieden (werk/dagbesteding en inkomen, wonen en zorg/opvoeding). Tienermoeders: jonge moeders (19 jaar en jonger) die het zonder steun niet redden. De kwetsbare groepen op het gebied van werk en inkomen, gezin en relatie, woonsituatie, gezondheid en veiligheid worden hier beschreven. Werk en Inkomen Problematiek Mensen in een schuldhulpverleningstraject: schuldhulpverlening helpt om te voorkomen dat problematische schulden zich opstapelen en mensen hun woning verliezen. Werk en inkomen Aantal Absoluut Per 10.000 2.826 1 69 514 13 1 Van twee gemeenten alleen aantal doorverwijzingen meegeteld (aantal aanvragen ligt hoger) Ooit slachtoffer huiselijk geweld Meldingen Steunpunt Huiselijk Geweld Ooit slachtoffer mishandeling Aanvragen schuldhulpverlening Wettelijk traject Multiprobleemgezinnen Tienermoeders Gezin en relatie Vrouwen 12 1 18.800 Cliënten - 2.063 Ouderen 5 2 3.990 Kinderen met 2 of meer meldingen Verwijsindex In zorg Bemoeizorg Jeugd Moeders van 19 jaar en jonger - 26 3-111 4-59 In zorg OGGZ-team - 7 1 19 t/m 65 jaar, 2 65 plus, 3 Noord- en Midden- Kennemerland, 4 Midden- en Zuid- Kennemerland Pagina 4 van 9
Woonsituatie Mensen die hun huis dreigen te worden uitgezet: ontstaat vaak door een stapeling van problemen zoals huurschuld, het niet hebben van dagbesteding of betaald werk, een psychiatrische stoornis, verstandelijke handicap of verslaving. Mensen die overlast bezorgen: anderen hinderen bij de dagelijkse gang van zaken. Vormen van overlast zijn: geluid, stank en/of gedrag dat angst inboezemt of agressie opwekt. Vaak ontstaat overlast vanuit een bepaalde stoornis. Mensen die hun woning vervuilen: hinder door grote hoeveelheden grof vuil, afval van etenswaren, menselijke en dierlijke uitwerpselen, een groot aantal huisdieren, of door verzamelwoede. Brand- of instortingsgevaar is aan de orde. Het komt in alle lagen van de bevolking voor. Aantal Absoluut Per 10.000 Jeugdigen met verstandelijke beperking en 940 84 AWBZ-zorg Volwassenen en ouderen met verstandelijke 2.970 72 beperking en AWBZ-zorg Cliënten met een (licht) verstandelijke beperking 991 1 - aangemeld bij MEE 1 Noordwest-Holland (exclusief de gemeente Haarlemmermeer) Kwetsbare groep Veiligheid Woonsituatie Aantal Absoluut Per 10.000 Dreigende huisuitzetting 748 77 Daadwerkelijk ontruiming 185 1 27 Overlastbezorgers 191 5 Woningvervuiling 199 9 Schoonmaak door team 25 1 1 gemeente Heemstede onbekend Veelplegers: veelplegers zijn meer dan 5 keer opgepakt voor vaak kleine misdrijven. Door hun permanente aanwezigheid in het criminele circuit veroorzaken zij veel overlast. Veiligheid Aantal Absoluut Per 10.000 Jeugdige veelplegers 34 1 9 Volwassen veelplegers 449 1 11 Zeer actieve veelplegers 81 2 2 1 landelijke registraties 2 regionale registraties politie Kennemerland Mensen met een verstandelijke beperking: mensen met beperkingen op meerdere levensgebieden. Vaak gaat het om zwakbegaafdheid (IQ 70-84). Bijkomende problemen zijn vaak schulden, psychiatrische stoornissen en/of agressie. Ook criminele activiteiten komen voor. Pagina 5 van 9
KWETSBARE GROEPEN DIE UITVALLEN die uitvallen: dit zijn groepen sociaal kwetsbare mensen met meerdere complexe en veelomvattende problemen. Er is stagnatie in de toeleiding naar de reguliere zorg of in de bestaande zorg. Vangnetvoorzieningen zijn nodig. Risicofactoren in de gemeenschap: preventie : doelgroepvoorzieningen Zwerfjongeren/dakloze jongeren: jongeren die vanuit de hulpverlening komen en alle soorten van hulp al gehad hebben of niet meer onder Jeugdzorg vallen (>18 jaar). Betreft ook jongeren die vanuit huis zijn weggelopen, vaak met psychiatrische problemen (nog geen diagnose), verslaving (ook bij ouders) en/of verstandelijk beperkt. Daklozen (feitelijk en residentieel): Daklozen behoren tot de meest kwetsbare groepen. Zij leven in maatschappelijk en sociaal isolement. Problemen zijn er op het gebied van psychiatrische stoornissen, verslaving, praktische en sociale vaardigheden en probleemoplossend vermogen. Daarnaast zorgen ze vaak voor criminaliteit, overlast en gevoelens van onveiligheid. die uitvallen: vangnetvoorzieningen Combinatie ernstige problemen De kwetsbare groepen die uitvallen en hier worden besproken zijn harddrugsverslaafden, bemoeizorgklanten, zwerfjongeren en daklozen. die uitvallen Combinatie ernstige problemen Harddrugsverslaafden: dit gaat vaak samen met dakloosheid, lichamelijke en psychiatrische stoornissen. Het leidt tot overlastgevend en crimineel gedrag. GHB, speed of ecstasy worden door jongeren gebruikt. Oudere gebruikers nemen vaker heroïne, cocaïne of crack. Bemoeizorgklanten in zorg: zorgmijders die niets willen, of nergens terecht kunnen, of de verbetering die zorgverleners nastreven niet zelf als een verbetering zien. Zij zitten al jaren in dezelfde situatie, het is erg moeilijk voor hulpverleners om ze daaruit te halen. Dit betreft ook de jongeren die niet meer bij Jeugdzorg terecht kunnen (>18 jaar). Harddrugsverslaafden Verslaafden in zorg OGGZ-team Bemoeizorgcliënten ACT-team Bemoeizorgcliënten OGGZ-team Zwerfjongeren Residentieel daklozen Feitelijk daklozen Aantal Absoluut Per 10.000 531 1 12 243 6 124 2 2 314 6 97 20 3 50 4 1 478 12 1 15 jaar en ouder, 2 Assertive Community Treatment, 3 15-23 jarigen, 4 Daklozen die in een instelling voor maatschappelijke opvang verblijven Pagina 6 van 9
CONCLUSIES MONITOR SOCIAAL KWETSBARE GROEPEN: STAND VAN ZAKEN OGGZ 2011 De volgende risicofactoren komen relatief vaak voor in de regio Kennemerland. 1) lage sociaaleconomische status (SES) of lage opleiding: 21% van de inwoners heeft een lage SES en 23% van de jeugd (12 t/m 18 jaar) volgt een lage opleiding. Ruim een vijfde van de inwoners in de regio hebben dus een verhoogde kans op ongezond leven en ongunstige arbeids- en woonomstandigheden. 2) uitkering en moeite met rondkomen: 13% van de volwassenen is afhankelijk van een uitkering en 20% heeft moeite met rondkomen. Financiële problemen zijn sterk gerelateerd aan gezondheidsproblemen en door de kredietcrisis is te verwachten dat het aantal inwoners met financiële problemen nog verder stijgt. 3) gebroken gezin en alleenstaanden: 25% van de jeugd (12 t/m 18 jaar) woont niet bij beide eigen ouders en 25% van de volwassenen is alleenstaand. Zij lopen onder andere meer risico op een ongezonde leefstijl en psychische problemen. 4) psychisch ongezond: circa 18% van de inwoners voelt zich psychisch ongezond. Zij hebben meer kans om uit te vallen op school of werk, of niet voor hun gezin te kunnen zorgen. 5) zwaar drinken: 29% van de jeugd (12 t/m 18 jaar) en 13% van de volwassenen drinkt teveel alcohol en komt in de problemen als dit alcoholgebruik structureel wordt. De volgende kwetsbare groepen zijn momenteel (redelijk) goed in kaart te brengen in de regio Kennemerland. 1) mensen in een schuldhulpverleningstraject: er hebben zich ruim 2.800 inwoners bij gemeenten aangemeld voor hulp bij aflossing van hun schulden en 514 inwoners zijn in een wettelijk traject terechtgekomen waar alle partijen gedwongen aan moeten meewerken. Deze cijfers zijn waarschijnlijk een onderschatting van de problematiek omdat schuldhulpverlening vaak het eindstation is. Via particuliere instellingen worden de schulden in eerste instantie geregeld of wordt een bewindvoerder aangesteld. 2) slachtoffers van huiselijk geweld: 18.800 vrouwen zijn ooit slachtoffer geweest van huiselijk geweld en er zijn 2.063 hoofdcliënten bij het steunpunt huiselijk geweld in 2011 geregistreerd (mannen en vrouwen). In een groot aantal gevallen is er sprake van langdurige en meervoudige problemen, zoals verslaving en financiële problemen. 3) tienermoeders: in de regio zijn er 59 tienermoeders. Het Bemoeizorgteam van GGD Kennemerland heeft deze tienermoeders goed in beeld (zie het onderzoeksrapport). 4) mensen die hun woning dreigen uitgezet te worden: bij 748 huishoudens was er sprake van een dreigende huisuitzetting en bij 185 huishoudens werd de woning daadwerkelijk ontruimd. Huisuitzetting lijkt dus bij driekwart van de huishoudens met dreigende huisuitzetting voorkomen te zijn in 2011. Er zijn geen cijfers beschikbaar van inwoners die de hypotheek niet kunnen opbrengen en van wie de woning ter executie wordt aangeboden. 5) overlastbezorgers: er zijn 191 meldingen van overlast geweest. Om buren of andere bekenden te melden moet men vaak een drempel over, dus geconcludeerd kan worden dat het hier om de ernstige gevallen van overlast gaat. 6) mensen die hun woning vervuilen: er zijn 199 meldingen van woningvervuiling geweest en bij 25 huishoudens is een schoonmaakbedrijf ingezet, al dan niet vrijwillig. 7) mensen met een verstandelijke beperking: er zijn 3.910 inwoners met een verstandelijke beperking die AWBZ-zorg ontvangen. MEE heeft 991 cliënten met een (licht) verstandelijke beperking geregistreerd in 2011. Gemeenten worden de komende jaren verantwoordelijk voor de ambulante zorg aan deze groep. 8) veelplegers: er zijn 449 volwassen veelplegers volgens landelijke bronnen en 81 zeer actieve veelplegers volgens regionale bronnen. Pagina 7 van 9
De OGGZ richt zich vooral op kwetsbare groepen die uitvallen. Momenteel zijn de volgende gegevens bekend. 1) harddrugsverslaafden: Volgens het landelijk registratiesysteem zijn er 531 gebruikers van heroïne, methadon, crack of cocaïne in de regio. Inwoners die alleen cocaïne snuiven, zijn hierbij niet meegeteld. De GGD heeft 243 verslaafden geregistreerd. 2) bemoeizorgcliënten in zorg: 314 cliënten ontvangen langdurige begeleiding van het OGGZ-team. Langdurige begeleiding betekent dat het niet haalbaar is gebleken om deze cliënten binnen 4 maanden af te sluiten en/of over te dragen aan reguliere zorg. 3) zwerfjongeren: er zijn 97 zwerfjongeren geregistreerd door de GGD. Zwerfjongeren tussen de 18 en 23 jaar vallen vaak tussen wal en schip omdat Jeugdzorg ophoudt en er wisselende beleidscriteria voor zorg en opvang zijn. 4) feitelijk en residentieel daklozen: er zijn 478 feitelijk daklozen, terwijl er omstreeks 50 plekken zijn in de maatschappelijke opvang voor langdurige begeleiding. Door de kredietcrisis zal naar verwachting het aantal daklozen in 2012 toenemen. AANBEVELINGEN Deze monitor sociaal kwetsbare groepen is een groeimodel en bevat de landelijke indicatoren van de Inspectie voor de szorg. De resultaten en conclusies leiden tot de volgende aanbevelingen. 1. De samenwerking in de regio kan beter georganiseerd worden door te investeren in preventie. Er wordt vooral samengewerkt in de onderste laag van de trechter, terwijl preventie nodig is om te voorkomen dat inwoners sociaal kwetsbaar worden en verder afglijden in de trechter. 2. Gemeenten en ketenpartners kunnen maatregelen nemen om risico s op financiële problemen te beïnvloeden. Zowel de bovenste laag van de trechter (lage sociaaleconomische status, afhankelijk van uitkering) als de tweede laag (schuldhulpverlening, dreigende huisuitzetting) bieden mogelijkheden voor interventies om verder afglijden te voorkomen. Te denken valt aan het faciliteren van onderwijs en werkervaringplekken. Daarnaast is het essentieel om te blijven investeren in trajecten voor dagbesteding, schuldhulp en integrale zorg om uitsluiting en dakloosheid te voorkomen. 3. Door de dreiging van bezuinigingsoperaties in de Geestelijke szorg is er juist nu aandacht nodig voor het psychisch welbevinden van inwoners. Dit geldt vooral voor kinderen met psychische problemen die in een gebroken gezin opgroeien of voor alleenstaanden. Als psychische hulp niet meer laagdrempelig is, is het nog lastiger om kwetsbare groepen te motiveren voor behandeling. Voor eventuele eigen bijdragen zullen voorzieningen getroffen moeten worden. Verder zou het gebruik van goedkope interventies meer gestimuleerd moeten worden, zoals ehealth programma s voor computerbezitters. 4. De omvang en impact van huiselijk geweld zijn groot. Daarom is het belangrijk om agressieregulatie aan te bieden aan daders van huiselijk geweld. Vanwege de beperkte financiële mogelijkheden in de GGZ, is dit lastig te realiseren. Het is daarom belangrijk om te monitoren of de omvang van huiselijk geweld de komende jaren toeneemt. 5. Zwaar drinken is een ernstig en omvangrijk probleem in de regio, zowel onder jongeren als onder volwassenen. Dit rechtvaardigt de inzet van de GGD en Brijder Verslavingszorg om samen effectieve preventieprogramma s te blijven uitvoeren. 6. De groep zwerfjongeren, die van de opvang gebruik maakt, is behoorlijk groot. Deze groep heeft extra beleidsmatige aandacht nodig omdat deze groep vaak niet de hulp krijgt die ze nodig heeft. 7. Meerdere bronnen zijn gewenst om het beeld compleet te maken van de omvang van sociaal kwetsbare groepen in de regio. Te denken valt aan gegevens van de Brijder Verslavingszorg en de forensische polikliniek van Palier. 8. De volgende Monitor Sociaal Kwetsbare Groepen die de GGD uitvoert, kan aandacht besteden aan groepen die nu nog ontbreken, zoals de groep medisch onverzekerden. Ook kan de volgende Monitor de effectiviteit van de ondersteuning aan sociaal kwetsbare groepen onderzoeken en de gevolgen van deze ondersteuning voor de druk op de eerste en tweedelijnszorg. Pagina 8 van 9
BRONNEN Voor deze Monitor zijn registraties gebruikt van de Brede Centrale Toegang (BCT). Hier kunnen sociaal kwetsbaren zich melden of door anderen gemeld worden. GGD Kennemerland registreert alle meldingen en aanpak van cliënten in Schakelnet. Daarnaast zijn resultaten van vragenlijstonderzoeken gebruikt die epidemiologen van de GGD regelmatig uitvoeren onder inwoners van de regio Kennemerland. Deze onderzoeken worden uitgevoerd onder: scholieren (12 t/m 18 jaar), volwassenen (19 t/m 64 jaar) en ouderen (65 plus) [7-9]. De regio Kennemerland omvat de gemeenten Beverwijk, Bloemendaal, Haarlem, Haarlemmerliede en Spaarnwoude, Haarlemmermeer, Heemskerk, Heemstede, Uitgeest, Velsen en Zandvoort. Verder zijn registraties van gemeentelijke afdelingen en ketenpartners gebruikt, en landelijke bronnen zoals het CBS en werkgroep RGI van GGD Nederland. [5] Tielen H. Monitor OGGZ 2008-2009, Zuid- Holland Noord. [6] Lauriks S, Wit MAS de, Buster MCA, Asbroek AHA ten, Arah OA, Klazinga NS. Prestatie-indicatoren voor de Openbaar Geestelijke szorg: een conceptueel kader. TSG 2008; 6: 328-36. [7] 0verberg RI, Cluitmans TLM, Ten Brinke JM, Mérelle SYM. Scholieren onderzoek E- movo Regio Kennemerland. GGD Kennemerland, december 2010. [8] Ten Brinke JM, Overberg RI, Mérelle SYM. Volwassenenonderzoek 2008 Kennemerland. GGD Kennemerland, december 2009. [9] Poort E, Venemans A, Cluitmans TLM, Oosterlee A, Ten Brinke JM. Ouderenonderzoek 2007 Kennemerland. GGD Kennemerland, mei 2008. WEBSITE GGD Het onderzoeksrapport met achtergrondinformatie en cijfers van alle gemeenten is te downloaden van de website van GGD Kennemerland. Op de website is ook deze factsheet te vinden en de productiecijfers van het OGGZ-team van GGD Kennemerland per gemeente. Het adres is: www.ggdkennemerland.nl DANKWOORD Deze Monitor is mede mogelijk gemaakt door de samenwerking met afdelingen van gemeenten en ketenpartners (SHG, MEE). De icoontjes zijn ontworpen door Jan Kuiper, www.ams10.nl. REFERENTIES [1] Eysink PED, Poos MJJC. Openbare geestelijke gezondheidszorg. In: Volksgezondheid Toekomst Verkenning, Toolkit regionale VTV. RIVM, 2009. [2] Inspectie voor de szorg. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Indicatoren Basisset Publieke gezondheidszorg 2010. [3] Hemert AM van, Wolf JRLM. Wat is OGGZ? Epidemiologisch Bulletin: tijdschrift voor volksgezondheid en onderzoek in Den Haag 2011; 46: 14-22. [4] Hemert AM van. In beeld brengen van OGGZ-problematiek met een monitor en indicatoren; bottom-up en top-down. Presentatie gehouden op de vakgroep epidemiologie, 9 december 2010. Pagina 9 van 9
COLOFON Uitgave GGD Kennemerland, mei 2012, www.ggdkennemerland.nl Tekst en figuren Saskia Mérelle en Regina Overberg (epidemiologen) en Hans Lodder (beleidsmedewerker) Contact GGD Kennemerland, Epidemiologie en OGGZ Postbus 5514, 2000 GM Haarlem E: epi@ggdkennemerland.nl T: 023 789 1786