Gemeente Breda SSC Onderzoek en Informatie Waardering LED-verlichting Achtervang Publicatienummer: 1537 Datum: Maart 2009
In opdracht van: Gemeente Breda, Directie Buitenruimte afd. technisch maatschappelijk beheer Uitgave: Gemeente Breda Afdeling SSC Onderzoek en Informatie Projectnummer: 1243 Claudius Prinsenlaan 10 4811 DJ Breda Telefoon 076-5293513 E-mail: onderzoek@breda.nl Bronvermelding verplicht
1. Inleiding... 5 2. Respondenten... 6 3. Resultaten... 6 3.1. Rapportcijfer... 6 3.2. Hoeveelheid straatverlichting... 6 3.3. Lichtkleur straatverlichting... 7 3.4. Hinder van verlichting... 8 3.5. Lichtvervuiling... 8 3.6. Veiligheidsgevoelens op straat... 8 4. Conclusies... 10 Bijlage.1 Eerste indruk nieuwe armaturen... 11 Bijlage 2 Vragenlijst... 13
4
Gemeente Breda Waardering LED-verlichting 1. Inleiding In het voorjaar van 2008 heeft de Directie Buitenruimte in drie vergelijkbare straten (Achtervang, Uitvang en Bijvang) een proef uitgevoerd met verschillende soorten ledverlichting. Aan de bewoners van de drie betreffende straten is hun mening gevraagd over de kwaliteit van het verlichtingsniveau van de led-verlichting in vergelijking met de daarvóór aanwezige verlichting (rapport Proef met LED-verlichting, Achtervang, Bijvang, Uitvang, juli 2008, publ.nr.1493, Onderzoek en Informatie). De directie Buitenruimte heeft deze proef laten uitvoeren, omdat men graag wil weten wat, afgezien van technische aspecten, de beleving van bewoners is van de kwaliteit van het verlichtingsniveau met led-verlichting. In de Achtervang zijn na deze proef weer andere armaturen met led-verlichting geplaatst. In februari 2009 is onder de bewoners van Achtervang wederom een meting gehouden naar hun beleving met deze nieuwe verlichting. Op basis van deze laatste meting worden in deze rapportage uitspraken gedaan over wat bewoners van de verschillende systemen led-verlichting vinden, waarbij een vergelijking wordt gemaakt met de led-verlichting die in 2008 tijdelijk was geplaatst. 5
2. Respondenten Alle bewoners (huishoudens) van de Achtervang zijn in 2008 op de hoogte gesteld gesteld van de proef en de meting.voor het onderzoek is een vragenlijst opgesteld (bijlage 2). Deze is aan huis in een face to face gesprek ingevuld. De meting heeft een respons opgeleverd van 83% (20 personen). Bij de meting van 2008 was de respons even groot. 3. Resultaten In juni 2008 is onder alle huishoudens van de Achtervang een meting uitgevoerd waarin vragen zijn gesteld over de toen pas vervangen openbare verlichting. Hierna is wederom een ander soort verlichting aangebracht waarna in februari 2009 een vervolgmeting is verricht. In dit hoofdstuk wordt per paragraaf de resultaten vermeldt van zowel de eerstgenoemde meting als van de vervolgmeting. Daarna wordt een onderlinge vergelijking gemaakt tussen de systemen. 3.1. Rapportcijfer Als eerste is een algemeen oordeel gevraagd over de straatverlichting. Het rapportcijfer kwam in 2008 uit op een 6,6 en is bij de vervolgmeting gestegen naar een 7,2. In de vervolgmeting is tevens gevraagd naar de eerste indruk van de nieuwe verlichting in de straat. De meningen zijn overwegend positief en staan opgenomen in bijlage 1. 3.2. Hoeveelheid straatverlichting Bewoners hebben hun oordeel gegeven over de hoeveelheid licht die in hun straat door de straatverlichting wordt verspreid. Bij de meting van 2008 vindt ruim de helft van de bewoners de hoeveelheid licht die door de straatverlichting wordt verspreid goed (53%) ; bij de vervolgmeting is dit percentage aanzienlijk hoger,70%, en 3 van de 10 respondenten zeggen de hoeveelheid licht te weinig te vinden. Figuur 1 Hoeveelheid licht bij meting 2008 en 2009 Goed Te weinig 2008 2009 53% 70% 47% 30% 6
Gemeente Breda Waardering LED-verlichting Vergelijkingsvraag Na het plaatsen van de nieuwe armaturen is een derde deel van de bewoners van mening dat de hoeveelheid licht beter is dan bij de vorige meting; een op de vijf vindt het minder goed. Figuur 2 Hoeveelheid licht t.o.v. vorige verlichting Beter Hetzelfde Minder goed Weet niet 2009 35% 35% 20% 10% 3.3. Lichtkleur straatverlichting Bewoners hebben de lichtkleur van de straatverlichting in hun straat beoordeeld. Veel bewoners uit Achtervang (80%) vinden de lichtkleur van de verlichting goed; 15% vindt het te geel en 5% te wit. Ook in 2008 waren 8 van de 10 mensen positief over de lichtkleur. Figuur 3 Lichtkleur verlichting bij meting in 2008 en 2009 Goed Te wit Te geel anders 2008 2009 79% 80% 11% 15% 0% 5% 11% Vergelijkingsvraag Na een vergelijking van de twee systemen zijn de meningen in Achtervang verdeeld over de voor/achteruitgang van de verlichting. Een krappe helft van de bewoners zegt de lichtkleur beter te vinden 10% zegt minder goed en 30% vindt dat de lichtkleur even goed is. Figuur 4 Lichtkleur t.o.v. vorige verlichting Beter Hetzelfde Minder goed Weet niet vervolgmeting 45% 30% 10% 15% 7
3.4. Hinder van verlichting Bewoners is gevraagd of ze wel of geen hinder hebben van de straatverlichting door verblinding op straat of door licht dat in hun woning schijnt. Evenals bij de verlichting in 2008 heeft niemand aangegeven last te hebben van de straatverlichting door verblinding. Vergelijkingsvraag 95% geeft aan dat de verblinding hetzelfde is als bij de vorige verlichting. 3.5. Lichtvervuiling Aan bewoners is gevraagd een oordeel te geven over de lichtvervuiling in hun straat. Lichtvervuiling houdt in dat de straatverlichting veel licht geeft op plaatsen waar dit niet hoeft. Vrijwel alle bewoners uit Achtervang (95%) vinden niet dat de straatverlichting veel licht geeft op plaatsen waar dit niet hoeft. Bij de vorige meting had 90% deze mening. Vergelijking Op de vraag of men vindt dat er sprake is van meer of minder lichtvervuiling bij de nieuwe verlichting geeft dan ook 90% aan dat dit gelijk is en 10% zegt het niet te weten. 3.6. Veiligheidsgevoelens op straat Aan bewoners is gevraagd of zij zich overdag sociaal veilig voelen en of zij zich veilig voelen in het verkeer. Ook het veiligheidsgevoel in de uren dat de straatverlichting brandt is gemeten. Sociale veiligheid Overdag voelt iedereen zich veilig buiten in zijn straat. Tijdens de uren dat de straatverlichting brandt voelt drie kwart bewoners in Achtervang (75%) zich veilig. Bij de meting over de verlichting in 2008 lag dit percentage met 63 wat lager. Figuur 5 Sociale veiligheidsgevoelens op uren dat straatverlichting brandt bij meting 2008 en 2009 Meestal veilig Soms wel, soms niet veilig Meestal niet veilig 2008 2009 63% 75% 21% 15% 16% 10% Vergelijkingsvraag Toch is 85% van de bewoners van mening dat door de nieuwe armaturen het veiligheidsgevoel gelijk is gebleven. 8
Gemeente Breda Waardering LED-verlichting Figuur 6 Sociale veiligheidsgevoel t.o.v. vorige verlichting Verbeterd Gelijk Verminderd vervolgmeting 5% 85% 5% Verkeersveiligheid Overdag voelt circa 50% zich veilig in het verkeer in Achtervang. In 2008 was dit 70%. Bewoners voelen zich overdag ongeveer even veilig als op uren dat de straatverlichting brandt. Meer dan de helft van de bewoners in Achtervang (55%) voelt zich veilig in het verkeer wanneer de straatverlichting brandt. Bij de meting vorig jaar lag dit percentage hoger: 68%. Figuur 7 Verkeersveiligheid op uren dat verlichting brandt goed niet goed/niet slecht niet goed 2008 2009 68,4% 55% 10,5% 30% 21,1% 15% Vergelijkingsvraag Bijna alle bewoners in Achtervang zijn van mening dat het niet uit maakt voor de verkeersveiligheid of er wel of geen nieuwe armaturen zijn geplaatst. 9
4. Conclusies Hieronder worden de belangrijkste resultaten uit het onderzoek weergegeven. Hoeveelheid licht van nieuwe armaturen beter Lichtkleur van nieuwe verlichting verbetering Beide systemen geven vrijwel geen hinder door verblinding Beide systemen geven dezelfde hoeveelheid lichtvervuiling Sociale veiligheidsgevoel blijft gelijk bij nieuwe armaturen Verkeersveiligheid voor beide systemen gelijk 10
Gemeente Breda Waardering LED-verlichting Bijlage.1 Eerste indruk nieuwe armaturen Indrukken 2009 BETER 1 DONKERDER 2 GEEN IDEE/VIEL NIET OP 3 GEEN VERSPREIDING 1 GEMOEDELIJK 1 GOED 5 HELDERDER 1 MOOI 3 SUPER 1 TE KOEL 1 Totaal 19 11
12
Gemeente Breda Waardering LED-verlichting Bijlage 2 Vragenlijst 13
Enquête openbare verlichting Achtervang De gemeente doet onderzoek naar de verlichting in uw straat. In 2008 zijn als proef de lichtarmaturen in uw straat vervangen door led-armaturen. Hierna zijn weer andere led-armaturen geplaatst. Wij willen graag weten wat u van de huidige verlichting vindt, ook in vergelijking met de vorige verlichting. 1. Wat vindt u van de huidige (dus de nieuwe) straatverlichting bij u in de straat? Wilt u hier een rapportcijfer voor geven 1a. Wat was uw eerste indruk toen u de nieuwe verlichting zag branden bij u in de straat? 2. Wat vindt u nu van de hoeveelheid licht die, bij u in de straat, door de straatverlichting wordt verspreid? 1. goed 2. te veel 3. te weinig 4. weet niet 2a. Is de hoeveelheid licht beter of minder goed dan bij de vorige led-verlichting? 1. beter 2. hetzelfde 3. minder goed 4. weet niet 3. Wat vindt u nu van de lichtkleur van de straatverlichting in uw straat? 1. goed 2. te wit 3. te geel 4. te blauw 8. anders, namelijk...
Gemeente Breda Onderzoek en Informatie enquête openbare verlichting maart 2009 3a. Is de lichtkleur beter of minder goed dan bij de vorige led-verlichting? 1. beter 2. hetzelfde 3. minder goed 4. weet niet 4. Heeft u nu hinder van de straatverlichting door verblinding op straat of door licht dat in uw woning schijnt? 1. ja, op straat 2. ja, in mijn huis 3. ja, zowel op straat als in mijn huis 4. nee 4a. Is er sprake van minder verblinding (verbetering) of meer verblinding (verslechtering) dan bij de vorige led-verlichting? 1. minder verblinding (beter) 2. gelijk 3. meer verblinding (slechter) 4. weet niet 5. Vindt u nu dat de straatverlichting in uw straat veel licht geeft op plaatsen waar dit niet hoeft (lichtvervuiling)? 1. ja 2. nee 3. weet niet 5a. Vindt u dat er sprake is van minder lichtvervuiling (beter) of van meer lichtvervuiling (slechter) dan bij de vorige led-verlichting? 1. minder lichtvervuiling (beter) 2. gelijk 3. meer lichtvervuiling (slechter) 4. weet niet
Gemeente Breda Onderzoek en Informatie enquête openbare verlichting maart 2009 6. Voelt u zich over het algemeen veilig (sociaal veilig en niet verkeersveilig) buiten in uw straat ja, meestal soms wel, soms niet nee, meestal weet niet wel niet 1. Overdag 2. Op uren dat de straatverlichting brandt 1 2 3 4 6a. Is uw algemene gevoel van veiligheid verbeterd of verminderd door de nieuwe led-verlichting op uren dat de straatverlichting brandt verbeterd gelijk verminderd weet niet 1 2 3 4 7. Wat vindt u nu van de verkeersveiligheid in uw straat? goed niet niet slecht goed/ niet goed weet niet 1. Overdag 2. Op uren dat de straatverlichting brandt 1 2 3 4 7a. Is uw gevoel van verkeersveiligheid verbeterd of verminderd door de nieuwe led-verlichting op uren dat de straatverlichting brandt? verbeterd gelijk verminderd weet niet 1 2 3 4 8. Geslacht 1. man 2. vrouw 9. Leeftijd 10. Heeft u nog opmerkingen over de verlichting? Dank u wel voor de medewerk Dank u wel voor de medewerking 16