Eindopdracht: COVA 1 & 1S Probleemverhelderend gesprek

Eindopdracht: COVA 1 & 1S Probleemverhelderend gesprek Door: Nikita van Gilst (500636371) Klas: 2a2 (vorige klas 1e2) Vak: COVA 1&1S Docent: Marjoke Hoekstra Inleverdatum: Week 2 Inlevervorm: Herkansing COVA 1&1S eindopdracht schriftelijk

Inhoudopgave - Inleiding Blz. 3 - Profielschets Blz. 4 & 5 - Sterkte- zwakte analyse Blz. 6 t/m 8 - Casus probleemverhelderend gesprek Blz. 9 - Analyse probleemverhelderend gesprek Blz. 10 t/m 12 - Reflectie probleemverhelderend gesprek Blz. 13 t/m 16 2

Inleiding Voor COVA 1, zijn wij tijdens de lessen bezig geweest met het leren omgaan met de verschillende communicatie kanalen (waaronder: de verbale, paralinguale en nonverbale communicatie vallen). Door te observeren en te leren welke interventies je tijdens een gesprek in deze communicatie kanalen toe kan passen (zoals: het laten vallen van stiltes, de soort vragen die je kunt stellen, doorvragen, parafraseren en gevoelsreflectie) heb ik deze lessen doorlopen. In dit product komen de punten, geleerd uit de lessen, naar voren. Ter voorbereiding aan het probleemverhelderend gesprek, beschrijf ik in dit product allereerst een profielschets, waarin ik de gekregen feedback over de communicatiekanalen analyseer en hieruit twee leerdoelen formuleer die ik meeneem naar het probleemverhelderend gesprek. Ook beschrijf ik een sterkte/zwakte analyse. Hierin beschrijf ik mijn verwachtingen betreffende de vaardigheden geleerd vanuit de lessen. In welke vaardigheden zal ik goed zijn? En in welke minder? Uit deze sterktezwakte analyse formuleer ik ook twee leerdoelen die ik meeneem naar het probleemverhelderend gesprek. Na de voorbereiding voer ik een probleemverhelderend gesprek aan de hand van een casus. Ik ben in dit gesprek de verpleegkundige die met een patiënt een gesprek voert, dit gebeurt in de vorm van een rollenspel. In dit product zal ik de informatie betreffende het probleemverhelderend gesprek beschrijven. Wanneer het probleemverhelderend gesprek plaatsgevonden heeft geven mijn observator en de patiënt waarmee ik het gesprek gevoerd heb feedback. Nadat het probleemverhelderend gesprek plaatsgevonden heeft, zal ik in dit product mijn gesprek analyseren. Ten slotte zal ik reflecteren op mijn leerdoelen, mijn beschouwing van het gesprek en de gekregen feedback op het gesprek. 3

Profielschets: verbale, paralinguale & non-verbale kenmerken Ik heb een vriendin en een medestudent de checklist laten invullen over de communicatiekanalen. Hieruit is wat feedback gekomen over hoe ik op verbaal, paralinguaal en non-verbaal gebied communiceer. Feedback verbaal gebied De feedback die op verbaal gebied naar voren is gekomen, is dat ik duidelijk overkom naar de persoon waar ik mee praat. Ik gebruik hierbij een normale woordkeus, die voor iedereen te begrijpen is. De gesprekken met mij zijn meestal gestructureerd, waarbij ik een goede opbouw gebruik. Ik kan in en gesprek soms wel opeens op een ander onderwerp overstappen. Wanneer ik in een groot gezelschap ben, stel ik mezelf meer op de achtergrond. Op een dergelijk moment kun je dan ook aan mij zien dat ik mij niet op mijn gemak voel. Ik kreeg dan ook als tip dat ik mezelf niet weg moet cijferen. Feedback paralinguaal gebied De feedback die op paralinguaal gebied naar voren is gekomen is dat ik snel kan praten en hierbij ook een ander soms kan overstemmen. Ik laat weinig stiltes vallen in een gesprek, maar toon wel intonatie in het geen wat ik zeg. De tips die ik meegekregen heb zijn dan ook dat ik meer stiltes moet laten vallen zodat ik laat zien dat ik tijd heb voor het gesprek en goed te luisteren naar een ander. Ook zou ik moeten letten op het niet te snel willen praten. Feedback non-verbaal gebied De feedback die op non-verbaal gebied naar voren is gekomen is dat ik te veel afstand kan houden in een gesprek. Ik lijk me dan niet op mijn gemak te voelen. Dit komt ook naar voren in het feit dat ik soms weg kan kijken tijdens een gesprek en vaak een gesloten houding aan neem. Wel uit ik mij met mijn mimiek duidelijk, er is aan mij te zien wat mijn emoties op dat moment zijn. Als tip heb ik meegekregen dat ik moet proberen een open houding aan te nemen tijdens gesprekken, zo kom ik ook sneller zeker over. Reflectie op gekregen feedback Ik herken mij eigenlijk in vrijwel alle feeback die gegeven is. Ik weet van mezelf dat mijn intonatie tijdens een gesprek goed kan zijn en mijn gevoelens in mimiek naar voren kunnen komen. Ook merk ik dat ik mij tijdens een gesprek niet op mijn gemak kan voelen en hierdoor dan een gesloten houding aan neem. Ik kan soms wegkijken tijdens een gesprek, terwijl ik dan wel geïnteresseerd ben. Het lijkt dan meer alsof ik iemand niet recht in de ogen aan durf te kijken. Daarnaast weet ik van mezelf dat ik soms wat hard en snel kan praten, en dit ervoor kan zorgen dat ik andere mensen overstem. Ik denk alleen wel dat dit vooral gebeurd in de privé-sferen, ik merk namelijk dat ik op mijn werk al automatisch anders met mensen communiceer. Dit gebeurt vaak op een wat rustigere manier. Het hangt er dus denk ik in dit geval van af in welke situatie ik een gesprek voer. Ten slotte merk ik ook dat ik het lastig vind om stiltes te laten vallen en doe dit dus eigenlijk nooit. 4

Gedrag welke ik wil veranderen Wat ik wil veranderen in mijn gedrag ten opzichten van het voeren van gesprekken is dat ik mij zekerder wil tonen in gesprekken. Ik wil mij zekerder tonen door een open houding aan te nemen en oogcontact te houden met de persoon waarmee ik praat. Een open houding en het houden van oogcontact zal mij namelijk uiteindelijk ook op mijn gemak laten voelen, net als de persoon waar ik mee praat. Zo kom ik namelijk geïnteresseerde over. Ook zou ik willen leren meer stiltes te laten vallen. Ik denk namelijk dat dit het gesprek goed kan doen omdat dit het gesprek minder gehaast zal laten verlopen. De persoon waar ik mee praat, zal dan meer moeten nadenken over wat de persoon zelf moet zeggen en dit zal het gesprek uiteindelijk een meer ontspannen karakter geven. Gevormde leerdoelen Ik heb de volgende leerdoelen voor mezelf gesteld door de bovenstaande beschreven feedback en wat ik hierin zelf wil veranderen: - Ik kan tijdens het gesprek stiltes laten vallen. Ik versta hier het volgende onder: Ik laat tijdens een gesprek stiltes vallen, waarin de persoon waar ik mee praat, zelf weer begint met praten. Zo bewaar ik de rust in het gesprek. - Ik kan tijdens het gesprek een open houding aannemen. Ik versta hier het volgende onder: Ik toon een open houding door recht op te zitten en te letten op hoe ik mijn handen houd tijdens het gesprek. Ook blijf ik oogcontact houden met de persoon waar ik mee praat en toon ik rustig en zo open voor het gesprek. 5

Sterkte- zwakte analyse In de COVA lessen zijn een aantal vaardigheden behandeld, die ik in een probleemverhelderend gesprek toe kan passen. De vaardigheden die we in de COVA lessen behandeld hebben zijn: soort vragen, stiltes, concretiseren, doorvragen, parafraseren, samenvatten en gevoelsreflectie. Ik beschrijf in deze analyse, wat mijn sterke en zwakke punten zijn, ten opzichte van deze vaardigheden. Soort vragen Er wordt bij soort vragen onderscheid gemaakt tussen open en gesloten vragen. In een gesprek is het dan belangrijk dat je zoveel mogelijk open vragen stelt, omdat deze meer informatie zullen geven. Wel kun je in een gesprek een aantal gesloten vragen gebruiken om het gesprek wat te sturen. Bij gesloten vragen moet er alleen wel gelet worden op dat de vragen niet te sturend overkomen. Naast open en gesloten vragen is het bij soort vragen ook belangrijk dat je kijkt naar de inhoud van de vraag. Is de vraag bijvoorbeeld wel passend bij het gespreksonderwerp? En spring je niet van het ene opeens naar het andere onderwerp over? Ook moet er bij de inhoud van de vragen gelet worden op het feit dat er soms te moeilijke vragen gesteld worden of de vragen niet begrepen worden door de gesprekspartner. Ik denk dat dit een zwak punt van mij is en verwacht dan ook dat dit niet goed zal gaan tijdens mijn probleemverhelderend gesprek. Ik denk namelijk dat ik vooral snel geneigd ben om veel gesloten vragen te stellen, waardoor het gesprek stil zal vallen. Ook denk ik dat ik snel dingen voor mensen invul, waardoor de gesloten vragen te sturend worden. Ten slotte moet ik letten op de inhoud van mijn vragen, zijn ze wel relevant voor het gesprek? Ik ben namelijk soms geneigd om vragen te stellen die niet noodzakelijk zijn. Stiltes Stiltes laten vallen tijdens een gesprek zijn bedoeld om de persoon waar je mee praat, aan te moedigen tot het vertellen van meer informatie. Ook zal het rust geven in het gesprek. Bij het laten vallen van stiltes is het belangrijk dat er wel gelet wordt op of er stiltes zijn, en of deze niet te kort of te lang duren. Zoals al eerder genoemd, heb ik denk ik moeite met het laten vallen van stiltes. Ik vind het lastig om stiltes te laten vallen, en wil graag snel de volgende vraag stellen. Ik denk dat ik dit lastig vind omdat ik het gevoel heb dat de stiltes te pijnlijk zijn, ook voor mezelf. Ik weet niet wanneer ik het beste een stilte kan laten vallen en wanneer ik een stilte laat vallen doe ik dit vaak veel te kort. Concretiseren Concretiseren heeft als doel een vaag antwoord te verduidelijken. Zoals ik voel me slecht, op dit antwoord kun je concretiseren door te zeggen: Maar waarom voelt u zich dan slecht? Ik denk dat ik goed ben in het concretiseren van antwoord. Dit omdat ik graag wil begrijpen hoe iemand zich echt voelt. 6

Ik wil dit in een gesprek dan ook duidelijk maken voor mezelf. Wel vind ik het soms nog lastig om echt door te vragen, ik heb dan het gevoel dat ik een beetje op hetzelfde punt blijf hangen. Doorvragen Bij doorvragen moet er goed geluisterd worden naar de gesprekspartner. Zo kun je op de informatie in gaan en er meer informatie uit halen. Je stelt hierbij vragen over hetzelfde onderwerp en gaat steeds in op wat de gesprekspartner antwoord. Het zorgt voor meer informatie en een vertrouwd gevoel bij de gesprekspartner. Deze heeft bij het doorvragen echt het idee dat er naar hem/haar geluisterd wordt. Ik verwacht dat ik het lastig ga vinden om door te vragen. Ik heb vaak moeite met het goed doorvragen, ik heb dan namelijk het gevoel dat ik niet verder kom in de informatie en ik er zo dus omheen draai. Ik kan hierin wel goed luisteren maar stel dan soms net de verkeerde vragen, terwijl er dan meer ingezeten had. Parafraseren Parafraseren is dat je kort en het belangrijkste in eigen woorden uitspreekt, wat je gesprekspartner als antwoord gegeven heeft. Dit kan erg gunstig zijn voor de voortgang van je gesprek. Dit omdat het door je gesprekspartner zo gezien kan worden als stimulerende aandacht, en het gesprek zo op gang gehouden kan worden. Bij parafrases moet je er wel op letten dat de parafrase niet te stellig wordt. Ik verwacht dat ik goed ben in parafraseren omdat ik denk dat ik goed kan luisteren naar een ander. Dit is bij parafraseren van groot belang, omdat je wel het juiste moet kunnen navertellen. Ook denk ik dat ik beknopt kan samenvatten in wat er gezegd is, en ik dit altijd in mijn eigen woorden zou kunnen doen. Samenvatten Bij een samenvatting geef je nogmaals een korte weergave van wat je gesprekpartner gezegd heeft. Dit doe je na een reeks open vragen over hetzelfde onderwerp. Dit kan helpen het gesprek weer een nieuwe draai te geven, en de gesprekspartner nogmaals stimuleren, om te praten. Ik verwacht dat ik goed ben in samenvatten omdat ik denk dat ik goed kan luisteren naar een ander. Dit is ook bij het samenvatten van groot belang, omdat je wel het juiste moet kunnen navertellen. Ook denk ik dat ik beknopt kan samenvatten, ook wanneer er een lange tijd over een bepaald onderwerp gepraat is. Ik verwacht namelijk dat ik dit overzichtelijk in mijn hoofd kan opslaan en later kan gebruiken bij het maken van de samenvatting. Ik zal deze samenvatting goed in mijn eigen woorden kunnen vertellen. Gevoelsreflectie Bij een gevoelsreflectie, spiegel je het gevoel van je gesprekspartner, door korte opmerkingen te maken over het gevoel wat de gesprekspartner zegt te hebben, of een gevoel waarvan je denkt dat je gesprekspartner deze heeft. Een gevoelsreflectie kan er onder andere voor zorgen dat de gesprekspartner zich begrepen voelt, en dat je de gesprekspartner stimuleert om over zijn/haar gevoel te praten. 7

Ik verwacht dat ik goed ben in gevoelsreflectie omdat ik een gevoelsmens ben. Ik voel vaak snel aan wat het gevoel van een ander is, en kan hier dan ook naar vragen. Gevormde leerdoelen Ik heb de volgende leerdoelen voor mezelf gesteld door bovenstaande reflectie op de vaardigheden: - Ik kan tijdens het gesprek goed doorvragen. Ik versta hieronder het volgende: Ik draai tijdens het gesprek niet om de informatie heen en krijg door; door te vragen weer nieuwe informatie van mijn gesprekspartner. Ik negeer hierin niet de gevoelens van mijn gesprekspartner maar vraag hier juist op door. - Ik combineer tijdens het gesprek goede open en gesloten vragen. Ik versta hieronder het volgende: Tijdens het gesprek stel ik genoeg open vragen die ik afwissel met een aantal gesloten vragen, om zo het gesprek te sturen. De vragen die ik in het gesprek stel, zijn relevant voor het gesprek. Ik ben in mijn vragen niet te stellig, laat mijn eigen mening hier ook niet (te veel) in doorschemeren. 8

Casus probleemverhelderend gesprek Hieronder is de casus van het probleemverhelderend gesprek, wat ik voer op camera, uitgewerkt. Peter Voor de tweede keer in één jaar tijd is Peter, 19 jaar, opgenomen in de kliniek wegens kanker aan zijn teelballen. Deze zijn inmiddels verwijderd. Er zijn intussen uitzaaiingen geconstateerd en de prognose is niet goed. Hij verblijft veel in bed en krijgt chemokuren. Peters ouders brengen alle middagen somber kijkend en stilzwijgend aan zijn bed door. Hij heeft een vriendin die niet op bezoek komt. Geen van de verpleegkundigen heeft goed contact met hem. Als zijn ouders weg zijn en men Peter zijn kuren toedient, valt hij uit om niks en maakt een boze indruk. Verpleegkundige De verpleegkundige heeft nog geen goede band met Peter op kunnen bouwen. Peter komt nauwelijks in contact met verpleegkundige, alleen maar om praktische dingen af te spreken. De verpleegkundige gaat een gesprek aan vanwege de boze uitval van Peter na het bezoek van zijn ouders. De verpleegkundige wilt erachter komen wat zich af speelt in het hoofd van Peter, waar komt Peters boosheid vandaan? 9

Analyse probleemverhelderend gesprek Hieronder is het probleemverhelderend gesprek die ik gevoerd heb geanalyseerd volgens de opdracht beschreven in de studiehandleiding. Inter/Intee In/E x F/E/A/ Meta Vorm Want zoals heb je een relatie? Ex F Gesloten vraag Ja ik heb een vriendin. Al lang? In Meta Gesloten vraag Nou een jaar. En hoe gaat het contact met haar nu, op dit moment? Nou ik wil niet dat ze hier langskomt. Dus ja, ze smst veel enzo en uh ze belt ook wel maar ik neem niet altijd op. Dus je mijdt eigenlijk contact met der? Ja wel een beetje ja. En waarom wil je niet dat ze op bezoek komt? Of.. Ik wil gewoon niet dat ze me zo ziet. Ik uh. Ja, ik ben altijd iemand die altijd voorop stond bij alles, ja, en gek - Ex F Open vraag + In F Concretiseren Ex F Parafrase + +/-, en beoordeling respons intee + Volledig Alternatief - Naar een open vraag gaan. Deze vraag is niet belangrijk voor het gesprek. Volledig maar irrelevant Volledig + Volledig Volledig 10

doen en dingen, ja. Lig je hier zielig te wezen. Dat je wilt. Dat je uh niet wilt dat ze komt, uhm, komt dat omdat je bang bent voor haar reactie? Of. Hoe zie je dat? Ja naja misschien uh. Ik denk dan misschien een beetje dat ze me niet meer moet ofzo. En waarom zou ze jou dan niet meer moeten dan? Ja ik weet niet, je bent een jongen en zegmaar en voor je gevoel zo n beetje het belangrijkste wat er is, wat er uh, wat er te maken mee heeft ofzo. Dat is weggehaald. Je hebt het over je teelballen neem ik aan? Ja En je bent bang dat zij het er moeilijk mee zal hebben dat jij geen teelballen meer hebt? In E Gevoels reflectie In E Een waarom vraag In F Concretiseren Ex E Gevoelsreflectie + Onvolledig + Onduidelijk - Was al een beetje duidelijk dat het hierover ging. Daarom was het beter geweest om nu een gevoelsreflectie in een open vraag toe te passen. Het gaat over het gevoel van de patiënt. Volledig + 11

Ja naja, ik weet dat zij uh. Ze heeft het altijd al over kinderen enzo. Ja ik bedoel ik vind kinderen leuk maar zou ze nu niet willen maar tuurlijk voor later. En ik weet nu gewoon dat ik ze niet kan krijgen ook. En ik weet eens verder, hoe dat nu. Ik schaam me gewoon ook. Duidelijk maar niet volledig 12

Reflectie probleemverhelderend gesprek Fase 1: Handelen Voor Cova 1 moest ik een probleemverhelderend gesprek voeren, in de rol van een verpleegkundige. Ik moest dit doen aan de hand van een casus. De casus was als volgt: Mijn patiënt Peter, 19 jaar, heeft teelbalkanker met uitzaaiingen. Zijn teelballen zijn inmiddels verwijderd en hij verblijft in het ziekenhuis voor zijn chemokuur. Hij heeft nauwelijks bezoek, alleen van zijn ouders. Hij komt met niemand in contact en reageert na een handeling door een verpleegkundige boos. Ik wil als verpleegkundige weten wat er in het hoofd van mijn patiënt afspeelt. Waarom is hij zo boos? Ik heb dit rollenspel gevoerd en deze opgenomen op camera. Hier is feedback overgegeven door medestudenten. Ook heb ik 3 minuten van het gesprek geanalyseerd op o.a. de toegepaste interventies. In dit probleemverhelderend gesprek was het de bedoeling dat ik mijn vooraf gevormde leerdoelen toe zou passen. Ik heb twee leerdoelen geformuleerd aan de hand van gekregen feedback op mijn communicatiekanalen. De leerdoelen die hieruit voort kwamen waren: - Ik kan tijdens het gesprek stiltes laten vallen. - Ik kan tijdens het gesprek een open houding aannemen. Ook heb ik twee leerdoelen geformuleerd aan de hand van een sterkte- zwakte analyse op de geleerde interventies in de cova lessen. De leerdoelen die hieruit voort kwamen waren: - Ik kan tijdens het gesprek goed doorvragen. - Ik combineer tijdens het gesprek goede open en gesloten vragen. Fase 2: Terugblikken op het handelen Ik wilde tijdens het gesprek de geleerde interventies toepassen. Hierbij wilde ik vooral letten op de interventies, waarin ik minder goed ben. De interventies waarin ik minder goed ben, had ik in 4 leerdoelen geformuleerd. Allereerst wilde ik tijdens het gesprek stiltes laten vallen. Hierbij wilde ik dat de stiltes lang genoeg zouden duren, zodat de patiënt zelf weer begon met praten. Ook wilde ik een open houding aannemen tijdens het gesprek. Ik ben snel geneigd een gesloten houding aan te nemen en wilde hier in het gesprek extra opletten. Daarnaast wilde ik tijdens het gesprek goed doorvragen. Hierin vond ik het belangrijk, dat ik door middel van door te vragen, meer informatie zou winnen. Ik wilde tijdens het doorvragen ingaan op de gevoelens van de patiënt, en deze dus niet negeren. Ten slotte wilde ik letten op het stellen van goede open en gesloten vragen. Ik wilde hierbij veel open vragen stellen, waarbij ik af en toe zou afwisselen met gesloten vragen. Ik wilde tijdens het stellen van vragen niet te stellig zijn, mijn eigen mening niet naar voren laten komen en ik wilde relevante vragen stellen. Ik heb mij op het gesprek voorbereid, door mij nogmaals in te lezen in de interventies waarop ik wilde letten. Ook heb ik voordat ik dit gesprek ging voeren, een aantal keer geoefend op het voeren van een probleemverhelderend gesprek. Dit heb ik gedaan door met een medestudent te oefenen. Na het oefenen vroeg ik steeds om feedback van mijn medestudent. Zo wist ik waar ik nog wat meer op moest letten en wist ik zo ook, wat mij te wachten zou staan. 13

Ik voelde mij tijdens het gesprek niet op mijn gemak. Ik merkte dat ik mij niet op mijn gemak voelde, omdat het gesprek niet vanzelf liep. Ik had het gevoel dat het gesprek wat gemaakt liep. Ik had het gevoel dat ik vragen stelde, die ik in het echt anders gesteld zou hebben. Tijdens het gesprek dacht ik steeds aan de interventies die ik wilde toepassen. Omdat ik hier veel aan dacht merkte ik dat ik hier te veel mee bezig was en dit zorgde dat mijn gesprek niet lekker verliep. Ik dacht ook steeds, laat dit gesprek snel voorbij zijn want dit loopt niet helemaal lekker. Ik liet tijdens het gesprek nauwelijks stiltes vallen. Wanneer er een korte stilte te horen was, vulde ik deze weer in met een nieuwe vraag. Ik nam niet de tijd om het gesprek rust te bieden. Tijdens het gesprek had ik een open houding, en ik keek de patiënt telkens aan. Ik had alleen een starre blik, de mimiek in mijn gezicht was weinig te zien. Ik zag hierbij ook dat ik door de starre blik, geen gebruik maakte van minimal reinforces. Zo zag ik mezelf niet knikken om een antwoord te bekrachtigen. Ik heb tijdens het gesprek veel doorgevraagd en heb dit over het algemeen goed gedaan. Ik stelde af en toe irrelevante vragen zoals: Al lang?. Ook ging ik soms te weinig in op de informatie die mij verteld werd, ik ging dan te snel over op een ander onderwerp. Dit deed ik bijvoorbeeld bij de informatie die de patiënt mij over zijn ouders vertelde. Ik ging hier niet goed op door en vroeg vervolgens of de patiënt een relatie had. Ik had dus meer op de informatie over de communicatie tussen de patiënt en zijn ouders in moeten gaan. Wanneer ik kijk naar het soort vragen die ik gesteld heb, heb ik nog te veel gesloten vragen gesteld. Deze vragen waren vaak niet nodig geweest. Wel heb ik een aantal keer een mooie gesloten vraag gesteld, om wat meer te concretiseren, op hetgeen wat mij nog onduidelijk was. Tijdens het gesprek heb ik een aantal keer een gevoelsreflectie of parafrase toegepast. Maar het samenvatten deed ik vrijwel niet tijdens het gesprek. Het gesprek had alleen aan het einde een mooie samenvatting. Ik had in het gesprek tussendoor meer kunnen samenvatten. Ik heb over het probleemverhelderend gesprek ook feedback ontvangen vanuit twee medestudenten: de patiënt en de observator. Allereerst kreeg ik als feedback dat ik open en gesloten vragen stel maar soms nog te veel gesloten vragen gebruik. Ik maakte in het gesprek een goede afwisseling tussen in/ex vragen, waardoor het te merken was dat ik goed doorvroeg. Er werd wel gezegd dat ik tijdens het doorvragen soms wat steekjes liet vallen. Ook zou ik te veel gebruik gemaakt hebben van suggestieve vragen. Daarnaast vonden ze dat ik nauwelijks samenvat, alleen op het eind. Wel vonden ze dat ik van de interventies gevoelsreflectie en parafraseren goed gebruik gemaakt heb. Ik had hierbij wel nog wat meer gebruik kunnen maken van parafrases. Stiltes zijn door beide nauwelijks gehoord, ik ben in het gesprek dan te snel geneigd alsnog te reageren. Mijn houding was tijdens het gesprek open en ik maakte hierbij oogcontact. Wel was mijn gezichtsuitdrukking wat hetzelfde. Ook vonden ze dat ik weinig gebruik maakte van minimal reïnforcers, ik knikte wel af en toe. Maar was hierin wat stram. Ook kwam ik oprecht over tijdens het gesprek, het was aan mij te merken dat ik actief luisterde. Tot slot hadden ze nog een over het algemeen nog een aantal positieve en negatieve punten. Ze vonden dat ik goed doorvroeg en hierin goed concretiseerde. Wel moet ik letten op het meer laten vallen van stiltes, minder suggestieve vragen stellen en meer samenvatten. 14

Ik ben het over het algemeen eens met de feedback die mij gegeven is. Het enige punt waar ik echt anders over dacht was dat ik te weinig geparafraseerd zou hebben. Ik heb tijdens het gesprek juist aardig wat, korte parafrases gehoord. Voor de rest kwamen mijn eigen feedback en de feedback van de observatoren eigenlijk vrijwel geheel overheen. Fase 3: Bewustwording (eventueel formulering) van essentiële aspecten Ik vond het belangrijk dat ik mijn leerdoelen tijdens het gesprek zou naleven. Daarnaast wilde ik ook letten op de andere interventies, waarin ik wel goed zou zijn. Ik vond het dus belangrijk dat ik zou letten op het laten vallen van stiltes. Dit is in dit probleemverhelderend gesprek niet gelukt. Ik heb de stiltes te veel willen opvullen. Ook vond ik het belangrijk dat ik een open houding zou aannemen tijdens het gesprek. Dit is mij tijdens het gesprek aardig gelukt. Ik had wel wat meer mimiek kunnen tonen tijdens het gesprek waarbij ik ook gebruik had moeten maken van minimal reïnforces. Daarnaast vond ik het belangrijk dat ik goed zou doorvragen tijdens het gesprek. Dit is mij tijdens het gesprek redelijk gelukt. Ik heb veel doorgevraagd en hierin geconcretiseerd, maar op een enkel moment niet goed ingespeeld op de informatie die mij toegezegd werd. Ten slotte vond ik het belangrijk dat ik zou letten op het stellen van goede open en gesloten vragen. Hierin heb ik soms nog te veel gesloten vragen gesteld. Ook was ik in deze vragen soms wat te suggestief. Naast de leerdoelen wilde ik ook letten op de andere interventies. Hierbij is vooral het samenvatten mij ontgaan. Ik heb dit tijdens het gesprek nauwelijks gedaan, alleen op het einde. Ook de parafrases hadden er meer tussen moeten zitten. Fase 4: Alternatieven ontwikkelen Ik had als leerdoel het meer laten vallen van stiltes. Dit leerdoel is mij niet gelukt te volbrengen. Daarom wil dit leerdoel meenemen naar mijn volgende gesprekken die ik voer als verpleegkundige. Ook had ik als leerdoel het stellen van goede open en gesloten vragen. Dit is mij niet geheel gelukt, ik was hierin soms wat te suggestief en stelde soms nog wat te veel gesloten vragen. Daarom wil ik hieruit een nieuw leerdoel formuleren. Naast de leerdoelen wilde ik ook letten op de andere interventies. Hierbij is vooral naar voren gekomen dat ik te weinig gebruik maak van samenvattingen en te weinig gebruik maak van parafrases. Ook uit deze punten wil ik nieuwe leerdoelen formuleren, die ik naar de volgende gesprekken die ik voer meeneem De leerdoelen gevormd uit deze reflectie zijn: - Ik kan tijdens het gesprek stiltes laten vallen. - Ik stel tijdens het gesprek neutrale vragen, die ik afwissel met suggestieve vragen. - Ik kan tijdens het gesprek een goede variatie maken tussen open en gesloten vragen. - Ik vat tijdens het gesprek een aantal keer samen. - Ik maak tijdens het gesprek gebruik van parafrases. 15

Bovenstaande leerdoelen neem ik mee in mijn volgende gesprekken. Ik zal ook veel gaan oefenen om deze interventies onder de knie te krijgen. Bij deze oefeningen blijf ik om feedback vragen. Fase 5: Uitproberen in nieuwe situatie Ik pas de nieuwe interventies toe tijdens de volgende gesprekken die ik voer. 16