VERSLAG VAN DE OPENBARE VERGADERING VAN DE GEMEENTERAAD VAN PAPENDRECHT GEHOUDEN OP 18 JUNI 2015 OM UUR.

VERSLAG VAN DE OPENBARE VERGADERING VAN DE GEMEENTERAAD VAN PAPENDRECHT GEHOUDEN OP 18 JUNI 2015 OM 20.00 UUR. Een integrale geluidsopname van deze vergadering van de raad is te beluisteren op www.papendrecht.nl Aanwezig: De heer C.J.M. de Bruin, voorzitter; De dames: T.C. van Es (D66), S.H. de Keizer (VVD), K.E. Middelkoop-van den Adel (CDA), C. van Veen-Hak (PAB) en D. Yildiz-Karso (PvdA); de heren: A.P.J. den Dekker (ChristenUnie), R.V. van Engelen (GroenLinks), L.S. Essoussi (CDA), R.A. Groene (PAB), L. J. van Hal (D66), F. den Hartog (PAB), J.H. Hoogeveen (PAB), M.C. Hoogland (SGP), A.J. Kosten (SGP), R. Lammers (OnafhankelijkPapendrecht), E.B.A. Lichtenberg (CDA), H.A. Nieuwstraten (VVD), C. de Ruijter (ChristenUnie), E.J. Schotting (PvdA), A. Stremler (PAB) en M. van der Valk (VVD); Voorts aanwezig: mevrouw J.R. Reuwer-Verheij (D66), de heer C. Koppenol (CDA), R.T.A. Korteland (VVD) en J.N. Rozendaal (SGP), wethouders; Afwezig met kennisgeving: de heer A.M.J.M. Janssen (PAB) en M. de Haas (VVD); Publieke tribune: ± 8 belangstellenden; De heer A.P.M.A.F. Bergmans, raadsgriffier; Verslaglegging: CTT; 01. Opening De VOORZITTER opent de vergadering om 20.00 uur met een hartelijk welkom voor de aanwezigen en meldt dat de heer Janssen en de heer De Haas afwezig zijn. 02. Vaststelling van de agenda De heer LAMMERS geeft aan bij agendapunt 7 een amendement te willen indienen, waarop mevrouw VAN ES opmerkt dat het een hamerstuk betreft. De VOORZITTER licht toe dat dit agendapunt door de commissie na discussie als hamerstuk is doorgeleid, maar dat dat strikt genomen niet betekent dat men er niets meer over mag zeggen. De RAAD gaat vervolgens akkoord met de vaststelling van de agenda. 03. Vaststelling van het verslag van de openbare vergadering van 09 april 2015. De VOORZITTER dankt de heer Groene voor de vervanging tijdens de raadsvergadering van 09 april 2015. Er zijn voor het overige geen opmerkingen en de raad gaat akkoord met de vaststelling van het verslag. Naar aanleiding van het verslag zijn er geen vragen en/of opmerkingen. 04. Ingekomen en ter inzage gelegde stukken I. Het voorstel om de onder deze categorie vermelde stukken voor kennisgeving aan te nemen (de betreffende stukken zijn al als ingekomen stuk te boek gesteld en aan de orde geweest in de laatst gehouden vergaderingen van de raadscommissies): de raad gaat met de voorgestelde wijze van afdoening akkoord; 1

II. II.a II.b II.c II.d II.e Het voorstel om de onder deze categorie genoemde stukken (die hierbij rechtstreeks te boek worden gesteld ten behoeve van de onderhavige vergadering van de gemeenteraad) als volgt te behandelen: Het voorstel om de genoemde stukken (afkomstig van derden) voor kennisgeving aan te nemen: de heer LAMMERS verzoekt de brief van StadSPOORT (A-1) in de eerstvolgende commissievergadering te agenderen. Voor het overige zijn er geen bijzonderheden en de raad gaat met de voorgestelde wijze van afdoening akkoord. Het voorstel om de genoemde stukken (afkomstig van de fractie van de PvdA en van derden) in handen te stellen van het college: de heer VAN DER VALK merkt op dat met de schrijver van de brief onder B-1 een ander met dezelfde naam wordt bedoeld. Voor het overige zijn er geen bijzonderheden en de raad gaat met de voorgestelde wijze van afdoening akkoord. Het voorstel om de genoemde stukken (afkomstig van de burgemeester, van het Presidium en van het college van burgemeester en wethouders) voor kennisgeving aan te nemen: er zijn geen bijzonderheden en de raad gaat met de voorgestelde wijze van afdoening akkoord. Het voorstel om het overzicht van aangehouden en aangenomen moties voor kennisgeving aan te nemen: er zijn geen bijzonderheden en de raad gaat met de voorgestelde wijze van afdoening akkoord. Het voorstel om kennis te nemen van de antwoorden van het college van burgemeester en wethouders op schriftelijk ingediende vragen ex artikel 40 van het Reglement van Orde: er zijn geen bijzonderheden en de raad gaat met de voorgestelde wijze van afdoening akkoord. Ook voor het overige zijn er onder dit agendapunt geen bijzonderheden. 05. Voorstel tot het wijzigen van diverse benoemingen in commissies resp. tot vaststelling van het stemgewicht in de Drechtraad. De heer LAMMERS constateert dat de heer Nieuwstraten van het PAB is overgelopen naar de fractie van de VVD en vindt dat niet erg chique. Hij vraagt zich af of hier sprake is van kiezersbedrog, aangezien inwoners van Papendrecht hun stem in maart 2014 op het PAB hebben uitgebracht. Hiermee wordt het aantal coalitieleden vergroot, terwijl de oppositie hiermee wordt benadeeld. De fractie van Onafhankelijk Papendrecht vindt dit een slechte ontwikkeling voor wat betreft de lokale democratie. Hij vervolgt dat sommige raadsleden hun partij verlaten om principes en onder eigen noemer doorgaan zoals in zijn geval via de Lijst Lammers naar Onafhankelijk Papendrecht, maar dat andere raadsleden zoals de heer Nieuwstraten hun partij verlaten vanwege de partij inhoud, terwijl er grote tegenstellingen zijn tussen een lokale en een landelijke partij als de VVD. Het feit dat het hier ook een voormalig wethouder van het PAB betreft maakt deze zaak extra pijnlijk. Niet alleen voor de heer Nieuwstraten, maar ook voor het PAB. Het vertrouwen dat volgens de heer Lammers de kiezers in ons stellen, heeft door het overlopen van de heer Nieuwstraten een ernstige deuk opgelopen. De fractie van OP betreurt dit zeer. De VOORZITTER geeft aan dit als een stemverklaring te beschouwen. De heer VAN ENGELEN is van mening dat iemand, die op eigen kracht zoveel stemmen heeft behaald ook eigenstandige keuzes mag maken bij welke fractie hij zich wenst aan te sluiten. Als iemand niet eigenstandig genoeg stemmen heeft om een zetel te bemachtigen dient men op te stappen en de zetel aan de partij te laten, maar het laat onverlet dat de wetgeving dusdanig is dat het een ieder vrij staat om zijn of haar fractie te verlaten. De heer SCHOTTING onderschrijft de woorden van de heer Van Engelen en vervolgt dat het een democratisch spel betreft: als iemand op zeker moment besluit, om welke reden dan ook, over te stappen naar een andere fractie dat dat dan mogelijk is. Hij verbaast zich over het feit dat de heer Lammers hierover het woord voert, gezien het verleden. 2

Tweede termijn De heer LAMMERS merkt op niets toe te voegen aan zijn eerste termijn. De heer VAN ENGELEN complimenteert de fractie van het PAB aangezien het niet verder heeft geleid tot schade, maar het verder aan die fractie is. De heer SCHOTTING vindt het prijzenswaardig dat de heer Nieuwstraten, zij het bij een andere partij, toch door gaat met het vertegenwoordigen van burgers in deze samenleving. De heer STREMLER merkt op dat een en ander uitgebreid in het nieuws is geweest en iedereen kennis heeft kunnen nemen van de woorden van Halbe Zijlstra, fractievoorzitter van de VVD in de Tweede Kamer ten aanzien van de gang van zaken binnen zijn fractie waarbij het woord zetelroof is genoemd. De fractie van het PAB verklaart hierbij zich graag aan te sluiten bij die woorden. De RAAD gaat vervolgens akkoord, terwijl men geacht wil worden schriftelijk gestemd te hebben. 06. Voorstel tot het onder voorwaarden instemmen met de Ontwerp Concernbegroting 2016 Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid en tot het kennisnemen van de jaarstukken 2014 en wethouders besloten. 07. Voorstel tot het kennisnemen van de concept-jaarrekening 2014 Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden en om geen zienswijze kenbaar te maken Volgens de heer LAMMERS wordt een deel van de gelden, die over gebleven zijn in de concept jaarrekening 2014 van de GRD gereserveerd op regionaal niveau, maar zal een deel worden teruggesluisd naar de gemeente. Hij merkt op dat m.b.t. de gelden die ter beschikking staan van de Sociale Dienst Drechtsteden het ten dele gaat om rijksgelden, die een geoormerkt doel kennen dan wel daarvoor dienen te worden besteed. Deze gelden belopen op regionaal niveau ongeveer 1 miljoen euro. Het bestuur van de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden (GDR) zegt deze 1 miljoen euro nodig te hebben om tekorten af te dekken. Dit lijkt in schril contrast te staan met het positieve resultaat dat over 2014 kan worden geboekt ook omdat dit feitelijk publiek geld is, afkomstig van de gemeente. Aangezien gemeenten geld zullen krijgen van het Rijk om sociale noden te bestrijden en Papendrecht besloten heeft hieraan mee te doen lijkt het OP het meest consequent en verstandig om niet heen en weer te schuiven met potjes geld. Het sociale geld dat afkomstig is van het Rijk dient ten goede te komen aan de doelgroep, namelijk de sociale minima. Die groep is helaas groeiende, ook in de Drechtsteden. Het gaat niet alleen om bijstandontvangers, maar ook om mensen die net iets boven het sociale minimum zitten en dat heeft met de crisis te maken. Het bestuur van de GRD mag, als het aan OP ligt, beter dan tot nu haar best doen om de sociale noden te bestrijden. In Papendrecht zijn thans 82 cliënten geregistreerd door de Voedselbank in Papendrecht volgens de cijfers van 2014. Dat betekent dat deze mensen die op het sociaal minimum leven kennelijk onvoldoende of in het geheel niet kunnen worden bereikt door de Sociale Dienst Drechtsteden (SDD). Eigenlijk vindt OP dat het niet nodig zou moeten zijn dat Voedselbanken in Nederland bestaan, maar de praktijk leert dat het zonder kennelijk niet gaat. De SDD onderscheidt zich landelijk door een zeer strenge aanpak en daardoor vallen er echter teveel mensen buiten de boot. Het Platform tegen armoede in de Drechtsteden waarschuwt hiertegen en als het aan OP ligt wordt er beter naar het Platform tegen armoede geluisterd, zowel in onderscheidende gemeenten als in de Gemeenschappelijke Regeling. De komende maanden zal met elkaar nagedacht moeten worden hoe het sociaal beleid voor de toekomst eruit dient te zien en de veel te strenge aanpak van de SDD aan te passen, aangezien de crisis dieper grijpt dan eerder gedacht. OP dient daarom een amendement in om de overige raadsleden te vragen ermee in te stemmen dat de budgetten van de SDD op regionaal niveau zal worden gehandhaafd. Daarmee kan dan sneller en effectiever gewerkt worden aan de bestrijding van armoede waardoor de sociale minima doeltreffender geholpen dan wel ondersteund kunnen worden. Het is volgens OP doelmatiger om dit beleidsveld, het sociaal domein, gezamenlijk regionaal aan te blijven pakken. Papendrecht heeft immers besloten om via de lijn van 3

verlengd lokaal bestuur samen te werken ook als het gaat om armoedebestrijding en roept de raad op om consequent te zijn en de samenwerking sociaal en serieus een kans te geven op Drechtstedelijk niveau. De fractie van OP dient derhalve nu graag een amendement in. De VOORZITTER bevestigt daarop de ontvangst van amendement A, concept jaarrekening 2014 Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden, dat in voldoende mate is ondertekend, zal worden vermenigvuldigd en verspreid en vanaf nu deel uit maakt van de beraadslagingen (een afschrift van dit amendement is aan dit verslag gehecht). De heer VAN ENGELEN ondersteunt van harte de inhoud van dit amendement. De fractie van GroenLinks onderschrijft de inhoud en heeft dat ook in de Drechtraad benadrukt, maar respecteert dat hierover besluitvorming heeft plaatsgevonden. De fractie van GroenLinks zal bij agendapunt 13 hierop terug komen en zal dan voor de bezuinigingsvoorstellen stemmen met de aantekening dat de fractie van GroenLinks inhoudelijk tegen de punten 1, 2 en 3 is. Mevrouw VAN ES merkt op dat beleid wordt vastgesteld op basis van inhoud: er is structureel geld over en de afspraak is dat het naar de gemeente wordt teruggestort. Na de zomer zal het minimabeleid opnieuw worden besproken in de carrousel en de Drechtraad en vervolgt dat als er dan sprake van zou zijn dat het beleid zou moeten worden gewijzigd en dat er geld bij moet, de raad van Papendrecht dan beslist. Ten aanzien van geoormerkt rijksgeld: voor de zekerheid ziet haar fractie graag bevestigd door de portefeuillehouder dat het geen geoormerkt geld is. Volgens de heer LICHTENBERG is er in de Drechtraad goed over gedebatteerd. De portefeuillehouder in Drechtsteden heeft duidelijk gemaakt dat het om extra gemeentegeld gaat bovenop de rijksgelden van het minimabeleid die al aan de Drechtsteden zijn gegeven. In 2014 is nog een extra onderzoek gedaan om het geld nog beter bij de minima te laten landen. Het minimabeleid wordt volledig uitgevoerd. Dit geld is structureel over. In de Drechtraad is ook betoogd dat op het moment dat gemeenten dit geld krijgen zij dit eventueel ook kunnen inzetten in het sociale domein. De heer VAN DER VALK denkt dat er al duidelijk over gesproken is in commissies en in de Drechtraad waar is gezegd: het is betaald door gemeenten en als het over is en niet besteed is in de afgelopen jaren, je dat terug zou moeten storten naar de gemeente. Met elkaar is besloten dat zo te doen. De heer STREMLER vindt het een sympathiek amendement gezien de betrokkenheid van de heer Lammers bij mensen die minder bedeeld zijn. Dit gaat om extra geld boven rijksgeld en als er behoefte aan zou zijn het via de sociale dienst te laten lopen zou dat kunnen. Regionaal portefeuillehouder de heer Van de Burgt heeft aangegeven dat dit geld niet nodig is. Daarom heeft de fractie van het PAB ermee ingestemd dat het terug gaat naar de gemeente. Volgens wethouder KORTELAND zijn er inhoudelijk geen toevoegingen aangegeven. Het financieel deel in het amendement, met name punt 2: wij kunnen wel als raad een zienswijze vaststellen, maar het gaat hier niet om geoormerkt geld. Hij ontraadt het amendement. Tweede termijn De heer LAMMERS merkt op dat, als de gemeente Papendrecht sociaal beleid regionaal belegt, de de raad er in principe niet mee moet instemmen dat die gelden weer terugvloeien naar de gemeente. Er moeten goede argumenten voor zijn, die dit voorstel ontbeert. In 2014 was geld over, maar het is bekend dat in 2015 een tekort wordt verwacht. Daarbij is het zo dat het beleid ten aanzien van sociale minima momenteel een grote krapte voorziet en veel mensen, die onder die doelgroep vallen moeizaam de eindjes aan elkaar kunnen knopen. Vandaar het voorstel om die twee zaken te combineren: wees consequent in stellingname en wijk er niet vanaf. Papendrecht heeft daarin eigen afwegingen te maken. Waaruit bestaat de tevredenheid als er in eigen gemeente 82 mensen zijn, die de voedselbank nodig hebben om te overleven: zorg dat die mensen ook bereikt worden. Dat heeft te maken met goed bestuur. De raad van Papendrecht moet ook kijken wat het effect is van het door de Drechtraad regionaal vastgestelde beleid en ons afvragen of dat ook ons beleid is. De fractie van OP rekent het niet tot haar beleid, aangezien 82 mensen in Papendrecht bij de Voedselbank terecht 4

komen, omdat de Sociale Dienst Drechtsteden onvoldoende middelen door de Drechtraad toegewezen krijgt. De heer VAN ENGELEN merkt op dat aangezien dit geen geoormerkt geld betreft keuzes gemaakt kunnen worden en is van mening dat er andere keuzes gemaakt hadden kunnen worden. De fractie van GroenLinks heeft bij ieder jaarstuk of begroting wel iets waarmee ze het niet eens is en roept de fracties op om verantwoordelijkheid te nemen en door te gaan. Volgens mevrouw VAN ES zijn mensen die bij Voedselbank komen niet altijd de mensen die een uitkering ontvangen van de Sociale Dienst. Een miljoen over: dat is meerdere jaren achter elkaar en is structureel. Er is over gesproken om het terug te storten: deels omdat het Rijk een bijdrage heeft geleverd en omdat er opzettelijk, toen het beleid was vastgesteld, ruim geld beschikbaar is gesteld en te voorkomen dat het op was voor het minimabeleid als daarop een beroep gedaan zou worden, maar als het over is zal er opnieuw beleid moeten worden vastgesteld. Ten aanzien van het amendement zegt de heer VAN ENGELEN tegen te zullen stemmen vanwege de eerder geuite procedurele punten en omdat het amendement niet juist is en de raad niet in de positie is dat besluit te wijzigen. Het amendement wordt daarop met 1 stem (fractie van Onafhankelijk Papendrecht) vóór en 20 stemmen tegen verworpen. De RAAD besluit vervolgens conform het voorstel van burgemeester en wethouders. 08. Voorstel om geen wensen en bedenkingen te uiten omtrent de Ontwerp-Begroting 2016 en tot het kennisnemen van het jaarverslag 2014 van de Gemeenschappelijke Regeling Bureau Openbare Verlichting Lek-Merwede en wethouders besloten. 09. Voorstel tot het kennisnemen van de Jaarstukken 2014 en om geen wensen en bedenkingen in te dienen ten aanzien van de Concept-Begroting 2016 van de Gemeenschappelijke Regeling Gevudo en wethouders besloten. 10. Voorstel tot het vaststellen van de Programmaverantwoording 2014 en de Jaarrekening 2014 De VOORZITTER wijst op de recent verstuurde Nota van wijziging en de recent verstrekte en doorgeleide goedkeurende accountantsverklaring. De heer LICHTENBERG verwijst naar de beantwoording van de in de commissie gestelde vragen. De CDA-fractie constateert uit de programmaverantwoording en de jaarrekening dat er ook in 2014 in Papendrecht veel tot stand is gebracht voor de inwoners en dat de manier waarop met de inwoners wordt omgegaan wederkerig is en op veel plaatsen terug te zien is. Ook is het CDA blij met het gewijzigde raadsbesluit (9), de naamgeving van de reserves waarop zal worden teruggekomen op een later moment. De CDA-fractie is eveneens tevreden te hebben kunnen zien dat er in de jaarrekening ook zaken op een pragmatische manier worden gepresenteerd. Hij merkt op elk jaar stappen vooruit te zien en stelt voor die weg te vervolgen en met bijzondere aandacht voor het sociale domein en de toezegging van het college dat volgend jaar geprobeerd wordt om zoveel mogelijk kwalitatieve informatie op dat domein in de jaarrekening van Papendrecht op te nemen zodat de raad inzage krijgt hoe die getallen zich ontwikkelen en zich verhouden. De heer STREMLER merkt op dat de fractie van het PAB de jaarstukken niet echt transparant vindt en niet op een voor raadsleden en niet-insiders geschikte wijze inzichtelijk, noodzakelijk om dit goed 5

te beoordelen op een aantal aspecten als de mate waarin het voorgenomen beleid is uitgevoerd: kortom het realiteitsgehalte van de begrotingsramingen ten opzichte van de resultaten en de financiële ruimte om nieuw beleid te vormen en de financiële positie van de gemeente zoals de toereikendheid van de voorzieningen e.d. Een en ander is moeilijk te beoordelen in de huidige jaarrekening vanwege onvoldoende transparantie. Het ontbreken van informatie /details over 1,7 miljoen frictiekosten terwijl de raad daarvan nog geen raadsvoorstel heeft gezien, maar het er wel in staat zonder nadere toelichting en dat moet beter. Er is een nieuw model financiële verordening van de VNG beschikbaar die zo is opgesteld dat het de raad breder in positie brengt om de financiële stukken te begrijpen en te beoordelen. Veel gemeenten gebruiken het al. Papendrecht nog steeds niet en volgt ook niet de door de VNG gewenste richting. Daarom zal de fractie van het PAB een motie indienen: motie Financiële Verordening. Daarnaast stelt het PAB voor, als aanvulling op het inzichtelijk maken van de jaarrekening en de begroting, een quickscan te laten uitvoeren naar de mogelijkheden van een begrotings-app, die ook van belang is bij het opstellen van de programmaverantwoording en de jaarrekening. Daarvoor dient de fractie van het PAB een motie in. De VOORZITTER bevestigt daarop de ontvangst van een tweetal moties (I en II) van het PAB die in voldoende mate zijn ondertekend, zullen worden vermenigvuldigd en verspreid en vanaf nu deel uitmaken van de beraadslagingen (een afschrift van deze beide moties I en II is aan dit verslag gehecht). De heer SCHOTTING merkt op dat de decentralisaties een punt van zorg is dat de bewoners van Papendrecht direct raakt en waarin 2015 cruciaal kan zijn. Zorgtaken: voor de nieuwe zorgtaken van de gemeente geldt dat het goed is te lezen dat vorig jaar de voorbereiding tijdig is gestart. De PvdAfractie vraagt het college de raad zoveel mogelijk in het transitieproces mee te nemen. Mevrouw VAN ES dankt voor de informatie op de gestelde vragen van haar fractie en is blij met de op de valreep ontvangen goedkeurende accountantsverklaring zodat nu slechts informatie ten aanzien van de Sociale Dienst in de jaarstukken resteert. D66 steunt het verzoek van de CDAfractie die hierop al diverse keren heeft aangedrongen evenals het verzoek om indien raadsleden voor de uitvoering van hun werk bepaalde informatie nodig hebben, dit beschikbaar te stellen; zeker ten aanzien van de P&C cyclus. Zij steunt het verzoek van het CDA en vraagt de andere raadsleden dat eveneens te doen. Volgens de heer LAMMERS kent Papendrecht sinds jaar en dag een behoedzaam financieel beleid, maar zijn fractie heeft enige zorg ten aanzien van de rol van het college ten opzichte van de raad met betrekking tot tijdige aanlevering van documenten en hoopt op verbetering. De fractie van Onafhankelijk Papendrecht kan in het algemeen instemmen met de programmaverantwoording en jaarrekening en stemt in met de raadsbreed uitgesproken wens ten aanzien van een nader gesprek over functies voor reserves en voorzieningen en hoe hiermee om te gaan i.v.m. de algemene financiële positie van de gemeente en de relaties met de verbonden partijen. De heer VAN DER VALK denkt dat de jaarstukken 2014 voldoende inzicht geven in wat en hoe Papendrecht het gedaan heeft en denkt dat inzake technische vragen, vergeleken met andere gemeenten Papendrecht het niet slecht doet en aan de bovenkant zit qua resultaten. De VVD-fractie gaat akkoord met de voorliggende jaarstukken. Wethouder KORTELAND merkt op dat de jaarstukken ingewikkelde materie betreft, aangezien alles hierin samenkomt en terugblikt. Ook voor de inwoners is het leesbaar en inzichtelijk. Het meenemen in de transities rondom de decentralisaties is het allerbelangrijkste voor wat betreft de verantwoordelijkheid voor de jaarrekening. Hij benadrukt het belang, omdat aangegeven wordt hoe hiermee verder gegaan zal worden en verwijst naar de toelichting in de commissie ten aanzien van het hoe, waarom en wanneer van verklaringen. Wethouder ROZENDAAL merkt op dat de reeds geboekte resultaten bij de Sociale Dienst de komende jaren zullen worden voortgezet, terwijl volgend jaar in de jaarrekening meer inzichtelijk zal zijn welke resultaten, specifiek voor Papendrecht, geboekt zijn. 6

Tweede termijn De heer LICHTENBERG is tevreden met de toezeggingen. De heer STREMLER vindt het realiteitsgehalte van de ramingen in de begroting ten opzichte van de resultaten in de jaarstukken niet meteen inzichtelijk voor iedereen in de gemeente, terwijl het zijns inziens meteen duidelijk moet zijn hoe de gemeente met geld omgaat. Ten aanzien van het detailniveau merkt hij op dat over roltrappen uitvoerige informatie wordt gegeven, maar ten aanzien van 1,7 miljoen frictiekosten de raad met o.a. art. 40 vragen o.i.d. informatie moet vragen en benadrukt de behoefte aan informatie op detailniveau voor relevante zaken als frictiekosten en personeelskosten, die nergens te vinden zijn in de jaarstukken. Dat mist zijn fractie en zijn fractie mist de nodige transparantie. De heer SCHOTTING is blij met de toezegging van de portefeuillehouder dat het vanzelfsprekend zal worden meegenomen in het proces rond de transitie. Mevrouw VAN ES vraagt een schorsing om zich over de twee moties te beraden en vraagt de fractie van het PAB of zij met de APP doelen op de APP van ProDemos. De heer LAMMERS onderschrijft de opmerking van de fractie van het PAB om meer transparantie in de jaarstukken na te streven en kan de twee moties ondersteunen. Voorts vraagt hij wat de opbrengst van de participatiegemeente Papendrecht is in de gemeenschappelijke regio en is geïnteresseerd in de opbrengst voor de gemeente Papendrecht. Hij vervolgt dat er wel wat kleine puntjes met grote gevolgen zijn, die zijn fractie onvoldoende geadresseerd vindt. Zoals de uitwerking van de decentralisaties, feitelijk centralisaties, terwijl is uitgerekend dat het landelijk om een tekort van bijna 4,1 miljard gaat en vraagt hoe dat voor Papendrecht zal uitpakken aangezien men daarin nog steeds geen inzicht heeft. Ten aanzien van de substantiële stijging van vreemd vermogen van de Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid: een stijging van 280%, is in de BCA antwoord gekomen. Tenslotte is de risicoreserve Noordoevers in de nota van wijzigingen doorgestreept. Hij gaat er van uit dat het oorspronkelijke voorstel hiermee niet meer actueel is en vraagt zich af of er in een schorsing een aangepaste nota van wijzigingen gemaakt kan worden. De heer HOOGLAND merkt op in de commissie al aangegeven te hebben dat de fractie van de SGP zich kan vinden in de voorliggende jaarrekening. Ten aanzien van de motie financiële verantwoording 2 e aandachtspuntje vraagt hij dat te agenderen voor de raadsvergadering in 2015. In samenspraak met het PAB geeft de heer STREMLER aan dat het eind van dit jaar kan zijn waarop de heer HOOGLAND vervolgt dat dit jaar nader te bepalen. De fractie van de SGP onderschrijft de twee moties, maar wacht de reactie van het college af. Wethouder KORTELAND geeft aan dat het college graag helder wil zijn en verantwoording wil afleggen, terwijl dit door de raad gewenst was, maar blijft zoeken naar hetgeen langer en korter gemaakt moet worden. De jaarrekening in een oogopslag is de meest eenvoudige versie waarin een jaarrekening tot een à twee A4tjes teruggebracht wordt, terwijl het zo inzichtelijk mogelijk gemaakt zal worden. Motie I: het college heeft in november 2014 de verordening aan de raad aangeboden. Afgesproken is dat de BCA er eerst naar kijkt en dan met een advies komt waarna het naar de raad gaat. Het college heeft de verordening meer dan tijdig neergelegd. Uit de VNG-verordening moeten de slimme zaken gehaald worden, die de transparantie en leesbaarheid ten goede komen, terwijl een concept van een geactualiseerde financiële verordening niet verstandig is : dat is al gedaan en is ook geactualiseerd op basis van de VNG modelverordening, maar wil niet zeggen dat alles van die verordening een op een zal worden overgenomen, terwijl het college momenteel in afwachting van een BCA advies is. Daarna ligt het bij de raad waarmee de motie overbodig is. Motie II: het college is bezig met een quickscan, een dure aangelegenheid, want systemen moeten ook bij werkprocessen aansluiten zodat dat makkelijk gevuld raakt. 7

Mevrouw VAN ES zegt, bij interruptie, dat hoe dan ook een digitale slag gemaakt moet worden dat aansluit bij hetgeen men wil en hoe en de vraag geformuleerd wordt. Wethouder KORTELAND vervolgt dat jaarrekeningen of planning en control producten niet te vergelijken zijn met die van andere gemeenten, aangezien de programma opzet anders is hetgeen het lastig maakt en het kalibreren van een systeem het moeilijkst en meest tijdrovend is. De ambitie is dat in de begroting kan worden gerapporteerd, maar de wethouder verwacht niet dat het dit jaar geïmplementeerd zal worden en derhalve de motie overbodig is. Mevrouw YILDIZ merkt op dat de wethouder heeft aangegeven dat de financiële verordening eind vorig jaar geactualiseerd zou worden. De BCA heeft aangegeven dat toch in de commissie te behandelen om er ook met de accountant over te praten. Bekeken is waar verbeteringen kunnen worden aangebracht zodat de raad een beter financieel inzicht kan worden verschaft. Gekeken is naar het VNG model, maar ook naar de voorschriften, die gemeenten zullen moeten volgen. Geconstateerde bijzonderheden zijn in de BCA besproken en er zijn aanbevelingen gemaakt en aan de wethouder meegegeven. Enerzijds is de financiële verordening doorgesproken en zijn aanbevelingen gedaan. Anderzijds Is aangegeven een deel van de verordening in breed comité door te spreken. Afgesproken is om de vordering in september a.s. weer door te spreken en op een later moment aan de raad voor te leggen. Wethouder KORTELAND merkt op dat met de commissie BCA de afspraak is gemaakt om het in september te bespreken, terwijl het college hierin volgend is. Volgens de VOORZITTER betekent dat dat dit jaar de zaken voorgelegd zullen worden. De heer HOOGEVEEN zegt ten aanzien van de motie inzake de begrotings- APP dat het PAB niet verzoekt tot invoering van de begrotings APP, maar tot onderzoek van alle in s en out s, van de voor- en nadelen voor de Papendrechtse situatie en bijbehorende kosten. De fractie van het PAB beoogt met de motie zoveel mogelijk transparantie te verkrijgen ook naar de toekomst en men is ook bezig met bestuurlijke vernieuwing. Ook in dat kader is het nodig dat de inwoners op transparante wijze de gemeentelijke financiën kunnen beoordelen. Gehoord de portefeuillehouder die aangeeft dat de processen er niet op zijn ingericht rijst de vraag of de processen dan zodanig afwijken van de standaard en vraagt een onderzoek naar de mogelijkheden, waarop wethouder KORTELAND aangeeft dat in de motie gevraagd wordt om het in een APP te zien en het in het kader van bestuurlijke vernieuwing te bespreken, maar het college is al bezig met dat onderzoek, waarmee de heer STREMLER blij is op een lijn te zitten met de wethouder, terwijl in de motie gevraagd wordt naar de kosten. De heer LICHTENBERG merkt ten aanzien van motie I op dat het BCA blijkbaar advies heeft gegeven inzake een financieel verordeningsvoorstel van het college zoals het er lag. Als de BCA de stukken doorstuurt krijgt men de oorspronkelijke financiële verordening van het college. Hij vervolgt dat het advies van de BCA besproken zal worden en de motie niet nodig zou zijn, terwijl de PABfractie een begrotingsapp steunt om de resultaten van het onderzoek te delen. Motie II roept op om richting een APP te gaan en hij kan zich voorstellen dat het college, gezien het premature karakter hiervan wat terughoudend is en zou de motie overbodig zijn als het college toezegt de informatie uit de commissie ABZ te zullen delen. Wethouder KORTELAND zegt ten aanzien van motie II dat toegezegd is daarop in de begroting terug te komen. De VOORZITTER stelt een korte schorsing voor, schorst de vergadering om 21.30 uur en heropent de vergadering om 21.25 uur. Mevrouw VAN ES zegt ten aanzien van motie I begrepen te hebben dat de portefeuillehouder een toelichting kan geven hoe dit precies zal gaan en waarmee motie I overbodig is. Motie II, de APP: de portefeuillehouder heeft aangegeven dat hij er zelf al naar heeft gekeken en wel informatie heeft, maar niet kant en klaar op papier. De fractie van D66 verzoekt derhalve hieraan een 8

raadsinformatiebrief te wijden en die aan te bieden vóór september. Dan is het nog mogelijk het te agenderen als nadere toelichting wordt gewenst en als men er geld aan wil besteden en daarover bij de begroting te besluiten. Wethouder KORTELAND geeft aan dat in september aan de BCA de geactualiseerde versie zal worden aangeboden zoals eerder besproken in de BCA en gaat er van uit dat er dan geen licht zit tussen het college en de commissieleden. Dan is de keuze aan het BCA om het door te geleiden naar de raad al dan niet voorzien van een advies. Dat is de volgordelijkheid zoals is afgesproken in de BCA, hetgeen mevrouw Yildiz bevestigt. Wethouder KORTELAND concludeert dat dan motie I overbodig is. Ten aanzien van de quickscan zal z.s.m. een raadsinformatiebrief met de 1 e uitkomsten worden gepubliceerd. Besluitvorming: De heer STREMLER dankt mevrouw Yildiz voor de verhelderende inbreng dat geleid heeft tot voortgang en is het duidelijk en de motie overbodig, aangezien aan de motie wordt voldaan en trekt dan ook de motie financiële verordening (Moitie I) in. Ten aanzien van de motie begrotingsapp zal een raadsinformatiebrief op korte termijn volgen zodat het kan worden meegenomen in de begroting van november en er eventueel in een commissie over gesproken kan worden. Op dit moment is het niet nodig de motie in stand te houden en deze motie (motie II) zal derhalve ook worden ingetrokken. De RAAD besluit vervolgens conform het voorstel van burgemeester en wethouders. 11. Voorstel tot het kennisnemen van het Uitvoeringskader 2015, als uitwerking van het Integraal Veiligheidsplan Papendrecht 2012-2015 en wethouders besloten. 12. Voorstel tot het vaststellen van de tiende wijziging Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden en wethouders besloten. 13. Voorstel tot het informeren van het Drechtstedenbestuur over de lokale zienswijzen op de bezuinigingsvoorstellen Trap Af, tweede ronde conform bijgevoegde conceptbrief en wethouders besloten. 14. Voorstel tot het vaststellen van het Uitvoeringsplan IBOR 2015-2020 De heer VAN ENGELEN merkt op dat hierover in de commissie is gesproken. De fractie van GroenLinks kan instemmen met de ambities die in IBOR zijn verwoord, maar plaatst vraagtekens bij de haalbaarheid van het plan ten aanzien van groen. Zijn fractie zal zich de komende tijd kritisch afvragen of het een haalbare kaart is en hierop teruggekomen moet worden bij de perspectiefnota. Volgens de heer HOOGEVEEN is IBOR een uitvoeringsplan van eerder door de raad vastgesteld beleid, een financiële vertaling van dat beleid. Het college stelt dat het gaat om het beheer van de openbare ruimte en de financiering hiervan. Hij vraagt het college hoe hij dan aan de raad kan vragen dit plan goed te keuren. Aan de wethouder vraagt hij waarover beslist wordt als niet over de financiering van het plan en het beleid mag worden beslist. In de commissie Ruimte is door de portefeuillehouder aangegeven dat dit plan zal worden uitgevoerd en de genoemde bedragen in het plan nodig zouden zijn om het plan uit te voeren en de heer Hoogeveen vraagt waarom nu wordt voorgesteld om niet te beslissen over deze cijfers. 9

De inhoud van het plan wordt door de fractie van het PAB beoordeeld op grond van het beleid dat eerder raadsbreed is afgesproken en is overgenomen door het college. Dit beleid staat verwoord in de jaarrekening en vraagt de wethouder of hij nog steeds achter deze uitspraken staat en zo ja waarom in dit plan wordt voorgesteld om 2 ton te bezuinigen op het groen. Hij vervolgt dat in de praktijk blijkt dat sprake is van achterstallig onderhoud in groen en grijs, terwijl de gemiddelde kwaliteit niet is wat is afgesproken: goed in het centrum en basis daarbuiten. Gemiddeld zullen de afgesproken normen niet worden gehaald. Afgelopen 4 jaar is er een miljoen euro bezuinigd op de openbare ruimte en nu ligt er een plan om nog eens 2 ton te bezuinigen op Groen en dit geld door te schuiven naar Grijs. Dat is 7% van het totale groenbudget. De fractie van het PAB vindt dat ook in grijs moet worden geïnvesteerd, terwijl tevens wordt gesteld dat dezelfde kwaliteit zou worden bereikt. De fractie van het PAB vindt dit niet realistisch en vervolgt dat in de Perspectiefnota (PSN) door het college ook nog eens gesuggereerd wordt om nog eens 1,5 ton op dit plan te bezuinigen. Volgens het PAB is de rek er nu al volkomen uit: dat staat overigens ook op pagina 18 van het IBOR. Hij vraagt de wethouder hoe hij in de commissie Ruimte kan stellen dat de bedragen in dit plan nodig zijn om de buitenruimte te onderhouden en vervolgens de suggestie te doen om er toch nog 155.000,- euro vanaf te halen. Voorts is geen rekening gehouden met incidenten als ziektes van bomen of de gevolgen van een storm: 25% van de bomen, die in toekomst worden verwijderd, worden niet vervangen: dat is in strijd met eerder afgesproken beleid en afspraken in de Groene Kaart. Toekomstige ontwikkelingen zijn niet meegenomen, terwijl dit wel was afgesproken. Bij de vaststelling van het Groenbeleidsplan is raadsbreed een amendement aangenomen waarin tenminste enkele hoofdopgaven financieel doorvertaald zouden worden naar het IBOR. Chemischvrij onkruid bestrijden staat er niet in, maar is wel afgesproken en dat is volgend jaar een wettelijke verplichting. Areaal uitbreiding: op dit moment is geen extra geld beschikbaar om bijvoorbeeld de Tiendzone en het Land van Matena te onderhouden. Uit het bestaande budgetje moet dat worden gedaan voor hetzelfde geld. Er komt nog wel een aanvullend voorstel voor 75.000,- euro, maar hij vraagt waarom dit bedrag nu niet is opgenomen in dit plan. Verder vindt zijn fractie de genoemde bedragen voor aanbestedingsvoordeel en inwonersparticipatie niet realistisch. Er wordt bijvoorbeeld voorgesteld om vanaf 2017 20.000,- euro in te boeken voor inwonersparticipatie. De PAB-fractie vreest dat het genoemde aanbestedingsvoordeel niet haalbaar is. Feitelijk stelt het college voor om de financiën van het IBOR onderdeel te laten zijn van de discussie in relatie tot de PSN. De openbare ruimte als onderdeel van het monopolyspel en pleit ervoor dit niet te doen en benadrukt de openbare ruimte als basisvoorziening voor iedereen. Een gemeente die investeert in goed onderhouden openbare ruimte investeert in de sociale cohesie in een wijk en in de gezondheid van de inwoners. De openbare ruimte op zich moet in beschouwing worden genomen en geen onderdeel worden van mogelijke onderhandelings- of machtsspelletjes. De fractie van het PAB vindt dat daarin moet worden geïnvesteerd en er voldoende geld voor over moet hebben om kapitaalvernietiging te voorkomen. Hij herinnert de wethouder aan zijn toezegging in de commissie Ruimte van februari 2015 om in het tweede kwartaal van 2015 met een uitvoeringsplan te komen op basis van het Groenbeleidsplan en vraagt naar de status hiervan. Hij vervolgt dat de fractie van het PAB een amendement heeft voorbereid waarin voorgesteld wordt om wel een beslissing te nemen over het financiële component en om niet 2 ton te bezuinigen op groen, maar eenzelfde bedrag te gebruiken voor het grijs budget. Zijn fractie ziet graag de schriftelijk gestelde vragen, die hierbij worden overhandigd zo spoedig mogelijk beantwoord. Tenslotte overhandigt hij de voorzitter namens de PAB-fractie een amendement. De VOORZITTER bevestigt daarop de ontvangst van een amendement (B) van de fractie van het PAB inzake het IBOR uitvoeringsplan 2015-2020, dat in voldoende mate is getekend, zal worden vermenigvuldigd en verspreid en maakt vanaf nu deel uit van de beraadslagingen (een afschrift van dit amendement is aan dit verslag gehecht). 10

Wethouder KOPPENOL licht toe dat het uitvoeringsplan IBOR een goed inzicht geeft in hetgeen nodig is aan onderhoud van de openbare ruimte. Het plan richt zich ook meer dan ooit op het betrekken van inwoners. Het college en deze portefeuillehouder staan achter het IBOR uitvoeringsplan inclusief de hierin genoemde bedragen. Dit uitvoeringsplan is voldoende om de kwaliteit te behouden, die gelijkwaardig is aan de huidige kwaliteit: dat is het uitgangspunt van het uitvoeringsplan. Het gaat om een denkrichting om vanuit creatieve invalshoek de extra benodigde gelden te compenseren. Deze discussie wil het college echter niet nu voeren, omdat dit thuishoort bij de behandeling van de PSN vanuit een concernbrede integrale benadering en vraagt hoe het college dezelfde kwaliteit groen behoudt als 2 ton wordt bezuinigd: er is o.a. gekozen voor het toepassen van meer differentiatie in het groen waar dat kan en voor gecultiveerd groen waar de situatie daarom vraagt. Er is o.a. meer ruimte voor burgers om te participeren. De wethouder benadrukt dat het Groenbeleidsplan en het IBOR als een twee-eenheid moet worden gelezen, terwijl achterstallig onderhoud van Park Oostpolder onderhoudsachterstand is dat men overal aan het inlopen is. Op de vragen over chemischvrij onkruid bestrijden zal de wethouder terugkomen als de Perspectiefnota aan de orde is. Ten aanzien van eventuele incidenten van bomen aan de Veerdam zal een apart voorstel komen. Tweede termijn De heer VAN ENGELEN waardeert het dat de portefeuillehouder heeft begrepen dat GroenLinks zoekt naar ecologisch verantwoord beheer dat weleens goedkoper betekent, maar betwijfelt of dat kan met 2 ton minder, maar zijn fractie zal zich daarin verdiepen, terwijl de portefeuillehouder aangeeft de discussie mee te willen nemen bij de PPN. De fractie van GroenLinks gaat er van uit en de wethouder heeft het in de commissie bevestigd, dat, als het IBOR vanavond wordt geaccordeerd, het college garant staat om het kwaliteitsniveau van uitvoering waar te maken en vraagt de wethouder een bevestiging. Hij vervolgt in dit IBOR te zien dat burgers er meer bij worden betrokken, maar vraagt zich af of daarmee 2 ton kan worden bezuinigd. Hij belooft er bij de PSN op terug te zullen komen. De heer HOOGEVEEN zegt ten aanzien van kwaliteit dat aantoonbaar is dat Papendrecht momenteel onder de kwaliteitsnorm zit en als nu nog 2 ton wordt bezuinigd dat ten koste zal gaan van de kwaliteit. De portefeuillehouder suggereert dat de verhoging in het IBOR achterwege kan blijven, terwijl dat in tegenstelling is met hetgeen de wethouder betoogde toen hij zei het minimaal nodig te hebben. In de PSN wordt aangegeven dat er best 155.000,- euro af kan en vraagt de wethouder een reactie. 75.000,- voor areaal uitbreiding: waarom zit dat nu niet in IBOR en komt daar een apart voorstel voor? De heer KOSTEN constateert dat bij de motie geen dekking zit voor de extra kosten, terwijl het zijns inziens beter integraal besproken kan worden bij de PSN. De heer HOOGEVEEN stelt voor de extra 2 ton bij IBOR te betrekken zodat bij de PSN kan worden gediscussieerd over de afdekking van de 2 ton. Het lijkt de heer DE RUIJTER onwenselijk nu voorstellen te doen. De fractie van de ChristenUnie heeft er geen behoefte aan om nu een claim neer te leggen om geld te reserveren voor het IBOR. De heer HOOGEVEEN vraagt zich af waarover eigenlijk wordt besloten aangezien het een uitvoeringsplan is en een financieel component die je niet los van elkaar kunt zien en nu trekt men het los. Wij zullen momenteel tegen IBOR stemmen vanwege de genoemde redenen: akkoord te gaan met een plan waarvan de financiële componenten niet duidelijk zijn. Dat betekent dat de discussie over de financiën terug komt in de PSN. De heer VAN ENGELEN ondersteunt de fractie van het PAB in zijn streven een bepaalde kwaliteitsnorm na te streven voor het groen. Het college heeft echter aangegeven achter het kwaliteitsniveau uit het uitvoeringsplan te staan en de financiering ervan met minder geld te willen behandelen bij de PSN. Derhalve zal de raad straks een goede afweging moeten maken dat het 11

college geld hieraan toegekend zal worden zodat het kwaliteitsniveau gehandhaafd kan worden dat beschreven staat in het IBOR dat voor GroenLinks van belang is. De heer HOOGEVEEN vraagt de wethouder hoe het zit met de 155.000,- euro. Wethouder KOPPENOL zegt in antwoord op de vraag van de heer Van Engelen ten aanzien van het kwaliteitsniveau dat onder het gewenste kwaliteitsniveau zou liggen, dat het niveau voor de openbare ruimte rond het gewenste niveau zit conform de afspraak. 155.000,- is het bedrag van de 1 e jaarschijf, maar wordt ook behandeld bij de PSN. Mevrouw YILDIZ vraagt of dat betekent dat, als dit uitvoeringsplan IBOR op deze manier wordt vastgesteld, de raad straks met een dekkingsvoorstel moet komen bij de behandeling van de PSN. Wethouder KOPPENOL geeft aan dat als het college deze discussie concernbreed in samenhang wil voeren en pleit voor een uitvoeringsplan en de nadere invulling over het kwaliteitsniveau in de raad van 9 juli a.s. bij de vaststelling van de PSN te plannen, aangezien dit anders ten koste gaat van het overzicht. De heer KOSTEN merkt op dat als de redenering van de heer Hoogeveen gevolgd wordt sprake zou zijn van schijnzekerheid, aangezien in de volgende raadsvergadering alles weer ter discussie zal staan omdat alles integraal afgewogen wordt. Wethouder KOPPENOL ontraadt het amendement. De VOORZITTER stelt voor tot besluitvorming over te gaan.: De heer HOOGEVEEN geeft aan tegen het raadsvoorstel te zullen stemmen, omdat de financiering losgekoppeld wordt van een beslissing ten aanzien van een uitvoeringsplan. De fractie van het PAB is, gehoord de argumenten van de wethouder, tegen een bezuiniging van 2 ton op groen en denkt dat het kwaliteitsniveau niet gehaald zal worden en van een glijdende schaal sprake zou zijn en besluit het amendement aan te houden tot de PSN. De heer VAN ENGELEN is voornemens in te stemmen met het IBOR, aangezien het kwaliteitsniveau van het onderhoud dat hierin wordt omschreven, uitgevoerd zal worden. De heer LAMMERS is voor het raadsbesluit, maar ook voor het amendement dat wordt aangehouden. De VOORZITTER benadrukt dat een amendement niet aangehouden kan worden, waarop de fractie van het PAB het amendement intrekt en aangeeft er in een later stadium op terug te zullen komen.. Het voorstel wordt vervolgens met 16 stemmen vóór en 5 stemmen tegen aangenomen. 15. Voorstel tot het verlengd vaststellen van het Handhavingprogramma 2013-2014 voor de periode 2015-2016 en wethouders besloten. 16. Voorstel tot het vaststellen van de wijziging van de Gemeenschappelijke Regeling Gevudo De heer GROENE benadrukt in de commissie al duidelijk te hebben gemaakt bedenkingen te hebben over nut en noodzaak van deze GR en kennis van het rekenkamerrapport te hebben genomen waarin duidelijk werd gemaakt dat Gevudo de klantenrol niet kan vervullen en dat de gemeente via een GR vertegenwoordiging meer op afstand staat dan bij een rechtstreekse vertegenwoordiging, voor zijn fractie reden om op een later moment de discussie over het al dan niet doorgaan met Gevudo nogmaals te willen voeren. 12

Met in achtneming van de kanttekening in de vorm van een stemverklaring van de heer Groene van de fractie van het PAB, besluit de RAAD vervolgens conform het voorstel van burgemeester en wethouders. 17. Voorstel tot het vaststellen van de Huisvestingverordening Papendrecht 2015 en wethouders besloten. 18. Voorstel tot het vaststellen dat RTV Papendrecht voldoet aan het gestelde in art. 2.62 eerste lid van de Mediawet en wethouders besloten 19. Voorstel tot het vaststellen van de Verordening Leerlingenvervoer 2015 en wethouders besloten 20. Sluiting De VOORZITTER dankt een ieder voor zijn of haar bijdrage en sluit de vergadering om 22.45 uur. Aldus vastgesteld in de openbare raadsvergadering van de gemeente Papendrecht op 09 juli 2015, de griffier, de voorzitter, A.P.M.A.F. Bergmans C.J.M. de Bruin 13