Wetsanalyse, dag 3. Aanbieden van linked data



Vergelijkbare documenten
Drie kennisdomeinen (uit het Agile project)

General info on using shopping carts with Ingenico epayments

KPMG PROVADA University 5 juni 2018

Van Commissionaire naar LRD?

Wetsanalyse met ontologie en regels

Opgave 2 Geef een korte uitleg van elk van de volgende concepten: De Yield-to-Maturity of a coupon bond.

Welkom. Digitale programma: #cmdag18. Dagvoorzitter Prof. dr. Arjan van Weele NEVI hoogleraar inkoopmanagement.

PRIVACYVERKLARING KLANT- EN LEVERANCIERSADMINISTRATIE

Digital municipal services for entrepreneurs

open standaard hypertext markup language internetprotocol transmission control protocol internet relay chat office open xml

Academisch schrijven Inleiding

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

Opleiding PECB IT Governance.

Introduction to IBM Cognos Express = BA 4 ALL

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead

MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate

Impact en disseminatie. Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven

2019 SUNEXCHANGE USER GUIDE LAST UPDATED

Enterprise Portfolio Management

Interaction Design for the Semantic Web

Cambridge Assessment International Education Cambridge International General Certificate of Secondary Education. Published

Aim of this presentation. Give inside information about our commercial comparison website and our role in the Dutch and Spanish energy market

OPEN TRAINING. Onderhandelingen met leveranciers voor aankopers. Zeker stellen dat je goed voorbereid aan de onderhandelingstafel komt.

Settings for the C100BRS4 MAC Address Spoofing with cable Internet.

CREATING VALUE THROUGH AN INNOVATIVE HRM DESIGN CONFERENCE 20 NOVEMBER 2012 DE ORGANISATIE VAN DE HRM AFDELING IN WOELIGE TIJDEN

Four-card problem. Input

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 25/2/2016. Biocide CLOSED CIRCUIT

Beleggen met Impact. Didier Devreese, Head of Sales NN IP Belgium Didier Devreese NN Investment Partners Belgium.

Longitudinal Driving Behaviour At Incidents And The Influence Of Emotions. Raymond Hoogendoorn

Seminar 360 on Renewable Energy

(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren

PRESTATIEVERKLARING. DoP: voor fischer RM II (Lijm anker voor gebruik in beton) NL

Practical use of Linked Data within the Dutch Government. Linked Government Data for Legislation. Hayo Schreijer. Bern University Oktober 2016

Opleiding PECB ISO 9001 Quality Manager.

2010 Integrated reporting

Ik kom er soms tijdens de les achter dat ik mijn schoolspullen niet bij mij heb of niet compleet

Annual event/meeting with key decision makers and GI-practitioners of Flanders (at different administrative levels)

Contents. Introduction Problem Definition The Application Co-operation operation and User friendliness Design Implementation

End-to-End testen: de laatste horde

RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

ArchiMate voor kennismodellen van NORA en haar dochters. Marc Lankhorst 16 oktober 2013

Nieuwsbrief NRGD. Editie 11 Newsletter NRGD. Edition 11. pagina 1 van 5.

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010

Full disclosure clausule in de overnameovereenkomst. International Law Firm Amsterdam Brussels London Luxembourg New York Rotterdam

Handleiding Zuludesk Parent

PRESTATIEVERKLARING. DoP: 0094 voor injectiesysteem fischer FIS V (Lijm anker voor gebruik in beton) NL

VALUE ENGINEERING: THE H E G A G ME! E

S e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE

Kan ik geld afhalen in [land] zonder provisies te betalen? Asking whether there are commission fees when you withdraw money in a certain country

Automating the cockpit. Constructing an autonomous, human-like flight bot in a simulated environment

Integratie van Due Diligence in bestaande risicomanagementsystemen volgens NPR 9036

Introductie in flowcharts

Kennerschap en juridische haken en ogen. Vereniging van Nederlandse Kunsthistorici Amsterdam, 10 juni 2016 R.J.Q. Klomp

---ENGLISH BELOW--- ALGEMENE VOORWAARDEN VSV EERSTEJAARSWEEKEND 2017

LONDEN MET 21 GEVARIEERDE STADSWANDELINGEN 480 PAGINAS WAARDEVOLE INFORMATIE RUIM 300 FOTOS KAARTEN EN PLATTEGRONDEN

University of Groningen. Who cares? Kamstra, Aafke

liniled Cast Joint liniled Gietmof liniled Castjoint

PROJECT INFORMATION Building De Meerlanden Nieuweweg 65 in Hoofddorp

Socio-economic situation of long-term flexworkers

Alcohol policy in Belgium: recent developments

Test Automatisering? Mislukken Slagen gegarandeerd! Ruud Teunissen - Polteq Test Services BV

Add the standing fingers to get the tens and multiply the closed fingers to get the units.

ESG en SDG s in beleggingsbeleid bij fiduciair beheer

Communication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education

Process Mining and audit support within financial services. KPMG IT Advisory 18 June 2014

Disclosure belofte. Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen. Doel van de patient staat centraal

LET S SHARE SOME VALUES OUR CODE OF BUSINESS CONDUCT AND ETHICS ONZE NORMEN EN WAARDEN

Read this story in English. My personal story

Chapter 4 Understanding Families. In this chapter, you will learn

Appendix A: List of variables with corresponding questionnaire items (in English) used in chapter 2

PRESTATIEVERKLARING. Nr NL. 5. Het systeem of de systemen voor de beoordeling en verificatie van de prestatiebestendigheid: 2+

PRESTATIEVERKLARING. Nr NL. 5. Het systeem of de systemen voor de beoordeling en verificatie van de prestatiebestendigheid: 1

PRESTATIEVERKLARING. Nr NL. 5. Het systeem of de systemen voor de beoordeling en verificatie van de prestatiebestendigheid: 2+

Verklaring van het beweeggedrag van ouderen door determinanten van. The explanation of the physical activity of elderly by determinants of

Next Generation Poultry Health Redt Innovatie de Vleeskuikenhouder?

De bijsluiter in beeld

B1 Woordkennis: Spelling

z x 1 x 2 x 3 x 4 s 1 s 2 s 3 rij rij rij rij

Open Onderwijs API. De open standaard voor het delen van onderwijs data. 23 juni 2016 Frans Ward - SURFnet Architectuurraad - Utrecht

Summary 124

PRESTATIEVERKLARING. Nr NL

Luister alsjeblieft naar een opname als je de vragen beantwoordt of speel de stukken zelf!

Outline. International Child Abduction Incoming Cases. A comparison between the Netherlands, England & Wales, Sweden and Switserland

Inhoud / Content. Algemene Voorwaarden p. 2-4 Terms and conditions p. 5-7

GOVERNMENT NOTICE. STAATSKOERANT, 18 AUGUSTUS 2017 No NATIONAL TREASURY. National Treasury/ Nasionale Tesourie NO AUGUST

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE

OVERGANGSREGELS / TRANSITION RULES 2007/2008

The first line of the input contains an integer $t \in \mathbb{n}$. This is followed by $t$ lines of text. This text consists of:

Het beheren van mijn Tungsten Network Portal account NL 1 Manage my Tungsten Network Portal account EN 14

Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind.

Seminar Hernieuwbare energie voor bedrijven

De grondbeginselen der Nederlandsche spelling / Regeling der spelling voor het woordenboek der Nederlandsche taal (Dutch Edition)

PRESTATIEVERKLARING. Nr NL. 5. Het systeem of de systemen voor de beoordeling en verificatie van de prestatiebestendigheid: 2+

Safe production of Marine plants and use of Ocean Space. 2de Nederlands-Belgische Zeewierconferentie: DE MULTIFUNCTIONELE NOORDZEE

Building the next economy met Blockchain en real estate. Lelystad Airport, 2 november 2017 BT Event

PRESTATIEVERKLARING. Nr NL

LDA Topic Modeling. Informa5ekunde als hulpwetenschap. 9 maart 2015

Wat kost dat nou, dat klimaat?

CTI SUITE TSP DETAILS

Transcriptie:

Wetsanalyse, dag 3 Aanbieden van linked data RDF triple stores, SPARQL endpoints, queries en updates SPARQL result sets en visualisatie in Sgvizler Regels (SWRL, SWQRL, SPIN en RIF) Rechtsredeneren, rechtsfeiten en rechtsposities, verantwoordelijkheid en opzet in agents (die RDF, OWL en SPARQL gebruiken)

Aanbieden van linked data Dereferentie van een RDF bestand door middel van een HTTP Get op een URL Dereferentie van een view op een RDF bestand door middel van een HTTP Get op een URL Dereferentie van een SPARQL result set door middel van een HTTP Get op de URL van een SPARQL endpoint + de query De query wordt uitgevoerd op RDF triple store

Linked data en reasoners Forward chaining: Volledige realisatie van afleidbare RDF triples in een nieuw RDF bestand door middel van een OWL (en/of SWRL) reasoner Wordt al snel een probleem Backward chaining: Queries op een RDF triple store toegerust met een OWL (en/of SWRL) reasoner

Linked data en SPARQL queries De result set kan bestaan uit een relatietabel in een JSON (Javascript object notation) of SPARQL XML bestand De result set kan een RDF bestand zijn dat een subset is van de RDF triple store Dit RDF bestand kan weer ingelezen worden in een RDF triple store Zowel voor RDF bestanden als SPARQL result sets bestaan MIME types voor content negotiation

SPARQL in produktiestraten Het selecteren van subsets van RDF triples Het selecteren van subsets van alle afleidbare triples uit een set RDF triples, afgeleid met OWL reasoner door middel van backward chaining Het aggregeren van triples uit meerdere bronnen Het omzetten van RDF grafen in tabellen voor het aansturen van views

SgVizler Een chart type, een breedte en een hoogte Een SPARQL result set in JSON of XML, met de juiste vorm voor de chart die je aanstuurt. De result set is dus een relatietabel Voor de SPARQL query: 'endpoint': http://dbpedia.org/sparql 'endpoint_output': 'xml Namespaces en een query

Opdracht voor de volgende keer Bedenk een interessante view op je data Werk je bestand bij zodat er iets interessants in staat om te visualiseren Stuur je bestand op, en wacht op een SPARQL endpoint Onthoud je namespace Configureer de html file met je namespace Ontwerp een SPARQL query

Waarom regels? Bomen en grafen (whiteboard)

Ik type I K subclassof (ik kind siger) (ik kind tibbe) (only kind {Siger, Tibbe}) Siger: Zoon (siger differentfrom tibbe) Tibbe: Zoon

Waarom niet regels? Als het uitbreiden van OWL met regels computationeel haalbaar was geweest, was dat wel gedaan Uitbreidingen zijn of triviale herformuleringen Of ze zijn onberekenbaar Nadeel van de regeltalen icm OWL DL is dat het nóg minder overzichtelijk is in wélke logica je werkt

Als niet P dan Q Als niet P gebeurt, dan is Q het geval Als P niet gebeurt?

M ~J / J ~M / M, J ~M ~J / J ~M J / M, ~M J, ~J / ~M J, M / M J / J, M dus: richting van een disjointwith maakt niets uit!!!

Als P dan niet Q Als P gebeurt, dan is niet Q het geval Als Q gebeurt, dan is niet P het geval

SWRL SWRL wordt geen W3C recommendation! Als condities dan conclusies Condities en conclusies: C(x), P(x,y), sameas(x,y) differentfrom(x,y), or builtin(r,x,...) De combinatie van OWL en SWRL is onbeslisbaar Datalog als veilige keuze: als condities dan één conclusie, waarbij condities en conclusie eenvoudige OWL termen zijn (geen somevaluesfrom restricties etc.)

Interactie OWL-SWRL all variables in a DL-Safe SWRL rule bind only to known individuals in an ontology Voorbeeld: Houden_van_een_voertuig(?h) ^ thema(?h,?v) ^ Vrachtwagen(?v) Houden_van_een_vrachtwagen(?h) De ontologie zegt onder andere: Houden_van_een_voertuig is een subclassof (thema some voertuig) Dit is een noodzakelijke voorwaarde! De regel bindt dus aan hypothetische voertuigen!

SWRL als RDF parent(?x,?y) brother(?y,?z) uncle(?x,?z) <swrl:variable rdf:id="x1"/> <swrl:variable rdf:id="x2"/> <swrl:variable rdf:id="x3"/> <ruleml:imp> <ruleml:body rdf:parsetype="collection"> <swrl:individualpropertyatom> <swrl:propertypredicate rdf:resource="&eg;hasparent"/> <swrl:argument1 rdf:resource="#x1" /> <swrl:argument2 rdf:resource="#x2" /> </swrl:individualpropertyatom> <swrl:individualpropertyatom> <swrl:propertypredicate rdf:resource="&eg;hassibling"/> <swrl:argument1 rdf:resource="#x2" /> <swrl:argument2 rdf:resource="#x3" /> </swrl:individualpropertyatom> <swrl:individualpropertyatom> <swrl:propertypredicate rdf:resource="&eg;hassex"/> <swrl:argument1 rdf:resource="#x3" /> <swrl:argument2 rdf:resource="#male"/> </swrl:individualpropertyatom> </ruleml:body> <ruleml:head rdf:parsetype="collection"> <swrl:individualpropertyatom> <swrl:propertypredicate rdf:resource="&eg;hasuncle"/> <swrl:argument1 rdf:resource="#x1" /> <swrl:argument2 rdf:resource="#x3" /> </swrl:individualpropertyatom> </ruleml:head> </ruleml:imp>

RIF The Rule Interchange Format (RIF) is a W3C Recommendation. RIF is part of the infrastructure for the semantic web, along with (principally) SPARQL, RDF and OWL. Maar wordt fragmentarisch ondersteunt Basic Logic Dialect (BLD) is datalog zonder functies of nietoperator (ook het meest ondersteunde deel van SWRL). Conclusies mogen zonder meer als model-theoretisch afleidbaar beschouwt worden Production Rules Dialect (PRD) heeft een negation-asfailure niet-operator en retract (nonmonotoon, conclusies kunnen weerlegd worden). Conflict resolutie door middel van volgorde regels.

SQWRL Sluit aan bij SWRL en voegt builtins toe Voertuig(?v) sqwrl:select(?v) tbox:isdirectsubclassof(?s, Voertuig) sqwrl:select(?s) Accumuleert conclusies uit een regel, maar wijzigt niet de set van afleidbare triples Itt. OWL en SWRL, gebruikt SQWRL de unique name assumption voor queries Exotische optie voor linked data

SPIN SPARQL Inferencing Notation (SPIN) is a way to represent a wide range of business rules. With SPIN, rules are expressed in SPARQL: SPARQL queries for conditions SPARQL construct voor conclusions SPIN can be used to: calculate the value of a property based on other properties, isolate a set of rules to be executed under certain conditions, trigger warnings over integrity constraint violations

Produktieregels en ECA-regels Condities Handelingen Brede toepasbaarheid Grote mate van interactie en potentieel conflict tussen regels Conflict geeft aanleiding tot metaregels of extra condities Gebeurtenis : condities Handelingen Goede controle op toepasbaarheid Weinig potentieel voor conflict Een produktieregel kan vertaald worden naar meerdere ECA-regels (RETE algoritmes)

Als P en Q dan R Als P gebeurt, en ik denk dat Q het geval is, dan is R het geval Als Q gebeurt, en ik denk dat P het geval is, dan is R het geval

AgentSpeak (Agile project) // to sell is to have a buyer and seller, and to have an offer followed by an accept +!sale(as, Ab, Good, Sum) : seller(as) & buyer(ab) <-!offer(as, Ab, sale(as, Ab, Good, Sum));!acceptance(As, Ab, sale(as, Ab, Good, Sum)). // acceptance must follow an offer to constitute a sale // sale leads to duty to deliver and duty to pay (in no particular order) +acceptance(as, Ab, sale(as, Ab, Good, Sum)) : sale(as, Ab, Good, Sum) <-!delivery(as, Ab, Good);!payment(As, Ab, Sum). +acceptance(as, Ab, sale(as, Ab, Good, Sum)) : sale(as, Ab, Good, Sum) <-!payment(as, Ab, Sum);!delivery(As, Ab, Good). +!delivery(as, Ab, Good) : myself(as) <-!declare(as, Ab, delivery(as,ab, Good)); +delivery(as, Ab, Good). // monitor payment +!payment(as, Ab, Sum) : myself(as) & payment(as, Ab, Sum)[source(Ab)] <-.print("observation: payment ok"). +!payment(as, Ab, Sum) : myself(as) & not payment(as, Ab, Sum)[source(Ab)] <-.wait(1000);!payment(as, Ab, Sum).

ECA-regels Boodschap : Check condities Trek conclusie ; Stuur boodschap terug

Boodschap : Check condities Trek conclusie ; Stuur boodschap terug Moet intern valideren tegen de ontologie Moet intern valideren tegen de ontologie

Boodschap : Check condities Trek conclusie ; Stuur boodschap terug Boodschap, ontologie en achtergrondkennis moeten een grond voor handelen opleveren

Boodschap : Check condities Trek conclusie ; Stuur boodschap terug Handelingen en verwachtingen worden vastgelegd

Boodschap : Check condities Trek conclusie ; Stuur boodschap terug Doe queries op de knowledge base (SPARQL SELECT/CONSTRUCT)

Boodschap : Check condities Trek conclusie ; Stuur boodschap terug Update de knowledge base (SPARQL UPDATE)

Boodschap : Check condities Trek conclusie ; Stuur boodschap terug Staan regels in de knowledge base, of zijn regels recepten voor productie?

Boodschap : Check condities Trek conclusie ; Stuur boodschap terug Staan regels in de knowledge base, of zijn regels recepten voor productie? Proactief informatie verzamelen? Conflicten tussen binnenkomende boodschappen en achtergrondkennis oplossen? Monitoren of verwachtingen uitkomen?

Bezwaren tegen alléén taakgerichte kennisopvatting Gaat over beslisbomen, klassieke regel-gebaseerde expertsystemen, probleem-decompositie, etc. 1. Ontbreken visie op sociale context van regeltoepassing Belangen, bewijs en bewijslasten, bevoegdheden 2. Geen oplossingen voor niet-centraal-gestuurde taakcoördinatie 3. Geen oplossingen voor data gedeeld tussen taken 4. Geen oplossingen voor modelleren van de rol van cliënten

Argumentatie en LKIF Normatief handelen en redeneren Normativiteit van regels Betrokken agents en belangen Rechtsposities Primaire en secondaire posities Handelingen en bedrijfsprocessen Handhaving

Context bij taalhandelingen Communicatie vind plaats tegen een achtergrond: Gedeelde kennis: terminologie, voorgaande communicatie De mogelijkheden en motieven van de tegenpartij De bedoeling van een taalhandeling

Illocutionaire handelingen 1. assertives = speech acts that commit a speaker to the truth of the expressed proposition 2. directives = speech acts that are to cause the hearer to take a particular action, e.g. requests, commands and advice 3. commissives = speech acts that commit a speaker to some future action, e.g. promises and oaths 4. expressives = speech acts that express on the speaker's attitudes and emotions towards the proposition, e.g. congratulations, excuses and thanks 5. declarations = speech acts that change the reality in accord with the proposition of the declaration, e.g. baptisms, pronouncing someone guilty or pronouncing someone husband and wife

Perlocutionaire handelingen Het effect van de handeling op de toehoorder Bijv. overtuigd, geïntimideerd, gerustgesteld, geïrriteerd, etc.

Bewijslast Burden of production (productielast): de partij moet kiezen tussen bewering P en niet P Burden of persuasion (overtuigingslast): de partij moet een valide argument voor P/niet P geven Partijen, dialectische argumentatie, argumentatieschema s, tegenargumenten, een onafhankelijke derde als rechter

Tegenargumenten Weerleggen: S is een argument tegen bewering Q Ondergraven: T is een argument tegen (Q omdat P) Argumenten die weerlegd of ondergrafen kunnen worden zijn niet monotoon Ofwel regels zijn niet algemeen geldig Of er zijn weerlegbare aannames gedaan

Abductie Bewering, achtergrondtheorie, en algemeen geaccepteerde aannames: Achtergrondtheorie en aannames vormen een argument voor de bewering Achtergrondtheorie, aannames en gedane beweringen zijn tezamen consistent Beweringen die niet op aannames berusten hebben voorrang

LKIF De LKIF ontologie LKIF argumentatieschema s Beide zijn géén standaard Gebaseerd op dialectische argumentatie, niet op afleidbaarheid er is geen vastgestelde proof standard voor argumenten (Gordon.pdf)

Wat doen agents eigenlijk met normen? Alle regelgevende tekst is normatief, ook de begripsbepaling: wat te doen, wat ervan te denken

1. Normatief, normaal, en codificatie 2. Belanghebbenden bij de normen 3. Macht en handhaving

Motorrijtuigenbelasting Belastingplichtig en niet-belastingplichtig Primair een classificatieprobleem Uitzonderingen en classificatie Nadere regels Voor motorrijtuigen die behoren tot een bedrijfsvoorraad en voor motorrijtuigen die voor het verrichten van werkzaamheden daaraan bij een herstelbedrijf zijn, kan de belasting, onder bij algemene maatregel van bestuur te stellen voorwaarden met betrekking tot het gebruik, in afwijking van het eerste lid worden geheven ter zake van de ten behoeve van die motorrijtuigen opgegeven kentekens als bedoeld in artikel 37, derde lid, van de Wegenverkeerswet 1994.

Motorrijtuigenbelasting Belastingplichtig en niet-belastingplichtig Primair een classificatieprobleem Uitzonderingen en classificatie Nadere regels Voor motorrijtuigen die behoren tot een bedrijfsvoorraad en voor motorrijtuigen die voor het verrichten van werkzaamheden daaraan bij een herstelbedrijf zijn, kan de belasting, onder bij algemene maatregel van bestuur te stellen voorwaarden met betrekking tot Is een het tegenargument gebruik, in afwijking tegen van het eerste lid worden geheven een ter argument zake van voor de ten behoeve van die belastingplichtigheid op motorrijtuigen opgegeven kentekens als bedoeld in artikel 37, basis van de hoofregel derde lid, van de Wegenverkeerswet 1994.

Maar wat zijn de ingredienten van juridische kennis in de praktijk?

Handeling Aan handeling ligt een agent met een plan ten grondslag De handeling beëindigt, initieert, continuëert zaken, met opzet of per ongeluk Thematische rollen in de handeling: agent, patient, input, output Bijv. Licht aan, licht uit Positief-negatief, punishment-reward (Skinner)

PACK Acquire P Maak een plan dat P veroorzaakt/straf cont. niet P Cure P Maak een plan dat P ongedaan maakt/straf cont. P Prevent P: Maak geen plan dat P veroorzaakt/straf init. P Zie er op toe dat anderen P niet veroorzaken Keep P Maak geen plan dat P ongedaan maakt/straf init. niet P Zie er op toe dat anderen P niet ongedaan maken

W.N. Hohfeld Primair: Secondair: A s claim B s duty A s power B s liability A s noclaim B s liberty A s disability B s immunity

W.N. Hohfeld Primair: Secondair: A s claim B s duty A s power B s liability A s noclaim B s liberty A s disability B s immunity Secondaire rechtshandelingen verschaffen toegang tot primaire rechtsposities, primaire rechtshandelingen zijn (eventueel) een uitgang

Koop en Hohfeldiaanse rechtsrelaties Beide partijen kunnen een aanbod doen (power, toegang tot een liability) Als een aanbod uitstaat, kan de ander er een koop van maken door te accepteren (power en liability als toegang) Door (het rechtsfeit) koop moet de verkoper leveren en de koper betalen (duty en right) Rechtsgevolgen zijn soms ook van belang voor derden (externaliteiten als afdracht belasting)

Voorbeeld: plicht BW7 Artikel 9-1 De verkoper is verplicht de verkochte zaak met toebehoren in eigendom over te dragen en af te leveren.

Koop en agent-rollen Koper, verkoper en toeschouwer delen kennis over tot stand brengen koop Koper en verkoper coördineren plannen en (in het algemeen) motieven mbt. tot stand brengen koop Koper en verkoper ontwerpen een bedoelde koop (kiezen de parameters), en komen tot een koop zodra de ontwerpen overeenkomen Koper heeft een plan om te leveren en de voortgang van het betalingsplan te monitoren Verkoper heeft een plan om the betalen en de voortgang van het leveringsplan te monitoren

Noclaim bij koop Art. 7:2 BW De koop van een tot bewoning bestemde onroerende zaak of bestanddeel daarvan wordt, indien de koper een natuurlijk persoon is die niet handelt in de uitoefening van een beroep of bedrijf, schriftelijk aangegaan. Anders is een acceptatie van een aanbod nietig (algemeen art. 3:39 BW)

Motorrijtuigenbelasting? Onder de naam motorrijtuigenbelasting wordt een belasting geheven ter zake van het houden van een personenauto, een bestelauto, een motorrijwiel, een vrachtauto of een autobus. De belasting wordt geheven van degene die bij de aanvang van een tijdvak het motorrijtuig houdt. In deze wet en in de daarop gebaseerde regelingen wordt verstaan onder motorrijtuig, een voertuig dat is bestemd om anders dan langs spoorstaven te worden voortbewogen uitsluitend of mede door een mechanische kracht, op of aan het voertuig aanwezig. Bij algemene maatregel van bestuur kunnen regels worden gesteld.

Motorrijtuigenbelasting? Onder de naam motorrijtuigenbelasting wordt een belasting geheven ter zake van het houden van een personenauto, een bestelauto, een motorrijwiel, een vrachtauto of een autobus. De belasting wordt geheven van degene die bij de aanvang van een tijdvak het motorrijtuig houdt. In deze wet en in de daarop gebaseerde regelingen wordt verstaan onder motorrijtuig, een voertuig dat is bestemd om anders dan langs spoorstaven te worden voortbewogen uitsluitend of mede door een mechanische kracht, op of aan het voertuig aanwezig. Bij algemene maatregel van bestuur kunnen regels worden gesteld. Power/liability tegen een bekende achtergrond (belastingplichtigheid en de Algemene Wet inzake Rijksbelastingen)

W.N. Hohfeld Primair: Secondair: A s claim B s duty A s power B s liability A s noclaim B s liberty A s disability B s immunity

W.N. Hohfeld right right A s claim B s duty A s power B s liability A s noclaim B s liberty A s disability B s immunity right right

W.N. Hohfeld right right noright A s claim B s duty A s power B s liability A s noclaim B s liberty A s disability B s immunity noright right noright right

Hohfeld: duty and liberty A s obligation A s prohibition A s positive liberty A s negative liberty

Hohfeld: duty and liberty A s obligation A s prohibition A s negative liberty A s positive liberty Doen en laten van handelingen

Drie kennisdomeinen (uit het Agile project)

Toepassing van principes op rechtsinformatiebronnen Domeinen en ontwerppatronen 1. Modelzinnen en metadata in de regelgeving 2. Rolpatronen in de juridische institutionele realiteit van rechtshandelingen en rechtsfeiten 3. Rol/probleem/taak-ontwerppatronen in de administratieve organisatie

Agent simulatie De agent als drager van kennis, belangen en vermogens Externe focus Het simuleren van taakcoördinatie in netwerkarrangementen Het simuleren van tegenstrijdige belangen voor bijv. misbruikscenario s Interne focus Flexibel omgaan met allocatie van resources Hergebruik van rolpatronen en probleemoplospatronen

Wat zijn agents in onze visie? Primacy of structure or agency? Agency De persoon met vermogen tot handelen De handelende persoon handelt vooral vanuit zijn rol-overstijgende belangen Structuur De handelende persoon handelt vooral vanuit zijn rol herkenning rolpatroon bepaalt de perceptie van belangen en van vermogen tot handelen

Rolpatroon: een bij uitstek Nederlands begrip

Wat zijn agents in onze visie? Rolpatronen als locus voor belangen mbt., kennis van, en vermogen tot handelen Koper-verkoper, dader-slachtoffer, etc. Partijen in de handeling en toeschouwers Rolconflicten Intern: agent heeft een meta-probleem Extern: ontwerpprobleem

Wat zijn agents? Horen doelen, kennis en vermogen tot handelen van nature bij 1. de agent-persoon of 2. de agent-rol? De agent-persoon als optelsom van 1. aangenomen agent-rollen en 2. meta-redeneerproces over die rollen

Agent-rollen in sociale systemen Agent verricht handelingen Sociale handelingen ontlenen hun betekenis aan toeschouwers die de opzet (het plan) achter de handeling begrijpen Herkenning van sociale werkelijkheid door herkenning van rollen De kennis van de agent over sociale structuren motiveert zijn sociaal handelen De sociale handelingen reproduceren de sociale structuren Rechtshandelingen en rechtsfeiten

Denken vanuit agent rollen in de interpretatie van regelgeving betekent: Letten op handelingen, en datgene dat geconsumeerd, geproduceerd, en gebruikt wordt Handelingen koppelen aan een rol, en die rol plaatsen in een sociaal arrangement/rolpatroon Wie is de tegenpartij wiens belangen in het geding zijn? Wie zijn de toeschouwers, wie de handhavers? Wie zijn de concurrenten? Welke informatie komt in wiens blikveld?

Een agent weet wat hij kan doen, en niet kan doen (rechtsgevolgen) in een rol Een agent weet wat hij mag doen of laten en niet mag doen of laten in een rol Een agent weet wat andere rollen kunnen doen, en niet kunnen doen Een agent weet wat andere rollen (niet) mogen doen of laten Een agent kent een implementatie voor deze handelingen in die rol Een agent kent de ingangen en uitgangen van de rol (pet op/pet af)

De vaststelling van een belastingaanslag geschiedt door het ter zake daarvan opmaken van een aanslagbiljet door de inspecteur. Met betrekking tot belastingen welke ingevolge de belastingwet bij wege van aanslag worden geheven, dan wel op aangifte worden voldaan of afgedragen, kan de inspecteur degene die naar zijn mening vermoedelijk belastingplichtig of inhoudingsplichtig is uitnodigen tot het doen van aangifte. Bij ontvangst van de aangifte wordt desverlangd een ontvangstbevestiging afgegeven. De inspecteur kan de door hem gestelde termijn verlengen.

Handelingen kunnen lukken of mislukken Struikelen is geen handeling Poging Je bent in beginsel verantwoordelijk voor wat je doet of laat Negatieve causatie Dingen doen of laten kan niet losgekoppeld worden van een plan, en dus niet van een mentaal model Oogmerk Opzet Voorwaardelijk opzet

Aanvullend: J.R. Commons Rechtsposities zijn een economisch goed, voor zoverre er een positief of negatief reinforcement mechanisme achter zit. De official als handhaver (plicht of power voor handhaver) Rechtsposities kunnen schaars zijn Bijv. eigendomsrechten Als A een rechtspositie inneemt, sluit A concurrent B uit Bijv. koop, registratie gezamenlijk voertuig

J.R. Commons Als A een rechtspositie inneemt, sluit A concurrent B uit De koper sluit concurrent-kopers uit, die tegen een betere prijs gekocht zouden hebben De verkoper sluit concurrent-verkopers uit, die tegen een betere prijs gekocht zouden hebben De koop die tegen een betere prijs had kunnen plaatsvinden (niet at arms length), is een ontwijking van een plicht to betalen van belasting tbv. iedereen

The alignment of law and power The law works if: 1. It happens to have a coordinating function (as any private agreement in good faith would): for instance driving on the right hand side 2. People privately have reason to invest in social structures that maintain & make it: history shows that courts can function without a state that subsidizes them! 3. There is a state that makes it work

Carl Schmitt

The alignment of law and power Kelsen: power is a separate issue Schmitt: the state translates the norms of abstract legal reality into concrete reality it is the transmission belt between sphere of law and sphere of power, on three levels 1. It changes the law, 2. It interprets what it means (discretion), in implementation in concrete structures, and in the judiciary 3. It generates the power to make it work by investing resources in it

Artificial Intelligence & Law Thesis A legally proficient player has working knowledge of the legal domain, and uses that knowledge to attain its goals as addressee of, & stakeholder in & investor in the legal system Legal knowledge is the knowledge we attribute to an agent, such that its behaviour in the legal domain can be best predicted in accordance with the principle of rationality (Newell s definition of knowledge applied to the legal domain)

Legal knowledge representation domains The organization of the sources of law The text, the coherence of the corpus, provenance, references, standardized terminology & model sentences The organization of legal institutions Design patterns; legal facts, imputation, legal position Implementation and production of law in social structures Pragmatics of enforcement, service delivery, judicial decision making, politics & policy making Application in individual cases Case assessment, predicting others, planning,

The state as legal actor Agents produce the effects of law The state executive suborganization as a participant in law 1. Interprets and implements the law, and influences legislators 2. Perspectives: operational, development, and policy-making level models of the legal domain 3. Motive as policy maker: firstly represents sunk costs & performance constraints of the state

Three spheres of activity in the executive suborganization 1. Operational: deals with individual cases 2. Development: deals with the development/protection of abilities for handling categories of cases (capability, productivity) 3. Policy: deals with the removal of constraints and development/protection of resources (potentiality, performance)

The state executive sub-organization as actor

Viable System Model (Stafford Beer, management cybernetics)

Viable System Model: three levels

Viable System Model : three levels This is what we could be doing with existing resources, under existing constraints

Viable System Model: three levels This is what we ought to be doing, by developing our resources and removing constraints, within the bounds of possibility

Viable System Model: three levels Influence policy develop systems and processes operations

Diagnose Beleidsargumentatie als model-gebaseerde diagnose 1. System-level performance constraints 2. Problematic cases from operations 3. Information collection biases Daar komt de ROI van modelgebaseerde diagnose vandaan Op termijn, Als de regelgever het model serieus neemt

What legal knowledge should the organization develop 1. Alternative interpretations of the law 2. Alternative interpretations of its effects 3. Account of current interpretations & implementations in the visible network 4. Alternative implementations within constraints 5. How alternative legal systems would affect performance

Contexts of use How do we assign expectations about interpretation and effects of law to contexts of use? Agent role as self-other or self-situation representation 1. Situation constraints as requirement for adoption of the role 2. Social-legal abilities/positions 3. Expectations/macro-level evidence about situation/others

What is model-based diagnosis? A diagnostic agent having a model of a system to be diagnosed as its environment. System can be decomposed into small components with well-understood behaviour models. Obtain observations on the states implied by the model of the system If observations and system description are inconsistent with the assumption that all components are normal, certain of the components behave abnormally. A diagnosis is a hypothesis that certain of the components are abnormal and the rest normal.

Why multi-agent diagnosis? Agent responsibility assignment as a fault localization problem = model-based diagnosis Legal knowledge in the form of critical incidents presented as: noncompliance storylines or argumentation

The multi-agent system diagnosis problem Self-other representations and agent roles Agent roles are natural components because they have functional coherence when behaving in a health mode Problems calling for reinterpretation of selfother representation are diagnostic problems Remedies are reconsiderations of one's own agent role(s) and those of others

What are we trying to do Structuring tacit knowledge about tax evasion A library of tax evading agent roles that can be fit on suspect cases Allowing structured analysis of where to monitor for what (in the process) What statistical data is most useful to collect Animation of tax evasion schemes as evidence in policy making discussions

A MAS knowledge acquisition tool 1. Define agent roles 2. Compose structures of agents 3. Allocate roles 4. Animate stories 5. Fit possible roles on observed behaviour 6. Find out how many scenarios a compliance framework catches

Domain and examples Domain is real estate tax evasion 1. Two different rates of taxation of real estate transfer 2. Real estate transaction may be judged as evasion of income taxes Tax evasion may be a side-effect of crime extortion, theft by agent from principal, price fixing cartels Scenarios may be very complex Agents abroad, straw men, whipping boys (katvanger)

Domain and examples Examples of simple reusable scenarios 1. Simple income tax evasion by employer-employee 2. Real estate swaps 3. Shopping cart optimization Background TA monitors some 600,000 transactions a year, ranging from 50,000 to 1,000,000,000 TA may correct taxes, and/or give administrative fine, or prosecute Some 50,000 are suspect, several thousand are acted on, a handful prosecuted

Swap scenario - 1 Real estate worth 10 million Real estate worth 10 million Agent A 10 million 10 million Agent B property transfer tax (6%) 600,000 property transfer tax (6%) 600,000 Tax administration

Swap scenario - 2 Real estate worth actually 10 million Real estate worth actually 10 million Agent A 10 million 5 million 10 million 5 million Agent B property transfer tax (6%) 600,000 300,000 property transfer tax (6%) 600,000 300,000 Tax administration

Shopping Cart scenario - 1 Seller Real estates Worth in total 10 million accounted with different tax rates Delivery 10 million real estates Payment 10 million 4x worth 2 million with 6% rate 1x worth 6 million with 19% rate Buyer property transfer tax 1,260,000 = 120,000 + 1,140,000 (4x 2 million, 6%) (1x 6 million, 19%) Tax administration

Shopping Cart scenario - 2 Seller Real estates Worth in total 10 million accounted with different tax rates Delivery 10 million real estates Payment 10 million 3x worth 2 million with 6% rate 1x worth 2 million with 6% 19% rate 1x worth 6 million with 19% 6% rate Buyer property transfer tax 1,260,000 860,000 = 480,000 + 380,000 (total 8 million, 6%) (1x 2 million, 19%) Tax administration

A basic scenario, just the actions S (Seller) S sells an apartment for 350,000 to B B (Buyer) B buys an apartment for 350,000 from S B sells the apartment 3 month later for 500,000 to Z

Legal evidence as traces for a story Cadastral register S sold an apartment for 350,000 to a natural person B B sold the apartment 3 months later for 500,000 to Z Payroll tax register S paid wages to B NVM real estate brokers The median home price hardly changed. Tax administration

Possible role assignment by TA: scripts S (Seller) Goal: pay 150.000 to B without paying taxes Propose to B to buy a property worth 500.000 for 350.000. Secure a property worth 500.000. Sell to B that property for 350.000 : registering the property transfer to the cadaster and monitoring the payment. B (Buyer) Goal: receive 150.000 from B without paying taxes M (Monitor) Tax administration

Argumentation graphs from diagnostic hypotheses? The difference between the reasonable price and the actual price paid (150,000 ) is taxable income. We have agreed previously to trade the property available in the future for a then reasonable price. The verbal agreement is an unverifiable fabrication for the purpose of evading taxes. Buyer recently had the property appraised. The agreement was an option to purchase, and the appraisal was made to decide about exercising the option. A dated, written agreement held by a trusted third party is normal for such transactions. The relationship of trust that exists between us made such formalities imprudent. No such trust can be expected from the tax administration, which is also a party. The reasonable market price is 500,000, as the following transaction shows.

Toepassingen van de regels Het sturen van keuzes Het voorspellen van gedrag, incl. het misbruik maken van verwachtingen Het achteraf beoordelen van gedrag Het ontwerpen van sociale systemen Het diagnosticeren van sociale systemen Argumentatie over voorgaande

Koop als verkoper Gebruik de rechtsregel koop om de koper een plicht tot betalen op te leggen Secondair: organiseer de koop Primair: organiseer de levering Primair: organiseer de controle op betaling Diagnostisch: organiseer follow-up op nietlevering en niet-betaling

Belasting Gebruik de rechtsregels rijksbelastingen om de belastingplichtige aangifte en betaling te laten doen Secondair: organiseer belasting- en aangifteplichtigheid Primair: organiseer aangifte en betalingen Diagnostische follow-up