Raadsvoorstel *Z0253E5F677* Aan de raad Documentnummer : INT-15-23159 Afdeling : Ruimte Onderwerp : Rapportage uitvoering Preventie- en handhavingsplan Alcohol 2014-2016 en beschikbaar stellen middelen Inleiding Op 5 juni 2014 heeft u het Preventie- en handhavingsplan Alcohol 2014-2016 vastgesteld (bijlagen I en II). Dat is een wettelijke plicht, waar overigens nog niet alle gemeenten aan hebben voldaan. In dat kader wordt ook verwezen naar bijgaande brief van de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport van 2 oktober 2015 (bijlage III), waarin aandacht wordt gevraagd voor het belang van het Preventie- en handhavingsplan en de handhaving op de Drank- en horecawet, in het bijzonder ten aanzien van jongeren. Het preventie- en handhavingsplan is vastgesteld voor de periode 1 juli 2014-1 juli 2016. Daarna moet worden aangesloten bij de beleidscyclus van het lokaal gezondheidsbeleid. 1 De algemene doelstelling van het Preventie- en handhavingsplan 2014-2016 is drieledig: 1. Terugdringen van alcoholgebruik onder jongeren; 2. Ouders/ opvoeders bekend maken met de negatieve gevolgen van alcoholgebruik; 3. In beeld brengen van hotspots voor een gerichte handhaving. Voor de tweede helft van 2014 werd incidenteel een bedrag van 40.000,- ter beschikking gesteld voor de uitvoering van het toezicht op de Drank- en horecawet. Dat was met name bedoeld om eerste stappen te nemen voor de opzet van de handhaving en een eerste beeld te krijgen van de noodzaak van verdere preventie en handhaving in het Beverwijkse. Het lag in de bedoeling om na de start-up fase voldoende informatie te hebben voor een beeld van de gewenste uitvoering en de bijbehorende middelen. Daarbij is het ook van belang te weten dat het Rijk en de VNG het grondig met elkaar oneens zijn of en voor welk bedrag budget is meegekomen met de taakoverdracht. Er is in ieder geval geen geoormerkt budget bekend. Bij de overdracht van de wettelijke taak is verder zeer mondjesmaat informatie meegekomen van het Rijk over de situatie in Beverwijk. De informatiepositie moest van de grond af worden opgebouwd. Dat is met ongeveer 180 al dan niet vergunningsplichtig alcoholverstrekkers (cafetaria, snackbars, supermarkten) geen sinecure. Om die reden is ingezet op het uitvoeren van een nulmeting. Aan de hand van de verkregen gegevens, wordt voor de volgende beleidsperiode opnieuw een risico-analyse gemaakt op grond waarvan prioriteiten worden gesteld en een handhavingsprogramma kan worden vastgesteld. Deze tussenrapportage brengt in beeld hoe ver we zijn gekomen in de start-up van de uitvoering van handhaving en preventie. Daaruit trekken we conclusies en doen we aanbevelingen voor de vervolgfase. 1 Artikel 43a Drank- en Horecawet.
Daarbij hebben we zoveel mogelijk rekening gehouden met de uitkomsten van de bespreking van de eerste rapportage in de raadscommissie van 10 september 2015, die nog niet rijp werd geacht voor behandeling in de raad. Relatie met collegeprogramma N.v.t. Relatie met gemeentebegroting / budgetregels Vanuit het Rijk zijn geen specifieke middelen beschikbaar gesteld voor de uitvoering van de Drank- en horecawet door de gemeente. Binnen de huidige programmabegroting is dus geen budget begroot voor de uitvoering van deze taken. Bij de vaststelling van het Preventie- en handhavingsplan is voor 2014 incidenteel 40.000,-- ter beschikking gesteld door uw raad. Voor 2015 is sprake van een budgetoverschrijding van waarschijnlijk 40.000,-- in verband met de uitvoering van het toezicht op de Drank- en horecawet, de juridische afhandeling daarvan, een hotspot analyse en een nalevingsonderzoek naar de verkoop van alcohol aan jongeren <18 jaar (uitvoering november december 2015). Dit bedrag zal verantwoord worden in de jaarrekening 2015. Aan de raad wordt voorgesteld om voor 2016 (opnieuw incidenteel) 40.000,-- beschikbaar te stellen in verband met de volgende werkzaamheden: - hercontroles bij horecagelegenheden waar de basiscontrole niet in orde was; - bezoeken nieuwe exploitanten; - uitvoeren leeftijdscontroles evenementen; - juridische afhandeling controles; - voorbereiden nieuwe Preventie- en handhavingsplan (vast te stellen voor 1 juli 2016) inhoudende: a. evalueren nulmeting; b. risico-analyse en bepalen prioriteiten handhaving DHW in de komende jaren; c. opstellen handhavingsprogramma 2016-2020; d. actualiseren handhavingsarrangement en onderzoek aansluiting regio; e. aansluiting Preventie- en Handhavingsplan Alcohol bij Nota Lokaal gezondheidsbeleid. Bij de aanbieding van het nieuwe Preventie- en handhavingsplan Alcohol, zal een voorstel worden gedaan voor een structurele oplossing. Relatie met regionale samenwerking / MRA De regionale afstemming van de uitvoering van de Drank- en Horecawet is in de VRK een samenwerkingsthema voor preventie, handhaving en volksgezondheid. Op moment wordt de alcohol preventie op het niveau van de VRK geïnventariseerd. In de bestuurscommissie Publieke Gezondheid en Maatschappelijke Zaken (BC PGMZ) van de VRK is in april 2015 vanuit preventief oogpunt de behoefte vastgesteld aan een regionale aanpak van integraal alcoholbeleid. De zorgwethouders hebben hierbij gezamenlijke doelstellingen geformuleerd. De vertaling naar lokaal niveau in beleid en middelen is nog niet gemaakt. Binnen de VRK leven op het gebied van handhaving ook ideeën voor afstemming en samenwerking (vooral het horecasanctiebeleid). Algemeen beeld is dat in de VRK de uitvoering van de Drank- en Horecawet wordt opgepakt, maar nog verkeert in een fase van ontwikkeling en inventarisatie. Eerdere besluiten / bestaand beleid / nieuw beleid Raadsbesluit d.d. 5 juni 2014 met kenmerk INT-14-10255. Preventie- en handhavingsplan Alcohol 2014-2016 met kenmerk INT-14-10276. INT-15-23159 pagina 2
Motivering voorgesteld besluit Tussenbeeld Handhaving Intern zijn twee handhavers opgeleid voor het toezicht op de Drank- en horecawet. Daarnaast is het vergunningenbestand opgeschoond en geactualiseerd. Met deze actualisatie is bereikt dat de toezichthouders kunnen werken met een actueel vergunningenbestand. In de periode oktober 2014 t/m november 2015 zijn alle vergunningsplichtige inrichtingen door de toezichthouders bezocht. Bij de 100 bezochte inrichtingen, zijn maar liefst 50 overtredingen geconstateerd. Zie bijlage IV voor de rapportage handhaving 2014-2015. De overtredingen (zoals de afwezigheid van een leidinggevende en het ontbreken van een geldige vergunning) geven aan dat van de naleving van de wet nog maar beperkt sprake is geweest. Het is dan ook de vraag in hoeverre de horecaondernemers de naleving van de Drank- en horecawet in huis hoog op de agenda hebben staan. Wat dat betreft hebben de handhavers ook een belangrijke voorlichtende functie op locatie. Ten aanzien van de leeftijdscontroles zijn inmiddels procesafspraken gemaakt met politie en HALT waardoor de toezichthouders effectief kunnen doorverwijzen naar HALT. Ook het project Wakkere Ouders is onderdeel van de aanpak. Tijdens de feestweek 2015 is een begin gemaakt met de actieve leeftijdscontrole. Daarbij zijn diverse jongeren <18 jaar aangesproken op het bezit en/of gebruik van alcoholhoudende dranken. Voorts wordt in november december 2015 nog een nalevingsonderzoek naar leeftijdsgrenzen uitgevoerd bij de vergunningsplichtige én vergunningsvrije alcoholverstrekkers. De eerste ronde van controles is uitgevoerd in november. Hierbij zijn diverse supermarkten, sportverenigingen, slijteren, cafés en cafetaria s bezocht. De resultaten waren zeer zorgelijk: in bijna 80% van de aankooppogingen kon de minderjarige mystery-shopper ongestoord alcohol aankopen. Als alle controles en onderzoeken zijn uitgevoerd, zal met een risico-analyse worden bepaald waar de hotspots zich bevinden in de gemeente Beverwijk en welke overtreding het grootste risico met zich meebrengt (kans x effect). Op grond van deze informatie wordt vervolgens een uitvoeringsprogramma handhaving voor de komende jaren opgesteld, zodat effectief en efficiënt toezicht op de Drank- en horecawet kan worden gehouden. Hierbij zal tevens een passend horecasanctiebeleid en handhavingsarrangement worden opgesteld. Aan deze analyse en beleidsontwikkeling is nog geen capaciteit besteed. Preventie Beverwijk zet ook in op alcoholpreventie voor de jeugd, in het bijzonder voor jeugd tussen 12 en 18 jaar in de vorm van voorlichting (bijeenkomsten, brochures), peer to peer activiteiten en gastlessen. Het beschikbare budget hiervoor is structureel circa 30.000,-. Daar bovenop voeren voor 2015 Brijder/ SWB extra voorlichtingsactiviteiten uit samen met ambulante jongerenwerkers op straat, in Jongerencentrum Inside 54 en op scholen (circa 10.000,- bekostigd uit budget integrale veiligheid). Bijlage V bevat een overzicht van preventieactiviteiten. Vrijwel alle preventiemaatregelen - hoe zinvol ook - staan nog veel op zichzelf. De volgende stap is te komen tot een preventieprogramma met prestatiedoelen. Het algemene beeld is dat de eerste (uitvoering)stappen zijn gezet van het Preventie- en handhavingplan 2014-2016, maar we hebben onvoldoende informatie om de stap te zetten naar een keuze voor de inrichting van het beleid en de INT-15-23159 pagina 3
uitvoering. Het is nog te vroeg om definitieve conclusies te trekken over alcoholgebruik onder de Beverwijkse jeugd. Recent onderzoek geeft aan dat conform de landelijke trend steeds minder jongeren onder de 18 jaar alcohol gebruiken. Daar staat tegenover dat de indruk bestaat dat daarbinnen een grote groep problematisch alcohol gerelateerd gedrag vertoont. Gesprekken met jongerenwerkers geven zorgsignalen af. Uit een eerste analyse van de politie blijkt dat in het afgelopen jaar ongeveer 14% van de alcoholgerelateerde overlast in Beverwijk wordt veroorzaakt door jongeren onder 18 jaar. Beelden uit het uitgaansleven stellen ons in dit verband niet gerust. Hierbij wordt nogmaals verwezen naar de brief van de staatssecretaris (bijlage III). Conclusies Tegen deze achtergrond trekken wij de volgende conclusies: a. Volledige basiscontrole Het is noodzakelijk het volledige bestand aan vergunningplichtige inrichtingen (incl. andere horecaverstrekkers) aan een basiscontrole te onderwerpen om duidelijkheid te krijgen over de mate waarin zij voldoen aan de Drank- en Horecawet. Daarbij wordt tegelijkertijd aandacht besteed aan informatie en voorlichting. Op basis van het volledig bestand krijgen we het gewenste handhavingbeeld. Hiermee krijgen we ook inzicht welke inrichtingen bijzondere aandacht nodig hebben (risicogestuurd handhaven). Het grote verloop onder de exploitanten van horecagelegenheden in Beverwijk is een extra argument voor een volledige basiscontrole. b. Uitwerking handhavingarrangement Bij handhaving hoort een handhavingarrangement dat uitvoerbaar is en effect heeft. Voor de opzet hiervan is specifieke juridische expertise nodig. Een onderscheid wordt gemaakt tussen reguliere controle, risicogestuurde handhaving en leeftijdscontrole bij evenementen. Het arrangement zal in ieder geval regionaal afgestemd moeten worden. c. Preventie in beeld Een zo compleet mogelijk beeld van de vigerende structurele en incidentele preventiemaatregelen Drank- en Horecawet in de gemeente Beverwijk. Aandacht in dat verband voor effect en bereik van de preventie zoveel mogelijk vertaald naar een praktische, programmatische aanpak waarbij preventie en handhaving waar mogelijk hand in hand gaan. In het kader van het Integraal Veiligheidsplan werken wethouder jeugd en de burgemeester al samen om de problemen in beeld te krijgen (gesprekken onderwijs en jongerenwerkers). Regionale afstemming en samenwerking wordt meegenomen. d. Informatiepositie verbeteren Preventie en handhaving geven informatie over de conditie van de jeugd boven en onder de 18 bij de omgang met alcohol. De EMOVO onderzoeken van de GG&GD dragen ook bij aan onze informatiepositie. We zullen de komende periode in gesprek gaan met de politie om enerzijds de basisgegevens van de alcoholgerelateerde incidenten nader te analyseren en anderzijds onderzoeken in weke mate Beverwijk op dit gebied 'hot spots' en/of 'hot events' kent die extra aandacht behoeven. e. Uitzoeken vormgeving Voor de organisatie en positionering van de handhaving zijn verschillende opties mogelijk. We willen e.e.a. goed in kaart brengen. Vragen die daarbij aan de orde komen zijn: levert handhaving op IJmondiaal niveau voordelen op? Kan bijvoorbeeld de Omgevingsdienst routinetaken op zich nemen? Na de afronding van de startfase zullen we voorstellen moeten doen voor de inrichting van de vormgeving. f. VRK meenemen In de VRK is de uitvoering van de Drank- en Horecawet een breed gespreksthema, dat nog niet heeft geleid tot concrete uitwerking. De gemeente Beverwijk staat open voor afstemming, samenwerking met oog voor praktische uitvoerbaarheid en schaalvoordelen. INT-15-23159 pagina 4
Consequenties voorgesteld besluit De raad stelt 40.000,-- beschikbaar voor de uitvoering van de volgende activteiten voortvloeiend uit het Preventie- en Handhavingsplan Alcohol 2014-2016: Handhaving ( 15.000,--) - hercontroles; - basiscontroles nieuwe exploitanten (i.v.m. grote verloop); - controles leeftijdsgrens 18 jaar (evenementen); Beleidsontwikkeling ( 25.000,--) - juridische afhandeling controles; - evalueren nulmeting 2014-2015; - risico-analyse n.a.v. de nulmeting; - opstellen handhavingsprogramma en prioriteitbepaling 2016-2020; - actualiseren handhavingsarrangement / ontwikkelen horecasanctiebeleid; - onderzoek naar aansluiten regio; - aansluiten preventie- en handhavingsplan Alcohol bij Nota Lokaal gezondheidsbeleid 2016-2020. Verdere procedure Defintieve evaluatie van de uitvoering van het Preventie- en Handhavingsplan Alcohol 2014-2016 vindt plaats in 2016. U wordt hierover geïnformeerd bij de vaststelling van het Preventie- en Handhavingsplan 2016-2016. Voorgesteld besluit en commissieadvies Wij stellen u voor te besluiten overeenkomstig bijgevoegd ontwerpbesluit. Het advies van de commissie treft u aan in de beknopte besluitenlijst van de Raadscommissie. Beverwijk, 15 december 2015 burgemeester en wethouders van Beverwijk, de gemeentesecretaris, de burgemeester, mw. mr. A.L. Schölvinck F. Ossel INT-15-23159 pagina 5
Raadsbesluit Documentnummer : INT-15-23159 Afdeling : Ruimte Onderwerp : Rapportage uitvoering Preventie- en handhavingsplan Alcohol 2014-2016 en beschikbaar stellen middelen De raad van de gemeente Beverwijk; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 15 december 2015, nummer INT-15-23159; gehoord de Raadscommissie; gelet op artikel 43a van de Drank- en horecawet en het Preventie- en handhavingsplan 2014-2016; b e s l u i t : 1. de rapportage handhaving Drank- en horecawet 2015 met kenmerk INT-15-22975 vast te stellen; 2. vooruitlopend op de vaststelling van het Preventie- en handhavingsplan 2016-2020, voor het afronden van de nulmeting en het ontwikkelen van het nieuwe Preventie- en handhavingsplan in de eerste helft van 2016, incidenteel 40.000,-- beschikbaar te stellen ten laste van de algemene middelen en dit bij de eerste bestuursrapportage 2016 in de begroting te verwerken. Beverwijk, de raad voornoemd, de griffier, de voorzitter,
Bijlagen: I. Raadsbesluit d.d. 5 juni 2014 met kenmerk INT-14-10255. II. Preventie- en handhavingsplan Alcohol 2014-2016 met kenmerk INT-14-10276. III. Brief staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport van 2 oktober 2015, met kenmerk IN-15-23735. IV. Rapportage handhaving 2014-2015 met kenmerk INT-15-22975. V. Overzicht preventieactiviteiten. INT-15-23159 / Z-14-23800 Pagina 7