Preventie- en handhavingsplan alcohol

Transcriptie

1 Preventie- en handhavingsplan alcohol september 2014 gemeente roerdalen

2 Hoofstuk 1 Inleiding 1.1 Aanleiding De Nederlandse jongeren drinken veel, vaak en op jonge leeftijd. Daarnaast blijkt telkens weer uit (nieuwe) onderzoeken dat alcohol, zeker voor jeugdigen, slechter is dan in het verleden werd gedacht. Om het alcoholgebruik onder jongeren tegen te gaan is een brede en op preventie-gerichte aanpak nodig. De Rijksoverheid heeft de leeftijdsgrens voor alcoholhoudende dranken verhoogd van zestien naar achttien. Reden hiervoor is dat jongeren beschermd dienen te worden tegen de schadelijke gevolgen van alcohol. De hersenen van jongeren zijn nog in ontwikkeling en drankgebruik in de puberteit kan de opbouw van de hersenen beschadigen. Op 1 januari 2013 is de Drank- en Horecawet gewijzigd. Met de wijzigingen wil de wetgever: alcoholgebruik onder jongeren terugdringen; alcohol-gerelateerde verstoring van de openbare orde aanpakken; bijdragen aan het verminderen van de administratieve lasten. De Drank- en Horecawet geeft gemeenten nieuwe bevoegdheden, taken en verantwoordelijkheden. Het onderwerp raakt diverse beleidsterreinen, zoals gezondheidsbeleid, jeugdbeleid, handhavingsbeleid en openbare orde en veiligheid. Door een passende invulling en uitvoering van deze wet heeft de gemeente de mogelijkheid om te sturen op het terugdringen van de negatieve effecten van alcohol -gebruik. Dit kan de gemeente niet alleen, hierbij is ook de betrokkenheid van marktpartijen als horeca, supermarkten, slijterijen, maar ook ouders nodig. De gemeenteraad heeft in haar vergadering van 13 maart 2014 de verordening met betrekking tot paracommerciële rechtspersonen vastgesteld. In deze verordening zijn de schenktijden van alcoholverstrekking tijdens bijeenkomsten van persoonlijke aard en niet-verenigingsgebonden activiteiten opgenomen. Het thema alcoholmatiging vraagt om een integrale aanpak en is een doorlopend proces. Voor een sluitend verhaal is het van belang om op verschillende gebieden interventies te plegen: preventie, regelgeving en handhaving. Op het onderdeel preventie is in de nota s lokaal jeugdbeleid en lokaal gezondheidsbeleid al beleid geformuleerd. Nu ook de handhaving van de Drank- en Horecawet bij de gemeente ligt, is het van belang om deze onderdelen bij elkaar te brengen en een integraal plan te presenteren. De Drank- en Horecawet is per 1 januari 2014 opnieuw gewijzigd. Een belangrijke wijziging is de verhoging van de leeftijdsgrens van zestien naar achttien. Hiervoor geldt overigens geen overgangsbeleid voor de jongeren die, voor de inwerkingtreding van de wet, zestien en zeventien zijn. Een andere wijziging is dat gemeenten elke vier een preventie- en handhavingsplan alcohol vaststellen, gelijktijdig met de lokale nota gezondheidsbeleid

3 Het plan moet naast de hoofdzaken uit het beleid met betrekking tot preventie van alcoholgebruik onder (vooral) jongeren, ook beschrijven op welke manier er invulling wordt gegeven aan de handhavingstaken die op grond van de Drank- en Horecawet zijn verkregen. Het nieuwe artikel 43a van de Drank- en Horecawet geeft aan wat er in dit preventie en handhavingsplan moet worden opgenomen: wat de doelstellingen zijn van het preventie- en handhavingsbeleid alcohol; welke acties worden ondernomen om alcoholgebruik, met name onder jongeren, te voorkomen; de wijze waarop het handhavingsbeleid wordt uitgevoerd en welke handhavingsacties in de door het plan bestreken periode worden ondernomen; welke resultaten in de door het plan bestreken periode minimaal behaald dienen te worden Doel notitie Het doel van deze notitie is u te informeren over de nieuwe bevoegdheden van de Drank- en Horecawet en een integraal beeld te schetsen van wat al is afgesproken ten aanzien van preventies en acties die we ondernemen om alcoholgebruik te voorkomen en op welke manier we de handhaving vorm willen geven

4 Hoofdstuk 2 Waar staan we nu? 2.1 Inleiding Dit hoofdstuk beschrijft de stand van zaken op dit moment. Het gaat kort in op de belangrijkste wijzigingen in de Drank- en Horecawet per 2013 en 2014 en schetst een beeld van het drankgebruik onder jongeren in de regio Limburg Noord en van Roerdalen en de buurgemeenten in het bijzonder. 2.2 Wetswijzigingen Wetswijziging per 1 januari 2013 De belangrijkste wijzigingen van de Drank- en Horecawet per 1 januari 2013 zijn hieronder nader uitgewerkt. a. Burgemeester bevoegd gezag In de gewijzigde Drank- en Horecawet is de burgemeester het bevoegd gezag voor vergunningverlening. Dit was voorheen het college. De nieuwe bevoegdheden sluiten goed aan bij de bestaande verantwoordelijkheid van de burgemeester voor de openbare orde en veiligheid. b. Decentralisatie toezicht op de naleving Met de wijziging van de Drank- en Horecawet, is toezicht en handhaving op de naleving van de deze wet verschoven van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) naar de gemeente. De burgemeester is bevoegd om toezichthouders aan te stellen voor het toezicht op de Drank- en Horecawet binnen een gemeente. Toezicht en handhaving voor de gemeente Roerdalen wordt uitgevoerd door de Omgevingsdienst MER. De afspraak is dat men handhaaft naar aanleiding van een melding of klacht. c. Deregulering Een van de doelstellingen van de gewijzigde Drank- en Horecawet is het terugbrengen van administratieve lasten. Voorbeelden zijn onder meer: niet langer worden de leidinggevenden in de vergunning vermeld, maar op een aanhangsel. Groot voordeel is, dat als de leidinggevende verandert er geen nieuwe vergunning hoeft te worden aangevraagd, maar slechts het aanhangsel opnieuw hoeft te worden opgemaakt. het is niet meer nodig de Verklaring Sociale Hygiëne bij de aanvraag te voegen, omdat deze is opgenomen in een register. d. Schorsing vergunning Het intrekken van een horecavergunning is een zware sanctie en wordt derhalve niet vaak toegepast. In de Drank- en Horecawet wordt het nu mogelijk gemaakt om een vergunning voor een periode van maximaal twaalf weken te schorsen. e. Strafbaar stellen jongeren De Drank- en Horecawet verbiedt jongeren onder de achttien om alcoholhoudende drank bij zich te hebben op voor publiek toegankelijke plaatsen (straat, park, café, etc.). De gemeente heeft de bevoegdheid om handhavend op te treden en deze jongeren te beboeten. f. Regulering paracommerciële horeca De raad heeft in haar vergadering van 13 maart 2014 een verordening vastgesteld met regels rondom schenktijden, alcoholverstrekking tijdens bijeenkomsten van persoonlijke aard, toegangsleeftijden en tijdens bijeenkomsten van persoonlijke aard en tijdens nietverenigingsgebonden activiteiten van paracommerciële rechtspersonen

5 g. Verordende bevoegdheid Eén van de doelen van de Drank- en Horecawet is het terugdringen van overmatig drankgebruik onder jongeren van achttien tot en met drieëntwintig. Drank- en Horecawet geeft weinig bepalingen om dit doel te bereiken, de raad kan in een verordening regels stellen om op lokaal niveau betere invulling te geven aan het alcoholbeleid. Binnen de gemeente Roerdalen is er geen alcoholmatigingsbeleid. Om uiteindelijk wel aan de doelstellingen van de Drank- en Horecawet te voldoen zou overwogen kunnen worden hier in de toekomst aandacht aan te besteden. Wetswijziging per 1 januari 2014 De Drank- en Horecawet is met ingang van 1 januari 2014 opnieuw gewijzigd. De leeftijdsgrenzen in de Drank- en Horecawet zijn verhoogd van zestien naar achttien en gemeenten zijn verplicht preventie en handhaving inzake alcoholgebruik te verankeren. 2.3 Onderzoek GGD; alcoholgebruik onder Jongeren in Noord-Limburg In oktober 2013 heeft de GGD een monitor afgenomen op alle middelbare scholen in de regio Noord- Limburg onder leerlingen uit leer 2 (13-14 ) en leer 4 (15-16 ). Uit dit onderzoek is gebleken dat bij: a. Alcoholgebruik en leeftijd Jongeren beginnen op jonge leeftijd met het drinken van alcohol. De gemiddelde leeftijd waarop jongeren van leer 2 aangeven met drinken te beginnen is. Het merendeel van jongeren uit leer 4 drinkt alcohol Van de leerlingen uit leer 4 heeft 67% in de afgelopen 4 weken alcohol gedronken. In leer 2 mogen de jongeren volgens de wet geen alcohol drinken, toch heeft 18% van de leerlingen in de afgelopen week alcohol gedronken. In dat leer varieert het alcoholgebruik van % tot 37% van de leerlingen. De helft van de jongeren uit leer 4 doet aan binge drinking (= per gelegenheid meer dan 5 alcoholische dranken nuttigen) Van de leerlingen uit leer 4 heeft52% in de afgelopen 4 weken aan binge drinking gedaan. 36% van deze jongeren was aangeschoten of dronken. % van de leerlingen uit leer 2 deden aan binge drinking, 4% was aangeschoten of dronken. b. Alcoholgebruik en Onderwijstype Jongeren van het VMBO drinken vaker alcohol dan jongeren van het HAVO/VWO Jongeren van het VMBO drinken meer dan jongeren van het HAVO/VWO Jongeren van het VMBO zijn vaker aangeschoten of dronken dan jongeren van het HAVO/VWO Jongeren van alle onderwijstypen beginnen even vroeg met het drinken van alcohol. c. Verkrijgbaarheid van alcohol Bijna de helft van de jongeren uit leer 4 koopt zelf hun alcohol Van de leerlingen van leer 4 heeft 42% in de afgelopen 4 weken zelf alcohol gekocht, met name bij het uitgaan. Van de leerlingen uit leer 2 heeft 6% in deze periode zelf alcohol gekocht. Jongeren verkrijgen hun alcohol vooral vanuit hun sociale omgeving Een meerderheid van de leerlingen uit leer 4 (65%) heeft in de afgelopen vier weken alcohol verkregen uit hun sociale netwerk. Verkregen van leeftijdsgenoten 48% en van hun ouders 42%. Van de leerlingen uit leer 2 heeft 24% in de afgelopen periode alcohol verkregen, vooral van hun ouders (15%) en van een ouder iemand (11%)

6 2.4 Alcoholgebruik toegespitst op leerlingen uit de MER gemeenten Uit de gemeente Roerdalen hebben 284 leerlingen deelgenomen aan de monitoring. Uit leer 2 betrof het 160 leerlingen en uit leer 4 waren dit 4 leerlingen. Uit de gemeente Maasgouw waren het 7 leerlingen uit leer 2, en 105 leerlingen uit leer leerlingen uit de gemeente Echt-Susteren van leer 2 en 65 leerlingen van leer 4 deden mee. Resultaten per leer voorgaande 4 weken Leer 2 (13/14 ) Leer 4 (15/16 ) M E-S R M E-S R alcohol gedronken 20% 17% 18% 68% 55% 62% binge drinking % 10% % 47% 42% 51% aangeschoten of dronken 5% 6% 5% 34% 27% 35% zelf alcohol gekocht 8% 3% 5% 36% 22% 35% alcohol verkregen in sociale omgeving 22% 24% 28% 63% 41% 63% Resultaten per schooltype voorgaande 4 weken VMBO HAVO/VWO M E-S R M E-S R leeftijd 1 e keer alcohol gedronken 13 alcohol gedronken 44% 28% 43% 38% 30% 31% binge drinking 31% 21% 36% 25% 18% 22% aangeschoten of dronken 17% % 23% 17% 13% %

7 Hoofdstuk 3 Waar willen we naar toe? 3.1 Inleiding Zoals eerder al aangegeven verplicht de Drank- en Horecawet de gemeente een preventie- en handhavingsplan op te stellen. In dat plan moet aan de orde komen wat de doelstellingen zijn van het preventie- en handhavingsbeleid alcohol en welke resultaten minimaal behaald moeten worden, welke acties worden ondernomen om alcoholgebruik, met name onder jongeren tot achttien, te voorkomen, de wijze waarop het handhavingsbeleid wordt uitgevoerd en welke handhavingsacties in de door het plan bestreken periode worden ondernomen. 3.2 Preventie Het primaire doel van de gewijzigde Drank- en Horecawet is het verminderen van alcoholgebruik onder jongeren en het voorkomen van alcohol gerelateerde verstoringen van de openbare orde. De aanpak alcoholmatiging is een continu proces, het is belangrijk om draagvlak te zoeken en te creëren in onze samenleving voor dit thema. De doelstelling is dat jongeren onder de achttien geen alcohol drinken en jongeren van achttien tot drieëntwintig matigen in het alcoholgebruik. Het zal een uitdaging zijn om de groep jongeren die nu zestien of zeventien is en alcohol mocht nuttigen, te bereiken met de boodschap dat alcohol onder de achttien niet meer toegestaan is; de wet voorziet hierin niet met een overgangsregeling. Het is van belang om jongeren, maar ook de ouders en (para)commerciële instellingen goed te informeren over de wetwijziging, de doelstellingen van de wetswijzigingen maar ook de consequenties bij overtreding hiervan. We willen beter zicht krijgen op de verkoop van alcohol aan jongeren onder de 18. Hierdoor kunnen we zorgvuldiger omgaan met de beschikbare middelen, zodoende hoeven we geen uitgebreide handhavingsacties te starten. Waar willen we naar toe? Startleeftijd bij gebruik van alcohol verhogen ten opzichte van Afname van alcoholgebruik bij jongeren ten opzichte van Deze doelstelling kunnen we bereiken door de volgende acties. Educatieve/ communicatieve activiteiten: a. Samenwerken met alcoholverstrekkers, hen informeren over de nieuwe wetswijziging. Horecagelegenheden, sportkantines en supermarkten mogen geen alcohol verstrekken aan jongeren onder de achttien. b. Ouders bewust maken van hun invloed en rol als opvoeders. Hierbij liften we mee met de landelijke voorlichtingscampagnes. c. Bij de basisscholen in Roerdalen aandacht vragen voor het opstellen van een convenant veilige school, waarin ook alcoholbeleid is opgenomen. d. Aansluiten bij het convenant veilige school Middelbare scholen Midden Limburg. e. GGD en Halt stimuleren om alcoholpreventie op de agenda te plaatsen. Regelgevende activiteiten: a. Voorwaarden stellen aan evenementen/bijeenkomsten waar veel jongeren komen met betrekking tot het schenken van alcohol. b. Beperken schenktijden paracommercie, bepalen leeftijdsgrenzen (is reeds vastgelegd in de verordening)

8 3.3 Handhaving Met de gewijzigde Drank- en Horecawet (per 1 januari 2013) is de gemeente toezichthouder geworden voor de gehele Drank- en Horecawet. Handhaving van de wetgeving rond alcohol is dus een relatief nieuwe taak voor de gemeente. Het toezicht op grond van de Drank- en Horecawet wordt in de gemeente Roerdalen uitgevoerd door de MER Omgevingsdienst. De toezichthouders Drank- en Horecawet (BOA s) hebben allen een opleiding gevolgd in het kader van de handhaving van deze gewijzigde wet. Gelet op de doelstellingen van het handhavingsbeleid, komt het speerpunt te liggen bij de leeftijdgrenzencontrole. De leeftijdsgrenzencontrole worden uitgevoerd door gekwalificeerde toezichthouders (BOA s). De controles zullen steekproefsgewijs en op aanvraag bij overlast worden uitgevoerd, zij richten zich op zowel de verstrekker van alcohol als op de jongeren. Het preventie- en handhavingsplan alcohol is low profile ingericht, omdat er binnen de gemeente Roerdalen: niet of nauwelijks sprake is van gerelateerde verstoringen van de openbare orde bij alcoholgebruik; er niet of nauwelijks signalen worden ontvangen van verontrustend alcoholgebruik (zuipketen, bierfeesten, coma-zuipen, etc.); 3.4 Rol politie De politie heeft geen expliciete taak bij de handhaving van de Drank- en Horecawet, behalve bij misbruik of verstoring van de openbare orde. De politie heeft voornamelijk een signalerende rol. Tijdens reguliere controles/surveillances in de openbare ruimte en bij evenementen, houden zij een vinger aan de pols door actief te kijken naar het schenken dan wel het in bezit hebben van drank door jongeren. Wanneer geconstateerd wordt dat jongeren drank bij zich hebben, spreken zij de jongeren hierop aan, afhankelijk van de leeftijd van de jongere stuurt de politie een brief naar de ouders. 3.5 Evaluatie en bijstelling De komende periode doen we meer ervaring op rond dit onderwerp. Uit gesprekken met de verschillende doelgroepen ontstaan er wellicht ook nieuwe inzichten. Als het nodig is gebruiken we deze nieuwe inzichten voor bijstelling van dit preventie- en handhavingsplan. Uiteindelijk wordt de evaluatie van dit plan gelijktijdig met de nota gemeentelijk gezondheidsbeleid uitgevoerd. De Dranken Horecawet schrijft voor dat elke vier jaren een preventie- en handhavingsplan alcohol door de gemeenteraad dient te worden vastgesteld, dit dient gelijktijdig met de lokale nota gezondheidsbeleid te gebeuren. In de gemeenteraadsvergadering van 14 november 2013 is het gemeentelijk gezondheidsbeleid Roerdalen door de gemeenteraad vastgesteld. In het volgende plan kunnen eveneens verbindingen met de transities van het Sociaal Domein in het plan worden meegenomen