STUDIE 53 OPLEIDINGSPROFIEL logopedie
OPLEIDINGSPROFIEL logopedie sector : gezondheidszorg studiegebied : gezondheidszorg opleiding : logopedie en audiologie Werkgroep opleidingsprofielen van de Vlaamse Hogescholen in opdracht van de Vlaamse Onderwijsraad D/1997/6356/45 De leden van de werkgroep opleidingsprofielen zijn inhoudelijk verantwoordelijk voor het opleidingsprofiel. De Vlor heeft enkel ingestaan voor een uniforme en toegankelijke lay-out.
I NHOUD OPLEIDINGSPROFIEL LOGOPEDIE INHOUD VOORWOORD 1 HOOFDRUBRIEK 1: INLEIDING 3 1.1 Identificatie van het opleidingsprofiel 3 1.2 Opdracht 1.2.1 Opdrachtgever 3 1.2.2 Opdracht 3 1.2.3 Doelstelling 3 1.3 Ontwikkelingsproces 3 1.4 Legitimatie 3 HOOFDRUBRIEK 2: SITUERING VAN DE OPTIE C.Q. OPLEIDING 4 2.1 Gegevens uit de beroepenwereld 4 2.1.1 Beroepsstructuur 4 2.1.2 Geraadpleegde beroepsprofielen 4 2.1.3 Visie 4 2.2 Gegevens uit de onderwijswereld 5 2.2.1 Studiegebied, opleidingen en opties 5 2.2.2 Aanverwante studiegebieden, opleidingen, opties 6 2.2.3 Diploma s en getuigschriften 6 2.2.4 Recente evoluties in het aantal uitgereikte diploma s voor de optie c.q. opleiding 6 2.2.5 Aantal diploma s per provincie 7 2.2.6 Aantal diploma s per onderwijsnet/inrichtende macht 7 2.2.7 Aantal diploma s opgesplitst per geboortejaar en geslacht 7 2.2.8 Aantal diploma s per hogeschool 8 2.2.9 Gelijkaardige opleidingen en diploma s in het buitenland 8 2.2.10 Geografische spreiding van de beroepsactiviteiten in Vlaanderen 8 2.2.11 Geografische spreiding van het opleidingsaanbod in Vlaanderen 2.2.12 Infrastructuur 9 2.2.13 Kwantitatieve beschrijving van het totaal aantal studenten in de optie c.q. opleiding 9 2.2.14 Kwantitatieve beschrijving van de eerstejaarsstudenten van de optie c.q. opleiding volgens SO-vooropleiding 9 2.2.15 Reële studieduur 9 2.2.16 Inhoudelijke profilering van de opleiding in binnen- en buitenland 9 2.3 Verantwoording van de optie c.q. opleiding 10 HOOFDRUBRIEK 3: HET OPLEIDINGSPROFIEL 11 3.1 De exacte benaming van de optie c.q. opleiding 11 3.2 De globale omschrijving van de optie c.q. opleiding 11 3.3 Het beroepsgericht opleidingsprofiel 11 3.3.1 Bijeenbrengen van de relevante beroepsprofielen 11 3.3.2 De concrete uitwerking van de vertaalslag 11 3.3.3 Aanvullende gegevens met betrekking tot de optie c.q. opleiding 23 3.4 Sleutelkwalificaties 24 3.5 De kern van het opleidingsprofiel 24 3.5.1 Karakteriseren van de optie/opleiding 24 3.5.2 Eventuele verwantschappen met andere 25
OPLEIDINGSPROFIEL LOGOPEDIE 1 VOORWOORD H et decreet betreffende de hogescholen van de Vlaamse gemeenschap bepaalt in art. 12 par. 1: voor 1 mei 1998 worden de basisopleidingen en opties getoetst op hun (...) maatschappelijke relevantie, het beroepsprofiel en de inhoudelijke kwaliteit. Op basis van deze evaluatie kan de Vlaamse regering de opleidingen en opties herschikken vanaf 1 oktober 1998. In uitvoering van deze decretale bepaling heeft de minister van de Vlaamse onderwijsraad verzocht overleg te organiseren inzake beroepsprofielen, opleidingsprofielen en basiscompetenties (brief aan de voorzitter van de Vlor, 22 maart 1995). 1 Het opleidingsprofiel 2 - de tweede fase in het proces - is de vertaling van het beroepsprofiel door het onderwijs naar een aangepaste opleiding. In het hoger onderwijs komt een opleidingsprofiel in twee stappen tot stand: de overheid bepaalde reeds een kwalificatiestructuur, dit is het geheel van studiegebieden, opleidingen en opties, met de daaraan verbonden certificering. Deze kwalificatiestructuur wordt vervolgens door het onderwijsveld, meer bepaald de betrokken hogescholen, in gezamenlijk overleg per optie voorzien van basiscompetenties. De overheid legt de aldus geformuleerde basiscompetenties vast. Inhoudelijk is het aanbod gericht op de professionele vorming, de persoonsvorming en de maatschappelijke integratie. 3 De koepelcommissie opleidingsprofielen van de Vlaamse onderwijsraad werd ingeschakeld als coördinerend orgaan bij het opstellen van de opleidingsprofielen. De koepelcommissie heeft sectorcommissies opgericht, waaronder de sectorcommissie gezondheidszorg. Op haar beurt heeft de sectorcommissie gezondheidszorg experten aangesteld per opleiding/optie om de opleidingsprofielen concreet uit te schrijven. De sectorcommissie zal de aangemaakte opleidingsprofielen voorleggen aan de raad hoger onderwijs. Deze zorgt voor legitimering. Het gelegitimeerde opleidingsprofiel wordt als voorstel overgemaakt aan de overheid. 1 2 3 Handleiding voor het schrijven van opleidingsprofielen voor het hogeschoolonderwijs. Dienst voor Onderwijsontwikkeling. Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Departement Onderwijs. 1996. p. 17,7 en 18. Opleidingsprofiel is een generische term. Voor het Hoger Onderwijs verwijst hij naar het profiel voor de kleinste aangeboden entiteit waarvoor een diploma wordt uitgereikt. Dit kan een optie, een opleiding en in een zeldzaam geval een studiegebied zijn. Decreet betreffende de hogescholen in de Vlaamse Gemeenschap, Memorie van toelichting, deel 2 basisconcept,2.1
2 OPLEIDINGSPROFIEL LOGOPEDIE Aan het uitschrijven van het opleidingsprofiel logopedie werkten mee: Chantrain H., Katholieke Vlaamse hogeschool, Antwerpen Corthals P., Hogeschool Gent, departement gezondheidszorg, Vesalius, Gent D hondt M., Vlaamse vereniging voor logopedisten Gillis M., Katholieke hogeschool voor gezondheidszorg Oost-Vlaanderen, Gent Goossens N., Katholieke Vlaamse hogeschool, Antwerpen (tekstverwerking) Lambers K., Katholieke Vlaamse hogeschool, Antwerpen (expert opleidingsprofiel logopedie) Peleman M., Katholieke hogeschool voor gezondheidszorg Oost-Vlaanderen, Gent Verstraete J., Katholieke hogeschool Brugge-Oostende, Brugge Dank aan alle medewerkers voor de goede samenwerking.
OPLEIDINGSPROFIEL LOGOPEDIE 3 HOOFDRUBRIEK 1 INLEIDING 1.1 Identificatie van het opleidingsprofiel Opleidingsprofiel : logopedie Sectorcommissie : gezondheidszorg 1.2 Opdracht 1.2.1 Opdrachtgever Ministerie van onderwijs, de heer Van den Bossche. 1.2.2 Opdracht Opleidingsprofiel aanmaken voor de optie logopedie (opleiding logopedie en audiologie). 1.2.3 Doelstelling Het ontwikkelen van basiscompetenties voor de optie logopedie. De kloof tussen het arbeidsveld en het onderwijsveld verkleinen door de beroepsactiviteiten te betrekken op vaardigheden. 1.3 Ontwikkelingsproces Het opleidingsprofiel werd aangemaakt volgens de DVO-handleiding en is derhalve consistent met de door de DVO gevraagde rubrieken. Vergaderingen: 1. Vergaderingen met de Vlor: 07/11/96-28/11/96-20/02/97 en 20/03/97 2. Vergaderingen met de verschillende opleidingen logopedie en audiologie en de beroepsvereniging (Vlaamse vereniging voor logopedie): 26/11/96-07/01/97 en 25/02/97 1.4 Legitimatie Het opleidingsprofiel dient gelegitimeerd door de raad voor het hoger onderwijs.
4 OPLEIDINGSPROFIEL LOGOPEDIE HOOFDRUBRIEK 2 SITUERING VAN DE OPTIE C.Q. OPLEIDING 2.1 Gegevens uit de beroepenwereld 2.1.1 Beroepsstructuur 2.1.1.1 Bron Beroepsprofiel van de logopedist Decreet betreffende de hogescholen, 13 juli 1994, deel I, bijlage I Het beroep van logopedist kadert binnen het studiegebied gezondheidszorg basisopleidingen van één cyclus: fysische behandelingen ergotherapie - kinesitherapie - orthopedie - podologie logopedie en audiologie logopedie - audiologie laboratiorium- en voedingstechnologie: farmaceutische en biologische technieken- medische laboratoriumtechnologie - voedings- en dieetkunde verpleegkunde geriatrische verpleegkunde - kinderverpleegkunde - psychiatrische verpleegkunde - sociale verpleegkunde - ziekenhuisverpleegkunde vroedkunde 2.1.1.2 Aanverwante beroepen Audioloog. 2.1.2 Geraadpleegde beroepsprofielen Het opleidingsprofiel werd aangemaakt op basis van één beroepsprofiel. Beroepsprofiel van de logopedist Beroepsprofiel van de audioloog werd ingezien 2.1.3 Visie 2.1.3.1 Bron Beroepsprofiel van de logopedist. Uit het beroepsprofiel van de logopedist kunnen de volgende elementen aangehaald worden: Logopedie is een toegepaste gedragswetenschap, die zich richt op het intermenselijk communicatiegedrag, gespecificeerd als volgt. Het is de taak van de logopedist om de communicatie te bevorderen en, waar nodig, te optimaliseren. Dit komt neer op het scheppen van goede basisvoorwaarden voor communicatiegedrag, het begeleiden en bijsturen ervan en het verbeteren of herstellen van afwijkende of gestoorde communicatieprocessen.
OPLEIDINGSPROFIEL LOGOPEDIE 5 Dit laatste heeft te maken met de preventie, de diagnostiek en de therapie van problemen op het vlak van de stem, de spraak, het gehoor en de taal (m.i.v. de vaardigheden lezen, schrijven en rekenen, voor zover deze hierop steunen). Deze problemen kunnen voorkomen bij kinderen, jongeren, volwassenen en ouderen. Het logopedisch handelen impliceert eveneens de behandeling van orale dysfuncties en het zoeken naar vervangende en ondersteunde communicatie wanneer de voor de hand liggende communicatiekanalen uitgevallen zijn of inefficiënt geworden zijn. (Naar VVL, 05/03/90 en K.B. 20/10/94) Het beroep van logopedist situeert zich in de sector gezondheidszorg waarin de medische en paramedische beroepsbeoefenaars werkzaam zijn. Logopedie is een paramedisch beroep. Logopedisten zijn tewerkgesteld in verschillende sectoren of werkvelden. Dit gebeurt op basis van een bediendencontract en/of op zelfstandige basis. De belangrijkste tewerkstellingssectoren momenteel zijn: het gewoon en buitengewoon onderwijs, de centra voor ambulante revalidatie, de ziekenhuizen, de medisch pedagogische instituten (orthopedagogische centra), de rust- en verzorgingstehuizen, de vroeg- en thuisbegeleidingsdiensten en de zelfstandige praktijken. In elk van deze sectoren ontplooien logopedisten een grote verscheidenheid aan logopedische activiteiten. De hoofdactiviteit bestaat uit het verlenen van logopedische zorg door middel van het onderzoeken, behandelen en begeleiden van mensen met communicatiestoornissen. Het beroepsprofiel is fundamenteel stabiel, maar evolueert uiteraard mee met de veranderingen op het brede maatschappelijke vlak. Vandaar dat zich nu reeds trends aftekenen voor de toekomst. Meer en meer komen allochtone en geriatrische patiënten voor in het bestand van de logopedist. Kwaliteitscontrole van het logopedisch handelen krijgt meer aandacht. Tenslotte oefent de vooruitgang op het vlak van informatica en technologie, ook op het terrein van de logopedie, een belangrijke invloed uit. 2.2 Gegevens uit de onderwijswereld 2.2.1 Studiegebied, opleidingen en opties 2.2.2.1 Bron Decreet betreffende de hogescholen, 13 juli 1994, deel I, bijlage I Memorie decreet VII, 6 februari 1996 2.2.2.2 Studiegebied gezondheidszorg Basisopleiding van één cyclus: logopedie en audiologie Optie: logopedie, leidende tot het diploma van gegradueerde in de logopedie In Vlaanderen zijn er 2 inrichtende machten: autonome hogescholen en privaatrechterlijke hogescholen. Er zijn 4 scholen: Hogeschool Gent, departement gezondheidszorg (Vesalius), Keramiekstraat 80-9000 Gent Katholieke hogeschool Brugge - Oostende, Maagdenstraat 9-8000 Brugge Katholieke hogeschool voor gezondheidszorg Oost-Vlaanderen, St.-Lievenspoortstraat 143, 9000 Gent Katholieke Vlaamse hogeschool, Sint Andriesstraat 2-2000 Antwerpen
6 OPLEIDINGSPROFIEL LOGOPEDIE 2.2.2 Aanverwante studiegebieden, opleidingen, opties 2.2.2.1 Bron Decreet betreffende de hogescholen, 13 juli 1994, deel I, bijlage I Memorie decreet VII, 6 februari 1996 2.2.2.2 Studiegebied: gezondheidszorg Basisopleiding van één cyclus: logopedie en audiologie Optie: audiologie, leidende tot het diploma van gegradueerde in de audiologie. 2.2.3 Diploma's en getuigschriften Bron Decreet betreffende de hogescholen, 13 juli 1994, deel I, bijlage I K.B. 20/10/94 betreffende de toegang tot het beroep van logopedist In zoverre men hogeschoolonderwijs bedoelt wordt enkel het diploma van gegradueerde in de logopedie aanvaard door de beroepssector. 2.2.4 Recente evoluties in het aantal uitgereikte diploma's voor de optie c.q. opleiding 2.2.4.1 Bron Statistisch jaarboek van het Vlaams onderwijs 1995-1996, afdeling informatie en documentatie, Koningsstraat 7-1000 Brussel (tel.: 02/219.94.36) 2.2.4.2 Studiegebied: gezondheidszorg Basisopleiding van één cyclus: logopedie en audiologie Optie: logopedie 2.2.4.3 Nota Per provincie De opleiding logopedie en audiologie kan gevolgd worden in de provincies Antwerpen, West-Vlaanderen en Oost-Vlaanderen, doch niet in de provincies Brabant en Limburg. Per onderwijsnet De opleiding logopedie en audiologie kan gevolgd worden in één autonome hogeschool en in drie katholieke hogescholen.
OPLEIDINGSPROFIEL LOGOPEDIE 7 2.2.5 Aantal diploma s per provincie 2.2.6 Aantal diploma s per onderwijsnet/inrichtende macht Einde Autonome hogescholen Katholieke hogescholen Totaal academiejr. J M T J M T J M T 1983-1984 5 25 30 5 108 113 10 133 143 1984-1985 4 32 36 7 117 124 11 149 160 1985-1986 1 31 32 8 108 116 9 139 148 1986-1987 2 30 32 4 96 100 6 126 132 1987-1988 2 23 25 3 100 103 5 123 128 1988-1989 1 26 27 4 97 101 5 123 128 1989-1990 - 12 12 2 93 95 2 105 107 1990-1991 - 11 11 1 85 86 1 96 97 1991-1992 - 16 16 1 79 80 1 95 96 1992-1993 2 20 22-75 75 2 95 97 1993-1994 - 16 16 4 105 109 4 121 125 1994-1995 - 28 28-129 129-157 157 1995-1996 2.2.7 Aantal diploma s opgesplitst per geboortejaar en geslacht Eind ac.jr Einde academiejr. Antwerpen West-Vlaanderen Oost-Vlaanderen Totaal J M T J M T J M T J M T 1983-1984 1 36 37 2 16 18 7 81 88 10 133 143 1984-1985 2 39 41 3 20 23 6 90 96 11 149 160 1985-1986 3 42 45-15 15 6 82 88 9 139 148 1986-1987 1 41 42 2 10 12 3 75 78 6 126 132 1987-1988 - 50 50 1 12 13 4 61 65 5 123 128 1988-1989 3 41 44-18 18 2 64 66 5 123 128 1989-1990 2 39 41-12 12-54 54 2 105 107 1990-1991 - 40 40-15 15 1 41 42 1 96 97 1991-1992 - 28 28 1 11 12-56 56 1 95 96 1992-1993 - 30 30-14 14 2 51 53 2 95 97 1993-1994 1 45 46 2 19 21 1 57 58 4 121 125 1994-1995 62 24 71 157 1995-1996 67 20 107 194 1992-1993 1993-1994 1994-1995 1967 en voor 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 197 6 1977 Totaal J M J M J M J M J M J M J M J M J M J M J M J M T 1 - - - - 3-6 1 1-3 - 4 - - - - - - - - 2 95 97 2 1 3 1 - - 1-1 - - - 2 1 1 3-2 - - - - - 3-1 0-1 8 1 3 1-4 1 1 7 2-8 2 - - - - - - 4 12 1-1 - - - - - 15 7 12 5 15 7
8 OPLEIDINGSPROFIEL LOGOPEDIE 2.2.8 Aantal diploma s per hogeschool Einde acad.jr. 1991-1992 1992-1993 1993-1994 1994-1995 1995-1996 Katholieke Vlaamse hogeschool Antwerpen Katholieke hogeschool Brugge- Oostende Katholieke hogeschool voor gezondheidszorg Oost-Vlaanderen Hogeschool Gent departement gezondheidszorg (Vesalius) Totaal 28 12 40 16 96 30 14 31 22 97 46 21 42 16 125 62 24 43 28 157 67 20 64 43 194 2.2.9 Gelijkaardige opleidingen en diploma's in het buitenland Land Titel Aantal jaar België Gegradueerde in de logopedie 3 jaar Hoger onderwijs buiten de universiteit (HOBU) Licentiaat logopedie en audiologie 4 jaar Universiteit Gegradueerde + licentiaat logopedie en audiologie 3 + 3 jaar HOBU + universiteit Nederland Logopedist 4 jaar Hoger beroepsonderwijs (HBO) Spraak- en taaltherapeut 4 jaar Universiteit Duitsland Logopäden 3 jaar Lehranstalt für logopädie (Fachschule) Engeland Speech and language therapist 4 jaar University or college Frankrijk Orthophoniste 4 jaar Université (Faculté de médecine) Italië Logopedist 3 jaar Universiteit (medische faculteit) Ierland Speech therapist 4 jaar University Finland Speech therapist 5 jaar University Zweden Speech therapist 5 jaar University Malta Logopedist 4 jaar University Spanje Logopedist 3 jaar University (Faculté de médecine) U.S.A. Speech pathologist 6 jaar University 2.2.10 Geografische spreiding van de beroepsactiviteiten in Vlaanderen Wij baseren ons hier op de gegevens uit de enquête die de Vlaamse vereniging voor logopedisten in 1996 onder haar leden hield. Van de 294 respondenten zijn er 35,4% woonachtig in de provincie Antwerpen. In Oost- en West-Vlaanderen wonen respectievelijk 22,1% en 17,3%. Van de logopedisten woont 12,2% in Vlaams-Brabant en 11,5% zijn afkomstig uit Limburg. Slecht 1% van de logopedisten is woonachtig in Brussel (0,3% woont buiten de Vlaamse regio). Bovendien wordt hier de woonplaats aangegeven. Deze is niet noodzakelijk de plaats waar het beroep van logopedist uitgeoefend wordt.
OPLEIDINGSPROFIEL LOGOPEDIE 9 Over de geografische spreiding van de beroepsactiviteiten in Vlaanderen zijn ons verder geen gegevens bekend. 2.2.11 Geografische spreiding van het opleidingsaanbod in Vlaanderen Provincie Antwerpen Brabant Limburg Oost-Vlaanderen West-Vlaanderen één hogeschool geen hogeschool geen hogeschool twee hogescholen één hogeschool In het totaal zijn er dus 4 hogescholen met de opleiding logopedie en audiologie, optie logopedie. 2.2.12 Infrastructuur Goed uitgeruste les- en practicalokalen met audiovisuele ondersteuningsapparatuur. Het nodige materiaal om vaardigheden, nodig i.f.v. het beroep, te kunnen oefenen (testmateriaal, audiometers, computers,...). Bibliotheek met vakliteratuur (boeken en tijdschriften). 2.2.13 Kwantitatieve beschrijving van het totaal aantal studenten in de optie c.q. opleiding (30 ste dag na openstelling) Academiejaar 1ste studiejaar 2de studiejaar 3de studiejaar Totaal J M T J M T J M T J M T 1995-1996 12 300 312 8 195 203 5 193 198 25 688 713 2.2.14 Kwantitatieve beschrijving van de eerstejaarsstudenten van de optie c.q. Opleiding volgens SO-vooropleiding, ervaring met HO, geslacht, leeftijd en studieresultaten Bron Inspectie HO, hogescholen Deze gegevens zijn ons op dit moment onbekend voor wat betreft de totaliteit van de hogescholen. 2.2.15 Reële studieduur Bron Inspectie HO, hogescholen Deze gegevens zijn ons op dit moment onbekend voor wat betreft de totaliteit van de hogescholen. 2.2.16 Inhoudelijke profilering van de opleiding in binnen- en buitenland Zie 2.2.5.
10 OPLEIDINGSPROFIEL LOGOPEDIE 2.3 Verantwoording van de optie c.q. opleiding De opleiding logopedie en audiologie, optie logopedie is de enige opleiding die binnen het hogeschoolonderwijs leidt tot het beroep van logopedist. Dit beroep is wettelijk erkend bij K.B. van 20/10/94. Betreffende de wenselijkheid van de opties logopedie/audiologie kunnen de volgende feiten aangehaald worden: in het decreet betreffende de hogescholen, 13 juli 1994, deel I, bijlage I, zijn er geen opties logopedie en audiologie apart. Er wordt gesteld dat de opleiding logopedie en audiologie leidt tot het diploma van gegradueerde in de logopedie en audiologie. in memorie decreet VII van 6 februari 1996 wordt de opleiding logopedie en audiologie gesplitst in twee opties: Optie logopedie, leidend tot het diploma van gegradueerde in de logopedie; optie audiologie, leidend tot het diploma van gegradueerde in de audiologie. De fundamentele redenen hiervoor zijn ons onbekend.
OPLEIDINGSPROFIEL LOGOPEDIE 11 HOOFDRUBRIEK 3: HET OPLEIDINGSPROFIEL 3.1 De exacte benaming van de optie c.q. opleiding Studiegebied Optie : Gezondheidszorg Basisopleiding logopedie en audiologie : Logopedie 3.2 De globale omschrijving van de optie c.q. opleiding Het doel van deze opleiding kan als volgt worden geformuleerd: het geven van een algemene voorbereiding op het beroep van logopedist ten dienste van de onderscheiden terreinen van de logopedie. De opleiding dient de grondslag te leggen voor het zelfstandig vervullen van de logopedische taken en het vermogen te ontwikkelen om mede vorm te geven aan het beroep van logopedist. De hogeschoolopleiding richt zich op het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar. 3.3 Het beroepsgericht opleidingsprofiel 3.3.1 Bijeenbrengen van de relevante beroepsprofielen Beroepsprofiel van de logopedist. 3.3.2 De concrete uitwerking van de vertaalslag Functioneel geheel Basiscompetentie Kennis Onderdeel Vaardigheid Attitude Contextgegevens A. Werkomstandigheden bureel en benodigdheden algemene communicatiemiddelen (telefoon, fax, antwoordapparaat) archief en dossierkasten computer en software audiovisuele middelen onderzoeksmateriaal therapiemateriaal B. Hulpmiddelen
12 OPLEIDINGSPROFIEL LOGOPEDIE Functioneel geheel 1. Advies en informatieverstrekking Onderdeel Basiscompetentie 1.1. Voorlichting 1.2. Screening Vaardigheid Kennis Attitude 1.1.1. De student accuratesse kan voorlichting assertiviteit geven aan werkers contactbereidheid en studenten in de gezondheidszorg, imagobewustzijn welzijnszorg en onderwijs over logopedie in het algemeen en over ontstaan en instandhoudende factoren van stoornissen op logopedisch gebied, met als doel preventie en vroegtijdige onderkenning. 1.1.2. De student kan voorlichting geven over het gebruik en de functie van stem, spraak, taal en gehoor bij spreekberoepen. 1.1.3. De student kan voorlichting geven aan hulpvragers en hun omgeving over vraagstellingen ten aanzien van ontstaan en instandhoudende factoren van stoornissen op logopedisch gebied en mogelijkheden tot behandeling. 1.1.4. De student kan voorlichtingsmateriaal ontwikkelen voor specifieke doelgroepen. 1.2.1. De student kan mogelijke stoornissen op het vlak van stem, spraak, taal en gehoor vroegtijdig opsporen. 1.2.2. De student kan personen screenen die op eisen waaraan voorlichting op logopedisch gebied moet voldoen voorlichtingsmethoden, materialen en hulpmiddelen verschil tussen voorlichting en advies doel en functie van voorlichting aan individuele personen en/of groepen factoren waarmee rekening moet gehouden worden bij het formuleren van voorlichting structuren van de gezondheidszorg methodiek van het logopedisch handelen stoornissen binnen het logopedisch gebied psychologie pedagogiek orthopedagogiek wat screening is vroegtijdige opsporing van risicogroepen het proces van screenen van personen m.b.t. Stoornissen bin- accuratesse contactbereidheid resultaatgerichtheid Contextgegevens voorlichtingsmateriaal screeningsonderzoeken
OPLEIDINGSPROFIEL LOGOPEDIE 13 verzoek van ouders, leerkrachten, artsen of andere beroepsbeoefenaars worden aangemeld. nen het logopedische gebied observatietechnieken methodiek van het logopedisch handelen stoornissen binnen het logopedisch gebied testmethodes en observatiemethodes psychologie pedagogiek orthopedagogiek impact van de resultaten van een screening mogelijke behandelingsvisies mondeling en schriftelijk formuleren van adviezen op basis van gesignaleerde problemen verwijzingsprocedures in de gezondheidszorg 1.3. Advies en doorverwijzing 1.3.1. De student kan de verwijzer en/of de gescreende personen en hun omgeving informeren omtrent het resultaat van de screening. 1.3.2. De student kan een advies formuleren voor verder onderzoek. 1.3.3. De student kan personen doorverwijzen naar een arts of andere hulpverlener. 1.3.4. De student kan preventieve maatregelen evalueren. procedures en criteria voor het evalueren van resultaten van preventieve maatregelen accuratesse beslissingsvermogen contactbereidheid dienstverlenende resultaatgerichtheid imagobewustzijn De student kan bovenstaande onderdelen uitvoeren met een verzorgde spraak en een aangepast taalgebruik. methodiek van het logopedisch handelen stoornissen binnen het logopedische gebied testmethodes en observatiemethodes psychologie pedagogiek orthopedagogiek aangepast gebruik van stem, spraak
14 OPLEIDINGSPROFIEL LOGOPEDIE en taal gesprekstechnieken gegevens die in een verwijzing naar een logopedist moeten worden vermeld procedures bij onduidelijke of onvolledige verwijzing naar de logopedist terminologie die door andere verwijzers wordt gebruikt 2. Diagnostiek 2.1. Analyse van de verwijzing. 2.1.1. De student kan de verwijzing van de behandelende arts, tandarts of andere verwijzende instanties analyseren. 2.1.2. De student kan contact opnemen met de verwijzer bij onduidelijke en/of onvolledige vraagstelling naar logopedische behandeling en/of onderzoek. beslissingsvermogen contactbereidheid van de gezondheidszorg medische wetenschappen: terminologie psychologie: terminologie procedures en technieken voor het afnemen van een anamnese factoren waarmee men rekening moet houden bij het afnemen van een anamnese ordening, interpretatie en beoordeling van relevante gegevens rapporteren van relevante gegevens methodiek van het logopedisch handelen: interview, observatietechnieken, gesprekstechnieken 2.2. Anamnese 2.2.1. De student kan relevante anamnesegegevens ten behoeve van de in te stellen behandeling verzamelen. 2.2.2. De student kan relevante gegevens van andere hulpverleners omtrent de hulpvrager verzamelen. 2.2.3. De student kan relevante anamnesegegevens schriftelijk registreren. beslissingsvermogen contactbereidheid empathie imagobewustzijn resultaatgerichtheid vragenlijsten en observatielijsten i.f.v. anamnese basis onderzoeksmethodes psychologie
OPLEIDINGSPROFIEL LOGOPEDIE 15 pedagogiek soort meetinstrumenten die in het logopedisch onderzoek kunnen worden gebruikt 2.3. Onderzoek 2.3.1. De student kan het onderzoeksinstrumentarium i.v.m. De stem, de spraak, de taal, het gehoor en de orale functies hanteren, teneinde gegevens te verzamelen die relevant zijn voor de voorwaarden, het gedrag en de stoornissen omtrent communicatie en oraal functioneren. 2.3.2. De student kan de verzamelde gegevens ordenen en interpreteren. 2.3.3. De student kan de verzamelde gegevens registreren en rapporteren. gegevens die door middel v/h hanteren van deze meetinstrumenten worden verzameld factoren waarmee men rekening moet houden bij het hanteren van deze meetinstrumenten principes die gebruikt kunnen worden voor het ordenen en interpreteren van de gegevens registreren en rapporteren van onderzoeksgegevens spraak-, taal- en gehoorstoornissen accuratesse beslissingsvermogen leergierigheid resultaatgerichtheid onderzoeksinstrumenten observatielijsten onderzoeksen testmateriaal ondersteunende softwaretoepassingen en randapparatuur testmethodes statistiek methodiek van het logopedisch handelen normale en afwijkende processen en functies binnen het logopedisch gebied procedures, technieken en criteria die gebruikt kunnen worden voor het analyseren, het interpreteren, het evalueren en het rapporteren van onderzoeksgegevens voor een logopedische 2.4. Diagnose 2.4.1. De student kan een logopedische diagnose stellen en deze formuleren tegen de achtergrond van de hulpvraag 2.4.2. De student kan de conclusies uit de diagnose schriftelijk en mondeling registreren en rapporteren. De student kan bovenstaande onderdelen uitvoeren met een verzorgde spraak en een aangepast accuratesse beslissingsvermogen contactbereidheid empathie imagobewustzijn onderzoeksinstrumenten observatielijsten onderzoeksen testmateriaal ondersteunende softwaretoepassingen en randapparatuur
16 OPLEIDINGSPROFIEL LOGOPEDIE taalgebruik. diagnose het kenmerkende van een logopedische differentiaaldiagnose elementen die moeten gerapporteerd worden Algemeen ondersteunde testmethodes informatica: tekstverwerking aangepast gebruik van stem, spraak en taal gesprekstechnieken procedures voor het bepalen van de mogelijkheden van de patiënt in relatie tot het te behalen resultaat factoren waarmee rekening moet gehouden worden bij het bepalen van de mogelijkheden tot gebruik van orale functies en tot communicatie van logopedische methoden en hulpmiddelen om orale dysfuncties en communicatiestoornissen te behandelen 3. Behandeling 3.1. Analyse van behandelingsmogelijkheden. 3.1.1. De student kan overwegen of de relevante voorwaarden aanwezig zijn tot het gebruik van orale functies en/of mogelijkheden tot communicatie. 3.1.2. De student kan overwegen welke biologische en psychosociale factoren van invloed zijn op de behandelingsmogelijkheden. 3.1.3. De student kan overwegen welke logopedische methoden en hulpmiddelen toegepast kunnen worden. accuratesse flexibiliteit factoren waarmee rekening gehouden moet worden bij het bepalen van de te kiezen hulpmiddelen en behandelingsmogelijkheden methodiek van het logopedisch handelen stoornissen binnen het logope-
OPLEIDINGSPROFIEL LOGOPEDIE 17 disch gebied medische wetenschappen psychologie (ortho)pedagogiek procedures en technieken voor het bepalen van het doel van de logopedische behandeling factoren waarmee rekening gehouden moet worden bij het bepalen van de doelen voor logopedische behandeling behandelingsdoelen vertalen in operationele termen rapportagetechnieken gesprekstechnieken van terminologie die door andere verwijzers wordt gebruikt weten met wie of welke instanties over het opgestelde behandelplan moet worden gecommuniceerd 3.2. Planning 3.2.1. De student kan het hoofddoel en de subdoelstellingen van de behandeling bepalen. 3.2.2. De student kan over het behandelplan rapporteren en overleggen met de verwijzer. 3.2.3. De student kan het behandelplan overleggen met de hulpvrager en omgeving. accuratesse assertiviteit beslissingsvermogen contactbereidheid dienstverlenende empathie loyauteit resultaatgerichtheid zin voor samenwerking methodiek van het logopedisch handelen stoornissen binnen het logopedisch gebied medische wetenschappen exacte wetenschappen (toegepast) psychologie (ortho)pedagogiek behandelingsmethoden procedures voor 3.3. Behandeling 3.3.1. De student kan de juiste methoden en hulpmiddelen kiezen en op systematische accuratesse assertiviteit beslissingsvermogen contactbereid- therapiemateriaal, aangepast aan de specifieke
18 OPLEIDINGSPROFIEL LOGOPEDIE wijze toepassen om de stoornis op logopedisch gebied te kunnen beïnvloeden. 3.3.2. De student kan informatie verstrekken omtrent het doel, methoden en hulpmiddelen, en het verloop van de behandeling. 3.3.3. De student kan instructies geven bij de uitvoering van de diverse aspecten / oefeningen van de gekozen methoden en i.v.m. het omgaan met hulpmiddelen. 3.3.4. De student kan nagaan of de hulpvrager en zijn omgeving de instructies opvolgen. 3.3.5. De student kan mogelijkheden verschaffen aan de hulpvrager en zijn omgeving om de transfer in de praktijk toe te passen. 3.3.6. De student kan de verwijzer en het behandelteam informeren omtrent het verloop van de behandeling. het toepassen van gekozen methoden voor het behandelen van stoornissen op logopedisch gebied procedures en technieken voor het geven van informatie in het kader van de toe te passen behandelingsmethoden procedures en toepassingen voor het geven van instructies in het kader van de toe te passen behandelingsmethoden gesprekstechnieken rapportagetechnieken procedures en technieken voor het bewaken van de manier waarop de hulpvrager en zijn omgeving de gegeven instructies op logopedisch gebied opvolgen procedures en technieken voor het regelen van de beëindiging van een logopedische behandeling van de ethische en deontologische code heid dienstverlenende doorzettingsvermogen empathie flexibiliteit imagobewustzijn loyauteit resultaatgerichtheid zelfstandigheid zin voor initiatief zin voor samenwerking stoornissen uit het logopedisch domein didactische hulpmiddelen technische hulpmiddelen specifieke therapieprogramma s therapeutische, didactische softwaretoepassingen en randapparatuur 3.3.7. De student kan het behandelplan tijdens de uitvoeringsfase bijstellen indien nodig. 3.3.8. De student kan de systematische afbouw en nazorg integreren in de logopedische behandeling. 3.3.9. De student methodiek van het logopedische handelen stoornissen binnen het logopedisch gebied medische wetenschappen psychologie (orthopedagogiek linguïstiek