Aan de slag met de context: tips en tricks Werkvelddag Keep Calm and Get Inspired 5 juni 2014
De huidige situatie binnen MFC s Kind ouders Gezins begeleider Context begeleider
Doel van de lezing Focus vanuit het ouderperspectief Inzicht in het waarom dat de samenwerking met ouders niet altijd makkelijk en evident is Geen pasklaar antwoord Wel aandacht om situaties niet te laten escaleren: betrouwbaarheid in de hulpverlening nastreven Weerstand minimaliseren
Kwetsbaar ouderschap Kinderen met een problematiek = surplus van die kwetsbaarheid Opgeleid om oog te hebben voor het kind ( de cliënt), minder voor de ouders, de totale context. Wat betekent de huidige situatie voor het gezin? De systemische betekenis?
Ouders in contact met hulpverleners Geeft vaak een gevoel van schaamte, falen Schuld Onveiligheid Aftasten, scannen van de hulpverlener op vlak van integriteit, betrouwbaarheid, kan hij/zij iets betekenen? Opnieuw het verhaal moeten doen De wonde openrijten De vergelijking maken met de vorige hulpverlener.
Daarom: Aftasten en afstemmen van verwachtingen. Vanuit dialoog wat is voor jou een goede hulpverlening? wat is voor jou de slechtste ervaring geweest? wat was je beste ervaring? = de vraag durven stellen naar ervaringen met vorige hulpverleners om weerstanden en verwachtingen duidelijk te krijgen wat wil je dat ik doe?
Hoe ouders in de positie van ouder plaatsen en rekening houden met : De emotionele beschikbaarheid (Eric De Belie) Oog voor : hun noden hun vaardigheden de mogelijke hulpbronnen hun netwerk Hoe kunnen we een veilige haven bieden voor het kind (cliënt) en de ouder (de context), met participatie van die ouder?
De basis voor participerend ouderschap Een goed contact met betrokkenen Ondersteuning van het netwerk (stressfactoren en hulpbronnen in kaart brengen) Oog voor positie en mandaten: concreet maken
1. Opbouwen van een goed contact. 1. Joinen en normaliseren 2. Erkenning van het ouderschap 3. Zoeken naar sterktes: een krachtversterkend begeleidingsmodel. 4. Overeenkomst over doelen en taken vanuit die krachtbronnen en mogelijkheden.
1.1 Joinen en normaliseren Aansluiten bij hun leefwereld? Wat betekent deze hulpverlening voor hen, vanuit hun existentiële loyaliteit? Wat hoor ik de ouders nu eigenlijk zeggen? Wat is de wens achter het verhaal? Positieve connotatie geven Kijken naar de context van waaruit bepaald gedrag gesteld wordt en geloven in het feit dat ouders het goed willen doen maar dit niet altijd kunnen vanuit eigen tekorten. ( wat is bij hen de balans van geven en ontvangen/ emotionele beschikbaarheid? In welke fase zitten zij?) Niet oordelen of corrigeren. Vertrekken vanuit hun hulpvraag
een mogelijke methodiek die ondersteunend kan werken: Gebruik maken van ORS- SRS (vanuit het oplossingsgericht werken: Barry Duncan) - bevragend opstellen - vanuit een houding van niet weten - focus op de verandering die de cliënt wil
1.2 Erkenning van het ouderschap - inclusief werken - gevoel van controle aan ouders - rekening houden met gevoelens - oog voor de schaduwkanten = erkenning voor het onrecht = erkenning voor het geven
1.3 Zoeken naar de sterktes/krachtversterkend werken Vragen naar uitzonderingen. Wanneer gaat het wel goed? Wat werkt er dan? Wat zijn de gave gebieden? Welke vaardigheden wil /kan hij /zij uitbreiden, versterken? Gericht op mogelijkheden en krachten hoe klein ook. Mogelijke methodiek : de schaalvraag (coachende houding)
1.4 Het verduidelijken van een doel Kleine stappen Mandaten concreet maken ( wie doet wat?) Wat is voor hen belangrijk? Welke verandering streef je na als ouder? Wat zou je graag anders zien? Wat loopt goed? Wat niet? Waar staat het kind nu? Via de schaalvraag: - helpt de structuur bewaken - maakt zaken visueel - je blijft bij de doelen van de cliënt. (multiscaling)
2. Ondersteuning vanuit het netwerk. Op zoek naar maximale steun van bondgenoten. Via genogram en ecogram Het in kaart brengen van stressfactoren tegenover hulpbronnen.
(bron: vuur werkt van Griet Bouwen en Myrielle Meeuws) Actief tegenstander Bondgenoot Negatief Positief cynicus supporter Passief
Waar kan er al dan niet verbindend gewerkt worden? Hoe kun je ouders het gevoel geven dat zij de belangrijkste figuren zijn en blijven in het leven van het kind? Het verschil duiden tussen opvoederschap, ouderschap en partnerschap. Wat is de betekenis van relaties die verbroken zijn? Hoe aandacht voor de personen die geen direct contact meer ( kunnen/ willen ) hebben?
Meerzijdige partijdigheid Oog voor loyaliteiten Oog voor ervaringen en behoeften van de verschillende betrokkenen, zonder partij te kiezen. Valkuil > teveel kindgericht werken( je daardoor als betere ouder opstellen, ouders voelen zich bedreigd, kind in loyaliteitsconflict.) > ouderbegeleiders die zich teveel identificeren met de ouders en daardoor het kind uit het oog verliezen: balans ts beiden bewaken. > balans tussen gevaar en veiligheid bewaken
Mogelijke methodieken 1. Gebruiken van verander- taal : Stel dat Als je dit kan doen hoe Wanneer je deze oplossing / aanpak al gevonden hebt hoe Als de evolutie zich geïnstalleerd heeft hoe zal dit er dan uitzien? Stel dat je morgen wakker wordt en het lukt, waaraan ga je merken dat er iets veranderd is?..
2. Succesanalyses ( meer bewust worden v wat werkt/ zelfreflectie en zelfvertrouwen stijgt) - wat is er goed gegaan? - waar ben je het meest tevreden over? - wat deed je toen? Wat nog? - aan wat kan je merken dat de anderen tevreden waren over je aanpak? - waaraan kan je bij jezelf merken dat je goed bezig bent? - hoe ben je erin geslaagd om dit te doen? - Wat maakt dat dit gewerkt heeft? - op welke manier is deze situatie nuttig geweest voor jou? - wat zegt dit over jouw sterktes? Opmaken van een CV van krachten.(hélène Delucci)
Opmaken van een CV van krachten: (Hélène Delucci) Wat zijn de zichtbare en verborgen krachten, de veerkracht en competenties die in het verhaal van de cliënt zitten?
3. De wondervraag: - geeft hoop en perspectief - maakt eerste stappen concreet
4. Visualiseren door werken met duplo, genogrammen levenslijn, omgekeerde levenslijn levensboek
Enkele ondersteunende methodieken Iris Storme aan het woord Website van het spellenarchief: www.vives.be/spellenarchief Dank voor jullie aandacht: Nicole Schoofs Iris Storme Hogent