OEFENING OM DE CLIËNT BEWUST TE MAKEN VAN EIGEN COMMUNICATIESTIJL OP HET ASSERTIEVE SPECTRUM EN EIGEN VAARDIGHEDEN TE ONTWIKKELEN.

Transcriptie

1 ASSERTIVITEIT OEFENING OM DE CLIËNT BEWUST TE MAKEN VAN EIGEN COMMUNICATIESTIJL OP HET ASSERTIEVE SPECTRUM EN EIGEN VAARDIGHEDEN TE ONTWIKKELEN. 1 Doel Doel is aan de hand van de methode van Glick en Gibbes (2011) de cliënt bewust te maken van zijn stijl van communiceren op het assertieve spectrum en zijn vaardigheden hierin te oefenen. Werkwijze Leg aan de cliënt de begrippen assertiviteit, sub-assertiviteit en agressiviteit met bijhorende voor- en nadelen uit. Laat de cliënt zich scoren, en vraag hoe hij tot deze score gekomen is. Valkuilen Assertiviteit is situatiegebonden en geen persoonlijkheidskenmerk; net dit maakt dat je aan je cliënt kan duidelijk maken dat je per situatie anders kan scoren en het ook goed is om meerdere vormen van reageren tot je beschikking te hebben. Oefening: hoe assertief ben ik? Maak een score, terugdenkend aan een situatie die je kortgeleden met iemand meemaakte en dat niet vlot verlopen is, waar je op de onderstaande lijn zat. Geef ook aan waar je eigenlijk had willen zitten en schrijf tot slot op hoe je dat een volgende keer zou kunnen bereiken Sub-assertief assertief agressief Verbeterpunten voor de volgende keer: Oefeningen: iets vragen, iets weigeren, onderhandelen, kritiek geven en reageren op kritiek Iets vragen Wat is een goede manier om iets te vragen? Bedenk op voorhand wat je van de ander wil Spreek vanuit de ik-vorm Stel geen vraag maar geef aan wat je wil: ik wil graag, ik vind het leuk als, ik heb het liefst dat Richt je wens op het gedrag van de ander of van jezelf: geef aan wat je wil dat de ander of jijzelf zegt of doet 1 Samengesteld uit: Dam, A. van, Tilburg, C.A. van, Steenkist, P. en Buisman, M. (2009). Niet meer door het lint. Handleiding. En Dam, A. van, Tilburg, C.A. van, Steenkist, P. en Buisman, M. (2009). Niet meer door het lint.werkboek. En Glick, B. & Gibbs, J.C. (2011). Agression Replacement Training. 1

2 Geef niet meer dan 2 argumenten voor je vraag Geef aan wat je wil in plaats van dit te eisen of te dreigen Niet altijd zal de ander ingaan op wat je vraagt. Wanneer de ander weigert kan je je gevoel (vb. teleurstelling) uitspreken, de ander erkennen dat hij het recht heeft te weigeren, en een tegenvoorstel doen. Er zullen echter ook situaties zijn waarin je je vraag toch belangrijk genoeg vindt om verder te discussiëren. Hierin kan je in het begin de techniek van de kapotte grammofoonplaat gebruiken door je vraag te herhalen. Soms zal het echter ook nodig zijn dat je met de ander praat over waarom dit voor jou zo belangrijk is, en waarom de ander je vraag niet kan beantwoorden. Hier gaat het dan best over de betekenis die deze vraag (stellen en weigeren) heeft. Beschrijf een situatie waarin je iets gevraagd hebt aan iemand Situatie (wanneer, wie en waar?)... Wat wilde je vragen of heb je gevraagd?... Heb je dit in de ik-vorm gesteld? Heb je dit gevraagd of gesteld? Gevraagd/gesteld Ging het over gedrag (doen, zeggen, maken, )? Over welk gedrag?... Welke motivatie en argumenten heb je gebruikt?... Heb je de kapotte grammofoonplaat (niet ingaan op argumenten van de ander, maar blijven herhalen wat je graag wil) gebruikt? Waarom wel/niet?... 2

3 Iets weigeren Een vraag van de ander weigeren is niet altijd makkelijk. We kleden dit dan vaak in, of zeggen dingen op een manier die de ander kan kwetsen, of kleden het in, of vermijden een bespreking hierover. Wat is een goede manier om iets te weigeren? Neem de tijd om na te denken over het verzoek, antwoord niet te snel dat je dit wel of niet wil doen. Weiger in de ik-vorm, en niet in een vragende maar bewerende vorm (ik wil niet) Geef hoogstens 1 argument. Gebruik eventueel de kapotte grammofoonplaat en geef aan dat je de ander zijn gevoelens begrijpt maar dat je toch bij je standpunt blijft. Doe waar mogelijk een tegenvoorstel. Beschrijf een situatie waarin je iets geweigerd hebt Situatie (wanneer, wie en waar?) Wat werd er gevraagd?... Wat heb je gezegd?... Heb je dit in de ik-vorm gesteld?... Heb je dit gevraagd of gesteld?...gevraagd/gesteld Welke motivatie en argumenten heb je gebruikt? Heb je de kapotte grammofoonplaat (niet ingaan op argumenten van de ander, maar blijven herhalen wat je graag wil) gebruikt? Waarom wel/niet?... 3

4 Onderhandelen Vaak is het nodig om, vertrekkende vanuit wat jij en de ander nodig hebt, verlangt en wil onderhandelen en een compromis bereiken: een afspraak waarin beide partijen zich kunnen vinden. Wat is een goede manier van onderhandelen? Kijk de ander aan Formuleer wat je wil of weigert, vriendelijk en duidelijk Spreek in de ik-vorm Bespreek, wanneer de kapotte grammofoonplaat niet werkt, wat je voelt bij jouw vraag of de ander, en bevraag hoe dit bij de ander is. Bekijk of jullie beiden elkaars standpunt kunnen begrijpen Doe een tegenvoorstel waar mogelijk. Beschrijf een situatie waarin je hebt onderhandeld Situatie (wanneer, wie en waar?)... Waarover ging het? Heb jij of de ander iets gevraagd?... Wat heb je gezegd?... Heb je dit in de ik-vorm gesteld? Heb je dit gevraagd of gesteld? Gevraagd/gesteld Welke motivatie en argumenten heb je gebruikt?... Heb je de kapotte grammofoonplaat (niet ingaan op argumenten van de ander, maar blijven herhalen wat je graag wil) gebruikt? Waarom wel/niet?... Heb je een tegenvoorstel gedaan? Zo ja: welk?... 4

5 Kritiek geven Kritiek geven is vaak moeilijk. Je weet wel wat je voelt, maar niet hoe je het moet zeggen, je klapt dicht, je bent bang voor de reactie van de ander, of je wil de ander niet kwetsen. Wanneer je je kritiek opkropt kan je emmer vol raken en explodeer je in een lawine van situaties, verwijten, gevoelens. Daarom is het beter om sneller te bespreken waar je mee zit. Wat is een goede manier om kritiek te geven? Neem de tijd om te bedenken hoe je je voelt en wat je wil Spreek vanuit de ik-vorm je negatief gevoel of oordeel over het gedrag (en niet de persoon) van de ander uit Geef niet meer dan 1 motivatie voor je gevoel Haal geen oude koeien uit de sloot Gebruik zo weinig mogelijk afzwakkende woorden (een beetje, eigenlijk) en geen absolute termen (altijd/nooit) Doe, waar mogelijk een tegenvoorstel tot alternatief gedrag van de ander. Vraag bij de ander hoe dit voor hem is. Beschrijf een situatie waarin je kritiek hebt gegeven Situatie (wanneer, wie en waar?)... Wat was de kritiek die je gaf? Sprak je in de ik-vorm en bewerende vorm?... Wat was je non-verbale gedrag?... 5

6 Heb je een voorstel gedaan voor ander gedrag en zo ja: welk? Heb je de ander gelegenheid gegeven om te reageren? Wat was de uitkomst?... Reageren op kritiek Ook reageren op kritiek is moeilijk. We gaan soms snel in de tegenaanval of in de verdediging, slikken onze opmerkingen in, minimaliseren wat de ander zegt, of verzinnen soms een uitvlucht. Wat is een goede manier om te reageren op kritiek? Verwoord je gevoel bij wat je hoort: hoe is dit voor jou? Bevraag de situatie waar het over gaat en de bedoeling van de ander: over welk gedrag gaat het, wat wil de ander zeggen? Geef aan of je de ander (een stuk) kan volgen in wat hij zegt. Ga in op het voorstel van de ander of wijs het af, en geef hiervoor 1 motivatie. Doe waar mogelijk een (tegen)voorstel. Beschrijf een situatie waarop je reageerde op kritiek. Situatie (wanneer, wie, waar?)... Wat was de kritiek?... Hoe was je non-verbale gedrag?... 6

7 Welke techniek heb je gebruikt?... Hoe reageerde de ander?... Wat was de uitkomst?... Tot slot: 7