Multiprobleemgezinnen

Transcriptie

1 Richtlijn Multiprobleemgezinnen Mariska van der Steege, 14 juni 2018 Nationale bijscholingsdag voor jeugd- en gezinsprofessionals

2 Programma workshop Richtlijn doornemen rond vijf onderwerpen; Focus op toepassing: hoe passen richtlijnen in de professionele uitvoering van je vak? Twee oefeningen: Situatie gezin in beeld krijgen; Hoe regie houden?

3 Inhoud Vijf onderdelen richtlijn Multiprobleemgezinnen 1. Multiprobleemgezinnen: definitie en kenmerken 2. Het vaststellen van goed genoeg ouderschap Oefening: Situatie in gezin in beeld krijgen 3. Optrekken met netwerk 4. Doelen formuleren en monitoren 5. Een vaste hulpverlener Oefening: Hoe regie houden?

4 Het gezin van Karel en Patricia Karel, 52 jaar, werkloos, is gaan drinken; Patricia, 45 jaar, werkt in schoonmaak, 0-urencontract, zou graag meer werken; Wendy, 18 jaar, zwanger, woont bij ouders in, is thuis; Michael, 15 jaar, 3 e klas VMBO, spijbelt, blowt, veel ruzies op school; Chelsey, 12 jaar, teruggetrokken, gepest, sociaal onhandig; Jordy, 8 jaar, SBO, groep 5, grote mond.

5 1) Multiprobleemgezinnen: definitie Een multiprobleemgezin is een gezin van minimaal één ouder en één kind dat langdurig kampt met een combinatie van sociaal-economische en psychosociale problemen. De betrokken hulpverleners vinden dat het gezin weerbarstig is voor hulp. Weerbarstig? Multiprobleemgezinnen zijn voor professionals vaak moeilijk bereikbaar, mijden hulpverlening of zoeken die juist veelvuldig op, stellen geen duidelijke hulpvraag en hebben hardnekkige problemen die moeilijk te veranderen zijn. Dat deze gezinnen in de ogen van hulpverleners weerbarstig zijn voor hulp heeft vaak te maken met niet kunnen.

6 Multiprobleemgezinnen De term multiprobleemgezin roept vaak allerlei negatieve associaties op. In de richtlijn zijn geen regels geformuleerd, maar mogelijkheden voor hulpverleners om beter aan te sluiten bij de individuele situatie van deze gezinnen. Werken met multiprobleemgezinnen vergt altijd een unieke aanpak. De richtlijn kiest een positieve benadering: wat is er wel, wat valt uit te bouwen?

7 Toepassing Neem kennis van de definitie van multiprobleemgezinnen en de kenmerken van zulke gezinnen. Noem een gezin alleen een multiprobleemgezin als het aan deze definitie voldoet. Pas op voor stigmatisering bij het gebruik van het woord multiprobleemgezin. Gebruik het begrip alleen om de complexiteit van de problematiek van het gezin mee aan te duiden en de juiste, passende hulp te verkrijgen.

8 2) Vaststellen goed genoeg ouderschap Respect voor jeugdige 14 voorwaarden voor goed genoeg ouderschap Educatie Interesse Sociaal netwerk Affectief klimaat Adequate verzorging Veilige fysieke directe omgeving Adequaat voorbeeldgedrag door ouders Veilige fysieke wijdere omgeving Ondersteunende flexibele opvoedingsstructuur Omgang met leeftijdgenoten Continuïteit in opvoeding en verzorging, toekomstperspectief Adequaat voorbeeldgedrag in de samenleving Stabiliteit in levensomstandigheden, toekomstperspectief

9 Toepassing Maak met de gezinsleden een goede analyse van de situatie in het gezin, probeer te begrijpen waarom de situatie is zoals die is, gebruik instrumenten; Gebruik de veertien condities als kapstok en wegingskader: wat is goed genoeg, wat niet, welke feitelijke informatie weegt dan mee?

10 Oefening 1 De ervaring is dat deze gezinnen niet zomaar alles vertellen, en de kaarten meteen op tafel leggen. Hoe krijg je dan toch een goed beeld? Wat werkt op basis van je praktijkervaringen (vragen, bepaalde toon of houding, wat juist wel doen en wat niet)? Bespreek dit met elkaar, wissel tips en trics uit!

11 Het gezin van Karel en Patricia Karel is veel thuis met Wendy, zit dan achter de computer; Patricia werkt waar ze kan; Ruzie met beide families, sinds hun huwelijk; Jordy speelt regelmatig met een jongetje in de buurt; Buurt deel van achterstandswijk in grote stad.

12 3) Optrekken met het netwerk 1. Breng samen het netwerk in kaart; 2. Inventariseer: welk type steun; 3. Organiseer een netwerkbijeenkomst (informeel/formeel); 4. Monitor gemaakte afspraken, bijv. via vervolgoverleggen.

13 Toepassing Ga ervan uit dat er buiten de ouders altijd mensen zijn die om dit kind geven, wees vasthoudend en alert; Steek niet meteen hoog in: meedenken of een luisterend oor bieden is ook steunen; Netwerk ook rol in vergroten veiligheid.

14 4) Doelen opstellen vuistregels: Maak onderscheid tussen de persoonlijke doelen van het gezin en de maatschappelijke doelen. Ga een goede dialoog aan met het gezin. Geef ruimte, maar durf ook leiding te nemen Sluit aan bij het motivatiestadium waarin het gezin zich bevindt. Laat de gezinsleden voor de doelen zo veel mogelijk hun eigen woorden kiezen. Vermijd onnodig vakjargon. Zet doelen in een hiërarchie (tussendoelen, werkdoelen en kleine stapjes). Formuleer de doelen zo SMART mogelijk. Houd de hulp eenvoudig en overzichtelijk. Stel bij voorkeur maximaal vijf doelen.

15 Monitoren en meten Twee manieren van monitoring: Goal Attainment Scaling (GAS): methode voor het operationaliseren en scoren van doelen in de hulpverlening. Schaalvragen: zijn bedoeld om de mate van vooruitgang te bepalen, plus de motivatie van de gezinsleden en het vertrouwen dat ze hun doelen bereiken. Wanneer spreek je van geslaagde hulp? 1. De zorg wordt uitgevoerd zoals gepland en niet voortijdig, op negatieve gronden, wordt beëindigd. 2. De situatie is bij afsluiting van de zorg gunstiger dan deze bij aanvang was. 3. De cliënten zijn tevreden over de geboden hulp.

16 Toepassing Gestructureerd werken van belang, doelen helpen daarbij; Evalueer heel regelmatig: hoe staat het, is er voortuitgang te bemerken, waaraan te zien? Hou het klein en concreet; Blijf goed genoeg opvoederschap monitoren;

17 5) Een vaste hulpverlener voor Karel en Patricia - Is nadrukkelijk de linking pin voor het gezin met andere betrokken hulpverleners en instanties en is verantwoordelijk voor de hulp die het gezin ontvangt - De vaste hulpverlener kan onderdeel uitmaken van een sociaal wijkteam - Ook wel bekend als: gezinscoach, zorgcoördinator, gezinsmanager, generalist, gezinsvoogd, jeugdbeschermer, casusregisseur et cetera - Is zowel aannemer als regisseur als coach van het gezin. Een aannemer is praktisch, meehelpend en pro-actief, een regisseur coördineert de zorg en een coach is respectvol en niet-veroordelen.

18

19

20 Toepassing Heb helder wie voor dit gezin de rol van vaste hulpverlener vervult, ben je dat zelf of is het iemand anders? Wees zo lang betrokken als nodig, intensiteit van betrokkenheid wisselt in de loop van de tijd. Ken de regels rond toestemming en informatie delen, en wanneer toestemmingsvereiste te doorbreken is. Regel je eigen ondersteuning: casuïstiekbesprekingen, sparren met collega s/leidinggevende, intervisie/supervisie.

21 Oefening 2 Een vaste hulpverlener is ook de regisseur, geen gemakkelijke rol. Hoe beïnvloed je anderen en krijg je iedereen mee in dezelfde richting? En wat doe je als een van de partners tegen de afspraken in iets anders doet? Bespreek een situatie met elkaar waarin dit lukt: bevraag elkaar, hoe lukte dit, wat deed je collega wat werkte?

22 Vragen? Reacties?

23