Informatiesite voor ondersteuning aan ouders met een verstandelijke beperking

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Informatiesite voor ondersteuning aan ouders met een verstandelijke beperking"

Alfred van de Veen
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 - Website van VILANS i.s.m. VU Amsterdam en Werkgezelschap Ouderschap en kinderwens. ( Informatiesite voor ondersteuning aan ouders met een verstandelijke beperking Welkom Lopen jij en ouders vast in de ondersteuning bij de opvoeding en opvoedingsproblemen? Lukken interventies niet? Uit onderzoek blijkt dat in zulke situaties sprake kan zijn van een (licht)verstandelijke beperking bij de ouder(s). Welke rol heb je dan als huisarts, het consultatiebureau, maatschappelijk werker, zorgconsulent, wijkverpleegkundige en medewerker jeugdzorg of Wmo-medewerker? Wat biedt deze website? Informatie én antwoorden op vaak gestelde vragen van hulpverleners. Bekijk welke vragen er leven en hoe je kunt werken aan oplossingen. Werkzaam in de gehandicaptenzorg? Dan vind je informatie op het Kennisplein gehandicaptensector - kinderwens. Ouderschap: samenspel van factoren Het eindrapport Samenspel van factoren rapporteert in 2005 enkele honderden voorbeelden van goed genoeg ouderschap in Nederland. Het rapport laat ook zien welke factoren invloed hebben op het slagen of mislukken van ouderschap van mensen met een verstandelijke beperking. Wat is wenselijk? Hier is geen eenduidig antwoord op te geven. Maatschappelijk zijn de meningen verdeeld over ouderschap voor mensen met een verstandelijke beperking. Ook onderzoek en praktijk laten verschillende kanten zien. Er zijn ouders die er goed in slagen hun kinderen op te voeden, ouders bij wie dat twijfelachtig is en ouders waarbij het echt mis gaat. Het rapport 'Samenspel van factoren' pleit er daarom voor rekening te houden met verschillen tussen ouders met een verstandelijke beperking.

2 Andere uitkomsten Lang niet altijd is bij hulpverleners, ouders zelf of hun omgeving bekend dat sprake is van een verstandelijke beperking. Ouderschap komt vooral voor bij mensen met een lichte of matige verstandelijke beperking. De problematiek van deze groep ouders doet zich ook voor in gezinnen met ouders zonder verstandelijke beperking. Het is belangrijk om bij hulpverlening alert te zijn op de mogelijkheid van een verstandelijke beperking van één of beide ouders. Hoe herken je een verstandelijke beperking? Of bij iemand sprake is van een verstandelijke beperking is lang niet altijd duidelijk. Problemen die mensen met een verstandelijke beperking ervaren, komen ook voor bij andere groepen. Wanneer de problemen zich opstapelen en de geboden hulp niet lijkt aan te slaan, kan dit een aanwijzing zijn voor een verstandelijke beperking bij één of beide ouders. Als de onderstaande indicaties aan de orde zijn, is het raadzaam rekening te houden met een verstandelijke beperking: Geven ouders aan dat zij de kinderen niet aan kunnen? Klaagt één van de ouders dat de partner niet behulpzaam is bij de opvoeding? Zijn de ouders wantrouwend naar jou als hulpverlener? Hadden zij eerder nare ervaringen met hulpverleners of zijn ze bang voor aanmelding bij een kinderbeschermingsinstanties? Doen de ouders zich beter voor, waardoor het lijkt alsof zij geen hulp nodig hebben? Geven pubers aan dat de rol ouder-kind omkeert? Zijn er signalen dat de directe omgeving of hulpverleners zich op een negatieve of ontmoedigende manier uitlaten over het ouderschap? Dit kan gevoelens van incompetentie aanwakkeren, of het gevoel van onafhankelijkheid van de ouders met een verstandelijke beperking ondermijnen. Leeft het gezin in sociale isolatie? Is er sprake van depressieve gevoelens bij de ouder(s)? Is sprake van een multi-probleem gezin? Wat is Goed genoeg ouderschap? Iedere definitie van 'succesvol ouderschap' is onvermijdelijk controversieel. Daarom hanteren we, overeenkomstig de internationale literatuur (Winnicott 1974), de term 'goed genoeg ouderschap'. Drie criteria Volgens de wetgeving die gelijkwaardig burgerschap garandeert, zijn ouders vrij om te doen wat ze willen, zolang er;

3 1. geen tekenen zijn van kindermisbruik of verwaarlozing 2. geen interventie door de kinderbescherming heeft plaatsgevonden 3. geen gerechtelijk bevel is voor plaatsing van kinderen in pleegzorg Succes- en risicofactoren Het rapport Samenspel van factoren geeft een aantal succes- en risicofactoren die van invloed zijn op de mate waarin ouders met een verstandelijke beperking in staat zijn om hun kinderen op te voeden. Deze factoren hebben betrekking op het gezinsniveau, het niveau van de omgeving en de hulpverlening en het beleidsniveau. Onderzoeksuitkomsten De zwaarte van de beperking is geen doorslaggevende factor voor 'goed genoeg ouderschap'. Ook IQ blijkt geen bepalende factor. Ouderschap komt vooral voor bij mensen met een lichte of matig verstandelijke beperking. De meeste professionals zien geen duidelijk verschil zien tussen ouders met een verstandelijk beperking en andere 'risico' ouders. De rol van de hulpverlener Professionele hulpverlening is, naast andere factoren een belangrijke positieve factor concludeert het eindrapport Samenspel van factoren. Professionele hulpverlening hoeft niet altijd heel intensief te zijn, maar wel betrokken en beschikbaar. Bijdrage hulpverlening aan succesfactoren Een situatie met meer risicofactoren vraagt om meer succesfactoren om goed genoeg ouderschap te bereiken. Professionele hulpverlening heeft als succesfactor een belangrijke functie, naast de ouders zelf, het kind, het sociale netwerk en de maatschappelijke context. Rapportconclusies over hulpverlening Vroegtijdige signalering en adequate begeleiding vragen om goed gestructureerde, op elkaar afgestemde hulpverlening. Gestroomlijnde en transparante hulpverlening helpt ouders bij hun hulpvraag. Scholing & vaardigheidstrainingen zijn nodig zodat de expertise van hulpverleners beter aansluit bij de opvoedingsbehoeften van deze groep ouders. Diepgaander systematisch vergelijkend onderzoek is nodig en aandacht voor ethische en juridische vragen.

4 Belang sociaal netwerk ouders Ondersteuningsvragen van ouders met een verstandelijke beperking zijn vaak complex: opvoedings-, relatie- en sociale problemen spelen tegelijkertijd en versterken elkaar. Geregeld is sprake van multi-probleemgezinnen. Rol sociaal netwerk en hulpverleners Het benutten van het eigen sociaal netwerk van ouders met een verstandelijke beperking blijkt een beslissende factor voor succesvol ouderschap. Een sterk sociaal netwerk biedt aandacht, is betrokken, signaleert, adviseert, biedt hulp en is altijd bereikbaar. Terwijl een zwak sociaal netwerk geen of te weinig ondersteuning biedt, ouders slechte adviezen geeft, hen tegenwerkt, een beperking ontkent en het sociaal isolement van ouders vergroot. Succesfactoren Adequate professionele hulpverlening tijdige signalering van dreigende problemen goede afstemming hulpbehoefte goede aansluiting op cliëntniveau, naast ouders staan adviseren van ouders structuur aanbrengen heldere communicatie en goede bejegening aandacht voor affectieve betrokkenheid adequate coördinatie en samenwerking heldere taakverdeling en verantwoordelijkheden betrokken hulpverleners, continuïteit in hulpaanbod, goed bereikbaar reflecterend en met de moed om eerlijk te zijn (attitude) Een sterk sociaal netwerk betrokken en met aandacht altijd bereikbaar toezichthoudend signalerend adviserend hulpverlenend

5 Risicofactoren Ontoereikende hulpverlening ouders blijven onzichtbaar voor hulpverlening; geen of onvoldoende professionele begeleiding begeleiding wordt te laat ingeschakeld begeleiding sluit niet aan bij cliënt(en) onvoldoende afstemming geen vertrouwen teveel wisselende hulpverleners te kortdurende hulpverlening onduidelijke verantwoordelijkheden eenzijdige oriëntatie op formele opvoedingstaken belangenconflicten tussen hulpverleners tijdsdruk tegenover ouders staan laissez faire houding Zwak sociaal netwerk biedt ouders geen of onvoldoende ondersteuning geeft de ouders slechte adviezen werkt de pouders tegen ontkent de beperking van de ouder(s) vergroot het sociaal isolement van de ouders Ondersteuningsbereidheid vergroten Ouders met een verstandelijke beperking hebben passende ondersteuning nodig om de gezondheid en het welzijn van henzelf en hun kinderen te waarborgen. Uit onderzoek blijkt dat goede hulpverlening en ondersteuning een positief effect hebben op het vermogen om kinderen op te voeden. dat het uitblijven van ondersteuning en het ontbreken van een sociaal netwerk de kans vergroot op problemen van ouders en kinderen. dat ouders met een verstandelijke beperking niet altijd hulp vragen of accepteren. Wat kun je als hulpverlener doen? Lees waarom ouders geen hulp vragen en ontdek wat je als hulpverlener kunt doen om een hulpvraag en acceptatie van hulp te stimuleren.

6 Waarom ouders geen hulp vragen Ouders met een verstandelijke beperking zoeken net als andere ouders het liefst eerst hulp bij een partner of familie, voor zij professionele hulp inschakelen. Discriminatie en stigmatisering zorgen soms dat ouders zich beter voordoen. Zij bekennen niet graag dat hulp nodig is en schuwen ieder hulpaanbod. Negatieve of ontmoedigende uitlatingen van familie of hulpverleners versterken gevoelens van tekortkoming en ongeschiktheid. Dit ondermijnt hun gevoel van onafhankelijkheid. Ouders zijn vaak bang de voogdij te verliezen. Hulpvragen is lastig als je bang bent dat een hulpverlener je aanmeldt bij een kinderbeschermingsinstantie. Tips om ondersteuningsbereidheid te stimuleren Bejegening Neem de tijd en luister goed. Behandel de cliënt met respect en op basis van gelijkwaardigheid. Zorg voor een sfeer van openheid en vertrouwen. Neem je cliënt serieus, verdiep je in hem/haar. Laat geen twijfel over de geschiktheid als ouder merken, maar ga het gesprek ook niet uit de weg. Visie Ben je bewust welke rol jouw eigen opvattingen spelen in het contact met ouders met een verstandelijke beperking? Wees er alert op dat ouders doen soms beter voordoen, waardoor hulp niet nodig lijkt. Soms is meer dan één manier van ondersteuning nodig om vaardigheden op te doen. Hou er rekening mee dat ouders soms bang zijn om de voogdij kwijt te raken.

Vergelijkbare documenten

Ouder van mijn ouder(s) Werkgroep KVBO van belangenvereniging Sien

Ouder van mijn ouder(s) Werkgroep KVBO van belangenvereniging Sien 'Iemand had mij moeten uitleggen dat het niet aan mij lag', zegt een meisje. Ik dacht dat ik een rotkind was. Wat heeft een kind nodig