Handreiking Zorg- & Welzijnsarrangement

Transcriptie

1 Handreiking Zorg- & Welzijnsarrangement voor duidelijke afspraken in samenwerking tussen formele en informele partijen rondom een persoon met ondersteuningsvraag versie januari 2018

2 Hoe kom je tot een zorg- en welzijnsarrangement? Samenwerkende partijen rondom een persoon met ondersteuningsvraag (bijvoorbeeld een professional, vrijwilliger en mantelzorger/naaste) kunnen samen met deze persoon de handreiking gebruiken en het formulier invullen om tot een zorg- en welzijnsarrangement te komen. Dit is een op elkaar afgestemd pakket aan ondersteuning, uitgevoerd in een samenwerking tussen het gehele formele en informele netwerk rondom een persoon met ondersteuningsvraag. Gebruik deze handreiking als leidraad tijdens het eerste gesprek met persoon met ondersteuningsvraag en de verschillende hulpverleners, en/of tijdens evaluatiemomenten. Wordt zo n startgesprek normaalgesproken niet gepland? Organiseer deze nu dan wel: dit bevordert de samenwerking. Natuurlijk hoeven niet alle vragen ingevuld of doorgelopen te worden: gebruik alleen wat voor jullie samenwerking relevant is. Randvoorwaarde is de gelijkwaardigheid van alle betrokkenen. Vul in het invulformulier (digitaal of geprint) wat voor jouw samenwerking geldt. Zo wordt er een overzicht gecreeërd waarin de verwachtingen, afspraken en doelen van de samenwerking worden benoemd. Dat is fijn voor de persoon met ondersteuningsvraag, maar ook voor de mantelzorgers of formele hulpverleners die met één blik kunnen zien wie wat doet rondom de persoon met hulpvraag. Bij elke stap wordt aanvullende informatie gegeven met de tips en tools uit de praktijk. Wie maken gezamenlijk een zorg- en welzijnsarrangement? [klik rechts op Definities & colofon voor meer informatie] Persoon met ondersteuningsvraag Mantelzorger Vrijwilliger Zorgprofessional Hulpverlener Sociaal netwerk Cliëntondersteuner 1. Wat is de vraag? 2. Wie kan helpen? 3. Wie doet wat? 4. Houd contact 5. Randvoorwaarden 6. Zorg voor evaluatie 7. Agendeer knelpunten Definities & colofon

3 1. Wat is de vraag? Het is belangrijk te weten wat de ondersteuningsbehoefte van iemand (of een groep) is. Deze kan op diverse leefdomeinen liggen en daardoor ook door verschillende partijen opgelost worden. Vul daarom eerst samen met diegene om wie het gaat één van de hiernaast genoemde tools in, en zet de uitkomsten in het bijbehorend invulformulier. Indien mogelijk, ga eerst na of er al informatie over de persoon te vinden is in de registratiesystemen van de betrokken organisaties of in RIS (registratie systeem gebruikt door organisaties vanuit de Wmo). Zo voorkom je dubbel werk. Zelfredzaamheidsmatrix. Digitaal invullen: Mijn ZRM applicatie. Voorbeeld (ook uit te printen): Movisie. Deze methode is volgens professionals handig omdat verschillende leefdomeinen in kaart worden gebracht. Vooral de digitale manier is gemakkelijk in gebruik en kan makkelijk ter plekke worden ingevuld. Positieve gezondheid spinnenweb. Digitaal invullen of pdf afdrukken. Positieve gezondheid is een nieuwe manier om naar ondersteuning te kijken: wat kan de persoon wel in plaats van wat niet. Ook deze methode gaat over verschillende aspecten in het leven en is makkelijk in te vullen. Voor deze tool vergt online registratie voordat het spinnenweb gebruikt kan worden.

4 2. Wie kan helpen? Om te bepalen wie kan helpen begin je bij de hulpvrager zelf: zijn er personen uit het sociale netwerk (bijv. familie, vrienden, buren) die kunnen helpen? Vervolgens bekijk je of er aanvullend hulp van informele of formele instanties nodig is. Kennis over informele en formele instanties is beschikbaar bij diverse personen en websites. Ecogram; een simpele manier om het sociale netwerk van de hulpvrager in kaart te brengen. Websites als klik.amsterdam.nl en jekuntmeer.nl; voor het vinden van formele en informele instanties in de wijk. Sociale loketten gemeente Amsterdam; voor informatie over informele en formele instanties. Ook de Maatschappelijk Dienstverlening organisatie van het betreffende stadsdeel hebben veel kennis over initiatieven in de wijk (voor overzicht klik op Factsheet Maatschappelijk dienstverlening).

5 3. Wie doet wat? Een zorg- en welzijnsarrangement afstemmen vergt goede, duidelijke afspraken tussen de betrokkenen. Bepaal met elkaar welke activiteiten door het sociale netwerk kunnen worden opgepakt (zoals in de vorige stap in kaart gebracht). Indien er een mantelzorger/naaste deel uit neemt van de samenwerking, houdt dan ook zo veel mogelijk rekening met hem/haar en bekijk of ontlasting mogelijk is. Noteer dit in het invulformulier. Bepaal ook wie de regie heeft in deze samenwerking. Bij deze vraag denk je heel praktisch na: wat zijn de activiteiten die nodig zijn om de persoon verder te helpen, en wie doet die activiteiten? De compensatiematrix wordt veel door formele instanties gebruikt. Deze matrix omvat ook stap 1 en 2 (wat is de vraag en wie kan helpen). Deze matrix kun je ook gemakkelijk zelf maken door de antwoorden uit 1 en 2 in een tabel in te vullen. Klik hier voor meer informatie over de rol van de regievoerder.

6 4. Wanneer en hoe houden we contact? Maak afspraken over de communicatie: waar, wanneer en hoe bespreken jullie de voortgang? Caren zorgt en digitale omgevingen waar het sociale netwerk, de persoon met hulpvraag zelf en het informele en formele netwerk contact kunnen houden. Nettie applicatie; dit is een app voor telefoon of tablet waarmee betrokken personen in een samenwerking verbonden worden met elkaar en makkelijk afspraken kunnen maken. Is de persoon met hulpvraag niet digitaal vaardig? Spreek dan data af om elkaar in persoon te spreken en schrijf deze data op het invulformulier. Let bij de communicatie op dat de privacy van de persoon om wie het gaat niet wordt geschonden: vraag aan hem/haar wat wel en niet gedeeld mag worden met andere hulpverleners.

7 5. Randvoorwaarden Er zijn middelen nodig om iemand te helpen. Dat kunnen manuren, faciliteiten of goederen zijn. Bepaal met elkaar wie wat nodig heeft en wie wat kan bijdragen en noteer dit. Wees hierin creatief, er is misschien meer mogelijk dat je in eerste instantie zou denken! Hulpverleners vanuit formele organisaties kunnen denken aan bijdragen zoals een gebruik van een ruimte of computer. Voor vrijwilligers kan worden nagedacht of reiskosten vergoeding mogelijk is. Bekijk de 10 gouden regels voor het aangaan van een samenwerking tussen formeel en informele partijen. Om te kijken of de persoon in aanmerking komt voor gemeentelijke of landelijke toeslag regelingen (bv. Pak je Kans van Gemeente Amsterdam of de Stadspas), neem contact op met de Maatschappelijk Dienstverlening organisatie van het betreffende stadsdeel (voor overzicht klik op Factsheet Maatschappelijk dienstverlening).

8 6. Zorg voor evaluatie Wanneer is de ondersteuningsvraag voldoende beantwoord? Wanneer bespreek je met alle betrokkenen de voortgang en de afronding? Waardering welzijn en gezondheid hulpvragen: Indien bij vraagverheldering (stap 1) de Zelfredzaamheidsmatrix is gebruikt, kun je deze opnieuw invullen en vergelijken. Digitaal invullen: Mijn ZRM applicatie. Voorbeeld (ook uit te printen): Movisie. Indien bij vraagverheldering (stap 1) het Positieve gezondheid spinnenweb is gebruikt, dan deze opnieuw invullen en vergelijken. Digitaal invullen of pdf afdrukken. Evaluatie samenwerking: Dit vind ik ervan!; deze website vormt een leidraad voor een goed gesprek met de persoon met ondersteuningsvraag.

9 7. Bespreek knelpunten Bij de start, tussentijds of na afloop van de samenwerking komen er vast knelpunten op je af. Dit kan over de ondersteuning zelf gaan of over de samenwerking met elkaar. Voor knelpunten in de ondersteuning bestaan verschillende netwerken die kunnen meedenken. Gaat het over de samenwerking, bespreek dit dan goed met elkaar. Wat gaat er goed en wat kan er beter, wat is daar voor nodig? In veel wijken worden Wijktafels door het Wijkzorg netwerk georganiseerd. Hier ontmoeten professionals elkaar op een informele wijze en kunnen zij advies aan elkaar vragen. Op de website kun je onder kopje Wijkzorgnetwerken op het betreffende stadsdeel klikken voor meer informatie. Samen DOEN teams per stadsdeel voor complexe problematiek. Ouder- en Kindteams; hulp en ondersteuning voor breed scala aan problematiek van ouders en jongeren. Zijn er drempels vanuit je eigen organisatie waardoor goede samenwerking moeilijk wordt gemaakt? Check of de organisatie wel klaar is voor samenwerkingen aan de hand van het stappenplan Naar vanzelfsprekende samenwerking met informele zorg en bespreek het document met je leidinggevende.

10 Definities & Colofon De leden van SIGRA zetten zich allen in om dit soort samenwerking te bevorderen. Wil je weten wie er lid is? Kijk dan op de website van SIGRA. Heb je op- of aanmerkingen over dit document? Neem dan contact op met Carina Hooiveld (SIGRA). Wat is? Informele zorg Deze overkoepelende term wordt gebruikt wanneer over vrijwilligers & mantelzorgers wordt gesproken. Zorg en welzijnsarrangement Het gehele formele en informele netwerk rondom een cliënt werkt samen aan een op elkaar afgestemd pakket aan ondersteuning. Deze sluit aan op de vraag van een burger, waardoor de ondersteuningsvraag optimaal en efficiënt beantwoord wordt. Regievoerder De regievoerder zorgt ervoor dat iedereen zijn/ haar rol oppakt en dat de samenwerking volgens afspraak verloopt. De regievoerder zorgt met name voor goede communicatie tussen de verschillende partijen als wel voor de financiën. Indien de samenwerking niet goed verloopt zorgt de regievoerder voor de nodige interventies. Wie kunnen meedoen? Persoon met ondersteuningsvraag Iemand die een fysieke of psychische klacht heeft en daar hulp bij nodig heeft van een ander. Mantelzorger De mantelzorger geeft langdurig, intensief en onbetaald zorg en ondersteuning aan iemand met zie hij/zij een persoonlijke band heeft (Platform Mantelzorg Amsterdam). Vrijwilliger Verricht onbetaald en onverplicht werkzaamheden. Dat doet hij/zij ten behoeve van anderen die zorg en ondersteuning nodig hebben en met wie ze - bij de start - geen persoonlijke betrekking hebben. Ze ontvangen daarvoor geen salaris (Vilans & Movisie, 2015). Zorgprofessional Het gaat hierbij om de zorg- en/of hulpverlenende professional, die direct contact heeft met een hulpvrager en mantelzorger of vrijwilliger. Hulpverlener In dit geval is de hulpverlener een professional die zorgt voor het welzijn van een burger en de wijk. Denk aan een opbouwwerker (van een welzijnsorganisatie), een maatschappelijk dienstverlener, een medewerker van een re-integratie bureau (UWV bijv.) of een medewerker van een sociaal loket van de gemeente. Sociaal netwerk Naast de mantelzorger spelen buren, kennissen maar ook docenten of de wijkagent vaak een rol bij het oppakken van een ondersteuningsvraag. Cliëntondersteuner Deze persoon kan informatie, advies en kortdurende ondersteuning op alle leefgebieden geven en richt zich op het versterken van de zelfredzaamheid en participatie. De cliëntondersteuner helpt de cliënt met het formuleren van de hulpvraag, bij het maken van keuzes en het oplossen van problemen (Gemeente Amsterdam).