AANPAK EN PREVENTIE SCHOOLWEIGERING. Martin van Geffen, Klinisch psycholoog Pro Persona Jeugd Arnhem

Transcriptie

1 AANPAK EN PREVENTIE SCHOOLWEIGERING Martin van Geffen, Klinisch psycholoog Pro Persona Jeugd Arnhem

2 Wat is schoolweigering? - Ook wel schoolfobie of schoolangst genoemd - Hardnekkig verzet om naar school te gaan - Samengaan met lichamelijke klachten - Gedragsbeeld gekleurd door angst - Leeftijd jaar - Komt voor bij 1% van de kinderen - Ontstaat vaak na een vakantie, ziekte, verhuizing, e.d. ( onderbreking van het ritme)

3 Definitie van Berg e.a.(1969): 1. Ernstige problemen bij bezoeken van school 2. Ernstige emotionele opwinding of lichamelijke klachten bij het vooruitzicht om naar school te gaan 3. Thuisblijven met medeweten van ouders 4. Afwezigheid van antisociaal gedrag

4 Schoolweigering Spijbelen Verzuim vanwege ziekte Ouders op de hoogte Gemotiveerd om goede cijfers te halen Emotioneel nog erg afhankelijk van ouders Geen zin in school Ouders niet op de hoogte School niet zo belangrijk Vaak ook andere gedragsproblemen

5 Vormen van schoolverzuim 1. Door somatische ziekte 2. Spijbelen 3. Schoolweigeren 4. Thuisgehouden vanwege (psychiatrische) ziekte van een ouder.

6 Angststoornis met uiteenlopende componenten - angst voor school - separatieangst - sociale angst - faalangst

7 Gevolgen voor het kind 1. Leerachterstand 2. Sociaal isolement (na 6 weken) 3. Depressie (na 3 maanden)

8 Gevolgen voor het gezin - Zeer gespannen sfeer - Machtsstrijd tussen ouders en kind - Spanningen tussen ouders onderling - Spanningen bij de andere kinderen - Apathie en berusting (na 3 maanden)

9 Gevolgen op langere termijn - Meer kans op schooluitval - Minder kans op arbeidsmarkt - Meer kans op sociaal isolement - Meer kans op ontwikkelen van psychiatrische problematiek - Meer problemen met vinden van levenspartner

10 Behandeling van schoolweigering bij Pro Persona Jeugd - Snel ingrijpen is essentieel om genoemde gevolgen te voorkomen. Passeren van wachtlijst. - Binnen 1 a 2 weken intake door systeemtherapeut, die daarna meteen de behandeling inzet. - Systeemtherapie hoofdmoot van de behandeling.

11 Systeemtherapie hoofdmoot behandeling Systeemtherapie kan zo nodig uitgebreid worden met: - individuele cognitieve gedragstherapie (om het kind te helpen zelf grip te krijgen op zijn angst) - medicatie (als angst van het kind zo heftig is dat zich paniekaanvallen voordoen)

12 Waarom Systeemtherapie? 1. Ontstane gezinspatronen houden problematiek in stand 2. Ouders centraal in de behandeling: - verantwoordelijk voor schoolgang kind - ouders moeten het werk doen

13 Doelstelling therapie - Herstel van normaal schoolbezoek - Verbetering samenwerking ouders - Herstel van ouder-kind hiërarchie - Spanningsreductie in het gezin - Meer zicht op kindfactoren van de schoolweigering

14 Plan van aanpak Schoolweigering < 6 weken : Starten met hele dagen naar school Schoolweigering > 6 weken Werken met een Stappenplan

15 Stappenplan rode draad in de therapie - Geleidelijk herstel van het schoolbezoek - Levert maatwerk: elke stap gedetailleerd uitgewerkt met ouders en kind - Afspraken over terugkoppeling naar school (door de ouders) - Afspraken over daginvulling voor de tijd dat het kind thuis zit.

16 Schoolweigering in stand gehouden door 1. Gezins- en kindfactoren 2. Rol van betrokken instanties: - niet nemen van verantwoordelijkheid - gebrek aan onderlinge afstemming en samenwerking

17 Betrokken instanties School Huisarts Jeugdarts Afdeling leerplicht Bureau Jeugd Zorg Pro Persona Jeugd Tussenvoorziening SOS-project

18 Afstemming tussen betrokken instanties: Ketenaanpak Alle betrokken instanties te beschouwen als samenwerkingpartners rondom schoolweigering Afspraken over de casusregie: wie is aan zet en wie houdt zich op de achtergrond? Als het niet lukt om binnen een bepaalde periode de leerling weer naar school te krijgen, stop dan en zorg er na overleg voor dat een andere partner het overneemt. Als het ook na langdurige hulpverlening niet lukt, kan besloten worden tot plaatsing van de leerling op een

19 School en schoolweigering Preventie en Aanpak

20 In kaart brengen van de risicogroep - timide, teruggetrokken leerlingen - leerlingen die gepest worden - autistische leerlingen - faalangstige leerlingen

21 Zorg voor een veilig klimaat op school Monitor de risicogroep en zorg voor een vertrouwensrelatie met mentor of docent Adequaat anti-pest beleid (1/3 van de kinderen met schoolangst geven aan gepest te zijn)

22 Investeren in samenwerking met ouders Neem contact op met ouders bij een niet pluis - gevoel en vraag wat er speelt Stimuleer ouders de huisarts te consulteren bij vage lichamelijke klachten Maak bij twijfel gebruik van checklist om vast te stellen of sprake is van schoolangst Bij vastgestelde schoolangst: Stappenplan van Bieneke Nienhuis

23 Geleidelijk weer terug naar school (1) Maak goede afspraken met ouders en kind over aan- en afwezigheid Zorg ervoor dat er iemand op school is (mentor of andere docent) waar het kind naar toe kan als hij of zij het niet meer weet Informeer alle docenten over de aan- en afwezigheid voor de komende week met instructie hoe te handelen Wees in de opbouwfase van het opnieuw naar school gaan tevreden met de aanwezigheid van het kind op school

24 Geleidelijk weer terug naar school (2) Pas als het kind weer volledig naar school gaat, is het raadzaam om een inhaalplan voor achterstanden te maken. Ga daarbij behoedzaam te werk: doseer en ga de leerling niet overvoeren met inhaalproefwerken. De mentor maakt afspraken met ouders en leerling over wat gewenst en haalbaar is en communiceert dat ook duidelijk naar alle docenten.

25 Bedankt voor uw aandacht