_ KEUZES & COMMITMENT JAARPLAN 2015 / 2016

_ KEUZES & COMMITMENT JAARPLAN 2015 / 2016

COLOFON GRAFISCH ONTWERP Medamo Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. 2015 RDM Centre of Expertise RDM CENTRE OF EXPERTISE Heijplaatstraat 23 3089 JB Rotterdam Haven 2600 010-794 92 92 rdmcoe@hr.nl www.rdmcoe.nl

_ INHOUD VOORWOORD 004 INLEIDING: RDM CENTRE OF EXPERTISE IN ; KEUZES & COMMITMENT 005 HOOFDSTUK 1: STRATEGIE EN BELEID 007 1.1. OMGEVINGSANALYSE; THE NEXT ECONOMY IS HERE! 007 1.2. NEXT ECONOMY, NEXT PROFESSIONALS 008 1.3. EEN SCHERPERE POSITIONERING; VAN 20 KPI S NAAR TWEE HELDERE HOOFDDOELSTELLINGEN 010 1.4. DE KEUZE VERTAALD NAAR INRICHTING EN ACTIVITEITEN 012 1.5. DE KEUZE VERTAALD NAAR POSITIONERING EN PARTNERSHIPS 016 HOOFDSTUK 2: ONDERWIJS, ONDERZOEK EN INNOVATIE; DE COP S 021 2.1. COMMUNITIES OF PRACTICE 021 2.2. RDM COE IN CIJFERS 022 2.3. MARITIME & OFFSHORE INNOVATION 024 2.4. MAKING 027 2.5. LOGISTIEK 030 2.6. FUTURE MOBILITY 033 2.7. ENERGIE & PROCESTECHNOLOGIE 036 2.8. CIRCULAIR BOUWEN 039 2.9. DRIJVEND BOUWEN 042 2.10. LEARNERS COMMUNITY PORT 045 2.11. EXTERN GEFINANCIERDE PROJECTEN COE-BREED 048 2.12. INTERNATIONALE LIVING LABS 049 2.13. SHARED FACILITIES EN LIVING LABS 049 HOOFDSTUK 3: ORGANISATIE & FINANCIËN 051 3.1. VERVOLGACTIES EN KRITIEKE SUCCESFACTOREN VOOR (FINANCIËLE) VERDUURZAMING 051 3.2. ORGANISATIE EN PERSONELE BEZETTING 053

_ VOORWOORD Beste relatie van RDM Centre of Expertise, Voor u ligt ons nieuwe jaarplan. Hoewel we nog een jonge organisatie zijn, wagen we toch al even een blik terug. RDM Centre of Expertise zag het levenslicht in 2013. De eerste jaren, 2013 en 2014, stonden in het teken van opbouw; het maken van een strategisch plan en businesscase, het uitwerken van de werkwijze in Communities of Practice en het inrichten en bemensen van de organisatie. 2015 stond (en staat!) in het teken van ontwikkeling van die communities; de raderen waarop de Innovatiemotor voor Haven en Stad draait. Onze CoP s hebben de ambitieuze doelstelling om zowel kwalitatief (het opbouwen van een netwerk en het starten van projecten) als kwantitatief (harde KPI s) te scoren. Een blik op de stand van zaken van de CoP s op dit moment leert dat zij allemaal daarin grote stappen hebben gezet. Daarvan getuigen ook de plannen en activiteiten van onze CoP s in hoofdstuk 2 van dit jaarplan. Dat is knap en een compliment voor onze organisatie. Vooral ook voor onze CoP-regisseurs, die vooruitgang weten te boeken in een complex speelveld. We maken met dit jaarplan een lichte shift. Waar de plannen eerst betrekking hadden op kalenderjaren, focussen we ons nu op collegejaren. Gezien de sterke inbedding van onze projecten en activiteiten in het onderwijs, vinden wij dit een logische stap. Het vergemakkelijkt bovendien de afstemming met de plannen van de Communities of Practice en verhoogt de zeggingskracht van de cijfers en ambities in dit plan. En dat is niet de enige verandering die we met dit jaarplan in gang willen zetten. We zien 2016 als een sleuteljaar op weg naar verduurzaming in 2017 en maken daartoe een aantal scherpe keuzes. Uiteraard weloverwogen en goed onderbouwd, zoals u in dit jaarplan kunt lezen. De kern is dat RDM CoE zich nog meer gaat toeleggen op het vlak waar haar toegevoegde waarde het hoogst is; partner van kennisinstellingen en bedrijfsleven bij het opleiden van de generatie professionals die de toekomst van stad en haven Rotterdam vorm gaan geven. Kortom; talentontwikkeling! Studenten worden na hun studie vaak meteen gebombardeerd tot young professionals, wij dragen er aan bij dat alumni van Hogeschool Rotterdam deze benaming ook echt verdienen. Ik wens u veel leesplezier en kijk uit naar onze samenwerking het komende jaar. Bert Hooijer Directeur RDM Centre of Expertise P.004

_ INLEIDING RDM CENTRE OF EXPERTISE IN ; KEUZES & COMMITMENT RDM CoE is in 2013 gerealiseerd door HR en in 2014 door het ministerie van OCW benoemd tot het nationale Centre of Expertise voor Sustainable Mainport Innovation. Onze missie was én is om de synergie tussen haven en stad te versterken en bij te dragen aan het realiseren van het topsectorenbeleid. RDM CoE schept de randvoorwaarden voor een duurzame grootstedelijke (haven) economie en levert een cruciale bijdrage aan duurzame en innovatieve vraagstukken en de vertaling daarvan in nieuwe economische bedrijvigheid, producten, processen en diensten. RDM CoE heeft ook onverminderd de ambitie om zich te ontwikkelen tot hét platform voor haven en stad dat onderwijsinstituten (in de hele onderwijsketen) kenniscentra, overheden en het bedrijfsleven verbindt en faciliteert om samen te werken aan onze gezamenlijke missie. Om die reden richt RDM CoE zich nadrukkelijk op de cross-overs tussen de topsectoren en niet op één bepaalde sector. Uiteraard staan deze missie en ambitie nog steeds als een huis. Tegelijk zijn dit slechts beleid en woorden en raast de praktijk voort. RDM CoE groeit en ontwikkelt zich; we leren van onze successen en fouten en zijn in toenemende mate in staat om keuzes te maken en een strategie te kiezen die ons in staat stelt om aan bovenstaande missie en ambitie op een goede manier invulling te geven. Hoewel nog een (piep)jonge organisatie, zit RDM CoE in het licht van de vierjarige steun die het van het ministerie van OCW ontvangt, reeds in de volwassenheidsfase. 2013/2014 2014/2015 2016/2017 OPBOUW DOORONTWIKKELING KEUZES & COMMITMENT VERDUURZAMING _ RDM CoE is een organisatie in opbouw _ RDM CoE is een organisatie in ontwikkeling en beweging _ Analyse van onze impact intern voor HR en extern voor haven en stad _ Verduurzamingsplan incl. businesscase _ Businessplan, uitgangspunten, stuurgroep, organisatie en personele bezetting _ Focus op de doorontwikkeling en slagvaardigheid van de Communities of Practice en professionalisering van de RDM _ Strategie die in 2017 moet leiden tot verduurzaming van RDM CoE _ Commitment van kernpartners _ RDM CoE is een vast onderdeel van het innovatie-ecosysteem van haven en stad Rotterdam en de Metropoolregio Rotterdam-Den Haag CoE-organisatie Hogeschool Rotterdam, Havenbedrijf Rotterdam en gemeente Rotterdam aan deze strategie P.005

RDM CoE heeft zich altijd nadrukkelijk gekoppeld aan de uitdagingen waarmee de Rotterdamse haven en stad zich de komende decennia geconfronteerd zien. Waar veel andere centres of expertise een topsector of discipline centraal hebben gesteld, heeft RDM CoE zich altijd nadrukkelijk gekoppeld aan de uitdagingen of zogenaamde grand challenges waarmee de Rotterdamse haven en stad zich de komende decennia geconfronteerd zien; energietransitie, duurzaam en energieneutraal bouwen, ICT in de haven, de toekomst van mobiliteit en logistiek, de nieuwe maakindustrie. Voor al deze problemen en ontwikkelingen geldt dat zij niet vanuit één enkele discipline op te lossen zijn maar interactie vergen tussen verschillende disciplines. Deze brede focus heeft ons veel gebracht; zo zijn wij in vergelijking met andere centres succesvol in het realiseren van crosslinks; het verbinden van verschillende disciplines in één project. Onze open structuur en koppeling aan concrete havencases heeft ons ook een voorsprong gegeven in multi-level werken; het betrekken van mbo- en wo-studenten in onze projecten. Veel van deze kennis is vastgelegd in een handboek dat is gemaakt in het kader van het HPBO-traject dat dit jaar succesvol is afgerond. Veelzijdigheid kenmerkt ons dus, maar hierin schuilt ook een bedreiging. Op de vraag waar zijn wij van? lijkt ons antwoord te zijn wij zijn overal van. Het risico van een te brede en dus onduidelijke propositie ligt op de loer, waarmee de herkenbaarheid, profilering en, op de langere termijn, verduurzaming van RDM CoE in gevaar zou kunnen komen. Je zou RDM CoE kunnen zien als een soort start-up die zich weliswaar geïncubeerd weet in de veilige, grote organisatie van HR maar razendsnel zijn toegevoegde waarde zal moeten aantonen om zijn bestaan te verduurzamen. En dat geldt zowel intern als extern. In 2016 zullen we een aantal keuzes maken die de basis leggen voor de verduurzaming van RDM CoE vanaf 2017. Voor ons zijn ze logisch en we kunnen ze dan ook goed onderbouwen. Dat doen we in het eerste hoofdstuk van dit jaarplan dat in het teken staat van strategie en beleid. De lezer die zich na lezing van hoofdstuk 1 afvraagt of RDM CoE niet vooral een strategieclub is en of hij wel in staat is om deze ambitieuze rol en verantwoordelijkheid op zich te nemen, doet er verstandig aan om daarna direct door te gaan naar hoofdstuk 2. Daarin treft u namelijk een overzicht van de programma s en projecten van onze CoP s. Inclusief data over de inzet en participatie vanuit het bedrijfsleven, actieve rol en steun van over heden en brancheorganisaties en samen werking met kennisinstellingen uit mbo, hbo en wo. In hoofdstuk 3 tenslotte treft u de andere informatie die u in een jaarplan verwacht; een overzicht van personeel, organisatie en financiën van RDM CoE. P.006

_ HOOFDSTUK 1: STRATEGIE & BELEID 1.1. OMGEVINGSANALYSE; THE NEXT ECONOMY IS HERE Rotterdam is als mainport een powerhouse voor zowel de eigen regio (Rijnmond, Drechtsteden en Metropoolregio Rotterdam-Den Haag) als heel Nederland. Op het gebied van bedrijvigheid en werkgelegenheid, maar ook op het gebied van onderwijs, onderzoek en innovatie. Dat is een mooie, maar zeker geen vanzelfsprekende positie. Rotterdam kent als metropool en havenstad veel uitdagingen die de toekomstige economie van de stad zowel op een positieve als negatieve manier kunnen bepalen. De uitdaging die nu voor de deur staat wordt aangeduid als the Next Economy. De komende jaren zullen er door technologische vooruitgang, maar ook door demografische factoren als globalisering en vergrijzing, grote veranderingen optreden in vrijwel alle sectoren waar de Rotterdamse economie op is gebaseerd. Onze mobiliteit en infrastructuur zullen blijvend veranderen onder invloed van autonome voertuigen en nieuwe brandstoffen. De logistieke sector zal zich moeten voorbereiden op de invloed van big data en sensoren op de sector, zowel voor de haven als voor de toevoer van goederen naar de haven en het doorvervoer naar het achterland. De maakindustrie staat op een kantelpunt: processen worden geautomatiseerd en gerobotiseerd, menselijke arbeid wordt vervangen. Tegelijk brengt deze smart industry of new making de maakindustrie juist terug naar Nederland. Nieuwe technieken als 3D-printen doen hun intrede en veranderen processen in bijvoorbeeld maintenance en logistiek. Rotterdam is met zijn haven een grootverbruiker van energie en grondstoffen, maar kan door toepassing van nieuwe technieken op het gebied van smart grids, energie efficiency en circular economy wellicht ook juist een grote leverancier zijn van nieuwe, schonere energie en hergebruikte materialen en afvalstoffen. Al deze verschuivingen brengen verandering. Verandering die door sommigen wel eens met argwaan worden bekeken. De inhuur van goeroe Jeremy Rifkin om het Next Economy-programma van de grond te tillen, werd niet door iedereen met enthousiasme ontvangen en we hebben de eerste protesten tegen de robotisering van de haven en de verdringing van de factor mens reeds gezien. Veel wijst er echter op dat dit een wel heel snelle en bovendien te negatieve conclusie is en dat deze Next Economy vooral ook heel veel kansen biedt. Bijvoorbeeld voor een revival van de maakindustrie, voor nieuwe bedrijvigheid en diensten, bijvoorbeeld op het gebied van energie en ICT / data, voor herontwikkeling van gebieden en hergebruik van energie en materialen. Wij geloven in deze kant van de Next Economy. Rotterdam is groot geworden door dit soort uitdagingen niet uit de weg te gaan maar voortvarend en met ondernemerslust aan te pakken en er sterker uit te komen. Wij zien kansen voor huidige bedrijven en professionals, maar ook voor de ondernemers en professionals die op dit moment nog in de college- en schoolbanken zitten. Op de universiteit, maar vooral ook in het hoger en middelbaar beroepsonderwijs. De afgelopen maanden zijn we uitgebreid in dialoog gegaan met de gemeente Rotterdam en het Havenbedrijf Rotterdam over de positie van HR en RDM CoE in het programma dat zij hebben opgesteld voor de Next Economy. Vanuit de triple helix gedachte is het besef er bij alle partijen dat inzetten op de technologische ontwikkeling alleen rendeert als deze gepaard gaat met een zware inzet op de human capital factor; de professionals die met deze technologie moeten gaan werken en de omwenteling naar de New Economy echt vorm gaan geven. Juist op dit aspect van de Next Economy, de skills of talent factor, heeft RDM CoE een aantal unieke assets en de potentie om als partner van stad en haven de Next Economy voor Rotterdam tot een succes te maken. P.007

Er zijn weinig plekken in Nederland waar de ingrediënten om deze nieuwe vorm van leren te faciliteren zo sterk samenkomen als op RDM Rotterdam. 1.2. NEXT ECONOMY, NEXT PROFESSIONALS Dat het beroepsonderwijs en Hogeschool Rotterdam als grootste hbo-instelling in de regio een rol spelen in bovenstaande ontwikkeling is evident. De professionals die de New Economy vorm gaan geven zitten op dit moment bij ons in de banken. Lastiger is de vraag op welke manier wij hen kunnen voorbereiden op de veranderingen die gaan komen. Hoe ziet hun toekomstige werkveld en werkomgeving er uit? Consensus is er dat de studenten van nu in een compleet andere, en vaak veeleisender en complexere, omgeving zullen gaan werken dan nu. Een omgeving bovendien die nu nog nauwelijks te voorspellen of simuleren is, aangezien de ontwikkeling van vele factoren afhankelijk is. Eén van de belangrijkste skills die de professional van morgen daarom in huis moet hebben, is adaptief vermogen en het talent om succesvol om te gaan met verandering en steeds weer technologische en sociale innovaties. De complexiteit vereist een slimmere manier van werken; omgaan met nieuwe technologie wordt een hygiënefactor, maar het vermogen om samen te werken met (collega s uit) andere disciplines net zo goed. De professional van morgen is T-shaped; hij of zij heeft een gedegen kennisbasis op het eigen vakgebied, maar kan van daaruit oversteken en samenwerken met collega s van andere disciplines en andere niveaus. En dat in een internationale context, want de opkomst van new emerging countries en globalisering van handel en industrie gaan ook voort. In dit verband wordt er vaak overkoepelend gesproken over contextual learning environment en 21st century skills. Vertaald naar techniek en de haven wordt wel gesproken over de green collar professional. Naar het belang van deze ontwikkelingen is veel onderzoek gedaan en er staat veel op papier. Zo veel dat ook deze begrippen al bijna weer sleets dreigen te geraken. Iedereen, zowel bedrijfsleven als overheid en onderwijs, is er echter van doordrongen dat de mate waarin we slagen om deze slag te slaan grotendeels bepaalt of de New Economy voor of tegen ons gaat werken. De SER benadrukt in een recent rapport (Leren in de Toekomst, 2015) het belang om niet te blijven hangen in het signaleren van de uitdaging en het inventariseren van mogelijke oplossingen, maar om per direct concrete stappen te zetten wat betreft: 1_ implementatie van nieuwe skills in het onderwijs, vooral nieuwe technologie 2_ informeel en (daardoor) een leven lang leren 3_ gezamenlijke ontwikkeling van nieuw onderwijs met het bedrijfsleven Dan de link naar RDM CoE. Er zijn weinig plekken in Nederland waar de ingrediënten om deze nieuwe vorm van leren te faciliteren zo sterk samenkomen als op RDM Rotterdam. Multi disciplinair, multi-level, met gebruik van faciliteiten en het vormen van innovatieteams met het bedrijfsleven. Veel van de kennis van de jarenlange inzet van Albeda College, Zadkine, HR, Havenbedrijf en partners op dit gebied is geconserveerd in RDM CoE, vooral ook omdat in het kader van een aantal (subsidie)programma s handboeken en werkwijzen zijn vastgelegd. Vooral het HPBO-programma biedt een zeer goede basis, maar ook vanuit de huidige CoP s is gebouwd aan een goede infrastructuur om studenten van verschillende disciplines en niveaus met het bedrijfsleven aan innovatievraagstukken te laten werken. In hoofdstuk 2 zullen we dit met een paar voorbeelden vanuit de CoP s Future Mobility, Circulair Bouwen en Maritime & Offshore Innovation illustreren. Uiteraard met allerlei nuance en volop ruimte voor verbetering. We hebben geen toverformule, maar wel zeer goede bouwstenen. Wij willen op die basis verder bouwen, maar ook doorpakken; we willen het nieuwe leren in de praktijk faciliteren. De kraamkamer zijn voor het talent dat haven en stad Rotterdam door de transitie naar de Next Economy gaat leiden. De gemeente Rotterdam en het Havenbedrijf erkennen het belang van het beroepsonderwijs in de Next Economy-ontwikkeling en hebben HR / RDM CoE gevraagd om als partner toe P.008

te treden in het Next Economy-programma. Dit met als oogmerk het inzetten op skills en talent. Dit gaat hand in hand met de ontwikkeling van RDM Rotterdam en Merwe-Vierhavens tot een Innovation District waar de nieuwe maakindustrie en nieuwe bedrijvigheid voor Rotterdam echt vorm moeten gaan krijgen op het gebied van food, health, cleantech en maritiem. Steden staan centraal in de ontwikkeling van de Next Economy; talent, ideeën en kapitaal komen er samen en kunnen gebundeld worden tot innovatiekracht. In dit proces spelen bepaalde stedelijke gebieden (de zgn. frontrunners ) een hoofdrol. Vaak zijn dit gebieden die, net als de economie, in transitie verkeren. De oude haventerreinen van RDM Rotterdam, in combinatie met Merwe-Vierhavens, hebben de potentie om deze rol voor Rotterdam te vervullen. In dit gebied komen talentvolle studenten, entrepreneurs, makers en grote bedrijven samen. In november 2015 heeft Stadshavens Rotterdam officieel het Rotterdam Innovation District gelanceerd dat deze ontwikkeling in gang zet. Voor Hogeschool Rotterdam en RDM Centre of Expertise is dit een impuls in promotie en ondernemerschap. FOTOGRAFIE: TYCHO MÜLLER Op deze vraag hebben wij uiteraard positief geantwoord. Het dwingt ons echter wel kritisch te kijken naar onze eigen organisatie. Zijn wij voldoende geëquipeerd om deze rol voor de hogeschool, haven en stad te vervullen? Onze conclusie is dat we daartoe in staat zijn, maar wel zeer goede focus moeten leggen binnen onze organisatie en personele bezetting. Het houdt ook in dat wij als RDM CoE herkenbaar en onomstreden moeten zijn als partner in de ontwikkeling van deze new professionals; bij onze collega s van de hogeschool, bij onze onderwijspartners en bij onze partners uit het bedrijfsleven in haven en stad. Dit houdt een paar aanscherpingen in, wat betreft strategie en focus, maar ook in onze profilering en identiteit. Met bovenstaande als context en inleiding willen we in dit jaarplan graag onderbouwen hoe we deze focus aan willen brengen. De twee sporen uit de inleiding komen hier samen. Wij zien in onze rol als de skills-partner in het Next Economy-programma van stad en haven Rotterdam ook de basis voor de verduurzaming van RDM CoE vanaf 2017. P.009

Het succes van RDM CoE wordt voor een klein deel bepaald door de capaciteit die we zelf genereren, maar voor het grootste deel door ons vermogen om via slimme partnerships kennis, kunde en inzet te mobiliseren! 1.3. EEN SCHERPERE POSITIONERING; VAN 20 KPI S NAAR TWEE HELDERE HOOFDDOELSTELLINGEN In het Businessplan 2013 is een veelvoud aan KPI s opgenomen die een indicatie geven van de prestaties van RDM CoE. De KPI s zijn grofweg op te delen in vier categorieën: Onderwijsvernieuwing, Toegepast Onderzoek, Haven in het onderwijs en Faciliteiten & Partnerships. Nog steeds zijn wij van mening dat de combinatie van deze factoren bepalend is voor het behalen van de missie en ambitie van RDM CoE. We zetten daar echter wel twee ervaringen tegenover die de opmaat en motivatie vormen om de 20 KPI s te bundelen in twee hoofddoelstellingen of, marketingtechnisch gesproken; Unique Selling Points. De eerste is de observatie dat we op dit moment alle facetten van innovatie (van opleiden tot onderzoeken tot het ontwikkelen van producten) claimen en proberen uit te voeren. Onze echte kracht en propositie is daarom niet altijd helder bij partners. Ook dwingen we onze medewerkers om schapen te zijn met niet vijf maar wel tien poten. We zullen een slag moeten maken in het scherp krijgen van de aanvullende waarde van RDM CoE in het eigen ecosysteem. Als we er in slagen die helder te communiceren verandert hinderlijke of verwarrende overlap in interessante common ground en een basis voor samenwerking, bijvoorbeeld in het verlengde van de EAS CoP van Hogeschool Rotterdam of de Roadmaps uit het Smart Port Programma van het Havenbedrijf. Het succes van RDM CoE wordt voor een klein deel bepaald door de capaciteit die we zelf genereren, maar voor het grootste deel door ons vermogen om via slimme partnerships kennis, kunde en inzet te mobiliseren! Wij denken dat de kern van die aanvullende waarde van RDM CoE zit in onze Communities of Practice. In de CoP s komen alle doelstellingen uit ons businessplan samen, maar op een natuurlijke manier. Ze vormen een omgeving waarin grenzen van de organisatie en disciplines vervagen en waar je door bundeling een grote versnelling (in innovatie, in het onderwijsvernieuwing, in disseminatie van onderzoeksresultaten naar bedrijfsleven en new professionals) en schaalvoordeel (in toegepast onderzoek, gedeelde faciliteiten, consortia voor subsidies) bereikt. We zien dit bevestigd door de groei en ontwikkeling van de CoP s in het afgelopen jaar en het aantal aanvragen voor partnerships en consortia vanuit bedrijven, universiteiten en overheden. Het tweede inzicht heeft te maken met het antwoord op de basale vraag Waartoe zijn wij op aard? Wat ons betreft is dat vooral om IMPACT te genereren voor haven en stad. De impact die wij willen hebben is dat wij onze collega s uit het onderwijs en partners uit het bedrijfsleven willen helpen om de professionals van morgen en overmorgen op te leiden. Dat is een doelstelling waar wij ons prettig bij voelen, onder andere omdat hij dicht ligt bij de voornaamste drijfveer van onze medewerkers en beleid en positionering van HR (via het FOCUS-programma). Wat ons betreft bereiken we deze impact met RDM CoE door te blijven inzetten op al onze KPI s; van toegepast onderzoek, prototyping en testing tot faciliteiten en partnerships, maar staan deze in dienst van onderwijsvernieuwing. Met name in de ontwikkeling naar contextual learning en werkend leren hebben wij het onderwijs en bedrijfsleven grote toegevoegde waarde te bieden. Toegepast onderzoek en prototying, uitgevoerd door studenten én docent-onderzoekers van HR, zijn voor deze doelstelling zeer belangrijke factoren. Datzelfde geldt voor de betrokkenheid van bedrijven. Hbo-studenten komen tijdens hun studie op veel manieren in aanraking met bedrijven. Via gastcolleges, opdrachten en vooral ook via stage- en afstudeertrajecten. Het onderwijs is scherp op de didactiek en inhoud van dit soort trajecten. Het bedrijfsleven is daar ook mee begaan, maar kijkt toch ook vooral naar het bedrijfsbelang en economisch rendement. Wie op het snijvlak van deze belangen het onderwijs wil vernieuwen, moet aan beide P.010

partijen tegemoetkomen. De oplossing is even simpel als complex; onderwijs en bedrijfsleven moeten in co-creatie het onderwijs vormgeven dat de professional van de toekomst moet gaan vormen. Bij verschillende opleidingen van Hogeschool Rotterdam wordt hier volop (en succesvol) mee geëxperimenteerd. Een aantal uitdagingen blijven daarbij echter opspelen; structurele betrokkenheid van bedrijven en vooral ook het creëren van een context die zowel fungeert als een krachtige leeromgeving (voor studenten) als een r&d / innovatie-omgeving (voor bedrijven). RDM Centre of Expertise kan hierin, vooral voor studenten die op de drempel tussen studie en carrière (3 de en 4 de jaar) staan, een belangrijke rol spelen. Projecten als Aquabots (CoP Maritime & Offshore Innovation), United Mobility (CoP Future Mobility) en SUS-Atelier (CoP Circulair Bouwen) zijn voorbeelden van RDM CoE-projecten waarin dit al gebeurt. Je zou kunnen zeggen dat RDM CoE met zijn Communities of Practice twee valleys of death kan oversteken. De academische valley of death tussen fundamenteel onderzoek en daadwerkelijke product en toepassing en de beroepsonderwijs valley of death tussen bedrijven en onderwijsinstellingen waar het gaat om het investeren in de new professional. Door in te zetten op het overbruggen van deze twee uitdagingen voor bedrijfsleven, overheid en onderwijs, hebben we een unieke propositie naar deze partijen. Het zwaartepunt ligt in eerste instantie vooral bij het onderwijs, maar we zien ook richting het bedrijfsleven duidelijke winst. Immers, toegang tot talent en de behoefte aan steeds beter geschoold personeel zijn voor bedrijven die investeren in het beroepsonderwijs de primaire drijfveren. Met het oog op verdienmodellen schatten wij zelfs in dat het bedrijfsleven grotere bedragen in het beroepsonderwijs investeert omwille van structurele opleiding en ontwikkeling van talent dan omwille van éénmalige technologische of productontwikkeling. Het inzetten van deze strategie is geen eenmalige handeling, maar een proces dat we op gang brengen. Een proces bovendien dat wij niet solo doorlopen, maar in constant overleg met onze medewerkers, externe stakeholders en het CvB van Hogeschool Rotterdam. Niet voor niks is de ondertitel van dit plan keuzes en commitment. Een breed draagvlak, met name ook bij de partners uit de stuurgroep, is van groot belang. Met dit jaarplan slaan we wat ons betreft voor dit proces de eerste piketpalen. Onze ambitie is om in juni 2016 een gedragen plan te kunnen presenteren aan alle collega s en stakeholders voor de verduurzaming van RDM CoE na 2017. In de volgende twee paragrafen vertalen wij onze strategie en ambitie naar acties ten aanzien van onze eigen organisatie en activiteiten en ten aanzien van onze interne en externe positionering en samenwerking. FOTOGRAFIE: SHUTTERSTOCK P.011

In de praktijk van het bedrijfsleven is technologische vooruitgang onlosmakelijk verbonden met de ontwikkeling van (nieuwe) business cases. 1.4. DE KEUZE VERTAALD NAAR INRICHTING EN ACTIVITEITEN Als wij ons met RDM CoE willen positioneren zoals bovenstaand beschreven dan zullen we onze organisatie en activiteiten daarop aan moeten passen. Als de belangrijkste acties in zien wij: Duidelijke prioriteiten en deliverables op het gebied van contextual learning en werkend leren Heldere programma s en innovatieagenda vanuit onze CoP s Ontwikkeling van de CoP s Learners Community Port en Making tot enablers voor RDM CoE Meer inzet op de koppeling met ondernemerschap en het economisch domein Prioriteiten en deliverables op het gebied van onderwijsvernieuwing RDM CoE wordt wat ons betreft de kraamkamer van onderwijsvernieuwing en een nieuwe generatie futureproof professionals voor haven en stad. De komende jaren willen we daarom meer inzetten op innovatieteams en meer op multi-level, dus de samenwerking met mbo en wo. RDM CoE wil de voorsprong die het heeft o.a. via het HPBO-programma benutten en verder uitbouwen. Dit houdt ook in dat RDM CoE een voortrekkersrol wil vervullen in de samenwerking tussen bedrijfsleven en het beroepsonderwijs in Rotterdam en de Zuidelijke Randstad. In 2015 is op twee manieren geïnvesteerd in contextual learning op RDM. De eerste is de vorming van een werkgroep waarin vertegenwoordigers van (nu nog) instituut CMI, Kenniscentrum Creating 010 en RDM CoE kennis uitwisselen m.b.t. het nieuwe leren. Het doel is tweeledig; enerzijds kennis en ervaring uitwisselen over new learning in de volle breedte; van agile working tot flip the classroom en co-operative education. Anderzijds is het doel nadrukkelijk om te komen tot scherpe pilots binnen HR; het verbinden van de goede initiatieven die er zijn binnen HR en deze verbinden, opschalen en de kennis vastleggen. RDM CoE kan, vooral voor de technische en economische opleidingen, een aantal van deze pilots faciliteren, zowel in ruimte als personeel. Het Interreg-project 3D Metal Printing zal (indien toegekend) waarschijnlijk de eerste van deze pilots worden. De ambitie is om de werkgroep Contextual Learning tot een breed gedragen taskforce binnen HR te laten worden. In 2016 zullen we dan ook collega s van andere instituten en kenniscentra bij dit traject betrekken. Een tweede ontwikkeling is de realisatie van het Havenlab. In Innovation Dock op RDM wordt een co-working en labruimte gecreëerd waar studenten en docenten (een deel van) hun onderwijs kunnen laten plaatsvinden in een totaal andere omgeving dan het veilige klaslokaal. De kavel grenst aan RDM Makerspace en bevindt zich midden tussen de kavels van bedrijven in Innovation Dock, waardoor de drempel voor samenwerking en prototyping extreem laag is. Op dit moment zijn 30 studenten van de CMI-minor Smart Objects de eerste gebruikers van het havenlab. De ervaringen zijn positief. Nog dit jaar zullen ook studenten van RMU en TU Delft van het lab gebruik gaan maken. De nadruk in het lab zal liggen op robotica en elektronica en toepassing voor maritieme doeleinden (met name voor het Aquabots-programma), maar de ruimte kan voor vrijwel alle disciplines en niveaus als een co-working- en makerspace fungeren. P.012

Voor de ontwikkeling van de didactiek en onderwijsvernieuwing binnen RDM CoE is de werkgroep Contextual Learning gevormd (zie kader), met daarin vertegenwoordigers uit diverse geledingen van HR. Mede in overleg met hen zal in 2016 een visie en uitvoeringsplan voor Contextual Learning op RDM worden opgesteld. Nu al is duidelijk dat deze ontwikkelingen daar een belangrijke rol in zullen innemen: Het nieuwe maakonderwijs en krachtige leeromgevingen Co-operative learning, duale trajecten, werkplaatsleren en informeel leren Methodiek en systematiek van deze vormen van leren Docentontwikkeling RDM CoE heeft veel power en expertise in huis om samen met de opleidingen van HR minoren, keuzevakken en praktijkleertrajecten te ontwikkelen. De werkwijze via een tweetrapsraket (stap 1: investeren in samenwerking en ontwikkeling van huidige vakken en curriculum en stap 2: bij succes het vertrouwen, enthousiasme en draagvlak vervolgen door samen nieuwe curriculumonderdelen te ontwikkelen) heeft echter veel voordelen en daarom de voorkeur. We functioneren in die samenwerking feitelijk als een versneller van onderwijsvernieuwing; we benutten de expertise en vernieuwingsdrang die uit de instituten komt en faciliteren de ontwikkeling van goede ideeën tot realiteit en implementatie. Heldere programma s en innovatieagenda vanuit onze CoP s RDM heeft acht CoP s met verschillende focus, maar allemaal gekoppeld aan relevante thema s voor stad en haven Rotterdam. RDM CoE doet daarmee recht aan de diversiteit en complexiteit van de uitdagingen waar Rotterdam voor staat. De succeszijde van deze inrichting is dat RDM CoE extern de volle breedte van de haven en stad bedient en intern alle techniekinstituten (IGO, EAS en RMU) en CMI. Verder is RDM CoE door de inzet op verschillende disciplines aanzienlijk succesvoller dan andere centra in de realisatie van multidisciplinaire projecten. De schaduwzijde hiervan is al eerder genoemd; een te brede propositie leidt tot onduidelijkheid en onherkenbaarheid bij partners en kan negatieve gevolgen hebben voor commitment van partners intern en extern. We willen dus de kracht van onze brede oriëntatie behouden maar daar een scherpere en meer herkenbare profilering aan koppelen. Dit wordt door partners ook gevraagd. Zo heeft het Havenbedrijf in het kader van zijn Smart Port programma heldere roadmaps waarin het haar grand challenges vertaalt naar onderzoeksprogramma s en projecten. Eenzelfde structurering en prioritering is ook voor RDM CoE essentieel. FOTOGRAFIE: ROY BORGHOUTS P.013

De CoP Making is een belangrijke partner of trekker van CoEprojecten gebleken. De afgelopen maanden heeft RDM CoE een inventarisatie gemaakt van deze strategische thema s van de CoP s. Onderstaand een totaaloverzicht van RDM CoE op dit moment. In hoofdstuk twee van dit jaarplan treft u per CoP een overzicht en toelichting op de zwaartepunten en belangrijkste icoonprojecten. We zien deze indeling als een belangrijke stap in de opschaling en verduurzaming van onze innovatieprojecten en partnerships. Op twee manieren zal in op deze eerste stappen doorgepakt worden: Een bundeling en samenvoeging van CoP s en het opstellen van een heldere innovatieagenda Veranderende rol voor CoP s Making en Learners Community Port Een bundeling en samenvoeging van CoP s en het opstellen van een heldere innovatieagenda Er is intern en extern veel draagvlak voor het versmelten van de activiteiten van de CoP s Future Mobility en Logistiek en hetzelfde geldt voor de CoP s Circulair en Drijvend Bouwen. Ook de CoP s op het gebied van energie, maritiem en making kennen een grote onderlinge dynamiek. Met de stuurgroep van RDM CoE is afgesproken dat in het eerste kwartaal van 2016 de samenwerking tussen deze CoP s verder uitgewerkt en op papier gezet wordt. Dit levert een overzichtelijker beeld op van de activiteiten van RDM CoE en, voorzien van programma s en focusprojecten, een innovatieagenda die gematcht kan worden met die van andere kennisinstellingen (via bijvoorbeeld universiteiten of Centra voor Innovatief Vakmanschap (mbo), bedrijven en organisaties (zoals de Smart Port-roadmaps van het Havenbedrijf Rotterdam), of ontwikkelingsmaatschappijen (zoals InnovationQuarter)). Bovendien kan op deze manier inzichtelijk gemaakt worden waar de samenwerking en waar het verschil zit met de activiteiten van het kenniscentrum Duurzame HavenStad van Hogeschool Rotterdam. Ook hieraan is veel behoefte. In 2016 zullen we, op basis van deze innovatieagenda, met onze voornaamste stakeholders in gesprek gaan en concrete afspraken maken over targets, personele inzet en middelen. Dit zijn wij als een belangrijke onderlegger voor de verduurzaming van RDM CoE in 2017. Veranderende rol voor CoP s Making en Learners Community Port Twee CoP s, Making en Learners Community Port (of kortweg LCP) vervullen nadrukkelijk een functie als enabler voor de CoE-organisatie en voor andere CoP s. LCP voor de brug tussen haven en onderwijs en voor de organisatie van events, en Making op het gebied van contextual learning en kennis en capaciteit op het gebied van nieuwe technologie en smart industry. Dit zijn assets waar binnen alle andere CoP s behoefte aan is. In willen wij hen daarom in deze kracht ondersteunen en hun rol als enablers verder uitbouwen. Wij verwachten hierdoor onze capaciteit op een slimmere manier te benutten en onze propositie als partner in new learning en smart industry nog beter te kunnen vervullen. Een korte toelichting op de rol van beide CoP s: De Learners Community Port vervult twee belangrijke functies voor RDM CoE. Ten eerste worden vanuit deze CoP alle activiteiten met betrekking tot kennismaking, participatie en carrière in de haven gecoördineerd. Daarnaast (en mede door die basis) is LCP in toenemende mate de coördinator van events vanuit RDM CoE. Het gaat dan zowel om grootschalige events als de Wereldhavendagen en Nederland innoveert als om meer thematische en kleinschalige events, van Pressure Cookers tot CoP-events op thema. De havenactiviteiten zijn feitelijk een voortzetting van het programma HBO in de Haven. De doelstellingen uit dit programma (boeien en binden) zijn ook onverminderd relevant. Wel is er een grote wens om meer met scherp te schieten, niet te veel effort meer te steken in het algemene kennismaken, maar meer werk te maken van programma s voor studenten die op de grens van afstuderen en werken staan en het uitwerken van concrete trajecten met individuele bedrijven (hiervoor is veel interesse, o.a. vanuit APM Terminals en VOPAK). P.014

_ CoP-programma s MARITIME & OFFSHORE INNOVATION ENERGIE MAKING & PROCES- TECHNOLOGIE ENERGIE LOGISTIEK CIRCULAIR & PROCES- BOUWEN TECHNOLOGIE CIRCULAIR FUTURE DRIJVEND BOUWEN MOBILITY BOUWEN D B ENERGIE & PROCES- TECHNOLOGIE Programma Icoonproject MARITIME & OFFSHORE INNOVATION Procesintensificatie _ Energie op Heijplaat: Torgass instalatie & BioDiesel-installatie _ Deltalinqs Trainingsplant _ RDM Microbrewery Energy Efficiency & Smart Grids _ Rotterdam Turbine Challenge _ Testopstelling Energie CIRCULAIR BOUWEN uit restwarmte KennisDC Logistiek Zuid Holland _ 4C Bouwlogistiek _ Agrologistiek _ Biolat _ Servicelogistiek MAKING _ Haven-Achterlandverbindingen Port Bypasses _ Onderzoeks- en innovatieagenda Living Lab Indonesia DRIJVEND BOUWEN SUS-Atelier _ Verbouwing zolder Innovation Dock _ Living Lab Aruba Concept LOGISTIEK House Village _ EcoBioKas _ CHIBB SUS-Atelier Aruba LEARNERS COMMUNITY PORT MAKING ENERGIE MARITIME & & PROCES- LOGISTIEKOFFSHORE TECHNOLOGIEINNOVATION CIRCULAIR FUTURE MAKING BOUWENMOBILITY DRIJVEND BOUWEN LOGISTIEK MAKING CIRCULAIR BOUWEN IRCULAIR BOUWEN MARITIME & OFFSHORE INNOVATION Enablers Aquabots _ Aquabots demonstratie Rijkswaterstaat _ Aquabots onderwijsprogramma LOGISTIEK Future Vessel _ Maritiem Living Lab _ Onderzoeks- en innovatieagenda ENERGIE DRIJVEND & PROCES- BOUWEN TECHNOLOGIE DRIJVEND BOUWEN MAKING Contextual Learning, New Technology & Smart Manufacturing United Mobility _ Zelfrijdende Stad FUTURE MOBILITY Second Life Vehicle _ Clean & Future Proof Mobility Concepts (EFRO) _ Ombouw Citroën HY-bus tot elektrische foodtruck LEARNERS CIRCULAIR COMMUNITY BOUWEN PORT LEARNERS COMMUNITY LOGISTIEK PORT Key Events, Haven in het onderwijs en Talent Development Aqua Dock _ Drijvend Hotel _ Drijvend Paviljoen _ Aquacity Horizon 2020 Drijvend Groen _ Data- en Monitoringssysteem Groene Poort Living Lab Indonesia DRIJVEND BOUWEN FUTURE MOBILITY P.015

De LCP kan ook een voortrekkersrol nemen in het uitwerken van nieuwe programma s voor young professionals en investeren in start-ups en ondernemerschap. Voor 2016 staat o.a. de Rotterdam 100 op het programma, waarin meer dan 100 studenten van economische en technische opleidingen gezamenlijk werken aan havencases. Eén van de uitkomsten van een recente brainstorm met het Havenbedrijf was dat er veel draagvlak is om nieuwe vormen te vinden om jong talent te activeren. Verder te gaan dan alleen maar stages en gastcolleges. Onze inzet daarbij is het versterken van huidige, succesvolle activiteiten, maar ook meer buiten de lijntjes kleuren en nieuwe concepten opzetten. Een idee in dat kader is het vormen van een flying squad ; een groep jonge afgestudeerde studenten die opdrachten kan uitvoeren, projecten kan begeleiden en kan bijspringen als een project dreigt stil te vallen. In zo n pool zouden bijvoorbeeld prima mensen van de Jonge Havenvereniging, studentassistenten en trainees uit het bedrijfsleven kunnen participeren. Hier opent zich ook een interessante vorm van cofinanciering. In samenwerking met het Havenbedrijf zullen deze ideeën het komende jaar nader uitgewerkt worden. De CoP Making heeft zich vanaf het begin gepositioneerd als een enabler voor overige CoP s wat betreft nieuwe werkvormen en de toepassing en implementatie van nieuwe technologie, zoals ICT, big data, internet of things, robotisering, sensoring, drones en 3D-printing. En met succes; in 2015 zijn veel projecten van de grond gekomen waarin kennis van deze technieken gecombineerd wordt met een toepassingsgebied als maritiem (Aquabots), logistiek (data in containerverkeer) en drijven bouwen (Groene Poort). De CoP Making is, vooral door inschakelen van goede mensen vanuit instituut CMI, een belangrijke partner of trekker van CoE-projecten gebleken. Ook in de eerder genoemde werkgroep Contextual Learning spelen zij een hoofdrol. De doelstellingen van de CoP Making komen daardoor bijna 1 op 1 in het verlengde te liggen van RDM CoE als geheel. Het ontwikkelen van kennis en programma s in het kader van New Learning, het concreet invulling geven van de transitie naar smart manufacturing en smart industry. Mede daarom willen wij een ontwikkeling in gang zetten waarbij de CoP Making zich niet noodzakelijk als eigen CoP (met eigen netwerk en events) ontwikkelt, maar meer als spin in het web van de andere CoP s en trekker van sterke eigen projecten. In start bijvoorbeeld (bij toekenning subsidie door Interreg) een groot internationaal project op het gebied van 3D-metaalprinten. De centrale rol van deze twee CoP s zal in elk geval inhouden dat er in extra personele inzet en middelen beschikbaar gesteld worden. Of beide actief blijven als CoP of meer als projectorganisaties gekoppeld aan RDM CoE functioneren, zal in nader overleg bepaald worden. Meer inzet op de koppeling met ondernemerschap en het economisch domein In de praktijk van het bedrijfsleven is technologische vooruitgang onlosmakelijk verbonden met de ontwikkeling van (nieuwe) business cases. Daarnaast heeft de ontwikkeling van start-ups de laatste jaren een grote vlucht genomen. Als iets de Next Economy voortstuwt, dan is het wel de combinatie van nieuwe technologie en ondernemerschap. Het Havenbedrijf zet hier ook nadrukkelijk op in via het Port Accelerator-programma. HR kan aan deze ontwikkelingen een goede bijdrage leveren, vooral door goede samenwerking tussen de technische en economische opleidingen. Nu al wordt er vanuit diverse CoP s samengewerkt met collega s uit het economisch domein, bijvoorbeeld voor het ontwikkelen van business cases voor elektrisch rijden door de CoP Future Mobility. In afstemming met het Kenniscentrum Innovatief Ondernemerschap zullen de gezamenlijke activiteiten en opdrachten het komende jaar worden geïntensiveerd, te beginnen met de Rotterdam 100 in februari 2016 en de Havenbattle in april 2016. Ook zal aansluiting gezocht worden met het Port Accelerator Programma van het Havenbedrijf. 1.5. DE KEUZE VERTAALD NAAR POSITIONERING EN PARTNERSHIPS De belangrijkste acties voor op het gebied van positionering en partnerships zijn: Communicatie en positionering; van algemene Innovatiemotor naar kraamkamer van New Learning en de Next Professional Inbedding in Hogeschool en samenwerking met externe partners Communicatie en positionering; van algemene Innovatiemotor naar kraamkamer van New Learning en de Next Professional De shift in communicatie van CoE-breed ( de innovatiemotor ) naar de inhoud van projecten en activiteiten is deels al in volle gang. De communicatie via website, nieuwsbrieven en social media wordt nu al grotendeels vanuit de CoP s ingestoken. Ook worden er steeds meer events georganiseerd vanuit de CoP s op specifieke thema s en doelgroepen. Zodoende communiceren we steeds minder onze organisatie en steeds meer onze impact op stad en haven. P.016

We merken verder dat veel partners positief reageren op de keuze van RDM CoE voor een focus op onderwijsvernieuwing. Onze inzet op talent/skills en de next professional levert ons een krachtiger positionering en meer onderscheidend vermogen op dan inzetten op innovatie in het algemeen. Het doet ook recht aan onze duurzame inbedding in het beroepsonderwijs en onze connectie met het Next Economy-programma. In de communicatiestrategie van RDM CoE zal dit tot uitdrukking komen door meer aandacht voor kleinschalige teams, contextual learning en het nieuwe maakonderwijs. Ook zullen in de communicatie vaker individuele studenten, docenten en bedrijven/opdrachtgevers centraal staan met hun verhaal en ervaringen. In het Communicatieplan zal aan beide ambities concreet invulling worden gegeven. Externe samenwerking en partnerships; spin in het web Hoofdstuk 2 biedt een uitgebreid overzicht van de verschillende actieve partners van RDM in de CoP s en projecten. Over participatie van bedrijven in termen van uren en het investeren in gezamenlijke events en faciliteiten zijn wij zeer tevreden. Onze KPI s op het gebied van partnerships behalen wij ruim. Investeringen in cash blijven relatief schaars, maar wel is RDM CoE partner in een aantal kansrijke subsidietrajecten. Ook daarvan in hoofdstuk 2 een overzicht. In het verlengde van bovenstaande keuzes is het goed om onze propositie richting partners nog eens puntsgewijs te resumeren. Daarna zullen we kort ingaan op de rol en commitment die we van onze stuurgroeppartners vragen. PARTNER PROPOSITIE RDM COE ALGEMENE PROPOSITIE KENNISINSTELLINGEN Universiteiten en onderzoeksinstituten (b.v. Marin, TNO) _ Toegepast onderzoek, testing en prototyping als aanvulling op fundamenteel onderzoek _ Disseminatie naar bedrijfsleven en future professionals via CoP s HR en andere HBO-instellingen (incl. CoE s) MBO-instellingen (incl. CiV s) _ Gateway tot de Rotterdamse haven voor onderzoek en studentenopdrachten _ Shared facilities voor onderzoek en onderwijs Kennis en capaciteit voor onderwijsvernieuwing, multi-level projecten PARTNER VOOR ONDERWIJS VERNIEUWING EN IMPACT Andere CoE s en CiV s landelijk _ Samenwerking op thema, bijvoorbeeld water, maritiem, biobased. _ Gateway tot schaalvergroting en partnerships binnen de Rotterdamse haven BEDRIJFSLEVEN Stuurgroeppartners RDM CoE Platform voor samenwerking met beroepsonderwijs, investeren in future professionals MKB Brancheorganisaties OVERHEID Nationaal / ministeries OCW en EZ Lokaal / gemeente Rotterdam en metropoolregio Rotterdam-Den Haag Participatie in CoP s, toegang tot talent, onderzoekscapaciteit en gebruik van faciliteiten Innovatie binnen branche en future professionals Invulling geven aan Topsectorenbeleid Invulling geven aan Next Economyprogramma PARTNER VOOR TALENT EN INNOVATIE PARTNER VOOR TOPSECTOREN EN NEXT ECONOMY P.017

Rol en commitment van Stuurgroeppartners RDM CoE Nu het moment nadert dat RDM CoE op eigen benen verder gaat zonder subsidie, zullen de afspraken met partners ook scherper moeten worden. Zoals gezegd, we hebben het commitment nodig van een aantal kernpartners om onze plannen te realiseren. Onderstaand een overzicht van onze insteek. STUURGROEP PARTNER ROL EN GEVRAAGD COMMITMENT KIND & CASH Hogeschool Rotterdam Havenbedrijf Rotterdam Gemeente Rotterdam Deltalinqs InnovationQuarter STC-Group Albeda College / Zadkine / STC Bouwend Nederland NMT _ Facilitator van RDM CoE _ Bemensing van organisatie, CoP s en projecten _ Faciliteiten op de campus _ Partner in Next Economy-programma _ Koppeling van RDM CoE aan Smart Port en Port Accelerator _ Actieve rol in CoP s Energie, Maritiem, Logistiek en Future Mobility _ Partner in Next Economy-programma _ Actieve rol in CoP s Future Mobility, Drijvend Bouwen en Duurzaam Bouwen _ Actieve rol in Aqua Dock en Concept House Village _ Bemiddelende cq. trekkersrol in samenwerking hbo (CoE s) - mbo (CIV s) en arbeidsmarktbeleid _ Actieve rol in CoP Energie (o.a. realisatie trainingsplant procestechnologie, biodiesel en torrgasinstallatie) _ Partner in lobby, consortiumvorming, subsidie _ Ondersteuning in business development Partner in ontwikkelen van Contextual Learning en Skills / talentprogramma van Next Economy Partner in ontwikkelen van Contextual Learning en Skills / talentprogramma van Next Economy Leading partner van CoP Duurzaam Bouwen en Concept House Village, integratie met project Bouwcampus Leading partner van CoP Maritime & Offshore Innovation Kind en cash Organisatie, huisvesting en werkbudget per jaar Kind en cash bijdrage voor projecten in gezamenlijke financiering van b.v. lector, project, of business development functies Kind en cash bijdrage voor projecten en gezamenlijke financiering van b.v. onderzoeks-/ projectmanagementfuncties Kind en cash bijdrage voor projecten en gezamenlijke financiering van faciliteiten Kind Kind heldere afspraken over participatie en inzet van studenten en docenten Kind heldere afspraken over participatie en inzet van studenten en docenten Kind aansluiten van bedrijven, realisatie van nieuwe projecten, investeringen en events Kind aansluiten van bedrijven, realisatie van nieuwe projecten, investeringen en events Bovenstaande overzichten geven een goed overzicht van onze aanvullende waarde en gewenst commitment. Eén aanvulling daarop die we graag geven is de positieve ontwikkeling in de samenwerking tussen andere CoE s en CiV s. Vanuit RDM CoE zijn er goede contacten met o.a. de CoE s Deltatechnologie (Hogeschool Zeeland), BioBased (Avans), Automotive (HAN en Fontys), Water (NHL) en Logistiek (HvA). Deze centres vertegenwoordigen kennis en capaciteit die vooral voor de Rotterdamse haven interessant kan zijn. Omgekeerd zijn deze centres zeer gemotiveerd om samen te werken met RDM CoE vanwege de schaal van en bedrijvigheid binnen de Rotterdamse haven. Mede in overleg met het ministerie van OCW en Platform BetaTechniek (subsidiegever voor de centres), die net als wij in dit soort partnerships een belangrijke stap naar verduurzaming van de centres zien, is de ambitie om in 2016 strategische samenwerkingen uit te werken op een aantal thema s. Met de Centres voor Innovatief Vakmanschap in de regio Rijnmond (vanuit Albeda College, Zadkine, Da Vinci en STC) is een gezamenlijke werkgroep opgezet. De samenwerking hierin kan een belangrijke basis zijn voor de ambitie om (nog) meer multi-level mbo-hbo-projecten te realiseren. Op verzoek van de stuurgroep zal door RDM CoE een overzicht opgesteld worden van de samenwerking met andere onderwijsinstellingen en CoE s. P.018

Intern HR; in toenemende mate bekend en bemind Met onze focus op Communities of Practice en onderwijsvernieuwing sorteren we voor op een duurzame inbedding van RDM CoE binnen Hogeschool Rotterdam. Het betreft hier een ambitie waarvan de consequenties; bijvoorbeeld voor onze financiering, pps-doelstelling, beheer van faciliteiten etc. nader uitgewerkt zullen moeten worden en waarin het CvB van HR uiteindelijk de beslissingen neemt. Onze taak is hen daarin optimaal te informeren en faciliteren. Work in progress voor het komende jaar. Dat geldt ook voor onze relatie met onze voornaamste stakeholders binnen HR; de instituten (EAS, RMU, IGO en CMI), de kenniscentra (Creating 010, Innovatief Ondernemerschap en Duurzame HavenStad) en het CoE Maatschappelijke Innovatie. Als we kijken naar de inbreng in de CoP s vanuit de instituten van HR dan zien we een duidelijk stijgende lijn in de participatie van docenten in onze CoP s. Zie ook hoofdstuk 2 voor exacte aantallen en overzichten. Op basis van deze data is RDM CoE in in staat om heldere afspraken en SLA s te maken met de instituten over de inzet van hun docenten. FOTOGRAFIE: ROY BORGHOUTS Via het overleg in de programmacommissie worden deze afspraken aangevuld met afspraken over de inzet op (extern gefinancierde) projecten. De afstemming met de instituutsdirecteuren in de programmacommissie verloopt prettig en effectief. De afstemming met individuele opleidingen, onderwijsmanagers en docenten is door drukke roosters en schaarse uren uitdagend. Hier speelt onze positionering intern ook een duidelijke rol; waarom schaarse tijd en capaciteit investeren in het CoE? Op twee manieren slagen we er in toenemende mate in om hierin stappen te maken. Enerzijds doordat onze CoP-regisseurs goede contacten hebben bij de opleidingen en op natuurlijke wijze deze barrière doorbreken. Anderzijds door goede afspraken over participatie van docenten, door goed aan te sluiten op de onderzoeksagenda s van de instituten/ opleidingen en de invulling van de zogenaamde 10%-norm. Wat betreft de kenniscentra kunnen we zeggen dat de contacten met Creating 010 goed zijn en gestaag uitgebreid zullen worden. De contacten met het Kenniscentrum Innovatief Ondernemerschap zijn oriënterend, maar zullen in het verlengde van de ambities t.a.v. ondernemerschap komend jaar geïntensiveerd worden. De samenwerking tussen RDM CoE en het Kenniscentrum Duurzame HavenStad (voorheen Kenniscentrum RDM) is uiteraard intensief. P.019

Met onze focus op Communities of Practice en onderwijsvernieuwing sorteren we voor op een duurzame inbedding van RDM CoE binnen Hogeschool Rotterdam. Als we naar de kennisagenda van het Kenniscentrum en de innovatieagenda van de CoP s van RDM CoE kijken dan is de conclusie dat er op een aantal domeinen een uitstekende basis is voor samenwerking. In de praktijk op de werkvloer zien we dat terug; we zien lectoren die zich binnen de CoP s profileren en CoP s die de leerlijnen van het Kenniscentrum mede vormgeven. Als we in staat zijn om dit proces uit te breiden en te verduurzamen dan is HR rond een aantal kernthema s voor de Rotterdamse economie in staat om programma s uit te voeren waarin multidisciplinair toegepast onderzoek direct gekoppeld kan worden aan de ontwikkeling van nieuwe producten, onderwijsprogramma s en communicatieuitingen. HR positioneert zich hiermee ook als een sterke coördinator van toegepast onderzoek (b.v. voor RAAK- en Interreg, of vanuit bedrijfsconsortia), maar ook als een aantrekkelijke partner in de disseminatie van fundamenteel onderzoek (vanuit b.v. nationale NWO/STW- en het Europese EU/Horizon-programma). Op deze manier kunnen kenniscentrum Duurzame HavenStad en RDM CoE vele docenten en studenten van HR een verbreding of verdieping van hun studie en carrière bieden. Te denken valt o.a. aan; Gelijke processen m.b.t. jaarplannen en rapportages Gezamenlijk verder ontwikkelen van kennis en skills op het gebied van Communities of Practice en nieuwe leervormen als contextual learning en werkend leren Gezamenlijke profilering van de CoE s in uitingen van HR en elkaar betrekken in communicatieuitingen. Eventueel de organisatie van een jaarlijks event waarin de beide CoE s hun projecten presenteren aan de collega s van HR en externe stakeholders. Verkennen van schaalvoordelen b.v. op het gebied van subsidieverwerving, internationalisering, inhuren van expertise etc. Evt. gezamenlijke events We beseffen dat dit een ambitieus verlanglijstje is, maar zullen in het komende jaar inventariseren op welke punten we samen met CoE EMI stappen kunnen zetten. HR is twee CoE s rijk. Naast RDM CoE is dat het Centre of Expertise voor Maatschappelijke Innovatie (CoE EMI), dat gekoppeld is aan het nationale programma Rotterdam Zuid van Marco Pastors. Hoewel beide CoE s een verschillende focus hebben, zijn er ook veel overeenkomsten. Zo werken beide CoE s met Communities of Practice en ligt de nadruk sterk op crosslinks tussen disciplines en nieuwe vormen van praktijkleren. Beide CoE s hebben een duidelijk eigen profiel. Toch geven de overeenkomsten veel kansen om samen te werken aan de doorontwikkeling van Centres of Expertise. P.020