Themabijeenkomst Innovatie 8 november 2012
BEOORDELINGSGRONDSLAG VOOR AFVALWATERSYSTEMEN Hans Korving Witteveen+Bos
Waar gaan we het over hebben? Motivatie Context Aanpak Zelf aan de slag Uitwerking grondslag Cases
Motivatie voor het project Wens om overal in de afvalwaterketen grip te hebben op presteren, zodat daadwerkelijke handhaving mogelijk wordt Huidige beoordelingssystematiek voor afvalwatersystemen biedt geen mogelijkheid om kwantitatief onderbouwde keuze te maken tussen investeren, beheren of sturen Voorbeeld: hydraulische overbelasting NBT - aanleggen nieuwe tank = investeren - doseren vlokmiddel = beheren - terugtoeren influentgemaal = sturen Doel = effect van investeren, beheren en sturen kwantificeerbaar in beeld brengen en pragmatisch toetsen op basis van werkelijk functioneren Dus grote rol voor meten in nieuwe beoordelingsgrondslag, maar wel realistisch Context van het project Voor riolering en RWZI gelden individueel duidelijk omschreven specifieke eisen waaraan beheerder moet voldoen Huidig toetsingskader voor RWZI is WVO. Dit is goed dichtgetimmerd en vertaald naar metingen - Effluenteisen - Afnameverplichting Voor rioolstelsels wordt functioneren beoordeeld op basis van theorie - Basisinspanning - Waterkwaliteitsspoor Bij niet voldoen al snel verplichting om te investeren. Bovendien is niet duidelijk wat er werkelijk in het systeem gebeurt Bijvoorbeeld baten van frequent reinigen van kolken niet gekwantificeerd DE BEOORDELINGS- GRONDSLAG VOOR AFVALWATERSYSTEMEN Hans Korving j.korving@witteveenbos.nl Uitwerking van de grondslag Algemeen Van focus op inspanning naar focus op resultaat Nadruk op riolering, omdat daar de verwachte winst het grootst is Nieuwe vertaling van zorgplichten naar concrete meetstaven en meetmethodes Specifieke uitwerking van de doelen - Beschermen volksgezondheid - Voorkomen wateroverlast: riolering - Voorkomen wateroverlast: grondwater - Voorkomen milieuschade: oppervlaktewater - Voorkomen milieuschade: bodem - Voorkomen hinder door instabiliteit bodem - Voorkomen geur- en geluidshinder - Garanderen begaanbaarheid maaiveld - Zuiveren van afvalwater: effluent - Zuiveren van afvalwater: zwemwater - Zuiveren en transporteren van afvalwater: energie - Transporteren van afvalwater: afnamecapaciteit Cases Aanpak - Uitwerken lokaal beoordelingskader - Vastleggen huidige situatie en kenmerken - Opstellen schaduw GRP - Vergelijken schaduw GRP met huidig GRP Uitwerking op basis van bekende DoFeMaMe systematiek Niet alleen doorrekenen van consequenties voor inhoud, maar ook voor investeringen en personeel Toepassing van nieuwe grondslag leidt tot verschuiving van activiteiten - Minder vervangingsinvesteringen - Meer focus op inspectie en onderzoek (bijv. inrichting hydraulisch meetnet) - Medewerker met andere kennis nodig (data- en systeemanalyse i.p.v. toezicht op uitvoering) Aanpak van het project Vooronderzoek - Verkennen van vrijheidsgraden in maatregelen Nadere uitwerking systematiek - Toetsen op feitelijk functioneren van afvalwatersysteem - Doelmatigheid van te verzamelen informatie over functioneren centraal - Rol van meten kan in de loop van de tijd toenemen Toetsing systematiek in cases - Haarlemmermeer en Burgum - Gemeente en waterschap werken gezamenlijk lokale invulling uit Vervolgstappen Afronding cases - Vergelijking met huidig GRP - Rapportage Hoe kunnen we de nieuwe grondslag succesvol implementeren? - Bestuurlijke inbedding van belang - Communicatie op juiste niveau in organisatie Wie of wat wordt er beter van de nieuwe grondslag? - Transparantie en doelmatigheid van maatregelen nemen toe Wie doet er nog meer mee? - Als vervolg op cases grondslag op meer plekken integreren in GRP s
Toetsen op basis van theorie of praktijk? 1) 2)
Hoe focussen op resultaat?
Zelf aan de slag Welke aannames liggen ten grondslag aan Basisinspanning? Waterkwaliteitsspoor? Effluenteisen? Afnameverplichting? Wat zijn de gevolgen t.a.v. mogelijke maatregelen? Wat komt er in beeld als we de aannames loslaten?
Welke maatregelen kunnen we treffen? MAATREGELEN HUIDIG RWZI MAATREGELEN HUIDIG "gisteren" milieutechnisch riool milieutechnisch rwzi "gisteren" basisinspanning effluenteisen -vaste afnamecapaciteit -gemeten gem. concentratie -emissie/ha/jaar (mm) -gemeten gebiedsrendement -rekenconcentratie -afvlakking dwa industrie afnamecapaciteit -vaste rendementen -vaste theoretische capaciteit -vaste systeemcapaciteit waterkwaliteitsspoor -zie basisinspanning maatregelen set B = alle maatregelen met invloed op concentratie en rendement -slibgehalte maatregelen -slibbelasting set A = alle maatregelen -diverse regelingen met invloed op theoretisch -zandfilter functioneren -sturen op slibspiegelmeting -berging -poc -afkoppelen -stuwen/sturen
Welke maatregelen komen in beeld als we de aannames loslaten? 3 groepen Groep 1: aanname 1-3 riolering Groep 2: aanname 4-6 riolering Groep 3: aannames RWZI Tijd = 10 minuten Daarna plenair bespreken
Mijn uitwerking <<< AANVULLEN>>> Gemeten afname capaciteit gemaal @ Gemeten emissie in volumes @ Gemeten emissie in concentraties @ Afwijkende systeemcapaciteit @ Gemeten rendement randvoorziening @ Gemeten pieklozing RWZI @ Concentraties vs vracht op RWZI @ Gemeten afname capaciteit RWZI @
DoFeMaMe 2.0 DoFeMaMe 2.0 invullen op basis van locale wensen Prestatie-eisen gedefinieerd op systeem niveau Niet zoals in huidige DoFeMaMe op object niveau Systeem functioneren nog vertalen naar objecten Hoe moet object functioneren om te voldoen? Goed mogelijk via operationele programma s
Wat betekent het in de praktijk? Studie rioolvreemd water Utrecht (samen met HDSR) Resultaat = overstorten langs de Vecht ophogen is effectieve maatregel Aanpak opgenomen in vgrp uitvoeren werkzaamheden = overstorten ophogen monitoren inspanning = aantal overstorten per jaar monitoren effectiviteit = jaarlijks onderzoek DWA aanvoer op RWZI isotopenverhouding per deelgebied
Motivatie voor het project Wens om overal in de afvalwaterketen grip te hebben op presteren, zodat daadwerkelijke handhaving mogelijk wordt Huidige beoordelingssystematiek voor afvalwatersystemen biedt geen mogelijkheid om kwantitatief onderbouwde keuze te maken tussen investeren, beheren of sturen Voorbeeld: hydraulische overbelasting NBT - aanleggen nieuwe tank = investeren - doseren vlokmiddel = beheren - terugtoeren influentgemaal = sturen Doel = effect van investeren, beheren en sturen kwantificeerbaar in beeld brengen en pragmatisch toetsen op basis van werkelijk functioneren Dus grote rol voor meten in nieuwe beoordelingsgrondslag, maar wel realistisch Context van het project Voor riolering en RWZI gelden individueel duidelijk omschreven specifieke eisen waaraan beheerder moet voldoen Huidig toetsingskader voor RWZI is WVO. Dit is goed dichtgetimmerd en vertaald naar metingen - Effluenteisen - Afnameverplichting Voor rioolstelsels wordt functioneren beoordeeld op basis van theorie - Basisinspanning - Waterkwaliteitsspoor Bij niet voldoen al snel verplichting om te investeren. Bovendien is niet duidelijk wat er werkelijk in het systeem gebeurt Bijvoorbeeld baten van frequent reinigen van kolken niet gekwantificeerd DE BEOORDELINGS- GRONDSLAG VOOR AFVALWATERSYSTEMEN Hans Korving j.korving@witteveenbos.nl Uitwerking van de grondslag Algemeen Van focus op inspanning naar focus op resultaat Nadruk op riolering, omdat daar de verwachte winst het grootst is Nieuwe vertaling van zorgplichten naar concrete meetstaven en meetmethodes Specifieke uitwerking van de doelen - Beschermen volksgezondheid - Voorkomen wateroverlast: riolering - Voorkomen wateroverlast: grondwater - Voorkomen milieuschade: oppervlaktewater - Voorkomen milieuschade: bodem - Voorkomen hinder door instabiliteit bodem - Voorkomen geur- en geluidshinder - Garanderen begaanbaarheid maaiveld - Zuiveren van afvalwater: effluent - Zuiveren van afvalwater: zwemwater - Zuiveren en transporteren van afvalwater: energie - Transporteren van afvalwater: afnamecapaciteit Cases Aanpak - Uitwerken lokaal beoordelingskader - Vastleggen huidige situatie en kenmerken - Opstellen schaduw GRP - Vergelijken schaduw GRP met huidig GRP Uitwerking op basis van bekende DoFeMaMe systematiek Niet alleen doorrekenen van consequenties voor inhoud, maar ook voor investeringen en personeel Toepassing van nieuwe grondslag leidt tot verschuiving van activiteiten - Minder vervangingsinvesteringen - Meer focus op inspectie en onderzoek (bijv. inrichting hydraulisch meetnet) - Medewerker met andere kennis nodig (data- en systeemanalyse i.p.v. toezicht op uitvoering) Aanpak van het project Vooronderzoek - Verkennen van vrijheidsgraden in maatregelen Nadere uitwerking systematiek - Toetsen op feitelijk functioneren van afvalwatersysteem - Doelmatigheid van te verzamelen informatie over functioneren centraal - Rol van meten kan in de loop van de tijd toenemen Toetsing systematiek in cases - Haarlemmermeer en Burgum - Gemeente en waterschap werken gezamenlijk lokale invulling uit Vervolgstappen Afronding cases - Vergelijking met huidig GRP - Rapportage Hoe kunnen we de nieuwe grondslag succesvol implementeren? - Bestuurlijke inbedding van belang - Communicatie op juiste niveau in organisatie Wie of wat wordt er beter van de nieuwe grondslag? - Transparantie en doelmatigheid van maatregelen nemen toe Wie doet er nog meer mee? - Als vervolg op cases grondslag op meer plekken integreren in GRP s