6 THEMA: VEILIGHEID Kerncijfers veiligheid over : Criminaliteit: totaal aantal misdrijven: 8.592 waarvan: wetboek van strafrecht: 8.225 waarvan: - diefstal en verduistering: 6.050 - vernielingen: 1.051 - gewelddelicten: 682 - zedendelicten: 44 wegenverkeerswet: 285 wet economische delicten: 18 opiumwet: 34 wet wapens en munitie: 28 misdrijven andere wetten: 2 Verwijzingen naar bureau HALT: 104 Branden: 435 6.1 Inleiding Veiligheid is een onmisbare schakel om Zoetermeer aantrekkelijk en leefbaar te houden. In samenwerking met de politie, de brandweer en andere maatschappelijk instellingen wordt al jaren invulling gegeven aan diverse maatregelen ter bevordering van de veiligheid in de stad. Zo is in de afgelopen jaren ondermeer, naar aanleiding van de uitslag van een enquête onder jongeren, een boulevard aangelegd tussen de Locomotion en De Boerderij. Dit pad is extra verlicht en zorgt ervoor dat men veilig van de ene horecalocatie naar de andere kan lopen. Ook wordt met partners samengewerkt in projecten. Een voorbeeld daarvan is het project Veilig stappen in Zoetermeer waarin samen met onder andere horecaondernemers, de politie en Koninklijke Horeca Nederland gewerkt wordt aan een veiliger uitgaansleven. Ook rond de Zoetermeerlijn bestaat een samenwerkingsverband, waarbij de NS de belangrijkste partner is. Enkele winkelgebieden zijn gecertificeerd in het kader van het Keurmerk Veilig Ondernemen en er is cameratoezicht op de Mandelabrug. Verder participeert de gemeente in de Stichting Beveiliging Bedrijventerreinen Zoetermeer (SBBZ). In de toekomst zal steeds meer getracht worden om behalve diensten en bedrijven ook bewoners te betrekken bij het veiliger maken van de stad en de aanpak van kleinschalige veiligheidsproblemen in de wijken. 6.2 Criminaliteit Inleiding Deze paragraaf over criminaliteit gaat alleen in op die vormen van criminaliteit die geregistreerd worden, dus waarvan aangifte is gedaan bij de politie. Lang niet alle vormen worden echter aangegeven. De indeling in subgroepen is soms arbitrair, zo is aanranding opgenomen onder het kopje zedendelicten, maar dit is uiteraard ook een geweldmisdrijf. Afdeling FB / IV / Onderzoek en Statistiek 75
Sommige misdrijven kunnen uitgesplitst worden naar wijk. Er wordt in afzonderlijke figuren een procentuele verdeling gegeven van de wijk waar de misdrijven hebben plaats gevonden. In bijlage 52 staan ook voor deze uitsplitsing alle afzonderlijke cijfers. De basis voor de gepresenteerde cijfers bestaat uit twee bronnen: ten eerste de CBS politiestatistiek en ten tweede het herkenningsdienstsysteem (HKS). Beide bronnen baseren zich op gegevens van de politie Haaglanden. Toch bestaan er verschillen in de uitkomsten. Er is gekozen om beide bronnen te hanteren omdat de CBS politiestatistiek vergelijking met andere gemeenten mogelijk maakt, terwijl de gegevens uit het HKS op wijk/buurtniveau beschikbaar zijn en vooral gebruikt worden om beter inzicht in de problematiek te krijgen. Door een andere wijze van registreren kunnen er verschillen in de data voorkomen tussen deze systemen. Diefstal van of uit voertuigen. Diefstal kent velerlei vormen. In de figuren worden de aantallen onderverdeeld naar vormen waarbij voertuigen betrokken zijn, diefstal uit gebouwen en diefstal op straat of vanuit winkels. Allereerst diefstal waarbij voertuigen betrokken zijn. Figuur 6.1 Ontwikkeling van het aantal diefstallen van of uit voertuigen. 5000 4500 4000 Aantallen misdrijven (cumulatief) 3500 3000 2500 2000 1500 1000 Uit / vanaf voertuig Motorvoertuigen Bromfietsen Fietsen 500 0 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2002 Bron: Politie Haaglanden, CBS Politiestatistiek. Het grillige patroon van het aantal diefstallen waarbij voertuigen betrokken zijn in de negentiger jaren zet zich ook daarna voort. Wel is er na een piek in 2002 nu weer een daling te zien, al blijft het aantal aangiften van fietsendiefstal in evenals dat van diefstallen uit of vanaf voertuigen nog wel boven dat van 1999 in tegenstelling tot diefstallen van bromfietsen en motorvoertuigen. 76 Afdeling FB/IV/Onderzoek en Statistiek
Figuur 6.2 Diefstal van auto's verdeeld naar wijk waar misdrijf heeft plaats gevonden ( en ). 13% 8% diefstal auto's n = 166 1% 1 3% diefstal auto's n = 144 34% 1% 43% 7% 11% 1 1 17% 19% Bron: HKS; Politie Haaglanden. Het aantal autodiefstallen in heel Zoetermeer is in ten opzichte van 2002 gedaald met 3 en hiermee met 144 diefstallen het laagst van de afgelopen 5 jaar. neemt in een derde van het totaal voor zijn rekening. In deze wijk zien we wel vanaf 1999 een gestage daling evenals in. De andere wijken laten een grilliger patroon zien. De wijken en Buytenwegh de Leyens laten eenzelfde beeld zien; hier wordt elk jaar met een afname weer gevolgd door een jaar met een toename. Figuur 6.3 Diefstal van fietsen en bromfietsen verdeeld naar wijk waar misdrijf heeft plaats gevonden ( en ). 7% diefstal fietsen n = 1387 1% diefstal fietsen n = 1390 7% 17% 4 1 5 8% 1 14% 1 7% diefstal bromfietsen n = 141 4% diefstal bromfietsen n= 131 11% 27% 7% 1 5 1 1 2 1 Bron: HKS; Politie Haaglanden. Afdeling FB / IV / Onderzoek en Statistiek 77
Diefstal van fietsen blijft de afgelopen jaren constant rond de 1400. In betekent dit wel een lichte afname ten opzichte van 2002 met, maar de daling in 1999 t.o.v. 1998 naar zo n 1100 gestolen fietsen heeft niet doorgezet. Diefstal van bromfietsen is zelfs ten opzichte van 1999 gedaald, namelijk met 2. Fietsen en bromfietsen worden het meest gestolen in de wijk. Opvallend is in het hoge aandeel gestolen bromfietsen in de wijk Buytenwegh de Leyens en de daling in van 5 naar 27%, of in absolute aantallen van 52 naar 36. Figuur 6.4 Diefstal uit voertuigen verdeeld naar wijk waar misdrijf heeft plaats gevonden ( en ). diefstal uit voertuigen diefstal uit voertuigen 7% n = 1505 n = 902 1 8% 41% 3% 3 14% 19% 2 13% 11% Bron: HKS; Politie Haaglanden. Na een explosieve stijging van het aantal diefstallen uit voertuigen in geheel Zoetermeer in (1505) ten opzichte van 2000 (928) met ruim 6 zien we in de jaren daarna weer een gestage daling via 1262 in 2002 naar 902 in. Dit is vooral te danken aan de daling van het aantal in de wijken, en Buytenwegh de Leyens. In de wijk is het absolute aantal juist gestegen en hiermee is het aandeel in het totaal aanzienlijk toegenomen van 8% in (absoluut: 127) tot 19% in (in aantallen: 167). Diefstal uit gebouwen In de politieregistratie van de misdrijven worden de volgende soorten gebouwen onderscheiden: woningen, scholen, bedrijven en sportcomplexen. Figuur 6.5 Ontwikkeling van diefstallen uit gebouwen. 2000 1800 1600 Aantallen misdrijven (cumulatief) 1400 1200 1000 800 600 400 Diefstal uit sportcomplexen Diefstal uit bedrijf Diefstal uit school Diefstal uit woning 200 0 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2002 Bron: Politie Haaglanden, CBS Politiestatistiek. 78 Afdeling FB/IV/Onderzoek en Statistiek
Helaas is de dalende trend van diefstal uit sportcomplexen in de periode 1994 tot 1998 weer omgeslagen in een stijgende. Diefstal uit bedrijven laat in zelfs een stijging van bijna 5 zien ten opzichte van 1999 volgens de CBSstatistieken. In absolute aantallen van 408 in 1999 naar 605 in. Diefstal uit scholen is na een stijging in en 2002, in met 92 diefstallen weer op het niveau van 1999 gekomen. Diefstal uit woningen is tot en met toegenomen waarna een daling heeft ingezet. Figuur 6.6 Diefstal uit en rondom woningen verdeeld naar wijk waar misdrijf heeft plaats gevonden ( en ). 14% 1% diefstal uit woning n = 630 1% diefstal uit woning n = 510 2 2 2 1 2 4% 1 2 13% 18% 13% diefstal rondom woning n = 318 3% 3% 1% diefstal rondom woning n = 461 3 44% 1 2 2 2 Bron: HKS, Politie Haaglanden. Bij diefstal uit en rond gebouwen is het vooral interessant om na te gaan hoe de ontwikkeling per wijk is van diefstal uit en rond woningen. Immers deze vorm raakt de mensen direct. De andere vormen van diefstal uit gebouwen zijn minder relevant om uit te splitsten naar wijk. Immers enkel het feit of een voorziening aanwezig is bepaalt in sterke mate de hoogte van het aantal misdrijven. Nadat eerst vanaf 1998 tot het aantal diefstallen rond woningen in geheel Zoetermeer was toegenomen zien we in de jaren daarna weer een daling. Met deze daling daalt het aandeel van de wijken, Buytenwegh de Leyens en. Het aandeel van blijft in gelijk aan dat in, maar het aandeel van (met 112 diefstallen uit woningen) neemt juist aanzienlijk toe van 14% naar 2. Diefstallen rondom de woningen zijn de laatste jaren toegenomen, na een daling in de periode 1996 tot en met 2000. Diefstal op straat / in winkels De misdrijven onder dit kopje lopen qua ernst van het misdrijf nogal uiteen. De misdrijven zijn bij elkaar geplaatst naar overeenkomst van de plaats van het misdrijf: het publieke domein en plaatsen waar het publiek met enige regelmaat komt (winkels). Afdeling FB / IV / Onderzoek en Statistiek 79
Figuur 6.7 Ontwikkeling van diefstal op straat / in winkels. 1000 900 Aantallen misdrijven (cumulatief) 800 700 600 500 400 300 200 100 Winkeldiefstal Zakkenrollerij Beroving op straat Gewapende overval 0 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2002 Bron: Politie Haaglanden, CBS Politiestatistiek. De ontwikkeling van diefstal op straat en in winkels laat een daling zien. Dat is vooral het gevolg van een daling in winkeldiefstallen. Het aantal berovingen op straat en het aantal gevallen van zakkenrollerij laten in een piek zien waarna een daling in 2002 en. Opgemerkt moet worden dat de cijfers (totalen) uit de CBS Politiestatistiek van diefstallen hier afwijken van de cijfers van het HKS, zoals hierna gepresenteerd. Figuur 6.8 Beroving op straat verdeeld naar wijk waar misdrijf heeft plaats gevonden ( en ). 3% 11% 7% 7% beroving op straat n = 149 39% 4% 11% beroving op straat n = 129 3 13% 19% 14% 19% 14% Bron: HKS; Politie Haaglanden. Na 1996 is het aantal berovingen op straat fors blijven stijgen tot en met (van 36 tot 150). Hierna zien we in 2002 een daling die in weer omslaat in een lichte stijging (tot 129). Het aandeel van de wijk zien we dalen, die van de wijken, en Buytenwegh-de Leyens stijgen. Het uitsplitsen van de gewapende overvallen naar wijk heeft gezien het kleine absolute aantal weinig zin. 80 Afdeling FB/IV/Onderzoek en Statistiek
Figuur 6.9 Zakkenrollerij verdeeld naar wijk waar misdrijf heeft plaats gevonden ( en ). 14% zakkenrollerij n = 237 1% 4% 8% 17% zakkenrollerij n = 170 67% 3% 6 Bron: HKS; Politie Haaglanden. De piek in absolute aantallen zakkenrollen voor heel Zoetermeer de afgelopen 5 jaar was in met 237 gevallen. Dit aantal is in afgenomen tot 170. Het aandeel van de wijk hierin is de laatste jaren afgenomen van driekwart tot tweederde. Het aandeel in het totaal van de wijk Buytenwegh de Leyens is van op toegenomen van tot 8%. Figuur 6.10 Winkeldiefstal verdeeld naar wijk waar misdrijf heeft plaats gevonden ( en ). 3% 3% winkeldiefstal n =273 1% 4% 8% winkeldiefstal n = 203 84% 78% Bron: HKS; Politie Haaglanden. Na een piek in winkeldiefstallen (273 gevallen) in is het absolute aantal voor heel Zoetermeer in met 203 gevallen weer op het niveau van 1999. De meeste winkeldiefstallen doen zich voor in de wijk, waarschijnlijk door de aanwezigheid van het Stadshart in deze wijk. Het aandeel is in met 78% wel weer wat lager dan in (84%). In absolute aantallen zijn er in in 157 winkeldiefstallen gepleegd tegen 229 in. Daarentegen is het aandeel van Buytenwegh de Leyens gestegen van (6) in naar 8% (16) in. Gewelddelicten Gewelddelicten opgenomen in de onderstaande figuur zijn bedreiging en mishandeling en (poging tot) doodslag. Andere vormen van geweld zijn ook terug te vinden in de andere figuren (aanranding/verkrachting; beroving; gewapende overval). Afdeling FB / IV / Onderzoek en Statistiek 81
Figuur 6.11 Ontwikkeling van gewelddelicten. 1000 Aantallen misdrijven (cumulatief) 900 800 700 600 500 400 300 200 100 Doodslag (poging) Mishandeling Bedreiging 0 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2002 Bron: Politie Haaglanden, CBS Politiestatistiek. Weliswaar laat de ontwikkeling van het aantal mishandelingen vanaf 2000 tot een daling zien, nl. van 463 naar 383, het aantal geweldsdelicten in totaal laat een sterke stijging tot, waarna stabilisatie optreedt rond de 680. In 10 jaar tijd (vanaf 1994) is er bijna een verdrievoudiging te constateren. Figuur 6.12 Mishandeling verdeeld naar wijk waar misdrijf heeft plaats gevonden ( en ). 11% mishandeling n =359 4% 8% mishandeling n =354 9% 38% 9% 3 4% 11% 11% 1 1 18% 1 Bron: HKS; Politie Haaglanden. Het aantal gevallen van mishandeling blijft de laatste jaren rond de 350 hangen (: 354). De procentuele verdeling over de wijken blijft eveneens vrijwel constant. Uitzonderingen hierop is Buytenwegh de Leyens; hier neemt het aandeel van naar toe van 1 tot 18% (in absolute aantallen van 58 naar 64). Zedendelicten Onder zedendelicten wordt in deze rapportage verstaan: schennis van de eerbaarheid, aanranding en verkrachting. 82 Afdeling FB/IV/Onderzoek en Statistiek
Figuur 6.13 Ontwikkeling van zedendelicten. 250 Aantallen misdrijven (cumulatief) 200 150 100 50 Overig Verkrachting Aanranding Schennis eerbaarheid 0 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2002 Bron: Politie Haaglanden, CBS Politiestatistiek. Het totaal aantal aangiften zedendelicten is in teruggegaan tot een derde van het aantal in 1999 (ondanks een piek in 2002 (afkomstig van de aangiften aanranding). De aantallen van de afzonderlijke misdrijven lenen zich niet voor verdeling naar wijk. Vernielingen Vernielingen betreffen vernielingen van auto's, van openbare gebouwen en overige vernielingen, waaronder vernielingen in het openbaar vervoer. Figuur 6.14 Ontwikkeling van het aantal vernielingen. 2000 1800 Aantallen misdrijven (cumulatief) 1600 1400 1200 1000 800 600 400 Overig Openbare gebouwen Auto's 200 0 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2002 Bron: Politie Haaglanden, CBS Politiestatistiek. Het aantal vernielingen van openbare gebouwen is fors gedaald van 111 in 2000 naar 15 in. Ook het aantal vernielingen van auto s is de laatste 2 jaar afgenomen na een piek van 700 in 1999. Alleen de overige vernielingen zijn toegenomen. Afdeling FB / IV / Onderzoek en Statistiek 83
Figuur 6.15 Vernielingen verdeeld naar wijk waar misdrijf heeft plaats gevonden ( en ). vernielingen n =1072 4% vernielingen n =1044 17% 3 1 27% 1 17% 1 17% 1 11% Bron: HKS; Politie Haaglanden. In de bovenstaande figuur is het totaal aan vernielingen weergegeven voor de afzonderlijke wijken. De daling in 2002 heeft niet doorgezet. In 2004 zijn 1.044 vernielingen aangegeven voor Zoetermeer totaal. De verdeling naar wijk laat geen grote veranderingen zien. 6.3 Subjectieve onveiligheid In de vorige paragraaf zijn de criminaliteitsproblemen ofwel de delicten waarvan burgers slachtoffer werden behandeld. Naast deze objectieve onveiligheid kunnen we bij criminaliteit ook subjectieve onveiligheid onderscheiden. Bij subjectieve onveiligheid gaat het om onveiligheidsgevoelens. Beleving van onveiligheid gaat lang niet altijd samen met feitelijk slachtofferschap. Daarnaast is het belangrijk niet te vergeten dat het aantal geregistreerde misdrijven afhangt van de specifieke inzet van de politie en de aangiftebereidheid van de inwoners. Gevoelens van onveiligheid en slachtofferschap worden gemeten in de Politiemonitor Bevolking (landelijk) en in de onderzoeken Leefbaarheid & Veiligheid van de gemeente. Deze bronnen zijn niet vergelijkbaar: de Politiemonitor Bevolking wordt gehouden in het najaar onder personen van 15 jaar en ouder en de onderzoeken Leefbaarheid en Veiligheid worden gehouden in mei/juni onder personen van 18 jaar en ouder. Hier worden wel beide bronnen gehanteerd; de Politiemonitor geeft de mogelijkheid tot vergelijking met omringende gemeenten, Leefbaarheid & Veiligheid geeft de mogelijkheid tot vergelijking van buurten/wijken. Onveiligheidsgevoelens: Het percentage Zoetermeerders dat zich volgens het onderzoek Leefbaarheid & Veiligheid wel eens onveilig voelt in Zoetermeer bedraagt in bijna 6. Dit percentage varieert per buurt van 51% in -oost tot 67% in Stadscentrum en noord-oost. In de eigen buurt voelt een minder groot aandeel zich onveilig; 28% voelt zich wel eens onveilig in de eigen woonbuurt. Dit percentage is het hoogst in Palenstein met 43% en in Stadscentrum en -oost met elk 4. Van de Zoetermeerders voelt 5,8% zich zelfs vaak onveilig in de eigen woonomgeving. Dit percentage is overigens lager dan dat in Haaglanden totaal met 7,8%. Ten opzicht van de voorgaande jaren zien we een stijging in de onveiligheidsgevoelens. Ook de Politiemonitor Bevolking voor de regio Haaglanden als geheel laat een toename van de gevoelens van onveiligheid zien (: 34% en : 44%). Uit aanvullend onderzoek van bureau Intomart blijkt dat de mogelijk oorzaken van deze stijging liggen in factoren als 84 Afdeling FB/IV/Onderzoek en Statistiek
internationale spanningen, de beoordeling van het functioneren van de politie en waargenomen buurtproblemen. Uit de Omnibusenquête blijkt dat 4 van de Zoetermeerders zich persoonlijk verantwoordelijk voelt voor de veiligheid in de eigen buurt en dat 3 van de Zoetermeerders zegt zelf iets gedaan te hebben om de veiligheid in de eigen buurt te verbeteren. Inbraak in woning Uit de Politiemonitor Bevolking blijkt dat de laatste jaren het percentage slachtoffers van inbraak in woning in de regio Haaglanden is afgenomen, van in 1995 via 3,1% in naar 2, in. In Zoetermeer bedroegen deze percentages respectievelijk 3%, 1% en 1,7%. Er is dus sprake van een stijging in, maar het Zoetermeerse cijfer van 1,7% is lager dan dat van Haaglanden totaal. In is ook in Leidschendam-Voorburg, Pijnacker- Nootdorp en Rijswijk het percentage gestegen. Uit L&V blijkt dat het percentage huishoudens van de respondenten dat slachtoffer is geweest van inbraak of poging tot inbraak in de eigen woning varieert van 1% in Rokkerveen-west tot 9% in Buytenwegh en 8% in Stadscentrum en Palenstein. Diefstal uit auto s In de Politiemonitor Bevolking is enerzijds gevraagd hoeveel auto s er in het huishouden zijn en anderzijds uit hoeveel auto s er de afgelopen 12 maanden iets gestolen is. Gecombineerd levert dit een cijfer op wat het aantal voorvallen per 100 auto s weergeeft. Na een toename van dit cijfer van 5, in 1999 tot 9,3% in, is dit cijfer in aanzienlijk gedaald tot 6,4% in Zoetermeer en is hiermee zelfs de helft lager dan dat van Haaglanden totaal (13,1%). Dit hoge percentage in Haaglanden wordt voornamelijk veroorzaakt door de hoge score in Den Haag (21,3%). Volgens de respondenten van L&V blijkt dat de hoogste percentages diefstal uit auto s plaats vindt in Stadscentrum (14%), Driemanspolder (1), Buytenwegh (11%) en -oost (1). Fietsendiefstal Ook dit cijfer is (volgens de Politiemonitor) in Zoetermeer in lager dan in gemiddeld Haaglanden namelijk 5,9% versus 8,3%. Het betreft hier het aantal voorvallen per 100 fietsen. L&V geeft een totaal ander cijfer; in totaal is 13% van de huishoudens van de respondenten in de 12 maanden voorafgaande aan het onderzoek slachtoffer van fietsendiefstal geworden. Bedreiging In was het percentage één of meer keer slachtoffer van bedreiging volgens de Politiemonitor in Zoetermeer 6,3%, terwijl dit voor Haaglanden totaal op 7, uitkwam. In L&V zijn cijfers opgenomen t.a.v. bedreiging met geweld. Van alle respondenten zegt in de twaalf maanden voorafgaand aan het onderzoek 3% slachtoffer te zijn geweest van bedreiging met geweld in de eigen buurt. Dit cijfer varieert van in Dorp en -oost en -west tot in -zuid-west. Mishandeling De Politiemonitor en L&V geven beiden aan dat ongeveer 1% van de respondenten zegt slachtoffer te zijn van mishandeling. Hiermee ligt dit percentage voor Zoetermeer op hetzelfde niveau als dat voor Haaglanden. Afdeling FB / IV / Onderzoek en Statistiek 85
6.4 Halt Halt-bureaus zijn lokale of regionale instellingen, die tot doel hebben de veiligheid en leefbaarheid in de samenleving te bevorderen door de preventie en bestrijding van veelvoorkomende jeugdcriminaliteit. Eén van de taken om dit te bereiken is het organiseren van de Halt-afdoening. De Halt-afdoening biedt jongeren die aangehouden zijn voor het plegen van veel voorkomende jeugdcriminaliteit de mogelijkheid om strafvervolging te voorkomen door het uitvoeren van werkzaamheden, het volgen van een leerproject en/of het vergoeden van de schade. In heeft Halt Haaglanden in Zoetermeer naast de taakstraf voor kinderen en jongeren en de voorlichting op scholen ook het project Werken aan Veiligheid in en rondom scholen, en is er ook in Zoetermeer een start gemaakt met het project Go4it. Met dit project levert Halt Haaglanden samen met jongeren een bijdrage aan de veiligheid en leefbaarheid door te klussen in de wijken en op de pleinen. Door samen te werken aan de wijk wordt jongeren een zinvolle vrijetijdsbesteding geboden als alternatief voor rondhangen en zich vervelen. Ook knapt de openbare ruimte op, zien buurtbewoners dat jongeren zich positief inzetten voor hun leefomgeving, worden jongeren medeverantwoordelijk gemaakt voor hun wijk en levert Go4it een bijdrage aan een wijkgerichte aanpak van jongerengroepen. In Den Haag was dit project een succes. Ook in Zoetermeer is de belangstelling voor dit project groot en loopt het goed. In Zoetermeer is dit project uitgevoerd in de wijken en Buytenwegh. In de onderstaande figuur is het aantal verwijzingen naar woonplaats weergegeven (2000 t/m ). Hieronder vallen ook de aantallen van het STOP project. Dit project is gericht op jongeren jonger dan 12 jaar. Deze jongeren moeten toestemming hebben van de ouder(s) om aan het project mee te doen. Figuur 6.16 Aantal Halt- en STOP verwijzingen naar woonplaats 2000 t/m. 600 500 400 300 200 100 0 Den Haag Zoetermeer Leidschendam- Voorburg 2000 567 165 143 73 99 43 142 492 138 124 76 91 39 140 2002 535 70 121 89 77 28 192 501 104 96 82 82 40 217 Bron: Halt Haaglanden (); Halt Haaglanden (2002). Rijswijk Delft Wassenaar Overig Het totaal aantal Halt afdoeningen van Halt Haaglanden is in licht gestegen t.o.v. 2002. Het is echter nog wel onder het niveau van 2000 (1232). In zijn 1122 Halt en Stop afdoeningen gerealiseerd; 104 jongeren waren woonachtig in Zoetermeer. Uiteraard heeft het absolute aantal ook een relatie met het totaal aantal inwoners, of meer specifiek het totaal aantal jongeren uit de betreffende leeftijdsgroep. Om goed te kunnen vergelijken zijn in de onderstaande tabel de aantallen voor de betreffende gemeenten voor opgenomen in relatie tot het aantal inwoners. 86 Afdeling FB/IV/Onderzoek en Statistiek
Tabel 6.1 Aantal Halt en Stop-cliënten in relatie tot het aantal inwoners (). Aantal Halt en STOP-cliënten per 1000 inwoners Aantal Haltcliënten per 1000 jongeren van 12-17 jaar Aantal STOPcliënten per 1000 kinderen van 9-12 jaar Den Haag 1,6 17,0 10,6 Zoetermeer 1,8 14,4 7,9 Rijswijk 1,4 19,1 6,6 Leidschendam 1,7 17,4 7,8 Voorburg 1,2 19,5 1,9 Wassenaar 0,9 10,2 1,0 Bron: Halt Haaglanden (b). Het aantal Halt en STOP cliënten in relatie tot het totaal aantal inwoners was in Zoetermeer nog relatief hoog in 2000. Dit beeld is in veranderd. Zowel bij de jongeren van 9 tot 12 jaar als bij de jongeren van 12 tot 17 jaar zien we een daling, waarbij die van de eerste groep het grootst is (al zien we t.o.v. 2002 wel weer een lichte toename). Behalve de omvang van de jeugdcriminaliteit wordt het aantal afdoeningen ook beïnvloed door de mate van doorverwijzing van het betreffende bureau van de politie en de inspanningen van het bureau op het gebied van jeugdcriminaliteit. Er kan derhalve niet zondermeer gezegd worden dat de jongeren in een bepaalde plaats meer of minder crimineel gedrag vertonen. Een verdere uitsplitsing naar enkele kenmerken van de groep laat zien dat net als in 2000 ook in zo n driekwart van de Halt en STOP afdoeningen jongens betreft. Van de groep jongeren waar de etniciteit van bekend is, is in 64% Nederlands. Gekeken naar opleiding/werk blijkt dat de groep jongeren met een VMBO-opleiding voor 4 deel uitmaakt van de cliënten. Dit is al enkele jaren de grootste groep, ook het aandeel neemt steeds toe. 6.5 Verkeer Misdrijven volgens de wegenverkeerswet Naast misdrijven volgens het wetboek van strafrecht worden in de CBS politiestatistiek, misdrijven volgens de wegenverkeerswet onderscheiden. Opgemerkt moet worden dat het aantal misdrijven in deze categorieën sterk afhankelijk is van de inspanningen van de politie op dit gebied. Indien in het werkplan de verkeersveiligheid minder prioriteit krijgt zal het aantal geregistreerde misdrijven naar verwachting dalen. Onderscheiden worden: rijden onder invloed, doorrijden na ongeval en overige misdrijven. Tot de overige misdrijven behoren onder andere: motorrijtuig besturen na ontzegging, weigeren medewerking bloedproef, dood/letsel door schuld en joyriding. In bijlage 53 staat een volledig overzicht van de aantallen in de gepresenteerde periode. Afdeling FB / IV / Onderzoek en Statistiek 87
Figuur 6.17 Ontwikkeling van het aantal misdrijven volgens de wegenverkeerswet. 1000 900 Aantallen misdrijven (cumulatief) 800 700 600 500 400 300 200 100 Overig Rijden onder invloed Doorrijden na ongeval 0 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2002 Bron: Politie Haaglanden, CBS Politiestatistiek. Volgens de registratie zien we het aantal gevallen van doorrijden na een ongeval na 2000 enorm dalen van 604 in 2000 naar 45 in. Het aantal gevallen van rijden onder invloed schommelt, maar is in weer boven de 200 uitgekomen, terwijl dat in 1999 met 161 daar (tijdelijk) onder lag. Ook de categorie overig is ten opzichte van 1999 weer toegenomen, voornamelijk als gevolg van het besturen van een motorrijtuig na ontzegging van het rijbewijs. Verkeersongevallen Het aantal verkeersongevallen wordt onderverdeeld in de A12 en Zoetermeer exclusief A12. Daarnaast wordt een onderscheid gemaakt in het aantal verkeersongevallen in totaal en het aantal verkeersongevallen met letsel. Tabel 6.2 Ontwikkeling aantal verkeersongevallen in Zoetermeer (exclusief A12) en op de A12. Jaar VERKEERSONGEVALLEN TOTAAL Zoetermeer (excl. A12) A12 Totaal waarvan: VERKEERSONGEVALLEN MET LETSEL Zoetermeer (excl. A12) A12 Totaal 2000 1296 106 1402 182 22 204 1080 61 1141 169 13 182 2002 1068 66 1134 171 15 186 540* 51 51* 155 9 164 Bron: Gemeente Zoetermeer ISZ/BSB. * vanaf 1-1- worden door de dienst AVV geen parkeerongevallen met uitsluitend materiële schade meer geregistreerd, waardoor het aantal ongevallen landelijk met ongeveer eenderde is afgenomen. Het totaal aantal verkeersongevallen laat in de jaren na 2000 een tamelijk constant beeld zien. De daling in wordt veroorzaakt door een andere manier van registreren. De wijken met het hoogste aandeel ongevallen zijn zowel in als in en Overig. Onder overig vallen de hoofdwegen en het Buitengebied. In beide jaren staat Buytenwegh de Leyens op de derde plaats. 88 Afdeling FB/IV/Onderzoek en Statistiek
Figuur 6.18 Verkeersongevallen naar wijk ( en ). Bedrijventerreinen 11% Overig 2 verkeersongevallen n=841 Bedrijventerreinen 8% Overig 3 Verkeersongevallen n=540 3% 1% 9% de Leyens 14% 9% 29% 8% 3% 7% de Leyens 9% 23% Bron: Gemeente Zoetermeer - ISZ/BSB. In zijn in de Buitengebieden en Hoofdwegen (Overig) de meeste verkeersongevallen met letsel gebeurd, nl. 45 (3), gevolgd door met 39 (2). In waren ook dit de wijken met de meeste letselongevallen. komt nu op de derde plaats met 17 letselongevallen(11%). In bezette nog de derde plaats met 20 ongevallen (1). Figuur 6.19 Verkeersongevallen met letsel naar wijk ( en ). Overig 28% letselongevallen n=169 Overig 3 letselongevallen n=155 Bedrijventerreinen 1 3 Bedrijventerreinen 9% 2 8% de Leyens 8% 7% 3% 11% de Leyens 1 Bron: Gemeente Zoetermeer - ISZ/BSB. Zie bijlage 54 voor verdeling naar wijk/buurt. Verkeersslachtoffers De verkeersslachtoffers worden onderverdeeld in gewonden en doden (Zoetermeer exclusief A12 en A12). Deze aantallen zijn hoger dan het aantal ongevallen met letsel, omdat bij één ongeval meerdere slachtoffers kunnen zijn. Tabel 6.3 Ontwikkeling aantal verkeersslachtoffers in Zoetermeer (exclusief A12) en op de A12. Jaar GEWONDEN Zoetermeer (excl. A12) A12 Totaal DODEN Zoetermeer (excl. A12) A12 Totaal 2000 216 30 246 0 0 0 196 18 214 3 0 3 2002 195 50 245 3 0 3 174 16 190 2 0 2 Bron: Gemeente Zoetermeer - ISZ/BSB. Zie bijlage 55 voor verdeling naar wijk/buurt. Het aantal gewonden excl. A12 neemt vanaf 2000 gestaag af. Het aantal gewonden op de A12 laat een wisselend beeld zien. De laatste jaren zijn er jaarlijks enkele dodelijke slachtoffers in Zoetermeer te betreuren. Afdeling FB / IV / Onderzoek en Statistiek 89
In alle jaren zijn de meeste gewonden op de hoofdwegen en het buitengebied gevallen. 6.6 Brand De brandweer komt uiteraard in actie bij branden, maar ook op andere momenten verleent men hulp, bijvoorbeeld bij ernstige auto-ongelukken. In de onderstaande figuur is het aantal gevallen van hulpverlening weergegeven. Figuur 6.20 Ontwikkeling van het aantal branden en hulpverlening van de brandweer. Hulpverlening brandweer (aantallen; cumulatief) 1500 1400 1300 1200 1100 1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2002 Overige hulpverlening Overige binnenbranden Branden woongebouwen Buitenbranden Bron: CBS Statline. Na een enorme piek in 1996/1997 is er een daling ingezet met nog een piek in 1999 bij alle onderdelen behalve bij overige binnenbranden en een piek in 2002 als gevolg van een toename van de overige hulpverlening. Tabel 6.4 Ontwikkeling schade als gevolg van branden (in miljoenen guldens). jaar schade jaar schade 1994 5,1 1999 10,3 1995 5,5 2000 7,8 1996 13,7 7 1997 2,7 2002 9 1998 5.1 onbekend Bron: CBS Statline. Bron 1999-: Brandweer Zoetermeer De schade als gevolg van de branden fluctueert nogal (sterk afhankelijk van de ernst van de brand). Met bijna 14 miljoen gulden is de totale schade het hoogst in 1996. 6.7 Overlast Overlast valt alleen te meten door er mensen direct naar te vragen. Voor enkele vormen van overlast gebeurt dit in de tweejaarlijkse enquête Leefbaarheid & Veiligheid. Een van de kengetallen waarop de buurten in de gemeente vergeleken worden is het kengetal overlast. Dit kengetal bestaat uit drie items waarvan de respondenten aan hebben kunnen geven in hoeverre men er hinder van ondervindt. Het gaat hierbij om geluidsoverlast (excl. verkeer); 90 Afdeling FB/IV/Onderzoek en Statistiek
jongerenoverlast en overlast door omwonenden. De ervaren overlast wordt in onderstaande figuur als één totaalcijfer weergegeven. Figuur 6.21 Perceptie van buurtproblemen - overlast (per buurt). Gem () = 3,2 Gem () = 3,4 Dorp Stadscentrum Palenstein Driemanspolder -w -o Buytenwegh -zw -no -w -o -w -o -no Zoetermeer Bron: O&S. 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Gemiddeld oordeel (0 = niet voorkomend - 10 = vaak voorkomend) Het kencijfer overlast voor heel Zoetermeer (3,4) is licht gestegen ten opzichte van (3,2). In 1999 was dit cijfer nog 3,0. De grootste verslechteringen ten opzichte van hebben zich voorgedaan in. In noordoost is het kencijfer gestegen van 3,2 in naar 4,0 in. In -zuidwest is het kencijfer gestegen van 3,1 naar 3,8. Door deze stijgingen behoren de twee Segwaertse buurten tot de vijf slechtst scorende buurten; alleen Stadscentrum, Palenstein en -oost scoren slechter. Het kencijfer van deze drie slechtst scorende buurten is vooral tussen 1999 en sterk achteruit gegaan. In zijn Dorp,, -oost en -west de best scorende buurten. -west en zijn de buurten met de grootste verbeteringen. Voor een verdere analyse van overlast wordt verwezen naar de onderzoeksrapporten Leefbaarheid en Veiligheid en (O&S). Het blijkt dat weinig overlast wordt ondervonden van dreigende, intimiderende of hinderlijk aansprekende jongeren. Van vervuiling, geluidsoverlast en samenscholing in buurtwinkelcentra door jongeren wordt vaker hinder ondervonden. Er wordt zelfs meer hinder ondervonden door vervuiling van straat, plein, park, portieken of bergingen dan door drugsoverlast in de zin van hinder door gebruikte spuiten of op straat hinderlijk aangesproken worden door verslaafden. Uit de Politiemonitor Bevolking blijkt dat de score die respondenten in Zoetermeer geven voor dreiging met een score van 2,8 op de schaal van 1 tot 10 hoger uitkomt dat die voor Haaglanden met de score 2,5. Voor Verloedering geldt hetzelfde. De respondenten van Zoetermeer geven in de score 4,8 terwijl dit in Haaglanden een score krijgt van 4,5. Hinder door verkeer wordt vooral veroorzaakt door te hard rijden en parkeeroverlast. Uit de Politiemonitor Bevolking blijkt dat de ervaren verkeersoverlast door inwoners van Zoetermeer op hetzelfde niveau ligt als dat in Haaglanden (een score van 4,6 op de schaal van 1 tot 10). Afdeling FB / IV / Onderzoek en Statistiek 91
Atlas lokaal sociaal beleid 2005 92 Afdeling FB/IV/Onderzoek en Statistiek
Bijlage 52. Ontwikkeling van het aantal misdrijven volgens het wetboek van strafrecht (1995-). 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2002 Zedendelicten: Schennis eerbaarheid 39 36 35 20 56 30 13 21 9 Aanranding 20 22 39 23 46 42 10 30 16 Verkrachting 14 12 15 16 16 12 16 7 10 Overig 14 17 8 18 18 24 22 10 9 totaal 87 87 97 77 136 108 61 68 44 Geweldmisdrijven: Bedreiging 62 105 77 126 143 121 235 220 256 Mishandeling 151 217 273 273 446 463 410 396 383 Doodslag (poging) 12 11 19 24 16 19 35 45 41 Overig 1 1 1 2 0 3 8 1 2 totaal 226 334 370 425 605 606 688 662 682 Diefstal: Fietsen 1240 1573 1430 1299 1143 1470 1383 1524 1339 Bromfietsen 154 202 298 221 170 208 159 175 129 Motorvoertuigen 265 253 249 305 248 335 236 254 207 Uit / vanaf voertuig 951 1071 1123 951 923 1221 1765 1581 1197 Gewapende overval 18 13 10 16 15 26 6 14 10 Beroving op straat 76 96 105 95 118 152 156 111 119 Zakkenrollerij 122 123 124 182 179 216 296 226 176 Winkeldiefstal 438 484 430 384 358 334 399 361 261 Diefstal uit woning 529 510 398 404 548 619 581 482 464 Diefstal uit school 60 51 39 45 96 71 132 112 92 Diefstal uit bedrijf 335 443 481 381 408 666 684 625 605 Diefstal uit sportcomplexen 31 22 30 22 28 35 135 63 98 Overig / Onbekend 1037 1031 1171 1201 1174 1292 1089 1466 1353 totaal 5256 5872 5888 5506 5408 6645 7021 6994 6050 Vernieling: Auto's 486 674 736 569 701 720 697 610 543 Openbare gebouwen 43 63 62 37 79 111 67 22 15 Overig 508 529 684 611 609 519 501 456 493 totaal 1037 1266 1482 1217 1389 1350 1265 1088 1051 Overig: Tegen de openbare orde 9 29 61 56 26 28 9 0 2 Discriminatie 2 8 9 8 4 5 6 6 5 Gemeengevaarlijke misdrijven 81 80 101 74 106 95 135 47 86 Tegen openbaar gezag 6 14 10 14 12 20 10 4 4 Muntmisdrijven 5 2 5 5 11 25 21 9 19 Overige valsheidsmisdrijven 48 51 59 48 45 39 21 16 20 Heling en schuldheling 28 52 36 37 31 10 22 48 29 Bedrog 32 56 66 85 89 98 93 73 119 Overige misdrijven 13 27 30 16 40 37 84 122 114 totaal 224 319 377 343 364 357 401 325 398 TOTAAL 6830 7878 8214 7568 7902 9066 9436 9137 8225 Bron: Politie Haaglanden, CBS Politiestatistiek
Bijlage 53. Ontwikkeling van het aantal misdrijven volgens de wegen verkeerswet 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2002 rijden onder invloed (brom-)fiets 6 3 4 3 1 0 15 15 12 rijden onder invloed motorrijtuig 148 202 175 190 151 234 181 206 198 rijden onder invloed met ander voertuig 5 5 16 9 10 3 1 0 doorrijden na ongeval 451 449 499 471 557 604 293 43 45 motorrijtuig besturen na ontzegging 7 3 1 2 2 4 14 weigeren medewerking bloedproef 9 9 1 1 0 9 0 0 dood/letsel door schuld 15 9 5 2 3 5 3 9 8 joy-riding 3 4 3 1 1 1 3 1 overige misdrijven 3 11 5 2 1 4 16 1 7 totaal aantal verkeersmisdrijven 644 689 699 687 724 860 514 282 285 waarvan opgelost in % 35 40 36 39 33 32 47 93 97 Bron: Politie Haaglanden, CBS Politiestatistiek
Bijlage 54. Aantal verkeersongevallen over de jaren t/m totaal aantal ongevallen letselongevallen WIJK/BUURT 2000 2002 2000 2002 Dorp 95 89 84 33 19 16 21 12 Driemanspolder 82 65 60 37 6 15 10 10 Palenstein 97 85 77 28 19 15 7 8 Stadshart 98 65 44 27 11 7 3 9 119 99 92 31 7 11 7 9 Buytenwegh 73 40 34 21 10 2 5 5 87 77 82 29 10 11 16 11 94 98 101 38 11 13 16 17 39 37 43 15 5 3 8 5 145 118 110 42 28 20 19 14 0 1 17 5 0 0 0 0 Lansinghage 26 23 30 13 2 2 5 3 Noordelijke Bedrijventerreinen 50 44 55 30 5 6 10 7 Overig* 291 239 239 191 49 48 47 45 Totaal 1296 1080 1068 540 182 169 174 155 * Buitengebieden + Hoofdwegen Bron: Gemeente Zoetermeer, ISZ/BSB Bijlage 55. Aantal verkeersslachtoffers over de jaren t/m gewonden WIJK/BUURT 2000 2002 2000 2002 Dorp 21 16 21 12 0 0 0 1 Driemanspolder 7 15 13 10 0 0 0 0 Palenstein 21 17 12 8 0 1 0 0 Stadshart 12 7 3 11 0 0 0 0 9 13 9 10 0 0 0 0 Buytenwegh 11 2 6 6 0 0 0 0 10 15 18 14 0 0 0 0 13 18 18 19 0 0 0 0 6 3 8 5 0 0 0 1 32 20 23 15 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Lansinghage 2 2 7 3 0 0 0 0 Noordelijke Bedrijventerreinen 7 6 13 9 0 0 0 0 Overig* 65 62 44 52 0 2 3 0 Totaal 216 196 195 174 0 3 3 2 doden * Buitengebieden + Hoofdwegen Bron: Gemeente Zoetermeer, ISZ/BSB