Raamwerk voor Effect Analyse M.H.F. Overwijk C.M. Kraan H.M. Londo December 2014 ECN-L--14-087
Raamwerk voor Effect Analyse Mark Overwijk, Carolien Kraan en Marc Londo Green Chemistry Campus, Bergen op Zoom 02-12-2014 www.ecn.nl
Inhoudsopgave Inleiding Criteria gebruikt in het raamwerk Overzicht gebruikte criteria Gebruikte analyse tools De drie geanalyseerde cases Resultaten uit de analyse Conclusies Appendix: Gebruikte tools
Inleiding Het doel van het project Raamwerk voor Effect Analyse is om een eenvoudig maar effectief raamwerk te ontwikkelen om de verschillende duurzaamheidsprojecten in het transitieproces van de Delta Regio te kunnen karakteriseren. Dit eenvoudige raamwerk bevat onder andere een aantal economische, sociale en duurzaamheids-criteria, en wordt getest op drie complementaire duurzaamheidsprojecten uit de regio. Het raamwerk zal worden gebruikt om de discussie met verschillende stakeholders meer gestructureerd te laten verlopen om al doende tot beter onderbouwde conclusies te komen. Het project is uitgevoerd in opdracht van Smart Delta Resources, Bio-Based Delta en EPZ.
Criteria gebruikt in het Raamwerk Gebruikte criteria zijn onderverdeeld in 5 categorieën: Financieel-economische effecten ( Profit ) Effecten op de leefomgeving ( Planet ) Effecten op mensen in de regio ( People ) Passendheid met de Delta Regio Risico s in termen van volwassenheid van het voorstel ( Maturity ) Het is aan de stakeholders om naar beste inzicht de verschillende criteria in hun overwegingen mee te wegen Om die reden worden de resultaten zo neutraal mogelijk gepresenteerd en worden geen gewichtsfactoren voor de verschillende criteria toegepast
Overzicht gebruikte criteria Profit Planet People Passendheid in regio Risico's Benodigde overheidsbijdrage Benodigde investering Bijdrage regionaal BNP Time-to-Market CO2 reductie Opwekking hernieuwbare energie Andere emissies Resource efficiency verbetering Werkgelegenheid Effect op leefomgeving Bijdrage aan kennisontwikkeling en innovatiepotentieel Interne symbiose en synergie Symbiose/synergie in de Delta Regio Regionale verdringingseffecten Strategische fit lange-termijnvisie van de Delta Regio Technische maturity Bedrijfseconomische maturity Realisatie maturity
Gebruikte analyse tools (van ECN) - I ECN tools gebruikt voor (zie appendix): Inschatting benodigde overheidsbijdrage Inschatting bruto-werkgelegenheidseffecten Inschatting directe CO 2 -effecten Bijdrage aan doelstelling hernieuwbare energie Mate waarin project bijdraagt aan regionale economische structuurversterking Om de complexiteit beheersbaar te houden zijn in deze analyse alleen de directe keteneffecten van de projecten meegenomen. Wanneer inputs (bijv. kosten van de technologie of benodigde CAPEX) onvoldoende zeker zijn worden in de analyse bandbreedtes gehanteerd.
Gebruikte analyse tools (van ECN) - II Verder is een eenvoudig maturity model gemaakt op basis van technische, bedrijfseconomische en realisatie risico s (zie appendix). De maturity geeft de mate weer waarin het project begrepen en onder controle is: Hoe hoger de maturity, hoe groter de kans op succes. Aparte scores voor technische, bedrijfseconomische, en realisatie maturity Maturity scores van 1 tot 3 Een hogere score betekent lager projectrisico op het moment van analyse. Naarmate het project vordert neemt in het algemeen de maturity toe.
De drie geanalyseerde cases Het raamwerk is toegepast op drie voor de Delta Regio relevante cases: Wind op zee windmolenpark voor de Zeeuwse kust Biomassa cluster cluster van bio-energie en bio-chemicaliën productie rond de EPZ centrale. Fossiel syngas - combinatie van residu waterstof met CO Er is bewust voor drie onderling zeer verschillende cases gekozen om het raamwerk te kunnen testen op een breed portfolio van projecten.
Wind op Zee Windpark op Nederlands continentaal plat (zoekgebied Borssele) Vermogen: 400 MW Jaarproductie: 5.5 PJ hernieuwbare elektriciteit
Biomassa cluster Integratie van diverse bio-based routes naar chemie, geavanceerde biobrandstoffen en energie. EPZ kolencentrale in te zetten als biomassacentrale Jaarproductie: 6 PJ elektriciteit/warmte plus 2 PJ geavanceerde biobrandstof
Fossiel Syngas Overschot aan waterstof bij Dow in Terneuzen CO residu af te scheiden uit het hoogovengas bij ArcelorMittal in Gent Samen in te zetten voor productie van 150 kton p.a. vloeibare koolwaterstoffen Resultaten zijn vermeden emissie en een waardevol product
Resultaten uit de analyse In onderstaande tabel is een samenvatting gegeven van de analyse van de drie cases Effecten per miljoen overheidsbijdrage Wind op zee Biomassacluster Syngascase*) Profit Investeringen (M ) 0.7 0.5 ~2 Bijdrage regionaal BNP (M ) 0.11 0.3 1,1-2 CO2 reductie (aantallen Planet huishoudens) 11 28 80-120 Opwekking hernieuwbaar (TJ) 2.5 8 0 People Werkgelegenheid (FTE's) 0.7 1 ~2 Technische maturity (Techniek) 3 2 1 Bedrijfseconomische maturity Maturity (Businesscase) 3 2 1-2 Realisatie maturity (Consortium) 3 1 2 *) Voor de syngascase is een bandbreedte voor benodigde investeringen aangenomen. Effecten zijn weergeven per miljoen Euro overheidsbijdrage.
Conclusies Het raamwerk voor effect analyse laat een goede vergelijking toe van onderling zeer verschillende cases, die ieder hun eigen voordelen hebben: De Fossiel Syngas case scoort hoog op veel van de profit, planet, people criteria per Euro subsidie, maar genereert geen hernieuwbare energie zoals wind op zee en de Biomassacluster case. Verder is de maturity nog laag. De Biomassacluster case scoort een midden waarde op alle profit, planet, people criteria per Euro subsidie, en heeft ook qua maturity een middenpositie. Wind op Zee scoort per Euro subsidie in het algemeen lager dan beide andere cases maar is wel met lager risico op korte termijn realiseerbaar. De resultaten bieden de mogelijkheid om een portefeuille van complementaire duurzaamheidsprojecten samen te stellen die onderling in opbrengsten en/of risicoprofiel verschillen.
Een portefeuille van complementaire duurzaamheidsprojecten
Achtergrond Appendix: Beschikbare ECN tools - I Berekening overheidsbijdrage Cashflow model dat ook gebruikt wordt voor de adviezen van ECN omtrent de SDE+ basis bedragen. Status is een publiek beschikbaar model https://www.ecn.nl/nl/projecten/sde/sde-2015/ Input zijn diverse technisch-economisch en financieel-economische parameters Output: SDE+ basis bedragen
Achtergrond Appendix: Beschikbare ECN tools - II Inschatting bruto-werkgelegenheidseffecten Beschrijving: Tool waarmee op basis van investerings- en O&M-kosten een inschatting wordt gemaakt van bruto-werkgelegenheidseffecten: het aantal banen direct in de productiekolom, exclusief 2 e -orde- verdringingsen macro-economische effecten. Resultaten gelden in principe voor Nederland maar kunnen indicatief worden vertaald naar de Delta Regio. Basis voor de berekeningen zijn CBS-gegevens. Het model is ook gebruikt bij de doorrekening energie-akkoord en in de nationale energieverkenning (NEV). Input: investerings- en O&M-kosten Output: Arbeidsjaren (investeringen) en FTE s (O&M) Status: Intern model, niet deelbaar.
Achtergrond Appendix: Beschikbare ECN tools - III Inschatting directe CO 2 -effecten Beschrijving: Directe reductie van CO 2 -emissies worden berekend op basis van de vermeden brandstoffen c.q. geproduceerde energiedragers. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen ETS-emissies en non-ets-emissies Input: vermeden c.q. geproduceerde energiedragers Output: ton vermeden CO 2, ETS en niet-ets. Status: Interne berekeningen
Achtergrond Appendix: Beschikbare ECN tools - IV Bijdrage aan doelstelling hernieuwbare energie Beschrijving: Gegeven de gegevensbasis voor de NEV kan ECN snel gerealiseerde hernieuwbare energie relateren aan de nationale doelstelling. Nationale doelstelling kunnen vertaald worden naar de Delta Regio, gegeven de regionale potentiëlen voor de verschillende opties. Hiervoor moeten een aantal specifieke verdeelsleutels in de methode worden ingeschat voor de Delta Regio. Input: gerealiseerde PJ s hernieuwbare energie Output: aandeel in nationale of provinciale doelstelling. Status: Interne tool in ontwikkeling.
Achtergrond Appendix: Beschikbare ECN tools - V Mate waarin project bijdraagt aan regionale economische structuurversterking FIT Beschrijving: ECN levert een systematische analyse op welke manier het project een bijdrage levert en of die bijdrage relevant is gegeven karakteristieken van de technologie en bijbehorende markt. Input: projectkarakteristieken Output: kwalitatieve overweging bijdrage economische structuurversterking Status: Tool in ontwikkeling.
Appendix: Tool voor maturity level Opportunity level 1 hoog Technologie is bewezen op labschaal. Bepaalde kritische componenten nog niet commercieel verkrijgbaar. Geen goed model voor opschalling van de kritische process parameters van de (Deel) risico Technische maturity Bedrijfseconomische maturity Realisatie maturity 2 gemiddeld Technologie is bewezen op pilot schaal. Alle componenten zijn beschikbaar of bekend hoe deze in de toekomst vergkregen kunnen worden. Opschaling van enkele kritische parameters wordt nog onderzocht. 3 laag Technologie is bewezen op commerciele (demo) schaal. Alle componenten zijn in principe off-the shelf commercieel beschikbaar. Alle process opschallingswetten zijn begrepen en experimenteel geverifieerd Verliesgevende business case. Er zit nog een significant gat in de begroting waarvoor geen financier bekend is. Nog geen potentiele klanten in beeld. Soortgelijk producten zijn beschikbaar tegen vergelijkbare kosten. Businesscase onzeker. Winstgevendheid afhankelijk van slecht beinvloedbare externe factoren of beslissingen. Enkele partijen moeten zich nog comitteren, maar in princiepe is de financiering rond. Potentiele klanten zijn geindentificeerd. Enkele vergelijkbare concurrenten zijn in ontwikkeling. Duidelijke business case. Winstgevende business case. De financiering van de voorgenomen installatie is rond en gecomitteerd. Klanten bekend en hebben intentie uitgesproken of zich verplicht om af te nemen. Geen concurrentie, of duidelijk differentiatie t.o.v. verwachte concurrentie. Verschillende bedrijfsculturen in het consortium die elkaar nog niet goed kennen. Nog niet alle competenties zijn beschikbaar. Nog niet alle partijen hebben hun commitment uitgesproken. Nog geen planning. Nog geen organisatorische afspraken gemaakt. Nog niet alle belangrijke stakeholders zijn benaderd. Partijen kennen elkaar ondertussen goed en er is een goede klik. Alle competenties zijn beschikbaar. Partijen hebben in principe overeenstemming over het te realiseren doel en hun rol daarin. Draft of ruwe planing beschikbaar. Duidelijk afgestemde samenwerkingsovereenkomst, incl eventuele verdeling overspend, IP eigendom, verdeling van inkomsten. Met alle belangrijke stakeholders wordt gesproken. (Veel van) de betrokken partijen hebben eerder succesvol samengewerkt. Partijen hebben over en weer aanvullende competenties. Alle partijen hebben een gezamelijk doel en profiteren hier naar rato van hun inbreng van. Detail planning gecommitteerd door alle partners. Onafhankelijke ervaren projectleider beschikbaar. Duidelijke rol verdeling over partners. Alle stakeholders zijn aan boord. Voor het gebruik van de tool per element van boven naar beneden langs de niveaus. De score is dat niveau waar nog zo'n 80% van de relevante uitspraken waar is.
Dank voor uw aandacht Contact persoon: Mark Overwijk ECN Westerduinweg 3 P.O. Box 1 1755 LE Petten 1755 ZG Petten The Netherlands The Netherlands T +31 88 515 49 49 F +31 88 515 44 80 info@ecn.nl www.ecn.nl
ECN Westerduinweg 3 Postbus 1 1755 LE Petten 1755 LG Petten T 088 515 4949 F 088 515 8338 info@ecn.nl www.ecn.nl 6