Smart Delta Resources Platform

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Smart Delta Resources Platform"

Transcriptie

1 Platform Slimme Energie & Grondstof uitwisselingen in de Delta Regio Het resultaat van gezamenlijke inzet is groter dan de som van de individuele inspanningen 3 September 2015 Ger Spork, Program Manager SDR gerspork@impulszeeland.nl

2 Wat is SDR SDR staat voor en is een gezamenlijk initiatief van 11 energie en grondstoffen intensieve industriële bedrijven in de Delta regio. Zeeland Seaports, Provincie Zeeland en NV Economisch Impuls Zeeland ondersteunen en faciliteren dit initiatief actief.

3 Waarom SDR? Concurrentiekracht van maakindustrie / havens in regio versterken Nieuwe ideeën uitwisseling energie- en grondstofstromen Cross sectoraal: Chemie, Staal, Food en Energie: complementair Door samenwerking ontstaan nieuwe mogelijkheden: industriële symbiose Groei mogelijkheden voor regio: kansen voor 3 de partijen

4 Doelstelling SDR De kern van SDR : gezamenlijk business cases ontwikkeling op het gebied van slimme energie- en reststromen verbindingen: Industriële Symbiose Multi Utility Providing

5 SDR Kick Off activiteiten Industriële Symbiose Agenda ontwikkeling Vervolgstappen Q EU project engagement Total Process & Technology Assessments (TPTA) Financiering modellen Publiek Privaat EU Horizon 2020 Structuurfondsen Technische & economische Business Cases ontwikkelen MUP Profileren vestigingsklimaat Venture Capital Investeerders Infrastructuur beheerders Technische & economische Business Cases ontwikkelen Pilots S4G

6 Symbiose voorbeelden in de Delta WarmCO2 - Restwarmte Sloe - Restwarmte Terneuzen Steaminate: Sabic, Cargill, LWM, Eclusecluster e.a. NIEUW Syngas Symbiose: Waterstof Symbiose: Dow en Arcelor Mittal Dow, Yara en ICL IP NIEUW NIEUW

7 Waterstof symbiose Cracker 1 Cracker 2 Dow Lex Cracker 3 Dow R&D Channel Terneuzen - Gent ICL-IP, Terneuzen Micro PSA unit H2 bromide PSA-unit H2-supply DOW Benelux, Terneuzen H2 - symbiose Reststroom waterstof uit krakerproces van DOW wordt gebruikt als grondstof voor Yara en ICL-IP. Existing idle pipeline Bridge Sluiskil Yara, Sluiskil Incoupling & compressing Ammonia 1 Ammonia 2 Ammonia 3

8 Waterstof symbiose Uitwisseling van b.v. 15 kton H2 geeft CO2-reductie van > 30 kton per jaar (~ 2 kg C02 per uitgewisselde kg H2) Dit komt overeen met een vermeden CO2-emissie van een windpark met circa 12 windturbines van elk 3 MW. Huidig waterstoftransport per vrachtauto (ca. 400/jaar en oplopend) naar ICL-IP is ook niet meer nodig. Mogelijk uitbreiding naar waterstofrotonde in Delta regio. Hergebruik bestaande infrastructuur. Green Deal in voorbereiding. ~ 12 x 3 MW

9 Syngas symbiose Retain and create jobs Prevent emissions of CO2 Circular economy Healthy business, strengthens the steel and chemical value chains

10 Syngas symbiose Koolstof rijke gassen vanuit de hoogovens van staalproducent ArcelorMittal naar Dow voor toepassing als kraker grondstof Een realisatie op een nu haalbare schaal is goed voor een substantiële emissie reductie van 800 kton CO2: 300 Windmolens equivalent (a 3 MW)

11 Smart linking for industry Multi Utility Providing: MUP MUP ++ Kern rol voor havens : industrie verbindingen!

12 Leerpunten Delta Industriële symbiose Energie Efficiëntie is meer dan alleen technologische verbeteringen Off the fence Samenwerking: proces stapsgewijs opbouwen Industrie verbinding: gebrek aan infrastructuur Rol van Overheid: faciliterend, verlagen van drempels, bijvoorbeeld op het gebied van infrastructuur Rol van industriële symbiose in het transitie proces. Bestaande sectoren Nieuwe economieën: Biobased, Duurzame energie

13 Leerpunten Delta Industriële symbiose Energie Efficiëntie is meer dan alleen technologische verbeteringen Off the fence Samenwerking: proces stapsgewijs opbouwen Industrie verbinding: gebrek aan infrastructuur Rol van Overheid: faciliterend, verlagen van drempels, bijvoorbeeld op het gebied van infrastructuur Rol van industriële symbiose in het transitie proces. Bestaande sectoren Nieuwe economieën: Biobased, Duurzame energie

14 Publieke financiering noodzaak! SDR ambities zijn hoog / grote impact - hoge kosten Industrial symbiosis is geen core business voor bedrijven globaal betere investering opportuniteiten Verbeteren infrastructuur: waarde propositie ook voor overheden, naast water, weg en spoor. ecologisch, economische en maatschappelijke bijdragen Publieke funding met name om kapitaal-drempel verlaging. Bestaande (regio, nationaal) funding programma niet geschikt voor Industriele symbiose, ondankse goede fit van doelstellingen

15 Leerpunten Delta Industriële symbiose Rol van Overheid: infra structuur Rol van industriële symbiose in het transitie proces.

16 Contact: Buitenruststraat 225, 4337 ER Middelburg T: +31 (0) Website: ontwikkelen/smartdeltaresources Bedankt voor uw aandacht SMART DELTA RESOURCES

Smart Delta Resources

Smart Delta Resources Smart Delta Resources Slimme Energie & Grondstof uitwisselingen in de Delta Regio Het resultaat van gezamenlijke inzet is groter dan de som van de individuele inspanningen Werkconferentie Energieakkoord

Nadere informatie

C-194 Green Deal Waterstof Symbiose in de Delta Regio

C-194 Green Deal Waterstof Symbiose in de Delta Regio C-194 Green Deal Waterstof Symbiose in de Delta Regio Partijen 1. De Minister van Economische Zaken, de heer H.G.J. Kamp en de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, mevrouw S.A.M. Dijksma, beiden

Nadere informatie

Bio Base Europe Innovation & Training for the bio-based economy

Bio Base Europe Innovation & Training for the bio-based economy Biopark Terneuzen Duurzame havens Bio Base Europe Innovation & Training for the bio-based economy Terneuzen Diepgang 12,50 meter Oppervlakte circa 2100 ha Ports of Vlissingen and Terneuzen Vlissingen Diepgang

Nadere informatie

Hergebruik (aardgas) infrastructuur. Reinalt Nijboer, Business developer Gasunie New Energy

Hergebruik (aardgas) infrastructuur. Reinalt Nijboer, Business developer Gasunie New Energy Hergebruik (aardgas) infrastructuur Reinalt Nijboer, Business developer Gasunie New Energy Strategie Optimaliseren waarde bestaande assets Versterken van onze leidende positie als grensoverschrijdend

Nadere informatie

Campus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta

Campus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta Campus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta BZW Bijeenkomst Middelburg, 4 april 2017 Inhoudsopgave 1. Campus Zeeland 2. Bèta College 3. Kennis & Innovatie Netwerken

Nadere informatie

Bio Base Europe Innovation & Training for the bio-based economy

Bio Base Europe Innovation & Training for the bio-based economy BioPark Terneuzen Duurzame havens Bio Base Europe Innovation & Training for the bio-based economy Zeeland Seaports Missie Zeeland Seaports zorgt op een toegewijde en respectvolle manier voor de duurzame

Nadere informatie

Campus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta

Campus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta Campus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta Bijpraten Raadsleden Vlissingen, 10 april 2017 Agenda > Welkom: Harry van der Maas (voorzitter stuurgroep) > Stand

Nadere informatie

ZUIDWEST-NEDERLAND DE NATIONALE KOPLOPER (OP WEG NAAR DE BIOBASED DELTA) Biobased Business Cases

ZUIDWEST-NEDERLAND DE NATIONALE KOPLOPER (OP WEG NAAR DE BIOBASED DELTA) Biobased Business Cases ZUIDWEST-NEDERLAND DE NATIONALE KOPLOPER (OP WEG NAAR DE BIOBASED DELTA) Biobased Business Cases Mei 18, 2011 Waarom koploper? Zuidwest-Nederland: Aanwezigheid grondstoffen Hoogwaardige bedrijven in agro,

Nadere informatie

Presentatie SIM MEA-Industrie & LEA. Ron Bissels 16 april 2018

Presentatie SIM MEA-Industrie & LEA. Ron Bissels 16 april 2018 Presentatie SIM MEA-Industrie & LEA Ron Bissels 16 april 2018 Inhoud 1.MEA-Industrie (Maastrichts Energie Akkoord) 2.LEA (Limburgs Energie Akkoord) 2 3 Uitnodiging Niet alleen besparing Ook opwekking Duurzame

Nadere informatie

Jaarplan 2016 NV Economische Impuls Zeeland. Januari 2016 Dick ten Voorde

Jaarplan 2016 NV Economische Impuls Zeeland. Januari 2016 Dick ten Voorde Jaarplan 2016 NV Economische Impuls Zeeland Januari 2016 Dick ten Voorde NV Economische Impuls Zeeland Impuls verbindt partijen met als doel bij te dragen aan economische groei en innovatie in Zeeland

Nadere informatie

Green Deal van Provincie Zeeland met de Rijksoverheid

Green Deal van Provincie Zeeland met de Rijksoverheid Green Deal van Provincie Zeeland met de Rijksoverheid Ondergetekenden: 1. De Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, mede namens de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Nadere informatie

INSPIRATIEKAARTEN ROTTERDAM UITWISSELING RESTWARMTE EN CO2 RIJN-SCHELDE DELTA DATUM: 01 JULI 2011 VERSIE 0.1 SLOEGEBIED DINTELOORD MOERDIJK

INSPIRATIEKAARTEN ROTTERDAM UITWISSELING RESTWARMTE EN CO2 RIJN-SCHELDE DELTA DATUM: 01 JULI 2011 VERSIE 0.1 SLOEGEBIED DINTELOORD MOERDIJK 8 9 BREDA BUISLEIDING CO LE W A9 ROTTERDAM EN UITWISSELING RESTWARMTE EN CO RIJN-SCHELDE DELTA DATUM: JULI VERSIE. SLOEGEBIED DINTELOORD MOERDIJK KANAALZONE BERGEN OP ZOOM GEERTRUIDENBERG A7 ROOSENDAAL

Nadere informatie

Masterclass Duurzaam ondernemen: Businessplan Biobased Economy Zuidwest-Nederland

Masterclass Duurzaam ondernemen: Businessplan Biobased Economy Zuidwest-Nederland Masterclass Duurzaam ondernemen: Businessplan Biobased Economy Zuidwest-Nederland Paul Bleumink Managing Partner Gent, 30 maart 2011 Buck Consultants International Postbus 1456 6501 BL Nijmegen Telnr :

Nadere informatie

Hoe ontwikkel je een regionale economy?

Hoe ontwikkel je een regionale economy? 1 Hoe ontwikkel je een regionale economy? Model van 5 elementen Excellent Science World leading and accessible positions in sciences People make the difference Attracting world class scientists and talented

Nadere informatie

Ruimte is schaars en de ontwikkeling van bedrijventerreinen en havengebieden in samenhangende clusters als economische

Ruimte is schaars en de ontwikkeling van bedrijventerreinen en havengebieden in samenhangende clusters als economische Op 20 maart 2019 zijn de verkiezingen voor de Provinciale Staten. De Provincie Zeeland staat voor belangrijke keuzes. Op het terrein van energie, gebiedsontwikkeling, economie en infrastructuur liggen

Nadere informatie

Speerpuntcluster AgriFood

Speerpuntcluster AgriFood Speerpuntcluster AgriFood Van innovatieplatform naar speerpuntcluster? Nieuw? Lange termijn: de strategische onderzoeks- & innovatieagenda 4 strategische processen en domeinen Inzetten op het complete

Nadere informatie

NV Economische Impuls Zeeland , Borsele

NV Economische Impuls Zeeland , Borsele NV Economische Impuls Zeeland 16-2-2017, Borsele Impuls Dé Zeeuwse Onwikkelingsmaatschappij Structuurversterking en ontwikkeling van de Zeeuwse economie Structuur Impuls Impuls is een NV met aandeelhouders

Nadere informatie

Masterclass Duurzaam Ondernemen

Masterclass Duurzaam Ondernemen Masterclass Duurzaam Ondernemen Gijsbrecht Gunter Projectmanager Mobiel: 06 52 123 146, e-mail: gijsbrechtgunter@impulszeeland.nl Terneuzen, 10 november 2011 Inhoudsopgave 1 Wat is Biobased Economy 2 Agenda

Nadere informatie

Praktische voorstellen voor energiebesparing in haven en industrie. Alex Ouwehand Directeur NMZH

Praktische voorstellen voor energiebesparing in haven en industrie. Alex Ouwehand Directeur NMZH Praktische voorstellen voor energiebesparing in haven en industrie Alex Ouwehand Directeur NMZH CO2 emission CO2 reduction Ambities klimaat en energie EU en Rijk 2020 : 20 % CO 2 -reductie (tov 1990),

Nadere informatie

ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED. Maart 2019

ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED. Maart 2019 ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED Maart 2019 Inleiding De concentratie van industrie in de Rotterdamse haven is een goede uitgangspositie voor het doen slagen van de energietransitie:

Nadere informatie

Duurzame Industrie. De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt

Duurzame Industrie. De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt Duurzame Industrie De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt De verduurzaming van Nederland en van de industrie vraagt onder andere

Nadere informatie

Terneuzen. Terneuzen, Westerschelde en Kanaal Gent-Terneuzen (Bron: Beeldbank Rijkswaterstaat, http://beeldbank.rws.nl)

Terneuzen. Terneuzen, Westerschelde en Kanaal Gent-Terneuzen (Bron: Beeldbank Rijkswaterstaat, http://beeldbank.rws.nl) Terneuzen Terneuzen, Westerschelde en Kanaal Gent-Terneuzen (Bron: Beeldbank Rijkswaterstaat, http://beeldbank.rws.nl) Terneuzen (Bron: Wikipedia) Introductie De stad Terneuzen is met ruim 24.000 inwoners

Nadere informatie

Griffier van de Staten. - Geleidebrief Kaderstellend Provincie Zeeland

Griffier van de Staten. - Geleidebrief Kaderstellend Provincie Zeeland Griffier van de Staten - Geleidebrief Kaderstellend Provincie Zeeland GROENLINKS N DE TOEMMST GROENLINKS-VOORSTEL RESTWARMTEBENUTTING SAMENVA'ITING In Zeeland wordt - vooral door de industrie - een enorme

Nadere informatie

Raamwerk voor Effect Analyse

Raamwerk voor Effect Analyse Raamwerk voor Effect Analyse M.H.F. Overwijk C.M. Kraan H.M. Londo December 2014 ECN-L--14-087 Raamwerk voor Effect Analyse Mark Overwijk, Carolien Kraan en Marc Londo Green Chemistry Campus, Bergen op

Nadere informatie

LIFE Focus: Milieu en Klimaat

LIFE Focus: Milieu en Klimaat LIFE Focus: Milieu en Klimaat John Heynen 10 juni 2016 L Instrument Financier pour l Environnement Focus sessie Milieu en Klimaat Hoofdlijnen goede LIFE aanvraag Beleidsprioriteiten Presentatie PNO Vragen

Nadere informatie

Campus Zeeland. Regiobijeenkomst Zeeuws Vlaanderen. 22 juni 2017

Campus Zeeland. Regiobijeenkomst Zeeuws Vlaanderen. 22 juni 2017 Campus Zeeland Regiobijeenkomst Zeeuws Vlaanderen 22 juni 2017 1 Agenda 1. Campus Zeeland 2. Bèta College 3. Kennis & Innovatie Netwerken 4. Versterken hele onderwijskolom 5. Financiering 6. Conclusies

Nadere informatie

Rijkswaterstaat werkt Circulair in 2030

Rijkswaterstaat werkt Circulair in 2030 werkt Circulair in 2030 Kansen en uitdagingen Evert Schut Sr. adviseur dienst WVL Programma Wat is circulaire economie? Rijksbrede ambities en aanpak circulaire economie Ambities en aanpak RWS Kennisagenda

Nadere informatie

Dick Gilhuis CCO Zeeland Seaports

Dick Gilhuis CCO Zeeland Seaports Dick Gilhuis CCO Zeeland Seaports Welkom in Zeeland! 1. Zeeland Seaports 2. De rol van familiebedrijven in de Zeeuwse zeehavens 3. De bereikbaarheid van de Zeeuwse zeehavens: 1. Optimaliseren Spoorontsluiting

Nadere informatie

WELKOM BIJ PORT OF ROTTERDAM! Remco Neumann en Ankie Janssen 19 April 2018

WELKOM BIJ PORT OF ROTTERDAM! Remco Neumann en Ankie Janssen 19 April 2018 WELKOM BIJ PORT OF ROTTERDAM! Remco Neumann en Ankie Janssen 19 April 2018 Inleiding Wat doet het Havenbedrijf Rotterdam? Hoe bouwen wij aan een duurzame haven? Wat doen wij aan waterstof? 2 Wat doet het

Nadere informatie

ULCOS, Ultra Low CO 2 Steelmaking. Koen Meijer, TATA Steel

ULCOS, Ultra Low CO 2 Steelmaking. Koen Meijer, TATA Steel ULCOS, Ultra Low CO 2 Steelmaking Koen Meijer, TATA Steel ULCOS, Ultra Low CO 2 Steelmaking Het ULCOS project Het ULCOS project is een initiatief van de Europese staalindustrie Doel: 50% reductie van CO

Nadere informatie

WELKOM IN ROTTERDAM! Regio West-Brabant en het Havenschap Moerdijk te gast bij Havenbedrijf Rotterdam N.V. Maasvlakte, 11 september 2015

WELKOM IN ROTTERDAM! Regio West-Brabant en het Havenschap Moerdijk te gast bij Havenbedrijf Rotterdam N.V. Maasvlakte, 11 september 2015 WELKOM IN ROTTERDAM! Regio West-Brabant en het Havenschap Moerdijk te gast bij Havenbedrijf Rotterdam N.V. Maasvlakte, 11 september 2015 1 PROVINCIE BRABANT BELANGRIJK VOOR ROTTERDAM! Rotterdam-Noord-Brabant:

Nadere informatie

Willemien Terpstra Vice President, Fuels and Styrene. Chemie is overal

Willemien Terpstra Vice President, Fuels and Styrene. Chemie is overal Willemien Terpstra Vice President, Fuels and Styrene Chemie is overal Chemie in Nederland enabler voor de energie transitie Elke ton CO2 uitstoot bespaart elders ~ 2 ton CO2 Landen 2016 DE 28,7% FR 13,9%

Nadere informatie

SMART INDUSTRY, FACTORIES & FINANCE. ARNOLD STOKKING, Algemeen Directeur Industrie

SMART INDUSTRY, FACTORIES & FINANCE. ARNOLD STOKKING, Algemeen Directeur Industrie SMART INDUSTRY, FACTORIES & FINANCE ARNOLD STOKKING, Algemeen Directeur Industrie groei LINEAIR VERSUS EXPONENTIËLE GROEI exponentieel disruptie lineair tijd 2 Tijd, in jaren INNOVATIE GAAT STEEDS SNELLER

Nadere informatie

Duurzame Industrie. De overgang naar een circulaire en een CO2-vrije industrie

Duurzame Industrie. De overgang naar een circulaire en een CO2-vrije industrie Duurzame Industrie De overgang naar een circulaire en een CO2-vrije industrie De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt De verduurzaming van Nederland en van de industrie vraagt onder andere

Nadere informatie

Campus Zeeland. Regiobijeenkomst Schouwen Duiveland en Tholen. Bruinisse, 20 juni 2017

Campus Zeeland. Regiobijeenkomst Schouwen Duiveland en Tholen. Bruinisse, 20 juni 2017 Campus Zeeland Regiobijeenkomst Schouwen Duiveland en Tholen Bruinisse, 20 juni 2017 1 Agenda 1. Campus Zeeland 2. Bèta College 3. Kennis & Innovatie Netwerken 4. Versterken hele onderwijskolom (onderwijs

Nadere informatie

De derde industriële revolutie is de redding van de Nederlandse Economie

De derde industriële revolutie is de redding van de Nederlandse Economie is de redding van de Nederlandse Economie 3D printing als voorbeeld van een nieuw industrieel paradigma Managing Director Industrial Innovation 2 Hier de RTL video over 3D-printen invoegen 3 De vraag Een

Nadere informatie

Duurzame Industrie. De overgang van energie-intensief naar energie-efficient

Duurzame Industrie. De overgang van energie-intensief naar energie-efficient Duurzame Industrie De overgang van energie-intensief naar energie-efficient De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt De verduurzaming van Nederland en van de industrie vraagt onder andere

Nadere informatie

INDUSTRIËLE SYMBIOSE. Over pitfalls, problemen (en kansen?) 14 mei Moeilijker dan het lijkt?

INDUSTRIËLE SYMBIOSE. Over pitfalls, problemen (en kansen?) 14 mei Moeilijker dan het lijkt? INDUSTRIËLE SYMBIOSE Moeilijker dan het lijkt? Over pitfalls, problemen (en kansen?) 14 mei 2014 Industriële symbiose: wat bedoelen we Je zit toevallig bij elkaar in de buurt: zijn er win win s? Productketens:

Nadere informatie

Interdepartementaal Programma BioBased Economy. Dirk de Jong

Interdepartementaal Programma BioBased Economy. Dirk de Jong Interdepartementaal Programma BioBased Economy Dirk de Jong 2 Drivers van de BioBased Economy Innovatie Milieubeleid Broeikasgassen (o.a. CO 2 ) Werkgelegenheid Regionaal en landbouwbeleid Energiezekerheid

Nadere informatie

Biobased Asfalt. Werkconferentie Topsector Energie: sessie Duurzaam dorp. Dr. Richard Gosselink

Biobased Asfalt. Werkconferentie Topsector Energie: sessie Duurzaam dorp. Dr. Richard Gosselink Biobased Asfalt Werkconferentie Topsector Energie: sessie Duurzaam dorp Dr. Richard Gosselink Wageningen UR: organizational structure Supervisory Board Executive Board Concern staff Facility Services Agrotechnology

Nadere informatie

Inventarisatie Bedrijfsbrandweerplichtige bedrijven in Zeeland (art. 31 Wvr)

Inventarisatie Bedrijfsbrandweerplichtige bedrijven in Zeeland (art. 31 Wvr) Inventarisatie Bedrijfsbrandweerplichtige bedrijven in Zeeland (art. 31 Wvr) Veiligheidsregio Zeeland Bijlage bij beleidsdocumentatie Zeeuwse risicobedrijven, De Balans Versie 1.0 Februari 2013 Ambtelijke

Nadere informatie

KLIMAATAKKOORD : INDUSTRIE

KLIMAATAKKOORD : INDUSTRIE KLIMAATAKKOORD : INDUSTRIE Korte beschrijving van de in het klimaatakkoord genoemde technologieën voor de industrie tafel 11-3-2019 Kivi besturendag 9 maart 2019 1 Het klimaatakkoord C3.2.1 Opgave Om dit

Nadere informatie

De havens van Zeeland Seaports

De havens van Zeeland Seaports BioPark Terneuzen en het Van de Perre symposium 18 november 2008 Dick Engelhardt Hoofd Infrastructuur en Ruimte, Zeeland Seaports De havens van Zeeland Seaports Ruimte Commercie Logistiek Vlissingen-Oost

Nadere informatie

Startbijeenkomst keten innovatieprogramma Klimaat voor Verandering

Startbijeenkomst keten innovatieprogramma Klimaat voor Verandering Startbijeenkomst keten innovatieprogramma Klimaat voor Verandering Amsterdam, 26 januari 2016 1 Inhoud Introductie 3 Zij waren er bij! 4 Circulaire economie 5 Waarom circulair? 6 Nederland Circulair! 7

Nadere informatie

Zou het niet prachtig zijn als

Zou het niet prachtig zijn als , YouCongres 2014 6-2-2014 Zou het niet prachtig zijn als YouCongres 6 feb 2014 Duurzame infra: ambities van opdrachtgevers ProRail wil in 2020 de energie-efficiency met 30 procent verbeterd hebben ten

Nadere informatie

1 jaar FISCH: time to party?

1 jaar FISCH: time to party? 1 jaar 1 jaar FISCH: time to party? 1 jaar FISCH: eerder een meiboomviering Het staat symbool voor voorspoed en vruchtbaarheid voor de bewoners van het huis. Deze traditie vindt zijn oorsprong in het feit

Nadere informatie

ipro-n Een slimme stap over de grens!

ipro-n Een slimme stap over de grens! ipro-n Een slimme stap over de grens! Startbijeenkomst ipro-n 13 juni 2016 Rob van Vollenhoven (Oost NV) Inleiding ipro-n subsidie of is er meer? innovatief & intelligent product Financiers ipro-n Projectgebied

Nadere informatie

Jeanet van Antwerpen, directeur SADC Ontbijtsessie Dutch Green Building Week 22 september 2015

Jeanet van Antwerpen, directeur SADC Ontbijtsessie Dutch Green Building Week 22 september 2015 Circulaire gebiedsontwikkeling Jeanet van Antwerpen, directeur SADC Ontbijtsessie Dutch Green Building Week 22 september 2015 SADC 9/23/2015 titel SADC 9/23/2015 titel SADC 9/23/2015 Circulaire werkmilieus

Nadere informatie

Circulaire nutriënten economie: droom of werkelijkheid? Dr Koen Van Keer, Yara Maart 2017

Circulaire nutriënten economie: droom of werkelijkheid? Dr Koen Van Keer, Yara Maart 2017 Circulaire nutriënten economie: droom of werkelijkheid? Dr Koen Van Keer, Yara Maart 2017 Inhoud Norsk Hydro / Yara: van pionier tot wereldspeler in de meststoffenindustrie. Yara s visie en engagement

Nadere informatie

Energie optimalisatie rond industriële clusters

Energie optimalisatie rond industriële clusters Energie optimalisatie rond industriële clusters Een praktijkvoorbeeld Jos van Damme 19 mei 2008 Date: Mei 2008 - Page: 2 Acties in KZ cluster in de jaren negentig Uitvoeren energie scan kanaalzone gericht

Nadere informatie

Roadmap Next Economy. Hans Beekman

Roadmap Next Economy. Hans Beekman Roadmap Next Economy Hans Beekman Aanleiding Roadmap Next Economy Economische potentie wordt onvoldoende benut Versterken regionale samenwerking noodzakelijk (OESO) Eenduidige toekomstbestendige economische

Nadere informatie

De Biobased Economy in de Zuidvleugel

De Biobased Economy in de Zuidvleugel De Biobased Economy in de Zuidvleugel Wat is er nodig om de biobased-economy in de Zuidvleugel een impuls te geven? 17 1 13, Douwe-Frits Broens LEI: Biobased Economics - financiële en milieudoelen halen

Nadere informatie

ENERGIE & Wat Is het?

ENERGIE & Wat Is het? ENERGIE & KLIMAAT Wat is het? Fossiele grondstoffen worden schaars. Bedrijven en overheden zijn daarom op zoek naar alternatieve groene grondstoffen en hernieuwbare energie. Als Provincie hebben we daarbij

Nadere informatie

Innovatiethema s. Pagina! 1 van! 5

Innovatiethema s. Pagina! 1 van! 5 Innovatiethema s MIT 2016 Pagina 1 van 5 Innovatiethema s MIT 2016 Innovatieve MKB-ers kunnen subsidie aanvragen binnen de MKB Innovatiestimuleringsregeling Topsectoren (MIT). Daarin zijn de volgende instrumenten

Nadere informatie

Er ligt geld in de afvalbak

Er ligt geld in de afvalbak Er ligt geld in de afvalbak Meer besparen op afvalkosten Platform Grondstoffenrotonde Noord Holland 1 Perspectief op Afval Geen omkijken naar afval en daarom kijkt men niet om naar afval. 2 Milieu Besparing

Nadere informatie

Voedselverspilling: kans of uitdaging voor agrifoodtech?

Voedselverspilling: kans of uitdaging voor agrifoodtech? Voedselverspilling: kans of uitdaging voor agrifoodtech? AgriFoodTech Platform Congres Toine Timmermans, 14 December 2016 Voedselverspilling: probleem of indicator? We moeten in de toekomst meer mensen

Nadere informatie

Debat Kansen voor duurzame biomassa in Zeeland. Goes, 22 januari 2009 Conclusies en aanbevelingen CE Delft

Debat Kansen voor duurzame biomassa in Zeeland. Goes, 22 januari 2009 Conclusies en aanbevelingen CE Delft Debat Kansen voor duurzame biomassa in Zeeland Goes, 22 januari 2009 Conclusies en aanbevelingen CE Delft Notitie Delft, 1 maart 2009 Opgesteld door: A. (Ab) de Buck H.J. (Harry) Croezen G.C. (Geert) Bergsma

Nadere informatie

Circulaire Economie. Keten innovatie als sleutel voor best practices. IJmuiden 8 december 2016 Pieter van den Herik - MVO Nederland

Circulaire Economie. Keten innovatie als sleutel voor best practices. IJmuiden 8 december 2016 Pieter van den Herik - MVO Nederland Circulaire Economie Keten innovatie als sleutel voor best practices IJmuiden 8 december 2016 Pieter van den Herik - MVO Nederland Kennis- en netwerkinstelling met meer dan 70 aangesloten brancheorganisaties

Nadere informatie

Persoonscertificering Elektrotechniek

Persoonscertificering Elektrotechniek Persoonscertificering Elektrotechniek KEGROB initiatief: verplichting persoonscertificering (STIPEL) voor elektrotechnische werkzaamheden Toelichting op BEI BS KEGROB versie oktober 2018 Inhoud 1. Introductie

Nadere informatie

De Overheidsvisie op de bio-based economy in de energietransitie

De Overheidsvisie op de bio-based economy in de energietransitie De Overheidsvisie op de bio-based economy in de energietransitie Irene Mouthaan, themaleider Bio-based Economy, directie Industrie & Handel, ministerie van LNV en IPE 0 Opbouw Presentatie Bio-based Economy

Nadere informatie

Leerpunten en aandachtspunten bij de ontwikkeling van een ECP Luc Pelkmans, VITO

Leerpunten en aandachtspunten bij de ontwikkeling van een ECP Luc Pelkmans, VITO Leerpunten en aandachtspunten bij de ontwikkeling van een ECP Luc Pelkmans, VITO Biobased Business Cases 2013 Breda 14-15 mei 2013 Locatiekeuze» Opportuniteiten:» bestaande faciliteiten uitbreidingsmogelijkheden.»

Nadere informatie

Sikke Klein. Duurzaam denken en doen

Sikke Klein. Duurzaam denken en doen Sikke Klein 23 maart 2011 Duurzaam denken en doen Keuzes uit de praktijk voor warmte Agentschap NL Congres Warmte in de Industrie AkzoNobel Industrial Chemicals 1 The three business areas of AkzoNobel

Nadere informatie

Factsheets Masterclass Vitaal Sloe en Kanaalzone 4 februari 2015

Factsheets Masterclass Vitaal Sloe en Kanaalzone 4 februari 2015 Factsheets Masterclass Vitaal Sloe en Kanaalzone 4 februari 2015 Case 1 Woodpulp (Verbrugge) De structurele maatregelen die de belangrijkste producenten van woodpulp hebben getroffen, in stand houden en

Nadere informatie

Innovatie in de Hoeksche Waard. Projectleider Biobased Economy Hoeksche Waard Henk Groeneveld

Innovatie in de Hoeksche Waard. Projectleider Biobased Economy Hoeksche Waard Henk Groeneveld Projectleider Biobased Economy Hoeksche Waard Henk Groeneveld Biobased Economy: De overgang van een economie die draait op fossiele grondstoffen naar een economie die draait op biomassa als grondstof In

Nadere informatie

Het Energiebeleid van komende jaren. dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten

Het Energiebeleid van komende jaren. dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten Het Energiebeleid van komende jaren dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten Opbouw Ambities en hoofdlijnen Ontwikkelingen in het energieveld Keuzes van het kabinet Ambitie Regeerakkoord: 1. Minder

Nadere informatie

Healthy Urban Living Slim, Gezond en Groen

Healthy Urban Living Slim, Gezond en Groen SMART CITY UTRECHT Healthy Urban Living Slim, Gezond en Groen Brigitte Hulscher Program Manager Smart Cities, Marketing & Innovation Utrecht Jong en hoog opgeleid 334.862 inwoners, 20 % < 17, 18% 18-26,

Nadere informatie

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie Biomassa Pilaar in de energietransitie en Uitgangspunt voor de biobased economie Klimaatverandering: onze uitdaging Onze opdracht om er snel en écht iets aan te gaan doen Overeenstemming: er moet wat gebeuren!

Nadere informatie

volgens HbR zelfs verder Rotterdam

volgens HbR zelfs verder Rotterdam Heel Rijnmond één grote keten? Havenbedrijf Rotterdam Sandra Prenger 1 Heel Rijnmond industrial area logistics hub metropolitan area distribution volgens HbR zelfs verder Rotterdam Inhoud Havenvisie 2030

Nadere informatie

Creëren van synergie in Biopark Terneuzen Energieconversiepark Sluiskil (NL) Jan Broeze, 14 mei 2013

Creëren van synergie in Biopark Terneuzen Energieconversiepark Sluiskil (NL) Jan Broeze, 14 mei 2013 Creëren van synergie in Biopark Terneuzen Energieconversiepark Sluiskil (NL) Jan Broeze, 14 mei 2013 Overzicht presentatie Ankerpunt: Biopark Terneuzen Ontwikkelingsproces Passende ontwikkelingsopties

Nadere informatie

Glastuinbouw en Yara. Symbiose. 24 juni 2008

Glastuinbouw en Yara. Symbiose. 24 juni 2008 Glastuinbouw en Yara Symbiose 24 juni 2008 Paul Cuelenaere Sinds 1999 werkzaam bij Yara Sluiskil Productiechef Nitraat / Ureum Juni 2003 Mei 2008 Process engineer Ammoniak HESQ-manager Yara Sluiskil RIB

Nadere informatie

OP WEG NAAR EEN CIRCULAIR AMSTERDAM. Natascha Spanbroek

OP WEG NAAR EEN CIRCULAIR AMSTERDAM. Natascha Spanbroek OP WEG NAAR EEN CIRCULAIR AMSTERDAM Natascha Spanbroek N.SPANBROEK@AMSTERDAM.NL 26 Oktober 2016 Onderzoek materiaal- en grondstromen Kansen: bouwsector en gebruik organische grondstoffen VISIE OP EEN

Nadere informatie

Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie

Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie Via het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) stimuleert Europa de regionale

Nadere informatie

Aandeelhouderscommissie North Sea Port. Jan Lagasse & Daan Schalck co-ceo s North Sea Port Borsele, 21 november 2018

Aandeelhouderscommissie North Sea Port. Jan Lagasse & Daan Schalck co-ceo s North Sea Port Borsele, 21 november 2018 Aandeelhouderscommissie North Sea Port Jan Lagasse & Daan Schalck co-ceo s North Sea Port Borsele, 21 november 2018 Agenda 18.30 Welkom Jan Lagasse 18.35 Introductie gemeente Borsele 18.45 North Sea Port

Nadere informatie

Gewijzigd Statenvoorstel

Gewijzigd Statenvoorstel Gewijzigd Statenvoorstel vergadering Mei 2017 Nummer 7005 Onderwerp Financiële bijdrage voor Waste to Chemicals en het chemie- en industriecluster in Zuid-Holland. Vergaderdatum GS: 18 april 2017 Portefeuillehouder:

Nadere informatie

H-vision Blauwe waterstof voor een groene toekomst Alice Krekt, programmadirecteur Deltalinqs Cimate Program

H-vision Blauwe waterstof voor een groene toekomst Alice Krekt, programmadirecteur Deltalinqs Cimate Program H-vision Blauwe waterstof voor een groene toekomst Alice Krekt, programmadirecteur Deltalinqs Cimate Program 13-12-2018 Steven Lak voorzitter Om 2030 ambitie van broeikasgas emissiereductie te behalen

Nadere informatie

WARMTE IS HOT VISIE, KANSEN EN ONTWIKKELING. Sjaak Verburg Pipeliner terugkomdag, 18 november 2015

WARMTE IS HOT VISIE, KANSEN EN ONTWIKKELING. Sjaak Verburg Pipeliner terugkomdag, 18 november 2015 WARMTE IS HOT VISIE, KANSEN EN ONTWIKKELING Sjaak Verburg Pipeliner terugkomdag, Inhoud: In het komende half uur: Korte introductie; Rotterdamse haven, Havenbedrijf Rotterdam en pijpleidingen Deltaplan

Nadere informatie

BIM: impact op duurzame gebouwen

BIM: impact op duurzame gebouwen Seminarie Duurzame gebouwen BIM: impact op duurzame gebouwen 15 juni 2018 BIM ALS LEIDRAAD BIJ HET ECOLOGISCH ONTWERPEN VAN GEBOUWEN Aspecten van circulariteit en levenscyclusanalyse (LCA): Tools om de

Nadere informatie

Innovatiefinanciering in Zeeland

Innovatiefinanciering in Zeeland Innovatiefinanciering in Zeeland Ecosysteem onder regie van en coördinatie door Impuls Edwin van Houte 9 juli 2018 MKB Roadshow, Zeeuws-Vlaanderen Impuls Structuurversterking en ontwikkeling van de Zeeuwse

Nadere informatie

WELKOM AAN DE KLIMAATTAFEL VAN DENDERLEEUW 8/11/2018. Zero Emission Solutions

WELKOM AAN DE KLIMAATTAFEL VAN DENDERLEEUW 8/11/2018. Zero Emission Solutions WELKOM AAN DE KLIMAATTAFEL VAN DENDERLEEUW 8/11/2018 PROJECT KLIMAATGEZOND ZUID-OOST-VLAANDEREN 13 STEDEN EN GEMEENTEN IN ZO VLAANDEREN LEDE GAVERE SINT-LIEVENS- HOUTEM ERPE-MERE ZWALM ZOTTEGEM HERZELE

Nadere informatie

Duurzame innovatie en bedrijfscontinuïteit Jan Harmsen symposium 29 maart 2016 Lage Energieprijs: nu investeren

Duurzame innovatie en bedrijfscontinuïteit Jan Harmsen symposium 29 maart 2016 Lage Energieprijs: nu investeren Duurzame innovatie en bedrijfscontinuïteit Jan Harmsen symposium 29 maart 2016 Lage Energieprijs: nu investeren Duurzame ontwikkeling Waarom duurzame innovatie? Wat kan de ingenieur doen? www.harmsenconsultancy.nl

Nadere informatie

Statenvoorstel. Financiële bijdrage voor Waste to Chemicals en het chemie- en industriecluster in Zuid-Holland.

Statenvoorstel. Financiële bijdrage voor Waste to Chemicals en het chemie- en industriecluster in Zuid-Holland. Statenvoorstel Vergaderdatum GS: 18 april 2017 Portefeuillehouder: Bom - Lemstra, AW Uiterlijke beslistermijn: 31 mei 2017 Behandeld ambtenaar : mw. M. Groen E-mailadres: m.groen@pzh.nl Telefoonnummer:

Nadere informatie

Circulair Inkopen Van theoretisch kader naar pragmatische uitwerking. Pieter van den Herik & Menno van der Valk Alkmaar:

Circulair Inkopen Van theoretisch kader naar pragmatische uitwerking. Pieter van den Herik & Menno van der Valk Alkmaar: Circulair Inkopen Van theoretisch kader naar pragmatische uitwerking Pieter van den Herik & Menno van der Valk Alkmaar: 8-9-2016 Circulair inkopen Alkmaar 8 september 2016 Pieter van den Herik - MVO Nederland

Nadere informatie

Manifest Circulair Onderwijs

Manifest Circulair Onderwijs Manifest Circulair Onderwijs de rol van onderwijs in verantwoord innoveren 2 Waarom urgentie De jeugd heeft de toekomst. Wij maken de toekomst. Wij brengen kinderen en jong volwassenen het gedachtengoed

Nadere informatie

Zeeuws Subsidie Team

Zeeuws Subsidie Team Zeeuws Subsidie Team intro Intro: Zeeland periferie? Intro: Zeeland periferie? 1:30 Intro: Zeeland periferie? 1:30 2:00 Intro: Zeeland periferie? 1:30 2:00 4:00 Intro: Zeeland periferie? 2:30 tot 3:00

Nadere informatie

NWA WORKSHOP SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS. NWA Circulaire Economie en SDG Ardi Dortmans

NWA WORKSHOP SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS. NWA Circulaire Economie en SDG Ardi Dortmans NWA WORKSHOP SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS NWA Circulaire Economie en SDG Ardi Dortmans NWA CIRCULAIRE ECONOMIE EN GRONDSTOFFENEFFICIËNTIE Een duurzame circulaire economie gaat uit van volledige herbruikbaarheid

Nadere informatie

SMART SOCIETY IN NEDERLAND

SMART SOCIETY IN NEDERLAND SMART SOCIETY IN NEDERLAND Roxane Daniels Vereniging Nederlandse Gemeenten 23 april 2019 VVSG Brussel Paraplu-begrip Integrale aanpak van maatschappelijke opgaven Cross-sectoraal Publiek-privaat Bottom-up

Nadere informatie

Haags Warmtebedrijf Tussenrapportage 12 maart 2014

Haags Warmtebedrijf Tussenrapportage 12 maart 2014 Haags Warmtebedrijf Tussenrapportage 12 maart 2014 Waar staan we? Plan van aanpak 12 november 2013 vastgesteld Vooronderzoeken in volle gang: Vooronderzoek gesprekken Eneco en E.on Technische visie toekomstig

Nadere informatie

ACTIEPLAN MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD INKOPEN EN DUURZAAM GWW

ACTIEPLAN MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD INKOPEN EN DUURZAAM GWW ACTIEPLAN MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD INKOPEN EN DUURZAAM GWW Opbouw van ons actieplan Speerpunten: Acties: Samenwerking voortzetten en uitbouwen Iedereen bewust maken Verder vooruit kijken Wat blijven

Nadere informatie

SAMENVATTING Waarom Multi Utility Providing? Besluitvorming over de Structuurvisie Buisleidingen Terneuzen

SAMENVATTING Waarom Multi Utility Providing? Besluitvorming over de Structuurvisie Buisleidingen Terneuzen SAMENVATTING Voor de besluitvorming over Multi Utility Providing (MUP) voor de Zeeuws-Vlaamse Kanaalzone is een planmer opgesteld. Dat is een milieueffectrapport dat informatie biedt om het milieubelang

Nadere informatie

Initiatie Fieldlab Circulaire Bouw & Infra Twente Agenda voor Twente: Innovatietafel circulaire economie & duurzaamheid

Initiatie Fieldlab Circulaire Bouw & Infra Twente Agenda voor Twente: Innovatietafel circulaire economie & duurzaamheid Initiatie Fieldlab Circulaire Bouw & Infra Twente Agenda voor Twente: Innovatietafel circulaire economie & duurzaamheid Programmawerksessie Agenda 09.00 uur: welkom door gedeputeerde M. van Haaf 09.10

Nadere informatie

Ketenanalyse Afval in project "Nobelweg te Amsterdam"

Ketenanalyse Afval in project Nobelweg te Amsterdam Ketenanalyse Afval in project "Nobelweg te Amsterdam" 4.A.1_2 Ketenanalyse afval in project "Nobelweg te Amsterdam" 1/16 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 1.1. Wat is een ketenanalyse 3 1.2. Activiteiten Van

Nadere informatie

Roerige tijden in de wereld van koelen en verwarmen. Ir. Erik J. Hoogendoorn, ENGIE Refrigeration

Roerige tijden in de wereld van koelen en verwarmen. Ir. Erik J. Hoogendoorn, ENGIE Refrigeration Roerige tijden in de wereld van koelen en verwarmen Ir. Erik J. Hoogendoorn, ENGIE Refrigeration Even voorstellen Inhoud Koudemiddelen Energie transitie Even voorstellen Introductie Erik Hoogendoorn Manager

Nadere informatie

NEW SPACE, NEW OPPORTUNITIES

NEW SPACE, NEW OPPORTUNITIES NEW SPACE, NEW OPPORTUNITIES Strategische ligging Flexibele kavels Ontwikkelruimte Duurzame voorzieningen Welkom op bedrijventerrein Nieuw Prinsenland BENUT DE VRIJHEID OM DE TOEKOMST VAN UW BEDRIJF VORM

Nadere informatie

Transitie naar een duurzame BBE CBBE-docentendag te Wageningen

Transitie naar een duurzame BBE CBBE-docentendag te Wageningen Transitie naar een duurzame BBE CBBE-docentendag te Wageningen De profit-benadering Oene Schriemer (Hogeschool VHL) Wageningen 4 februari 2015 Programma Inleiding Waardeketenanalyse Logistieke vraagstukken

Nadere informatie

Programma. Datum: 12 december 2017 Plaats: FME Zoetermeer, Zilverstraat 69 Inschrijven:

Programma. Datum: 12 december 2017 Plaats: FME Zoetermeer, Zilverstraat 69 Inschrijven: Versnellen moet Het nieuwe kabinet zet zwaar in op het terugdringen van de CO2-uitstoot. Op 12 december komen industriële grootverbruikers en technologiebedrijven bij elkaar om te bespreken hoe zij dit

Nadere informatie

De Zeeuwse haven LADINGEN 2007 DE MOTOR VAN DE ECONOMIE

De Zeeuwse haven LADINGEN 2007 DE MOTOR VAN DE ECONOMIE De Zeeuwse haven DE MOTOR VAN DE ECONOMIE De motor van de regionale economie Wist u dat Zeeland Seaports, het havengebied van Borsele, Terneuzen en Vlissingen het derde grootste havengebied van Nederland

Nadere informatie

Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz

Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz RAI PTM - bijeenkomst Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz 1 Stedin Netbeheer is verantwoordelijk voor het transport van gas en elektriciteit in West Nederland Onze missie: duurzame energie voor iedereen

Nadere informatie

Versnellen met de markt! Bouwcampus, 22 maart 2017

Versnellen met de markt! Bouwcampus, 22 maart 2017 Versnellen met de markt! Bouwcampus, 22 maart 2017 Economische sectoren staan op een kantelpunt Energietransitie Industriële transitie Voedseltransitie Ruimtelijke transitie Transitie in de zorg 2 De samenleving

Nadere informatie

3D printing; Een Industriële Uitdaging. Ad Aarnoutse Directeur - ADLOGIXS

3D printing; Een Industriële Uitdaging. Ad Aarnoutse Directeur - ADLOGIXS 3D printing; Een Industriële Uitdaging Ad Aarnoutse Directeur - ADLOGIXS Verkenning naar 3DPrinting Verkenning naar 3Dprinting in Zeeuwse Economische regio Veel interesse bij bedrijven maar wat kun je

Nadere informatie

Havenvisie 2030 Drechtsteden 5 april 2011

Havenvisie 2030 Drechtsteden 5 april 2011 Havenvisie 2030 Drechtsteden 5 april 2011 1 Doel Havenvisie 2030 Richting geven aan de verdere ontwikkeling van de Rotterdamse mainport. Zekerheid en perspectief bieden aan klanten, burgers, overheden

Nadere informatie