ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED. Maart 2019

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED. Maart 2019"

Stefan Thys
4 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED Maart 2019

2 Inleiding De concentratie van industrie in de Rotterdamse haven is een goede uitgangspositie voor het doen slagen van de energietransitie: een CO2-neutrale economie met behoud van toegevoegde waarde en werkgelegenheid. Maar dan moeten we de voordelen van die concentratie wel benutten. De bedrijven zijn nu sterk met elkaar verbonden: ze leveren elkaar producten via pijpleidingen en kabels. Die verbindende infrastructuur is nu een cruciale succesfactor en zal dat ook in de toekomst zijn. Maar in de toekomst gaat het deels om andere producten of andere volumes. Denk aan netwerken voor warmte, stoom, CO2,waterstof en de aansluiting van de windparken op zee met het bestaande hoogspanningsnetwerk op land.

3 Aanleiding Het Havenbedrijf Rotterdam (HbR) wil graag dat de bedrijven in de Rotterdamse haven over de juiste energieinfrastructuur kunnen beschikken, opdat zij zo efficiënt en duurzaam kunnen produceren, nu en in de toekomst. Tegelijkertijd wil HbR de CO2 emissie van de haven terugdringen door de bedrijven de mogelijkheid te bieden om op duurzamere energiebronnen te kunnen overgaan dan wel hun reststromen te hergebruiken. De transitie naar een CO2 neutrale haven zal een geleidelijk proces zijn, waarbij investeringen in de energie-infrastructuur noodzakelijk zullen zijn. Om richting te kunnen geven aan de transitie van de energie-infrastructuur hebben we de huidige en de toekomstige, mogelijke energie-infrastructuur in beeld gebracht. Het resultaat hiervan is een vereenvoudigde set van kaarten. Per kaart wordt een beeld gegeven van infrastructuur voor: Warmte CO2 Stoom Elektriciteit Waterstof

4 Aanleiding Steeds is beoogd de huidige (2019) leidingen in kaart te brengen én een beeld te schetsen van de mogelijke c.q. voor de transitie noodzakelijke situatie in 2030 en De hier opgenomen energie-infrastructuur is wezenlijk om de Nederlandse CO2-uitstoot te reduceren in lijn met het Klimaatakkoord en tegelijkertijd het vestigingsklimaat te versterken. Klimaat en economie gaan zo hand-in-hand. Doel De kaarten zijn in de eerste plaats bedoeld om een overzicht te geven van de huidige situatie en de lopende projecten. Daarnaast wordt aangegeven welke uitbreidingsmogelijkheden er zijn om te kunnen bijdragen aan de klimaatdoelstellingen van het Parijs-akkoord. HbR verwacht dat deze kaarten als praatplaten behulpzaam kunnen zijn voor diverse stakeholders bij het nadenken over bijvoorbeeld: Het ontwikkelen van een strategische visie op energie-infrastructuur in de haven Potentiele investeringen in bepaalde kabels en leidingen Het eventueel vestigen van een bedrijf binnen het haven- en industrieel complex Het doorontwikkelen van een duurzamere en uiteindelijk CO2 neutrale haven Een goede energie-infrastructuur is een voorwaarde voor een economisch florerende, duurzame en veilige haven. Derhalve vinden wij het belangrijk om samen met de bedrijven in de haven, netbeheerders, overheden en energiegebruikers te verkennen of en welke ingrepen nodig zijn.

5 Aanleiding Belangrijkste ontwikkelingen Waar aan het begin van de transitie nog vooral fossiele (energie)stromen worden uitgewisseld door de kabels en leidingen, wordt in 2050 volop ingezet op hernieuwbare stromen. Het volgende is te zien op de kaarten: Een significante uitbreiding van het (rest)warmtenet om de Provincie Zuid-Holland te kunnen voorzien van industriële restwarmte (i.p.v. gas) Het ontwikkelen van een grootschalig CO2 netwerk richting de Noordzee voor opslag in de lege gasvelden (CCS) en de tuinders (CCU) voor het gebruik van CO2 in de kassen. Stoomnetwerken zullen met name op korte afstanden ontstaan tussen individuele bedrijven en op basis van Ultradiepe Geothermie op de Maasvlakte. Waar in de toekomst de productie van elektriciteit in de haven afneemt, zal het verbruik ervan in de haven in de toekomst significant toenemen. Het Rotterdamse havengebied is momenteel al de grootste waterstof hub van Europa, na 2030 verwachten we een significante toename van waterstof in de haven. * De belangrijkste bronnen zijn: In drie stappen naar een duurzaam industriecluster Rotterdam- Moerdijk in 2050 (2018), Decarbonization Pathways for the Industrial Cluster of the Port of Rotterdam (2016), Facts & Figures Energy Port & Petrochemical Cluster (2017), Future peak loads in the port area of Rotterdam (2018).

6 WARMTE Restwarmte en geothermie 2,1 MTON CO2-reductie geplande uitbreiding Temperatuur o C (50-70 o C retour); max. capaciteit 40 PJ. TOTALE UITKOPPELING EN AANTAL AANSLUITINGEN VAN BEDRIJVEN OP HET WARMTENETWERK PJ PJ PJ 25+ PRODUCENTEN & AFNEMERS Producenten van restwarmte zijn met name de raffinaderijen, afvalverbranding en chemische industrie. Daarnaast loopt er onderzoek naar de ontwikkeling van ultradiepe geothermie. Afnemers van warmte zijn de gebouwde omgeving in de regio en de tuinbouw. Geplande uitbreiding tot 2030 Strategisch lange termijn visie

7 CO2 2-5 MTON CO2-reductie geplande uitbreiding TOTALE UITKOPPELING (Mton/j) max max PRODUCENTEN & AFNEMERS Leveranciers van CO2 zijn met name de raffinaderijen en de chemische industrie. Op dit moment nemen tuinders al CO2 af. Opslag is gepland in een leeg gasveld van TAQA onder de Noordzee. Verwachting is dat een CO2-netwerk bedrijven aantrekt die CO2 nodig hebben als grondstof (circulaire economie). Geplande uitbreiding tot 2030 Strategisch lange termijn visie

8 STOOM 0,16-0,5 MTON CO2-reductie geplande uitbreiding TOTALE UITKOPPELING (t/u) STOOMPRODUCTIE PER DEELGEBIED Maasvlakte 162 t/u Europoort 65 t/u Botlek 1115 t/u Pernis 800 t/u PRODUCENTEN & AFNEMERS Producenten van stoom zijn vooral elektriciteitscentrales, afvalverbranding en chemie. Op termijn kan daar geothermie (ultradiep) bijkomen. Afnemers zijn vooral in de chemie te vinden. Geplande uitbreiding tot 2030 Strategisch lange termijn visie

ELEKTRICITEIT 2,5 MTON CO2-reductie geplande uitbreiding Elektriciteitsproductie in de haven neemt af. Productie op zee neemt toe. Hiervoor moet het elekticiteitsnet significant worden verzwaard.

9 ELEKTRICITEIT 2,5 MTON CO2-reductie geplande uitbreiding Elektriciteitsproductie in de haven neemt af. Productie op zee neemt toe. Hiervoor moet het elekticiteitsnet significant worden verzwaard. TOTALE PRODUCTIE / VERBRUIK IN HET HAVENGEBIED (MW) / ±3000 / / De balans verschuift van export naar import van elektriciteit. PRODUCENTEN & AFNEMERS Elektriciteitsproducenten zijn met name de verschillende grote energiecentrales in het gebied. Ook de afvalverbranding en een aantal chemiebedrijven leveren elektriciteit aan het net. Ongeveer driekwart van de in het havengebied opgewekte elektriciteit wordt buiten de haven verbruikt. Geplande uitbreiding tot 2030 Strategisch lange termijn visie

10 WATERSTOF 1,4 MTON in 2030 CO2-reductie door blauwe waterstof TOTALE PRODUCTIE PJ PJ PJ De huidige waterstofnetten zijn eigendom van de twee bedrijven die waterstof maken uit aardgas en leveren aan klanten in het gebied. Voor de energietransitie is het wenselijk een common carrier oftewel open netwerk voor waterstof te realiseren met een capaciteit die aanzienlijk groter is dan de bestaande leidingen PRODUCENTEN & AFNEMERS Producenten van waterstof zijn met name producenten van industriële gassen. Zij leveren waterstof via hun eigen netwerken aan hun klanten, voornamelijk de raffinaderijen en chemische industrie. Geplande uitbreiding tot 2030 Strategisch lange termijn visie

11 HUIDIG Bestaande energie-infrastructuur WARMTE CO2 STOOM ELEKTRICITEIT WATERSTOF

12 2030 Bestaande energie-infrastructuur + geplande uitbreiding WARMTE CO2 STOOM ELEKTRICITEIT WATERSTOF

13 2050 Bestaande energie-infrastructuur + geplande uitbreiding + strategische lange termijn visie WARMTE CO2 STOOM ELEKTRICITEIT WATERSTOF Strategisch lange termijn Strategisch lange termijn Strategisch lange termijn Strategisch lange termijn Strategisch lange termijn

Vergelijkbare documenten

WARMTE IS HOT VISIE, KANSEN EN ONTWIKKELING. Sjaak Verburg Pipeliner terugkomdag, 18 november 2015

WARMTE IS HOT VISIE, KANSEN EN ONTWIKKELING Sjaak Verburg Pipeliner terugkomdag, Inhoud: In het komende half uur: Korte introductie; Rotterdamse haven, Havenbedrijf Rotterdam en pijpleidingen Deltaplan