WELKOM BIJ PORT OF ROTTERDAM! Remco Neumann en Ankie Janssen 19 April 2018

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "WELKOM BIJ PORT OF ROTTERDAM! Remco Neumann en Ankie Janssen 19 April 2018"

Transcriptie

1 WELKOM BIJ PORT OF ROTTERDAM! Remco Neumann en Ankie Janssen 19 April 2018

2 Inleiding Wat doet het Havenbedrijf Rotterdam? Hoe bouwen wij aan een duurzame haven? Wat doen wij aan waterstof? 2

3 Wat doet het Havenbedrijf Rotterdam N.V.? Private & Publieke taak in één entiteit Haven Ontwikkelaar & Exploitant Haven Autoriteit - (Rijks)Havenmeester 3

4 Haven- en industriegebied 4

5 Top 20 wereldhavens Overslagcijfers x 1 miljoen ton Bron: Havenautoriteiten 5

6 Missie: Havenbedrijf Rotterdam creëert economische en maatschappelijke waarde door samen met klanten en stakeholders duurzame groei te realiseren in de haven van wereldklasse november 2015

7 CSR statement over onze maatschappelijke impact en maatschappelijke verantwoordelijkheid 7

8 Principes Veilige & Gezonde Omgeving en Klimaat & Energie 8

9 HbR heeft CO2-impact op 4 niveaus Voorbeeld: CO2 impact ~ 9 Kton CO 2 ~ 90 Kton CO 2 ~ Kton CO 2 ~ Kton CO 2 HbR Bedrijfsvoering HbR Projecten Haven Keten Invloed Impact + Invloed ++++ Impact ++ Invloed ++ Impact ++++ Invloed + Impact +++++

10 Voorbeelden van onze eigen energietransitie Doelstelling: 20% CO2 reductie in 2020 Hybride vaartuigen en biodiesel Waterstof inspectie voertuig Energie van Nederlandse wind LED-verlichting 10

11 Klimaat & Energie Relevante energietransitie en CO 2 -reductie doelstellingen (Inter)nationaal Parijs akkoord : -/ % in 2050 (tov 1990) EU-norm : -/- 40% in 2030 (tov 1990) Klimaatwet NL : -/- 49% in 2030 (tov 1990) Energieakkoord : 30% duurzame energie in 2030 Windconvenant : 300 MW in 2020 IMO : -/- 40% in 2030 (tov 2008) : -/- 50% in 2050 (tov 2008) 11

12 12

13 DE ENERGIE TRANSITIE PUZZEL

14 Fossiele energie en logistiek zijn dominant 7% 17% 46% 30% Nat massagoed Droog massagoed Containers Breakbulk Verhouding goederensegmenten

15 Huidige waterstof productie Wereldwijd wordt naar schatting Mton waterstof geproduceerd die wordt gebruikt voor productie van ammoniak (55% van de waterstof), raffinage van olieproducten (25%), productie van methanol (10%) en van overige chemicaliën (10%). De productie van waterstof in Nederland bedraagt 8 miljard m3 = 720 kiloton = 86 PJ De vraag naar waterstof in Rotterdam is kt, (ongeveer de helft van Nederland) De waterstof wordt vnl. geproduceerd uit aardgas: steam methane reforming (SMR) Pijpleidingnetwerk Air Liquide, waterstof in rood 15

16 DE ROL VAN WATERSTOF IN DE ENERGIE- TRANSITIE WIDESCALE IMPLEMENTATION OF PARIS AGREEMENT

17 Funnel energietransitie samen met partners WATERSTOF BIO LNG NSWPH GEOTHERMIE BLEEKAARDE ZONNEPANELEN LOWLANDS METHANOL GROENE CORRIDOR EMISSIELOOS VAREN CCUS WARMTENETWERK BIOPORT HOLLAND DRIJVENDE ZONNEPANELEN WASTE-TO- CHEMISTRY AANLANDING TENNET KABEL WIND-OP-ZEE WIND OP LAND OFFSHORE CENTER ROTTERDAM VONDELINGEN- WARMTE BIORAFFINAGE verkennen conceptualiseren uitwerken haalbaarheid onderzoeken voorbereiden realiseren 17

18 P2G2Ref: Power-to-Green hydrogen-to-refineries Voor de ontwikkeling van groene waterstof als decarbonisatie optie voor de industrie is het cruciaal dat de waterelektrolyse technologie verder wordt ontwikkeld en opgeschaald. In Rotterdam is een studie van de stand van zaken en voorstel voor een pilot gemaakt: Waterstof produceren uit aardgas via SMR kost ca. 2 per kg waterstof Waterstof produceren uit elektriciteit via waterelektrolyse kost ca. 4,70 per kg waterstof De elektriciteitskosten (incl. transport) maken hiervan ca. 2,80 uit, bij een e-prijs van ca. 50/MWh Er wordt een reductie in investeringskosten in een elektrolyser van maximaal 60% na 2030 verwacht, alsmede een efficiency verbetering van maximaal 20%. Deze bezuinigingen komen neer op ca. 0,75 per kg waterstof. Een 20 MW elektrolyser produceert Nm3/h = 3,2 kt/jaar waterstof en bespaart bij gebruik van hernieuwbare elektriciteit ca. 30 kt/jaar CO 2 t.o.v. een SMR. De technologie wordt momenteel op industriële schaal in Duitsland getest. 20 MW elektrolyser kan 1% van de totale huidige vraag in de haven leveren. Hernieuwbare elektriciteit zal veel goedkoper moeten worden, en/of aardgas veel duurder, voor een business case voor een elektrolyser t.o.v. SMR Industrie heeft momenteel geen voordeel bij gebruik groene waterstof t.o.v. grijze waterstof 18

19 19

20 20

21 Nieuwe brandstofmix? Nieuwe supply chains? Nieuwe bunkerstations? Nieuwe schepen? Nieuwe business modellen? Bunkeren / tanken Opwekking Omzetting Opslag Bunker-station Gebruik / Varen Containerized

22 Showcase ambitie Energy Island Laten zien dat het kan, kennis delen, leren,. Opwekking Omzetting Opslag Bunkerstation Bunkeren / containerized Gebruik / Varen 22

23 Gedeelde ambities, samenwerking in projecten CLOSED CARBON CYCLE BIOMASS AND CCS TECHNOLOGICAL PROGRESS BUSINESS AS USUAL

24 VRAGEN?

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie Biomassa Pilaar in de energietransitie en Uitgangspunt voor de biobased economie Klimaatverandering: onze uitdaging Onze opdracht om er snel en écht iets aan te gaan doen Overeenstemming: er moet wat gebeuren!

Nadere informatie

ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED. Maart 2019

ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED. Maart 2019 ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED Maart 2019 Inleiding De concentratie van industrie in de Rotterdamse haven is een goede uitgangspositie voor het doen slagen van de energietransitie:

Nadere informatie

Governance Energietransitie Haven en Industrieel Complex Rotterdam Moerdijk. Huibert van Rossum Adviseur External Affairs Havenbedrijf Rotterdam N.V.

Governance Energietransitie Haven en Industrieel Complex Rotterdam Moerdijk. Huibert van Rossum Adviseur External Affairs Havenbedrijf Rotterdam N.V. Governance Energietransitie Haven en Industrieel Complex Rotterdam Moerdijk Huibert van Rossum Adviseur External Affairs Havenbedrijf Rotterdam N.V. THE WORLD AGREES reach global peaking of greenhouse

Nadere informatie

WARMTE IS HOT VISIE, KANSEN EN ONTWIKKELING. Sjaak Verburg Pipeliner terugkomdag, 18 november 2015

WARMTE IS HOT VISIE, KANSEN EN ONTWIKKELING. Sjaak Verburg Pipeliner terugkomdag, 18 november 2015 WARMTE IS HOT VISIE, KANSEN EN ONTWIKKELING Sjaak Verburg Pipeliner terugkomdag, Inhoud: In het komende half uur: Korte introductie; Rotterdamse haven, Havenbedrijf Rotterdam en pijpleidingen Deltaplan

Nadere informatie

en uitdagingen voor de toekomst Pieter Boot, maart 2018

en uitdagingen voor de toekomst Pieter Boot, maart 2018 Energie-infrastructuur: overzicht en uitdagingen voor de toekomst Pieter Boot, maart 2018 Indeling De drie fasen van ordening en regulering infrastructuur Nederland doorvoerland Wat is de opgave? Investeringen

Nadere informatie

NAAR EEN GROENE WATERSTOFECONOMIE IN ZUID-HOLLAND EEN VISIE VOOR 2030

NAAR EEN GROENE WATERSTOFECONOMIE IN ZUID-HOLLAND EEN VISIE VOOR 2030 NAAR EEN GROENE WATERSTOFECONOMIE IN ZUID-HOLLAND EEN VISIE VOOR 2030 Een advies aan de Provincie Zuid-Holland Maart 2019 Zuid-Holland kent een dubbele urgentie voor ontwikkelen groene waterstofeconomie:

Nadere informatie

Wat vraagt de energietransitie in Nederland?

Wat vraagt de energietransitie in Nederland? Wat vraagt de energietransitie in Nederland? Jan Ros Doel/ambitie klimaatbeleid: Vermindering broeikasgasemissies in 2050 met 80 tot 95% ten opzichte van 1990 Tussendoelen voor broeikasgasemissies Geen

Nadere informatie

Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz

Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz RAI PTM - bijeenkomst Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz 1 Stedin Netbeheer is verantwoordelijk voor het transport van gas en elektriciteit in West Nederland Onze missie: duurzame energie voor iedereen

Nadere informatie

Perspectief voor klimaat neutraal en hernieuwbaar gas

Perspectief voor klimaat neutraal en hernieuwbaar gas Perspectief voor klimaat neutraal en hernieuwbaar gas Aardgas als transitiebrandstof of transitie van een brandstof? Marcel Weeda, ECN AkzoNobel Center, Amsterdam VEMW seminar, 22 april 2016 www.ecn.nl

Nadere informatie

Waterstof, het nieuwe gas. Klimaatneutraal is de toekomst Frans Rooijers directeur CE Delft

Waterstof, het nieuwe gas. Klimaatneutraal is de toekomst Frans Rooijers directeur CE Delft Waterstof, het nieuwe gas Klimaatneutraal is de toekomst Frans Rooijers directeur CE Delft CE Delft Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 Energie, Transport en Grondstoffen Economische, technische

Nadere informatie

H-vision Blauwe waterstof voor een groene toekomst Alice Krekt, programmadirecteur Deltalinqs Cimate Program

H-vision Blauwe waterstof voor een groene toekomst Alice Krekt, programmadirecteur Deltalinqs Cimate Program H-vision Blauwe waterstof voor een groene toekomst Alice Krekt, programmadirecteur Deltalinqs Cimate Program 13-12-2018 Steven Lak voorzitter Om 2030 ambitie van broeikasgas emissiereductie te behalen

Nadere informatie

ROTTERDAM BIOPORT. Frans Jan Hellenthal Business Developer Havenbedrijf Rotterdam 8 december 2011

ROTTERDAM BIOPORT. Frans Jan Hellenthal Business Developer Havenbedrijf Rotterdam 8 december 2011 ROTTERDAM BIOPORT Frans Jan Hellenthal Business Developer Havenbedrijf Rotterdam 8 december 2011 Havenbedrijf Rotterdam N.V. Structuur: Overheids-N.V., aandeelhouders: de gemeente (70%) en het Rijk (30%)

Nadere informatie

Energietransitie = CO 2 -transitie

Energietransitie = CO 2 -transitie Energietransitie = CO 2 -transitie MARJOLEIN DIEPERINK VMR 14 JUNI 2017 DE ACTOREN STIP OP DE HORIZON - PARIJSAKKOORD: Een (bijna) CO2-neutrale samenleving in 2050! EEN (BIJNA) CO2-NEUTRALE SAMENLEVING

Nadere informatie

CLUSTER. Innovatief Bedrijfsnetwerk.

CLUSTER. Innovatief Bedrijfsnetwerk. CLUSTER Innovatief Bedrijfsnetwerk Het Innovatief Bedrijfsnetwerk (IBN) 'Power-to-Gas' verenigt bedrijven die willen samenwerken rond waterstof als opslagmedium voor hernieuwbare energie en het gebruik

Nadere informatie

NEW BUSINESS. Guy Konings

NEW BUSINESS. Guy Konings 2015 Guy Konings Stedin is verantwoordelijk voor transport van gas en elektriciteit in West Nederland Onze missie: Altijd energie voor onze klanten, vandaag en morgen. Simpel, betaalbaar en duurzaam KERNGETALLEN

Nadere informatie

Samen maken we Nederland aardgasvrij

Samen maken we Nederland aardgasvrij Samen maken we Nederland aardgasvrij Martien Visser, Lector Energietransitie & Netwerken Hanzehogeschool, Groningen Donderdag, 28 september, Bakkeveen Achtergrond Klimaatverdrag van Parijs: well below

Nadere informatie

Power to gas onderdeel van de energietransitie

Power to gas onderdeel van de energietransitie Power to gas onderdeel van de energietransitie 10 oktober 2013 K.G. Wiersma Gasunie: gasinfrastructuur & gastransport 1 Gastransportnet in Nederland en Noord-Duitsland Volume ~125 mrd m 3 aardgas p/j Lengte

Nadere informatie

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL Doelstellingen - Mondiaal Parijs-akkoord: Well below 2 degrees. Mondiaal circa 50% emissiereductie nodig in

Nadere informatie

Transitie naar een duurzame elektriciteitsvoorziening en de rol van biomassa. Ir. Harry A. Droog

Transitie naar een duurzame elektriciteitsvoorziening en de rol van biomassa. Ir. Harry A. Droog Transitie naar een duurzame elektriciteitsvoorziening en de rol van biomassa Ir. Harry A. Droog Voorzitter Platform Duurzame Electriciteitsvoorziening Biomassa meestook symposium, 27 mei 2010, Amsterdam

Nadere informatie

Warmtetransitie en het nieuwe kabinet. Nico Hoogervorst

Warmtetransitie en het nieuwe kabinet. Nico Hoogervorst Warmtetransitie en het nieuwe kabinet Nico Hoogervorst 24 november 2017 Regeerakkoord Rutte III (2017 - ) Opmerkelijk: Lange formatie Klimaat-minister op EZ Duurzaam = klimaatbescherming Milieubescherming

Nadere informatie

De kosten van de energietransitie, en: kansen voor de gasindustrie. Martien Visser Lector Energietransitie & Netwerken. Hanzehogeschool Groningen

De kosten van de energietransitie, en: kansen voor de gasindustrie. Martien Visser Lector Energietransitie & Netwerken. Hanzehogeschool Groningen De kosten van de energietransitie, en: kansen voor de gasindustrie Martien Visser Lector Energietransitie & Netwerken Hanzehogeschool Groningen Hanzehogeschool Groningen (circa 30.000 studenten) Energy

Nadere informatie

Energievoorziening Rotterdam 2025

Energievoorziening Rotterdam 2025 Energievoorziening Rotterdam 2025 Trends Issues Uitdagingen 9/14/2011 www.bollwerk.nl 1 Trends (1) Wereld energiemarkt: onzeker Toenemende druk op steeds schaarsere fossiele bronnen Energieprijzen onvoorspelbaar,

Nadere informatie

Economische perspectieven voor waterstof invloed van elektriciteits- en gasmarkt en klimaatbeleid

Economische perspectieven voor waterstof invloed van elektriciteits- en gasmarkt en klimaatbeleid Economische perspectieven voor waterstof invloed van elektriciteits- en gasmarkt en klimaatbeleid 1 Machiel Mulder Hoogleraar Regulering Energiemarkten Bijeenkomst Energietransitie & Waterstof Noordelijke

Nadere informatie

Gas op Maat. Postbus 250, 3190 AG Hoogvliet Rotterdam Telefoon +31(0)

Gas op Maat. Postbus 250, 3190 AG Hoogvliet Rotterdam Telefoon +31(0) Gas op Maat De maatschappij is op weg naar een CO 2 -neutraal energiesysteem. De gassector wil graag bijdragen aan het behalen van deze doelstelling. In de transitieperiode is de rol van aardgas maatwerk:

Nadere informatie

Hernieuwbare brandstoffen in transport. en de bredere betekenis van bioraffinage

Hernieuwbare brandstoffen in transport. en de bredere betekenis van bioraffinage Hernieuwbare brandstoffen in transport en de bredere betekenis van bioraffinage Nederland als internationaal tankstation 962 PJ 1124 PJ Onderdeel van Klimaatakkoord 1990 wegvervoer 2018 scheepvaart scheepvaart

Nadere informatie

Domineren kosten infrastructuur de factuur van de toekomst? Martien Visser Lector Energietransitie Hanzehogeschool - Entrance

Domineren kosten infrastructuur de factuur van de toekomst? Martien Visser Lector Energietransitie Hanzehogeschool - Entrance Domineren kosten infrastructuur de factuur van de toekomst? Martien Visser Lector Energietransitie Hanzehogeschool - Entrance Energie infrastructuur (deze lezing) Verband tussen benutting, kosten en marktprijzen

Nadere informatie

Hernieuwbare Energie na Frans Rooijers - directeur CE Delft

Hernieuwbare Energie na Frans Rooijers - directeur CE Delft Hernieuwbare Energie na 2025 Frans Rooijers - directeur CE Delft CE Delft - Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 - Energie, transport en grondstoffen - Economische, technische en beleidsmatige

Nadere informatie

Workshop energielandschappen ontwerpen, WTSE 29 nov 2017

Workshop energielandschappen ontwerpen, WTSE 29 nov 2017 Workshop energielandschappen ontwerpen, WTSE 29 nov 2017 Martine Uyterlinde, Ruud van den Brink, ECN Sven Stremke, WUR Martine Uyterlinde/ECN Sven Stremke/WUR John van Roosmalen/ECN Wim Sinke/ECN Adri

Nadere informatie

Praktische voorstellen voor energiebesparing in haven en industrie. Alex Ouwehand Directeur NMZH

Praktische voorstellen voor energiebesparing in haven en industrie. Alex Ouwehand Directeur NMZH Praktische voorstellen voor energiebesparing in haven en industrie Alex Ouwehand Directeur NMZH CO2 emission CO2 reduction Ambities klimaat en energie EU en Rijk 2020 : 20 % CO 2 -reductie (tov 1990),

Nadere informatie

KLIMAATAKKOORD NETBEHEER NEDERLAND 11 JULI 2018

KLIMAATAKKOORD NETBEHEER NEDERLAND 11 JULI 2018 KLIMAATAKKOORD NETBEHEER NEDERLAND 11 JULI 2018 DE OPDRACHT. Meer dan 100 partijen verlagen CO 2 -uitstoot van Nederland met 49% ten opzichte van 1990 via het klimaatakkoord. Maatschappelijke organisaties,

Nadere informatie

KLIMAATAKKOORD : INDUSTRIE

KLIMAATAKKOORD : INDUSTRIE KLIMAATAKKOORD : INDUSTRIE Korte beschrijving van de in het klimaatakkoord genoemde technologieën voor de industrie tafel 11-3-2019 Kivi besturendag 9 maart 2019 1 Het klimaatakkoord C3.2.1 Opgave Om dit

Nadere informatie

Wat verstaan we onder warmtehuishouding? Jo Cox Sponsor P2

Wat verstaan we onder warmtehuishouding? Jo Cox Sponsor P2 Wat verstaan we onder warmtehuishouding? Jo Cox Sponsor P2 Energietransitie Papierketen De ambities binnen Energietransitie Papierketen: Halvering van het energieverbruik per eindproduct in de keten per

Nadere informatie

2-7-2014. Energieakkoord voor duurzame groei. Juli 2014 WERK IN UITVOERING. Ed Nijpels. Wie zaten aan tafel tijdens de onderhandelingen?

2-7-2014. Energieakkoord voor duurzame groei. Juli 2014 WERK IN UITVOERING. Ed Nijpels. Wie zaten aan tafel tijdens de onderhandelingen? Energieakkoord voor duurzame groei Juli 2014 WERK IN UITVOERING Ed Nijpels Wie zaten aan tafel tijdens de onderhandelingen? 1 Waarom een Energieakkoord? Perspectief Consistentie Ambitie Realiteit Groei

Nadere informatie

Wereldklasse doen! Havenbedrijf Rotterdam. Henk de Bruijn 25 september 2013. Copyright - Port of Rotterdam

Wereldklasse doen! Havenbedrijf Rotterdam. Henk de Bruijn 25 september 2013. Copyright - Port of Rotterdam Wereldklasse doen! Havenbedrijf Rotterdam Henk de Bruijn 25 september 2013 1 Haven- en industriegebied + 2 Havengebieden Maasvlakte Waal-/Eemhaven Europoort Botlek 3 Haven in cijfers Rotterdamse haven

Nadere informatie

Rotterdam CCUS Project Porthos: transport en opslag van CO2

Rotterdam CCUS Project Porthos: transport en opslag van CO2 Rotterdam CCUS Project Porthos: transport en opslag van CO2 Klimaatdoelstellingen in Nederland Nederland heeft duidelijke klimaatdoelstellingen: in 2030 moet de uitstoot van broeikasgassen met 49% zijn

Nadere informatie

KIVI factsheet Elektrificatie (Power to Heat) ----------------------------------------------------------------------------------------- ALGEMEEN Elektrificatie is het direct of indirect vervangen van fossiele

Nadere informatie

De energietransitie in internationaal perspectief Dr. Ir. Martien Visser, lector energietransitie, Hanzehogeschool Groningen.

De energietransitie in internationaal perspectief Dr. Ir. Martien Visser, lector energietransitie, Hanzehogeschool Groningen. De energietransitie in internationaal perspectief Dr. Ir. Martien Visser, lector energietransitie, Hanzehogeschool Groningen Twitter: @BM_Visser De Nederlandse postzegel Dubbel zoveel CO2 als het wereldgemiddelde

Nadere informatie

Mainport en blueports: samenwerken aan multimodaal netwerk

Mainport en blueports: samenwerken aan multimodaal netwerk Mainport en blueports: samenwerken aan multimodaal netwerk Jaarcongres Nederlandse Vereniging van Binnenhavens, Venlo, 5 oktober 2012 Hans Smits, CEO Havenbedrijf Rotterdam N.V. 1 Haven Rotterdam in cijfers

Nadere informatie

De waterstofeconomie en Noord-Nederland

De waterstofeconomie en Noord-Nederland De waterstofeconomie en Noord-Nederland SER Noord-Nederland Bijeenkomst energietransitie 11 juni 2019 Catrinus Jepma Rijksuniversiteit Groningen New Energy Coalition 1. Hoe loopt de energietransitie in

Nadere informatie

Alternatieve brandstoffen en tunnelveiligheid

Alternatieve brandstoffen en tunnelveiligheid Alternatieve brandstoffen en tunnelveiligheid Brandstoffenmix visie Clean Power for transport package / Alternative Fuels Infrastructure directive Hoe ver zijn wij? Nationale kaders SER Energieakkoord

Nadere informatie

Energietransitie bij Mobiliteit

Energietransitie bij Mobiliteit Energietransitie bij Mobiliteit Aanpak openbaar vervoer in Zuid-Holland Jan Ploeger Presentatie voor Inspiratiedag KPVV 15 oktober 2015 In Zuid-Holland is pas 2,2 % van het energieverbruik duurzaam. Nationale

Nadere informatie

Wie betaalt de rekening van de energietransitie?

Wie betaalt de rekening van de energietransitie? Wie betaalt de rekening van de energietransitie? Symposium KVGN 17 november 2016 Ron Wit Ron.Wit@eneco.com Overzicht presentatie 1. Ontwikkeling broeikasgassen in Nederland 2. Ontwikkeling integrale kosten

Nadere informatie

Concessie Duurzame Energievoorziening Nieuw Reijerwaard. Rotterdam, 12 september 2017 tel

Concessie Duurzame Energievoorziening Nieuw Reijerwaard. Rotterdam, 12 september 2017 tel Concessie Duurzame Energievoorziening Nieuw Reijerwaard Rotterdam, 12 september 2017 peter.wolbert@engie.com, tel. 06-52368101 Integratie van twee bedrijven (mei 2016) ENGIE: een bedrijf in transitie

Nadere informatie

Cruciaal voor behalen doelen Brandstofvisie

Cruciaal voor behalen doelen Brandstofvisie Waterstof Elektrisch Cruciaal voor behalen doelen Brandstofvisie Chris van Dijk RAI Vereniging H2NL, Den Haag, EU CO 2 -emissies: personenauto s en lichte bestelwagens Bron: ACEA 2016 2 Europees CO 2 bronbeleid

Nadere informatie

Presentatie SIM MEA-Industrie & LEA. Ron Bissels 16 april 2018

Presentatie SIM MEA-Industrie & LEA. Ron Bissels 16 april 2018 Presentatie SIM MEA-Industrie & LEA Ron Bissels 16 april 2018 Inhoud 1.MEA-Industrie (Maastrichts Energie Akkoord) 2.LEA (Limburgs Energie Akkoord) 2 3 Uitnodiging Niet alleen besparing Ook opwekking Duurzame

Nadere informatie

De Energietransitie van de Elektriciteitsproductie

De Energietransitie van de Elektriciteitsproductie De Energietransitie van de Elektriciteitsproductie door Adriaan Wondergem 6 october 2010 De Energietransitie van de Elektriciteitsproductie van 2008 tot 2050. De kernvragen zijn: Hoe ziet een (bijna) CO2-loze

Nadere informatie

Klimaat & CO 2, Parijs, Polen Wereldwijde doelen, NL-doelen Energie in de gemeente Wierden Opties duurzame opwek:

Klimaat & CO 2, Parijs, Polen Wereldwijde doelen, NL-doelen Energie in de gemeente Wierden Opties duurzame opwek: Scenario s Jaap de Boer Energy Watch Klimaat & CO 2, Parijs, Polen Wereldwijde doelen, NL-doelen Energie in de gemeente Wierden Opties duurzame opwek: Twence Zon (particulier, bedrijven, zonneparken) Wind

Nadere informatie

Startnotitie Energietransitie. November 2018

Startnotitie Energietransitie. November 2018 Startnotitie Energietransitie November 2018 Startnotitie Energietransitie Een klimaatneutrale stad. Dat is wat Rotterdam wil zijn. Een groene en gezonde stad met schone lucht voor iedereen. Met een economie

Nadere informatie

AYOP IN DE ENERGIETRANSITIE

AYOP IN DE ENERGIETRANSITIE AYOP IN DE ENERGIETRANSITIE OP WEG NAAR MEER WIND OP ZEE & NIEUWE BUSINESS KANSEN AYOP.COM URGENTIE - ENERGIETRANSITIE Monday 8 th of October 2018, the UN Climate Scientists have alarming news for the

Nadere informatie

HAVEN VAN ROTTERDAM 2 NEUTRAAL. RIGHT HERE RIGHT NOW. MAKE IT HAPPEN.

HAVEN VAN ROTTERDAM 2 NEUTRAAL. RIGHT HERE RIGHT NOW. MAKE IT HAPPEN. HAVEN VAN ROTTERDAM 2 NEUTRAAL. RIGHT HERE RIGHT NOW. MAKE IT HAPPEN. DE HAVEN VAN ROTTERDAM. POORT NAAR EUROPA Het Rotterdamse haven- en industriegebied is als global hub en Europees industrieel cluster

Nadere informatie

Duurzame energie De Wereld, Nederland en Nieuwegein

Duurzame energie De Wereld, Nederland en Nieuwegein Duurzame energie De Wereld, Nederland en Nieuwegein Gert Jan Kramer Politiek Café Energietransitie, Nieuwegein, 5 juni 2019 Inhoud / onderwerpen Het Klimaat; Energie en Klimaat Het Politieke Klimaat rond

Nadere informatie

Welkom. Stefan Korthout. Stichting Waalwijk CO2 Vrij 29/11/2016

Welkom. Stefan Korthout. Stichting Waalwijk CO2 Vrij 29/11/2016 Welkom Stefan Korthout Opening Aad van Lopik Voorzitter Stichting Waalwijk CO2 vrij Doelstellingen Voorloper Bewustwording Samenwerking Kennis bundelen Klimaatdoelstellingen van de gemeente Waalwijk Jan

Nadere informatie

Naar een 100% duurzame energievoorziening voor Flevoland?! Vera Pieterman, plv. directeur Energie & Omgeving

Naar een 100% duurzame energievoorziening voor Flevoland?! Vera Pieterman, plv. directeur Energie & Omgeving Naar een 100% duurzame energievoorziening voor Flevoland?! Vera Pieterman, plv. directeur Energie & Omgeving 6 december 2016 Hoofdpunten (Inter)nationale context van de ambitie van Flevoland De energietransitie

Nadere informatie

Circulair Congres TKI-BBE Ronald Zwart, Platform Bio-Energie 08 mei 2019

Circulair Congres TKI-BBE Ronald Zwart, Platform Bio-Energie 08 mei 2019 De Toekomst van Bio-energie Circulair Congres TKI-BBE Ronald Zwart, Platform Bio-Energie 08 mei 2019 De Toekomst van Bio-energie Bio-energie is vandaag de belangrijkste bron van hernieuwbare energie in

Nadere informatie

GROENE KOOLWATERSTOFFEN. Marcel Weeda, Remko Detz, Jeffrey Sipma

GROENE KOOLWATERSTOFFEN. Marcel Weeda, Remko Detz, Jeffrey Sipma GROENE KOOLWATERSTOFFEN Marcel Weeda, Remko Detz, Jeffrey Sipma AANLEIDING: Grote belangstelling voor waterstof in de aanloop naar, en binnen het Klimaatakkoord Scenario s, projecties en schattingen voor

Nadere informatie

De energie-infrastructuur van Zuid-Holland

De energie-infrastructuur van Zuid-Holland De energie-infrastructuur van Zuid-Holland Smart Multi Commodity Grid Technische sessie PS 26 september 2018 Marco van Steekelenburg & Isabel Nijveldt Energietransitie Stap 1: in kaart brengen huidige

Nadere informatie

Aanbevelingen voor een effectief klimaatakkoord. Leren van wind op zee: Naar een programmatische aanpak. Ron Wit, Den Haag, 19 januari

Aanbevelingen voor een effectief klimaatakkoord. Leren van wind op zee: Naar een programmatische aanpak. Ron Wit, Den Haag, 19 januari Aanbevelingen voor een effectief klimaatakkoord Leren van wind op zee: Naar een programmatische aanpak Ron Wit, Den Haag, 19 januari 2018 1 Inzet klimaatakkoord volgens minister EZK Een doelstelling van

Nadere informatie

Biobased economy in het Groene Hart

Biobased economy in het Groene Hart Biobased economy in het Groene Hart Energie & Bio/Groen Gas 27 juni 2013, Langeraar, Michiel van Galen Inhoud Landelijke doelen energie en beleid Stimuleringsbeleid Groen Gas Het proces Stand van zaken

Nadere informatie

Samen omschakelen Arnhem, 7 september 2016

Samen omschakelen Arnhem, 7 september 2016 Samen omschakelen Arnhem, 7 september 2016 Waarom zijn we bijeen? Verduurzaming energievoorziening Samenwerking om de NL ambitie te verwezenlijken Samenwerking vanaf de start van initiatieven Draagvlak

Nadere informatie

Opslag van energie een verantwoordelijkheid of kans voor de zorg? Joris Ijzermans Business Unit Manager Energy Solutions Center

Opslag van energie een verantwoordelijkheid of kans voor de zorg? Joris Ijzermans Business Unit Manager Energy Solutions Center Opslag van energie een verantwoordelijkheid of kans voor de zorg? Joris Ijzermans Business Unit Manager Energy Solutions Center Energy Solutions Center Joris IJzermans Achtergrond: Energievoorziening Business

Nadere informatie

Net voor de Toekomst. Frans Rooijers

Net voor de Toekomst. Frans Rooijers Net voor de Toekomst Frans Rooijers Net voor de Toekomst 1. Bepalende factoren voor energie-infrastructuur 2. Scenario s voor 2010 2050 3. Decentrale elektriciteitproductie 4. Noodzakelijke aanpassingen

Nadere informatie

Samenwerken aan Wereldklasse Havenbedrijf Rotterdam

Samenwerken aan Wereldklasse Havenbedrijf Rotterdam Samenwerken aan Wereldklasse Havenbedrijf Rotterdam 1 Achtergrond Daniëlle van der Sluijs 43 jaar, 2 kinderen, getrouwd Bedrijfskunde (EUR), Postdoc Controllersopleiding (VU) 9 jaar Numico, laatste 5 jaar

Nadere informatie

Succesvolle aanpak CO 2 -emissiereductie voor NL en onze sector

Succesvolle aanpak CO 2 -emissiereductie voor NL en onze sector Succesvolle aanpak CO 2 -emissiereductie voor NL en onze sector FMN SYMPOSIUM VERDUURZAMEN GEBOUWEN WAAROM? WAT? HOE? 14 maart 2018 Intro Evert Holleman Adviseur energietransitie bij Royal HaskoningDHV

Nadere informatie

Zonnestroom en windstroom Samen meer

Zonnestroom en windstroom Samen meer Zonnestroom en windstroom Samen meer Van niche naar impact Wim Sinke -- Peter Eecen Perslunch ECN Amsterdam, CASA 400 2 juni 2015 www.ecn.nl Structuur Context klimaat + economie Uitzicht op 2050 Wind Technologie,

Nadere informatie

De noodzaak van waterstof. InnoTeP 2017 Jochem Huygen.

De noodzaak van waterstof. InnoTeP 2017 Jochem Huygen. De noodzaak van waterstof InnoTeP 2017 Jochem Huygen. Story line Korte introductie HyMove Uitdagingen energietransitie Wat wordt de elektriciteitsvraag? Hoe kan het net het aan? Rol van waterstof HyMove

Nadere informatie

Visie transitie aanpak LNG BIO-LNG

Visie transitie aanpak LNG BIO-LNG Visie transitie aanpak LNG BIO-LNG 8 juni HBR LNG is er klaar voor! Rijden op LNG: CO₂ reductie 10-20% nu al Extra 15 25 % in combinatie DRD door geluidsreductie 8 dba. (Beter Benutten) Basis staat, bewezen

Nadere informatie

EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, Korte uitleg over de bijeenkomsten. KIVI-E/USI energynl2050 UvU 13 /10/16

EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, Korte uitleg over de bijeenkomsten. KIVI-E/USI energynl2050 UvU 13 /10/16 EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, 2016-2017 Korte uitleg over de bijeenkomsten KIVI-E/USI energynl2050 UvU 13 /10/16 EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, 2016-2017 (1) Organisatie: KIVI

Nadere informatie

EEN NIEUWE AMBITIE IN ENERGIE

EEN NIEUWE AMBITIE IN ENERGIE EEN NIEUWE AMBITIE IN ENERGIE Een nieuwe ambitie in energie Verschuiving focus Noordwest-Europese markt naar regio Zuid-Holland Van elektriciteitsproductie naar energie Regionale binding MPP3 in nauwe

Nadere informatie

Verbinden met een visie

Verbinden met een visie Verbinden met een visie Jan Kempers HEINEKEN Nederland Supply 24 juni 2015 HEINEKEN NV HEINEKEN Nederland BV >165 breweries in over 70 countries >85,000 employees >Group Beer Volume* in 2013: 195.2 million

Nadere informatie

Planning 2019 tot 2022

Planning 2019 tot 2022 Planning 2019 tot 2022 Hoe gaan we VAN Gas NAAR Waterstof? 1 Waterstofplannen eind 2019 klaar 2 Daarna besluit toepassen in Nijstad-Oost Met consortium van partijen ontwikkelen waterstof Cv-ketel 3 Realisatie

Nadere informatie

Hernieuwbare energie in Nederland

Hernieuwbare energie in Nederland Hernieuwbare energie in Nederland Nieuwe business modellen Amsterdam, 25 juni 2015 Rapport over hernieuwbare energie in Nederland Accenture en Climex onderzoeken kansen binnen het veranderende energielandschap

Nadere informatie

Beleid dat warmte uitstraalt. Van warmteopties voor klimaatverbetering naar klimaatverbetering voor warmteopties

Beleid dat warmte uitstraalt. Van warmteopties voor klimaatverbetering naar klimaatverbetering voor warmteopties Beleid dat warmte uitstraalt Van warmteopties voor klimaatverbetering naar klimaatverbetering voor warmteopties Doelen rijksoverheid voor 2020 Tempo energiebesparing 2 % per jaar Aandeel duurzaam in totale

Nadere informatie

Zonder kernenergie of fossiel, kan dat? Frans Rooijers directeur CE Delft

Zonder kernenergie of fossiel, kan dat? Frans Rooijers directeur CE Delft Zonder kernenergie of fossiel, kan dat? Frans Rooijers directeur CE Delft CE Delft Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 Energie, transport en grondstoffen Economische, technische en beleidsmatige

Nadere informatie

Presenta/e door Jan de Kraker - 5 mei 2014. Energie in Beweging

Presenta/e door Jan de Kraker - 5 mei 2014. Energie in Beweging Presenta/e door Jan de Kraker - 5 mei 2014 Energie in Beweging Wat is Well to Wheel Met Well to Wheel wordt het totale rendement van brandstoffen voor wegtransport uitgedrukt Well to Wheel maakt duidelijk

Nadere informatie

Bio Base Europe Innovation & Training for the bio-based economy

Bio Base Europe Innovation & Training for the bio-based economy Biopark Terneuzen Duurzame havens Bio Base Europe Innovation & Training for the bio-based economy Terneuzen Diepgang 12,50 meter Oppervlakte circa 2100 ha Ports of Vlissingen and Terneuzen Vlissingen Diepgang

Nadere informatie

AFID workshop. Nienke Smeets, Gerben Passier, 21 maart 2019

AFID workshop. Nienke Smeets, Gerben Passier, 21 maart 2019 AFID workshop Nienke Smeets, nienke.smeets@minienw.nl Gerben Passier, gerben.passier@rws.nl 21 maart 2019 EU Richtlijn Infrastructuur Alternatieve Brandstoffen Richtlijn uit 2014. Verplicht lidstaten tot

Nadere informatie

Waterstof. Waterstof en Utrecht. Waterstof in Utrecht?

Waterstof. Waterstof en Utrecht. Waterstof in Utrecht? Copernicus Institute of Sustainable Development Waterstof. Waterstof en Utrecht. Waterstof in Utrecht? Gert Jan Kramer Energie U, ANNE, 20 juni 2019 Copernicus Institute of Sustainable Development From

Nadere informatie

TenneT als netontwikkelaar op zee. NWEA Winddag, 13 juni 2014

TenneT als netontwikkelaar op zee. NWEA Winddag, 13 juni 2014 TenneT als netontwikkelaar op zee NWEA Winddag, TenneT als netontwikkelaar op zee 1. Introductie TenneT als netontwikkelaar 2. Integrale aanpak en netoptimalisatie nodig voor behalen duurzaamheidsdoelstellingen

Nadere informatie

Haalbaarheidsstudie naar elektrische voortstuwing in de kottervisserij

Haalbaarheidsstudie naar elektrische voortstuwing in de kottervisserij Haalbaarheidsstudie naar elektrische voortstuwing in de kottervisserij Wat is in de komende 20 jaar technisch mogelijk, ecologisch verantwoord en economisch haalbaar? 20 Oktober 2016 Academic Consultancy

Nadere informatie

Energie efficiënte ruimtelijke ordening: hoe passen we energieopwekking uit hernieuwbare bronnen ruimtelijk in? Anders gezegd : welke plek geven we

Energie efficiënte ruimtelijke ordening: hoe passen we energieopwekking uit hernieuwbare bronnen ruimtelijk in? Anders gezegd : welke plek geven we Energie efficiënte ruimtelijke ordening: hoe passen we energieopwekking uit hernieuwbare bronnen ruimtelijk in? Anders gezegd : welke plek geven we dat en hoe doen we dat ruimtelijk zo optimaal mogelijk.

Nadere informatie

Symposium De Groene Delta van Nijmegen. Dag van de duurzaamheid 10 oktober 2014

Symposium De Groene Delta van Nijmegen. Dag van de duurzaamheid 10 oktober 2014 Symposium De Groene Delta van Nijmegen Dag van de duurzaamheid 10 oktober 2014 Noodzaak tot veranderen 13-10-2014 2 En toen was daar... http://www.energieakkoordser.nl/ https://energiekgelderland.nl/paginas/default.aspx

Nadere informatie

Energy2050NL Klimaatneutraal energiesysteem. Frans Rooijers - directeur CE Delft

Energy2050NL Klimaatneutraal energiesysteem. Frans Rooijers - directeur CE Delft Energy2050NL Klimaatneutraal energiesysteem Frans Rooijers - directeur CE Delft CE Delft - Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 - Energie, transport en grondstoffen - Economische, technische en

Nadere informatie

Roerige tijden in de wereld van koelen en verwarmen. Ir. Erik J. Hoogendoorn, ENGIE Refrigeration

Roerige tijden in de wereld van koelen en verwarmen. Ir. Erik J. Hoogendoorn, ENGIE Refrigeration Roerige tijden in de wereld van koelen en verwarmen Ir. Erik J. Hoogendoorn, ENGIE Refrigeration Even voorstellen Inhoud Koudemiddelen Energie transitie Even voorstellen Introductie Erik Hoogendoorn Manager

Nadere informatie

De bijdrage van de gebouwde omgeving in de energietransitie

De bijdrage van de gebouwde omgeving in de energietransitie De bijdrage van de gebouwde omgeving in de energietransitie Albert de Vries voorzitter NRP Spaar het Klimaat (themagroep van NRP) Vereniging Bouw- en Woningtoezicht NL oktober 2018 Inhoud Introductie NRP

Nadere informatie

Infosessie : Zwaar vervoer zonder CO2 uitstoot? Waterstof biedt mogelijkheden!

Infosessie : Zwaar vervoer zonder CO2 uitstoot? Waterstof biedt mogelijkheden! Infosessie : Zwaar vervoer zonder CO2 uitstoot? Waterstof biedt mogelijkheden! Donderdag 13 juni MIROM, Roeselare Verwelkoming Koen Van Overberghe Algemeen directeur MIROM Kris Declerq Burgemeester stad

Nadere informatie

Duurzame Industrie. De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt

Duurzame Industrie. De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt Duurzame Industrie De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt De verduurzaming van Nederland en van de industrie vraagt onder andere

Nadere informatie

Waterstofstroom - Agenda

Waterstofstroom - Agenda Rol van waterstof bij energietransitie Rob van der Sluis Waterstofstroom - Agenda Introductie MTSA Brandstofcel principe Waterstof en Energietransitie Het 2 MW project een fotoreportage 1 MTSA Technopower

Nadere informatie

Reactie op conceptrapport H2 dialoog. Marcel Weeda, Frank de Bruijn 16 maart, Integratie Workshop H2 Dialoog, Oisterwijk

Reactie op conceptrapport H2 dialoog. Marcel Weeda, Frank de Bruijn 16 maart, Integratie Workshop H2 Dialoog, Oisterwijk Reactie op conceptrapport H2 dialoog Marcel Weeda, Frank de Bruijn 16 maart, Integratie Workshop H2 Dialoog, Oisterwijk Woord vooraf De reactie en bevindingen zijn op hoofdlijnen en vooral conceptueel

Nadere informatie

Klimaatneutrale gemeenten. Frans Rooijers - directeur CE Delft

Klimaatneutrale gemeenten. Frans Rooijers - directeur CE Delft Klimaatneutrale gemeenten Frans Rooijers - directeur CE Delft CE Delft - Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 - Energie, transport en grondstoffen - Economische, technische en beleidsmatige expertise

Nadere informatie

WELKOM IN ROTTERDAM! Regio West-Brabant en het Havenschap Moerdijk te gast bij Havenbedrijf Rotterdam N.V. Maasvlakte, 11 september 2015

WELKOM IN ROTTERDAM! Regio West-Brabant en het Havenschap Moerdijk te gast bij Havenbedrijf Rotterdam N.V. Maasvlakte, 11 september 2015 WELKOM IN ROTTERDAM! Regio West-Brabant en het Havenschap Moerdijk te gast bij Havenbedrijf Rotterdam N.V. Maasvlakte, 11 september 2015 1 PROVINCIE BRABANT BELANGRIJK VOOR ROTTERDAM! Rotterdam-Noord-Brabant:

Nadere informatie

Twence: Transitie naar Euregionaal producent van duurzame energie en grondstoffen

Twence: Transitie naar Euregionaal producent van duurzame energie en grondstoffen Twence: Transitie naar Euregionaal producent van duurzame energie en grondstoffen BEON Nieuwe Energiedag 2018 Leendert Tamboer Transitie.. niet nieuw maar uitdagingen enorm! Algemeen minder fossiel CO

Nadere informatie

Strategische visie Biomassa drs. Marten Hamelink Directie Topsectoren & Industriebeleid

Strategische visie Biomassa drs. Marten Hamelink Directie Topsectoren & Industriebeleid Strategische visie Biomassa 2030 drs. Marten Hamelink Directie Topsectoren & Industriebeleid Waarom deze visie? De uitdaging 2 Naar een circulaire en biobased economie 3 Visie Biomassa 2030 Kernvraag:

Nadere informatie

Informatiebijeenkomst schone scheepvaart. SHIP, 1 november Henri van der Weide

Informatiebijeenkomst schone scheepvaart. SHIP, 1 november Henri van der Weide Informatiebijeenkomst schone scheepvaart SHIP, 1 november Henri van der Weide Vluchtige organische stoffen (VOS), geur van lading en geluid bij overslag Kooldioxide (CO2),Stikstofoxiden (NO X), Zwaveloxiden

Nadere informatie

Industrie koppelen aan het warmtenet Rotterdam. Verkenning van kansen voor aansluiting van acht bedrijven in Botlek/Pernis op het warmtenet

Industrie koppelen aan het warmtenet Rotterdam. Verkenning van kansen voor aansluiting van acht bedrijven in Botlek/Pernis op het warmtenet Industrie koppelen aan het warmtenet Rotterdam Verkenning van kansen voor aansluiting van acht bedrijven in Botlek/Pernis op het warmtenet Openbare samenvatting Delft, oktober 2012 Opgesteld door: A. (Ab)

Nadere informatie

Inleiding ENGIE transitie & De Groene Delta van Nijmegen. Vincent Schakel Site en Projectmanager Centrale Gelderland 22 juni 2016

Inleiding ENGIE transitie & De Groene Delta van Nijmegen. Vincent Schakel Site en Projectmanager Centrale Gelderland 22 juni 2016 Inleiding ENGIE transitie & De Groene Delta van Nijmegen Vincent Schakel Site en Projectmanager Centrale Gelderland 22 juni 2016 INHOUD ENGIE Introductie over wie wij zijn GROENE Transitielocatie de Groene

Nadere informatie

Energievisie industrie Voorbij efficiency verbetering, met name rol van waterstof Frans Rooijers directeur CE Delft

Energievisie industrie Voorbij efficiency verbetering, met name rol van waterstof Frans Rooijers directeur CE Delft Energievisie industrie Voorbij efficiency verbetering, met name rol van waterstof Frans Rooijers directeur CE Delft CE Delft Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 Energie, Transport en Grondstoffen

Nadere informatie

De Kromme Rijnstreek Off Grid in Hoe kan dat eruit zien?

De Kromme Rijnstreek Off Grid in Hoe kan dat eruit zien? De Kromme Rijnstreek Off Grid in 00. Hoe kan dat eruit zien? De gemeenten Houten, Wijk bij Duurstede en Bunnik op weg naar energieneutraal in 00 Exact bepalen hoe het energiesysteem van de toekomst er uit

Nadere informatie

Hernieuwbaar gas. Energiedrager van de toekomst. Wat is de rol van (hernieuwbaar) gas in de energietransitie

Hernieuwbaar gas. Energiedrager van de toekomst. Wat is de rol van (hernieuwbaar) gas in de energietransitie Hernieuwbaar gas Energiedrager van de toekomst Wat is de rol van (hernieuwbaar) gas in de energietransitie New Energy Coalition Sector Grondstoffen Kracht en licht Vervoer Warmte Eindverbruik 567 PJ 362

Nadere informatie

Wie wint de energietransitie?

Wie wint de energietransitie? Wie wint de energietransitie? Hoe coöperatieve energie de norm moet worden Prof. Derk Loorbach Amsterdam, 10-01-2019 Dutch Research Institute For Transitions Academisch onderzoek, advies, onderwijs en

Nadere informatie

Naar een duurzame en inclusieve industrie

Naar een duurzame en inclusieve industrie Naar een duurzame en inclusieve industrie Programmalijn 4 2019 TKI ENERGIE EN INDUSTRIE Topsector Energie Deze brochure is ontwikkeld in samenwerking met het Institute for Sustainable Process Technology

Nadere informatie