Wat vraagt de energietransitie in Nederland?

Transcriptie

1 Wat vraagt de energietransitie in Nederland? Jan Ros

2 Doel/ambitie klimaatbeleid: Vermindering broeikasgasemissies in 2050 met 80 tot 95% ten opzichte van 1990

3 Tussendoelen voor broeikasgasemissies

4

5

6 Geen kernenergie CO2-opslag 0 90 Mton/jaar Biomassa PJ Aardgas PJ

7 Indicatie van de inzet van hernieuwbare energie in 2050 bij -80% emissiereductie, afhankelijk van CO2-opslag en energiebesparing Hernieuwbare energie (%) Besparing tov autonome ontwikkeling min 15% 50 min 25% min 35% Opslag van CO2 (Mton/jaar)

8

9 Het wordt erg moeilijk zonder vergaande energiebesparing schone elektriciteit opslag van CO2 en bijna onmogelijk zonder biomassa

10 Technologie(systeem) Potentiële maximale bijdrage Vergassing of fermentatie van duurzame biomassa voor groen gas en/of biobrandstof met CCS ***** Energiebesparing (verdergaand dan autonoom en volgens bestaand beleid) en versterking circulaire economie *** CCS bij de industrie en raffinaderijen *** Indicatie huidige ontwikkeling *** Elektrische warmtepompen in woningen, gebouwen, kassen, bedrijven Nul-emissie wegverkeer (elektrisch, waterstof) *** Windenergie *** Kernenergie *** Zon-PV ** Elektriciteitscentrales met CCS ** Power-to-X (inclusief opslag; X = gas, warmte, brandstof, chemicalien Warmtenetten met geothermie en restwarmte voor gebouwde omgeving en kassen ** *

11 Draai-uren gascentrales Wind 7,5% Zon 1,3%

12 Systeemintegratie: productie van groen gas Elektriciteit van zon en wind Elektrolyse CO2-opslag H2 Gasnet CH4 Biomassa Haven Grootschalige biomassavergassing (productgas) Productie methaan Productgas

13 Energietransitie: zoektocht met een helder doel! Onzekerheden rond innovatieve opties mogen geen reden zijn om het proces te laten stilvallen Als onzekerheden goed in beeld zijn kunnen ze de agenda bepalen voor het vervolg van de zoektocht Een voortvarende aanpak is nodig in het vertrouwen dat problemen die kunnen opdoemen dan alsnog worden opgelost

14

15

16 Vragen?

17 Vier functionaliteiten (RLI) Hoge temperatuur warmte (industrie) Procesoptimalisatie en benutting restwarmte Groen gas Inzet CCS Power-to-heat (warmtepompen, hybride systemen; of via H2) Biomassaketels Geothermie Mobiliteit Aerodynamica en nieuwe materialen Optimalisatie logistiek Nul-emissie voertuigen (elektrisch, waterstof) Biobrandstoffen Power-to-fuel Verlichting, kracht Lage temperatuur warmte (gebouwde omgeving, tuinbouw) Isolatie Warmtenetten (geothermie, restwarmte) Elektrische warmtepompen en daarop aangepaste verwarmingsconcepten Groen gas Decentrale energieopslag Vraagsturing Zuinige apparaten AC / DC Netwerkaanpassing en interconnectiecapaciteit Decentrale opwekking met PV Windparken op zee en op land Kernenergie Geothermie Biomassacentrales al dan niet met CCS Waterkracht in verschillende vormen Schoon fossiel (CCS)

18 Zetten tussendoelen voor emissies de gewenste systeeminnovatie in gang?

19 Tussendoelen: alleen in de vorm van broeikasgasemissies? Schoten voor de boeg Duurzaam geproduceerde hernieuwbare energie (eventueel per sector) Aandeel groen gas (incl. groene H2) in gasnet Mate van elektrificatie (of elektriciteit + waterstof; eventueel per sector): gebruik elektriciteit / totaal finale vraag Aandeel woningen met goed warmtelabel Kostenreductie innovatieve technologie Beschikbaar gemaakte opslagcapaciteit CO2 Benutting restwarmte

20 Afschrijvings- en vernieuwingstermijnen Smart grid kan gelijk op gaan met aanschaf EV Niet snelheidsbepalend Snellaadpunten kan snel; Thuislaadpunten snel bij parkeerplaats op eigen terrein, anders beperkende factor Groeitempo in lijn met grondstofaanbod en marktvraag jaar afschrijving Groeitempo in lijn met ontwikkeling vraag Afschrijvingen fabrieken oude motoren jaar Nieuw ontwerp kost tijd. Binnen enkele jaren kan een nieuwe productielijn worden ingericht

21