Tabellenbijlage. Michiel Hekkenberg (ECN) Martijn Verdonk (PBL) (projectcoördinatie) Oktober 2014 ECN-O

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Tabellenbijlage. Michiel Hekkenberg (ECN) Martijn Verdonk (PBL) (projectcoördinatie) Oktober 2014 ECN-O--14-052"

Transcriptie

1 Tabellenbijlage Michiel Hekkenberg (ECN) Martijn Verdonk (PBL) (projectcoördinatie) Oktober 2014 ECN-O

2 Verantwoording Dit rapport is de tabellenbijlage bij de Nationale Energieverkenning 2014 verschenen in oktober 2014 (ECN-O ). Voor een beschrijving van de achtergronden van de gegevens in dit rapport wordt dan ook naar het hoofdrapport verwezen. Tevens zijn de resultaten te raadplegen op de MONIT-website ( Daar kunt u zelf grafieken en tabellen maken van veel resultaten uit deze Nationale Energieverkenning gekoppeld aan historische gegevens. Waarschuwing: De in deze bijlage opgenomen cijfers betreffen middenwaarden van onzekere grootheden. Bij het gebruik van deze cijfers dient rekening te worden gehouden met deze onzekerheden. De middenwaarden zijn bruikbaar als referentie in achtergrondscenario s voor beleidsanalyses. Bij grootheden die als doelvariabele worden gebruikt moeten de onzekerheden worden meegenomen in evaluaties. De onzekerheden rond de belangrijkste doelvariabelen zijn opgenomen in het hoofdrapport van de Nationale Energieverkenning Vanwege de ruimte zijn de eenheden in deze bijlage niet vol uitgeschreven, maar worden er afkortingen gebruikt. Hieronder een overzicht van de gebruikte afkortingen met hun betekenis. Mton megaton Mton CO 2 -eq megaton CO 2 -equivalenten MWh megawattuur PJ petajoule vte voltijds equivalent (voltijdsbanen) Hoewel de informatie in dit rapport afkomstig is van betrouwbare bronnen en de nodige zorgvuldigheid is betracht bij de totstandkoming daarvan kan ECN geen aansprakelijkheid aanvaarden jegens de gebruiker voor fouten, onnauwkeurigheden en/of omissies, ongeacht de oorzaak daarvan, en voor schade als gevolg daarvan. Gebruik van de informatie in het rapport en beslissingen van de gebruiker gebaseerd daarop zijn voor rekening en risico van de gebruiker. In geen enkel geval zijn ECN, zijn bestuurders, directeuren en/of medewerkers aansprakelijk ten aanzien van indirecte, immateriële of gevolgschade met inbegrip van gederfde winst of inkomsten en verlies van contracten of orders.

3 Inhoudsopgave Tabel 1 Demografische ontwikkelingen 5 Tabel 2 Economie 5 Tabel 3 Prijzen 7 Tabel 4 Energieverbruik 8 Tabel 5 Eindverbruik van energie voor warmte 10 Tabel 6 Energiebesparing 11 Tabel 7 Hernieuwbare energie 12 Tabel 8 Broeikasgasemissies 14 Tabel 9 Gebouwde omgeving 16 Tabel 10 Verkeer en Vervoer 18 Tabel 11 Landbouw 19 Tabel 12 Industrie 21 Tabel 13 Aanbod van elektriciteit 22 Tabel 14 Verbruik van elektriciteit 24 Tabel 15 Aardgas 25 Tabel 16 Werkgelegenheid energiesector 26 Tabel 17 Toegevoegde waarde energiesector 27 Tabel 18 Werkgelegenheid alle energiegerelateerde activiteiten 28 Tabel 19 Energiebalans Tabel 20 Energiebalans Tabel 21 Energiebalans Tabel 22 Energiebalans Tabel 23 Energiebalans Tabel 24 Energiebalans Tabel 25 Energiebalans Tabel 26 Energiebalans Tabel 27 Energiebalans Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

4 Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

5 Tabel 1: Demografische ontwikkelingen (zowel vastgesteld beleid als vastgesteld en voorgenomen beleid) met peildatum 1 januari betreffende jaar Realisaties Projecties Bevolking (miljoen) 15,9 16,6 16,8 16,9 17,1 17,3 17,6 Potentiële beroepsbevolking 1 (miljoen) 9,8 10,1 10,1 10,1 10,3 10,0 10,3 Particuliere huishoudens (miljoen) 6,8 7,4 7,6 7,7 8 8,1 8,4 wv eenpersoonshuishoudens (miljoen) 2,3 2,7 2,8 2,9 3,1 3,2 3,4 Gemiddelde huishoudensgrootte 2,3 2,2 2,19 2,17 2,13 2,11 2,07 1) De potentiële beroepsbevolking bestaat uit alle personen tussen 20 jaar en de AOW-leeftijd. Bron: CBS (2012, 2013) en CBS Statline. Tabel 2: Economie (zowel vastgesteld beleid als vastgesteld en voorgenomen beleid) Index (2013=100) Realisaties Projecties Economische groei (groei BBP) 89,1 93,2 100,6 100,7 100,0 100,8 102,0 112,9 118,7 131,0 Consumptie huishoudens 100,3 102,3 102,9 101,6 100,0 99,8 100,2 109,2 116,8 134,0 Consumptie overheid 74,2 82,1 102,1 100,3 100,0 100,5 100,2 105,8 111,6 124,0 Investeringen vaste activa bedrijven 108,4 102,8 102,7 104,3 100,0 105,0 110,8 129,1 133,8 142,8 Uitvoer van goederen en diensten 67,3 77,8 90,9 98,0 100,0 102,3 106,6 131,3 142,5 169,1 Invoer van goederen en diensten 70,1 79,6 93,2 99,2 100,0 102,5 106,6 130,6 139,7 160,3 Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

6 Tabel 2 vervolg: Economie (zowel vastgesteld beleid als vastgesteld en voorgenomen beleid) Realisaties Projecties Aandeel productie naar sector 1 (%) Landbouw, bosbouw en visserij 2,4 2,5 2,3 2,2 Industrie, excl. aardolie-industrie 21,1 21,0 21,2 20,5 Energiesector 2 6,2 6,1 5,0 4,0 Bouw, milieudienstverlening en watervoorziening 9,1 7,2 6,9 6,0 Dienstverlening 61,2 63,2 64,5 67,3 Aandeel bruto toegevoegde waarde naar sector 1 (%) Landbouw, bosbouw en visserij 1,9 2,0 1,8 1,7 Industrie, excl. aardolie-industrie 12,2 11,8 12,1 11,8 Energiesector 2 5,1 5,0 3,4 2,5 Bouw, milieudienstverlening en watervoorziening 6,9 5,1 5,0 4,2 Dienstverlening 73,9 76,1 77,7 79,7 Aandeel werkgelegenheid naar sector 1 (%) Landbouw, bosbouw en visserij 2,9 2,3 2,1 1,7 Industrie, excl. aardolie-industrie 12,8 10,1 10,5 10,7 Energiesector 2 0,5 0,5 0,5 0,4 Bouw, milieudienstverlening en watervoorziening 8,5 7,1 7,4 6,6 Dienstverlening 75,4 80,0 79,5 80,6 1) Indeling naar sector op basis van hoofdactiviteit van bedrijf op basis van de Standaard Bedrijfsindeling van het CBS, uitgedrukt in constante prijzen van ) Aardolie en aardgaswinning, raffinaderijen, producenten elektriciteit en warmte, netwerkbedrijven. Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

7 Tabel 3a: Prijzen (vastgesteld beleid) Realisaties Projecties Nadere omschrijving Eenheid (constante prijzen 2013) Olie North Sea Brent US dollar per vat Gas Groothandelsprijs 1 Euro per m 3 0,15 0,17 0,20 2 0,26 2 0,24 0,26 0,24 0,30 0,30 0,32 Kolen Import ketelkolen Nederland Euro per ton Elektriciteit Groothandelsprijs basislast Euro per MWh CO 2 Europees emissiehandelssysteem Euro per ton (ETS) 3 1) Realisaties komen van CBS (leveringsprijs, exclusief BTW en belastingen), 2000 en 2005 komen uit eerdere rapportages van ECN, projecties komen van ICE (Intercontinental Exchange) en de World Energy Outlook van het IEA. 2) Deze cijfers wijken af van de gepresenteerde cijfers in het hoofdrapport. De hier gepresenteerde cijfers zijn juist. Zie ook het corrigendum van het hoofdrapport. 3) De gerealiseerde CO2-prijzen zijn afkomstig van Point Carbon. Tabel 3b: Prijzen (vastgesteld en voorgenomen beleid) Realisaties Projecties Nadere omschrijving Eenheid (constante prijzen 2013) Olie North Sea Brent US dollar per vat Gas Groothandelsprijs 1 Euro per m 3 0,15 0,17 0,20 2 0,26 2 0,24 0,26 0,24 0,30 0,30 0,32 Kolen Import ketelkolen Nederland Euro per ton Elektriciteit Groothandelsprijs basislast Euro per MWh CO 2 Europees emissiehandelssysteem Euro per ton (ETS) 3 1) Realisaties komen van CBS (leveringsprijs, exclusief BTW en belastingen), 2000 en 2005 komen uit eerdere rapportages van ECN, projecties komen van ICE (Intercontinental Exchange) en de World Energy Outlook van het IEA. 2) Deze cijfers wijken af van de gepresenteerde cijfers in het hoofdrapport. De hier gepresenteerde cijfers zijn juist. Zie ook het corrigendum van het hoofdrapport. 3) De gerealiseerde CO2-prijzen zijn afkomstig van Point Carbon. Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

8 Tabel 4a: Energieverbruik (vastgesteld beleid) (PJ) Realisaties, temperatuur gecorrigeerd Projecties Primair energieverbruik Aardgas Kolen Olie Overig fossiel Nucleair Hernieuwbaar Importsaldo elektriciteit Bruto eindverbruik 2 totaal ) Volgens definities CBS Energiebalans. 2) Volgens definities Richtlijn Hernieuwbare Energie. Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

9 Tabel 4b: Energieverbruik (vastgesteld en voorgenomen beleid) (PJ) Realisaties, temperatuur gecorrigeerd Projecties Primair energieverbruik Aardgas Kolen Olie Overig fossiel Nucleair Hernieuwbaar Importsaldo elektriciteit Bruto eindverbruik totaal ) Volgens definities CBS Energiebalans 2) Volgens definities Richtlijn Hernieuwbare Energie Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

10 Tabel 5a : Eindverbruik van energie voor warmte 1) (vastgesteld beleid) (PJ) Realisaties, temperatuur gecorrigeerd Projecties Nijverheid Gebouwde omgeving Landbouw ) Finaal energetisch verbruik excl. elektriciteit Tabel 5b: Eindverbruik van energie voor warmte 1) (vastgesteld en voorgenomen beleid) (PJ) Realisaties, temperatuur gecorrigeerd Projecties Nijverheid Gebouwde omgeving Landbouw ) Finaal energetisch verbruik excl. elektriciteit Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

11 Tabel 6a: Energiebesparing volgens Protocol Monitoring Energiebesparing (vastgesteld beleid) Energiebesparing in primaire termen (% per jaar) Realisaties Projecties Nationaal totaal 1,1 1,0 0,7 Huishoudens 1,3 1,8 0,9 Diensten 0,7 0,9 0,8 Verkeer -0,1 0,9 0,5 Industrie 1,0 0,5 0,5 Landbouw 3,8 0,4 0,6 Tabel 6b: Energiebesparing volgens Protocol Monitoring Energiebesparing (vastgesteld en voorgenomen beleid) Energiebesparing in primaire termen (% per jaar) Realisaties Projecties Nationaal totaal 1,1 1,2 0,7 Huishoudens 1,3 1,8 0,9 Diensten 0,7 1,3 1,3 Verkeer -0,1 0,9 0,5 Industrie 1,0 0,6 0,4 Landbouw 3,8 1,4 0,3 Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

12 Tabel 7a: Bruto eindverbruik hernieuwbare energie (vastgesteld beleid) Realisaties, temperatuur ongecorrigeerd Projecties Bruto eindverbruik hernieuwbare energie (PJ) Waterkacht 4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 Wind 4 2,7 7,3 16,2 17,8 19,3 20,9 23,3 63,8 86,0 148,0 op land 2,7 7,3 13,5 15,0 16,6 18,1 19,8 51,0 64,2 76,5 op zee 0,0 0,0 2,8 2,8 2,7 2,7 3,6 12,7 21,7 71,6 Zon 0,5 0,9 1,2 2,0 2,9 4,3 6,3 17,0 24,0 46,9 elektriciteit 0,0 0,1 0,2 0,9 1,8 3,2 5,1 15,6 22,5 45,5 warmte 0,4 0,8 1,0 1,1 1,1 1,1 1,2 1,4 1,5 1,4 Diepe bodemenergie 0,0 0,0 0,3 0,5 1,0 2,1 3,0 8,6 10,5 15,1 Ondiepe bodemenergie en buitenluchtwarmte 0,2 1,0 4,1 5,5 6,1 7,1 7,6 16,4 17,4 21,5 Biomassa 25,6 42,0 64,2 71,7 69,3 72,1 78,9 123,6 146,6 198,5 waarvan vervoer 0,0 0,1 9,6 13,4 12,9 14,9 16,9 36,6 36,2 35,7 29,4 51,6 86,4 97,8 99,0 106,6 119,5 229,8 284,8 430,3 bruto eindverbruik (PJ) Aandeel hernieuwbare energie (%) 1,4 2,3 3,7 4,5 4,5 4,9 5,5 10,6 13,1 19,6 1) Voorlopige gegevens CBS. Bottom up korte termijn projectie RVO. Projectie modelberekeningen ECN. 4) Inclusief normalisatie volgens procedure uit Richtlijn Hernieuwbare Energie. Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

13 Tabel 7b: Bruto eindverbruik hernieuwbare energie (vastgesteld en voorgenomen beleid) Realisaties, temperatuur ongecorrigeerd Projecties Bruto eindverbruik hernieuwbare energie (PJ) Waterkacht 4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 Wind 4 2,7 7,3 16,2 17,8 19,3 20,9 23,3 73,7 110,3 156,3 op land 2,7 7,3 13,5 15,0 16,6 18,1 19,8 51,1 63,4 76,2 op zee 0,0 0,0 2,8 2,8 2,7 2,7 3,6 22,6 46,9 80,1 Zon 0,5 0,9 1,2 2,0 2,9 4,3 6,3 18,2 26,2 51,9 elektriciteit 0,0 0,1 0,2 0,9 1,8 3,2 5,1 16,6 24,4 49,7 warmte 0,4 0,8 1,0 1,1 1,1 1,1 1,2 1,6 1,8 2,2 Diepe bodemenergie 0,0 0,0 0,3 0,5 1,0 2,1 3,0 8,6 10,5 15,1 Ondiepe bodemenergie en buitenluchtwarmte 0,2 1,0 4,1 5,5 6,1 7,1 7,6 19,4 21,1 26,3 Biomassa 25,6 42,0 64,2 71,7 69,3 72,1 78,9 143,8 154,8 187,1 waarvan vervoer 0,0 0,1 9,6 13,4 12,9 14,9 16,9 36,6 36,2 35,7 29,4 51,6 86,4 97,8 99,0 106,6 119,5 264,0 323,3 437,2 bruto eindverbruik (PJ) Aandeel hernieuwbare energie (%) 1,4 2,3 3,7 4,5 4,5 4,9 5,5 12,4 15,1 20,2 1) Voorlopige gegevens CBS. Bottom up korte termijn projectie RVO. Projectie modelberekeningen ECN. 4) Inclusief normalisatie volgens procedure uit Richtlijn Hernieuwbare Energie. Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

14 Tabel 8a: Broeikasgasemissies (vastgesteld beleid) (Mton CO 2-eq) Realisaties, temperatuur ongecorrigeerd Projecties Totale emissies per gas 211,8 223,2 213,0 209,4 209,3 191,7 192,2 192,0 190,7 182,6 179,1 160,8 Koolstofdioxide 159,2 170,7 169,9 175,9 181,4 165,3 165,4 165,1 164,0 157,6 154,9 138,3 Methaan 25,7 24,3 19,9 16,1 15,9 14,9 15,1 15,0 14,8 13,6 13,1 12,2 Lachgas 20,0 19,9 17,4 15,5 9,3 9,1 9,4 9,3 9,3 9,2 9,2 9,2 Fluorhoudend 6,9 8,2 5,8 2,0 2,6 2,4 2,4 2,5 2,5 2,2 1,9 1,2 Totale emissies per sector 211,8 223,2 213,0 209,4 209,3 191,7 192,2 192,0 190,7 182,6 179,1 160,8 ETS 80,4 84,7 76,4 86,8 87,2 87,5 85,4 84,0 71,0 Non-ETS 129,1 124,6 115,2 105,4 104,8 103,2 97,1 95,1 89,8 CO 2 Industrie en energie 93,1 97,7 97,3 101,7 100,4 91,4 90,4 93,7 94,0 92,0 90,7 77,3 ETS 80,1 82,2 74,6 85,4 85,8 86,1 84,2 82,8 69,9 Non-ETS 21,7 18,2 16,7 5,0 7,9 7,9 7,8 7,9 7,4 CO 2 Verkeer en Vervoer 30,4 33,6 37,0 38,7 38,1 37,0 36,0 36,2 35,5 33,9 33,7 33,3 ETS 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Non-ETS 38,7 38,1 37,0 36,0 36,2 35,5 33,9 33,7 33,3 CO 2 Landbouw 7,6 8,2 7,4 7,0 8,6 7,6 7,6 7,3 7,0 6,0 5,7 5,2 ETS 0,1 1,9 1,2 0,8 0,8 0,8 0,7 0,7 0,6 Non-ETS 7,0 6,7 6,4 6,8 6,4 6,2 5,3 5,0 4,5 CO 2 Gebouwde omgeving 28,1 31,2 28,3 28,4 34,4 29,3 31,4 27,9 27,5 25,7 24,9 22,6 ETS 0,2 0,4 0,3 0,4 0,3 0,3 0,3 0,3 0,2 Non-ETS 28,2 34,0 29,0 31,0 27,6 27,2 25,4 24,6 22,3 Overige broeikasgassen Landbouw 22,6 22,2 18,8 16,9 16,7 15,9 16,3 16,5 16,5 15,9 15,7 15,4 ETS 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Non-ETS 16,9 16,7 15,9 16,3 16,5 16,5 15,9 15,7 15,4 Overige broeikasgassen Overig 30,1 30,3 24,3 16,6 11,2 10,5 10,6 10,4 10,2 9,1 8,5 7,1 ETS 0,0 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 Non-ETS 16,6 10,9 10,2 10,3 10,1 9,9 8,9 8,2 6,8 1) Voorlopige door de Emissieregistratie gemaakte inschattingen volgens de IPCC guidelines 1996 (m.u.v. ETS statistieken), (voor meer informatie zie Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

15 Tabel 8b: Broeikasgasemissies (vastgesteld en voorgenomen beleid) (Mton CO 2-eq) Realisaties, temperatuur ongecorrigeerd Projecties Totale emissies per gas 211,8 223,2 213,0 209,4 209,3 191,7 192,2 191,5 190,1 176,4 173,2 158,0 Koolstofdioxide 159,2 170,7 169,9 175,9 181,4 165,3 165,4 164,6 163,4 151,4 148,9 135,4 Methaan 25,7 24,3 19,9 16,1 15,9 14,9 15,1 15,0 14,8 13,6 13,1 12,2 Lachgas 20,0 19,9 17,4 15,5 9,3 9,1 9,4 9,3 9,3 9,2 9,2 9,2 Fluorhoudend 6,9 8,2 5,8 2,0 2,6 2,4 2,4 2,5 2,5 2,2 1,9 1,2 Totale emissies per sector 211,8 223,2 213,0 209,4 209,3 191,7 192,2 191,5 190,1 176,4 173,2 158,0 ETS 80,4 84,7 76,4 86,8 86,7 87,1 80,0 78,6 68,5 Non-ETS 129,1 124,6 115,2 105,4 104,8 103,0 96,5 94,6 89,5 CO 2 Industrie en energie 93,1 97,7 97,3 101,7 100,4 91,4 90,4 93,2 93,6 86,4 85,2 74,8 ETS 80,1 82,2 74,6 85,4 85,3 85,7 78,7 77,3 67,3 Non-ETS 21,7 18,2 16,7 5,0 7,9 7,9 7,7 7,8 7,5 CO 2 Verkeer en Vervoer 30,4 33,6 37,0 38,7 38,1 37,0 36,0 36,2 35,3 33,9 33,7 33,3 ETS 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Non-ETS 38,7 38,1 37,0 36,0 36,2 35,3 33,9 33,7 33,3 CO 2 Landbouw 7,6 8,2 7,4 7,0 8,6 7,6 7,6 7,3 7,1 6,2 6,1 5,7 ETS 0,1 1,9 1,2 0,8 0,8 0,8 0,7 0,7 0,7 Non-ETS 7,0 6,7 6,4 6,8 6,5 6,3 5,4 5,3 5,1 CO 2 Gebouwde omgeving 28,1 31,2 28,3 28,4 34,4 29,3 31,4 27,9 27,5 24,9 24,1 21,6 ETS 0,2 0,4 0,3 0,4 0,3 0,3 0,3 0,2 0,2 Non-ETS 28,2 34,0 29,0 31,0 27,6 27,2 24,7 23,8 21,3 Overige broeikasgassen Landbouw 22,6 22,2 18,8 16,9 16,7 15,9 16,3 16,5 16,5 15,9 15,7 15,4 ETS 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Non-ETS 16,9 16,7 15,9 16,3 16,5 16,5 15,9 15,7 15,4 Overige broeikasgassen Overig 30,1 30,3 24,3 16,6 11,2 10,5 10,6 10,4 10,2 9,1 8,5 7,1 ETS 0,0 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 Non-ETS 16,6 10,9 10,2 10,3 10,1 9,9 8,9 8,2 6,8 1) Voorlopige door de Emissieregistratie gemaakte inschattingen volgens de IPCC guidelines 1996 (m.u.v. ETS statistieken), (voor meer informatie zie Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

16 Tabel 9a: Gebouwde omgeving (vastgesteld beleid) Realisaties, temperatuur gecorrigeerd Projecties Woningen Aantal particuliere huishoudens (miljoen) 6,8 7,19 7,4 7,5 7,6 7,6 7,7 8,0 8,1 8,4 Finaal verbruik elektriciteit 1 (PJ) Verbruik aardgas (PJ) Broeikasgasemissies (Mton CO 2-eq) Diensten Vloeroppervlak (miljoen m 2 ) Finaal verbruik elektriciteit 1 (PJ) Verbruik aardgas (PJ) waarvan inzet voor warmtekrachtkoppeling (PJ) Broeikasgasemissies (Mton CO 2-eq) Finaal verbruik elektriciteit 1 (PJ) Verbruik aardgas (PJ) Broeikasgasemissies (Mton CO 2-eq) ) Inclusief elektriciteit uit eigen opwekking. Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

17 Tabel 9b: Gebouwde omgeving (vastgesteld en voorgenomen beleid) Realisaties, temperatuur gecorrigeerd Projecties Woningen Aantal particuliere huishoudens (miljoen) 6,8 7,1 7,4 7,5 7,6 7,6 7,7 8,0 8,1 8,4 Finaal verbruik elektriciteit 1 (PJ) Verbruik aardgas (PJ) Broeikasgasemissies (Mton CO 2-eq) Diensten Vloeroppervlak (miljoen m 2 ) Finaal verbruik elektriciteit 1 (PJ) Verbruik aardgas (PJ) waarvan inzet voor warmtekrachtkoppeling (PJ) Broeikasgasemissies (Mton CO 2-eq) Finaal verbruik elektriciteit 1 (PJ) Verbruik aardgas (PJ) Broeikasgasemissies (Mton CO 2-eq) ) Inclusief elektriciteit uit eigen opwekking. Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

18 Tabel 10a: Verkeer en Vervoer (vastgesteld beleid) Realisaties Projecties Energieverbruik (PJ) Olieproducten Aardgas Elektriciteit Biobrandstoffen CO 2-emissies (Mton CO 2) Tabel 10b: Verkeer en Vervoer (vastgesteld en voorgenomen beleid) Realisaties Projecties Energieverbruik (PJ) Olieproducten Aardgas Elektriciteit Biobrandstoffen CO 2-emissies (Mton CO 2-eq) Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

19 Tabel 11a: Landbouw (vastgesteld beleid) Realisaties, temperatuur gecorrigeerd Projecties Energieverbruik (PJ) Verbruik aardgas waarvan inzet warmtekrachtkoppeling Finaal verbruik elektriciteit Broeikasgasemissies (Mton CO 2-eq.) CO Methaan Lachgas ) Inclusief elektriciteit uit eigen opwekking. Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

20 Tabel 11b: Landbouw (vastgesteld en voorgenomen beleid) Realisaties, temperatuur gecorrigeerd Projecties Energieverbruik (PJ) Verbruik aardgas waarvan inzet warmtekrachtkoppeling Finaal verbruik elektriciteit Broeikasgasemissies (Mton CO 2-eq.) CO Methaan Lachgas ) Inclusief elektriciteit uit eigen opwekking. Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

21 Tabel 12a: Energieverbruik en CO 2 emissies Industrie (vastgesteld beleid) Realisaties, temperatuur gecorrigeerd Projecties Energieverbruik (PJ) Finaal verbruik elektriciteit Finaal verbruik voor warmte Energieverbruik voor grondstoffen Broeikasgasemissies (Mton CO 2) ) Inclusief elektriciteit uit eigen opwekking 2) Finaal energetisch verbruik excl. elektriciteit Tabel 12b: Energieverbruik en CO 2 emissies Industrie (vastgesteld en voorgenomen beleid) Realisaties, temperatuur gecorrigeerd Projecties Energieverbruik (PJ) Finaal verbruik elektriciteit Finaal verbruik voor warmte Energieverbruik voor grondstoffen Broeikasgasemissies (Mton CO 2) ) Inclusief elektriciteit uit eigen opwekking. 2) Finaal energetisch verbruik excl. elektriciteit. Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

22 Tabel 13a: Aanbod van elektriciteit (vastgesteld beleid) (PJ) Realisaties (Bruto) Projecties (Netto) Productie 324,7 362,8 425,3 369,0 361,0 338,8 347,3 395,7 412,7 428,1 Aardgas 189,0 209,5 264,9 194,6 190,0 112,7 114,3 136,9 124,0 97,4 Centraal 93,0 125,0 155,0 104,3 106,7 49,7 52,9 81,2 72,4 52,1 Decentraal 96,0 84,6 109,9 90,3 83,4 63,0 61,4 55,7 51,6 45,3 Kolen 84,3 83,0 78,8 87,2 88,6 146,5 146,6 124,7 123,6 86,6 Overig fossiel 17,5 18,8 15,6 15,4 15,5 19,2 20,0 20,1 19,9 18,5 Nucleair 14,1 14,4 14,3 14,1 10,4 14,5 14,5 14,5 14,5 14,4 Hernieuwbaar 10,8 26,9 40,4 45,2 43,9 45,1 51,0 98,6 129,9 210,3 Wind 3,0 7,4 14,4 17,9 20,2 20,1 27,4 63,8 86,0 148,0 Zon 0,0 0,1 0,2 0,9 1,8 2,9 4,3 15,6 22,5 45,5 Waterkracht 0,5 0,3 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 Biomassa 7,2 19,0 25,4 25,9 21,5 21,7 18,8 18,9 21,0 16,4 Overig 9,0 10,1 11,3 12,5 12,6 0,9 0,9 0,9 0,9 0,9 Internationale handel Invoersaldo 68,1 65,9 10,0 61,6 65,7 78,7 74,0 35,1 21,6 11,5 Invoer 82,6 85,3 56,1 115,8 119,7 128,4 126,3 120,4 117,0 113,7 Uitvoer 14,5 19,4 46,1 54,2 54,1 49,7 52,3 85,3 95,4 102,2 1) Voorlopige gegevens CBS. Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

23 Tabel 13b: Aanbod van elektriciteit (vastgesteld en voorgenomen beleid) (PJ) Realisaties (Bruto) Projecties (Netto) Productie 324,7 362,8 425,3 369,0 361,0 338,8 347,2 405,1 436,8 444,3 Aardgas 189,0 209,5 264,9 194,6 190,0 114,4 115,3 138,6 128,5 101,4 Centraal 93,0 125,0 155,0 104,3 106,7 50,3 52,5 75,7 69,0 49,4 Decentraal 96,0 84,6 109,9 90,3 83,4 64,1 62,8 62,9 59,5 52,0 Kolen 84,3 83,0 78,8 87,2 88,6 143,8 144,9 101,6 97,8 73,4 Overig fossiel 17,5 18,8 15,6 15,4 15,5 19,9 20,3 19,7 19,8 18,2 Nucleair 14,1 14,4 14,3 14,1 10,4 14,5 14,5 14,5 14,5 14,2 Hernieuwbaar 10,8 26,9 40,4 45,2 43,9 45,3 51,3 129,8 175,3 236,2 Wind 3,0 7,4 14,4 17,9 20,2 20,1 27,5 73,7 110,3 156,3 Zon 0,0 0,1 0,2 0,9 1,8 2,9 4,4 16,6 24,4 49,7 Waterkracht 0,5 0,3 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4 Biomassa 7,2 19,0 25,4 25,9 21,5 21,9 19,1 39,2 40,2 29,8 Overig 9,0 10,1 11,3 12,5 12,6 0,9 0,9 0,9 0,9 0,9 Internationale handel Invoersaldo 68,1 65,9 10,0 61,6 65,7 78,4 73,2 19,4-9,7-12,4 Invoer 82,6 85,3 56,1 115,8 119,7 128,1 125,6 110,6 101,0 102,5 Uitvoer 14,5 19,4 46,1 54,2 54,1 49,6 52,4 91,2 110,7 114,9 1) Voorlopige gegevens CBS. Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

24 Tabel 14a: Verbruik van elektriciteit (vastgesteld beleid) (PJ) Realisaties Projecties ,7 413,7 428,5 421,3 423,7 417,6 421,3 430,8 434,3 439,5 Energiebedrijven 25,7 35,8 37,4 34,2 42,0 41,5 42,1 44,3 44,4 35,7 Nijverheid 145,6 148,7 140,1 126,0 124,8 119,1 121,6 127,8 131,3 133,6 Vervoer 5,9 5,8 6,2 6,4 6,8 7,3 7,8 9,9 12,1 16,7 Landbouw 17,6 21,1 32,2 30,7 32,0 32,7 33,4 36,4 37,3 39,7 Diensten 110,3 116,9 122,6 132,8 135,6 135,7 136,3 133,9 131,7 133,3 Huishoudens 72,1 78,5 82,8 84,3 81,6 80,5 79,3 77,8 76,8 79,7 Waterbedrijven en afvalbeheer 6,5 6,9 7,2 6,9 1,0 0,9 0,8 0,7 0,7 0,8 Tabel 14b: Verbruik van elektriciteit (vastgesteld en voorgenomen beleid) (PJ) Realisaties Projecties ,7 413,7 428,5 421,3 423,5 417,2 420,4 424,5 427,1 431,9 Energiebedrijven 25,7 35,8 37,4 34,2 42,0 41,4 42,1 43,8 43,7 34,7 Nijverheid 145,6 148,7 140,1 126,0 124,7 119,1 121,6 125,8 130,1 133,7 Vervoer 5,9 5,8 6,2 6,4 6,8 7,3 7,8 9,9 12,1 16,7 Landbouw 17,6 21,1 32,2 30,7 31,9 32,6 33,3 36,3 37,5 40,2 Diensten 110,3 116,9 122,6 132,8 135,5 135,4 135,5 129,1 124,9 124,2 Huishoudens 72,1 78,5 82,8 84,3 81,6 80,5 79,3 78,9 78,2 81,5 Waterbedrijven en afvalbeheer 6,5 6,9 7,2 6,9 1,0 0,9 0,8 0,7 0,7 0,8 Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

25 Tabel 15a: Aardgasbalans (vastgesteld beleid) (PJ) Realisaties, temperatuur gecorrigeerd Projecties Winning Invoer Uitvoer Voorraadmutaties Verbruik, waarvan voor elektriciteitsproductie finaal verbruik voor grondstoffen ) De winning is gebruikt om het verschil in aardgasverbruik door temperatuurcorrectie op te vangen. 2) al dan niet in warmtekrachtkoppeling. Tabel 15b: Aardgasbalans (vastgesteld en voorgenomen beleid) (PJ) Realisaties, temperatuur gecorrigeerd Projecties Winning Invoer Uitvoer Voorraadmutaties Verbruik, waarvan voor elektriciteitsproductie finaal verbruik voor grondstoffen ) De winning is gebruikt om het verschil in aardgasverbruik door temperatuurcorrectie op te vangen. 2) al dan niet in warmtekrachtkoppeling. Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

26 Tabel 16a: Werkgelegenheid energiesector (waargenomen activiteiten, vastgesteld beleid) (1000 vte) Realisaties (voorlopige cijfers) Projecties Exploitatie Netwerken 9,5 11,2 11,0 13,3 13,8 15,0 14,8 14,8 14,4 13,7 Productie fossiele elektriciteit en warmte 11,6 9,7 10,9 9,2 8,8 8,2 7,6 7,9 6,9 4,7 Raffinaderijen 5,5 5,6 5,6 5,4 5,1 5,5 5,5 5,5 5,3 4,7 Groothandel fossiele brandstoffen (incl. benzinestations) 10,0 9,8 11,3 11,4 11,4 10,3 10,0 8,9 8,3 7,1 Exploratie en winning van olie en gas 7,2 5,8 5,7 6,2 7,1 7,5 6,7 6,2 5,9 2,1 Productie hernieuwbare energie 0,8 1,3 2,4 3,0 3,2 3,0 3,2 4,1 4,7 6,0 Exploitatie voorbereidende en ondersteunende activiteiten (afgeleide activiteiten) Afgeleide activiteiten voor hernieuwbare energie en energiebesparing 36,0 27,0 37,0 40,0 42,2 47,3 53,3 58,3.. Afgeleide activiteiten voor conventionele energie Tabel 16b: Werkgelegenheid energiesector (waargenomen activiteiten, vastgesteld en voorgenomen beleid) (1000 vte) Realisaties (voorlopige cijfers) Projecties Exploitatie Netwerken 9,5 11,2 11,0 13,3 13,8 14,9 14,8 14,5 13,9 13,0 Productie fossiele elektriciteit en warmte 11,6 9,7 10,9 9,2 8,8 8,2 7,6 7,4 6,4 4,5 Raffinaderijen 5,5 5,6 5,6 5,4 5,1 5,5 5,5 5,5 5,3 4,7 Groothandel fossiele brandstoffen (incl. benzinestations) 10,0 9,8 11,3 11,4 11,4 10,3 10,0 8,9 8,3 7,1 Exploratie en winning van olie en gas 7,2 5,8 5,7 6,2 7,1 7,5 6,7 6,2 5,9 2,1 Productie hernieuwbare energie 0,8 1,3 2,4 3,0 3,2 3,0 3,2 4,7 5,3 5,9 Exploitatie voorbereidende en ondersteunende activiteiten (afgeleide activiteiten) Afgeleide activiteiten voor hernieuwbare energie en energiebesparing 36,0 27,0 37,0 40,0 42,2 48,8 56,1 65,5.. Afgeleide activiteiten voor conventionele energie Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

27 Tabel 17a: Toegevoegde waarde energiesector (waargenomen activiteiten, lopende prijzen) (vastgesteld beleid) (miljard euro) Realisaties (voorlopige cijfers) Projecties Exploitatie Netwerken Productie fossiele elektriciteit en warmte Raffinaderijen Groothandel fossiele brandstoffen (incl. benzinestations) Exploratie en winning van olie en gas Productie hernieuwbare energie Exploitatie voorbereidende en ondersteunende activiteiten (afgeleide activiteiten) Afgeleide activiteiten voor hernieuwbare energie en energiebesparing Afgeleide activiteiten voor conventionele energie Tabel 17b: Toegevoegde waarde energiesector (waargenomen activiteiten, lopende prijzen) (vastgesteld en voorgenomen beleid) (miljard euro) Realisaties (voorlopige cijfers) Projecties Exploitatie Netwerken Productie fossiele elektriciteit en warmte Raffinaderijen Groothandel fossiele brandstoffen (incl. benzinestations) Exploratie en winning van olie en gas Productie hernieuwbare energie Exploitatie voorbereidende en ondersteunende activiteiten (afgeleide activiteiten) Afgeleide activiteiten voor hernieuwbare energie en energiebesparing Afgeleide activiteiten voor conventionele energie Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

28 Tabel 18a: Werkgelegenheid alle energiegerelateerde activiteiten, (modelbenadering, vastgesteld beleid) (1000 vte) Exploitatie activiteiten Exploitatie netwerken elektriciteit en aardgas 11,3 11,0 13,3 13,8 15,0 14,8 14,8 Exploitatie productie en handel hernieuwbare energie 2,2 2,4 3,0 3,2 3,1 3,2 4,3 Exploitatie productie en handel conventionele energie 32,0 33,4 32,2 32,4 31,5 29,8 28,4 Activiteiten uit energiegerelateerde investeringen Activiteiten uit investeringen in hernieuwbaar en energiebesparing 34,3 37,0 40,0 42,2 47,3 53,3 58,3 Activiteiten uit investeringen in conventioneel+netten en toelevering 29,0 33,4 57,3 53,6 44,8 42,0 49,2 Activiteiten uit investeringen in hernieuwbaar en besparing, toelevering 50,4 51,2 52,8 55,2 61,9 69,7 76,3 Tabel 18b: Werkgelegenheid alle energiegerelateerde activiteiten, (modelbenadering, vastgesteld en voorgenomen beleid) (1000 vte) Exploitatie activiteiten Exploitatie netwerken elektriciteit en aardgas 11,3 11,0 13,3 13,8 14,9 14,8 14,5 Exploitatie productie en handel hernieuwbare energie 2,2 2,4 3,0 3,2 3,0 3,2 4,7 Exploitatie productie en handel conventionele energie 32,0 33,4 32,2 32,4 31,5 29,8 27,9 Activiteiten uit energiegerelateerde investeringen Activiteiten uit investeringen in hernieuwbaar en energiebesparing 34,3 37,0 40,0 42,2 48,8 56,1 65,5 Activiteiten uit investeringen in conventioneel+netten en toelevering 29,0 33,4 57,1 53,3 44,7 41,8 48,4 Activiteiten uit investeringen in hernieuwbaar en besparing, toelevering 50,0 51,7 53,8 59,9 69,2 79,7 93,0 Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

29 Tabel 19: Energiebalans 2000 (realisatie, temperatuur gecorrigeerd) Huishoudens Industrie waarvan Chemie Land en tuinbouw Handel, diensten, overheid Waterbedrijven en afvalbeheer Verkeer eindverbruikers Raffinaderijen Elektr. productie Verbruikssaldo (PJ) Aardgas en oliewinning energie bedrijven Kolen Olie wv biobrandstof Aardgas Stoom uit kernenergie Elektriciteit Warmte Biomassa (excl. biogas) Biogas Overig Non-energetisch verbruik (PJ) Winning (PJ) Kolen Olie Aardgas Warmte hernieuwbaar Elektriciteit wv hernieuwbaar Finaal elektriciteit (PJ) Verbranding 22,9 25,7 11,3 7,7 7,0 1,8 36,9 102,0 9,7 48,1 1,8 59,6 161,6 Energetisch proces 0,0 5,5 3,9 0,0 0,1 0,0 0,1 5,7 2,4 0,0 0,0 2,4 8,1 Overig 0,1 2,0 0,3 0,0 0,2 0,0 0,0 2,3 0,0 0,0 0,3 0,3 2,6 23,0 33,2 15,4 7,7 7,3 1,8 37,0 110,1 12,1 48,1 2,0 62,3 172,3 TOTAAL 29

30 Tabel 20: Energiebalans 2010 (realisatie, temperatuur gecorrigeerd) Huishoudens Industrie waarvan Chemie Land en tuinbouw Handel, diensten, overheid Waterbedrijven en afvalbeheer Verkeer eindverbruikers Raffinaderijen Elektr. productie Verbruikssaldo (PJ) Aardgas en oliewinning energie bedrijven Kolen Olie wv biobrandstof Aardgas Stoom uit kernenergie Elektriciteit Warmte Biomassa (excl. biogas) Biogas Overig Non-energetisch verbruik (PJ) Kolen Olie Aardgas Winning (PJ) Warmte hernieuwbaar Elektriciteit wv hernieuwbaar Finaal elektriciteit (PJ) Verbranding 20,1 25,6 13,2 8,0 8,9 2,8 38,0 103,3 9,7 51,9 2,0 63,5 166,9 Energetisch proces 0,0 5,4 3,7 0,0 0,0 0,0 0,0 5,4 1,0 0,0 0,0 1,0 6,4 Overig 0,1 1,8 0,3 0,0 0,1 0,0 0,0 2,1 0,0 0,0 0,1 0,1 2,2 20,3 32,8 17,2 8,0 9,1 2,8 38,0 110,8 10,6 51,9 2,1 64,6 175,4 TOTAAL Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

31 Tabel 21: Energiebalans 2012 (realisatie, temperatuur gecorrigeerd) Huishoudens Industrie waarvan Chemie Land en tuinbouw Handel, diensten, overheid Waterbedrijven en afvalbeheer Verkeer eindverbruikers Raffinaderijen Elektr. productie Verbruikssaldo (PJ) Aardgas en oliewinning energie bedrijven Kolen Olie wv biobrandstof Aardgas Stoom uit kernenergie Elektriciteit Warmte Biomassa (excl. biogas) Biogas Overig Non-energetisch verbruik (PJ) Winning (PJ) Kolen Olie Aardgas Warmte hernieuwbaar Elektriciteit wv hernieuwbaar Finaal elektriciteit (PJ) Verbranding 18,7 24,4 12,3 7,4 9,6 2,9 36,9 99,9 9,8 45,4 2,1 57,2 157,2 Energetisch proces 0,0 4,6 2,9 0,0 0,0 0,0 0,0 4,6 0,7 0,0 0,0 0,7 5,3 Overig 0,2 1,6 0,3 0,0 0,1 0,0 0,0 1,8 0,0 0,0 0,1 0,1 1,9 18,8 30,5 15,6 7,4 9,7 2,9 36,9 106,3 10,5 45,4 2,1 58,0 164,3 TOTAAL Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

32 Tabel 22a: Energiebalans 2013 (projectie, vastgesteld beleid) Huis- Industrie houdens waarvan Chemie Land en tuinbouw Handel, diensten, overheid Waterbedrijven en afvalbeheer Verkeer eindverbruikers Raffinaderijen Elektr. productie Verbruikssaldo (PJ) Aardgas en oliewinning energie bedrijven Kolen Olie wv biobrandstof Aardgas Stoom uit kernenergie Elektriciteit Warmte Biomassa (excl. biogas) Biogas Overig Non-energetisch verbruik (PJ) Winning (PJ) Kolen Olie Aardgas Warmte hernieuwbaar Elektriciteit wv hernieuwbaar Finaal elektriciteit (PJ) CO 2-emissie [Mton] Verbranding 19,1 26,0 15,2 7,6 8,9 2,9 36,7 101,3 9,2 43,9 2,4 55,5 156,8 Energetisch proces 0,0 3,4 2,9 0,0 0,0 0,0 0,0 3,4 1,1 0,0 0,0 1,1 4,5 Overig 0,2 1,6 0,3 0,0 0,1 0,0 0,0 1,8 0,0 0,0 0,1 0,1 1,9 19,2 31,0 18,4 7,6 9,0 2,9 36,7 106,5 10,3 43,9 2,5 56,7 163,2 ETS 0,0 26,7 18,4 0,9 0,3 0,0 0,0 27,9 10,3 43,7 2,0 56,0 83,9 Niet-ETS 19,2 4,3 0,0 6,8 8,8 2,9 36,7 78,6 0,0 0,2 0,5 0,7 79,3 TOTAAL Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

33 Tabel 22b: Energiebalans 2013 (projectie, vastgesteld en voorgenomen beleid) Huishoudens Industrie waarvan Chemie Land en tuinbouw Handel, diensten, overheid Waterbedrijven en afvalbeheer Verkeer eindverbruikers Raffinaderijen Elektr. productie Verbruikssaldo (PJ) Aardgas en oliewinning energie bedrijven Kolen Olie wv biobrandstof Aardgas Stoom uit kernenergie Elektriciteit Warmte Biomassa (excl. biogas) Biogas Overig Non-energetisch verbruik (PJ) Winning (PJ) Kolen Olie Aardgas Warmte hernieuwbaar Elektriciteit wv hernieuwbaar Finaal elektriciteit (PJ) Verbranding 19,1 26,0 15,2 7,7 8,9 2,9 36,7 101,3 9,2 43,7 2,4 55,4 156,6 Energetisch proces 0,0 3,4 2,9 0,0 0,0 0,0 0,0 3,4 1,1 0,0 0,0 1,1 4,5 Overig 0,2 1,6 0,3 0,0 0,1 0,0 0,0 1,8 0,0 0,0 0,1 0,1 1,9 19,2 31,0 18,4 7,7 9,0 2,9 36,7 106,5 10,3 43,7 2,5 56,5 163,0 ETS 0,0 26,7 18,4 0,9 0,3 0,0 0,0 27,9 10,3 43,5 2,0 55,9 83,7 Niet-ETS 19,2 4,3 0,0 6,8 8,8 2,9 36,7 78,6 0,0 0,2 0,5 0,7 79,3 TOTAAL Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

34 Tabel 23a: Energiebalans 2014 (projectie, vastgesteld beleid) Huis- Industrie houdens waarvan Chemie Land en tuinbouw Handel, diensten, overheid Waterbedrijven en afvalbeheer Verkeer eindverbruikers Raffinaderijen Elektr. productie Verbruikssaldo (PJ) Aardgas en oliewinning energie bedrijven Kolen Olie wv biobrandstof Aardgas Stoom uit kernenergie Elektriciteit Warmte Biomassa (excl. biogas) Biogas Overig Non-energetisch verbruik (PJ) Winning (PJ) Kolen Olie Aardgas Warmte hernieuwbaar Elektriciteit wv hernieuwbaar Finaal elektriciteit (PJ) Verbranding 18,8 26,7 16,1 7,3 8,9 2,8 36,2 100,7 9,3 45,8 2,8 58,0 158,6 Energetisch proces 0,0 3,4 2,9 0,0 0,0 0,0 0,0 3,4 1,1 0,0 0,0 1,1 4,6 Overig 0,2 1,6 0,3 0,0 0,1 0,0 0,0 1,8 0,0 0,0 0,1 0,1 1,9 18,9 31,7 19,3 7,3 9,0 2,8 36,2 106,0 10,4 45,8 2,9 59,1 165,1 ETS 0,0 27,4 19,3 0,8 0,3 0,0 0,0 28,5 10,4 45,6 2,3 58,4 86,9 Niet-ETS 18,9 4,3 0,0 6,4 8,7 2,8 36,2 77,4 0,0 0,2 0,6 0,8 78,2 TOTAAL Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

35 Tabel 23b: Energiebalans 2014 (projectie, vastgesteld en voorgenomen beleid) Huishoudens Industrie waarvan Chemie Land en tuinbouw Handel, diensten, overheid Waterbedrijven en afvalbeheer Verkeer eindverbruikers Raffinaderijen Elektr. productie Verbruikssaldo (PJ) Aardgas en oliewinning energie bedrijven Kolen Olie wv biobrandstof Aardgas Stoom uit kernenergie Elektriciteit Warmte Biomassa (excl. biogas) Biogas Overig Non-energetisch verbruik (PJ) Winning (PJ) Kolen Olie Aardgas Warmte hernieuwbaar Elektriciteit wv hernieuwbaar Finaal elektriciteit (PJ) Verbranding 18,7 26,7 16,1 7,3 8,9 2,8 36,2 100,6 9,3 45,4 2,8 57,5 158,1 Energetisch proces 0,0 3,4 2,9 0,0 0,0 0,0 0,0 3,4 1,1 0,0 0,0 1,1 4,6 Overig 0,2 1,6 0,3 0,0 0,1 0,0 0,0 1,8 0,0 0,0 0,1 0,1 1,9 18,9 31,7 19,3 7,3 9,0 2,8 36,2 105,9 10,4 45,4 2,9 58,7 164,6 ETS 0,0 27,4 19,3 0,8 0,3 0,0 0,0 28,5 10,4 45,2 2,3 57,9 86,4 Niet-ETS 18,9 4,3 0,0 6,5 8,7 2,8 36,2 77,4 0,0 0,2 0,6 0,8 78,1 TOTAAL Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

36 Tabel 24a: Energiebalans 2015 (projectie, vastgesteld beleid) Huis- Industrie houdens waarvan Chemie Land en tuinbouw Handel, diensten, overheid Waterbedrijven en afvalbeheer Verkeer eindverbruikers Raffinaderijen Elektr. productie Verbruikssaldo (PJ) Aardgas en oliewinning energie bedrijven Kolen Olie wv biobrandstof Aardgas Stoom uit kernenergie Elektriciteit Warmte Biomassa (excl. biogas) Biogas Overig Non-energetisch verbruik (PJ) Winning (PJ) Kolen Olie Aardgas Warmte hernieuwbaar Elektriciteit wv hernieuwbaar Finaal elektriciteit (PJ) Verbranding 18,4 26,9 16,3 7,0 8,8 2,8 35,5 99,4 9,4 46,3 2,8 58,4 157,9 Energetisch proces 0,0 3,5 3,0 0,0 0,0 0,0 0,0 3,5 0,7 0,0 0,0 0,7 4,2 Overig 0,2 1,6 0,3 0,0 0,1 0,0 0,0 1,8 0,0 0,0 0,1 0,1 1,9 18,6 32,0 19,6 7,0 8,9 2,8 35,5 104,8 10,0 46,3 2,9 59,2 164,0 ETS 0,0 27,7 19,6 0,8 0,3 0,0 0,0 28,8 10,0 46,1 2,3 58,4 87,2 Niet-ETS 18,6 4,3 0,0 6,2 8,6 2,8 35,5 76,0 0,0 0,2 0,6 0,8 76,8 TOTAAL Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

37 Tabel 24b: Energiebalans 2015 (projectie, vastgesteld en voorgenomen beleid) Huishoudens Industrie waarvan Chemie Land en tuinbouw Handel, diensten, overheid Waterbedrijven en afvalbeheer Verkeer eindverbruikers Raffinaderijen Elektr. productie Verbruikssaldo (PJ) Aardgas en oliewinning energie bedrijven Kolen Olie wv biobrandstof Aardgas Stoom uit kernenergie Elektriciteit Warmte Biomassa (excl. biogas) Biogas Overig Non-energetisch verbruik (PJ) Winning (PJ) Kolen Olie Aardgas Warmte hernieuwbaar Elektriciteit wv hernieuwbaar Finaal elektriciteit (PJ) Verbranding 18,4 26,9 16,3 7,1 8,8 2,8 35,3 99,3 9,4 45,8 2,8 58,0 157,3 Energetisch proces 0,0 3,5 3,0 0,0 0,0 0,0 0,0 3,5 0,7 0,0 0,0 0,7 4,2 Overig 0,2 1,6 0,3 0,0 0,1 0,0 0,0 1,8 0,0 0,0 0,1 0,1 1,9 18,6 32,0 19,6 7,1 8,9 2,8 35,3 104,6 10,0 45,8 2,9 58,8 163,4 ETS 0,0 27,7 19,6 0,8 0,3 0,0 0,0 28,8 10,0 45,7 2,3 58,0 86,8 Niet-ETS 18,6 4,3 0,0 6,3 8,6 2,8 35,3 75,8 0,0 0,2 0,6 0,8 76,6 TOTAAL Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

38 Tabel 25a: Energiebalans 2020 (projectie, vastgesteld beleid) Huis- Industrie houdens waarvan Chemie Land en tuinbouw Handel, diensten, overheid Waterbedrijven en afvalbeheer Verkeer eindverbruikers Raffinaderijen Elektr. productie Verbruikssaldo (PJ) Aardgas en oliewinning energie bedrijven Kolen Olie wv biobrandstof Aardgas Stoom uit kernenergie Elektriciteit Warmte Biomassa (excl. biogas) Biogas Overig Non-energetisch verbruik (PJ) Winning (PJ) Kolen Olie Aardgas Warmte hernieuwbaar Elektriciteit wv hernieuwbaar Finaal elektriciteit (PJ) Verbranding 16,9 26,4 16,1 6,0 8,5 3,0 33,9 94,7 8,3 44,1 2,4 54,8 149,5 Energetisch proces 0,0 4,0 3,1 0,0 0,0 0,0 0,0 4,0 2,2 0,0 0,0 2,2 6,1 Overig 0,2 1,6 0,3 0,0 0,1 0,0 0,0 1,8 0,0 0,0 0,1 0,1 1,9 17,1 32,0 19,5 6,0 8,6 3,0 33,9 100,5 10,4 44,1 2,5 57,1 157,6 ETS 0,0 27,8 19,5 0,7 0,3 0,0 0,0 28,8 10,4 43,9 2,0 56,4 85,2 Niet-ETS 17,1 4,2 0,0 5,3 8,3 3,0 33,9 71,7 0,0 0,2 0,5 0,7 72,4 TOTAAL Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

39 Tabel 25b: Energiebalans 2020 (projectie, vastgesteld en voorgenomen beleid) Huishoudens Industrie waarvan Chemie Land en tuinbouw Handel, diensten, overheid Waterbedrijven en afvalbeheer Verkeer eindverbruikers Raffinaderijen Elektr. productie Verbruikssaldo (PJ) Aardgas en oliewinning energie bedrijven Kolen Olie wv biobrandstof Aardgas Stoom uit kernenergie Elektriciteit Warmte Biomassa (excl. biogas) Biogas Overig Non-energetisch verbruik (PJ) Winning (PJ) Kolen Olie Aardgas Warmte hernieuwbaar Elektriciteit wv hernieuwbaar Finaal elektriciteit (PJ) Verbranding 16,6 26,2 16,1 6,2 8,1 3,0 33,9 94,0 8,3 38,7 2,4 49,4 143,4 Energetisch proces 0,0 4,0 3,1 0,0 0,0 0,0 0,0 4,0 2,2 0,0 0,0 2,2 6,2 Overig 0,2 1,6 0,3 0,0 0,1 0,0 0,0 1,8 0,0 0,0 0,1 0,1 1,9 16,7 31,8 19,5 6,2 8,2 3,0 33,9 99,8 10,4 38,7 2,5 51,6 151,4 ETS 0,0 27,7 19,5 0,7 0,3 0,0 0,0 28,7 10,4 38,5 2,0 51,0 79,7 Niet-ETS 16,7 4,1 0,0 5,4 8,0 3,0 33,9 71,1 0,0 0,2 0,5 0,7 71,7 TOTAAL Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

40 Tabel 26a: Energiebalans 2023 (projectie, vastgesteld beleid) Huis- Industrie houdens waarvan Chemie Land en tuinbouw Handel, diensten, overheid Waterbedrijven en afvalbeheer Verkeer eindverbruikers Raffinaderijen Elektr. productie Verbruikssaldo (PJ) Aardgas en oliewinning energie bedrijven Kolen Olie wv biobrandstof Aardgas Stoom uit kernenergie Elektriciteit Warmte Biomassa (excl. biogas) Biogas Overig Non-energetisch verbruik (PJ) Winning (PJ) Kolen Olie Aardgas Warmte hernieuwbaar Elektriciteit wv hernieuwbaar Finaal elektriciteit (PJ) Verbranding 16,4 26,4 16,1 5,7 8,2 3,1 33,7 93,5 8,0 42,7 2,4 53,1 146,6 Energetisch proces 0,0 4,5 3,2 0,0 0,0 0,0 0,0 4,5 2,0 0,0 0,0 2,0 6,4 Overig 0,2 1,6 0,3 0,0 0,1 0,0 0,0 1,8 0,0 0,0 0,1 0,1 1,9 16,6 32,5 19,6 5,7 8,3 3,1 33,7 99,8 10,0 42,7 2,5 55,1 154,9 ETS 0,0 28,3 19,6 0,7 0,3 0,0 0,0 29,3 10,0 42,5 2,0 54,4 83,7 Niet-ETS 16,6 4,1 0,0 5,0 8,0 3,1 33,7 70,5 0,0 0,2 0,5 0,7 71,2 TOTAAL Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

41 Tabel 26b: Energiebalans 2023 (projectie, vastgesteld en voorgenomen beleid) Huishoudens Industrie waarvan Chemie Land en tuinbouw Handel, diensten, overheid Waterbedrijven en afvalbeheer Verkeer eindverbruikers Raffinaderijen Elektr. productie Verbruikssaldo (PJ) Aardgas en oliewinning energie bedrijven Kolen Olie wv biobrandstof Aardgas Stoom uit kernenergie Elektriciteit Warmte Biomassa (excl. biogas) Biogas Overig Non-energetisch verbruik (PJ) Winning (PJ) Kolen Olie Aardgas Warmte hernieuwbaar Elektriciteit wv hernieuwbaar Finaal elektriciteit (PJ) Verbranding 16,1 26,5 16,2 6,1 7,7 3,1 33,7 93,0 8,0 36,8 2,4 47,3 140,3 Energetisch proces 0,0 4,5 3,2 0,0 0,0 0,0 0,0 4,5 2,0 0,0 0,0 2,0 6,5 Overig 0,2 1,6 0,3 0,0 0,1 0,0 0,0 1,8 0,0 0,0 0,1 0,1 1,9 16,3 32,5 19,7 6,1 7,8 3,1 33,7 99,4 10,0 36,8 2,5 49,3 148,7 ETS 0,0 28,4 19,7 0,7 0,2 0,0 0,0 29,4 10,0 36,7 2,0 48,6 78,0 Niet-ETS 16,3 4,1 0,0 5,3 7,5 3,1 33,7 70,0 0,0 0,2 0,5 0,6 70,6 TOTAAL Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

42 Tabel 27a: Energiebalans 2030 (projectie, vastgesteld beleid) Huis- Industrie houdens waarvan Chemie Land en tuinbouw Handel, diensten, overheid Waterbedrijven en afvalbeheer Verkeer eindverbruikers Raffinaderijen Elektr. productie Verbruikssaldo (PJ) Aardgas en oliewinning energie bedrijven Kolen Olie wv biobrandstof Aardgas Stoom uit kernenergie Elektriciteit Warmte Biomassa (excl. biogas) Biogas Overig Non-energetisch verbruik (PJ) Winning (PJ) Kolen Olie Aardgas Warmte hernieuwbaar Elektriciteit wv hernieuwbaar Finaal elektriciteit (PJ) Verbranding 14,9 24,6 15,1 5,2 7,4 3,1 33,3 88,5 7,4 32,2 1,3 40,8 129,4 Energetisch proces 0,0 5,6 3,4 0,0 0,0 0,0 0,0 5,6 1,4 0,0 0,0 1,4 7,1 Overig 0,2 1,6 0,3 0,0 0,1 0,0 0,0 1,8 0,0 0,0 0,1 0,1 1,9 15,1 31,8 18,8 5,2 7,5 3,1 33,3 96,0 8,8 32,2 1,3 42,4 138,3 ETS 0,0 27,9 18,8 0,6 0,2 0,0 0,0 28,8 8,8 32,1 1,1 42,0 70,7 Niet-ETS 15,1 3,9 0,0 4,5 7,3 3,1 33,3 67,2 0,0 0,1 0,3 0,4 67,6 TOTAAL Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

43 Tabel 27b: Energiebalans 2030 (projectie, vastgesteld en voorgenomen beleid) Huishoudens Industrie waarvan Chemie Land en tuinbouw Handel, diensten, overheid Waterbedrijven en afvalbeheer Verkeer eindverbruikers Raffinaderijen Elektr. productie Verbruikssaldo (PJ) Aardgas en oliewinning energie bedrijven Kolen Olie wv biobrandstof Aardgas Stoom uit kernenergie Elektriciteit Warmte Biomassa (excl. biogas) Biogas Overig Non-energetisch verbruik (PJ) Winning (PJ) Kolen Olie Aardgas Warmte hernieuwbaar Elektriciteit wv hernieuwbaar Finaal elektriciteit (PJ) Verbranding 14,7 25,2 15,4 5,7 6,6 3,1 33,3 88,6 7,4 29,1 1,3 37,8 126,4 Energetisch proces 0,0 5,7 3,4 0,0 0,0 0,0 0,0 5,7 1,4 0,0 0,0 1,4 7,1 Overig 0,2 1,6 0,3 0,0 0,1 0,0 0,0 1,8 0,0 0,0 0,1 0,1 1,9 14,8 32,4 19,1 5,7 6,7 3,1 33,3 96,2 8,8 29,1 1,4 39,3 135,4 ETS 0,0 28,4 19,1 0,7 0,2 0,0 0,0 29,3 8,8 29,0 1,1 38,9 68,2 Niet-ETS 14,8 4,0 0,0 5,1 6,5 3,1 33,3 66,8 0,0 0,1 0,3 0,4 67,2 TOTAAL Tabellenbijlage Nationale Energieverkenning

44

Monitor energie en emissies Drenthe

Monitor energie en emissies Drenthe Monitor energie en emissies Drenthe 2012-2015 - november 2017 www.ecn.nl Monitor energie en emissies Drenthe 2012-2015 Deze monitor sluit aan op de notitie Energie en emissies Drenthe 2020, 2023 en 2030

Nadere informatie

Nationale Energieverkenning 2014

Nationale Energieverkenning 2014 Nationale Energieverkenning 2014 Remko Ybema en Pieter Boot Den Haag 7 oktober 2014 www.ecn.nl Inhoud Opzet van de Nationale Energieverkenning (NEV) Omgevingsfactoren Resultaten Energieverbruik Hernieuwbare

Nadere informatie

Externe notitie. Petten, 8 juli Cees Volkers Wouter Wetzels. Afdeling Policy Studies ECN-N Van

Externe notitie. Petten, 8 juli Cees Volkers Wouter Wetzels. Afdeling Policy Studies ECN-N Van Externe notitie Petten, 8 juli 2013 Afdeling Policy Studies ECN-N--13-028 Van Cees Volkers Wouter Wetzels Onderwerp Nieuwste inzichten Nederlands gasverbruik Inleiding ECN Policy Studies voert regelmatig

Nadere informatie

Circulair Congres TKI-BBE Ronald Zwart, Platform Bio-Energie 08 mei 2019

Circulair Congres TKI-BBE Ronald Zwart, Platform Bio-Energie 08 mei 2019 De Toekomst van Bio-energie Circulair Congres TKI-BBE Ronald Zwart, Platform Bio-Energie 08 mei 2019 De Toekomst van Bio-energie Bio-energie is vandaag de belangrijkste bron van hernieuwbare energie in

Nadere informatie

Energie en emissies Drenthe 2020, 2023 en 2030

Energie en emissies Drenthe 2020, 2023 en 2030 Juni 2015 ECN-N--15-013 Energie en emissies Drenthe 2020, 2023 en 2030 Gerdes, J. 2 Inhoud 1 Samenvattende inleiding dichter bij emissiedoel 2020 5 2 Geraamd energieverbruik en emissies Drenthe 2020 gedaald

Nadere informatie

Energie: inleiding en beleid Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (

Energie: inleiding en beleid Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving ( Indicator 11 augustus 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Energiedragers De economie

Nadere informatie

Rol energiedragers binnen de Nederlandse energievoorziening

Rol energiedragers binnen de Nederlandse energievoorziening Indicator 12 februari 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Energie speelt een cruciale

Nadere informatie

Monitor Schoon en Zuinig

Monitor Schoon en Zuinig Monitor Schoon en Zuinig Actuele stand van zaken 2008 Den Haag, 13 mei 2009 www.ecn.nl Overzicht Monitor Schoon en Zuinig: doel en kader Opzet monitor en stand van zaken 2008: - Doelgrootheden - Effecten

Nadere informatie

Aanbod en verbruik van elektriciteit,

Aanbod en verbruik van elektriciteit, Indicator 14 november 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2016 bedroeg het totale

Nadere informatie

Afbakening energiesector voor de NEV2014

Afbakening energiesector voor de NEV2014 Afbakening energiesector voor de NEV2014 7-10-2014 gepubliceerd op cbs.nl CBS 2014 Scientific Paper 1 Inhoud 1. Inleiding 3 2. Scope van de energiesector 4 2.1 Bestaande afbakeningen voor de energiesector

Nadere informatie

Notitie Amsterdam, 20 november Samenvatting. 1 Langetermijnenergieprijs

Notitie Amsterdam, 20 november Samenvatting. 1 Langetermijnenergieprijs Notitie Amsterdam, 20 november 2017 ECN-N--17-026 Kenmerk Afdeling Van Voor Beleidsstudies Sander Lensink, Adriaan van der Welle Ministerie van Economische Zaken Onderwerp Basisprijzen en basisprijspremies

Nadere informatie

Broeikasgasemissies in Nederland,

Broeikasgasemissies in Nederland, Indicator 19 mei 2009 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De totale uitstoot van broeikasgassen

Nadere informatie

Revisie energiebalans 1990 tot en met 1994

Revisie energiebalans 1990 tot en met 1994 Paper Revisie energiebalans 1990 tot en met 1994 Oktober 2016 CBS 2014 Scientific Paper 1 Inhoud 1. Inleiding 3 2. Revisie per energiedrager 3 2.1 Kolen en kolenproducten 4 2.2 Olie 4 2.3 Aardgas 6 2.4

Nadere informatie

EfficiEncy Duurzaam. EnErgiEbEsparing. Warmte en koude. KEnnis industrie. energie financiering. instrumenten. GebouwDe omgeving

EfficiEncy Duurzaam. EnErgiEbEsparing. Warmte en koude. KEnnis industrie. energie financiering. instrumenten. GebouwDe omgeving Warmte en koude Kennis, advies, instrumenten en financiële steun EfficiEncy Duurzaam GebouwDe omgeving energie financiering KEnnis industrie instrumenten EnErgiEbEsparing De Nederlandse overheid streeft

Nadere informatie

Wat vraagt de energietransitie in Nederland?

Wat vraagt de energietransitie in Nederland? Wat vraagt de energietransitie in Nederland? Jan Ros Doel/ambitie klimaatbeleid: Vermindering broeikasgasemissies in 2050 met 80 tot 95% ten opzichte van 1990 Tussendoelen voor broeikasgasemissies Geen

Nadere informatie

ECN-N Energiescenario s Drenthe 2030

ECN-N Energiescenario s Drenthe 2030 December 2016 ECN-N--16-031 Energiescenario s Drenthe 2030 Gerdes, J. Gewijzigd op: 16-12-2016 13:20 2 Inhoud 1 Context van de energiescenario s voor 2030 4 2 Uitgangspunten voor drie scenario s 5 3 Ontwikkelingen

Nadere informatie

De impact van de energietransitie op de Nederlandse werkgelegenheid,

De impact van de energietransitie op de Nederlandse werkgelegenheid, De Nederlandse economie De impact van de energietransitie op de Nederlandse werkgelegenheid, 2008 2017 Niels Schoenaker Frank Notten December 2018 CBS De Nederlandse economie, 1 Inhoud Inleiding 3 1. De

Nadere informatie

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL Doelstellingen - Mondiaal Parijs-akkoord: Well below 2 degrees. Mondiaal circa 50% emissiereductie nodig in

Nadere informatie

Het energieverbruik voor warmte afgeleid uit de Energiebalans

Het energieverbruik voor warmte afgeleid uit de Energiebalans Het energieverbruik voor warmte afgeleid uit de Energiebalans Update 2010 07 08 09 10 11 12 13 14 Centraal Bureau voor de Statistiek Verklaring van tekens. gegevens ontbreken * voorlopig cijfer ** nader

Nadere informatie

De voortgang van het Nederlandse energie- en klimaatbeleid

De voortgang van het Nederlandse energie- en klimaatbeleid De voortgang van het Nederlandse energie- en klimaatbeleid Wouter Wetzels Presentatie voor het HVC Innovatieplatform, 15 juli 2010, Petten www.ecn.nl Werkprogramma Schoon en Zuinig Doelen van het kabinet

Nadere informatie

Rol energiedragers binnen de Nederlandse energievoorziening

Rol energiedragers binnen de Nederlandse energievoorziening Indicator 9 december 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Rol energiedragers binnen de

Nadere informatie

Broeikasgasemissies in Nederland per sector,

Broeikasgasemissies in Nederland per sector, Indicator 8 september 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De emissie van koolstofdioxide

Nadere informatie

Verbruik van hernieuwbare energie

Verbruik van hernieuwbare energie Indicator 11 juli 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het aandeel hernieuwbare energie

Nadere informatie

Tool Burgemeestersconvenant Actualisatie nulmeting 2011 & inventaris 2012

Tool Burgemeestersconvenant Actualisatie nulmeting 2011 & inventaris 2012 17/11/2014 Tool Burgemeestersconvenant Actualisatie nulmeting 2011 & inventaris 2012 Kadering» VITO actualiseert jaarlijks, in opdracht van LNE, CO 2 -inventaris gemeenten» Taken voorzien in actualisatie

Nadere informatie

Rol energiedragers binnen de Nederlandse energievoorziening

Rol energiedragers binnen de Nederlandse energievoorziening Indicator 14 augustus 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De energievoorziening van Nederland

Nadere informatie

en uitdagingen voor de toekomst Pieter Boot, maart 2018

en uitdagingen voor de toekomst Pieter Boot, maart 2018 Energie-infrastructuur: overzicht en uitdagingen voor de toekomst Pieter Boot, maart 2018 Indeling De drie fasen van ordening en regulering infrastructuur Nederland doorvoerland Wat is de opgave? Investeringen

Nadere informatie

Perspectief voor klimaat neutraal en hernieuwbaar gas

Perspectief voor klimaat neutraal en hernieuwbaar gas Perspectief voor klimaat neutraal en hernieuwbaar gas Aardgas als transitiebrandstof of transitie van een brandstof? Marcel Weeda, ECN AkzoNobel Center, Amsterdam VEMW seminar, 22 april 2016 www.ecn.nl

Nadere informatie

Betekenis Energieakkoord voor Duurzame Groei voor de Installatiebranche. Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel 3 februari 2014 / VSK beurs

Betekenis Energieakkoord voor Duurzame Groei voor de Installatiebranche. Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel 3 februari 2014 / VSK beurs Betekenis Energieakkoord voor Duurzame Groei voor de Installatiebranche Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel 3 februari 2014 / VSK beurs Inhoud Introductie Duurzame Energie Koepel en Sector beschrijving

Nadere informatie

Broeikasgasemissies in Nederland per sector,

Broeikasgasemissies in Nederland per sector, Indicator 19 mei 2009 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De emissie van koolstofdioxide (CO2)

Nadere informatie

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie Biomassa Pilaar in de energietransitie en Uitgangspunt voor de biobased economie Klimaatverandering: onze uitdaging Onze opdracht om er snel en écht iets aan te gaan doen Overeenstemming: er moet wat gebeuren!

Nadere informatie

De Energietransitie van de Elektriciteitsproductie

De Energietransitie van de Elektriciteitsproductie De Energietransitie van de Elektriciteitsproductie door Adriaan Wondergem 6 october 2010 De Energietransitie van de Elektriciteitsproductie van 2008 tot 2050. De kernvragen zijn: Hoe ziet een (bijna) CO2-loze

Nadere informatie

Energieverbruik per bedrijfstak,

Energieverbruik per bedrijfstak, Indicator 7 september 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2015 (voorlopig cijfer)

Nadere informatie

De energietransitie: kansen grijpen kansen creëren

De energietransitie: kansen grijpen kansen creëren De energietransitie: kansen grijpen kansen creëren Inspiratie voor de avond Marc Londo, ECN Beleidsstudies Alkmaar 1 april 2015 www.ecn.nl Boodschappen 1. De energiehuishouding verandert, en daar zijn

Nadere informatie

Impact analyse: ambitie elektrisch transport

Impact analyse: ambitie elektrisch transport Impact analyse: ambitie elektrisch transport ad-hoc verzoek EL&I 29 maart 211, ECN-L--11-27, C. Hanschke www.ecn.nl Scope en aanpak impact analyse 1.8.6.4.2 Groeiambitie Elektrische auto's [mln] 215 22

Nadere informatie

1 Inleiding. 2 Uitgangspunten. Notitie Petten, 15 oktober 2014

1 Inleiding. 2 Uitgangspunten. Notitie Petten, 15 oktober 2014 Notitie Petten, 15 oktober 2014 Afdeling Policy Studies Van Aan Sander Lensink Marc Streefkerk (Ministerie van Economische Zaken) Kopie Onderwerp Update kosten windenergie op zee, fase II (openbaar) 1

Nadere informatie

Monitor CO 2 -uitstoot woningen Rotterdam 2011

Monitor CO 2 -uitstoot woningen Rotterdam 2011 Monitor CO 2 -uitstoot woningen Rotterdam 2011 Monitor CO 2 -uitstoot woningen Rotterdam 2011 Projectnr 11-3459 drs PA de Graaf Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS) Mei 2011 In opdracht van de DCMR

Nadere informatie

Het huidige beleidstekort: er moeten nog heel wat tandjes bij. Ton van Dril 10 september 2009

Het huidige beleidstekort: er moeten nog heel wat tandjes bij. Ton van Dril 10 september 2009 Het huidige beleidstekort: er moeten nog heel wat tandjes bij Ton van Dril 1 september 29 Coalitieakkoord februari 27: 3% Broeikasgasreductie ten opzichte van 199 2% Aandeel duurzame energie in 22 2% Energie-efficiencyverbetering

Nadere informatie

De waarde van het BBP Onderzoek naar de consumptie van energie

De waarde van het BBP Onderzoek naar de consumptie van energie De waarde van het BBP Onderzoek naar de consumptie van energie Geschreven door: Lesley Huang en Pepijn Veldhuizen Vakken: Economie School en klas: Scholengemeenschap Were Di, vwo 6 Begeleider: De heer

Nadere informatie

Westvoorne CO 2 - uitstoot

Westvoorne CO 2 - uitstoot Westvoorne CO 2 - uitstoot De grafiek geeft de CO 2-uitstoot verdeeld over de hoofdsectoren over de jaren 2010 tot en met 2013. Cijfers zijn afkomstig uit de Klimaatmonitor van RWS. Cijfers over 2014 zijn

Nadere informatie

Uitgangssituatie voor de Routekaart Chemie

Uitgangssituatie voor de Routekaart Chemie Uitgangssituatie voor de Routekaart Chemie W. Wetzels 29 juni 2012 ECN-E--12-024 Verantwoording Dit rapport is geschreven in opdracht van Agentschap NL. Het projectnummer bij ECN is 6.00544. Contactpersoon

Nadere informatie

Wie betaalt de rekening van de energietransitie?

Wie betaalt de rekening van de energietransitie? Wie betaalt de rekening van de energietransitie? Symposium KVGN 17 november 2016 Ron Wit Ron.Wit@eneco.com Overzicht presentatie 1. Ontwikkeling broeikasgassen in Nederland 2. Ontwikkeling integrale kosten

Nadere informatie

L 55/74 Publicatieblad van de Europese Unie Bruto binnenlands product in constante prijzen van 1995 (bron: nationale. 1A, sectorale aanpak).

L 55/74 Publicatieblad van de Europese Unie Bruto binnenlands product in constante prijzen van 1995 (bron: nationale. 1A, sectorale aanpak). L 55/74 Publicatieblad van de Europese Unie 1.3.2005 BIJLAGE II LIJST VAN JAARLIJKSE INDICATOREN TABEL II-1 Lijst van prioriteitsindicatoren ( 1 ) Indicator Teller/noemer Richtsnoeren/definities ( 2 )(

Nadere informatie

Energieverzorging Nederland

Energieverzorging Nederland Energieverzorging Nederland Naar een Duurzame Samenleving (VROM) Vanuit een internationaal geaccordeerde basis voor 2050 Standpunt Nederlandse overheid : 100% CO2 -reductie Standpunt van de G8: 80 % CO2

Nadere informatie

Technisch-economische scenario s voor Nederland. Ton van Dril 20 mei 2015

Technisch-economische scenario s voor Nederland. Ton van Dril 20 mei 2015 Technisch-economische scenario s voor Nederland Ton van Dril 20 mei 2015 Overzicht Energieplaatje in historisch perspectief Hoeveel en hoe gebruiken we energie? Wat gebeurt er met verbruik en uitstoot

Nadere informatie

Beheer van energie en broeikasgas

Beheer van energie en broeikasgas Beheer van energie en broeikasgas binnen de Europese doelstellingen voor 2050 De CONCLUSIES volgen 30 maart 2014 Hebben wij de energie om 2050 schoon te halen? slotcongres 1 Beheer van energie en broeikasgas

Nadere informatie

Handreiking Aanvulling op het EEP - Addendum op de MEE. In opdracht van het ministerie van Economische Zaken

Handreiking Aanvulling op het EEP - Addendum op de MEE. In opdracht van het ministerie van Economische Zaken Handreiking Aanvulling op het EEP - Addendum op de MEE In opdracht van het ministerie van Economische Zaken Handreiking Aanvulling op het EEP - Addendum op de MEE Deze handreiking bevat informatie over

Nadere informatie

Aanbod en verbruik van elektriciteit,

Aanbod en verbruik van elektriciteit, Indicator 27 augustus 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het totale elektriciteitsverbruik

Nadere informatie

Broeikasgasemissies in Nederland,

Broeikasgasemissies in Nederland, Indicator 4 juni 2008 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De totale uitstoot van broeikasgassen

Nadere informatie

Van gas los! Dialoog In een breder perspectief: Klimaatakkoord Landbouw en Landgebruik Huidige situatie Opgave Klimaatakkoord Ambitie Glastuinbouw

Van gas los! Dialoog In een breder perspectief: Klimaatakkoord Landbouw en Landgebruik Huidige situatie Opgave Klimaatakkoord Ambitie Glastuinbouw Van gas los! Klimaat Opties glastuinbouw Dialoog In een breder perspectief: Klimaatakkoord Landbouw en Landgebruik Huidige situatie Opgave Klimaatakkoord Ambitie Glastuinbouw Minder energie gebruiken CO2

Nadere informatie

Fysieke energiestroom rekeningen

Fysieke energiestroom rekeningen Wetenschappelijk Comité van het INR 26 september 2017 Fysieke energiestroom rekeningen 2014-2015 Vincent Vandernoot Federaal Planbureau Inleiding Wat? Energie-aanbod en -gebruik binnen de economie en stromen

Nadere informatie

MIRA 2011 ENERGIE. Energiegebruik per sector. www.milieurapport.be

MIRA 2011 ENERGIE. Energiegebruik per sector. www.milieurapport.be Energiegebruik per sector P index energiegebruik (=1) 13 125 12 115 11 15 1 95 9 handel & diensten industrie (niet-energetisch) huishoudens bruto binnenlands energiegebruik landbouw transport energiesector

Nadere informatie

Emissie broeikasgassen in Europa,

Emissie broeikasgassen in Europa, Indicator 11 januari 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2009 nam de Europese uitstoot

Nadere informatie

Curaçao Carbon Footprint 2015

Curaçao Carbon Footprint 2015 Willemstad, March 2017 Inhoudsopgave Inleiding 2 Methode 2 Dataverzameling 3 Uitstoot CO2 in 2010 3 Uitstoot CO2 in 2015 4 Vergelijking met andere landen 5 Central Bureau of Statistics Curaçao 1 Inleiding

Nadere informatie

Bruto elektriciteitsproductie en inzet energiedragers,

Bruto elektriciteitsproductie en inzet energiedragers, Bruto elektriciteitsproductie en inzet energiedragers, 1998-2016 Indicator 6 juli 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt

Nadere informatie

Rendementen en CO -emissie van elektriciteitsproductie in Nederland, update 2012

Rendementen en CO -emissie van elektriciteitsproductie in Nederland, update 2012 Webartikel 2014 Rendementen en CO -emissie van 2 elektriciteitsproductie in Nederland, update 2012 Reinoud Segers 31-03-2014 gepubliceerd op cbs.nl CBS Rendementen en CO2-emissie elektriciteitsproductie

Nadere informatie

Windenergie in Wijk bij Duurstede

Windenergie in Wijk bij Duurstede Windenergie in Wijk bij Duurstede J.H. Fred Jansen Nationaal Kritisch Platform Windenergie (NKPW) www.nkpw.nl Bruto opbrengst windenergie in Nederland en Wijk bij Duurstede Netto opbrengst Geluid windturbines

Nadere informatie

CO2-uitstoot Regio Noord-Veluwe

CO2-uitstoot Regio Noord-Veluwe CO2-uitstoot Regio Noord-Veluwe 1 CO2-uitstoot hoofdsectoren 1.1 Inleiding In deze rapportage wordt de CO2-uitstoot van uw gemeente weergegeven, voorzover de daarvoor benodigde gegevens beschikbaar zijn.

Nadere informatie

Basisprijzen in SDE volgens genormeerde berekening

Basisprijzen in SDE volgens genormeerde berekening Notitie Aan Basisprijzen in SDE+ 2013 volgens genormeerde berekening Ministerie van Economische Zaken ECN-N--13-003 23 januari 2013 Kopie aan Van S.M. Lensink Samenvatting Het Ministerie van Economische

Nadere informatie

Emissies naar lucht door de energievoorziening,

Emissies naar lucht door de energievoorziening, Indicator 1 mei 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De emissies van vrijwel alle belangrijke

Nadere informatie

Introductie op proces

Introductie op proces Notitie Amsterdam, 6 april 2017 Afdeling Policy Studies Van Aan Sander Lensink (ECN) Ministerie van Economische Zaken Onderwerp en 2018 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

Nadere informatie

Beheer van energie en broeikasgas

Beheer van energie en broeikasgas Beheer van energie en broeikasgas in de Nederlandse industrie binnen de Europese doelstellingen voor 2050 Symposium Brandstof of Bedelstaf? 21 februari 2014 bij het Academisch Genootschap te Eindhoven

Nadere informatie

CO2-emissies uit elektriciteitsopwekking binnen ETS. Bart van Wezel, Reinoud Segers, Bas Guis en Kathleen Geertjes

CO2-emissies uit elektriciteitsopwekking binnen ETS. Bart van Wezel, Reinoud Segers, Bas Guis en Kathleen Geertjes CO2-emissies uit elektriciteitsopwekking binnen ETS Bart van Wezel, Reinoud Segers, Bas Guis en Kathleen Geertjes Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Methode 4 2.1 Gebruikte begrippen 4 2.2 Beschrijving bestaande

Nadere informatie

Hernieuwbare elektriciteit,

Hernieuwbare elektriciteit, Indicator 9 april 2015 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2014 (voorlopige cijfers) bedroeg

Nadere informatie

Bruto elektriciteitsproductie en inzet energiedragers,

Bruto elektriciteitsproductie en inzet energiedragers, Bruto elektriciteitsproductie en inzet energiedragers, 1998-2017 Indicator 29 januari 2019 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens

Nadere informatie

Waterstof. Hoe het kleinste element in het periodiek systeem een grote drijvende kracht vormt voor de energie- en chemische industrie transitie

Waterstof. Hoe het kleinste element in het periodiek systeem een grote drijvende kracht vormt voor de energie- en chemische industrie transitie Waterstof Hoe het kleinste element in het periodiek systeem een grote drijvende kracht vormt voor de energie- en chemische industrie transitie Jörg Gigler & Marcel Weeda TKI Nieuw Gas Waterstofbijeenkomst

Nadere informatie

Emissies naar lucht door de energievoorziening,

Emissies naar lucht door de energievoorziening, Indicator 29 april 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De emissies van een aantal belangrijke

Nadere informatie

Hernieuwbare elektriciteit,

Hernieuwbare elektriciteit, Indicator 17 juli 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De productie van hernieuwbare elektriciteit

Nadere informatie

Het energieverbruik 0v warmte afgeleid eid uit de Energiebalans

Het energieverbruik 0v warmte afgeleid eid uit de Energiebalans 08 Het energieverbruik 0v ruik voor warmte afgeleid eid uit de Energiebalans ns Reinoud Segers Publicatiedatum CBS-website: 3 februari 2009 Den Haag/Heerlen, 2009 Verklaring van tekens. = gegevens ontbreken

Nadere informatie

Grootschalige introductie van micro wkk systemen. Harm Jeeninga ECN Beleidsstudies

Grootschalige introductie van micro wkk systemen. Harm Jeeninga ECN Beleidsstudies Grootschalige introductie van micro wkk systemen Harm Jeeninga ECN Beleidsstudies jeeninga@ecn.nl Micro wkk een controversieel onderwerp? De discussie rondom het nut van micro wkk wordt niet altijd niet

Nadere informatie

Revisie Hernieuwbare Energie 2015

Revisie Hernieuwbare Energie 2015 Paper Revisie Hernieuwbare Energie 2015 Reinoud Segers Juni 2015 CBS Centraal Bureau voor de Statistiek Revisie Hernieuwbare Energie 2015, 1 Samenvatting De cijfers voor het eindverbruik van hernieuwbare

Nadere informatie

Energie. Gebruik, kosten & transitie. Frans Rooijers directeur CE Delft

Energie. Gebruik, kosten & transitie. Frans Rooijers directeur CE Delft Energie Gebruik, kosten & transitie Frans Rooijers directeur CE Delft CE Delft Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 Energie, transport en grondstoffen Economische, technische en beleidsmatige expertise

Nadere informatie

Energieverbruik per sector,

Energieverbruik per sector, Indicator 29 september 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2013 is het energieverbruik

Nadere informatie

Energietransitie: Technische toelichting. André Meurink

Energietransitie: Technische toelichting. André Meurink Energietransitie: Technische toelichting André Meurink CBS Den Haag Henri Faasdreef 312 2492 JP Den Haag Postbus 24500 2490 HA Den Haag +31 70 337 38 00 www.cbs.nl projectnummer 180956 SLO 4 februari 2019

Nadere informatie

Energiestromen in Vlaanderen

Energiestromen in Vlaanderen Energiestromen in Vlaanderen kolen 142 PJ 7 % internationale bunkers 443,4 PJ 22 % olie 1 14 PJ 54 % gas 421 PJ 2 % nucleaire warmte 246 PJ 12 % primair energiegebruik 2 55,5 PJ 1 % bruto binnenlands energiegebruik

Nadere informatie

Hernieuwbare elektriciteit,

Hernieuwbare elektriciteit, Indicator 14 maart 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2011 is 12 miljard kwh elektriciteit

Nadere informatie

Energie- en klimaatmonitor agrosectoren Hernieuwbare energie, reductie broeikasgassen en energiebesparing

Energie- en klimaatmonitor agrosectoren Hernieuwbare energie, reductie broeikasgassen en energiebesparing Energie- en klimaatmonitor agrosectoren Hernieuwbare energie, reductie broeikasgassen en energiebesparing Inleiding In 28 sloten de overheid en de agrosectoren het convenant Schone en Zuinige agrosectoren.

Nadere informatie

1 Nederland is nog altijd voor 92 procent afhankelijk van fossiele brandstoffen

1 Nederland is nog altijd voor 92 procent afhankelijk van fossiele brandstoffen achtergrond Afscheid van fossiel kan Klimaatverandering is een wereldwijd probleem. Energie(on)zekerheid ook. Dat betekent dat een transitie naar een veel duurzamere economie noodzakelijk is. Het recept

Nadere informatie

Economie kernenergie versus andere opties

Economie kernenergie versus andere opties Economie kernenergie versus andere opties Bert Dekker KIVI NIRIA stuurgroep Energie Symposium De economie van kerncentrales 9 november 2007 Uitgangspunten SEM Maximalisatie van renderende besparingen (payback

Nadere informatie

Net voor de Toekomst. Frans Rooijers

Net voor de Toekomst. Frans Rooijers Net voor de Toekomst Frans Rooijers Net voor de Toekomst 1. Bepalende factoren voor energie-infrastructuur 2. Scenario s voor 2010 2050 3. Decentrale elektriciteitproductie 4. Noodzakelijke aanpassingen

Nadere informatie

CO 2 -uitstootrapportage 2011

CO 2 -uitstootrapportage 2011 Programmabureau Klimaat en Energie CO 2 -uitstootrapportage 2011 Auteurs: Frank Diependaal en Theun Koelemij Databewerking: CE Delft, Cor Leguijt en Lonneke Wielders Inhoud 1 Samenvatting 3 2 Inleiding

Nadere informatie

Route naar een Duurzame Energievoorziening

Route naar een Duurzame Energievoorziening Route naar een Duurzame Energievoorziening Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel Bijeenkomst: 25 november 2013, Power Lab 5 / USI & KIVI-NIRIA Inhoud Energie-transitie Energieakkoord voor duurzame groei

Nadere informatie

Verbruik van duurzame energie,

Verbruik van duurzame energie, Indicator 28 april 2009 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het aandeel duurzaam in het binnenlandse

Nadere informatie

Correctiebedragen t.b.v. bevoorschotting 2014 (SDE+)

Correctiebedragen t.b.v. bevoorschotting 2014 (SDE+) Notitie Petten, 9 oktober 2013 Afdeling Policy Studies Van Aan Michiel Hekkenberg, Sander Lensink Cynthia Peerenboom-Bosman (EZ) Suzanne Breman-Vrijmoed (EZ) Kopie Onderwerp Correctiebedragen t.b.v. bevoorschotting

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401

Nadere informatie

Toets_Hfdst10_BronnenVanEnergie

Toets_Hfdst10_BronnenVanEnergie Toets_Hfdst10_BronnenVanEnergie Vragen Samengesteld door: visign@hetnet.nl Datum: 31-1-2017 Tijd: 11:10 Samenstelling: Geowijzer Vraag: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19,

Nadere informatie

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2016

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2016 1 Beknopte samenvatting van de Inventaris hernieuwbare energiebronnen Vlaanderen 2005-2016, Vito, oktober 2017 1 Het aandeel hernieuwbare energie in 2016 bedraagt 6,4% Figuur 1 groene stroom uit bio-energie

Nadere informatie

Aardgasloze toekomst, waarom? ecn.nl

Aardgasloze toekomst, waarom? ecn.nl Aardgasloze toekomst, waarom? Stroomversnelling Energy Up 2018 Casper Tigchelaar Inhoud presentatie 2 belangrijkste redenen voor aardgasvrije gebouwde omgeving Hoe heeft het energiegebruik in huishoudens

Nadere informatie

ENERGIE- OBSERVATORIUM. Kerncijfers 2013 20% 80% 60% 40%

ENERGIE- OBSERVATORIUM. Kerncijfers 2013 20% 80% 60% 40% ENERGIE- OBSERVATORIUM Kerncijfers 2013 20% 80% 60% 40% Deze brochure wordt gepubliceerd met als doel door een efficiënt en doelgericht gebruik van de statistische gegevens, van marktgegevens, van de databank

Nadere informatie

Basisbedrag zon-pv najaar 2017 (SDE+)

Basisbedrag zon-pv najaar 2017 (SDE+) Basisbedrag zon-pv najaar 2017 (SDE+) Sander Lensink Jasper Lemmens (DNV GL) Luuk Beurskens Amsterdam 29 juni 2017 ECN-L--17-018 www.ecn.nl Samenvatting advies Onderscheid maken tussen kleine projecten

Nadere informatie

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2015

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2015 1 Beknopte samenvatting van de Inventaris hernieuwbare energiebronnen Vlaanderen 2005-2015, Vito, september 2016 1 Het aandeel hernieuwbare energie in 2015 bedraagt 6,0 % Figuur 1 groene stroom uit bio-energie

Nadere informatie

Windsnelheidseffecten achter windturbines

Windsnelheidseffecten achter windturbines Windsnelheidseffecten achter windturbines E.T.G. Bot B.H. Bulder Juli 2017 ECN-E--17-034 Management samenvatting Bij de ontwikkeling van het windpark Flevoland Noord, onder werknaam Windplan Blauw, zijn

Nadere informatie

Verbruik van duurzame energie,

Verbruik van duurzame energie, Indicator 15 december 2009 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het aandeel duurzaam in het

Nadere informatie

Het Energieakkoord: wat gaat het betekenen? Opzet, werkwijze Hoofdlijnen van de doorrekening Hernieuwbare energie Marc Londo Den Haag, 2 oktober

Het Energieakkoord: wat gaat het betekenen? Opzet, werkwijze Hoofdlijnen van de doorrekening Hernieuwbare energie Marc Londo Den Haag, 2 oktober Het Energieakkoord: wat gaat het betekenen? Opzet, werkwijze Hoofdlijnen van de doorrekening Hernieuwbare energie Marc Londo Den Haag, 2 oktober Opzet, werkwijze Uitgangspunten doorrekening Effecten akkoord

Nadere informatie

MIRA 2012 Energie. Energiegebruik per sector

MIRA 2012 Energie.  Energiegebruik per sector MIRA 212 Energie Energiegebruik per sector P energiegebruik (PJ) 1 8 1 6 1 4 1 2 1 8 6 4 2 energiesector niet toewijsbaar aan 1 sector handel & diensten transport landbouw industrie (energetisch) industrie

Nadere informatie

Warmtetransitie en het nieuwe kabinet. Nico Hoogervorst

Warmtetransitie en het nieuwe kabinet. Nico Hoogervorst Warmtetransitie en het nieuwe kabinet Nico Hoogervorst 24 november 2017 Regeerakkoord Rutte III (2017 - ) Opmerkelijk: Lange formatie Klimaat-minister op EZ Duurzaam = klimaatbescherming Milieubescherming

Nadere informatie

Welke hernieuwbare energie in 2020?

Welke hernieuwbare energie in 2020? Welke hernieuwbare energie in 2020? Waar staan we en wat is de verwachting? Het aandeel hernieuwbare energie van het totaal energetisch eindgebruik groeide van 2000 1,4% via 2,3% in 2005 tot 4,3% in 2011

Nadere informatie

Kernenergie. kernenergie01 (1 min, 22 sec)

Kernenergie. kernenergie01 (1 min, 22 sec) Kernenergie En dan is er nog de kernenergie! Kernenergie is energie opgewekt door kernreacties, de reacties waarbij atoomkernen zijn betrokken. In een kerncentrale splitst men uraniumkernen in kleinere

Nadere informatie

Nieuwe opzet Energiebalans van Nederland

Nieuwe opzet Energiebalans van Nederland 11 0 Nieuwe opzet Energiebalans van Nederland Otto Swertz Publicatiedatum CBS-website: 2 mei 2011 Den Haag/Heerlen Verklaring van tekens. gegevens ontbreken * voorlopig cijfer ** nader voorlopig cijfer

Nadere informatie

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2014

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2014 1 Beknopte samenvatting van de Inventaris hernieuwbare energiebronnen Vlaanderen 2005-2014, Vito, januari 2016 1 Het aandeel hernieuwbare energie in 2014 bedraagt 5,7 % Figuur 1 groene stroom uit bio-energie

Nadere informatie

Transitie naar een duurzame elektriciteitsvoorziening en de rol van biomassa. Ir. Harry A. Droog

Transitie naar een duurzame elektriciteitsvoorziening en de rol van biomassa. Ir. Harry A. Droog Transitie naar een duurzame elektriciteitsvoorziening en de rol van biomassa Ir. Harry A. Droog Voorzitter Platform Duurzame Electriciteitsvoorziening Biomassa meestook symposium, 27 mei 2010, Amsterdam

Nadere informatie