Competenties en Omgevingswet Aart de Boon
Wat komt zoal aan bod: - Even voorstellen - Inventarisatie Naïef of Realiteit - Veranderopgave Omgevingswet - Verandering en competenties - Wat nu al te doen - Successen voor veranderen - Loslaten in vertrouwen?
Inventarisatie, wat denkt u? Loslaten in vertrouwen, een nieuwe verhouding tussen overheid, markt en samenleving. Naïef of realiteit? Loslaten in vertrouwen binnen de fysieke leefomgeving. Naïef of Realiteit?
Proces van veranderingen volgens. 2012 Conclusie en aanbevelingen: - Ruimte geven aan vitaliteit - Sturing geven aan omslag ( politiek en bestuur) - Andere rol, vaardigheden en sturingsinstrumenten (ambtenaren) - Verbinden met publieke eigenaren (maatschappelijke organisaties) 2015 Ruimte voor verandering: - Verbeterdoelen, impact voor gemeenten - Doelgroep, kern veranderopgave - Vaardigheden per doelgroep 2015 Tweede verkennend onderzoek naar de impact : - Geen grote organisatie verandering verwacht, WEL cultuurverandering - Interactie met samenleving meer oplossingsgericht vanuit dienstverlening en minder toetsend vanuit bevoegd gezag - Cultuurverandering bij medewerkers, vanuit een bredere scope kunnen opereren, gebruik maken andere competenties 2016 Eindrapportage (ervaringen 2014 2016) - Cultuurverandering - Participatie - Integraliteit en samenhang
Brief Minister 2014
Beantwoording kamervragen d.d. 8 juni 2015 Minister Schultz van Haegen-Maas Geesteranus: Het is van een "nee, tenzij" naar een "ja, mits", van zich verschuilen achter regels naar lef om besluiten te nemen. Deze andere werkwijze en de bestuurscultuur hebben de aandacht van de Kamer, zoals ik heb kunnen zien in de bijdrage van alle partijen in eerste termijn. Het bevriende echtpaar van de heer Bisschop moet onder de Omgevingswet een meer open houding krijgen van de gemeente. Hetzelfde geldt voor de ouders van de heer Veldman en de schoonouders van mevrouw Van Veldhoven. Ze zijn allemaal langs geweest. Zij zijn degenen die zullen gaan merken wat de andere uitwerking van deze wet is. Dit wetsvoorstel beoogt de vermindering van regels en procedures, dus geen 148 vergunningen meer voor een brug, waar de heer Veldman op wees, geen paarse krokodillen van mevrouw Van Veldhoven. Dan kun je je afvragen of daar zo'n grote stelselwijziging met zo'n grote nieuwe wet voor nodig is. Ja, dat is het, omdat de mogelijkheden van de huidige regelgeving soms onbekend zijn en niet voldoende gebruikt worden, en er daarnaast ontzettend veel regels zijn die te knellend zijn, waardoor goede initiatieven geen doorgang kunnen vinden. Aanpassing van het huidige stelsel zou voldoende zijn als het alleen maar zou gaan om het oplossen van praktische knelpunten en het optimaliseren van procedures, maar met het leggen van noodverbandjes, wat wij de afgelopen jaren veel hebben gedaan, komen wij er niet meer. Dat zou het omgevingsrecht alleen maar ingewikkelder maken. Ik wil dus een paradigmawisseling, waarbij ontwikkeling van en opgaven in de fysieke leefomgeving centraal staan. De gebruiker moet centraal staan. Dat vereist een integrale aanpak, omdat een initiatief vaak een belangenafweging over meerdere sectoren en belangen vraagt. De Omgevingswet biedt daarvoor de instrumenten. Dat is nieuw. Alle aspecten en belangen worden aan de voorkant meegenomen. Dat is de crux van de Omgevingswet en de daadwerkelijke emancipatie van onderwerpen als milieu, natuur en water. Dat vraagt van ons allen ook weer een andere manier van werken en denken.
Uit de behandeling eerste kamer Verslag van de vergadering van 15 maart 2016 (2015/2016 nr. 23) Minister Schultz van Haegen-Maas Geesteranus: Ik wil nu ingaan op de paradigmawisseling die hiermee te maken heeft. Dan gaat het om participatie en de rol daarvan in deze wet, maar ook om cultuurverandering, een onderwerp dat daar heel nauw mee samenhangt. Zoals de leden allemaal weten, is een wetsvoorstel alleen niet voldoende. Pas als je in de praktijk tot echte verbetering komt, ben je echt succesvol. Een noodzakelijke eerste stap is dus de stelselwijziging, maar uiteindelijk gaat het ook nadrukkelijk om een verandering in de werkwijze binnen de bestuurscultuur bij de overheid. Het is van een "nee, tenzij" naar een "ja, mits", van het verschuilen achter regels naar het lef om besluiten te nemen. Uiteindelijk draait het om een echte verbetering van de participatie. De gebruiker moet centraal komen te staan. Dat vereist ook een integrale aanpak, want een initiatief dat genomen wordt, raakt vaak heel veel belangen. Als je die belangen aan de voorkant goed afweegt, kun je met een veel beter voorstel komen. De Omgevingswet biedt daarvoor instrumenten dat is nieuw omdat alle aspecten aan de voorkant worden meegenomen. Daarmee kan daadwerkelijke emancipatie van onderwerpen als natuur, milieu en water plaatsvinden. Dit vergt echter wel een andere manier van werken en denken. Het vergt een andere mindset.
Loslaten in vertrouwen, wat vraagt dat van uw competenties?: Loslaten. Wanneer de overheid een taak helemaal loslaat, heeft ze inhoudelijk noch in het proces enige bemoeienis. Faciliteren. De overheid kiest een faciliterende rol als het initiatief van elders komt en zij er belang in ziet om dat mogelijk te maken. Stimuleren. Een trede hoger heeft de overheid wel de wens dat bepaald beleid of een interventie van de grond komt, maar de realisatie daarvan laat ze over aan anderen. Ze zoekt slechts naar mogelijkheden om die anderen in beweging te krijgen. Regisseren. Wanneer de overheid kiest voor regisseren, betekent dat ook andere partijen een rol hebben maar dat de overheid er belang aan hecht wel de regie te hebben. Reguleren. Bovenaan de trap staat het zwaarste instrument dat de overheid kan inzetten, namelijk regulering door wet- en regelgeving.
Hoe snel gaan veranderingen? Wat vraagt dat van de organisatie en uw competenties?
Verwachte veranderingen voor de organisatie integrale werkwijzen en afwegingen geen schotten meer tussen disciplines, samenwerken andere medewerkers (beleidsadviseurs, extern gericht) nauwere samenwerking met bestuur minder vergunningverlening, meer toezicht en handhaving kortere termijnen Participeren andere grondhouding Cultuurveranderingen Loslaten en vertrouwen 20% inhoud en 80% cultuur, houding
Kern veranderopgave voor wie? Doelgroep Bestuur Raadsleden, Wethouders, Burgemeesters Kern veranderopgave Vertalen van de mogelijkheden van de wet naar visies op gebiedsgericht werken en de kwaliteit die voor de eigen gemeente wordt nagestreefd. Invullen van alle randvoorwaarden die nodig zijn om de wet tijdig en conform het gemeentelijk beleid te hebben ingevoerd. Management Gemeentesecretaris Directeur RUD Directeuren/Hoofden Fysiek Domein Vertalen van de eisen van de wet naar veranderingen in de gemeentelijke processen. Leiding geven aan de gemeentelijke organisatie om de wet tijdig in werking te laten treden, conform door het bestuur nagestreefde visie en beleid. Organisatie Beleidsmedewerkers RO, milieu, water, volkshuisvesting, financiën, Jurist Informatiemedewerkers Communicatie Behandelaars (vergunningverleners), Uitvoerders (w.o. toezichthouders op RUD s), Toezicht & Handhavers Informatievoorziening Tijdig verwerven van het professionalisme en de competenties die nodig zijn om de wet uit te voeren.
Competenties. Integriteit Organiseren Lef Sensitiviteit Samenwerken Betrouwbaarheid Creativiteit Oordeelsvorming Flexibiliteit Loyaliteit Communiceren Analytisch Omgevingsbewustzijn Leervermogen Besluitvaardigheid Inspireren Onderhandelen Overtuigingskracht Luisteren
Competenties. Wat nodig is, is al aanwezig!
Welke competentie kiest u? 1. De verhouding tussen overheid en maatschappij verandert. Wat betekent dit voor de competenties van u als (beleids)medewerker fysieke leefomgeving. Welke competenties zijn naar uw idee van prominent belang? 2. Het rijk schrijft straks geen normen meer voor, voor een aantal activiteiten, zoals horeca, detailhandel, recreatie tec. Gemeenten kunnen zelf bepalen of ze hiervoor normen in het omgevingsplan gaan opnemen. Welke competenties komen in beeld om de gemeenteraad hierover op een goede wijze te adviseren? 3. Het omgevingsplan geeft zelf aan welke activiteiten vergunning plichtig zijn en welke zonder vergunning kunnen worden uitgevoerd. Benoem enkele relevante competenties en geef aan wat de gevolgen zijn als deze wel of niet goed zijn ontwikkeld.
Instrumenten, veranderingen en competenties Instrument: Verandering: Competenties: Omgevingsvisie - meer integraal dan structuurvisie Samenwerken Leervermogen Creativiteit Sensitiviteit (bestuurlijk) Omgevingsbewustzijn (beleid) Omgevingsplan - meer mogelijkheden voor globale regeling - delegatie - opnemen beleidsregels - stellen milieunormen - uitstellen milieutoets - regels integreren met APV Samenwerken Oordeelsvorming Probleemanalyse Besluitvaardigheid Creativiteit Sensitiviteit (bestuurlijk) Omgevingsvergunning - minder vergunningen - meer algemene regels - toetsing meer beleidsgericht dan normgericht - andere rol overheid: van toetser naar procespartij Oordeelsvorming Omgevingsbewustzijn Creativiteit Leervermogen Samenwerken Besluitvaardigheid Sensitiviteit (bestuurlijk)
Cultuurverandering, leuk? Acht vuistregels Combineer Denken en Doen Richt je op wat goed gaat Organiseer ideeënsex Zie cultuur als gedrag Begin bij jezelf Denk niet te veel voor anderen Doorbreek de cirkel Als je doet wat je deed, dan krijg je wat je kreeg
Aan de slag, wat is nu al te doen.? Plan van aanpak Zie Leidraad implementatie en propositie VNG Wie doet wat en wanneer Projectleiding: wie trekt en enthousiasmeert? Visie Competenties Leiderschap Draagvlak/ participatie Belangen burgers Communicatie Bij alle acties: inhoud en competenties O-Meting Beschrijving bestaande: organisatie werkwijzen Cultuur Competenties Dienstverlening Slagkracht. Kwantitatief of kwalitatief Organisatie perspectief Perspectief klant Impactanalyse
Plan van aanpak Van Sectoraal R.O. Milieu Gezondheid Duurzaamheid A.P.V. Energie Etc. Naar Integraal R.O, Milieu, Gezondheid, Duurzaamheid, A.P.V., Energie, Etc. Door aandacht voor: - Het veranderende speelveld aangaande de fysieke leefomgeving - Cultuur aspecten bij alle betrokkenen, dus een ieder! - Verandering nee tenzij, naar ja mits - De impact voor de organisatie, werkprocessen en haar professionals? - Verandering van werkwijzen - Houding en gedrag zowel in- als extern - Het bevorderen en ontwikkelen van gewenst gedrag - Communicatie in- en extern - Actie = doen!
Plan van aanpak, hoe? Te denken valt aan: - Eerst richten (visie), dan inrichten (wat is nodig) zowel inhoudelijk aangaande de fysieke leefomgeving als op organisatie niveau - Betrek naast de inhoudsdeskundigen, HR en Communicatie vanaf het begin - Creëer bewustwording mbt de andere rol en positie in het maatschappelijk krachtenveld - Deel kennis met andere gemeenten, organiseer dat actief - Onderzoek welke wijze van leren/ontwikkelen het best bij de organisatie past bijv.
Verandering: Wat maakt het succes?
Wat is nodig of helpt.. Leiderschap Management Inhoudelijke kennis Overtuiging Denken in mogelijkheden en over grenzen van het vakgebied Vertrouwen Bewustwording Verantwoordelijkheid Eigenaarschap Willen in plaats van moeten Houdt de verandering voor u zelf eerst klein Het hoeft niet in één keer. Elke reis begint met een eerste stap. DOEN!!!
Tot Slot.. Loslaten Vertrouwen Rentmeesterschap
Loslaten in vertrouwen,.de nieuwe realiteit! Een goed plan van aanpak leidt tot de gewenste veranderingen maar ook tot loslaten in vertrouwen. Overtuiging stuurt gedrag, gedrag is een keuze! Dank voor uw aandacht!
Vragen?